BEHEERSPLAN ONROEREND ERFGOED. Villa Dumont, Borgloon

(1)

Villa Dumont, Borgloon

Naam van het onroerend erfgoed Belle-époquevilla met tuin en hekwerk Ligging

Stationsstraat 29, Borgloon Beheersplan opgemaakt door HEKATE erfgoedonderzoek www.hekate.be

Opdrachtgever

Dhr. en mevr. Nijssens-Dreesen Stationsstraat 29

3840 Borgloon

(2)

(3)

1. IDENTIFICATIE ... 5

Administratieve gegevens ... 5

Perimeter van het beheersplan ... 5

2. HISTORISCHE NOTA ... 6

Wat vooraf ging ... 6

Een villa voor Hendrik Dumont en zijn gezin ... 8

Bronnen ... 10

3. INVENTARISATIE HUIDIGE TOESTAND EN TOESTANDSRAPPORT ... 11

3.1. Context/omgeving ... 11

3.2. Villa ... 11

Exterieur ... 11

Interieur ... 14

3.3. Dienstgebouw ... 17

Exterieur ... 17

Interieur ... 17

3.4. Tuin ... 18

3.5. Beknopte toestandsbeschrijving ... 20

4. ERFGOEDWAARDEN ... 21

5. BEHEERSVISIE EN DOELSTELLINGEN ... 22

5.1. Basisprincipes ... 22

5.2. Regelmatig onderhoud van het gebouwd erfgoed ... 22

5.3. Regelmatig onderhoud van het groen erfgoed ... 23

5.4. Aangepaste vormgeving van de voormalige praktijkruimte ... 23

6. MAATREGELEN ... 24

7. OPVOLGING EN EVALUATIE - HET ONDERHOUDSLOGBOEK ... 29

7.1. Het toestandsrapport ... 29

7.2. Overzicht van uitgevoerde (onderhouds)werken ... 30

7.3. Bijkomende premie van 10% voor ‘voorbeeldige beheerders’ ... 31

8. EXTRA TOEVOEGINGEN ... 32

(4)

(5)

Administratieve gegevens

Naam van het onroerend erfgoed:

Belle-époquevilla met tuin en hekwerk Beschermingsbesluit

De villa werd bij ministerieel besluit beschermd als monument op 17 december 2004 Kadastrale ligging

Borgloon, 1^ste afdeling, sectie B, 285 H⁵ en 390 L² Juridische toestand

Beschermd monument: ‘Belle-époquevilla met tuin en hekwerk’ - ID 3559 Vastgesteld bouwkundig erfgoed: ‘Eclectisch herenhuis met tuin’ - ID 16441

Wetenschappelijke inventaris: eclectisch herenhuis met tuin (bouwkundig element) - ID 31828 Wetenschappelijke inventaris: Voortuin met hekwerk in art nouveau (landschappelijk element) - ID 134271

Gewestplan Vlaanderen - woongebied Perimeter van het beheersplan

(6)

Wat vooraf ging

Borgloon ligt midden in Haspengouw, een streek die gekenmerkt wordt door een glooiend landschap met zeer vruchtbare gronden die van oudsher gebruikt werden voor de landbouw. Dat is al duidelijk op de kaart van Villaret uit 1745-’48 (afb. 1): de omwalde stadskern van Borgloon is er omgeven door omhaagde boomgaarden en akkers. Eenzelfde beeld zien we op de kaart van Ferraris omstreeks 1775 (afb. 2).

Borgloon staat al heel lang bekend om zijn fruitteelt; iets dat zich in het landschap sinds eeuwen vertaalt in een aaneenschakeling van hoogstamboomgaarden. Vanaf 1847, na het eerste Belgische landbouwcongres, werden door de Belgische overheid maatregelen genomen om het areaal aan hoogstamboomgaarden te vergroten met het oog op de export. De daarmee samenhangende aanleg van lijn 23 - het treinspoor dat Drieslinter verbond met Tongeren, ook het ‘Fruitspoor’ genoemd - was niet alleen belangrijk voor de commercialisering van de fruitteelt maar had ook een impact op de stedelijke ontwikkeling van Borgloon. Ongeveer gelijktijdig met de voltooiing van de treinverbinding tussen Sint-Truiden en Tongeren in 1879 kreeg Borgloon immers een station ten noorden van de stad, aan de uitvalsweg naar Wellen (afb.

3). Het duurde niet lang vooraleer in de nabijheid van het station (afb. 4) tal van stroopfabriekjes ontstonden¹. Maar bebouwing en economische activiteit rond het station was niet het enige gevolg van de passerende fruittrein in Borgloon. De verbindingsweg tussen de stadskern en het nieuwe station - die historisch maar enkele gebouwen kende (zie afb. 1 en 2) - zou vanaf het einde van de 19^de eeuw langzaamaan bebouwd worden. In de straat - die vanzelfsprekend de naam ‘Statiestraat’ of ‘Stationsstraat’

kreeg - werden ruime bouwkavels van de boomgaarden afgesplitst. Aanvankelijk vooral door gegoede burgers die er een villa op bouwden, gelegen in een ruime tuin.

De nabijheid van het station gaf hen immers de

1 Het bekendste is ongetwijfeld de stoomstroopfabriek Wijnants-Groenendaels::

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/31824 Afb. 3: Topografische kaart met aanduiding van

de huidige Stationsstraat en het 'Fruitspoor' in paars aangeduid, 1886 - Bron: www.cartesius.be

Afb. 1: Kaart van Villaret, 1745-'48, Borgloon met aanduiding van de huidige Stationsstraat in geel - bron: www: geo.onroerenderfgoed.be

Afb. 2: Kaart van Ferraris, ca. 1775, Borgloon met aanduiding van de huidige Stationsstraat in geel - bron: www: geo.onroerenderfgoed.be

(7)

© HEKATE erfgoedonderzoek - www.hekate.be 7 mogelijkheid zich snel naar andere steden te verplaatsen. Vooral vanaf het derde kwart van de 20^ste eeuw zouden de boomgaarden systematisch aangesneden worden voor bebouwing en kreeg de straat geleidelijk aan haar huidige uitzicht. De luchtfoto van 1947 toont nog duidelijk de toestand voor die verkaveling en de aanwezigheid van hoogstamboomgaarden bezijden de Statiestraat (afb. 5)

Afb. 4: Borgloon, station, omstreeks 1925- 1950 - bron: www.hetvirtueleland.be

Afb. 5: Luchtfoto van de Statiestraat, 1947 - bron: www.cartesius.be

(8)

Eén van de eerste bewoners van de Statiestraat, was veearts Hendrik Dumont. Hij bezat een boomgaard op het Putveld - de gronden te westen van de Stationsstraat - en liet daarop voor zijn gezin een huis met bijgebouw optrekken. Het ontwerp vertrouwde hij toe aan architect Ach(illes?) Foucart, zo leert het opschrift “ACH.FOUCART/ARCHITECTE/1906” onder de erker. Het archief van de stad Borgloon bewaart geen bouwdossier, noch bouwplannen. De enige vorm van registratie die we uit de bouwperiode hebben, is de mutatieschets uit 1907² (afb. 6) die het kadaster maakte na de bouw van de villa. De schets geeft een rechthoekig volume weer met een erker en terrasje aan de voorgevel, voorafgegaan door vier treden, en een zij-ingang met trapjes aan de zuidgevel. Ten zuiden van de woning wordt een langgerekt bijgebouw opgetekend. Het is niet duidelijk of dat een gewoon dienstgebouw was in functie van de woning - een koetshuisje met (tuin)bergruimte - dan wel of het in dienst stond van Dumonts veeartsenpraktijk.

