Psal. 33. GAet tot hem ende woort verlicht, ende soo en sullen uwe+
aensichten niet beschaemt worden.
+
Matth. 11. Komt tot my alle die arbeydet ende belast zijt, ende ick sal u+
vetmaken.
+
Ioan. 7. Soo wie dorst heeft, die kome tot my ende drincke.+
+
Ioan. 8. Oft ick ben 't licht der wereldt, den wech, ende 't leven.+
+
Psalm. 94. Is't dat ghy heden sijne stemme hoort, soo en wilt uwe herten+
niet verherden.
+
Eccli. 6. Hoort sone, ende ontfanght den raedt des verstandts, ende en+
verworpt mijnen raedt niet. Ondersoeckt de wijsheydt, ende sy sal u gheopenbaert worden, ende als ghyse verkreghen hebt soo en verlaet haer niet.
+
Ierem. 6. Staet op de weghen, ende besiet ende vraeght naer de oude+
weghen, welck den goeden wech is, ende wandelt in dien.
+
Deut. 32. Vraghet uwen Vader, ende hy sal't u verkondighen, uwe ouders,+
ende sy sullen 't u segghen.
+
Prov. 22. En gaet niet over de oude palen, die uwe Vaders ghestelt+
hebben.
+
Matth. 24. Siet toe dat u niemandt en verleydt; want daer sullen veel+
valsche Propheten opstaen.
Het III. Capittel.
Beraedt van den tweeden middel, oft om eenen staet des levens te
verkiesen, om tot ons eynde te gheraken.
+
Na dat men het Gheloof van Godt ontfanghen heeft, moetmen verkiesen eenen staet van leven.
NAer dat wy tot de kennisse van 't waerachtich+
gheloof ghekomen zijn, soo resteert daer noch eenen anderen middel nootsakelijck tot de salicheyt, het verkiesen, te weten, van eene staet van leven; Want aen-ghesien, dat Godt den menschen
ver-scheyden verweckinghen ghegheven heeft, die oock van jonghs af beghinnen uyt te schijnen, ende eenen-ieghelijcken schicken tot eene sekere maniere van leven, gelijckerwijs eenen voorsichtigen vader des huysghesins sijne kinders plach te doen; ende ghemerckt wy niet geschapen en zijn, om ons leven in ledicheydt te verslijten, maer om t' arbeyden, soo moeten wy rijpelijck ende in tijts hier af met ons-selven beraden: soo heeft den Heere Adam, naer dat hy gheschapen was, ghestelt in het paradijs, om dat hy 't selve bouwen ende bewaeren soude. Want het is voorseker
+
By faute van dese kiesinge gaender veel eeuwichlijck verloren.
datter on-tallijcke menschen hierom alleen+
qualijck leven, ende oock eeuwelijcken qualijck varen, om dies wille, dat sy haer niet en begheven tot dien staet des levens, daer sy van Godt almachtich toe geroepen worden, oft wel alsulcken verkiesen, daer sy meer door hare quade lusten, dan door eenich verstandich beraet,
toe-gheport ende ghedreven worden. Maer is 't saecke dat iemandt nu tot eenen staet des levens ghekomen is, desen moet syselven door dit beraedt daer in verstercken, ende niet gheduerichlijck hem van alle kanten laten her-waerts ende der-waerts drijven; maer hem in den selven vol-maecken. Want het en is gheene kleyne
bekoringhe, eens anders leven grootelijcks te verheffen, ende het sijne te beklaghen; ende alsoo nimmermeer gherust te wesen. Want daer gheenen staet, oft maniere van leven ghevonden en wordt, in de welcke de vol-maecktheydt, die in de liefde ghegrondt is, niet en kan bekomen worden. Ende al hoe wel dat iemandt in sijne eerste verkiesinghe ghefailleert heeft, in dien dese niet en kan verandert worden, soo moet hy sy selven in dien verstercken, ende een toe-vlucht nemen tot den Vader der bermherticheydt, op dat de laetste dwalinghe niet ergher en worde, dan de eerste.
