[Uitzending nr.111: Exodus 15:1 t/m 27]
In de vorige uitzendingen zagen we de bevrijding van de Israëlieten uit Egyp- te. Exodus 14 eindigde met de geschiedenis hoe het volk door de Rietzee is getrokken en het gehele Egyptische leger is omgekomen. Ten gevolge van het wonder van de doortocht gaat Israël de HERE vrezen en vertrouwen.
Exodus 14 vers 31:
Toen besefte het volk wat een groot wonder er was gebeurd. Allen had- den diep ontzag voor de HERE en geloofden in Hem en in Zijn dienaar Mozes.
Als uiting van dankbaarheid zingt Mozes, samen met de Israëlieten, een lied, waarin zij het wonder van de doortocht bezingen. Exodus 15 vers 1 t/m 3:
Mozes en de andere Israëlieten zongen toen dit lied voor de HERE: Ik wil een lied voor de HERE zingen, want Hij heeft een machtige overwinning behaald. De ruiters en de paarden wierp Hij in de zee. De HERE geeft mij kracht en een reden om te zingen. Hij heeft mij laten overwinnen. Hij is mijn God en ik zal Hem prijzen, Hij is mijn vaders God en ik zal Hem verheerlijken. De HERE is een oorlogsheld, Zijn naam is HERE.
Het lied wordt gezongen ter ere van de HERE. Mozes begint met een zelfaan- sporing tot het zingen van een lofzang voor de Here. De reden voor de ver- heerlijking van de Here God is duidelijk: want Hij heeft een machtige over- winning behaald. In andere vertalingen wordt gezegd: God is zeer hoog ver- heven. Daarmee komt het gans andere van de Here tot uitdrukking.
De Here is anders dan een mens. Met: God is zeer hoog verheven wordt de afstand tussen de Here en de mens onder woorden gebracht. Die afstand moet niet negatief worden uitgelegd. Het betekent dat de HERE oneindig groot is in macht en liefde en dat ieder menselijk vermogen hierbij verbleekt.
De beperktheid van menselijke macht tegenover de almacht van God is zicht- baar geworden in de vernietiging van Egypte.
De Here heeft immers hun paarden en ruiters in de zee geworpen. Het gevolg van de nederlaag van Egypte is dat de Israëlieten mogen weten dat de HERE hun kracht is. Door de Here kunnen zij de strijd aan. De overwinning van de Here is voor de Israëlieten ook een bron van vreugde en inspiratie.
Het inspireert tot het componeren van lofzangen. De reden om de lof de Here toe te zingen is, omdat de HERE heeft verlost. Zoals de HERE trouw was aan de vader van Mozes, zo is Hij ook trouw aan het volk. Om de macht van God weer te geven, wordt Hij ‘oorlogsheld’ genoemd.
Niet alleen Mozes zingt maar ook de andere Israëlieten. Goed om ons even te realiseren dat het dezelfde Israëlieten zijn die – nog niet zolang geleden – aan de andere kant van de Rietzee het uitschreeuwden dat ze terug wilden naar Egypte en zeiden: Waren er niet genoeg graven in Egypte dat u ons hier naar de woestijn hebt gebracht om te sterven? (Ex.14:11)
1 Korinthiërs 10:11 vertelt ons dat alles wat Israël is overkomen een voorbeeld is. Het is opgeschreven als een waarschuwing, voor ons, die in het einde van de tijd leven. 1 Kor.10:1 en 2, Broeders en zusters, in dit verband wil ik u herinneren aan wat onze voorouders hebben meegemaakt. Zij werden al- lemaal door de wolk van God geleid en liepen dwars door de Rode Zee.
Die ervaring was hun doop als het volk van Mozes.
Wat betekent: Die ervaring was hun doop als het volk van Mozes? Het Bijbel- gedeelte staat in de brief van Paulus aan de gemeente van Korinthe. De woorden zijn dan ook – in eerste instantie – aan hen gericht. Het probleem was dat er gelovigen in de gemeente van Korinthe waren die gevaar liepen door een gebrek aan zelfbeheersing en zelfbeperking de prijs van het eeuwige leven mis te lopen. Paulus illustreert dit met het voorbeeld van het volk Israël op zijn tocht van Egypte naar het beloofde land.
