Hoofdstuk 2: Informatie als wapen
2.3. Het internet en het leger
De opkomst van het internet heeft ook gevolgen gehad voor de manier van oorlogsvoering van het Amerikaanse leger. Sinds het einde van de Koude Oorlog zijn er steeds meer discussies ontstaan over het inzetten van militairen bij conflicten.65 Deze discussies ontstaan met name in open
politieke samenlevingen zoals de Verenigde Staten en ze zijn in grote mate het gevolg van de opkomst van het internet. Het is voor beleidsmakers moeilijker om geweld in te zetten bij militaire conflicten wanneer kiezers sneller en vaker de bloedige gevolgen van oorlogsvoering onder ogen krijgen via massamedia. De slachtoffers van oorlog en hun families zijn niet langer gezichtsloze personen, maar echte, rouwende mensen.
Een andere groep die gebruikmaakte van het internet om zijn stem te laten horen over de Irakoorlog, kwam voort vanuit het Amerikaanse leger zelf. Amerikaanse soldaten begonnen massaal met bloggen over hun ervaringen in het oorlogsgebied. Doordat er vanuit de Amerikaanse bevolking behoefte was aan andere perspectieven op de oorlog, waren de
milblogs belangrijke informatiebronnen. De verslagen kwamen nu van de
soldaten zelf vanuit het oorlogsgebied. In het volgende hoofdstuk wordt aandacht besteed aan wat soldaten allemaal plaatsten op hun blogs en waarom. Via hun blogs spreken soldaten niet alleen over het verliezen van medesoldaten, maar ook over burgerslachtoffers. Deze berichten gaan vaak gepaard met foto’s waarop bijvoorbeeld de gezichten van de omgekomen mensen te zien zijn, verminkte lichamen en herdenkplaatsen voor gevallen soldaten. Soldaat Jay spreekt op zijn blog over het verlies van zijn vriend en medesoldaat: ‘The hardest part for me, was as we filed 64 Hamdy en Mobarak, ‘Iraq War Ushers in web-based Era’, 249-250.
out of the chapel, we came to attention, saluted the empty boots, lone rifle, dog-tags and helmet there on the stage. As I stood there, I began to cry like a little child, knowing that my friend and fellow soldier was gone’.66 De blogs laten een ander beeld zien dan het ministerie van
Defensie en de traditionele media doen. Door het internet en de opkomst van de milblogs moest het Amerikaanse ministerie van Defensie rekening houden met een andere informatiebron die nu vanuit het leger zelf kwam.
Het Amerikaanse legers heeft gezocht naar manieren van oorlogsvoering om te voorkomen dat er veel slachtoffers onder burgers en Amerikaanse militairen vallen, waarvan het gebruik van precisiebombardementen er één is. Tijdens de Koude Oorlog waren de meeste Amerikanen en Westerse landen bereid om bloed te vergieten om zo hun democratie en vrijheid te beschermen tegen het communisme. Veel van de conflicten van na de Koude Oorlog, met hun wortels in etnische en religieuze vijandbeelden, zijn moeilijker te begrijpen en lijken daarom voor veel burgers niet de moeite waard om soldatenlevens voor op het spel te zetten. Daarom is het tot een minimum beperken van slachtoffers een centrale overweging geworden voor militaire planners.67
Niet alleen Amerikaanse burgers gingen het internet op om alternatieve informatie te vinden over de Irakoorlog, of begonnen een blog over de Irakoorlog, ook in het Midden-Oosten werd gebruikgemaakt van het internet om de Amerikaanse berichtgeving te ondermijnen. De doelstelling van Amerika in Irak was om de Iraakse bevolking te bevrijden van de tirannie van Saddam Hoessein en zijn regime. Echter, vanwege de snelle en expansieve groei van het internet konden zij net als Westerse media alternatieve vormen van berichtgeving en meerdere meningen presenteren en daarmee een groot publiek te bereiken. Arabische kranten, radiostations, televisie en vooral het internet en satellieten speelden een curiale rol in het presenteren van ongecensureerde berichtgeving aan Irak en de rest van de wereld, die vaak door Amerikaanse en andere Westerse media niet getoond of gepubliceerd 66 News From Baghdad, ‘geen titel’, (18 november 2004)
http://newsfrombaghdad.blogspot.nl/2004/11/ (gezien op 4 januari 2018). 67 Metz, Armed Conflict in the 21st Century, 16.
werden. Zowel de Iraakse bevolking als andere burgers in het Midden- Oosten zochten het internet en satellieten op, omdat hun regeringen niet openlijk bezwaar konden maken tegen het Amerikaanse beleid. Verder waren mensen die het internet gebruikten actief in het tegengaan van de Amerikaanse propaganda door een podium te bieden aan Arabische personen die door de Westerse media niet aan het woord gelaten werden.68
2.4. Conclusie
Het internet werd opgericht met als doel een nucleaire aanval van de Russen te voorkomen. Het ongecontroleerde karakter van het internet moest daarbij in het voordeel werken van het Amerikaanse ministerie van Defensie. De doelstelling van de wetenschappers die aan de oprichting van het internet meewerkten was om mensen te verbinden door snel en gemakkelijk informatie naar elkaar te sturen. Beide doelen zijn behaald. De vraag die centraal stond binnen dit hoofdstuk was: Welke impact het internet gehad heeft op de verspreiding van informatie tijdens de Irakoorlog?
Het internet was tijdens de Irakoorlog een plek waar mensen op zoek gingen naar alternatieve informatie, informatie die niet verspreid werd door de traditionele media. Er werd geen genoegen meer genomen met alleen de informatie die afkomstig was van traditionele media die sterk beïnvloed werden door het Amerikaanse ministerie van Defensie. Mensen gingen op zoek naar alternatieve perspectieven over de Irakoorlog door informatie te halen van nieuwssites uit andere landen of door blogs te lezen. Het internet heeft mensen van over de hele wereld met elkaar verbonden en is voor velen een belangrijke informatiebron.
Uiteindelijk is het ongecontroleerde karakter van het internet wat in het voordeel moest werken voor het ministerie van Defensie wat voor problemen zorgt. De controle op de verspreiding van informatie over de Irakoorlog van het Amerikaanse ministerie van Defensie werd door het 68 Makram, Khoury-Machool, ‘Propaganda and Arab Audiences. Resisting the Hearts & Minds Campaign’, Journal of Global Mass Communication 3:1-4 (2010), 313-320, aldaar 313-315.
internet aangetast. Zowel voor- en tegenstanders van de Irakoorlog gingen het internet op en er was weinig wat het ministerie van Defensie hier aan kon doen. Informatie kwam nu ook van nieuwssites zoals de BBC, blogs van Iraakse burgers, via Arabische satellieten en uiteindelijk van Amerikaanse soldaten in Irak. De soldaten wilden een ander beeld geven van de oorlog en hun kant van het verhaal vertellen. In het volgende hoofdstuk staan de milblogs van de soldaten centraal.