Beantwoording deelvragen

Aan de hand van de resultaten van de analyses geef ik antwoord op de drie deelvragen. 5.1.1 Deelvraag 1

De eerste deelvraag is opgesteld om te bepalen hoe de relatie is tussen de onderwerpen in de front- en backchannel. Deze deelvraag luidt:

Welke onderwerpen komen er aan bod in de backchannel-berichten en in het frontchannel-debat en hoe verhouden deze onderwerpen zich tot elkaar?

De vijf topiccategorieën die zijn gevonden, zijn de informatieve topics, de citaattopics, de waarnemingstopics, de metacommunicatie-topics en de overige topics. Binnen deze topiccategorieën is een tweedeling gemaakt tussen topics die wel op uitspraken uit het live debat ingaan, de informatieve topics en de citaattopics, en de topics die niet op uitspraken uit het live debat ingaan, de waarnemingstopics, metacommunicatie-topics en de overige topics.

Informatieve topics

De topics die onder de informatieve topics vallen, zijn de enige topics die overeenkomen met topics uit het live debat. Deze tweets voegen bijvoorbeeld een visie, informatie of een mening toe aan een topic dat is behandeld in het live debat. Op deze manier hebben tweets met informatieve topics ook een overtuigende of informatieve werking. Wanneer er op Twitter zich een debat zou ontspinnen zou dit alleen kunnen met tweets met informatieve topics, omdat zij echt op de voorgaande stellingen ingaan – in dit geval die uit het live debat. Na de citaattopics komen de informatieve topics het meest voor in de backchannel-berichten (35 keer, zie fig. 4.3).

Citaattopics

Eén van de opvallendste vondsten uit mijn onderzoek vind ik de citaattopics: tweets waarin uitspraken van het debat direct of indirect worden gedeeld met de volgers. Er wordt in deze tweets niet ingegaan op een debattopic, maar er wordt (een gedeelte van) een debattopic doorgeplaatst. Delen is één van de hoofdfuncties van Twitter; hierdoor kun je je afvragen of het citaattopic ook zoveel zou zijn voorgekomen wanneer er een ander medium als backchannel zou zijn gekozen. De citaattopics komen het vaakst voor in de backchannel (54 keer), zoals te zien is in figuur 4.3.

72

Tweets met deze topics kunnen zowel informeren als overtuigen. Ze informeren een groter publiek over de uitspraken die in het live debat zijn gedaan en maken deze uitspraken soms ook duidelijker. Af en toe worden er in deze tweets toevoegingen als ‘haha’ aan de citaten gedaan, door deze subjectieve lading kunnen de citaattopics ook een overtuigende werking hebben.

De zender kiest bewust een bepaald fragment uit het debat uit, dat hij vermoedelijk opvallend, schokkend, nieuwswaardig of interessant vindt. Op deze manier hoeft de twitteraar zijn eigen visie of standpunt niet te formuleren, maar kan hij wel doorplaatsten wat hij interessant vindt. In deze zin heeft de tweet met citaattopics een overtuigende werking. Wanneer een twitteraar een bepaalde uitspraak dom vindt, kan hij deze doorplaatsen, zodat meer mensen van deze uitspraak op de hoogte zijn. Omdat deze tweet impliciet een mening weergeeft, is de interpretatie van de lezer belangrijk.

Waarnemingstopics

Er zijn ook tweets verstuurd met waarnemingstopics, deze topics gaan in op waarnemingen van de zender over het live debat, maar niet op uitspraken uit het live debat. Er wordt bijvoorbeeld iets gezegd over de houding van Ewald Engelen, het aantal mannen in pak of over het aantal deelnemers aan het debat. Door middel van dit topic kan er ook overtuigd of geïnformeerd worden, maar dan over de situatie of vorm van het debat. Zo wordt er in een tweet met een waarnemingstopic gedeeld dat Ewald Engelen een erg overspannen toon heeft, maar deze mening gaat niet in op een stelling in het debat waardoor deze tweet nooit zou kunnen bijdragen aan het aanvaarden of verwerpen van een standpunt. Deze topics komen 30 keer voor in de tweets over het live debat (fig. 4.3).

