worden met behulp van een aantal voorbeeldcasussen. De casussen zijn niet relevant genoeg om te verwerken in het rapport zelf. Wel hebben ze op zichzelf toegevoegde waarde voor het rapport.
The Blair Witch Project
The Blair Witch Project was een afstudeerproject van 3 Amerikaanse
filmacademiestudenten. Op internet werd een synopsis gepubliceerd van het zogenaamde ‘waargebeurde verhaal’. Het verhaal gaat over drie studenten die in hun zoektocht naar de vermeende Blair Witch, vermist raken. Het materiaal werd een jaar later zogenaamd toevallig teruggevonden en un-cut vertoond aan de bioscoopbezoeker. De studenten veroorzaakten met een minimaal budget een enorme trans mediale referentie. Het werkte in hun voordeel dat een dergelijke aanpak nog nooit eerder was gebruikt voor het genereren van publiciteit rondom een film.
(B. Van der Put, 1999)
Maar waarom The Blair Witch Project nou zo enorm veel succes boekte? Dat zat hem deels in het gevoel van ambiguïteit dat werd opgeroepen bij de kijker. De makers vertelden het publiek niet dat de film non-fictie betrof. Net zo min als dat ze communiceerden dat het om fictie ging. Dat lieten ze in het midden. Waren de studenten echt vermist of was het een hoax? Dit was de vraag voor de kijker. En dat was nieuw. Een belangrijke succesfactor was ook de internetcampagne. Het volledige P&A budget van 15.000 dollar werd geïnvesteerd in de niet promotionele, ambigue en mysterieuze website: www.blairwitch.com. Ze gebruikten geen posters en geen advertenties. De vertwijfeling en het idee van ‘iets nieuws’ zorgde ervoor dat de informatie en de nieuwtjes rondom de film massaal verspreid werden (door het publiek zelf). Mensen willen nu eenmaal graag nieuwtjes delen en hoe interessanter het nieuwtje, hoe sterker die behoefte (Zie Hoofdstuk: Buzz). De film en de campagne voldeden aan de eisen voor nieuwswaarde (heftig, schokkend). En de bezoekers die de film als eerste zagen droegen enorm bij aan het buzz-effect.
Er was vertwijfeling. Door de manier van filmen (van de schouder, intiem en zonder zichtbare beeldbewerking) twijfelden mensen aan de enscenering van het geheel. En zo verspreiden de geruchten zich. Razendsnel dankzij internet. Het zou om echte beelden gaan. Het zogeheten Tipping point, het cruciale omslag punt waarop de massa iets massaal
adopteert werd bereikt toen de traditionele media de film oppikten (The Tipping Point, 2006). Binnen de kortste keren was de website van The Blair Witch 75 miljoen keer bezocht. Dat de film een onbetwist succes werd behoeft verder nauwelijks vermelding. De film kostte $65.000 en bracht wereldwijd $140,- miljoen op. (Transmedialab, 2014).
Paranormal activity
Paranormal activity is aan de ene kant vergelijkbaar met The Blair Witch project. Maar om verschillende redenen zeker net zo belangrijk als voorbeeld voor de filmindustrie. Wat de makers van Parnormal Activity deden was namelijk nog veel effectiever. En wel om een aantal redenen. Paranormal activity, een even simpel als ingenieus horror verhaal, trok voor het eerst de aandacht van het publiek op het Amerikaanse horror-filmfestival; Slamdance. (Ad Age, 2014) De film werd in een week opgenomen in het huis van regisseur ‘Deli’ zelf. Vervolgens bleef de film twee jaar op de plank liggen bij Univeral Studios.
De film vertelt het verhaal van een samenwonend stel dat vreemde geluiden meent te horen gedurende de nacht. Daarop besluiten ze camera’s te plaatsen die het verloop van de nacht vastleggen. Het vervolg is volgens reacties van het publiek: ‘ijzingwekkend realistisch’ en ‘tenenkrommend spannend’. Filmcritici noemen de film film grafisch revolutionair (Roger Ebert, 2009 ). Juist het lage budget draagt bij aan het hoge geloofwaardigheidsgehalte van de film.(imdb.com, 2014) Maar pas nadat Steven Spielberg de film oppikte en hem onderbracht bij een andere studio kreeg de film onder zijn leiding de potentie van een instant cult hit. Er werden nachtscreenings gehouden door heel Los Angeles. De reacties van het publiek werden tijdens de film opgenomen en als viraal materiaal online verspreid. Op basis van dat materiaal konden fans via een website-link, eisen dat hun lokale bioscoop de film zou vertonen. De consument had daardoor de touwtjes in handen. De studio zelf gaf achteraf aan dat ze Paranormal Activity liever als experiment dan als film zagen en ook als zodanig onder de aandacht brachten. De overeenkomsten zijn groot met The Blair Witch project. En ongetwijfeld was het succes van de campagne rondom die film ook een inspiratie voor de marketeers achter Paranormal Activity. Maar met één groot verschil. Josh
Greenstein, co-president van de marketing bij de studio, zei daarover het volgende;
‘’In de afgelopen tien jaar is er zoveel veranderd, dat we nooit hebben overwogen om de film als fictie te verkopen. Het publiek is inmiddels intelligenter dan dat. Maar het bijzondere was dat massa’s mensen alsnog publiciteit aan de film gaven alsof het echt gebeurt was. Omdat we nu eenmaal graag geloven in sprookjes.’’ (Sentientdecisionscience, 2014).
