H3 VAN MARKTHAL NAAR FOODHAL
5.2 Geschiedenis World of Food
De aanloop naar de opening van World of food was het onderwerp van een zesdelige NTR- documentaire. In de afleveringen werd getoond wat de achtergrond van de verschillende deelnemers was en waar tegenaan werd gelopen bij het realiseren van de foodhal.108
Bewoners hebben van meet af aan een belangrijke rol gespeeld bij World of Food. Zij waren een van de drijvende krachten achter de realisatie van de foodhal. Voor het realiseren van de hal is een subsidie verstrekt door het Europees Fond voor Regionale (EFRO)
108 NTR. ‘Koken voor de wereld. Eén restaurant met vele keukens.’ 10 juni 2019 <https://www.ntr.nl/Koken-voor-de-
49 ontwikkeling.109 Het fonds is bedoeld voor minder ontwikkelde regio’s in Europa om zich te kunnen ontwikkelen. 110 Naast de subsidie van het EFRO heeft World of Food van lokale organen subsidie ontvangen en hebben de deelnemers geld ingelegd.111 De foodhal was tot half 2017 een coöperatie. Inmiddels is die constructie opgeheven. Het bleek niet haalbaar om de ondernemers zelf verantwoordelijk te laten zijn voor de foodhal.112 Met de hal wordt het ondernemerschap van bewoners gestimuleerd. Voor veel deelnemers betekent de deelname een nieuwe start. Tot de opening waren zij werkloos.
Sinds de opening heeft de hal het financieel zwaar gehad. In de eerste twee jaar hadden de ondernemers te maken met verhoging van zowel de huur als de servicekosten.113 Doordat ondernemers de leningen die zij bij de projectontwikkelaar hadden afgenomen niet allemaal konden terugbetalen, was de projectontwikkelaar genoodzaakt de kosten op andere wijze door te berekenen door onder meer de huur te verhogen.
World of Food is ontwikkeld door de architecten Ted Otten en Harvey Otten. Dit
hebben zij samen met de Amsterdamse ontwikkelaar Lingotto gedaan.114 Voor de selectie van de deelnemers had de gemeente sociaal-(horeca)-ondernemer Sarriel Taus
aangeschreven. Hij richtte eerder samen met de Britse tv-kok Jamie Oliver het leerrestaurant Fifteen op in Amsterdam. Enkele maanden na de opening, toen het er financieel slecht voor stond voor World of Food, is hij teruggekeerd om orde op zaken te stellen.115 Inmiddels is hij al jaren de manager van World of Food. Met zijn bedrijf Social Impact Real Estate probeert hij bij te dragen aan de leefbaarheid van steden door oude gebouwen een nieuwe
bestemming te geven.116
109 Zuidoost.nl. Zo! Culinair. ‘Amsterdam Zuidoost krijgt World of Food.’ 3 april 2013. 10 juni 2019.
<http://www.zuidoost.nl/amsterdam-zuidoost-krijgt-world-of-food/>.
110 Rijksoverheid. ‘Europees Fonds Voor Regionale Ontwikkeling (EFRO)’. 10 juni 2019.
<https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/europese-subsidies/europese-structuur--en- investeringsfondsen/europees-fonds-voor-regionale-ontwikkeling-efro>.
111 Europa om de hoek. ‘The World of Food’. 10 juni 2019.
<https://www.europaomdehoek.nl/projecten/investeringsregeling-world-of-food>.
112 Meershoek, Patrick. Het Parool. ‘Herkansing voor World of Food, nu moeten de ondernemers het doen.’ 10 juli 2017. 10
juni 2019. <https://www.parool.nl/amsterdam/herkansing-voor-world-of-food-nu-moeten-de-ondernemers-het- doen~a4505537/?utm_source=link&utm_medium=social&utm_campaign=shared%20content&utm_content=pai d&hash=a4b7f0f89bf2b532baf64c8c223140dfbecad076>.
113 Retailnews. ‘Opnieuw problemen bij Amsterdamse World of Food.’ 24 mei 2017. 10 juni 2019.
<https://retailtrends.nl/news/48884/-lsquo-opnieuw-problemen-bij-amsterdamse-world-of-food-rsquo->.
114 Harvey Otten. ‘World of Food.’ 10 juni 2019. <https://harveyotten.nl/2015/09/13/world-of-food-4/>.
115Meershoek, Patrick. Het Parool. ‘World of Food in Zuidoost al na vier maanden in financiële problemen.’ 14 november
2015. 10 juni 2019. <https://www.parool.nl/amsterdam/world-of-food-in-zuidoost-al-na-vier-maanden-in- financiele-problemen~a4185882/>.
50 5.3 De buurt en de bewoners
World of Food is gevestigd aan de Daalwijkdreef in Amsterdam-Zuidoost, direct aan de afslag
Diemen van de Gooiseweg. Het winkelcentrum ‘Amsterdamse Poort’ bevindt zich op tien minuten fietsen van World of Food. Hoewel er bebouwing in de directe omgeving is, is World
of Food niet midden in de bebouwde omgeving gevestigd, maar meer aan de rand daarvan.