De bewijsvoering loopt als volgt en is te lezen in 1 Kor.10:1 t/m 11.
Hoewel Israël bij de uittocht uit Egypte een soort doop onderging en een soort maaltijd van de Here ontving, bereikten de meesten van hen door afgoderij en ontucht het beloofde land niet.
De gelovigen van Korinthe moeten dus niet denken dat zij door hun doop en het ontvangen van het Heilig Avondmaal nu onverschillig kunnen staan tegen- over verdere levensheiliging. Zo is het ook met de Israëlieten na de doortocht door de zee. Hoe werden de Israëlieten in Mozes gedoopt? Aan de ene kant van de zee klaagden ze steen en been en toen ze aan de andere kant waren, zongen ze het hoogste lied. Het lied van Mozes. Ze werden met Mozes geïdentificeerd.
In Hebr.11:29 lezen we: Omdat de Israëlieten op God vertrouwden, zijn zij door de Rode Zee getrokken als over droog land. Maar de Egyptenaren die hen achterna gingen, verdronken allemaal.
Omdat de Israëlieten op God vertrouwden. Maar wie vertrouwde er op God? De enige die op God vertrouwde was Mozes. In Ex.14:13 zegt hij: Wees maar niet bang. Blijf gewoon waar u bent en kijk hoe de Here ons van- daag redt. Het was het geloof van Mozes. Toen ze aan de andere kant wa- ren, was het Mozes die het lied van bevrijding aanhief. Nu hebben ze de red- ding van God gezien. Ze zijn met Mozes geïdentificeerd.
Het is ook een heenwijzing naar dat wat er met een mens gebeurt wanneer hij of zij de Here Jezus Christus als Verlosser vertrouwt. Hij is Degene die ons bevrijdt uit de slavernij van de zonde. Uit de duisternis van deze wereld. Hij leidt ons door de zee. Het is Zijn bevrijding en Zijn redding en Zijn verlossing.
Hij brengt ons daar, waar we voor Hem een lied van verlossing kunnen zin- gen. Dan zijn we met Hem verbonden. 1 Korinthiërs 12:13 zegt: Want de Geest heeft ons allemaal door de doop tot één lichaam samengevoegd:
Het lichaam van Christus. Het doet er niet toe of wij Jood of niet-Jood zijn, slaaf of vrij man. Wij zijn allen doordrenkt met die ene Geest.
De Heilige Geest is Degene die een mens met Christus verenigt en hem of haar één doet zijn met Hem.
Wat Israël overkwam is een voorbeeld voor ons. Het is een beeld van onze verlossing en wat de Geest van God doet wanneer we de Here Jezus Christus als Redder vertrouwen.
Voordat de Israëlieten met Mozes het lied van verlossing hebben meegezon- gen is er heel wat gebeurd. Aan de andere kant van de zee klonk nog het ach en wee van de Israëlieten. Waren wij maar in Egypte gebleven. Nu zongen ze met Mozes mee. Een tijdje, zongen ze het lied van verlossing uit volle borst.
Dit lied kan met het lied van Debora en Barak, in het boek Richteren vergele- ken worden. Er staan veel liederen in de Bijbel. David dichtte en zong veel lie- deren. We vinden ze in het Bijbelboek: Psalmen. Zelfs Jeremia had een lied, hoewel het ook vaak een weeklacht was. Bij andere profeten vinden we ook liederen. Ze zijn in heel de Bijbel te vinden.