De siele. Siet, o Heere door uwe onmetelijcke goedtheydt, hebt ghy my geschapen;
maer ick wete, dat het my nutter ware, niet gheboren te zijn, dan niet te weten den
+
Psal.. 62.
wech door den welcken ick als eenen+
Pelgrim (int t' woest-landt onbewandelt, ende sonder water, ghestelt zijnde) mach gheraken tot u, die mijn eynde ende alle mijn gheluck zijt. O,
achtich licht, die alle menschen verlicht! o wech, waerheydt, ende leven, alwaer moet + Ioan. 1. + 3. Reg. 3. ick reysen om+
tot u te komen, die mijnen herder zijt? Leydt my, o+
Heere, want ick blindt ben, ende een kleyn kindt, niet wetende mijnen uyt-ganck, oft in-ganck: daer zijn veel-der-ley weghen, ende veel manieren van leven: is't sake dat ick desen verkiese, die my goedt schijnt, die sal my moghelijck tot een quaedt eynde
+
Prov. 16.
brenghen: is't dat ick eenen anderen kiese, ick vreese+
't selve. Want daer is eenen wech, die den mensch schijnt recht te zijn, ende sijn uyterste leydt ter doot. Wien is den wech des mensches kenbaer? Wie kan desen door-kennen? Ende alle onse voorsienicheden zijn onseker; maer als u, de weghen des mensches genoegen, soo
+
Prov. 16.
sult ghy sijne vijanden oock tot vrede+
bekeeren. Hier om bid ick u oodtmoedelijck, o Heere door het binnenste uwer ontfermherticheden, dat ghy my wilt thoonen den wech, dien ick moet bewandelen in dese woeste wildernisse. Want dry dinghen zijn my swaer, seght uwen Wijsen-man, ende het vierde en ken ick met allen niet; den wech des arendts in den hemel, den wech eener slange op den steen, eens schips wech in het midden der zee, ende eens mans wech in sijn jonckheydt.
Christus. Op u is gheteeckent het licht van mijn aensicht. Siet dan wel toe, dat ghy
+
Psal. 4.
niemant anders+
te rade en gaet dan my, die d'eeuwighe wijsheydt ende altijdt ghereedt ben: over-leght wel, eer ghy iet beghint: Siet dat ghy u niet en verhaest, kiest eenen staet van leven ter gheleghender tijdt, ende niet om dat u wordt ghepresenteert, by exempel eene huys-vrouwe te trouwen, oft eenighe prebende, eere, sekere
+
Men moet rijpelijck handelen in het verkiesen, sonder haesten.
mede-ghesellen oft ghemack; want+
voor-seker daer en is niet, daermen soo neerstichlijck op moet letten, als op het verkiesen van eenen staet, aen den welcken dick-wijls uwe eeuwighe salicheydt, oft wel uwe eeuwighe bedervenisse is hanghende.
De siele. De verscheydenheyt der staten treckt my nu herwaerts, nu derwaerts, soo
dat ick niet en weet, waer ick my keeren, oft wat ick verkiesen sal. Verlicht my, ghy,
+
Psal. 118.
van uwe gheboden, want mijne begheerte is die te onder-houden.
Christus. Aen-ghesien ghy mijnen raedt wilt volghen, soo wacht u, tot dat ghy
met my beraden hebt van uwe sinnen te verbinden aen eenen sekeren staet, maer houdt u veerdich om u tot alsulcken te begeven, dien alder-meest tot uwer siele salicheyt na mijn aen-wijsen dienen sal: want ghelijckerwijs den siecken, sijne
+
Men moet bereedt ende veerdich wesen om
d'insprake Godts te volghen. gesontheyt t'eenemael stelt in handen van eenen hervaren Medecijn, ende nieuwers+
anders voor besorght en is, dan tot eene oprecht gesontheyt te gheraken, oock ghereedt wesende, dat den medecijn-meester branden ende kerve, is't sake, dat hy sulcks goet vint, om sijn leven te behouden; desgelijcken moet ghy oock doen, om 't eeuwich leven te behouden. Voorts ghelijck eenen reysenden man, die den wech on-bekent is, ende weet dat hy vol perijckelen is, soeckt eenen leydts-man ende laet hem leyden: doet ghy oock alsoo, ende komt volght my na.
De siele. Och oft ick wiste, o soeten Iesu, al-waer dat ick moet gaen?
+
Actor. 9.
+
Christus. Bidt my hier daghelijcks om, ende seght met den H. Paulus. Heere wat
belieft u dat ick doe?
