6. Discussie en conclusie
6.4 Aanbevelingen voor schoolleiders
Zoals uit de resultaten is gebleken, zijn de meningen over lesgevende taken verdeeld. Iets minder dan de helft combineert het leidinggeven met lesgevende taken. Er zijn leidinggevenden die heel positief tegenover deze combinatie staan en er zijn leidinggevenden die negatieve ervaringen hebben. Zo blijkt ook uit de resultaten dat de lesgevende taken van de schoolleiders ervoor zorgen dat schoolleiders meer kennis hebben van het primaire proces. Het wordt aanbevolen om als schoolleider op incidentele of op structurele basis les te geven. Echter kunnen de schoolomstandigheden ervoor zorgen dat schoolleiders niet altijd de mogelijkheid hebben om les te geven. Indien schoolleiders niet in de gelegenheid zijn om voldoende tijd te besteden aan de lesgevende taken, worden de lessen niet optimaal voorbereid en dit kan ten koste gaan van de onderwijskwaliteit.
Om als schoolleider toch voldoende kennis van het primaire proces te hebben, wordt aanbevolen te werken met een leiderschapsteam. In dit leiderschapsteam moeten leidinggevenden zitten met lesgevende taken. Op deze manier kunnen schoolleiders meer kennis verwerven over het primaire proces. Daarnaast wordt aanbevolen om als schoolleider wekelijks op de werkvloer (in de klas) te kijken en open gesprekken te voeren met de leerkrachten en leerlingen. Dit kan de eventuele kloof
Voor de schoolleiders worden de voor- en nadelen en randvoorwaarden nog een keer op een rij gezet. Waarom zou een schoolleider lesgeven naast leidinggevende taken?
1. Toename van wederzijds respect tussen leidinggevenden en leerkrachten, 2. Beter inzicht in wat er onder de leerlingen leeft,
3. Meer inspiratie door het werken met de leerlingen,
4. Versterking van het onderwijskundig leiderschap in de school, 5. Beter beeld van wat er op de werkvloer gebeurt,
6. Beter inzicht in de problemen die leraren ervaren, 7. Meer kennis van en invloed op het primaire proces.
Waarom zou een schoolleider geen lesgeven naast leidinggevende taken? 1. Rolconflicten,
2. Te belastend,
3. Agenda-technische/roosterproblemen.
Indien een schoolleider overweegt om les te geven naast leidinggevende taken, is het aan te raden om rekening te houden met de volgende randvoorwaarden:
1. Er moet sprake zijn van een open cultuur binnen de school, 2. Rustige periode in de organisatie,
3. Voor minimaal vier uur per week lesgevende taken, 4. Lesgevende taken blokken op een vast dagdeel, 5. Leidinggevende taken delen met anderen.
7. Literatuur
Algemene Vereniging Schoolleiders, & VO-raad. (2016). Staat van de schoolleider 2016. Geraadpleegd van http://www.voion.nl/downloads/f37ba557-0a95-45df-a759- 184a766a4e37
Algemene Vereniging Schoolleiders, & VO-raad. (2017). Staat van de Schoolleider 2017. Geraadpleegd van file:///Users/lisannevo/Downloads/De+Staat+van+de+
Schoolleider+2017.pdf
Baarda, B. (2009). Dit is onderzoek. Handleiding voor kwantitatief en kwalitatief onderzoek. Groningen/Houten, Nederland: Noordhoff Uitgevers.
Bennett, N., Wise, C., Woods, P.A. & Harvey, J.A. (2003). Distributed leadership. Nottingham, Engeland: National College of School Leadership.
Bergman, J., Rentsch, J., Small, E., Davenport, S., & Bergman, S. (2012). The leadership process in decision-making teams. The journal of social Psychology, 152(1), 17-41. doi: 10.1080/00224545.2010.538763
Braak, I. van de. (2011). Inspireren tot medeverantwoordelijkheid. Amsterdam, Nederland: Boom Nelissen.
Brink, G. van den, Jansen, T., & Pessers, D. (2005). Beroepszeer: Waarom Nederland niet goed werkt. Amsterdam, Nederland: Boom.