Afb. 6: Kadastrale registratie van villa Dumont, mutatieschets 1907/3 - Bron:

Archief van het Kadaster, Hasselt.

Over architect Achilles Foucart zijn maar heel weinig biografische gegevens bekend. Hij zou geboren zijn in Brussel op 19 maart 1872 en was naar verluidt naast architect ook leraar tekenen³. Waar hij zich vestigde, is niet geweten. Vermoedelijk was dat in Tongeren, waar hij overleed op 12 februari 1952⁴. In de inventaris van het bouwkundig erfgoed zijn vier realisaties van Foucart bekend. De belle-époque-woning van veearts Dumont is daar niet bij, noch de eveneens door hem gesigneerde woning aan het begin de straat, op nummer 1. Wel opgenomen zijn het huis ‘De Grote Bock’ (1904) op de Grote Markt in Sint-Truiden⁵, een reeks burgerhuizen (1906) aan de Koningin Astridstraat 2-24 in Sint-Truiden⁶, en het oorlogsgedenkteken (1922) aan de Moerenstraat in Tongeren⁷. In 1925 was Foucart betrokken bij de restauratie van de toren van de parochiekerk Drie-Moren in Heers⁸. Het valt op dat Foucarts werk rond 1904-1906 enkel uit woonhuizen bestaat en dat hij in de jaren 1920 vooral voor de overheid werkte. Vermoedelijk was hij meer tekenleraar dan praktiserend architect.

2 Hasselt, archief van het kadaster, Borgloon, mutatieschets 1907/3.

3 https://www.genealogieonline.nl/family-tree-baguette-voss/I0360.php

4 https://www.genealogieonline.nl/family-tree-baguette-voss/I0360.php

5 https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/22752

(9)

© HEKATE erfgoedonderzoek - www.hekate.be 9 Afb. 7: kadastrale wijziging van villa Dumont, mutatieschets 1939/6 met oude toestand (links) en nieuwe toestand (rechts) - Bron: Archief van het Kadaster, Hasselt.

In 1939 registreerde het kadaster de uitbreiding van de villa: een L-vormig bijgebouw werd opgetrokken rondom de noordwestelijke hoek: deels achter de westelijke achtergevel, deels langsheen de noordelijke zijgevel (afb. 7). Het gaat hier om de twee kamers onder plat dak met lanterneau, die vandaag nog bestaan aan de tuinzijde. Ongetwijfeld waren ze bedoeld als uitbreiding van de leefruimte - tuinkamer en bureau? - gezien de directe verbinding met de fumoir van het oorspronkelijke volume.

In 1951 verkocht Hendrik Dumont zijn woning aan (zijn zoon?) Willem Dumont, notaris. Het kadaster noteert gelijktijdig een vergroting van de tuin (afb. 8). Daartoe werd een stuk van de boomgaard bij het tuinperceel gevoegd: een deel achter de bestaande tuin, een strook aan de noordzijde van de woning - de huidige oprit rechts van de villa - en een smalle strook aan de zuidzijde, achter het dienstgebouw. Gelijktijdig werden de woning (285 E²) en de tuin apart gekadastreerd en dus genoteerd onder twee verschillende nummers, respectievelijk 285 E² en 390 T. Allicht dateert de pergola op breukstenen pijlers die de tuin vandaag in twee verdeelt, uit die periode.

In 1978 werd de tuin opnieuw verkleind (afb. 9) in opdracht van L.A.J. Dumont; allicht de zoon van Hendrik Dumont.

De tuin zou kadastraal niet meer wijzigen en kreeg daarmee zijn huidige vorm.

Een laatste wijziging dateert van 1991 toen de villa aan de noordzijde werd uitgebreid door dokter W. Colmonts, de toenmalige eigenaar, met een éénlaags volume onder lessenaarsdak waarin een praktijkruimte met wachtkamer en consultatieruimtes werd ondergebracht.

Afb. 8: kadastrale wijziging van villa Dumont, mutatieschets 1951/6 - Bron: Archief van het Kadaster, Hasselt.

Afb. 9: kadastrale wijziging van villa Dumont, mutatieschets 1978/5 met nieuwe toestand - Bron: Archief van het Kadaster, Hasselt.

(10)

Archieven

Stadsarchief Borgloon,

Hasselt, Archief van het kadaster, Borgloon, mutatieschetsen.

Websites

Agentschap Onroerend Erfgoed 2019: Spoorwegbedding lijn 23 Drieslinter-Tongeren [online]

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304755 (Geraadpleegd op 10-12-2019)

https://www.hetvirtueleland.be/items/show/49113 (geraadpleegd op 10 november 2019)

Agentschap Onroerend Erfgoed 2019: Eclectisch herenhuis met tuin [online]

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/aanduidingsobjecten/3559 (Geraadpleegd op 09-10-2019) Agentschap Onroerend Erfgoed 2019: Eclectisch herenhuis met tuin [online]

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/aanduidingsobjecten/16441 (Geraadpleegd op 09-10-2019) Agentschap Onroerend Erfgoed 2019: Haspengouw en Voeren: hoogstamboomgaarden [online]

https://plannen.onroerenderfgoed.be/plannen/882 (Geraadpleegd op 09-10-2019)

Agentschap Onroerend Erfgoed 2019: Eclectisch herenhuis met tuin [online]

Agentschap Onroerend Erfgoed 2019: Voortuin met hekwerk in art nouveau [online]

(11)

3.1. Context/omgeving

De Stationsstraat ligt ten noorden van de historische stadskern van Borgloon en is van oudsher de uitvalsweg naar Wellen. De straat was eeuwenlang omgeven door boomgaarden en nagenoeg onbebouwd, op enkele woningen en een afspanning na, vlakbij het centrum. Daar kwam in 1879 verandering in door de spoorlijn Sint-Truiden-Tongeren die de uitvalsweg dwarste en door de bouw van het station. Dat verruimde immers de mobiliteit en trok gegoede burgers aan die zich in de straat vestigden in burgerhuizen en villa’s, doorgaans met ruime tuinen (Stationsstraat nrs. 29, 31, 34, 36, 40, 52 en 58). De bebouwing die er vanaf het tweede kwart van de 20^ste eeuw zou bij komen, bestaat voornamelijk uit bastenen rijwoningen, veelal tweelaags onder zadeldak met de nok parallel aan de straat en naar het straateinde toe soms dieper op het perceel ingeplant waardoor voortuinen ontstaan.