Metacommunicatie-topics

De tweets met metacommunicatie-topics gaan over de communicatie tijdens het live debat. Er zijn in totaal 17 tweets verstuurd die onder deze topiccategorie vallen. Deze tweets hebben allemaal hetzelfde topic: de livestream. De Balie stuurt zelf veel tweets om te communiceren waar de livestream te volgen is, maar ook enkele anderen twitteren de link naar de livestream van het debat.

Overige topics

Onder de overige topics vallen de zogenaamde eenlingen: tweets die niet in een overkoepelende topiccategorie geplaatst kunnen worden. In deze categorie vallen tweets die niet over de vorm of inhoud van het debat gaan of ambigu zijn, zoals een tweet over nieuws uit vakbladen. In het debat wordt niets gezegd over vakbladen, dus deze tweet heeft geen raakvlak met het debat. Een ander voorbeeld is een tweet waarin iemand aangeeft dat zij op dat moment een bepaalde term aan het ‘googlen’ is. Zij deelt in deze tweet haar eigen bezigheid, wat niets met uitspraken uit het debat te maken heeft. In een andere tweet geeft iemand aan dat zij op dat moment in De Balie is; ook dit is een opzichzelfstaand topic dat niet ingaat op de inhoud, een waarneming of de communicatie van het debat en valt daardoor in de overige topics. Er vallen in totaal 16 tweets onder de overige topics.

5.1.2 Deelvraag 2

Aan de hand van de volgende deelvraag is gekeken of de tweets over de inhoudelijke debatfasen of de vorm-debatfasen zijn verstuurd:

73

Om een goed antwoord op deze vraag te kunnen geven, is het van belang om vast te stellen hoe lang elke debatfase heeft geduurd; immers hoe langer een debatfase duurt, hoe meer tweets er over kunnen worden verstuurd. De meest verstuurde tweets gaan in op uitspraken die zijn gedaan in de betoogfase, deze fase duurt in verhouding ook vrij lang. Opvallend is dat de argumentatiefase het meeste tijd in beslag neemt, maar dat er slechts 10 tweets zijn verstuurd die ingaan op uitspraken uit die fase. Relatief gezien zijn er dan ook maar weinig tweets per minuut over deze fase verstuurd.

In figuur 4.13 is te zien dat er meer tweets zijn verstuurd over de inhoudelijke debatfasen (betoogfase, argumentatiefase en concluderende fase) dan over de vorm-debatfasen (introductiefase, openingsfase, structuurfase, eindfase): 86 om 61 tweets. Dit betekent dat de meeste tweets aan een voorwaarde voldoen om bij te dragen aan het debat, ze gaan immers in op de inhoudelijke gedeelten van het debat. De tweets waarin mensen zeggen dat ze aanwezig zijn bij het debat of waarin ze kritiek leveren op de kleding van het publiek, hebben dus niet de overhand. Het hangt van de topiccategorieën en de taalhandelingen af of tweets over de inhoudelijke debatfasen ook daadwerkelijk kunnen informeren of overtuigen.

5.1.3 Deelvraag 3

Aan de hand van de derde deelvraag heb ik achterhaald met welke intenties de tweets in de backchannel zijn verstuurd:

Welke taalhandelingen gebruiken de twitteraars in de backchannel-berichten?

In de backchannel-berichten wordt het meest gebruik gemaakt van de persuasieve taalhandeling (77 keer), gevolgd door de informatieve taalhandeling (53 keer). Ook de directieve (22) en expressieve (3) taalhandelingen en de ironische opmerking (20) komen voor in de tweets.