De siele. Wat betreft u dat ick doe, o mijnen Godt, wat wech belieft u, dat ick
kiese, wat ampt oft officie dat ick bediene? mijn herte is gereet, o Heere, mijn herte
+
Psal. 107.
is ghereedt, aen-siet my, ende weest+
mijns ghenadich.
Den Enghel. En houdt niet op van te roepen tot den Heere, waeckt, 's morghens
vroegh tot hem, op dat hy u ghebenedijde, ende u seynde sijnen Engel, die u leyde, ghelijck 't ghebeurt is, den kinderen van Israel, Tobias ende Iacob. Ende stelt u
+
Tob. 5.
gheloof te+
werck, want na 't selve sal u gheschieden. Is dat ghy uwen dienaer, oft sone gheeft te kennen, wat uwe beliefte is: hoe veel te meer sal uwen Heere ende Godt dit doen, die altijdt ghereedt staet, ende klopt, voor de deure uwes herten, om u goeden raet te gheven, om u te leyden, jae selve, om u op sijne schouders te draghen, waer het noodich.
+
Om tot dese kennisse te komen sal-men over-legghen 't eynde, daer wy toe gheschapen zijn, ende oft desen oft dien staet ons tot dat eynde leydt.
+
Christus. Stelt u voor ooghen het eynde, waer toe dat ick u geschapen heb, ende
overleght, oft u desen, oft dien staet, tot het selve eynde bequaemelijck soude
konnen brenghen: want dit moet ghy voor-seker weten dat eenen-ieghelijcken een-der-ley maniere van leven niet bequaem en is: waer om soude ick anders soo veel-der-ley manieren van leven inghestelt hebben, dan om dat ick begeerde, dat mijne schepsels door verscheyden weghen, tot my souden komen, ende om dat ick eenen-ieghelijck wilde roepen ende trecken, door alsulcke middelen, die ick kende een-ieder bequaem te wesen: dus neemt u eynde eerst sonderlingh voor oogen, ende kiest daer na middelen, die u tot het selve souden mogen brenghen. Want het niet wijselijck ghedaen en is, de middelen te kiesen voor het eynde; den wech eermen weet, waer men wil reysen; de medecijnen gebruycken, voor dat men weet met wat sieckte men bevanghen is. Ende wie salder doch soo dwaes, ende onbedacht
ghevonden worden, die om in de stadt te komen, sal kiesen eenen wech die
moeyelijck, sorgelijck ende vol roovers ende moordenaers is, als hy eenen anderen kan vinden die sekerder is?
Den mensch. Niemant o Heere, maer men vindter, die den enen oft den anderen
kiesen, gelijck sy segghen, omdat sy-lieden gheenen anderen en konnen verkiesen, oft wel gheenen anderen en weten.
Christus. Ende op wat manier laten sy haer voorstaen, den selven die sy verkosen
hebben, te doorreysen; is't niet door mijne hulpe ende gratie? Ende wat isser
betamelijcker, dat ick mijne hulpe ende by-standt gheve, den ghenen die mijnen wille oft goede inspraken versmaedt, oft die de selve volght? Ick ben machtich de selve mildelijck te gheven in alle manieren van leven, ende doe het selve om dies wille, dat sy my ghehoor gheven. Dus moet ghy voor al gade slaen, wat ick van u versoecke, in wat maniere ende ampt, dat ghy u leven sult verslijten, ende wachte u wel, als u dit kennelijck sal wesen, het selve te : want ick men uwen Heere, uwen Vader, ick ben den Koninck der Koninghen, ende Heere der heyr-krachten, wie heeft my weder-staen, ende vrede ghehadt. Dus gaet u-selven te rade, desghelijcken
Godt-vruchtighe ende wijse mannen, die u hier in goeden raedt konnen gheven: Noch en handelt met den goddeloosen niet van Goddelijcke
+
Eccl. 37.
+
saken, noch met den onrechtveerdighen van rechtveerdicheydt, met den blinden van de coleuren, met de wereltsche menschen van hemelsche dinghen; maer gaet te rade den wijsen ende Godtvruchtigen: Altijdt ghelijck boven gheseydt is, voor oogen hebben u eynde, ende oft ghy ten op-sichte dit alleen, ende van uwer siele salicheydt desen raedt aenveerdt. Want is't sake, dat ghy u hier door alleen ghevoelt beweeght
+
1. Cor. 12. te worden, (aen-ghesien datter+
niemandt machtich en is, ghelijck mijnen Apostel ghetuyght, te segghen Heere Iesu, dan door den H. Gheest) soo mooght ghy u in alles gerust houden.
