Doel en beoogd maatschappelijk effect?
Met dit doel wordt beoogd het volgende te bereiken:
• Verbeteren kwaliteit van de leefomgeving via verduurzaming door o sluiten van kringlopen van grondstoffen
o versterken van regionale voedselketens
o versterken biodiversiteit bij normale agrarische bedrijfsvoering door nieuwe verdienmodellen
• Versterken van volhoudbare sterke economische sector door:
o Landbouwsector als sterke economisch cluster op lange termijn in stand houden
Centraal staat de ambitie om te komen tot een duurzame landbouw- en voedselketen in Zuid-Holland, voor gezond, duurzaam en betaalbaar eten voor iedereen waarbij een veranderaanpak met proeftuinen centraal staat.
De veranderaanpak stimuleert en faciliteert duurzame innovaties in de vorm van proeftuinen. Proeftuinen zijn een zichtbare plek waar de provincie samen met koplopers in de landbouw- en voedselketen innovaties gericht op duurzame landbouw ontwikkelt en uitprobeert. Deze veranderaanpak wordt ingevuld door met andere partijen, zoals boeren, ondernemingen, gevestigde partijen, onderzoeks- en kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties samen te werken, deze bij elkaar te brengen en te verbinden (Veranderaanpak duurzame landbouw). Dit vanuit de overtuiging dat lange termijn-perspectieven niet anders dan op basis van een
substantiële gezamenlijke inspanning kunnen worden gerealiseerd. Deze doelen zijn mede gebaseerd op het op 29 juni 2016 door Provinciale Staten vastgestelde Ambitiedocument Innovatieagenda Duurzame Landbouw.
Bij de veranderaanpak hoort ook de samenwerking met Groene Cirkels, zoals die met Heineken. Voor duurzame landbouw zijn er nu een aantal andere nieuwe Groene Cirkels, zoals Groene Cirkel Duurzame Akkerbouw gezamenlijk voor de regio's Hoeksche Waard, Goeree Overflakkee en Voorne Putten, de Groene Cirkel Kaas en Bodemdaling als proeftuin en de nieuwe Groene Cirkel met Farm Frites voor een duurzame aardappelketen.
Deze Groene Cirkelaanpak wordt ook ondersteund door samenwerkingsovereenkomsten en subsidies. Sommige proeftuinen zijn uitvoering van de Groende Cirkel samenwerkingen.
figuur: Open Netwerk VoedselIinnovatie duurzame landbouw
Het Open Netwerk Voedsel Innovatie Zuid-Holland bestaat uit:
• Verandernetwerk Zuid-Hollandse Voedselfamilies: een netwerk van circa 650 mensen uit de landbouw- en voedselketen: In dit netwerk zijn de volgende groepen voor de uitvoering van belang:
o Programmaraad: 9 personen uit de landbouw- en voedselketen die zorgen voor programmering en uitvoering van activiteiten voor ‘Zuid-Hollandse Voedselfamilies’ in samenwerking met het Kennisteam, de provincie en de proeftuinen. De bestuursleden van de Stichting Zuid-Hollandse Voedselfamilies zitten in de Programmaraad;
o Kennisteam: voor het Kennis- en Ontwikkelprogramma met Wageningen Economic Research, Hogeschool InHolland, HAS Hogeschool en DRIFT/Erasmus universiteit;
o Proeftuinen: in uitvoering of in ontwikkeling door samenwerkende ondernemers uit de landbouw- en voedselketen.
In de vastgestelde visie Rijke Groenblauwe leefomgeving en de bijbehorende Uitvoeringsagenda (PS, februari 2019) staat de ambitie van een “sprong naar een economisch en ecologisch volhoudbaar landbouw- en
voedselsysteem“. Dit is nodig om een rijke groenblauwe leefomgeving te krijgen en te behouden. Daarvoor is een transitie naar een duurzaam landbouw- en voedselsysteem nodig. Hierdoor wordt Zuid-Holland op termijn aantrekkelijker, klimaatbestendiger, biodiverser, schoner en circulairder met een toekomstbestendige
landbouwsector. In nieuwe samenwerkingsverbanden , zoals innovatienetwerk Zuid-Hollandse Voedselfamilies, de verschillende Groene Cirkels en projecten rondom klimaat en bodemdaling verduurzamen wij de landbouw- en voedselketen en zoeken wij naar nieuwe verdienmodellen. We zetten hiermee een stap naar een circulaire economie: de next level van de nieuwe economie en een bijdrage aan de ambitie van de rijkste groenblauwe leefomgeving. Het gaat om samenwerken en een grote sprong maken.
Wat gaan we doen om deze effecten te bereiken?
Het innovatienetwerk Voedselfamilies, gaat de volgende activiteiten uitvoeren, ondersteund en gefaciliteerd door de provincie:
• Netwerkopbouw: Versterken Netwerk Voedselfamilies onder andere door concretiseren naar nieuwe praktijkvoorbeelden van duurzame landbouw en kringlooplandbouw
• Begeleiding boeren bij verandering naar duurzame landbouw (o.a. via praktijkondersteuning en ondernemersadviezen)
• Kennisdeling proeftuinen onder andere in samenwerking met Kennisteam
• Nieuwe samenwerkingsverbanden en coalities maken (o.a. met Groene Cirkels, Deltaplan Biodiversiteitsherstel, ministerie LNV, etc.)
