Aanbieders en afnemers van WHL en WBT

225. De belangrijkste landelijk opererende aanbieders van WBT en WHL (via interne en/of externe leveringen) zijn KPN, Ziggo, UPC, Tele2, T-Mobile Online, Reggefiber en Eurofiber. De afnemers van WBT en WHL kunnen worden onderverdeeld in een aantal categorieën. De eerste categorie bestaat uit marktpartijen die deze wholesalediensten intern bij zichzelf afnemen op basis van een eigen aansluitnetwerk (KPN, kabelaanbieders zoals UPC en Ziggo, Eurofiber, Reggefiber). De tweede groep bestaat uit marktpartijen die deze wholesalediensten voornamelijk bij zichzelf afnemen op basis van ontbundelde toegang tot het aansluitnetwerk (Tele2, T-Mobile Online). In sommige gevallen nemen deze partijen WBT of WHL van een derde partij af om daarmee hun dekking uit te breiden buiten hun dekkingsgebied op basis van ULL. De derde groep bestaat uit afnemers die WBT en WHL vooral extern inkopen en daarnaast een beperkte dekking hebben met een eigen netwerk (BT, Colt, Verizon). De laatste groep bestaat uit partijen die (vrijwel) volledig afhankelijk zijn van de inkoop van WBT en WHL bij derden (Vodafone, RoutIT, Solcon, Scarlet, Unet etc.).

4.4 Productmarkt

226. In deze paragraaf bakent het college de relevante productmarkt af. Een relevante productmarkt omvat alle producten of diensten die substitueerbaar of voldoende uitwisselbaar zijn, zowel op grond van hun objectieve kenmerken als op grond van de mededingingsvoorwaarden en/of de structuur van vraag en aanbod op de betrokken markt. Het college zal derhalve op basis van vraag- en

aanbodsubstitutie onderzoeken of verschillende WBT- en WHL-diensten tot dezelfde relevante productmarkt behoren. Daarbij zal eerst worden ingegaan op de conclusies die het college in dit besluit trekt, waarna de analyse wordt weergegeven.

Conclusies marktafbakening WHL en WBT in 2008 en LKWBT in 2012

227. In het besluit marktanalyse huurlijnen (hierna: besluit MA HL 2008)⁹³ en het besluit

marktanalyse breedband wholesale-breedbandtoegang⁹⁴ (hierna: besluit MA WBT 2008) is het college

tot de conclusie gekomen dat de markten voor WBT en WHL bestaan uit vier relevante productmarkten:

93

OPTA/AM/2008/202714 beide van 19 december 2008.

94

Relevante markt voor HKWBT/HL

- de wholesalemarkt voor laagcapacitaire huurlijnen (hierna: LC WHL). Deze markt omvatte

klassieke WHL-diensten en WBT-diensten met overboekingsfactor 1:1 en uploadsnelheden tot en met 20 Mbit/s;

- de wholesalemarkt voor hoogcapacitaire huurlijnen (hierna: HC WHL). Deze markt omvatte

klassieke WHL-diensten en WBT-diensten met overboekingsfactor 1:1 en uploadcapaciteiten boven de 20 Mbit/s;

- de markt voor HKWBT. Deze markt omvatte WBT-diensten met overboekingsfactor lager dan

1:1, maar hoger of gelijk aan 1:20; en

- de markt voor LKWBT. Deze markt omvatte WBT-diensten met overboekingsfactor lager dan

1:20.

228. Het college heeft in het besluit MA LKWBT 2012 geconcludeerd dat er een relevante markt voor

LKWBT is, waartoe HKWBT niet behoort.⁹⁵

Opzet en conclusies van de marktafbakening

229. In dit besluit onderzoekt het college de markten voor WBT en WHL opnieuw. Het startpunt voor het onderzoek in dit besluit zijn de diensten HKWBT, LC WHL en HC WHL.