Den mensch. Ick sie wel, o Heere Iesu, het ghene dat beter is, maer, eylaes! de
+
Sap. 4.
betooveringhe der ijdele+
klappinghen verdonckert goede dinghen, ende de on-ghestadicheydt der quaedt-lusticheydt verkeert den sin sonder argheydt.
+
Den tweeden middel om tot sijn eynde te gheraken, is geen aertsche dinghen aen te hanghen.
+
Christus. Maeckt u bloot van alle aertsche affectie, treckt aen de begheerte, die
ghy in d'ure des doots hebben sult, als-dan sult ghy alle dingen insien sonder beroerte van eenige passie, ende sult bekennen, dat het ijdele dingen zijn, die u nu vast houden, ende doen vreesen. En soudt ghy als-dan niet begheeren het sekerste leven ende den bequaemsten wech gevolght te hebben? want in mijn strangh oordeel, is't dat ghy uwe raden wel over-leght, ghy sult opentlijck d'ijdelheydt des wereldts beschuldighen. Als-nu wort ghy weder-houden door u eyghen ghemack, rijckdommen ende eere, ghelijck met eenen vast-houdenden lijm; als-dan soudt ghy
+
Den derden middel is, in eenicheyt des herten wandelen, ende te laeten den ruymen wech des wereldts. wel willen het sekerste, in soo groote on-sekerheydt verkosen te hebben.+
Wel-aen, wat hebben mijne Heylighen ghedaen? sy zijn in de wildernissen ghegaen, op dat sy dit werck van hare salicheyt ernstelijck souden beherten, ende om te hooren, in wat voegen, dat ick aen haer herte soude spreken. Want daer staet gheschreven:
+
Oseae 2.
Ick sal hem in de wildernisse leyden, ende sal tot sijn+
herte spreken.
Vertreckt u dan is't u moghelijck; ende en laet u den tijdt voor u selven niet ontbreken, voor uwe siele seggh' ick; ende beschaemt u, dat ghy soo dicwijls soo veel tijdts met saken van gheender weerde onnuttelijck over-brenght, ende dat het u lastich schijnt
te vallen, wanneer ghy somwijlen eenighe gheheele dagen soudt moeten besteden ter bate van uwe siele, waer toe het u al ghegheven is, tijdt, studien, rijckdommen ende ander bekommeringhen. Is't sake dat ghy dit doet, soo sult ghy na-der-handt volherdich ende gherust wesen in den roep, daer ghy u toe sult begheven;
daer-en-tegen andere menschen, die soo niet en doen, altijdt eens anders leven verheffen ende prijsen, ende veel teghenheydts in haerselven verdraghen, ende noch veel meer vreesen. Want ghelijcker-wijs dat den ghenen, die in den beghinne des wechs beghint te dolen, al-tijdt bevreest is, dat, hoe ghy verder voordts gaet, meer ende meer dwalen sal; alsoo dese menschen hebben eenen wech verkosen, sonder my, die nochtans haren leydts-man behoorde te wesen: ende hier om is't dat sy al-tijdt vreesen, ende niet sonder redene beschroomt zijn voor de perijckelen, die haer in eenen onbekenden ende slibberachtigen wech ontmoeten. Want dit leven is eenen wech. Ende het mishaeght my grootelijcks, dat ick d'eeuwighe Wijsheydt zijnde, altijdt ghereedt ende den Enghel van grooten raet ben, dat niemandt my na den rechten wech en vraeght, ende dat de ghene, die mijne dienaers zijn niet eens en vraghen, wat mijne beliefte is: hier om is't, dat, die niet voorsien en konnen 't gene dat toe-komende is, vallen op sulcks, dat haer aldermeest behaeght; al is't dat ick, die
+
Sap. 8.
alle dinghen tot+
den eynde toe sterckelijcken aen-drijve, ende soetelijcken schicke, altijdts ghereedt ben, om haer den rechten, den ghebaenden, ende den on-bevleckten wech, die ter salicheydt leydt, te wijsen. Och oft sy maer alleen dit en bedochten, wat ick haer-lieden ben radende, die haer tegenwoordich ben, niet min dan oft sy my met hare lichamelijcke ooghen konden aenschouwen ende aen-hooren, wat ick tot haer spreecke: want ick hebbe met den mensch in het Heylich Sacrament willen
+
Matth. vl[...]