De straat wordt afgelijnd door bomen en werd recent heraangelegd met klinkers, grijs voor de straat, rood voor de voetpaden.

3.2. Villa Exterieur

In een ruime tuin en door middel van een hekwerk en een voortuin van de straat gescheiden villa, opgetrokken in bak- en Maaskalksteen, met twee bouwlagen op een hoge Maaskalkstenen plint en drie traveeën onder gecombineerde pannen zadeldaken. De villa is opgevat als een dubbelhuis met een smalle deurtravee onder bekronende dakkapel, geflankeerd door twee brede, op puntgevels uitlopende venstertraveeën. Typerend zijn de naar de cottage-stijl verwijzende, overkragende kroonlijsten en windborden op ranke consoles, de driezijdige erker onder dito balkon met Maaskalkstenen balustrade en houten spijlen¹⁰ in de rechter travee, de knipvoegen, de traditioneel opgevatte geriemde Maaskalkstenen omlijstingen met negblokken rondom de vensters en deur met behouden schrijn- en glaswerk, en de in de zijgevels doorlopende speklagen. Voorts terrasje voor de deur en linker travee met gele tegels met stermotief, afkomstig van de manufactuur Baudour in de streek Mons-Borinage¹¹ en daterend uit de bouwperiode. Het metselwerk

9 De erfgoedelementen en erfgoedkenmerken zijn in vet aangeduid. Bijlage 3 bevat het inspectierapport van Monumentenwacht.

10 In het beschermingsdossier staat verkeerdelijk opgenomen dat de spijlen van metaal zijn.

11 Baudoir was gekend voor zijn talrijke faience-, porselein- en aardewerkfabrieken. De productie van deze fabrieken was zeer omvangrijk en vond zowel op de binnenlandse als op de buitenlandse markt gretig aftrek. Over een periode van tweehonderd jaar werd deze productie verzekerd door een vijftigtal bedrijven van allerlei omvang.

Afb. 10: Villa Dumont, 1906, voorgevel

(12)

© HEKATE erfgoedonderzoek - www.hekate.be 12 en de Maaskalkstenen rechtstanden van de erker vertonen barsten. De houten rolluiken, vervaardigd door G. Melotte uit Sint-Truiden, kunnen een laagje verf gebruiken.

In 1857 werd door Nicolas De Fuisseaux de franco-belgische ceramische nijverheid “N.J.De Fuisseaux et Cie”

opgericht. Eén van de nakomelingen, Fernand de Fuisseaux, zal in 1898 zijn fabriek oprichten onder de naam

“SA des produits céramiques de Baudour“. Oscar Gerard was er directeur van 1901 tot 1911. Bron:

https://loket.onroerenderfgoed.be/archeologie/rapporten/eindverslagen/184/bijlagen/354 Afb. 11: Villa Dumont, puntgevel met

windborden Afb. 12: Villa Dumont, erker en balkon

Afb.14: Villa Dumont, metalen voordeur

Afb. 13: Villa Dumont, plint met opschrift

“Ach. Foucart/1906”

Afb. 15: Villa Dumont, tegels manufactuur Baudour, 1901-1911

(13)

© HEKATE erfgoedonderzoek - www.hekate.be 13 De zijgevels zijn blind, op de deur in de zuidgevel na die beschut is door een afdak van glas en ijzer en via een perron met smeedijzeren balustrade toegang verleent tot de verhoogde begane grond (oost) en tot de kelder (zuid) via een luik. Tegen de noordgevel werd in 1991 een éénlaags

bakstenen bijgebouw opgetrokken.

De achtergevel van de woning is soberder uitgewerkt dan de voorgevel en wordt gekenmerkt door getoogde muuropeningen met Maaskalkstenen lekdrempels en dito sluitsteen en hoekblokken. De rondboogdeur rechts in de gevel werd later toegevoegd, zo tonen bouwsporen. Een sierlijke kroonlijst sluit het gevelvlak af. De linker travee gaat deels schuil achter de aanbouw uit 1939: een quasi vierkant, in de grond verzonken, bakstenen volume onder plat dak, geopend door rechthoekige vensters met glas-in-lood in houten schrijnwerk. Aan de zuidzijde sluit hierbij een nog recenter quasi vierkant volume onder plat dak aan en een bakstenen terras.

Afb. 16: Villa Dumont, zuidelijke zijgevel Afb. 17: Villa Dumont, noordelijke zijgevel

Afb. 18: Villa Dumont, achtergevel

(14)

Grondplan

De villa heeft een klassiek grondplan. De centrale gang op de verhoogde begane grond geeft toegang tot de belendende kamers - salon en fumoir en suite aan de rechterkant, en eetkamer en keuken aan de linkerkant. De tuinkamer annex bureau aan de tuinzijde en de praktijkruimte werden respectievelijk in 1939 en 1991 tegen het oorspronkelijke volume aangebouwd.

Een bordestrap leidt naar de eerste verdieping. Daar geven vijf deuren uit op de nachthal: vier naar de kamers aan weerszijden van de gang - waarvan één vandaag ingericht als dressing - en één naar de badkamer in de middentravee.

De zolderverdieping bestaat uit een kleine ruimte boven de badkamer en twee grote zolderruimtes aan weerszijden van de trappenhal.

De kelderverdieping volgt een gelijkaardige verdeling als de verhoogde begane grond en telt vier kelderruimtes.

Gelijkvloers

De gang heeft een tegelvloer van in dambordpatroon gelegde grijze en bruin-geaderde natuursteen.

De wanden en plafonds zijn vlak gestuct, geschilderd¹² en gedecoreerd met sober lijstwerk dat herhaald wordt in de spiegelvormige supraportes boven de bewaarde paneeldeuren met geprofileerde houten deurstijlen. De balk die de overgang naar de traphal vormt, wordt ondersteund door voluutconsoles. Een vermoedelijk uit de jaren 1950 daterende trap met oudere trappaal in rococostijl leidt naar de eerste verdieping.

