Cultuurdimensies Trompenaars & Hampden-Turner

Naast het analyseren van de mogelijke betekenis van de bovengenoemde Hofstede dimensies voor het interpreteren van het productontwikkel- en Target Costing Management proces, is het mijns inziens nodig ook de dimensies van Trompenaars & Hampden-Turner bij dit onderzoek te betrekken. Hierbij zullen, zoals in hoofdstuk 4 reeds aangegeven, de dimensies Collectivisme/Individualisme en Toekenning/Prestatie niet behandeld worden, vanwege hun overeenkomsten met de Individualisme en Machtsafstand dimensies van

79 De case Sei leverde een interessant praktijkvoorbeeld op betreffende het omgaan met cultuurverschillen. Sei heeft een aantal Hongaarse medewerkers in dienst, die afkomstig zijn van hun Hongaarse zustervestiging. Deze Hongaarse medewerkers zijn hier in Nederland met productontwikkeling bezig.

Hongarije wijkt vooral van Nederland af op de dimensie Onzekerheidsvermijding, waar zij een score hebben van 82 ten opzichte van de score van 53 van Nederland. Dat dit wel degelijk van invloed kan zijn, suggereert het volgende citaat, door Dhr. Lammers verwoordt: “Het is wel zo, de Hongaren zijn meer gewend om van actie

naar actie gestuurd te worden, met minder vrijheid en verantwoordelijkheid. De jonge jongens hebben hier minder last van dan de oudere man die hier zit. Die laat regelmatig dingen liggen omdat ik dat niet gevraagd heb.”

Hofstede. Daarnaast zal de dimensie Particularisme/Universalisme niet behandeld worden vanwege de vrij geringe verschillen die Trompenaars & Hampden-Turner hier vonden voor de beschouwde landen. Verder zal de Emotioneel/Neutraal dimensie niet behandeld worden vanwege haar geringe relevantie voor dit onderzoek. Ook is het niet mogelijk om op basis van de cases de benadering van tijd als dimensie in dit onderzoek te betrekken. Wel zullen hieronder de diffuus/specifiek dimensie en de relatie met de omgeving besproken en kort gerelateerd worden aan de bevindingen in de cases.

Diffuus/Specifiek

Deze dimensie van Trompenaars & Hampden-Turner handelt, zoals in hoofdstuk 3 reeds beschreven, vooral over relaties. Deze dimensie kan waarschijnlijk worden herkend in de relatie die bedrijven aangaan met leveranciers en afnemers, alsook het respect dat meerderen in een bedrijf genieten en de afstand die er is tussen meerdere en ondergeschikte. Zoals in paragraaf 6.3 is aangegeven, wordt er intensief met leveranciers samengewerkt tijdens de productontwikkelingsfase. Daarnaast zijn deze relaties met leveranciers vaak langdurig. Echter, van verstrengelingen, zoals de Japanse Keiretsu’s, is in Nederland geen sprake. Ook is de scheiding tussen medewerker en meerdere in deze Nederlandse bedrijven niet zo strikt als volgens de literatuur het geval is in Japanse bedrijven.

Kortom, ook bij deze dimensie kan wellicht de specifieke invloed van de Nederlandse cultuur en de invloed op het Target Costing proces worden herkend.

Relatie met de omgeving

De extern gerichte focus van Japanners komt naar voren in de zeer klantgerichte manier van denken. Zoals eerder in dit hoofdstuk al naar voren gekomen is, besteden de onderzochte Nederlandse bedrijven veel aandacht aan het in kaart brengen van de markt. Echter, dit is waarschijnlijk niet te vergelijken met de manier waarop volgens de literatuur Japanners met hun doelgroepen omspringen. Een reden hiervoor zou kunnen zijn dat de onderzochte bedrijven relatief klein zijn en het grondig onderzoeken van de markt veel tijd en energie kost. Anderzijds zou het ook zo kunnen zijn dat deze dimensie wel degelijk van invloed is op het Target Costing proces, maar dat Nederlandse bedrijven toch op een minder gestructureerde en georganiseerde manier rekening houden met de omgeving dan hun Japanse tegenhangers.

Tot slot mag misschien ook niet worden uitgesloten dat de literatuur over Target Costing soms een geïdealiseerd en/of vereenvoudigd beeld geeft van de situatie en werkwijzen in Japanse bedrijven. Deze laatste kanttekening geldt uiteraard ook voor de bij de andere dimensies gemaakte vergelijkingen tussen Japan en de onderzochte Nederlandse bedrijven.

6.5 Samenvatting

In de voorgaande paragrafen zijn een aantal zaken aan bod gekomen. Ten eerste zijn de belangrijkste bevindingen besproken die in de cases naar voren kwamen. Daarnaast is er gekeken naar de toepassing van Target Costing in Nederland en de invloed van culturele factoren op dit proces. Daarbij is nagegaan in hoeverre bepaalde aspecten van de in de onderzochte bedrijven gehanteerde werkwijzen te relateren zijn aan de dimensies die worden onderscheiden in de hier benoemde theorie op het gebied van cultuur.

Een zuivere vorm van Target Costing wordt door slechts één bedrijf daadwerkelijk toegepast en door één bedrijf benaderd. De andere vijf bedrijven gebruiken allemaal bepaalde elementen van Target Costing. Target Costing is dus op vele manieren toepasbaar en wordt bij de onderzochte bedrijven zelden in haar zuivere vorm toegepast.

De onderzochte cases gaven voldoende aanleiding om te vermoeden dat culturele dimensies inderdaad een rol spelen bij de toepassing van Target Costing. Alleen de invloeden van de dimensies Individualisme en de relatie met de omgeving kwamen in de cases niet zo direct naar voren als wellicht, naar aanleiding van de scores die Hofstede en Trompenaars & Hampden-Turner vonden op deze dimensies, verwacht mocht worden.

Zoals al eerder werd opgemerkt, moet bij dit alles in het oog worden gehouden dat de onderzochte Nederlandse bedrijven werden vergeleken met een beeld van de toepassing van Target Costing in Japanse bedrijven zoals dat wordt geschetst in de literatuur, waarvan niet bekend is in hoeverre dat geheel conform de Japanse werkelijkheid is.