wesen tot het eynde des+
werelds toe, op dat de gheloovighen aldaer raedt, ende ruste des herten souden vinden. Aengesien dan dat ick haerlieden dat ghedaen hebbe, ende noch ontallijcke weldaden daghelijcks bewijse; waer toe versmaden sy mijnen raet: Sal ick mijne hant
uyt-+
Prov. 1.
reycken, ende en salder niemant gevonden worden,+
die daer eens naer sal sien? De wellusticheyt treckt tot desen of dien staet, d'eere, oft eer-giericheydt, ende vrijdom, locken eenen ieghelijcken: Maer zijn dit middelen om tot het goede eynde te gheraken? zijn dit raden voor menschen, die door reden, ende niet door de sinnelijckheydt moeten gheleydt ende ghedreven worden?
Ghebedt.
+
Psalm. 118.
+
Dit is een verbont met den Heere, om te volgen den wech, die hy thoonen sal.
+
DEn mensch. Ick belijde, als heden voor u o mijnen Godt,+
ende mijnen Koninck. Ick heb ghesvvoren, ende voor my ghenomen t' onder houden de oordeelen van uvve rechtveerdicheydt: den vvech die ghy my sult toonen sal ick ingaen; hoe svvaer dat dien oock soude moghen vvesen, vvant ghy kondt ende sult my helpen, die d'opperste kracht en macht zijt; hoe vervvorpen datse is; vvant ghy vvijs zijt;
+
Ioan. 6.
+
Cant. 1. hoe moyelijck datse+
is, vvant ghy goedt zijt. Niemandt en kan u volghen, o Heere+
IESV, 't en zy dat ghy hem tot u treckt; treckt my dan, o Heere: niemandt en kander komen, dan den gheenen, die sijn cruys op hem neemt, leght my alsulcken op, als
+
Matth. 16. 't uvver Godlijcker majesteyt+
belieft. VVant ghy zijt den Heere, ende vvy de dienaren; ghy zijt den Vader, vvy uvve kinderen; ghy den Koninck; vvy de onder-saten; ghy zijt de vvijsheydt ende het licht; vvy in alles verblint; ghy zijt ten laetsten den herder,
+
Ioan. 10. ende vvy de schaepkens.+
Doet Heere, dat ick mach aen-hooren uvve stemme, ende dat ick de selve kenne, om die naer te volghen; vvant die dese niet en hoort, en is van uvve schaepkens niet, noch van uvve uyt-verkoren, ghelijck ick betrouvve dat ick ben, ende dat ghy my niet en sult verlaten, die ghereedt ben om u te volghen,
+
Ibid. maer sult my leyden als eenen goeden herder, op dat ick mach gheraken+
tot de vvaerachtighe vveyden, ende dat ick mach leven in u, ende over-vloedelijck leven, die daer zijt mijn leven, ende alle mijn goedt.
Pracktijcke in't verkiesen van eenen sekeren staet.
+
D'eerste practijcke, sy-selven vertrecken in stilte voor het verkiesen.
+
D'Eerste is, hem vertrecken, is't sake dat het mogelijc is, oft ten minsten alle
bekommeringen eenen tijdt
langh aen d'eene sijde stellen, ende sijn siele suyveren door het Sacrament der biechte; want in een quaet willige siele en sal gheene wijsheydt komen. Bemerckt
hier-en-boven, dat het voor al nootsakelijck is, sy selven geheel over te gheven aen Godt, waer door gheschiedt dat een mensch ghereedt is te volghen den wech die hem ghewesen sal worden; noch en begeert niet dat de Goddelijcke wijsheydt haer voeghe naer sijne dwaesheydt, oft dat den Goddelijcken, heyligen, ende wel behagelijcken
+
Bidden, almoessen gheven Godtvruchtighe wercken aennemen tot desen eynde. wille, naer den sijnen ghetrocken wordt. Voorts moet hy hem+
sonderlingh begheven tot het ghebedt, tot aelmoessen, ende andere Godtvruchtighe wercken; aengesien dat dit eene alder-grootste sake is, waer in men anders niet en moet onder soecken dan den wille Godts alleen, als die alleen weet wat ponden hy aen ons gegeven heeft, ende noch sal ghelieven te geven. Daer en boven weet Godt wat maniere van