Diefstal, verduistering, bedrog of andere misdrijven

4.2.1 Diefstal en verduistering

Uit de jurisprudentie blijkt dat, als het gaat om diefstal, ernstige verwijtbaarheid over het algemeen wordt aangenomen. De wetgever heeft de situatie waarin een werknemer zich schuldig maakt aan diefstal in de memorie van toelichting omschreven als een ernstige verwijtbare handeling. In de volgende kwestie was een werknemer in dienst als woonbegeleider bij het Centrale Opvang Asielzoekers (COA) en werd op staande voet ontslagen wegens het zonder toestemming van de werkgever wegnemen van een speelhuisje van Nijntje. Hier was sprake van verduistering in dienstverband, een ernstig verwijtbare handeling, waardoor het vertrouwen van de werkgever zwaar was beschaamd.¹⁶⁷ Het lenen van geld uit het bedrijfsdepot met de intentie het terug te betalen, is ook een ernstig verwijtbare handeling, oordeelde het Gerechtshof Amsterdam.¹⁶⁸ Volgens het Hof had de werknemer ‘welbewust en in strijd met het kenbare beleid’ geld meegenomen, waarbij de intentie om het terug te betalen er niet toe doet.¹⁶⁹ Het bewust handelen vormde een grof verzuim van het bedrijfsbelang om het depot in orde te houden, oordeelde het Gerechtshof Amsterdam.¹⁷⁰ In een andere zaak heeft een loodsmedewerker producten van zijn werkgever in zijn zijzak gestopt. De rechter oordeelde dat sprake was van een voltooide diefstal, ook al heeft de medewerker de producten teruggelegd nadat hij er door een collega op werd gewezen dat een onderzoek ingesteld zou worden.¹⁷¹ De wegnemingshandeling was voldoende.

Het handelen werd gekwalificeerd als ernstig verwijtbaar en aan de werknemer kwam geen transitievergoeding toe.¹⁷² Een kassamedewerker die geld van de werkgever in de zak stak en de kassahandleiding niet hanteerde, had ernstig verwijtbaar gehandeld. Het in strijd handelen met de richtlijn, waardoor het vertrouwen van de werkgever was geschaad, kon haar worden toegerekend.

De werknemer had geen aanspraak op de transitievergoeding.¹⁷³

167 Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 17 november 2017, ECLI:NL:GHARL:2017:10329

168 Hof Amsterdam, 28 juni 2016, ECLi:NL:GHAMS:2016:2506.

169 Hof Amsterdam, 28 juni 2016, ECLi:NL:GHAMS:2016:2506.

170 Hof Amsterdam, 28 juni 2016, ECLi:NL:GHAMS:2016:2506.

171 Rb Limburg, 25 april 2018, ECLI:NL:RBLIM:2018:3967

172 Rb Limburg, 25 april 2018, ECLI:NL:RBLIM:2018:3967

173 Gerechtshof ’s-Hertogenbosch, 6 september 2018, ECLI:NL:GHSHE:2018:3726

In de zaken waarin het ernstig verwijtbaar handelen niet werd aangenomen, had een werknemer geld gevonden op het werk, maar daar geen correcte melding van gemaakt.¹⁷⁴ De werkgever had in dit geval geen deugdelijk onderzoek uitgevoerd naar de diefstal.¹⁷⁵

4.2.2 Bedrog

In de volgende kwestie maakt een thuiszorgmedewerkster zich schuldig aan bedrog. Ze werd terecht op staande voet ontslagen wegens het herhaaldelijk declareren van uren die zij niet heeft gewerkt. Ook had zij meerdere keren zorgrapportages opgesteld, terwijl zij de zorg niet had verleend. Volgens de kantonrechter was sprake van een dringende reden en moet een werkgever erop kunnen vertrouwen dat een werknemer zijn werktijden eerlijk en correct invult en geen werkzaamheden verzint, ook zonder duidelijke instructies daartoe en zonder dat een werknemer daarop eerst behoeft te worden aangesproken.¹⁷⁶ De werkneemster heeft ernstig verwijtbaar gehandeld door zich schuldig te maken aan bedrog, waardoor ze het vertrouwen van de werkgever onwaardig is geworden. Ze kan daarom geen aanspraak maken op een transitievergoeding.¹⁷⁷ In een kwestie waarin de werknemer de urenregistratie manipuleerde, waardoor de werkgever financieel werd benadeeld, werd ernstige verwijtbaarheid aan werknemerszijde aangenomen.¹⁷⁸

