6. BEOORDELING VAN DE SCENARIO’S
6.1. Aanpak beoordeling scenario’s
Allereerst wordt de algemene aanpak van de beoordeling behandeld. Daarna worden richtlijnen opgesteld op basis waarvan de beoordeling zal plaatsvinden.
6.1.1. Algemene aanpak van beoordeling
In figuur 12 is de basis van de beoordeling in dit hoofdstuk weergegeven. De beoordeling kan worden gezien als een weegschaal (balans). Het wordt gezien als positief als de absolute winst stijgt door de keuze voor een bepaald scenario. Het wordt negatief gezien als de winst niet stijgt door de keuze voor een scenario. De beoordelingscriteria zijn zo geformuleerd dat een positieve beoordeling altijd betekent dat het scenario voordelig is voor Bedrijf x. Dit wordt
Scenario’s (uit hst 5) Beoordelings-criteria (uit hst 4) Richtlijnen voor beoordeling Beoordeling Aannemelijk dat absolute winst stijgt Aannemelijk dat absolute winst niet stijgt Positief Negatief Scenario wordt aanbevolen Scenario wordt afgeraden
aangegeven met een groen vakje. Een negatieve beoordeling betekent dat het scenario nadelig is voor Bedrijf x en wordt aangegeven met een rood vakje. Tussen deze extremen zitten de kleuren geel, wat betekent dat de beoordeling meer positief dan negatief is, en oranje, wat betekent dat de beoordeling meer negatief dan positief is. Als een scenario neutraal wordt beoordeeld op een beoordelingscriterium wordt het vakje lichtgrijs gemaakt. Voor deze methode is gekozen omdat kleuren direct visueel een beeld geven van de beoordeling. De betekenis van kleuren in de beoordeling is samengevat in tabel 4.
Positief Neigt naar positief
Neutraal Neigt naar negatief
Negatief
Er wordt geen weging gegeven aan de beoordelingscriteria. Dit betekent dat elke criterium even zwaar weegt. Het is aan Bedrijf x om later eventueel bepaalde criteria zwaarder te laten wegen. Nu wordt er aangenomen dat elk punt even zwaar weegt. Voordat de beoordeling plaats kan vinden, zullen eerst richtlijnen opgesteld moeten worden op basis waarvan de beoordeling wordt uitgevoerd.
6.1.2. Richtlijnen voor de beoordeling
De richtlijnen voor de beoordeling zullen in deze paragraaf aan de orde komen. Op basis van deze richtlijnen zal de beoordeling plaats vinden. In tabel 5 is allereerst een samenvatting gegeven van deze richtlijnen. Vervolgens worden de richtlijnen per beoordelingscriterium besproken.
Criteria Positief Negatief
1. Nut van de dienst
a. Totaaloplossing (één
aanspreekpunt)
Veel onderdelen inclusief. Ook: lichten, elektrisch H&S,
distributie
Weinig onderdelen inclusief
b. Verantwoordelijkheid bij één partij
Kozijn en H&S inclusief Alleen montage of schilderwerk
inclusief c. Uitgebreidheid van het
product binnen de dienst
Alles wat klant wenst, keuze in maten, keuze in H&S
(elektrisch)
Standaardconcepten, beperkte keuzes
d. Mogelijkheid tot aanbieden van garanties op
gecertificeerde elementen
Minimaal kozijn en H&S inclusief, vaste leveranciers, deur en kozijn op hetzelfde moment in sparing
Alleen montage en schilderwerk inclusief, geen vaste
leveranciers, deur en kozijn niet op hetzelfde moment in sparing 2. Mate van benutting van
kansen
a. Deur past precies in kozijn zonder Dienst y
Nastel, montage deur in kozijn in fabriek
Inmetsel b. Financiële voordelen voor
aannemer door synergievoordelen
Kozijn en H&S inclusief, distributie alles in één keer
Alleen montage en schilderwerk inclusief, onderdelen op ander moment dan deur gedistribueerd.