Een ander groot verschil met The Blair Witch Project is het veelvuldige gebruik van sociale media. Het gebruik van: Facebook, Twitter en Youtube heeft de verspreiding van de boodschap op veel manieren vergemakkelijkt. Specialistische bureaus die op basis van geografische kennis gemakkelijk ‘buzz’ genereren onder de doelgroep hebben hierin een grote rol gespeeld (Sentientdecisionscience, 2014). En dat blijkt te werken, mits de over te
brengen content natuurlijk geloofwaardig, sociaal, herhaalbaar, meetbaar en respectvol is en dus voldoet aan de basisregels voor goede buzz-marketing (Forbes, 2014).
Eventfull; de distributeur van Paranormal Activity in Amerika geeft blijk van het ongekende succes van de ‘buzz’ die rondging omtrent de film. Paranormal Activity geldt in Amerika inmiddels als benchmark binnen de filmindustrie voor het distribueren van onafhankelijke films. (Adage.com, 2014)
John Carter
De Sciencefiction film John Carter is volgens critici een goed voorbeeld van hoe de inzet van ‘buzz’ absoluut niet werkt (K. Fallon, 2012). Vanaf de allereerste trailer verborg de studio met de campagne nauwelijks haar desinteresse voor de kijker. De film koste $250,- miljoen en bracht in Amerika niet meer dan $30,- miljoen op. Interessante informatie die voor ‘buzz’ onder de doelgroep had kunnen en moeten zorgen (de regisseur regisseerde eerder kaskrakers als WALL-E en Finding Nemo) werd bewust genegeerd. Hetzelfde geldt voor de link die gemaakt had kunnen worden naar de Star Wars en Star Trek series en films, die op hetzelfde boek gebaseerd zijn. De associaties werden op verzoek van de regisseur, bewust achterwege gelaten. Met zijn staat van dienst kon Andrew Stanton behoorlijk wat eisen stellen. En hoewel de studio (Walt Disney) hem smeekte om de nodige referenties te maken aan zijn eerdere werk en aan Star Wars en Star Trek, weigerde hij dit stelselmatig. (Vultures.com, 2014) De film zelf vertelt het verhaal van John Carter, een held uit de Amerikaanse burgeroorlog die getransporteerd is naar mars om de planeet te redden. Het is voor grote en kostbare actiefilms van belang om het publiek in een vroeg stadium mee te nemen in het verhaal en de wereld van de film. Met films als Spiderman, Iron Man en Batman werd dit door de verschillende studio’s wel structureel gedaan. Al deze films werden onverminderd grote successen. (Alletop10lijstjes, 2013) Het publiek werd in al deze gevallen voorzien van content (door middel van trailers en teasers) en de visuele hoogstandjes van een film.
Bij John Carter bestond er echter bij zowel de studio als het publiek grote onduidelijkheid waar de film nu precies over ging. (Thedailybeast.com, 2012) Dit kwam mede door het niet- eenzijdige beleid van de studio zelf. Er bestond geen eenduidig beleid over de titel, het genre en de manier van communiceren. Maar het moest en zou een actiefilm worden. Zoveel was zeker. De onduidelijkheid werd met enorme marketingbudgetten overgebracht aan het publiek (Nikki Finke, 2012). De trailers, de advertenties en de billboards die het grote publiek massaal bereikten werden niet begrepen en nog erger, vergeten
(Dailyfinance.com, 2012). De film en zijn verpakking waarmee het verhaal werd verteld, maakte door die onduidelijke richting totaal geen indruk op het publiek. Volgens Harry Knowles van Aint It Cool News was het meest ironische nog dat een bedrijf als Disney de toegevoegde waarde van het woordje Princess in de titel had gemist. De originele titel van het boek was The Princess from Mars. (Aintitcoolnews.com, 2012). Disney en prinsessen zijn in het verleden keer op keer een winstgevende combinatie geweest. Maar doordat het
bedrijf niet trouw bleef aan haar eigen DNA verloor het massaal haar publiek. Want in dit geval geldt ook; hoe groter het budget, hoe groter de schade als het mis gaat. En hoewel de ‘buzz’ nooit enorm is geweest, wekte datgene wat er was de woede van Star Wars en Star Trek fans op. Op fan-sites werd negatieve berichtgeving geplaats omtrent de eerste trailer. En vervolgens is, alle marketing ten spijt, de film ronduit doodgezwegen. (Vultures.com, 2014)
Bijlage II. Enquêtevragen
Beste en zeer gewaardeerde deelnemer. In een tijdsbestek van ongeveer 7 minuten zul je 30 vragen met betrekking tot het consumeren van film beantwoorden. Daarvan zullen sommige vragen gemakkelijk met ja of nee te beantwoorden zijn terwijl andere topics een meer persoonlijk antwoord vragen. In beide gevallen zijn de antwoorden die jij geeft van onschatbare waarde voor het onderzoek. Daarom mijn onuitsprekelijke dank voor zowel je antwoorden als je deelname.
