Eerste twee centrale onderzoeksvragen worden in deze paragraaf beantwoord. Om de doelstelling van het onderzoek te bereiken werden in paragraaf 2.2 de volgende onderzoeksvragen gesteld:
1. Wat kenmerkt de Kwaliteit van de Arbeid in de onderzoeksomgeving?
2. Welke centrale thema’s kunnen worden benoemd op basis van die kwaliteitskenmerken?
72
3. Welke hypothesen kunnen worden geformuleerd als basis voor theorieontwikkeling over de Kwaliteit van de Arbeid toegespitst op vrijwillige inzet?
De bevindingen tijdens het proces van onderlinge vergelijking van de labels en de totstandkoming van labelclusters vormen het antwoord op de eerste centrale vraag van dit onderzoek: wat kenmerkt de Kwaliteit van de Arbeid in de onderzoeksomgeving?
Vervolgens werden de labelclusters gecomprimeerd tot centrale thema’s. Sommige onderdelen kwamen vaker voor en vormden samen één thema, andere clusters vormden een op zichzelf staand thema. Uiteindelijk werden 33 centrale thema’s gevonden. Daarmee hebben we ook het antwoord op de tweede onderzoeksvraag: welke centrale thema’s kunnen worden benoemd op basis van de gevonden kwaliteitskenmerken? Tabel 27 geeft het overzicht van de centrale thema’s.
Tabel 27 Centrale thema's uit de onderzoeksomgeving
Omschrijving van de centrale thema’s uit de onderzoeksomgeving betreffende de Kwaliteit van de Arbeid code
Het werk vraagt veel deskundigheid CT01
Er is ruimte om deskundigheid te verwerven CT02
Het werk is hartverwarmend CT03
De opbrengsten van het werk zijn immaterieel en vaak symbolisch van aard CT04 Dit werk doen betekent dat je hier automatisch en volledig in wordt gevormd zoals dat al heel lang gebeurt CT05
Dit werk vraagt een sterke zelfdiscipline CT06
De jarenlang opgebouwde routine vormt een stevig kader waarbinnen iedereen zichzelf en anderen aanstuurt CT07
Communicatie verloopt heel direct, langs korte lijnen CT08
Het sociale aspect uit zich in grote zorg naar zorgbehoevenden en naar elkaar CT09
Het werk is uitdagend CT10
Het werk geeft individueel voldoening CT11
Het werk geeft op een warme manier houvast in de maatschappij CT12
Er is een rijkdom aan rituelen en tradities CT13
De vrijwilligers zijn erg dienstbaar CT14
Communicatie en overleg zijn er in overvloed CT15
Het vele werk is goed verdeeld CT16
Het werk is een zinvolle tijdbesteding CT17
Er wordt gewerkt met een matrixstructuur CT18
Het is werk met ontspannen, vriendschappelijke omgangsvormen CT19
Er is commitment aan een helder doel CT20
Er is voldoende deskundigheid aanwezig CT21
Er zijn voldoende goede voorzieningen CT22
Er is aandacht voor risicomanagement CT23
Het werk is leerzaam CT24
Het werk is kort en krachtig CT25
Het werk is fysiek zwaar CT26
Iedereen wordt als gelijke behandeld CT27
Er zijn geen functiebeschrijvingen CT28
Het werk is mentaal verrijkend en inspirerend CT29
Er is een diepgaand gevoel van saamhorigheid CT30
Er is een sterke, maar informele manier van sturing CT31
Je kunt zelf bepalen wat je doet en waar je dat doet CT32
Werving en selectie zijn cultuurgebonden en vinden eenzijdig via coöptatie plaats CT33
Facetten Kwaliteit van de Arbeid
De gevonden centrale thema’s zijn vervolgens onder de facetten van de Kwaliteit van de Arbeid geplaatst. Door deze stap werd helder of de betreffende denkrichtingen daadwerkelijk iets aan deze facetten toevoegen. Dit gebeurde opnieuw in een aantal ronden, zowel door de onderzoeker als
73
door twee deelnemers van het raadgevend college. In totaal werden zes rondes uitgevoerd, zowel individueel als gezamenlijk.
In de hieronder weergegeven tabellen is te zien hoe vaak een centraal thema onder een facet van de Kwaliteit van de Arbeid werd geplaatst. De scores 1 en 2 zijn in de tabellen weggelaten. Er waren vier centrale thema’s waarvan het diffuus was of zij onder het ene of onder het andere facet
thuishoorden. Deze thema’s worden aan het eind van de paragraaf benoemd.
Centrale thema’s arbeidsinhoud
De centrale thema’s voor de arbeidsinhoud zijn in tabel 28 weergegeven.
Tabel 28 Centrale thema's onder arbeidsinhoud
Arbeidsinhoud
Omschrijving Centraal thema Aantal maal
genoemd
Het centrale thema 28 ‘Er zijn geen functiebeschrijvingen’ werd unaniem onder het facet arbeidsinhoud geplaatst. Daarmee vormt dit de belangrijkste bevinding over de Kwaliteit van de Arbeid in de onderzoeksomgeving voor het facet arbeidsinhoud.
Op de tweede plaats stonden zeven centrale thema’s. Deze werden allen vijf keer onder het facet arbeidsinhoud geplaatst. Opvallend was dat het allemaal adjectieven zijn. Deze bijvoeglijke
naamwoorden zeggen steeds iets over de eigenschap van het zelfstandig naamwoord ‘werk’. Zo is de arbeidsinhoud hartverwarmend, uitdagend, leerzaam, kort en krachtig, mentaal verrijkend en inspirerend en een zinvolle tijdsbesteding.