c. Minimalisatie van faalkosten
(beschadigingen) mogelijk
Nastel, montage deur in kozijn in eigen fabriek
Inmetsel, montage deur in kozijn op bouw
d. Fabrieksmatige montage
van de deur in het kozijn en het hang- en sluitwerk
Nastel, kozijn en H&S inclusief, montage deur in kozijn in eigen fabriek
Inmetsel, montage deur in kozijn op bouw
3. Minimalisatie van zwakke punten en bedreigingen a. Genoeg kennis over alle
onderdelen die worden aangeboden bij de dienst
Simpele kozijnen en H&S, simpele montage, hout, utiliteitsbouw, binnendeur, geen lichten
Uitgebreide kozijnen en H&S, schilderwerk, staal, woningbouw, buitendeur, lichten
b. Inperken van het risico van verschuiving van activiteiten naar eind van de bouw
Inmetsel Nastel
c. Bedrijf x is niet alleen tussenhandelaar
Zelf produceren,
werkvoorbereiding overnemen
Inkopen van alle onderdelen zoals aannemer dat zelf kan 4. Concurrentie
a. Huidige concurrentie op de te betreden markt.
Utiliteitsbouw. Hout nastel en staal
Woningbouw. Hout inmetsel b. Mate waarin de dienst te
kopiëren is
Eigen beheer, intensieve samenwerking met leveranciers/ vaste leveranciers
Uitbesteding, in het bijzonder zonder vaste leveranciers.
5. Leveranciers
a. Afhankelijkheid van de leverancier(s)
Geen vaste leveranciers, eigen beheer Één vaste leverancier, uitbesteding b. Mogelijkheid tot prijsafspraken en kennisoverdracht Één of meerdere vaste leveranciers, uitbesteding
Geen vaste leveranciers, eigen beheer
6. Overheden (regelgeving) a. Kunnen voldoen aan ARBO:
tilnormen
Inmetsel, deur en kozijn niet op hetzelfde moment in sparing
Deur en kozijn op hetzelfde moment in sparing, in fabriek plaatsen van deur in kozijn 7. Continuïteit van de
organisatie
a. Focus op core business Beperkt H&S en montage,
hout, utiliteitsbouw,
uitbesteding
Uitgebreide keuzes voor alle onderdelen, schilderwerk, stalen kozijnen, woningbouw, lichten, eigen beheer
b. Invloed Bedrijf x op het
gehele product
Eigen beheer, intensieve samenwerking met leveranciers / vaste leveranciers
Uitbesteding, in het bijzonder zonder vaste leveranciers
c. Investeringen Uitbesteding, weinig testen en
productontwikkeling noodzakelijk
Nieuwe machines, acquisitie bedrijf, veel testen en
productontwikkeling noodzakelijk 8. Haalbaarheid van de dienst
a. Complexiteit van het werk Alleen montage en
schilderwerk inclusief.
Standaardconcepten, beperkte keuzes, uitbesteding
Kozijn en H&S inclusief. Alles wat klant wenst, keuze in maten, keuze in H&S (elektrisch), eigen beheer
b. Extra tijdsinvestering
noodzakelijk voor
werkvoorbereiding/ offertes maken
Weinig onderdelen inclusief Veel onderdelen inclusief
c. Synergievoordelen:
i) Inkoop van materialen Hout kozijn in eigen beheer Uitbesteding, staal
ii) Administratief Acquisitie van bedrijf, 1 vaste
leverancier
Geen vaste leverancier
iii) Productie (efficiency
voordelen)
Eigen beheer van productie kozijn
Uitbesteding kozijn
iv) Distributie Gezamenlijke distributie van
onderdelen
Distributie op verschillende momenten
elementen keuzes maten, keuze in H&S (elektrisch) e. Huidige kennis is voldoende Beperkt H&S en montage,
hout,beperkte keuzes
Uitgebreide keuzes voor alle onderdelen, schilderwerk, stalen kozijnen
f. Huidige capaciteit is
voldoende
Uitbesteding, eigen beheer hout
In eigen beheer
produceren/uitvoeren van staal, H&S, montage, schilderwerk
Tabel 5: Samenvatting van de richtlijnen voor de beoordeling (in extremen)
6.1.3.1. Richtlijnen voor marktcriteria
De richtlijnen die zijn opgesteld voor marktcriteria in tabel 5 worden nu kort besproken per beoordelingscriterium van de markt. Deze criteria zijn opgesteld in hoofdstuk 4.