Om die dankbaarheid concreet te maken worden 2 bioscoopkaartjes voor een film naar keuze verloot (laat daarom aan het einde van de enquête je mailadres achter).
*Een filmtheater is een publieke uitgaansgelegenheid die zich toelegt op het vertonen van films buiten het commerciële aanbod. Daarmee onderscheidt zij zich van de reguliere bioscoop. 1) Ik ben een.. man vrouw
2) In welke leeftijdscategorie bevindt u zich?
20 tot 25 jaar 25 tot 30 jaar 30 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar ouder dan 45 jaar
3) Welke opleiding geniet u of heeft u genoten?
mbo hbo wo geen
4) Komt u uit een stad met meer dan 100.000 inwoners?
ja nee
5) Woont u in een van de onderstaande steden?
Amsterdam Rotterdam Utrecht Den Haag nee
6) Maakt u gebruik van één van de onderstaande diensten? (vink aan wat van toepassing is):
Netflix-abbonement Spotify-abbonement
ik gebruik bovenstaande dienst(en) zonder daarvoor te betalen illegale Torrent downloads
Popcorn Time
ik gebruik bovenstaande diensten nooit
anders, namelijk:
7) Welke media gebruikt u en wat zijn de namen van die verschillende media (vink aan en vul in wat van toepassing is):
radio, namelijk:
betaalde krant, namelijk:
gratis krant, namelijk:
betaalde magazine’s, namelijk:
online nieuws platforms (de Correspondent, Vice etc.),
namelijk:
nieuws-apps, namelijk:
anders, namelijk:
8) Welke social media gebruikt u? (meerdere antwoorden mogelijk)
Facebook Twitter Youtube LinkedIn
Instagram geen
anders namelijk….
9) Aan welk social media platform hecht u het meeste waarde?
Facebook Twitter Youtube LinkedIn Instagram anders namelijk.. geen
10) Wat doet u het liefst in uw vrije tijd? (maximaal 3 antwoorden mogelijk);
lezen
profilering via social media bloggen series kijken TV kijken films kijken theaterbezoek bioscoopbezoek filmtheaterbezoek museumbezoek sporten shoppen
koken
anders namelijk…
11) Welke trends volgt u en spelen een belangrijke rol in uw dagelijks leven? (maximaal 3 antwoorden mogelijk);
alles met betrekking tot social-media
zelfoptimalisatie (mindfullness, Yoga, gezond eten etc.) mode- en fashion trends
culturele trends (kunst, musea etc.)
trends die belangrijk zijn voor mijn vrienden en/of familie trends op mijn werk
trends op het gebied van innovatie en technologische ontwikkeling maatschappelijke trends (duurzaamheid, sociaal bewustzijn etc.) trends rondom film
trends rondom TV-series ik houd mij niet bezig met trends
anders namelijk..
12) Ziet u uzelf als filmliefhebber?
ja
een beetje nee
Een filmtheater is een publieke uitgaansgelegenheid die zich toelegt op het vertonen van films buiten het zogeheten Hollywood om. Geen reguliere of commerciële kaskrakers maar kleinere films met vaak een artistiek en meer kwalitatief karakter.