Centrale Archief Selectiedienst. (2010). Inventaris van het archief van het Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen: Directoraat-Generaal van het Voortgezet Onderwijs: Afdeling Rijks Voortgezet Onderwijs, 1955-1992. Geraadpleegd van http://www.gahetna.nl/collectie /archief/pdf/NL-HaNA_2.14.5254.ead.pdf
Copland, M.A. (2001). The myth of the superprincipal. Phi Delta Kappan, 82(7), 528–533.
Creswell, J.W. (2013). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (4th international edition). Upper Saddle Creek, NJ: Pearson
Education
Daly, A.J. (Red.). (2010). Social network theory and educational change. Cambridge, Engeland: Harvard Education Press
Dijkstra, J., & Feld, P. (2012). Gedeeld leiderschap: veerkracht door nieuwe vormen van samenwerken, organiseren, leren en leiderschap. Assen, Nederland: Koninklijke van Gorcum
Gaalen, E. van. (2016, 29 november). Tekort aan invallers op basisschool tast kwaliteit van lessen aan. Algemeen Dagblad. Geraadpleegd van http://www.ad.nl/binnenland/tekort-aan-invallers-op- basisschool-tast-kwaliteit-van-lessen-aan-a320f4f0/
Gronn, P. (2002). Distributed leadership as a unit of analysis. The Leadership Quarterly, 13(4), 423- 451. doi:10.1016/S1048-9843(02)00120-0
Harris, A. (2007). Distributed Leadership: conceptual confusion and empirical reticence. International Journal of Leadership in Education, 10(3), 315-325.
doi:10.1080/13603120701257313
Harris, A. (2008). Distributed Leadership: Developing Tomorrow’s Leaders. Londen, Engeland: Routledge.
Harris, A. & Spillane, J. (2008). Distributed Leadership through the looking glass. British Educational Leadership, Management & administration Society, 22(1), 31-34. doi:10.1177/0892020607085623
Heller, M. F., & Firestone, W.A. (1995). Who’s charge here? Sources of leadership for change in eight schools. The Elementary School Journal, 96(1), 65-86. doi:10.1086/461815
Hintner, R., Middelkoop T., & Wolf Hollander, J. (2009). Partizipierend Leiten. In: M. Schneider- Landolf, J. Spielmann, & W. Zitterbarth (Red.), Handbuch Themenzentrierte Interaktion (TZI). Göttingen, Duitsland: Vandenhoeck & Ruprecht.
Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2013). Educational administration: Theory, research, and practice (9th ed.). Boston, Verenigde Staten: McGraw-Hill.
Hulpia, H., Devos, G., & Rosseel, Y. (2009). The relationship between the perception of distributed leadership in secondary schools and teachers’ and teacher leaders’ job
satisfaction and organizational commitment. School Effectiveness and School Improvement, 20(3), 291–317. doi:10.10.0/0924350902909840
Imants, J. (2010). Beter leren door leiderschap (Lectoraat Onderwijskundig Leiderschap). Geraadpleegd van https://www.saxion.nl/wps/wcm/connect/6b4cacbd-102d-4f8c-841e- 73a92dde6fb9/Lectorale+rede+Jeroen+Imants+Beter+leren+
door+leider%20schap.pdf%20?MOD=AJPERES&CACHEID=6b4cacbd-102d-4f8c-841e- 73a92dde6fb9.
Kreulen, E. (1998, 23 september). Schooldirecteur is nu een onmogelijk beroep. Trouw. Geraadpleegd van https://www.trouw.nl/home/-schooldirecteur-is-nu-een-onmogelijk- beroep-~a4488a53/ Krüger, M. (2010). De invloed van schoolleiderschap op het onderzoeksmatig handelen van
leraren in veranderingsprocessen (Eindrapport Kenniskring Leren en Innoveren). Geraadpleegd van http://www.pentanova.nl/Portals/0/Lectoraat/nr.-06-De-invloed-van- schoolleiderschap-op-het-handelen-van-leraren-in-veranderingsprocessen-Meta- Kruger.pdf Ledoux, G., Eck, E., Heemskerk, I., Veen, A., & Sligte, H. (2014). Impact van de Commissie
Dijsselbloem op onderwijsbeleid (Rapport 921). Amsterdam, Nederland: Kohnstamm Instituut.
Leithwood,L., Jantzi, D., & Steinbach, R. (1999). Changing leadership for changing times. New York, Verenigde Staten: McGraw-Hill Education.