Centrale thema’s arbeidsvoorwaarden
De centrale thema’s voor de arbeidsvoorwaarden zijn in tabel 29 weergegeven.
Tabel 29 Centrale thema's onder arbeidsvoorwaarden
Arbeidsvoorwaarden
De opbrengsten van het werk zijn immaterieel en vaak symbolisch van aard
CT04 6 0 6
Het werk geeft individueel voldoening CT11 5 1 6
Het werk geeft op een warme manier houvast in de maatschappij
CT12 4 2 6
Werving en selectie zijn cultuurgebonden en vinden eenzijdig via coöptatie plaats
CT33 4 2 6
Totaal 19 5 24
74
Bij de arbeidsvoorwaarden werd het centrale thema 04 ‘De opbrengsten van het werk zijn
immaterieel en vaak symbolisch van aard’ unaniem onder dit facet geplaatst. Dit is de belangrijkste bevinding over de Kwaliteit van de Arbeid in de onderzoeksomgeving voor het facet
arbeidsvoorwaarden.
Centrale thema’s arbeidsverhoudingen
In tabel 30 zijn de centrale thema’s onder de arbeidsverhoudingen weergegeven.
Tabel 30 Centrale thema's onder arbeidsverhoudingen
Arbeidsverhoudingen
Communicatie verloopt heel direct, langs korte lijnen CT08 5 1 6
Er wordt gewerkt met een matrixstructuur CT18 5 1 6
Iedereen wordt als gelijke behandeld CT27 5 1 6
Er is een diepgaand gevoel van saamhorigheid CT30 5 1 6
Het sociale aspect uit zich in grote zorg naar zorgbehoevenden en naar elkaar toe
CT09 4 2 6
Communicatie en overleg zijn er in overvloed CT15 4 2 6
De vrijwilligers zijn erg dienstbaar CT14 4 2 6
Het is werk met ontspannen, vriendschappelijke omgangsvormen CT19 4 2 6
Er is een sterke, maar informele manier van sturing CT31 4 2 6
De jarenlang opgebouwde routine vormt een stevig kader waarbinnen iedereen zichzelf en anderen aanstuurt
CT07 3 3 6
Totaal 43 17 60
Geen van de centrale thema’s werd unaniem onder het facet arbeidsverhoudingen geplaatst. Wel komen er twee thema’s naar voren die het vaakst onder dit facet geplaatst werden:
1. er wordt veel gecommuniceerd (CT 08, 27, 30, 09, 15, 19, 31 & 07);
2. er is sprake van gelijkwaardige verhoudingen waarin iedereen evenveel ruimte heeft, dat wil zeggen: iedereen is gelijk (CT 27) en er is sprake van een informele vorm van sturing, waarbij iedereen zichzelf en anderen aanstuurt (CT31, CT 07).
Zowel de intensiteit van de communicatie, als de gelijkwaardige verhoudingen en de informele vorm van sturing waarbij iedereen zichzelf en anderen aanstuurt zijn dus van belang als het gaat om het facet arbeidsverhoudingen in de onderzoeksomgeving.
Centrale thema’s arbeidsomstandigheden
De centrale thema’s voor de arbeidsomstandigheden zijn weergegeven in tabel 31.
Tabel 31 Centrale thema's onder arbeidsomstandigheden Arbeidsomstandigheden
Omschrijving Centraal thema Aantal maal
genoemd
75
Het centrale thema 23 ‘Er is aandacht voor risicomanagement’ werd unaniem onder het facet arbeidsomstandigheden geplaatst. Daarmee is dit de belangrijkste bevinding over de Kwaliteit van de Arbeid in de onderzoeksomgeving voor het facet arbeidsomstandigheden.
Van vier centrale thema’s bleef diffuus bij welk facet van de Kwaliteit van de Arbeid zij thuishoorden.
Dit betrof de volgende vier centrale thema’s:
Het centrale thema 20 ‘Er is commitment aan een helder doel’ werd even vaak bij arbeidsinhoud geplaatst als bij arbeidsvoorwaarden.
Het centrale thema 22 ‘Er zijn voldoende goede voorzieningen’ werd even vaak bij arbeidsvoorwaarden geplaatst als bij arbeidsomstandigheden.
Het centrale thema 05 ‘Dit werk doen betekent dat je hier automatisch en volledig in wordt gevormd zoals dat al heel lang gebeurt’ werd bij alle facetten van de Kwaliteit van de Arbeid even vaak genoemd.
Het centrale thema 13 ‘Er is een rijkdom aan rituelen en tradities’ werd ook over de volle breedte genoemd bij alle facetten van de Kwaliteit van de Arbeid.
Schematisch:
Deze genoemde thema’s zeggen ieder iets specifieks over de Kwaliteit van de Arbeid in de
onderzoeksomgeving, maar zijn niet onderscheidend voor één van de facetten van de Kwaliteit van de Arbeid.
Ter controle: Er zijn zes rondes uitgevoerd waarbij zes maal de 33 centrale thema’s zijn uitgezet. Als we de totalen bij elkaar optellen zouden we moeten uitkomen op 198 (zes maal 33 centrale
thema’s).
76