1. Nut van de dienst a. Totaaloplossing:
Hoe meer onderdelen de dienst bevat, des te positiever een scenario wordt beoordeeld. Hieronder vallen niet alleen de onderdelen waar de dienst uit kan bestaan, maar ook of de zij- en bovenlichten inclusief zijn, of elektrisch hang- en sluitwerk erbij wordt geleverd en of distributie door Bedrijf x wordt uitgevoerd.
b. Verantwoordelijkheid bij één partij:
Een positieve beoordeling krijgt een scenario als het kozijn en het hang- en sluitwerk inclusief zijn, omdat samen met de deur dit de belangrijkste elementen zijn waarover de verantwoordelijkheid op zich genomen kan worden. De dienst wordt negatief beoordeeld als alleen montage of schilderwerk geleverd wordt.
c. Uitgebreidheid van product:
Als “alles wat de klant wenst” wordt geleverd, wordt dit positief beoordeeld. Als er vrijheid is in maten en vrijheid in de keuze van het hang- en sluitwerk, heeft dit ook een positief effect op het nut van de dienst.
d. Mogelijkheid tot aanbieden van garanties op gecertificeerde elementen:
Er moet minimaal een kozijn en het hang- en sluitwerk bij de deur geleverd worden om een gecertificeerd “concept” te kunnen leveren. Materialen voor de concepten dienen een bepaalde kwaliteit te bezitten. Er is meer zekerheid hierover als er met vaste leveranciers wordt gewerkt. Als de deur en het kozijn tegelijk worden geplaatst, is het makkelijker te garanderen dat het concept brandwerend of geluidswerend is.
2. Mate van benutting van kansen
a. Deur past precies in kozijn zonder Dienst y:
Nastel wordt positief beoordeeld en inmetsel is negatief. Montage van de deur in het kozijn in de fabriek kan ook een positief effect hebben op het precies passen van de deur in het kozijn zonder dat de Dienst y dienst noodzakelijk is.
b. Financiële voordelen voor aannemer door synergievoordelen:
Het kozijn en het hang- en sluitwerk moeten minimaal inclusief zijn willen er financiële voordelen ontstaan door synergievoordelen. Gezamenlijke distributie resulteert ook in een positieve beoordeling.
c. Minimalisatie van faalkosten mogelijk (onder andere door minimalisatie van kans op beschadigingen):
Hoe later het kozijn en de deur geplaatst worden, hoe kleiner de kans op beschadigingen. Nastel wordt dus positief beoordeeld. Inmetsel wordt negatief beoordeeld. Ook heeft het invloed op welke locatie de deur in het kozijn wordt geplaatst. Als dit in eigen fabriek gebeurt kan dit een positieve invloed hebben op de minimalisatie van de faalkosten.
d. Fabrieksmatige montage van de deur in het kozijn en het hang- en sluitwerk (resulterend in een hoge eindkwaliteit):
Het is positief als er met nastel wordt gewerkt. Voor een fabrieksmatige montage moeten het kozijn en het hang- en sluitwerk inclusief zijn. Bovendien kan het een positieve invloed hebben als montage in eigen fabriek plaats vindt.