4.2.3 Andere misdrijven

4.2.3.1 Strafrechtelijke gedragingen in arbeidsrechtelijke sfeer

Wanneer een persoon een zakje drugs op het werk krijgt overhandigd, betreft dit een ernstig verwijtbare handeling.¹⁷⁹ De werknemer heeft erop gewezen dat het enkel voorhanden hebben van een geringe hoeveelheid legale softdrugs in Nederland niet strafbaar is gesteld in de wet. Volgens de kantonrechter Eindhoven gelden in arbeidsrechtelijke relaties andere normen en waarden dan

174 Rb Noord-Holland, locatie Haarlem, 7 januari 2016, ECLI:NL:RBNHO:2016:52.

175 Rb Rotterdam, 30 mei 2016, ECLI:NL:RBROT:2016:4076.

176 Rb Overijssel, 15 juni 2018, ECLI:NL:RBOVE:2018:2409.

177Rb Overijssel, 15 juni 2018, ECLI:NL:RBOVE:2018:2409.

178 Rb Eindhoven, 27 september 2016, AR 2016-1078.

179 Rb Rotterdam, 19 juli 2018, ECLI:NL:RBROT:2018:5901.

in strafrechtelijk perspectief. De transitievergoeding werd niet toegekend, tenzij het tegendeel werd bewezen.¹⁸⁰ Het is van belang of de werknemer is strijd met de wet heeft gehandeld.

De functie van de werknemer kan aanwijzen op bepaalde belangrijke kernwaarden van een organisatie, te denken valt aan de politieagent, beveiliger of de brandweerman. Zij dienen in de uitoefening van hun werkzaamheden deze kernwaarden extra in acht te nemen, zeker indien ze de werkgever schade berokkenen. In de volgende kwestie was een verdenking van een misdrijf voldoende om ernstige verwijtbaarheid aan te nemen. Zo werd een beveiliger, die werkzaam was bij een beveiligingsbedrijf, verdacht van een misdrijf, te weten moord/doodslag, en is om die reden gedetineerd. De aanhouding van de medewerker heeft tot veel media-aandacht geleid en zijn functie is zelfs ingetrokken. De kantonrechter was van oordeel dat voldoende aannemelijk was dat in bovengenoemde kwestie de werknemer ernstig verwijtbaar heeft gehandeld. Niet alleen dient te worden aangenomen dat hij niet beschikt over de vereiste betrouwbaarheid om als beveiliger te werken, ook heeft hij zijn werkgever in diskrediet gebracht, doordat bij een beveiligersbedrijf veiligheid en betrouwbaarheid belangrijke kernwaarden zijn. De omstandigheid dat in het strafrecht de onschuldpresumptie geldt en er sprake was van een verdenking doet aan wat hier is overwogen niet af. De kantonrechter komt tot de conclusie dat de werknemer geen recht heeft op een transitievergoeding, wegens ernstig verwijtbaar handelen als bedoeld in art. 7:673 lid 7 aanhef en onder C BW.¹⁸¹ Ook een strafrechtelijk veroordeelde brandweermedewerker, die werkzaam was op een luchthaven, had ernstig verwijtbaar gehandeld en als gevolg van die veroordeling werd zijn luchthavenpas ingenomen.¹⁸²

4.2.3.2 Agressief en intimiderend gedrag jegens collega’s

De rechtbank Gelderland oordeelde dat een beveiliger die werkzaam was bij een beveiligingsbedrijf ernstig verwijtbaar heeft gehandeld door naar een collega een kopstootbeweging te maken en vervolgens met zijn hoofd dichtbij de collega te komen en te

180 Rb Rotterdam, 19 juli 2018, ECLI:NL:RBROT:2018:5901.

181 Rb Overijssel, 14 juni 2018, ECLI:NL:RBOVE:2018:2069.

182 Zie kantonrechter Groningen 29 oktober 2015, ECLi:NL:RBNNE:2015:5097; Zie ook: Rb Noord-Holland 7 november 2016,ECLI:NL:RBNHO:2016:9295.