13) Als u een film ziet in een reguliere bioscoop, wat vindt u dan belangrijk? (maximaal 3 antwoorden mogelijk):
kwaliteit toegankelijkheid nieuwe perspectieven amusement leerzaamheid ontspanning het uitje zelf de emotionele reis
ontsnappen aan de werkelijkheid ik ga nauwelijks naar bioscopen
anders namelijk…
14) Als u informatie verzamelt over een film, waar hecht u dan het meeste waarde aan? (maximaal 3 antwoorden mogelijk);
recensies in kranten recensies online
trailers, posters en andere communicatie in de bioscoop
trailers, promo’s en andere communicatie middels TV, radio en/of social media andere online informatie (IMDB etc.)
via social media ( Twitter, Facebook etc.)
ik doe rondvraag in mijn omgeving; bij familie, vrienden en collega’s ik vraag het aan een in mijn ogen ‘expert’
ik zoek geen informatie
15) Hoe bepaald u uiteindelijk welke film u gaat zien? (maximaal 3 antwoorden mogelijk);
aan de hand van de cijfers op bijvoorbeeld IMDB op basis van recensies in de krant en/of online wat ik via social media zie langskomen wat vrienden, familie of collega’s aanraden als ik het idee heb dat het een ‘must see’ is op basis van de cast en/of crew
de trailer of teaser spreekt mij aan
ik zoek intensief en verdiepend naar informatie rondom een film de locatie waar de film te zien is
anders namelijk…
16) Als u in uw omgeving relatief veel over een film hoort of ziet, heeft dat dan invloed op uw besluit om een film te gaan zien?
ja nee
soms, want…
17) Als ik een film kijk doe ik dat het liefst… (één antwoord mogelijk);
in de bioscoop in een filmtheater
via Netflix of een andere video-on-demand dienst (iTunes, RTLXL etc.) thuis via een dvd of Blu-ray
thuis via een reguliere televisie-uitzending thuis via een illegale download
anders namelijk…
Gelieve te beantwoorden door alle respondenten:
18) Wat weerhoudt u eventueel van een bezoek aan een filmtheater? (maximaal 3 antwoorden mogelijk); te duur te ver weg suf imago pretentieus stom aanbod hoge drempel niet van toepassing
anders namelijk…
Bezoekt u nooit een filmtheater? Ga dan verder naar vraag 23
19) Als u een film ziet in een filmtheater, wat vindt u dan belangrijk? (maximaal 3 antwoorden mogelijk) kwaliteit toegankelijkheid nieuwe perspectieven amusement leerzaamheid ontspanning
het uitje zelf de emotionele reis
ontsnappen aan de werkelijkheid ik kom nooit in filmtheaters
anders namelijk…
20) Indien van toepassing wat trekt u aan in een filmtheater? (maximaal 3 antwoorden mogelijk);
verrast worden een bijzonder aanbod kwaliteit
prettig publiek bijzondere ervaring ik ben zeer betrokken ik zou meer willen gaan
anders namelijk…
21) Sluit het aanbod van films in de filmtheaters aan bij uw behoeften? (vink aan wat van toepassing is)
nooit bijna nooit af en toe regelmatig vaak vrijwel altijd anders namelijk...
22) Hoe vaak per jaar bezoekt u een filmtheater?
1-5 keer 5-10 keer 10-15 keer meer dan 15 keer
Filmdistributie betreft het uitbrengen en exploiteren van films in bioscopen en filmtheaters.
23) Wat is volgens u de belangrijkste taak van een filmdistributeur?
24) Zou u meer te weten willen komen over het selectiebeleid en de keuzes van de distributeur achter een film?
ja, omdat…
nee, omdat..
misschien, omdat…
25) Als u dat zou willen, hoe zouden distributeurs hun films bij u dan beter onder de aandacht kunnen brengen?
Als u onderstaande vraag met nee beantwoordt mag u verder naar vraag 29
26) Bent u bekend met Cinéart?
ja nee
27) Waarmee associeert u het merk Cinéart? (maximaal 3 antwoorden mogelijk);
hoogwaardig drama ambitieus
eigenzinnig betrokken kwaliteit
ik kan geen hoogte krijgen van hun aanbod onbegrijpelijke ‘arthouse’ films
meer iets voor mijn moeder niet mijn soort films
anders namelijk..
28) Vindt u Cinéart als distributeur herkenbaar aanwezig in en rondom de films die zij uitbrengt?
nee, omdat..
anders, namelijk…
29) Als het op film aankomt ben ik.. (maximaal 2 antwoorden mogelijk)
…geïnteresseerd in alles wat speelt omtrent de films die ik wil zien …geïnteresseerd in de ontwikkelingen rondom film in het algemeen
…geïnteresseerd in de ontwikkelingen rondom ‘kwaliteitsfilms/filmtheaterfilms’ …niet echt geïnteresseerd, maar zou dat wel meer willen
…niet echt geïnteresseerd
anders namelijk...
30) Als u naar de bioscoop of het filmtheater gaat, kiest u dan ooit heel bewust voor een Cineart film?
ja nee