Dit lied van Mozes en de Israëlieten vertelt het wonder van de doortocht door de Rietzee. Hun lied vertelt de geschiedenis van wat ze de Here God hadden zien doen en van wat de Here voor hen had gedaan. Het is iets wat ze niet mogen vergeten. Met dit lied bleef de herinnering levend. Ex.15 vs. 4 t/m 6:
De wagens en het leger van de Farao liet Hij in de zee vergaan, de be- roemde strijders verdronken. Golven bedekten hen, terwijl zij als een steen naar de bodem zonken. Uw rechterhand, HERE, heeft een enorme kracht, Uw rechterhand vernietigde onze vijand.
De Israëlieten vieren hun bevrijding. Egypte en de Egyptenaren vertegen- woordigen de wereld. De slavernij, de hopeloosheid en hulpeloosheid van de Israëlieten. Nu zijn ze verlost! Dat is het waar het in hun lied om draait.
Ze zijn bevrijd uit een land vol afgoderij en duisternis. Het was een strijd tus- sen de Here en de goden van Egypte. Tot welke conclusie zijn de Israëlieten nu gekomen? Exodus 15 vers 11:
Wie onder de goden is gelijk aan de HERE, wie is zo heerlijk en heilig als U, bewonderenswaardig in roemrijke daden, niet te volgen in wonderlijk doen en laten?
Het unieke karakter van God komt tot uitdrukking in een tweetal aspecten. In de eerste plaats verheerlijkt de HERE zich in heiligheid: Hij is apart gezet, wat betekent dat Hij zich onderscheidt van de andere goden.
In de tweede plaats is de HERE onvergelijkbaar, omdat Hij wonderen doet.
Israël is hiervan bij twee gelegenheden getuige geweest: bij de tien plagen en bij de doortocht door de Rietzee. Als God Zijn rechterhand uitstrekt, gebeuren er wonderen: de aarde verslindt de vijanden. Exodus 15 vers 12 en 13:
U stak Uw hand uit en de aarde slokte hen op. In Uw liefdevolle goedheid leidde U het verloste volk met Uw kracht naar het heilige land.
Israël was een verlost volk. De verlossing van het volk moet op de eerste plaats komen. Dat is ook vandaag het belangrijkste voor een mens. De Here vraagt u: Wat hebt u met Mijn Zoon gedaan, die voor u stierf? In vers 13 hebben we gelezen: In Uw liefdevolle goedheid leidde U het verloste volk met Uw kracht naar het heilige land. De Here kan het doen, Hij wil het doen en naar Zijn beloften zal Hij het doen. Geloof in de Here Jezus Christus en je zult behouden worden.
Het wonder van de doortocht krijgt niet alleen bekendheid onder de Egypte- naren en Israëlieten. Ook omringende volkeren horen het en zij sidderen.
Hierbij doelt Mozes in de eerste plaats op het land van de Filistijnen. Deze be- volkingsgroep houdt zich op in het steppegebied in het zuidwesten van Kana- an. Dit volk wordt bang, als het denkt aan de macht van de Here, de God van Israël. Na de Filistijnen worden de inwoners van landen bij Kanaän opgesomd.
In een cirkelbeweging, die in geografisch opzicht tegen de wijzers van de klok ingaat, wordt een aantal volkeren genoemd. De verzen leggen nadruk op de angst van de sterken, die beven vanwege Gods daden. Dit geldt ook voor de inwoners van het beloofde land. Indirect geeft Mozes aan dat de Israëlieten niet bang behoeven te zijn voor de huidige bewoners. Ex.15 vers 14 t/m16:
Andere volken hoorden het en zij beefden van schrik, de angst sloeg de bewoners van Filistea om het hart. Edoms stamhoofden schrokken, de machtigen van Moab huiverden van schrik, de bewoners van Kanaän sidderden. Ontzetting en schrik overviel hen, zij versteenden, terwijl wij ongehinderd door hun land trokken. Wij – het volk dat U Zich hebt ver- worven – trokken veilig verder.