Er is een tweedeling gemaakt tussen de informatieve en persuasieve taalhandelingen én de overige taalhandelingen, omdat alleen de informatieve en persuasieve taalhandelingen kunnen informeren en overtuigen en argumentatie kunnen bevatten. In de backchannel-berichten is 123 keer gebruik gemaakt van informatieve en persuasieve taalhandelingen en 45 keer van de overige taalhandelingen. De taalhandelingen die bij kunnen dragen aan de discussie in het live debat, zijn het meest gebruikt in de backchannel-berichten.

Informatieve taalhandelingen

Met behulp van de informatieve taalhandeling kan de twitteraar informatie, al dan niet over het live debat, verschaffen aan zijn volgers. Deze taalhandelingen worden in de tweets op verschillende manieren gebruikt, bijvoorbeeld om waarnemingen uit te drukken of om te laten zien waar ze mee bezig zijn. Daarnaast is de taalhandeling gebruikt om de uitspraken van sprekers in het live debat direct of indirect te delen met behulp van de citaattopics. In andere gevallen werd deze taalhandeling ook gebruikt om kennis te delen, in dat geval werd er gebruik gemaakt van het informatieve topic.

Persuasieve taalhandelingen

Wanneer de persuasieve taalhandeling in een tweet is gebruikt, heeft deze een overtuigende werking. Deze taalhandelingen geven meningen, stellingen, overtuigingen of beweringen weer. In de tweets zorgt vaak één woord ervoor dat er sprake is van een persuasieve taalhandeling, dit zijn vaak subjectieve woorden als ‘gezelligheid’, ‘vreemd’ en ‘eindelijk’. Het verschil tussen een informatieve en persuasieve taalhandeling ontstaat soms

74

door kleine toevoegingen van bijvoorbeeld een hashtag. Zoals in een tweet waarin een quote van Ewald Engelen is gebruikt en daar ‘#ShameonYou’ aan toe wordt gevoegd, waardoor er sprake is van een persuasieve taalhandeling. De persuasieve taalhandelingen worden in de tweets voor uiteenlopende doeleinden gebruikt. In sommige gevallen gaat de twitteraar in op wat er in het debat wordt gezegd en geven zij daar hun mening over. In andere gevallen worden persuasieve taalhandelingen gebruikt met andere doeleinden: om bijvoorbeeld te delen hoe lekker een pak zit of dat het ‘volle bak’ is in De Balie tijdens het live debat.

Directieve taalhandelingen

De directieve taalhandelingen worden in de tweets vaak gebruikt om te verwijzen naar de livestream van het debat. Dit komt omdat er in deze tweets links worden gebruikt die verwijzen naar de locatie van de livestream. Daarnaast wordt deze taalhandeling gebruikt wanneer er een vraag wordt gesteld. In een tweet wordt bijvoorbeeld aan iemand gevraagd of hij aanwezig was bij het debat.

Expressieve taalhandelingen

Dit type taalhandeling komt maar drie keer voor in het debat. Twee keer wordt er in deze tweets bedankt en in de andere tweet worden er complimenten aan Felix Rottenberg en De Balie uitgedeeld.

Ironische opmerkigen

Ironische opmerkingen kunnen alleen worden herkend door naar de context van het debat te kijken en door achtergrondkennis toe te passen. Alleen door naar de context van het live debat te kijken kan bijvoorbeeld worden bepaald dat ‘lekker dan’ ironisch is bedoeld. Ironische opmerkingen worden vaak gebruikt om kritiek te leveren op bijvoorbeeld (uitspraken uit) het live debat of op andere twitteraars. Zo wordt er bijvoorbeeld een ironische opmerking gebruikt om te zeggen dat het publiek er wat ‘verweesd’ uitziet, om aan te geven dat het debat niet interessant is. Als ironische opmerkingen op de juiste manier worden geïnterpreteerd kunnen ze hierdoor wel degelijk een overtuigende werking hebben.