Lencioni, P. (2009). De vijf frustraties van teamwork. Amsterdam, Nederland: Business Contact. Moolenaar, N. M., Sleegers, P. J., & Daly, A. J. (2012). Teaming up: Linking collaboration
networks, collective efficacy, and student achievement. Teaching and Teacher Education, 28(2), 251-262. doi: 10.1016/j.tate.2011.10.001
Odenthal, L., Poelmann, M., Ven, A. van der, & Weide, J. van der. (2007). De kloof tussen
management en docenten. Geraadpleegd van http://www.ekens.nl/onderwijsbeleid/De-kloof- tussen-management-en-docenten-CPS-Odenthal-ea.pdf
Onderwijsraad. (2007). Leraarschap is eigenaarschap (adviesrapport). Geraadpleegd van https://www.onderwijsraad.nl/upload/documents/publicaties/volledig/leraarschap_is_e igenaarschap.pdf
Palaniuk, S. (1987). Administrators in the classroom: Where else? Education, 107(3), 272-275. PO-raad. (z.j.). Functie: adjunct-directeur 10 [Functiebeschrijving]. Geraadpleegd van
https://www.poraad.nl/files/werkgeverszaken/adjunct_directeur_10.pdf PO-raad. (z.j.). Functie: adjunct-directeur 11 [Functiebeschrijving]. Geraadpleegd van
https://www.poraad.nl/files/werkgeverszaken/adjunct_directeur_11.pdf PO-raad (2016, 1 maart). Hoe zat het ook alweer met de Wwz? Geraadpleegd van
https://www.poraad.nl/nieuws-en-achtergronden/hoe-zat-het-ook-alweer-met-de-wwz PO-raad (2016, 23 december). CAO PO 2016-2017 aangepast. Geraadpleegd van
https://www.poraad.nl/nieuws-en-achtergronden/cao-po-2016-2017-aangepast Publiek Perspectief (2016, 3 maart). Wat betekent de WWZ voor het primaire onderwijs?
Geraadpleegd van https://www.driessen.nl/publiekperspectief/wat-betekent-de-wwz-voor-het- primair-onderwijs/
Smit, C. (2017, 16 februari). Over duurzame inzetbaarheid van schoolleiders. Geraadpleegd van https://www.vbent.org/publicaties/actueel/schoolleider-houd-plezier-werk/
Spillane, J. P. (2005). Distributed Leadership. The Educational Forum, 69(2), 143-150. doi: 10.1080/00131720508984678
Spillane, J. P. (2006). Distributed Leadership. San Francisco, Amerika: Jossey-Bass
Spillane, J. P. (2008). Distributed leadership through the looking glass. Educational Leadership, Management & Administration Society, 22(1), 31-34. doi: 10.1177//0892020607085623 Spillane, J.P., Halverson, R. & Diamond, J.B. (2004). Towards a theory of leadership
practice: a distributed perspective. Journal of Curriculum Studies, 36(1), 3–34. doi:10.1080/0022027032000106726
Stoel, W.G.R. (1995). De taakinhoud, de taakomvang en de taakbelasting van schoolleiders in het basisonderwijs. Tijdschrift voor Onderwijsresearch, 20(2), 133-153.
Teitelbaum, H. (1990). Why not a principal teacher? The Clearing House, 64(2), 103-104. doi:10.1080/00098655.1990.9955820
Terlouw, G.A. (z.j.). Schoolleider in beeld!? Geraadpleegd van http://www.drs- online.nl/artikel.php?ID=521
Verbiest, E. (2007). De gedisciplineerde schoolleider. Basisschoolmanagement, 21(1), 21-35. Verbrugge, A. (2005, 18 juni). Het procesdenken van managers berooft de wereld van zijn
bezieling. NRC Handelsblad, p.17.
Waarom gaat de meester niet lesgeven? (2016, 5 oktober). Geraadpleegd van http://nos.nl/artikel/2136134-waarom-gaat-de-meester-niet-lesgeven.html
Wassink, H., Mioch, R., & Veen, K. Van. (2009, oktober). Gespreid leiderschap in scholen. MESO magazine, 29(168), 4-8.
Wit, B. de. (2012). Loyale leiders (proefschrift). Geraadpleegd van
8. Bijlagen
Bijlage 1: Interviewleidraad voorstudie