3. Minimalisatie van zwakke punten en bedreigingen
a. Genoeg kennis over alle onderdelen die worden aangeboden bij de dienst:
Er is momenteel veel kennis aanwezig over deuren en al redelijk wat kennis over simpel hang- en sluitwerk en montage. Over kozijnen is minder en over schilderwerk nauwelijks kennis aanwezig. Over het algemeen geldt dat er wel kennis aanwezig is over hout en inmetsel kozijnen, maar weinig kennis over staal. Er is meer kennis binnen de organisatie over utiliteitsbouw dan over de woningbouw. Ten slotte is er meer kennis over binnendeuren dan over buitendeuren, en weinig kennis over zij- en bovenlichten.
b. Inperken van het risico van verschuiving van activiteiten naar eind van de bouw: Inmetsel kozijnen worden positief beoordeeld. Nastel wordt negatief beoordeeld omdat er dan een risico is wat betreft het verschuiven van activiteiten naar het eind van de bouw. Het plaatsen hiervan gebeurt namelijk in een later stadium dan inmetsel kozijnen.
c. Bedrijf x is niet alleen een tussenhandelaar:
Het is positief als Bedrijf x behalve deuren ook andere onderdelen zelf produceert of een stukje werkvoorbereiding op zich neemt. Als alles wordt ingekocht zoals de aannemer dat zelf ook kan, wordt het scenario negatief beoordeeld.
6.1.3.2. Richtlijnen voor overige externe criteria
De richtlijnen die zijn opgesteld voor de overige externe criteria in tabel 5 worden nu kort besproken per beoordelingscriterium. Deze criteria zijn opgesteld in hoofdstuk 4.
4. Concurrentie
a. De huidige concurrentie op de te betreden markt:
In de utiliteitsbouw is de concurrentie laag en in de woningbouw hoog. Verder is er meer concurrentie in hout dan in staal. Dit zijn voornamelijk de timmerfabrieken die houten (inmetsel) kozijnen maken.
b. De mate waarin de dienst te kopiëren is:
Als alles zelf wordt geproduceerd of in intensieve samenwerking met leveranciers is dit moeilijker te kopiëren en wordt het dus positief beoordeeld. Negatief is het inkopen van alle onderdelen omdat concurrentie de dienst dan makkelijker kan kopiëren.
5. Leveranciers
a. De afhankelijkheid van de leverancier(s):
Als bedrijf wordt je afhankelijk van een leverancier als je er slechts één hebt. Mocht er iets mis gaan bij deze leverancier, dan is het erg moeilijk levertijden en kwaliteit te behouden. Het is daarom positief om meerdere vaste of geen vaste leveranciers te hebben. Als een onderdeel in eigen beheer wordt geproduceerd is er minder afhankelijkheid van een leverancier dan wanneer de productie wordt uitbesteed.
b. De mogelijkheid tot prijsafspraken en kennisoverdracht:
Prijsafspraken zijn het eenvoudigst te maken met vaste leveranciers. Als Bedrijf x toezegt een bepaalde hoeveelheid af te nemen, dan zal er de mogelijkheid bestaan kortingen te krijgen. In het bijzonder bij intensieve samenwerking met vaste leveranciers zal er kennisoverdracht mogelijk zijn en zal de leverancier minder huiverig zijn Bedrijf x zicht te laten hebben op het
productieproces. Kennisoverdracht is niet mogelijk als een onderdeel in eigen beheer wordt geproduceerd, zal dus negatiever worden beoordeeld dan uitbesteding.
6. Overheden (regelgeving)
a. Kunnen voldoen aan ARBO: tilnormen:
Hier gaat het om de montage van de deur en het kozijn in de sparing. Als dit gezamenlijk gebeurt, zal er een grotere kans zijn dat het blok erg zwaar wordt. Bij inmetselkozijnen zal het gezamenlijk plaatsen van de deur en het kozijn niet vaak voorkomen. De reden is dat een inmetselkozijn meestal in een vroeger stadium op de bouw aanwezig is dan de deur.
6.1.3.3. Richtlijnen voor interne criteria
De richtlijnen die zijn opgesteld voor de interne criteria in tabel 5 worden nu kort besproken per beoordelingscriterium. Deze criteria zijn opgesteld in hoofdstuk 4.