In het salon is de schouw de blikvanger: een neoclassicistische schouwmantel van zwarte natuursteen waarboven een fraaie, accoladeboogvormige spiegel¹³ met omlopende eierlijst en een rocaillevormige bekroning tussen bloemen en bladeren. In de schouw is een haardcassette ingewerkt. De bakstenen haardvloer en haardtegeltjes met gestileerd bloemmotief bleven bewaard. De vlak gestucte,

12 Vermoedelijk zijn de oorspronkelijke afwerkingslagen nog aanwezig.

13 Volgens informatie van de vorige eigenaar bevonden de spiegels zich oorspronkelijk op een andere plaats. De spiegel van het salon werd door de familie Dumont meegenomen toen ze de villa verkocht. De spiegel die vandaag in het salon hangt, komt van het fumoir. De spiegel die in het fumoir hangt, hing vroeger in de voormalige eetkamer.

Afb. 19: vereenvoudigd grondplan gelijkvloers

Afb. 20: vereenvoudigd grondplan eerste verdieping

Afb. 25: salon, zicht naar de gang Afb. 14: salon, schouw

(15)

© HEKATE erfgoedonderzoek - www.hekate.be 15 geschilderde¹⁴ wanden hebben fraai lijstwerk in de aanzet naar het plafond, dat verder gedecoreerd is met vier bloemmotieven in de hoeken en een fraaie rozet centraal in het plafond. Het parket in visgraatmotief loopt door in de driezijdige erker. Hang- en sluitwerk van de houten ramen bleef bewaard. Een dubbele paneeldeur sluit het salon af van de gang. De verf van de deur komt los¹⁵. Een beglaasde deur met korfboogvormig bovenlicht en waaiervormig geslepen glas-in-lood leidt naar het fumoir - vandaag ingericht als eetkamer.

Het fumoir kent een gelijkaardige afwerking als het salon: vlak gestucte wanden met lijstwerk aan de overgang naar het plafond en een rozet met bloemen bladmotief centraal op het plafond. Een lage, houten lambrisering met spiegels omzoomt de kamer. De neoclassicistische schouw heeft een mantel uit witte marmer, een schouwmond van op hun kant geplaatste haardsteentjes en een gietijzeren haardplaat met jachttafereel. De rechthoekige spiegel op de schouwboezem heeft een lijst met omlopende bloemenfries en wordt getopt door een reliëf met gekruiste instrumenten - een fagot en een hobo op een tamboerijn. Ook hier ligt een parket in visgraatmotief. Een paneeldeur leidt naar de gang. Een dubbele beglaasde deur met bovenlicht van decoratief glas-in-lood leidt naar de uitbreiding met tuinkamer.

De tuinkamer, ingericht in de uitbreiding van 1939, is een bijzonder lichte en kleurrijke kamer door de lanterneau van gekleurd glas-in-lood - een haast kamergrote, gebombeerde rechthoek in wit glas met een band van gestileerde guirlandes in geel, rood en groen -door het hoekvenster met glas-in-lood, de wit geschilderde, houten lambrisering en de kleurige tegelvloer in steenrood, zwart en beige. Een gietijzeren kachel in de hoekschouw verwarmt het vertrek. Het schrijnwerk van de ramen vertoont sporen van houtrot.

Een paneeldeur leidt naar het belendende bureau uit 1939 dat geïntegreerd werd in een grotere praktijkruimte. De bureauruimte werd oorspronkelijk verlicht door middel van een lanterneau (afb 31) van wit, geel en groen glas-in-lood die vandaag schuilgaat achter een vals plafond.

Een tweede paneeldeur in de tuinkamer leidt terug naar de centrale gang.

In de centrale gang geeft een dubbele deur tegenover die van het salon toegang tot wat in oorsprong allicht de eetkamer was en vandaag dienst doet als speel- en tv-kamer. Het betreft een quasi vierkante ruimte met plankenvloer, gestucte wanden met lijstwerk in spiegeldecor, een eenvoudige rozet op het plafond en een neoclassicistische schouw van witte marmer met opleg van rood geaderd marmer. Het schrijnwerk van het raam dat uitkijkt op de voortuin bleef bewaard, met inbegrip van het hang- en sluitwerk en het rolluik. Een scharnier van de dubbele deur is gelost. met accenten in rood-geaderde.

De enkele paneeldeur in de eetkamer geeft uit op een dienstgang met buitendeur naar de tuin, doorgang naar de keuken en deur naar de centrale gang. In de vernieuwde keuken zijn geen historische elementen meer aanwezig.

De bordestrap in de centrale gang leidt naar de verdieping. De wanden van de trapkoker zijn vlak gestuct en gedecoreerd met sober lijstwerk. Onder het raam in de achtergevel zijn sporen van

14 Behalve in de gang, waar allicht nog de oorspronkelijke onderlagen bewaard bleven, werden overal de vroegere afwerkingslagen (behang) verwijderd.

15 De onderliggende verflagen werden al verwijderd; vermoedelijk ooit houtimitatie.

Afb. 2: dienstgang

(16)

Verdieping

De overloop op de verdieping is sober afgewerkt: de wanden zijn vlak gestuct en slechts van een klein geprofileerd lijstje voorzien onder het plafond. Vijf paneeldeuren in geriemde deuromlijstingen geven toegang tot een badkamer - in het verlengde van de overloop - en vier kamers, respectievelijk boven het salon, het fumoir, de eetkamer en de keuken. De kamers zijn sober uitgewerkt: ze hebben een plankenvloer, glad gepleisterde wanden met een lage houten plint, een paneeldeur en een vlak gestuct plafond. In kamer 2 en 3 (zie afb. 20) bleven de oorspronkelijke sobere schouwmantels bewaard. Het schrijnwerk van de voorgevel bleef behouden. Dat van de achtergevel werd vervangen.

Het hang- en sluitwerk van het balkonvenster in kamer 1 bleef bewaard.

Zolderverdieping

In tegenstelling tot de trap tussen het gelijkvloers en de eerste verdieping, bleef de oorspronkelijke trap naar de zolder wel bewaard. De wit geschilderde trap heeft nog zijn oorspronkelijke leuning met slanke, geprofileerde balusters en leidt naar de overloop van de zolderverdieping. Daar geven drie opgeklampte deuren toegang tot de grote zolderruimtes aan weerszijden van de overloop en een kleine bediendenkamer in het verlengde van de overloop. In die kamer komt de hemelwaterafvoer vanuit de kilgoot als Keulse goot binnen. De bepleisterde wanden en het timmerwerk van dak en dakkapel vertonen sporen van waterinfiltratie en gebrekkig onderhoud. Het oorspronkelijke raam bleef bewaard met hang- en sluitwerk. De zolderruimtes hebben plankenvloeren, zichtbaar baksteenmetselwerk en behouden schrijnwerk.