Mozes bezingt opnieuw de overwinning van de HERE bij de doortocht door de zee. Voordat Israël gaat vechten, brengt de HERE de vijanden in paniek, waardoor zij verstenen van angst. Het gevolg van dit alles is dat Israël zonder oorlogsinspanning tot de door God verkozen plaats kan naderen, de berg die het domein van de Here is. Exodus 15 vers 17:
U brengt hen binnen en plant hen op de berg die U hebt beloofd, de plaats waar U thuis bent, Here, het heiligdom dat U hebt gesticht.
Exodus 15 vers 18 en 19:
De HERE zal voor altijd en eeuwig regeren.
De paarden, ruiters en wagens van de Farao achtervolgden hen door de zee, maar de HERE liet de muren van water op hen vallen, terwijl het volk Israël over het droge pad ging.
Na het lied van Mozes volgt een samenvatting van de daden die de Here heeft gedaan. Opnieuw wordt beschreven hoe Egypte is verzwolgen door de zee en hoe Israël is gered. In antwoord op het lied van Mozes treedt Mirjam, de zus- ter van Mozes, naar voren.
Exodus 15 vers 20 en 21:
Toen pakte de profetes Mirjam, de zuster van Aäron, haar tamboerijn en ging de andere vrouwen voor in een vrolijke reidans. Mirjam zong dit lied: Ik zing een lied voor de HERE, want Hij heeft een machtige overwin- ning behaald, de ruiters en de paarden stortte Hij in zee.
Mirjam wordt geïntroduceerd als profetes, wat haar belangrijke positie aan- geeft. Een profeet is een geroepene, door God in dienst genomen, aan wie Hij zich bekendmaakt, met de bedoeling dat de woorden van God doorverteld worden. Vrij sporadisch treden in het OT profetessen op. Ook in het Bijbel- boek Numeri (Num.12:2) wordt gesproken over Mirjam als profetes, wat in- houdt dat de Here door haar spreekt.
Zij neemt een tamboerijn en verzamelt een groep vrouwen achter zich. Als uiting van intense vreugde over de overwinning dansen ze in reidans. Als ant- woord op het lied van de mannen, zingen de vrouwen een kort lied, dat min of meer overeenkomt met het begin van het lied van Mozes. Het is de afsluiting van het lied van lofprijzing en dankzegging aan de Here voor Zijn bevrijding.
Exodus 15 vers 22:
Toen liet Mozes de Israëlieten bij de Rietzee opbreken en zij trokken ver- der naar de woestijn Sur. Drie dagen lang trokken zij door die woestijn zonder water te vinden.
Israël is nu aan de andere kant van de zee. Ze hebben een fantastische tijd gehad van lofprijzing. Ze hebben het lied van Mozes meegezongen. Ze zijn een verlost volk! Nu zal alles wel over rozen gaan. Maar, niets is minder waar.
Waren ze nu bevrijd van al hun moeilijkheden? Is er geen wolkje meer aan de lucht? Geen doornstruik meer langs hun pad en niemand die nog loopt te zuchten? Ze trokken drie dagen door de woestijn zonder water te vinden. Lo- gisch, dat ze dorst hadden! In Egypte was water maar hier, in de woestijn Sur.
Exodus 15 vers 23 en 24:
Zij kwamen aan in Mara, maar konden het water daar niet drinken omdat het bitter was. Daarom noemden zij die plaats ook Mara (Bitter). Het volk keerde zich als één man tegen Mozes en zei: Waar halen wij nu water vandaan? Mozes vroeg hulp aan de HERE en de HERE wees hem een stuk hout aan, Mozes wierp het in het water en het werd zoet.
Na de doortocht en de viering van de bevrijding gaan de Israëlieten opnieuw op weg. Ze vertrekken vanaf de Schelfzee en gaan in de richting van de woes- tijn Sur. Terwijl ze drie dagen reizen in de woestijn, vinden ze nergens water.
Uitgedroogd komen ze aan bij een plaats, waaraan men de naam Mara zal geven. Het water van Mara is niet te drinken, omdat het bitter is. Hiermee wordt een verklaring van de naam gegeven, aangezien het Hebreeuwse woord ‘bitterheid’ betekent. Nu staan de Israëlieten voor een geloofsbeproe- ving. Het is de vraag hoe ze reageren op de moeilijkheden: blijven ze vertrou- wen of verbitteren ze? Het wordt duidelijk dat het laatste gebeurt: ze beginnen te mopperen, omdat het water ondrinkbaar is.