7. Continuïteit van de organisatie a. Focus op core business:
De core business is deuren maken voor de utiliteitsbouw. Hoe minder daar vanaf wordt geweken, hoe positiever het scenario beoordeeld wordt. Zo wijkt hout als materiaal voor de kozijnen minder af van het huidige product dan staal. Er is al wat ervaring met eenvoudig hang- en sluitwerk en montage. Er is minder ervaring met kozijnen en nauwelijks met schilderwerk. Dat zorgt dus voor een negatieve beoordeling. Dit geldt ook voor het uitbesteden van onderdelen die buiten de core business vallen, dit wordt positiever beoordeeld dan het in eigen beheer produceren van dergelijke onderdelen.
b. Invloed Bedrijf x op het gehele product:
Het gaat hier om de invloed van Bedrijf x op de kwaliteit van het product, maar ook om de invloed die Bedrijf x heeft op het productieproces. Hoe meer in eigen beheer wordt geproduceerd, hoe meer Bedrijf x invloed behoud op het gehele product. Ook het hebben van vaste leveranciers heeft een positieve invloed op de controle op het gehele product. Negatief is wanneer alles wordt uitbesteed en zonder vaste leveranciers wordt gewerkt.
c. Investeringen
Uitbesteding kan hier positiever worden beoordeeld dan het in eigen beheer produceren op nieuwe machines. Er is dan namelijk minder kapitaal nodig en minder investeringen in kennis zijn noodzakelijk. Negatief is de acquisitie van bedrijven die een bepaald onderdeel produceren, omdat dit kostbaar is. Ook het testen van veel complete elementen wordt negatief beoordeeld omdat het een grote investering met zich mee brengt. Ten slotte wordt een houten nastel kozijn negatiever beoordeeld dan de overige vormen van kozijnen omdat een houten nastel kozijn productontwikkeling met zich mee brengt.
8. Haalbaarheid van de dienst a. Complexiteit van het werk:
Het is positief als de complexiteit van de taken niet veel verhoogd wordt. Voorbeelden zijn als enkel montage of enkel schilderwerk erbij geleverd wordt en in beperkte keuzes en standaardconcepten. Uitbesteding maakt het werk minder complex dan het in eigen beheer produceren.
b. Extra tijdsinvestering noodzakelijk voor werkvoorbereiding/ offertes maken
Veel onderdelen vragen om extra tijdsinvestering voor het maken van offertes en later voor de werkvoorbereiding, en wordt dus negatief beoordeeld. Weinig onderdelen wordt positief beoordeeld.
c. Synergievoordelen:
Bij het in eigen beheer produceren, in het bijzonder wanneer houten kozijnen worden gemaakt, kan er mogelijk met korting materialen worden ingekocht.
ii) Administratief:
Bij de acquisitie van een bedrijf kunnen administratieve voordelen worden behaald omdat de administratie gezamenlijk plaats vindt.
iii) Productie (efficiency voordelen):
Als een kozijn in eigen beheer wordt geproduceerd kunnen er productie voordelen worden behaald, dit wordt dus positief beoordeeld.
iv) Distributie:
Gezamenlijke distributie van onderdelen kan resulteren in synergievoordelen en wordt daarom positief beoordeeld.
d. Testbaarheid van elementen:
Standaardconcepten en beperkte maten en type onderdelen zijn gemakkelijker te testen dan als er vrijheid is in keuzes.
e. Huidige kennis:
Hoe minder wordt afgeweken van de huidige kennis, hoe positiever het scenario beoordeeld wordt. Er is meer kennis over hout dan over staal. Er is al wat ervaring met eenvoudig hang- en sluitwerk en montage. Er is minder ervaring met kozijnen en nauwelijks met schilderwerk. Dat zorgt dus voor een negatieve beoordeling.
f. Huidige capaciteit:
Er zijn alleen machines om eventueel houten kozijnen in eigen beheer te maken. Het in eigen beheer produceren van hang- en sluitwerk of van stalen kozijnen is op de huidige machines niet mogelijk en wordt daarom negatief beoordeeld. Er is wel wat personeel beschikbaar binnen de huidige capaciteit, maar niet genoeg om montage of schilderwerk buiten de fabriek uit te voeren. Daarnaast wordt met capaciteit ook beschikbare ruimte bedoeld.