Kelderverdieping

De villa is volledig onderkelderd. Een vernieuwde houten trap leidt van de centrale traphal naar de kelderverdieping die onderverdeeld is in vijf ruimtes: een centrale ruimte waarrond vier nagenoeg vierkante kelders met opgeklampte deuren geschikt zijn. De muren zijn van baksteen, al dan niet geschilderd, net zoals de overwelving van troggewelfjes op I-profielen. De vloer van de kelder onder de keuken bleef bewaard: een geel-zwarte tegelvloer in dambordpatroon. Het steekboogvormige keldervenster onder de fumoir is beveiligd door middel van diefijzers.

De kelder onder de uitbreiding van 1939 heeft een betonnen overwelving

(17)

Exterieur

Dienstgebouw van twee bouwlagen en vier traveeën onder een pannen zadeldak met een éénlaagse annex onder lessenaarsdak. Verankerde, bakstenen gevels met gecementeerde plint, dito cordons en veelal metalen lateien boven de functioneel geplaatste muuropeningen, met name poort, laadluik, venster, deur, venster en dubbele deur. De oostelijke zijgevel heeft een deels beglaasd laadluik onder het windbord in de geveltop. De westelijke zijgevel van de annex is geopend door een deur onder houten latei. Bewaard schrijnwerk van opgeklampte deuren en vensters. Vernieuwde garagepoort.

Interieur

Grote, lage ruimte met geschilderde bakstenen muren en een deels gebetonneerde, deels betegelde vloer. In de annex: twee kleine, naar de tuin gerichte ruimtes - vermoedelijk sanitair en bergruimte met tegelvloertjes in dambordpatroon en houten deuren - en een tuinberging met toegang in de westgevel. De zolder werd niet bezocht.

Afb. 21: Villa Dumont, dienstgebouw - oostgevel Afb. 22: Villa Dumont, dienstgebouw - noordgevel

(18)

De groenzone rond de villa wordt gevormd door een voortuin, twee zijtuinen met oprit en een ruime tuin achter de woning.

De voortuin is van de straat afgesloten door middel van een smeedijzeren hekwerk op een lage bakstenen muur met lintvoegen, in rood bijgeschilderd metselwerk en Maaskalkstenen dekstenen. Het metselwerk en het voegwerk zijn plaatselijk verweerd. Het hek met art nouveau-inslag bestaat uit geklinknageld bandijzer, is geritmeerd door een dubbel cirkelmotief en gekenmerkt door de spijlen die aan beide zijden op krullen eindigen. Het is vermoedelijk van dezelfde werkplaats afkomstig als dat van het pand Stationsstraat 58.

Het hek op de noordelijke perceelsgrens is een vereenvoudigde versie, met platte, geschroefd eindigende spijlen. Rechts, tussen de oude ligusterhaag op de perceelsgrens, een beukenhaag en een nieuwe haag van laurier, wordt het pad naar de achtertuin afgesloten met een vermoedelijk van elders hergebruikt eenvoudig hekje.¹⁶ Het leidt - via een pad met flagstones - naar een met beuk omhaagde, formele tuin met kegelvormige taxus (Taxus baccata) aan weerzijden van een pad dat naar de achterste tuin met vijver leidt.

De voortuin, met drie bewaarde exemplaren van gesnoeide hulst (Ilex aquifolium en Ilex aquifolium 'Argenteomarginata'), werd nieuw aangelegd als rozentuin met taxushaagjes en is geflankeerd door twee nu gekasseide oprijlanen die zijn afgesloten met een poorthek, opgehangen aan vierkante bakstenen pijlers met hardstenen deksteen. De meest noordelijke hekpijler en het

aansluitende muurtje met hoekpijler werd hermetseld. De linker helft van de zuidelijke poort is geknikt en sluit niet meer.¹⁷

17 idem

Afb. 23: hekwerk straatzijde

Afb. 24: poort

Afb. 25: hek

Afb. 26: hergebruikt hekje

Afb. 29: formele tuin Afb. 27: hekwerk straatzijde Afb. 28: voortuin

(19)

© HEKATE erfgoedonderzoek - www.hekate.be 19 De tuin achter de villa bestaat uit een hoger en een lager gelegen deel, gescheiden door een taxushaag en een doorgang, geheel volgens de mode van de jaren 1950 met treden in flagstones en een pergola van betonstenen met diepe voegen onder een houten structuur met klimrozen.

Het hoogste, aan het huis gelegen tuindeel is onderverdeeld in drie zones: een formele, omhaagde tuin met taxusrijen aan de noordzijde (zie hoger), centraal een grasperkje met rozenborder en vormbuxus, en een beboomd deel met een fraaie Thuja en een houthakstoof van hazelaar.

Het lager gelegen deel van de tuin is opgevat als langgerekt grasperk met aan de noordzijde een rechthoekige vijver en in het zuidelijke deel een

bomenformatie.

In de tuin staan een aantal opmerkelijke bomen:

1. Bontbladige esdoorn (Acer pseudoplatanus 'Leopoldii) - 228 cm

2. Chamaecyparis of Thuja - 200 cm

3. Hazelaar (Corylus avellana (hakhoutstoof))

4. Hulst (Ilex aquifolium) - 79 cm 5. Hulst (Ilex 'Argenteomarginata') -

30 cm

6. Hulst (Ilex 'Argenteomarginata') - 37 cm

8 Afb. 30: pergola met achterliggende hazelaar

Afb. 31: grasperk met rozenborder

Afb. 32: grasperk met vijver Afb. 33: grasperk met bomenformatie Afb. 34: Thuja (R) en bontbladige esdoorn ( Afb. 35: luchtfoto met locatie houtig erfgoed - bron: www.geopunt.be

(20)

Bij de inventarisatie werden volgende gebreken en aandachtspunten genoteerd:

- Het dak - de dakbedekking en de dakconstructie - dient gecontroleerd op verzwakte materialen en lekken, en hersteld waar nodig;

- Het dak is momenteel moeilijk bereikbaar. Plaatsing van ladderhaken en ankerpunten is noodzakelijk voor een veilige inspectie van het dak;

- Het houtwerk van de dakconstructie is plaatselijk aangetast door houtboktor en dient behandeld;

- De platte daken van de aanbouwen aan de tuinzijde dienen nagezien en hersteld waar nodig, in het bijzonder wat betreft de aansluitingen van de lanterneau’s;

- De dakkapel - zowel constructie als aansluiting met het dak - moet nagekeken en hersteld waar nodig om verdere vochtinfiltratie en scheurvorming te vermijden;

- Alle hemelwaterafvoeren dienen gecontroleerd en hersteld waar nodig. Bijzondere aandacht moet gaan naar de kilgoten en de Keulse goot in de bediendenkamer op zolder;

- De oorzaak van de gebarsten Maaskalksteen, vooral in de erker, moet achterhaald worden, de barsten gemonitord en hersteld indien nodig;

- Het schrijnwerk van de tuinkamer is ingerot aan de weldorpel, mogelijks ook elders, en dient gecontroleerd en hersteld. Behoud van het karakteristieke glas-in-lood en plaatselijk herstel is een bijkomend aandachtspunt;

