Discussie

Nu er door middel van dit onderzoek een duidelijk beeld is gevormd van hoe Nederlandse culturele waarden, normen en voorkeuren gecommuniceerd worden in makeovertelevisie, is er ruimte voor een aantal kanttekeningen. Zo is er bijvoorbeeld het aspect van het budget van de programma’s wat invloed zou kunnen hebben op de communicatie van waarden en normen. Om te beginnen, beschikken de Amerikaanse productiemaatschappijen over veel budget voor hun programma’s, in tegenstelling tot de Nederlandse, waar het budget een stuk beperkter is. De link die hier gelegd kan worden met de waarden en normen die naar voren komen in de uitzendingen, ligt vooral op het vlak van het perfectie aspect. Plastische chirurgie en grote verbouwingen van huizen met alle moderne snufjes van nu zijn geen uitzonderlijke thema’s op de Amerikaanse televisie. In programma’s als Extreme makeover en The swan worden veel middelen ingezet om de uiterlijke (en daarmee ook de innerlijke) makeover te bewerkstelligen. De kandidaten ondergaan allemaal meerdere plastisch chirurgische ingrepen, krijgen allemaal een geheel nieuw, wit gebit aangemeten en worden begeleid door een personal trainer en dieetcoach. Daarnaast krijgen ze een nieuwe garderobe, spray-tan, een nieuw kapsel met meestal extensions bij de vrouwelijke kandidaten en een operatie om hun ogen te laten laseren indien nodig. Extreme makeover: home edition is een voorbeeld van een programma waarin huizen verbouwd worden en afgewerkt naar zeer hoge standaard. Vaak wordt het gehele huis gesloopt en wordt er een nieuw, groter huis voor in de plaats gezet. Er wordt gebruik gemaakt van de beste materialen en meubels en het huis wordt uitgerust met apparaten met de nieuwste technische hoogstanden. In Nederland zijn er echter vrijwel geen programma’s te vinden waarin gebruik gemaakt wordt van plastische chirurgie, personal trainers en complete, drastische verbouwingen met dure spullen en technieken. Aan de hand van het perfectie aspect kan geïllustreerd worden, dat deze twee zaken wellicht met elkaar in verband staan. Wanneer het budget voor het programma namelijk lager is, is er geen ruimte voor zaken als plastische chirurgie en kan een huis niet geperfectioneerd worden met de nieuwste technieken. Wellicht ligt een klein deel van de oorzaak voor het ‘niet perfect’ hoeven zijn, naast het taboe op plastische chirurgie, dus tevens in de kwestie van het budget; omdat het programma de middelen niet heeft om de kandidaten echt te perfectioneren, gebruikt het tussenoplossingen zoals een verstevigende bodylotion in plaats van plastische chirurgie. Bescheidenheid speelt hier tevens een rol; een heel groot huis met de nieuwste technieken wordt gezien als buitensporig en overdreven in Nederland, omdat het niet ‘nodig’ is, mensen zijn weinig materialistisch ingesteld en tevreden wanneer ze niet boven de massa uitsteken. Daarnaast zag men

59 in de resultaten van de utterers die de meeste ideologische uitspraken doen, dat de derden op een tweede plek staan. Dit komt vooral omdat in het programma ’10 Jaar jonger in 10 dagen’ de derden door de makers worden gevraagd om hun mening over de schoonheid van de kandidaten: al deze uitingen bevatten dus als gevolg hiervan waarden en normen. In de andere programma’s doen de derden relatief gezien veel minder ideologische uitspraken. Tevens blijft de vraag altijd, in hoeverre de waarden, normen en voorkeuren echt typisch Nederlands zijn. De vergelijking is immers alleen globaal getrokken met de Amerikaanse makeoverseries. Voor meer bevestiging over Nederlandse culturele waarden, zal er een vergelijking gemaakt moeten worden met programma’s uit dit genre uit andere landen of culturen.

Doel van dit onderzoek was om de Nederlandse culturele waarden en normen in beeld te brengen die een rol spelen in makeovertelevisie, omdat hier in de literatuur nog zeer weinig over bekend is. Er is geprobeerd dit zo zorgvuldig mogelijk te doen, door verscheidene aspecten van de het corpus te belichten. Van globaal is er via verbaal naar verbaal-visueel toegewerkt. Er zijn echter nog kansen voor een bredere belichting van de waarden en normen aspecten in de programma’s. zo omschrijft Verschueren (2011) nog een tal van aanwijzingen voor het aan het licht brengen van ideologieën in discourse. Zo zijn er bijvoorbeeld nog zaken als paralinguïstische tekenen, grammaticale constructies en een scala aan visuele aspecten die onderzocht kunnen worden. In toekomstig onderzoek zou tevens de focus op co-referenties in tekst en beeld verlegd kunnen worden van een puntsgewijze analyse per shot, naar een meer dynamische analyse die het geheel van de uitzendingen bekijkt. Op deze manier kan er onderzocht worden of, waar en hoe er precies een wisseling van verbaal en visueel hoge sequenties te vinden is. Omdat de analyse van de visuele kant van de uitzendingen in dit onderzoek een klein deel vormde, zal het interessant zijn om dit nader te onderzoeken. Er is namelijk nog weinig bekend over de link tussen het beeld in film en de culturele waarden en normen die aan de keuzes hiervan ten grondslag kunnen liggen. Een theorievormend onderzoek op dit vlak zou interessante bevindingen kunnen opleveren die de theorieën over verbale uitingen van waarden en normen kan aanvullen. Ook liggen er kansen in het type onderzoek dat gedaan wordt op het gebied van waarden en televisie. Zo kan er bijvoorbeeld gewerkt worden met participanten die na het kijken van een uitzending geïnterviewd worden over het thema van Nederlandse culturele waarden, op basis waarvan geconcludeerd kan worden hoe deze op de kijker overkomen en wat deze hiermee doet. Komend najaar zal er een boek uitkomen van Sender (2012), waarin zij de perceptie van Amerikaanse makeoverprogramma’s op de kijker onderzoekt door middel van enquêtes en interviews; een dergelijk onderzoek zou voor Nederlandse makeoverprogramma’s niet misstaan. Ook zouden de analysemethoden toegepast kunnen worden op ander audiovisueel materiaal, zoals documentaires, nieuwsuitzendingen of soaps. In dit onderzoek is globaal de link gelegd tussen Amerikaanse makeoverprogramma’s, waarover tevens literatuur is besproken en Nederlandse makeoverprogramma’s. Een analyse die de verschillen en overeenkomsten tussen deze twee soorten makeoverprogramma’s aan het licht brengt zou tevens een interessant onderzoek opleveren om te zien hoe de makers de verschillende culturen naar voren laten komen voor de kijkers.