230. Het college onderzoekt daarbij de productkenmerken van deze diensten in relatie tot de

afnemersbehoeftes. Uit eindgebruikersonderzoeken⁹⁶ blijkt dat capaciteit en kwaliteit de belangrijkste

kenmerken van op WBT en WHL gebaseerde retaildiensten zijn; daarom spelen deze kenmerken een centrale rol in de onderstaande wholesaleanalyse.

231. In het besluit MA LKWBT 2012 was LKWBT het startpunt van de analyse. Nu het college in het besluit MA LKWBT 2012 heeft geconcludeerd dat HKWBT geen substituut is LKWBT, hanteert het college in dit besluit twee startpunten, namelijk HKWBT en WHL.

232. In paragraaf 4.4.2 onderzoekt het college of HKWBT en (LC en HC) WHL-diensten tot dezelfde relevant markt behoren. Het college concludeert dat dit het geval is. Daarmee wijkt het college af van de conclusies uit de besluiten MA HL 2008 en MA WBT 2008. In paragraaf 4.4.6 onderzoekt het college of er binnen de markt voor HKWBT/HL nog onderscheid gemaakt dient te worden op basis van capaciteit.

233. In paragraaf 4.4.3 onderzoek het college LKWBT-diensten een substituut zijn voor HKWBT/WHL-diensten. Het college concludeert dat dit niet het geval is.

95

OPTA/AM/2012/201220

96

Dialogic, ‘Telecommunicatiediensten voor het koppelen van locaties in de zakelijke markt’, augustus 2010; Dialogic, ‘Substitutie-effecten in zakelijke marktsegmenten’, januari 2010; Dialogic, ‘Eindgebruikersonderzoek in zakelijke marktsegmenten’, 2008; Dialogic, Eindgebruikersonderzoek in zakelijke marktsegmenten, 2011.

Relevante markt voor HKWBT/HL

234. Het college onderzoekt vervolgens of er redenen zijn om de markt voor HKWBT/HL nader op te splitsen op basis van de onderliggende infrastructuur, mede omdat in de beroepsprocedures tegen de ULL-, WBT en Huurlijnenbesluiten van 2008 sommige marktpartijen hebben aangevoerd dat niet alle op koper, glasvezel en coax gebaseerde retail- en wholesalediensten tot dezelfde markt behoren. In paragrafen 4.4.4 en 4.4.5 onderzoekt het college daartoe of HKWBT/WHL-diensten over glas en coax tot dezelfde relevante markt behoren als HKWBT/WHL-diensten over koper. Het college concludeert dat dit voor diensten over glas wel het geval is, maar voor diensten over coax niet het geval is. 235. Daarna onderzoekt het college in paragraaf 4.4.6 of de markt voor HKWBT/HL nader dient te worden opgesplitst op basis van capaciteit. Het college concludeert dat dit niet het geval is en dat HKWBT/HL diensten met verschillende capaciteiten tot dezelfde relevante markt behoren. 236. Ten slotte onderzoekt het college in paragraaf 4.4.7 of wholesale terminating dark fiber onderdeel uitmaakt van de markt voor HKWBT/HL. Het college concludeert dat dit het geval is. 237. Voordat het college de relevante markten afbakent, bespreekt hij in paragraaf 4.4.1 of interne wholesale leveringen tot dezelfde markt behoren als externe wholesaleleveringen. Het college concludeert dat dit het geval is.

238. Samenvattend komt het college in deze paragraaf tot de volgende relevante productmarkt:

- de relevante markt voor hoge kwaliteit WBT en wholesalehuurlijnen (HKWBT/HL); deze markt

omvat markt 6 en een deel van markt 5 uit de Aanbeveling.⁹⁷

239. Onderstaande figuur vat de onderzoeksvragen (vraagtekens) en (deel)conclusies (zwarte pijlen) samen.

97

Relevante markt voor HKWBT/HL

Figuur 3. Onderzoeksvragen en conclusies marktafbakening