- Het mechanisme van de historische rolluiken dient bijgesteld en/of hersteld zodat de rolluiken weer kunnen functioneren;

- De dubbele deur tussen de centrale gang en het salon vertoont loszittende verf en wordt best van en nieuwe verflaag voorzien;

- Eén van de scharnieren van de dubbele deur tussen de gang en de voormalige eetkamer is afgebroken en moet hersteld worden;

- Bij werken aan wanden en plafonds in de hal, wordt best voorafgaand kleurhistorisch onderzoek uitgevoerd om een beeld te krijgen van de oorspronkelijke kleurstelling;

- Het door vochtinfiltratie aangetaste pleisterwerk - onder meer op het bordes tussen de gelijkvloerse en de eerste verdieping en in de bediendenkamer op zolder - moet verwijderd en vernieuwd worden;

- Het metselwerk van het terrasje voor de villa is verweerd en vertoont barsten. Het plaatselijk met cementmortel herstelde voegwerk moet verwijderd en vervangen door een voegspecie op basis van kalk;

- het metselwerk en de lintvoegen van de tuinafsluiting aan de straatzijde is plaatselijk verweerd, onoordeelkundig hersteld en stuwt de dekstenen op. Het moet volledig gecontroleerd en vakkundig gerestaureerd worden om verdere schade te voorkomen. Hierbij moet bijzondere aandacht gaan naar de lintvoegen en herstel van de in rood bijgeschilderde bakstenen;

- de linker vleugel van de zuidelijke poort is geknikt en sluit niet meer. Om inroesting en verdere schade te voorkomen, is herstel noodzakelijk;

- de rechter vleugel van de noordelijke poort komt los van de pijler waardoor de poort niet meer sluit en moet hersteld.

(21)

Het ministerieel besluit van 17 december 2004 dat de villa beschermt als monument, motiveert de historische en historische, meer bepaald architectuurhistorische waarden als volgt:

“Typische villa in belle-époquestijl, waarin het sobere neoclassicisme van baksteenparament met strenge getoogde venstervormen wordt gecombineerd met pseudo-traditionele elementen als puntgevels in de vorm van een dakoverstek met houten consoles en windborden, alsook met tijdsgebonden prestige-elementen als een erker. De voor- en zijtuin zijn begrensd door elegant ijzeren hekwerk.”

Daarnaast goed bewaard en authentiek interieur dat de rijke wooncultuur van de gegoede burgerij omstreeks 1900 illustreert in de behouden planindeling - getypeerd door een centrale gang met omringende kamers op beide verdiepingen - en fraaie interieurelementen, waaronder parketten en natuursteenvloeren, decoratief stucwerk op wanden en plafonds, verzorgd binnenschrijnwerk en sierschouwen met bijpassende spiegels in salon en fumoir. Voorts kleurige en tempo-typische tuinkamer, in 1939 aan de villa toegevoegd, met als blikvangers een fraaie,haast kamergrote lanterneau van gekleurd glas-in-lood met een band van gestileerde guirlandes, een vierkleurige tegelvloer in decoratief patroon en een op de tuin uitkijkend, overhoeks venster met monochroom glas-in-lood.

Gebouwd in 1906, is het ensemble van villa met bijhorend dienstgebouw en omringende tuin een representatief voorbeeld van een (buiten)huis zoals er rond de eeuwwisseling in België wel meer werden opgetrokken in de nabijheid van nieuwe treinstations. Die trokken immers rijke burgers aan - in dit geval vooral fruitboeren en de gegoede burgerij - omwille van de verhoogde mobiliteit die het station bood. Als dusdanig weerspiegelt de villa Dumont de economische en sociaal-culturele ontwikkeling die Borgloon onderging op het einde van de 19^de en begin van de 20^ste eeuw door de aanleg van het fruitspoor en de bouw van het station in 1879.

(22)

5.1. Basisprincipes

Elke bescherming heeft tot doel om het erfgoed zo goed mogelijk over te leveren aan toekomstige generaties. Het begrip ‘bescherming’ moet daarbij heel letterlijk genomen worden: de eigenaar is gehouden het monument en het dorpsgezicht te beschermen tegen beschadiging, vernieling en verwaarlozing (passief behoud) door middel van regelmatig onderhoud en herstel (actief behoud). In dat onderhoud en herstel moet de eigenaar rekening houden met de erfgoedwaarden, de erfgoedkenmerken en de erfgoedelementen die aan de basis lagen van de bescherming en zoals beschreven in de hoofdstukken 3 en 4 van dit beheersplan. Bewaren gaat daarbij voor vernieuwen.

Voorgenomen, toelatingsplichtige onderhouds- en restauratieve ingrepen worden in (voor)overleg met Onroerend Erfgoed besproken. Elke beheersdaad vraagt om een geïntegreerde en duurzame aanpak waarbij de impact wordt afgetoetst aan de volledige site, in al zijn componenten: archeologisch, gebouwd en groen erfgoed. Ingrepen dienen de beschermde erfgoedkenmerken en -elementen te respecteren en te ondersteunen. Ze zullen een meerwaarde vormen voor de erfgoedwaarden van de gebouwen en de site, en mogen de draagkracht ervan niet overschrijden. Ingrepen, verbouwingen en aanpassingen die onoordeelkundig of onherroepelijk zijn of die een verlies van de beschreven en gemotiveerde erfgoedwaarden impliceren, zijn niet toegestaan.

5.2. Regelmatig onderhoud van het gebouwd erfgoed

De villa is in gebruik als ééngezinswoning, het dienstgebouw als garage en berging. Beide gebouwen worden goed onderhouden en stapsgewijs met de grootste zorg gerenoveerd. Grote restauratieve ingrepen lijken op het eerste zicht niet noodzakelijk. Verder zal het beheer zich allicht beperken tot regelmatig en vakkundig onderhoud.

Kleine bouwkundige elementen - zoals het tuinhekken aan de straatzijde, de bakstenen muurtjes, het terrasje voor de villa, de smeedijzeren hekjes en poorten met bakstenen pijlers - en de gekasseide opritten zijn kwetsbaar en verdienen regelmatig nazicht en onderhoud.

Aan de eigenaar wordt aangeraden om lid te worden van Monumentenwacht¹⁸ die de gebouwen vierjaarlijks inspecteert¹⁹ en ook moeilijk bereikbare plaatsen als daken en dakgoten kan evalueren op staat van behoud en noodzakelijke ingrepen.