Het Kennisteam, onderdeel van de Voedselfamilies, voert de volgende activiteiten als onderdeel van onze Samenwerkingsovereenkomst:
• Kennis ophalen uit proeftuinen en kennis delen (bijeenkomsten)
• Monitoring proeftuinen en voortgang innovatienetwerk
• Toekomstbeelden concretiseren
• Belemmeringen in beeld brengen
• Rapportages met resultaten en aanbevelingen
Proeftuinen:
• Toekennen van POP3 subsidies aan onze Proeftuinen op basis van de openstellingen voor Samenwerken
De activiteiten van de Programmaraad en het Kennisteam worden onderling afgestemd en versterken elkaar. Ook de samenhang met onze Proeftuinen en andere programma’s zoals Circulaire Economie, zoals Groene Cirkels is hierbij belangrijk. De uitvoering van de activiteiten gebeuren in samenwerking met de provincie.
• Versterken samenwerking activiteiten Groene Cirkels en activiteiten Voedselfamilies
• Invullen en starten met uitvoering Klimaatakkoord in combinatie met aanpak bodemdaling, veenweiden, proeftuinen en transitie landbouw- en voedselsector
• Uitvoering POP3 subsidieregeling voor Jonge boeren en Leader; openstellingen en toekennen.
• Uitvoeren subsidie maatschappelijke initiatieven duurzame landbouw
• Ondersteunen Jong Leren Eten bij netwerkopbouw en initiatieven
• Kavelruilinitiatieven ondersteunen en mogelijk subsidiëren bij nieuwe financiële middelen
• Bijdragen aan innovatie landbouw via het meerjarenprogramma van het Veenwouden Innovatiecentrum (VIC)
Wat mag dat kosten voor het doel?
(bedragen x € 1.000) Jaarrekening 2018
In 2020 worden de lasten voor de uitvoering van het Plattelandsontwikkelingsprogramma 2014-2020 (POP3) begroot op € 4,1 mln. Dit is inclusief een bedrag van € 0,6 mln voor de uitvoeringskosten die het RVO doorberekent. Ook in 2021, 2022 en 2023 volgen nog lasten in het kader van POP3, dan gaat het om respectievelijk € 5,4 mln,
€ 2,4 mln en € 1,6 mln. Een deel van deze lasten wordt gedekt met EU-bijdragen die als baten in de begroting zijn opgenomen. Het betreft € 1,9 mln in 2020, € 2,5 mln in 2021, € 1 mln in 2022 en € 0,3 mln in 2023.
Verder zullen er in 2020 € 1,7 mln aan lasten volgen als gevolg van de looptijdverlenging van de projectsubsidie Veenweidepact Krimpenerwaard Watergebiedsplan. De looptijd van deze subsidie is in 2018 met drie jaar verlengd tot eind 2021. Om die reden is er voor de jaren 2019, 2020 en 2021 een lastenbudget van € 1,7 mln in de begroting opgenomen.
Voor het provinciaal landbouwbeleid is uitsluitend in 2020 budget aanwezig. Het gaat hierbij om € 0,3 mln.
Datzelfde geldt voor het werkbudget voor duurzame landbouw waarvoor alleen in 2020 nog € 0,4 mln is gebudgetteerd.
Tot slot is er in 2020 € 0,1 mln in de begroting opgenomen voor het programma Jong Leren Eten en € 0,2 mln voor de Zuid-Hollandse voedselfamilies. Voor de voedselfamilies is ook in 2021 en 2022 in totaal nog € 0,2 mln beschikbaar.
Welke instrumenten zetten we hiervoor in?
Overzicht reserves
(bedragen x € 1.000) Jaarrekening 2018
De provincie zet voor de duurzame innovaties en kennisoverdracht de Uitvoeringsregeling POP3-Zuid-Holland in zodat ondernemers en partners uit de landbouw- en voedselketen zelf hun initiatieven via proeftuinen kunnen uitvoeren en subsidie krijgen via POP3. Bij netwerkend werken past dat de Zuid-Hollandse Voedselfamilies meer zelfstandig gaat werken waarvoor voor de komende jaren via de Voorjaarsnota 2019 een begrotingssubsidie voor de Stichting Zuid-Hollandse Voedselfamilies is vastgesteld. Samen met de provincie voert zij haar programma uit.
In 2018 is gestart met de uitvoering van de subsidieregeling "Stimulering maatschappelijke initiatieven duurzame landbouw" (vastgesteld bij de Begroting 2018). Ook is in 2017 gestart met de ondersteuning en samenwerking met het Programma Jong Leren eten (www.JongLerenEten.nl).
Daarnaast is er een nog een aparte subsidiemogelijkheid voor Groene Cirkels.
Zie ook paragraaf Subsidies, Programma 1