Geestelijke gezondheid

In het domein van de geestelijke gezondheid brengen de werkgroepen adviezen, aanbevelingen of verslagen uit betreffende gezondheidsproblemen die geheel of gedeeltelijk verband houden met het gedrag van individuen, groepen of met de organisatie van het leven in de maatschappij (psychosociale factoren). Het gaat in het bijzonder om:

• risicogedrag met betrekking tot verslavingen teweeggebracht door het gebruik van stoffen (alcohol, tabak en drugs) en verslavingen die voortvloeien uit buitengewoon gedrag (pathologische verschijnselen);

• psychosociale factoren die gezondheidsproblemen veroorzaken, bestendigen of verergeren;

• de kwaliteit van menselijke relaties, vooral op het vlak van de zorgverlening;

• de opleiding van beroepsmensen in de gezondheidszorg voor de bovengenoemde problemen.

5. Voorstelling van de domeinen &

voornaamste adviezen uitgebracht in 2010

27

Geestelijke gezondheid

Meerdere werkgroepen zijn in 2010 bijeengekomen.

Een werkgroep, opgericht in 2009, heeft een advies uitgewerkt over de multidisciplinaire samenwerking voor eerstelijnsopvang van problemen inzake geestelijke gezondheid (HGR 8518).

Een tweede werkgroep heeft zijn werkzaamheden aangevat inzake het proces van chroniciteit van bepaalde pathologieën. De groep heeft in dit proces gezocht naar de eigenschappen die aan de pathologie of eerder aan het ontbreken van een vroegtijdige psychosociale interventie verbonden waren. Het is de bedoeling om in het kader van de volksgezondheid gerichte maatregelen te nemen (HGR 8581). Deze opdracht is echter veel groter en complexer van opzet dan voorzien. De groep heeft dan ook beslist om de doelstellingen te herdefiniëren en de draagwijdte van het advies te beperken. Een nieuwe werkgroep zou begin 2011 zijn werkzaamheden betreffende een specifieker aspect van deze problematiek moeten starten.

Een andere werkgroep heeft zijn werkzaamheden aangevat inzake de veiligheid en neven- werking van psychostimulantia en in het bijzonder van methylfenidaat (HGR 8570). Dit advies zal in 2011 gepubliceerd worden.

Het verslag over gedragsstoornissen bij kinderen en jongeren (HGR 8325), waaraan een groep sinds 2007 gewerkt heeft, werd in november 2010 gevalideerd en zal in 2011 gepubliceerd worden.

Tot slot werd in 2009 een ad-hocwerkgroep opgericht om de epidemiologie van het voor-schrijven van psychotropen bij voornamelijk bejaarde personen te onderzoeken met als doel aanbevelingen over het voorschrijven en de op te zetten campagnes te verstrekken (HGR 8571). Deze werkgroep heeft in 2010 zijn werkzaamheden voortgezet en het advies wordt verwacht voor begin 2011.

28

Geestelijke gezondheid

Voornaamste adviezen waaraan de werkgroepen in 2010 gewerkt hebben

Multidisciplinaire samenwerking voor eerstelijnsopvang van problemen inzake geestelijke gezondheid (HGR 8518)

Als antwoord op de vraag van het directoraat-generaal voor Basisgezondheidszorg en Crisisbeheer van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu, werd een ad- hocwerkgroep opgericht om een advies uit te werken over het opzetten van een multidisciplinaire samenwerking in de eerstelijnszorg inzake geestelijke gezondheid.

Deze groep, samengesteld uit velddeskundigen, heeft aanbevelingen gedaan voor een structurele aanpak van deze zorg, door een model van het type gemeenschapsgezondheid toe te passen. In dergelijk model begint men op een weinig gespecialiseerd niveau met de identificatie van de problemen en klimt men dan geleidelijk op naar steeds meer gespecialiseerde niveaus. Hiermee wordt de toegankelijkheid tot de geestelijke gezondheids-zorg vergemakkelijkt en wordt vroegtijdige opvang mogelijk, waardoor de taak van de verleners van hooggespecialiseerde zorg wat ontlast wordt.

De HGR beveelt aan om:

• de huisartsen te sensibiliseren voor problemen van psychosociale aard;

• een aantal eerstelijnszorgverleners op te leiden om die problemen vroegtijdig te identificeren en op te vangen;

• laagdrempelige structuren op te richten tot wie elke beroepsbeoefenaar zich kan wenden om een probleem te melden en raadgevingen te krijgen over de opvang ervan;

• de psychiatrische thuiszorg door verpleegkundigen te bevorderen via de coördinatie door gecentraliseerde structuren.

Deze bedenkingen en aanbevelingen stroken helemaal met de huidige initiatieven van de federale minister van Volksgezondheid met betrekking tot de desinstitutionalisering van bepaalde psychiatrische patiënten die in hun leefomgeving worden behandeld (toepassing van artikel 107 van de wet op de ziekenhuizen).

29

Geestelijke gezondheid

Kinderen en jongeren : Gedragsstoornissen in context (HGR 8325)

De afdeling “Geestelijke gezondheid en psychosociale pathologieën” van de Hoge Gezondheidsraad, heeft het nuttig geacht om een stand van zaken op te maken van de problematiek van gedragsstoornissen bij kinderen en jongeren. Hiervoor werd in 2007 een ad- hocwerkgroep gevormd waarin deskundigen, zowel vanuit de wetenschap als vanuit het veld van de jeugdzorg, vertegenwoordigd waren (kinder- en jeugdpsychiater, psycholoog, socioloog, …). De standpunten en de werkwijzen van belangrijke actoren in het domein, zoals “Kind & Gezin” en het Kinderrechtencommissariaat werden gehoord.

Het rapport is gebaseerd op een overzicht van beschikbare wetenschappelijke literatuur en op de kritische analyse en discussie van deskundigen.

Het rapport bevat een kritische omschrijving van de gehanteerde concepten en internationale classificaties. Vervolgens wordt ingegaan op de risico- en beschermingsfactoren die een rol spelen in de ontwikkeling van gedragsstoornissen. Hier komen zowel factoren van het kind aan bod als van de omgeving en de interactie tussen beiden.

De combinatie van gedragsstoornissen met andere problemen, zoals gebruik van alcohol en drugs, stemmings- en angststoornissen en risicogedrag, wordt ook besproken. Ruime aandacht gaat naar de impact van de precaire sociale situaties van bepaalde groepen kinderen en jongeren, de invloed van schoolachterstand en de betekenis van maatschappelijke ontwikkelingen, zoals straatcultuur en jeugdbendes. Interventies, gericht op het voorkomen van de ontwikkeling van gedragsstoornissen en op de aanpak ervan, komen eveneens aan bod. Deze preventieve en curatieve interventies richten zich in de eerste plaats op de context waarin het kind opgroeit, zoals zijn familie, zijn vrienden, zijn school, zijn wijkleven, zijn omgeving en zijn vrije tijd. Ook interventies gericht op de jongere zelf worden besproken.

Het rapport wordt afgesloten met een reeks aanbevelingen, niet als eindpunt maar als elementen voor reflectie, die via de federale minister voor Volksgezondheid en Sociale Zaken bevoegd voor de betrokken sectoren aan de verschillende overheidsinstanties verstrekt worden.

30