18 http://www.monumentenwacht.be/lid-worden/tarieven

19 http://www.monumentenwacht.be/wat-doen-we/bouwkundige-inspecties

(23)

De voortuin en de twee zijtuinen met opritten maken deel uit van de beschermde zone en bewaren drie exemplaren van hulst - Ilex aquifolium en Ilex aquifolium 'Argenteomarginata' - waarvan die naast het hekwerk allicht getuigt van de bouwperiode. Ze moeten regelmatig - twee maal per jaar - deskundig gesnoeid worden, net zoals de later aangelegde borders met rozenstruiken en omgevende haagjes van taxus (Taxus baccata). De haag van laurier aan de noordelijke perceelsgrens heeft geen erfgoedwaarde en wordt best verwijderd zodat de achterliggende beukenhaag meer groeiruimte krijgt.

5.4. Aangepaste vormgeving van de voormalige praktijkruimte

Villa Dumont werd voor het eerst uitgebreid in 1939 - met een tuinkamer en bureau - en werd een tweede maal in 1991 uitgebreid in functie van een dokterspraktijk. De eerste uitbreiding heeft onmiskenbaar erfgoedwaarde, zo getuigen de lanterneau’s in tuinkamer en bureau, de laatste weliswaar verstopt achter een vals plafond. De vormgeving en het silhouet van de uitbreiding uit 1991 echter, is niet aangepast aan de stijl en het voorkomen van de villa. Om de erfgoedwaarden van de villa en de uitbreiding uit 1939 te ondersteunen, worden volgende ingrepen aanbevolen:

- het verwijderen van het vals plafond in de uitbreiding van 1939;

- het opnieuw vrijmaken van de lanterneau en controle van de dakbedekking en koepel erboven;

- het verwijderen van het lessenaarsdak boven de uitbreiding van 1991

- het aanbrengen van een meer passende gevelbekleding op de uitbreiding van 1991.

(24)

Aard der werken Eenmalig Terugkerend Vrijstelling toelating

1. ALGEMEEN

Volgende onderzoeken, voor zover ze nodig zouden blijken bij het beheer in de toekomst: materiaal- en stabiliteitstechnisch onderzoek. Kleurhistorisch onderzoek is aanbevolen vooraleer de wanden en plafonds in de hal te herschilderen. De resultaten kunnen richtinggevend gebruikt worden bij het herschilderen, als een herwaarderingsingreep.

x Niet van toepassing

(Voorafgaand) onderzoek naar de kwaliteit van de in het beheersplan opgenomen waardevolle houtige beplanting en de groeiplaatse ervan

Energie-audit voor een beschermd monument, bijvoorbeeld in functie van overwegingen tot maatregelen aan het historisch schrijnwerk

Erfgoedgebonden onderhoud zoals opgenomen in de forfaitaire lijst

x Niet van toepassing voor zover de onderhouds- of herstelwerken

uitgevoerd worden in dezelfde materialen, kleuren en technieken als bestaande.

Het verwijderen van storende elementen of constructies, bijvoorbeeld valse plafonds, aanbouwen zonder erfgoedwaarde,…

x

2. BOUWKUNDIG ERFGOED Daken

Regelmatige controle van de dakconstructie

(25)

Onderhoud, herstel en desgevallend vernieuwing van het dak (o.m.

dakstructuur, dakbedekking, kroonlijst, hemelwaterafvoeren tot aan het maaiveld, kilgoten, Keulse goot, aansluiting

lanterneau’s, …)

x

Onderhoud, herstel en desgevallend vernieuwing van de dakkapel

x x

Behandeling van de dakconstructie tegen schimmels en houtborende insecten

x x

Onderhoud, herstel en desgevallend vernieuwing van de windborden naar bestaand model

x

Aanbrengen van ankerpunten, ladder- en klimhaken

x x

Plaatsing van duivenwering x x

Gevelwerk, opgaande muren en tuinmuren, reiniging

Algemene restauratie van de gevels (indien nodig)

x

Onderhoud, herstel en desgevallend vernieuwing van metsel- en voegwerk, dekstenen, plint,… met bijzondere aandacht voor behoud en restauratie van opgelegde voegen (knipvoegen,

lintvoegen,…) en de rode schildering van de bakstenen

x

Onderhoud en herstel van natuurstenen gevelelementen en -ornamenten

x

Gevelreiniging, steenverstevigende behandeling of injectie tegen opstijgend vocht, mits noodzaak aangetoond is.

x

Herstel en desgevallend vernieuwing van binnenpleisterwerk op wanden en plafonds

x

(26)

Hout- en schrijnwerk (interieur & exterieur) Onderhoud en herstel van historisch houtwerk en binnen- en buitenschrijnwerk, met inbegrip van schilderen in dezelfde kleur en met dezelfde verf als de bestaande

x x

Vervanging van historisch houten schrijnwerk (exterieur en interieur) naar historisch model, mits de noodzaak aangetoond is

x

Aanpassing van raamprofielen aan dubbel glas of tochtstrips

x

Plaatsing van achterzetramen x Onderhoud en herstel van historisch hang- en sluitwerk van binnen- en

buitenschrijnwerk

Vervanging van historisch hang- en

sluitwerk van binnen- en buitenschrijnwerk, mits de noodzaal aangetoond is

x

Behandeling van houtwerk, binnen- en buitenschrijnwerk tegen schimmels en houtborende insecten

x x

Onderhoud, herstel en desgevallend reconstructie van glas-in-lood

x

Onderhoud en herstel van de historische rolluiken met inbegrip van het mechanisme en de omkasting in het interieur

x

(27)

Metaalwerk

Onderhoud en herstel van historische giet- en smeedijzeren poorten en hekkens met inbegrip van schilderen en ontroesten.

Bijzondere aandacht moet gaan naar herstel van de linker poortvleugel aan de zuidelijke oprit en de bevestiging van de rechter poortvleugel van de noordelijke oprit

x

Onderhoud en herstel van historisch metaalwerk - muurankers, voetenschrapers, diefijzers,… - met inbegrip van schilderen en ontroesten

x

Vervanging van historisch metaalwerk nar bestaand model, mits de noodzaak aangetoond is

x

Interieur

Onderhoud en herstel van

interieurelementen en -afwerkingen met erfgoedwaarde, zoals beschreven in hoofdstuk 3 van dit beheersplan (bv het pleisteren met een kalkpleister, een geborstelde afwerking van de pleisterlaag, het pleisteren zonder stop- en hoekprofielen, het gebruik van een historisch verftype, een bijzondere verftechniek, de reconstructie van een oorspronkelijke kleurstelling)

x

Behandeling van houtwerk in het interieur tegen houtborende insecten

x x

(28)

3. HOUTIG ERFGOED

Onderhoud van houtige begroeiingen (o.a.

snoeiwerken zonder wijziging van de groeivorm)

Onderhoud van de gekasseide opritten en paden (plaatselijk herstel door middel van vastleggen van loszittende kasseien,…)

(29)

Het beheersplan heeft een looptijd van 24 jaar. Op gemotiveerd verzoek, of op vraag van het agentschap, kan het plan aangepast worden.