beginnen met praten. De rechtbank oordeelde dat deze in de ogen van elk ‘weldenkend mens non-verbaal agressief en zeer intimiderend gedrag jegens zijn collega’ heeft vertoond, zodanig dat dit grensoverschrijdend en onaanvaardbaar is.¹⁸³ Het gedrag van de werknemer is ernstig verwijtbaar, en aldus is de werkgever geen transitievergoeding verschuldigd.¹⁸⁴ In deze kwestie oordeelt de rechtbank Gelderland anders dan de kantonrechter Zaanstad, waarin de rechter erop had gewezen dat confronterend, agressief, intimiderend, niet-respectvol gedrag geen omstandigheden zijn die aansluiten bij de situaties uit de parlementaire geschiedenis, waardoor de werknemer slechts verwijtbaar had gehandeld en zijn handelen niet werd gekwalificeerd als ‘ernstig verwijtbaar’.¹⁸⁵ In een andere kwestie werd het dienstverband van een werknemer na zeventien jaar beëindigd.¹⁸⁶ De werknemer had een affectieve relatie met een collega, terwijl er een hiërarchisch verhouding bestond. Na het beëindigen van de relatie uitte hij dreigementen naar deze collega en verstuurde hij een foto met een afgehakt hoofd. Het Hof oordeelde dat de werknemer terecht op staande voet is ontslagen door zich niet als een goed werknemer te gedragen. De intimiderende en ernstig bedreigende uitlatingen en het sturen van de beschreven foto maakte zijn handelen ernstig verwijtbaar. De werknemer maakte geen aanspraak op een transitievergoeding.¹⁸⁷

4.2.3.3. Alcoholgebruik op het werk

Hoewel de wetgever in de memorie van toelichting het gebruik van alcohol niet heeft opgenomen als een ernstige verwijtbare gedraging, heeft de kantonrechter geoordeeld dat een werknemer die onder invloed van alcohol een busje met cliënten heeft vervoerd, ernstig verwijtbaar heeft gehandeld. De werknemer heeft in strijd met de wet gehandeld en een potentieel gevaarlijke situatie gecreëerd voor haar cliënten, de andere inzittende en de overige weggebruikers. Dat zich geen ongelukken hebben voorgedaan, doet niets af aan de ernst van het handelen.¹⁸⁸

183 Rb Gelderland, 12 november 2015, ECLI:NL:RBGEL:2015:7645.

184 Rb Gelderland, 12 november 2015, ECLI:NL:RBGEL:2015:7645.

185 Rb Noord-Holland 20 januari 2016, ECLI:NL:RBNHO:2016:728.

186 Gerechtshof Amsterdam 29 mei 2018, ECLI:NL:GHAMS:2018:1843

187 Gerechtshof Amsterdam 29 mei 2018, ECLI:NL:GHAMS:2018:1843

188 Rb Rotterdam, 26 september 2016, ECLI:NL:RBROT:2016:7329.

In de volgende zaak verscheen een werknemer dronken op het werk, wat voor de werkgever, Dräger Nederland, aanleiding was voor een ontslag op staande voet.¹⁸⁹ De werknemer eiste een transitievergoeding. De werkgever stelt een strikt alcoholbeleid te hanteren, waarin staat omschreven dat de werknemer voor aanvang en tijdens het werk niet onder invloed van alcohol mag verkeren. De werknemer was al eerder voor het gebruik van alcohol tijdens zijn werkzaamheden gewaarschuwd. Zowel de rechtbank als het Hof waren van oordeel dat het ontslag terecht was gegeven en de werknemer geen recht had op een transitievergoeding.¹⁹⁰ De Hoge Raad oordeelde hier anders over.¹⁹¹ De werknemer had voldoende gemotiveerd bepleit dat hem vanwege zijn alcoholverslaving geen of een gering verwijt kon worden gemaakt. Dronkenschap is dus niet of voor een deel verwijtbaar, en de werknemer heeft recht op een transitievergoeding. De zaak werd terugverwezen naar het Hof.¹⁹² In deze zaak werd het onder invloed van alcohol verschijnen op het werk gezien als een verslaving, waardoor de werknemer aanspraak kon maken op de transitievergoeding.