60

Bibliografie

Literatuur

Adams, J.T. (1931): The Epic of America. Little, Brown, and Co. (origineel). Simon Publications (2001). Barker, C. (1999): Television, Globalization and Cultural Identities. Buckingham: Open University Press.

Bednarek, M. & H. Caple (2012): News Discourse. London: Continuum.

Bell, A. (1994): Telling Stories in D. Graddol & O. Boyd-Barrett. Media Texts: Authors and Readers. Clevedon: Multilingual Matters

Bordwell, D. & K. Thompson (2008): Film Art: An Introduction. New York: Mc. Graw–Hill. Bordwell, D. (1985): Narration in the Fiction Film. Madison: University of Wisconsin Press. Bratich, J.Z. (2007): Programming Reality. Control Societies, New Subjects and the Powers of Transformation. In Heller, D. (2007): Makeover Television. Realities Remodelled. London and New York: IB Taurus.

Bubel, C.M. (2008): Film Audiences as Overhearers. Journal of Pragmatics 40: 55-71. Clark, H. (1996): Using Language. Cambridge: Cambridge University Press.

Dover, C. & A. Hill (2007): Mapping Genres: Broadcaster and Audience Perceptions of Makeover television. In D. Heller (2007): Reading Makeover Television: Realities Remodeled. London: IB Tauris. Fiske, J.( 1987): Television Culture. London: Methuen & Co.

Gerbner , G. (1970): Cultural indicators: The Case of Violence in Television Drama. Annals of the American Academy of Political and Social Science 388, 69-81.

Goffman, E. (1976): Replies and Responses. Language in Society 5, 257–313.

Halliday, M.A.K. (1978): Language as Social Semiotic: The Social Interpretation of Language and Meaning. London: Edward Arnold.

Hermes, J. & M. Reesink (2003): Inleiding Televisiestudies. Amsterdam: Boom.

Heyes, V.J. (2007): Self Transformations: Foucault, Ethics, and Normalized Bodies. Oxford: Oxford University Press.

61 Lang, A. (1995). Defining Audio/Video Redundancy from a Limited-Capacity Information Processing Perspective. Communication Research 22: 86-115.

Meinhof, U. (1994): Double Talk in News Broadcasts. In D. Graddol & O. Boyd-Barrett. Media Texts: Authors and Readers. Clevedon: Multilingual Matters.

Miller, A. R. (2007): Cultural Values, Narrative and Myth in Reality Television. Proefschrift University of Southern Mississippi.

Montgomery, M. (2007). The Discourse of Broadcast News, A Linguistic Approach. Oxon: Routledge. Moran, A. (2009): TV Formats Worldwide: Localizing Global Programs. Bristol: Intellect.

Moseley, R. (2000): Makeover Takeover on British Television. Screen 41 [3]: 299-314.

Moyer, J.F. (2007). Film and the Public Memory: The Phenomena of Nonfiction Film Fragments. Contemporary Aesthetics 5: 25.

Nichols, B. (2010). Introduction to Documentary. Bloomington: Indiana University Press.

Ouellette, L. (2004): Take Responsibility for Yourself: Judge Judy and the Neoliberal Citizen. In Murray, S. & L. Ouellette (2009): Reality TV: Remaking Television Culture. New York and London: New York University Press.

Sauer, C. & M. Akkerdam-Nijdam (2012): Hoe Gaan Woorden en Beelden Samen? Over de verhouding van tekstinformatie en beeldinformatie in documentaires. Binnenkort uit te komen in bundel.

Sender, K. (2012): The Makeover: Reality Television and Reflexive Audiences. New York and London: New York University Press. Binnenkort uit te komen in boekvorm.

Van Leeuwen, T. (2005): Introducing Social Semiotics. London: Routlegde.

Verschueren, J. (2011): Ideology in Language Use. Pragmatic Guidelines for Empirical Research. Cambridge: Cambridge University Press.

Walma van der Molen, J.H. (2001): Assessing Text-Picture Correspondence in Television News: The Development of a New Coding Scheme. Journal of Broadcasting & Electronic Media 45 [3]: 483-498. Weber, B.R. (2009): Makeover TV: Selfhood, Citizenship, and Celebrity. Durham: Duke University Press.

Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (2007): Identificatie met Nederland. Amsterdam: Amsterdam University Press.

62 Online Bronnen

Lighthearted Entertainment (2009). The Shows: Extreme Makeover. www.lighthearted.com (februari 2012).

Televisie-uitzendingen

10 jaar jonger in 10 dagen. Aflevering 6. RTL Productions: RTL4, 29 april 2011. Help, Mijn man is klusser! Aflevering 6. Blue Circle: RTL4, 7 april 2011.

Help, ons kind is te dik. Aflevering 2. Eyeworks: RTL4, 15 maart 2011.