In de nabije omgeving van Word of Food bevinden zich bedrijven, studentenwoningen en een woonwijk met zowel laagbouw als hoogbouw.
In de jaren zestig was de woningnood in Amsterdam, net als nu, hoog. Met de bouw van de vele flats in de Bijlmer werd gepoogd tegemoet te komen aan de vraag naar degelijke woningen. In 1968 ontving de eerste bewoner van het stadsdeel de huissleutels.117 De wijk was opgebouwd uit flats die samen met elkaar vanuit de lucht gezien de vorm van een honingraat hadden. Typerend was het groen in de wijken, iets wat recreatiemogelijkheden bood, maar tegelijk ook voor onveiligheid zorgde. Na jaren van geweld en armoede leeft de buurt weer op.118 Met de huidige woningnood in Amsterdam weten steeds meer mensen het stadsdeel te vinden. Het vervangen van de typische Bijlmerflats voor laagbouw heeft bijgedragen aan de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van de buurt.119
Naast de honingraatflats waren ook de vele parkeergarages typerend voor de Bijlmer. Het stadsdeel kende lange tijd tientallen parkeergarages. De afgelopen jaren zijn die
nagenoeg allemaal gesloopt. Voornaamste reden daarvoor waren de hoge kosten die onderhoud en het draaiend houden van de garages vergden. Het was voor de gemeente Amsterdam niet langer rendabel om te blijven investeren in de garages.120 Bij het realiseren van de garages was uitgegaan van voldoende vraag naar parkeerplekken. Die vraag is echter nooit zo groot gebleken als het aanbod. Dit resulteerde naast lege parkeerplekken ook in een broeinest voor criminaliteit. Junks en daklozen vonden in de garages onderdak en pleegden veel auto-inbraken. Dit droeg niet bij aan de leefbaarheid van het gebied.121
117 NOS. ‘De eerste paal, de ramp en de renovatie: 50 jaar Bijlmer in beeld’. 25 november 2017. 10 juni 2019.
<https://nos.nl/artikel/2204541-de-eerste-paal-de-ramp-en-de-renovatie-50-jaar-bijlmer-in-beeld.html>.
118 Aalbers, Manuel B.. ‘Honderd jaar woningcorporaties: van massamodel naar gentrification?’. Oase #73 Gentrification Stromen en tegenstromen. Rotterdam: Nai Uitgevers, 2007: p. 41 t/m 45.
119 NOS. ‘De eerste paal, de ramp en de renovatie: 50 jaar Bijlmer in beeld’. 25 november 2017. 10 juni 2019.
<https://nos.nl/artikel/2204541-de-eerste-paal-de-ramp-en-de-renovatie-50-jaar-bijlmer-in-beeld.html>.
120 Meershoek, Patrick. Het Parool. ‘Gemeente wil af van bijna alle Bijlmergarages’. 29
augustus 2013. 10 juni 2019. <https://www.parool.nl/nieuws/gemeente-wil-af-van- bijna-alle-bijlmergarages~bc95ccd3/>.
121 Bijlmermuseum. ‘Garages. Tot er geen garage over was.’ 10 juni 2019.
51 Om de leefbaarheid en met name de economische positie van bewoners te stimuleren, heeft het stadsdeel de plannen rondom de realisatie van World of Food ondersteund. Het
stadsdeel omschrijft in het Gebiedsplan uit 2016 het doel een accountmanager aan te stellen in World of Food. Deze persoon moest dienen als aanspreekpunt voor de gemeente en ondernemers en tegelijk ook ondernemers ondersteunen waar nodig en bijdragen aan de promotie van World of Food. Het stadsdeel heeft namelijk als wens zich met de foodhal op de kaart te zetten als aantrekkelijk gebied voor ondernemers en cultureel interessante plek voor bezoekers.122
World of food wordt door een verscheidenheid aan mensen bezocht. Zowel
buurtbewoners als mensen van verder weg weten de verschillende ondernemers in World of
Food te vinden. Opvallend is de diversiteit van de bezoekers. Er zijn mensen met
verschillende culturele achtergronden. Door de nabijgelegen kantoren zijn rond lunchtijd bijvoorbeeld werknemers uit de buurt te vinden. Rond het avonduur zijn ook
buurtbewoners, gezinnen en vriendengroepen te vinden. Het is niet ongebruikelijk dat bezoekers maaltijden meenemen om thuis te nuttigen.
De verscheidenheid aan bezoekers van World of Food is een directe afspiegeling van de bevolking van Amsterdam Zuid Oost. Het stadsdeel is met 146 nationaliteiten een cultureel erg divers stadsdeel.123 Als vanzelfsprekend leidt dit tot een wisselwerking met de invulling van World of Food.