5. Resultaten vanuit het empirisch onderzoek 41
5.5 Bouwstenen voor professionaliteit en professioneel handelen 60
rondom professionaliteit en professioneel handelen naar voren gekomen die gebruikt zijn voor de beantwoording van deelvraag 7:
• Kwaliteit
• Verantwoordelijkheid
• Kennis, expertise en vaardigheden
Aan de deelnemers van de focusgroep is gevraagd schriftelijk aan te geven welke kennis, expertise en vaardigheden zij vinden dat formele en informele ondersteuners nodig hebben.
5.5.1 Kwaliteit
Resultaten casusbespreking sociaal team
Tijdens de besprekingen met het sociaal team is het onderwerp kwaliteit aan de orde gekomen. De leden van het team geven aan dat zij de kwaliteit van de ondersteuning aan deze nieuwe doelgroep bewaken door de gezamenlijke casusbesprekingen en intervisie. Ook benoemen zij de mogelijkheid van een gedragswetenschapper uit een team van specialisten die vanuit een meer objectieve blik meekijkt en adviseert. Zo’n team is overigens momenteel voor het sociaal team niet beschikbaar.
“Nou ik denk wel dat je dit in het team bespreekt. Je koppelt bepaalde casussen terug in het team en daarin bespreek je wel waar je tegenaan loopt en hoe je dingen aanpakt. En als ik merk van dit wordt teveel of ik overzie het niet meer of ik durf hier geen
verantwoordelijkheid voor te nemen, volgens mij
moeten we dan gaan bespreken waar zit het hem in en is het dan nog te behappen voor het sociaal team en zo niet dan moeten we gaan kijken waar we dat wel kunnen neerleggen.” (professional sociaal team)
De kwaliteit van de ondersteuning wordt volgens het sociaal team meer bepaald door het team als geheel dan door de individuele professional. Kwaliteit is voor het team ook een criterium om op te moeten schalen. Bovendien geeft het sociaal team aan dat zij moeten kunnen leren. Het samenstellen van ondersteuningsarrangementen is voor hen een nieuwe taak. Fouten maken moet daarin mogelijk zijn. Meteen de hoogste kwaliteit eisen is daarmee dan ook niet mogelijk.
Resultaten vanuit de focusgroep en de verdiepende interviews
Vooral de professionals vanuit het welzijnswerk hebben tijdens de focusgroep en de aanvullende interviews nadrukkelijk gewezen op het verschil tussen professionele en vrijwillige inzet bij de ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking. Zij gaven aan dat je van vrijwilligers niet dezelfde kwaliteit kan en mag verwachten als van professionals. Van vrijwilligers maak je niet zomaar ambulant begeleiders. Bovendien geven vrijwilligers vaak expliciet aan dit ook niet te willen en haken juist af als dit wel van hun wordt gevraagd.
5.5.2 Verantwoordelijkheid
Resultaten casusbespreking sociaal team
Het sociaal team neemt verantwoordelijkheid voor de regierol. De verantwoordelijkheid voor de inhoudelijke ondersteuning legt het team bij de cliënt zelf en bij het netwerk. Over hoe die verantwoordelijkheid ligt moeten met de cliënt en alle betrokkenen afspraken worden gemaakt.
“Volgens mij moet je die verantwoordelijkheid altijd bespreken met alle betrokken partijen. Want ik ben niet in m’n eentje verantwoordelijk voor een gezin. Dat zijn ze zelf met alle betrokkenen erbij en daar moet je dus afspraken over kunnen maken.” (professional sociaal team)
Er wordt een duidelijk verschil gemaakt tussen de verantwoordelijkheid zoals die nu volgens hen bij de huidige ambulante begeleiding
georganiseerd is en de verantwoordelijkheid in de nieuwe situatie.
“Ik zie onze rol dan als een soort adviseur of hulp bij alle besluiten die genomen worden, maar er is geen echte vaste begeleider of zo. Kijk bij RIBW ben jij
bijvoorbeeld de begeleider, er is een vaste begeleider en daar ben je verantwoordelijk voor een aantal dingen. In een sociaal team ligt dit gewoon heel anders. Ik neem geen dingen over, ik denk mee met iemand en geef een aantal adviezen en opties. Iemand kiest daarna zelf. En als diegene dat niet zelf kan dan doet de curator dat of de ouders, maar ik neem volgens mij minder
verantwoordelijkheid dan dat ik bij de RIBW zou doen.” (professional sociaal team)
Resultaten vanuit de focusgroep en de verdiepende interviews
Professionals vanuit het welzijnswerk geven aan dat vrijwilligers niet de verantwoordelijkheid kunnen en willen dragen voor langdurige ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking. De professional van De Medewerker benoemt dat het eigene aan vrijwilligerswerk nu juist het vrijwillige en het oppervlakkige is. Ook benoemt zij dat het langdurige karakter van de ondersteuning voor vrijwilligers van nu niet aantrekkelijk is.
Vrijwilligers nemen nu wel verantwoordelijkheid maar vragen hierbij altijd om ‘back-‐‑up’ vanuit de professionele ondersteuning.
5.5.3 Kennis, expertise en vaardigheden
De door alle professionals tijdens dit onderzoek benoemde aspecten rondom benodigde kennis, expertise en vaardigheden zijn in onderstaande tabel weergegeven.
BENODIGDE KENNIS, EXPERTISE EN VAARDIGHEDEN PROFESSIONALS SOCIAAL TEAM
Vanuit sociaal team Vanuit focusgroep en interviews • Affiniteit met de doelgroep
• Inzicht in de doelgroep • Kennis over de doelgroep • Communicatie met de
doelgroep
• Kennis en expertise over regie kunnen voeren
• Kennis over de sociale kaart. Weten waar je wat kan halen • Hulpverlenen i.p.v. begeleiden
• Kennis van de doelgroep • Kennis van de methodieken • Kennis van psychiatrische en
psychische ziektebeelden • Kennis van verslaving en
middelen
• Analytisch vermogen
• Vraag achter de vraag kunnen ontdekken
• Kwaliteit van verbinden en samenwerken met andere organisaties in het belang van de cliënt
• Doelgericht: gericht op af kunnen schalen
BENODIGDE KENNIS, EXPERTISE EN VAARDIGHEDEN INFORMELE ONDERSTEUNERS
Vanuit sociaal team Vanuit focusgroep en interviews Niet beantwoord. • Affiniteit met de doelgroep
• Sociale vaardigheden met betrekking tot de doelgroep • Flexibel in tijd