Onderhouds-, aanpassings- en restauratiewerken worden geregistreerd in een onderhoudslogboek²⁰. Dat onderhoudslogboek bevat twee belangrijke componenten: de toestandsrapporten en een overzicht van de (onderhouds)werken die aan de beschermde goederen werden uitgevoerd vanaf de goedkeuring van het beheersplan. Minstens om de 6 jaar wordt een toestandsrapport opgemaakt om het goed beheer en de realisatie van de beheersdoelstellingen op te volgen. Het goedgekeurd beheersplan - meer bepaald de beschrijving in hoofdstuk 3 - wordt als eerste toestandsrapport beschouwd.

Als kan vastgesteld worden dat de beschermde goederen goed beheerd worden, kan een aanvullende erfgoedpremie van 10% verleend worden voor goed onderhoud (zie verder).

7.1. Het toestandsrapport

Het toestandsrapport illustreert de staat van het onroerend erfgoed op een bepaald moment. Dit goedgekeurd beheersplan wordt beschouwd als eerste toestandsrapport. Volgende

toestandsrapporten kunnen opgemaakt worden door de eigenaar, Monumentenwacht, een onderzoeker of ontwerper/architect en bevatten:

- een beschrijving van de toestand van het goed;

- goede kleurenfoto’s met aanduiding van de datum en situering op plan waar de foto’s genomen zijn;

- in geval van een premie-aanvraag: een beschrijving van de noodzakelijke onderhoudswerken.

Een toestandsrapport van bouwkundig erfgoed heeft aandacht voor de volgende elementen:

- gehele gebouw;

- dak (dakbedekking, dakaansluiting en dakdoorbrekingen zoals schoorsteen, luiken, lantaarn, ladderhaken);

- dakwaterafvoer (hemelwaterafvoer: goten, afvoerpijpen en hun onderdelen, eventuele relevante zaken in verband met riolering, drainage);

- kapconstructie en zolder (dakstructuur en aanverwante zaken);

- draagstructuur en overspanning (dragende structuren, buiten- en binnenmuren, kolommen, gewelven, vloeren, moer- en kinderbalken, fundering, balkon, luifels, borstwering, spitsboogramen);

- schrijnwerk en beglazing (buitenschrijnwerk zoals ramen, deuren, luiken, kroonlijsten, boordplanken, maar ook beglazing, glas-in-lood, glas-in-beton, hang- en sluitwerk en binnenschrijnwerk voor beschermde monumenten);

20 https://www.onroerenderfgoed.be/het-onderhoudslogboek.

(30)

ornamenten)

- kleine bouwkundige elementen zoals tuinmuren, hekwerken, poorten,….

Een toestandsrapport van bouwkundig erfgoed, beschermd als monument heeft bijkomend aandacht voor:

- schrijnwerk en beglazing (binnenschrijnwerk zoals trappen, deuren, maar ook beglazing, hang- en sluitwerk);

- afwerking en inrichting (vloer-, wanden plafondafwerking en aanverwanten zoals diefijzers, roosters, ornamenten, vast meubilair, los meubilair, klokken en klokkenstoel, torenuurwerk, orgel,…);

De volgende documenten zijn geldig als een toestandsrapport voor bouwkundig erfgoed:

- een goedgekeurd beheersplan (eerste toestandsrapport);

- een toestandsrapport dat door de eigenaar werd opgemaakt;

- een toestandsrapport dat door een deskundige werd opgemaakt;

- een rapport van Monumentenwacht²¹; - een restauratieverslag.

7.2. Overzicht van uitgevoerde (onderhouds)werken

Alle onderhouds-, restauratie en andere werken die aan de onroerende goederen werden uitgevoerd, worden genoteerd in het onderhoudslogboek. Voor elk uitgevoerd werk worden volgende gegevens genoteerd:

- de datum van uitvoering;

- een omschrijving van de uitgevoerde ingreep;

- een verwijzing naar de maatregelen uit hoofdstuk 6 van het beheersplan;

- de uitvoerder²² ;

- de prijs van de werken.

De facturen en foto’s van de uitgevoerde werken worden ook in het onderhoudslogboek bijgehouden.

Een invultabel voor het overzicht van de uitgevoerde (onderhouds)werken is te vinden in bijlage 4. Ze kan als volgt ingevuld worden:

21 Eigenaars van een pand of site met bovenlokale of lokale waarde, kunnen lid worden van Monumentenwacht Vlaanderen. Voor meer info, zie https://www.monumentenwacht.be/erfgoed-behouden-en-beheren/werking

22 Dit kan een vakman zijn maar kan ook de eigenaar zelf zijn.

(31)

ingrepen

Verwijzing naar de maatregel in het beheersplan

Uitvoerder Factuur

14/08/2018 Schilderen schrijnwerk p. .. eigen beheer 600 euro 20/02/2019 herstellen vakwerkmuur (plaatselijk

lemen)

p. .. aannemer Y 1.500 euro

7.3. Bijkomende premie van 10% voor ‘voorbeeldige beheerders’

Sinds 1 januari 2019 voorziet het agentschap Onroerend Erfgoed een bijkomende premie van 10%

voor ‘voorbeeldige beheerders’ die een consequent en kwaliteitsvol onderhoud gedurende 6 jaar kunnen aantonen aan de hand van een onderhoudslogboek. Dit logboek bevat:

• een toestandsrapport van de toestand zes jaar geleden;

• een recent toestandsrapport van de huidige toestand;

• een overzicht van de (preventieve) maatregelen en onderhoudswerken die de voorbije zes jaar uitgevoerd werden.

(32)

BIJLAGEN

Perimeter van gebied waarvoor beheersplan wordt opgemaakt (met schaal en N-pijl)

Hoofdstuk 1: Identificatie

Lijst van geplande werkzaamheden Hoofdstuk 6: Maatregelen Lijst van handelingen waarvan de uitvoering

vrijgesteld zal zijn van toelating

Hoofdstuk 6: Maatregelen

Lijst van ZEN-erfgoed met aanduiding op kaart

Niet van toepassing

Lijst van open erfgoed met aanduiding op kaart

Niet van toepassing

Lijst van ontsluitingswerken voor open erfgoed

Niet van toepassing

Lijst van werken aan bomen en struiken waarvoor toelating nodig is

Bijlage 1

Lijst van cultuurgoederen Niet van toepassing Lijst van geplande werkzaamheden aan een

orgel dat dateert van na de Eerste Wereldoorlog

Niet van toepassing

Bibliografie (overzicht referenties) Zie voetnotenapparaat

Beschermingsbesluiten Bijlage 2

Rapport Monumentenwacht Bijlage 3

Onderhoudslogboek Bijlage 4

Interieurfoto’s Bijlage 5