Het begint bijna een patroon te worden, maar ook nu heeft Mozes het gedaan.
De Israëlieten richten hun verontwaardiging tegen Mozes: Waar halen wij nu water vandaan? Tussen de regels door klinkt in het woordje ‘nu’, in Egypte hadden we wel water. Mozes staat alleen maar laat zich niet uit het veld slaan.
Hij vraagt hulp van de Here. De Here helpt met een stuk hout. Weer volgt er een wonder waar geen natuurlijke verklaring voor is. Het bittere water wordt zoet. Exodus 15 vers 25 en 26:
Daar bij Mara legde de HERE een aantal regels aan het volk op om te zien hoever hun toewijding ging. Hij zei: Als u naar de stem van de HERE, uw God, luistert, Hem gehoorzaamt en doet wat recht is in Zijn ogen, zal Ik u niet laten lijden onder de straffen die Ik de Egyptenaren heb gegeven.
Want Ik, de HERE, ben uw Heelmeester. De verzen 25 en 26 geven een verklaring van het gebeuren: de Here stelt het volk op de proef, want Hij wil weten of ze Hem helemaal zijn toegewijd. Ook geeft Mozes – namens de Here – aan Israël een instelling: zij dienen te weten dat de HERE hen altijd kan hel- pen en genezen. Mozes houdt het volk voor om nauwlettend naar God te luis- teren en te doen wat recht is in zijn ogen. Hiermee bereidt de Here Israël voor op het onderwijs in de wet dat ze op de Sinaï zullen gaan ontvangen (Ex.20 t/m 23). Mozes sluit de verordening af met een belofte, waaraan een voor- waarde is verbonden: indien Israël nauwlettend de geboden van de HERE na- volgt, zal Hij geen ziekten op hen leggen. Hij is de Heelmeester en zijn gene- zende kracht zal hen in de gevaren van de woestijn behoeden. Hij zal hen zelfs genezen van giftige slangen (Num.21).
Exodus 15 vers 27:
Daarna kwamen zij in Elim, een plaats met 12 waterbronnen en 70 palm- bomen. Daar sloegen zij hun kamp op bij het water.
Vervolgens trekt het volk naar Elim, waar twaalf bronnen en zeventig palm- bomen zijn. Elim is de plaats, waar het volk, na een periode van beproeving en onderricht, rust mag vinden. Na de bitterheid van Mara, bracht de
Here God Zijn volk naar Elim. Langs de levensweg van een gelovige is ook vandaag vaak een Mara te vinden. Maar, de andere kant is dat er ook steeds weer een Elim mag zijn. Gods plan naar een bruikbaar volk, een bruikbare kerk leidt altijd via een Mara en naar een Elim.
Velen in de Bijbel hebben deze ervaring moeten doormaken. Om een paar personen te noemen met soortgelijke ervaringen: Jozef, Mozes, Elia en David.
Ik ben er zeker van dat iedere gelovige kan meepraten over Mara en Elim er- varingen. Maar, na ieder Mara komt – door Gods genade – ook weer een Elim. Achter iedere wolk schijnt toch weer de zon. Bij iedere schaduw moet er ook licht zijn. Bij iedere beproeving is er door Hem, overwinning! Want met Hem, met Christus Zijn wij meer dan overwinnaars. Bij iedere onweersbui is er – door het licht van Gods genade – toch weer een regenboog. Immers, een regenboog ontdekt je door de regen heen! Zo wil de Here Zijn volk leiden. Ook als ze door een woestijn moeten trekken. Ook als er na hoogtepunten toch weer diepe dalen zijn. Al deze dingen overkwamen Israël als voorbeelden voor ons.
Dingen die in Egypte waardevol waren en belangrijk blijken in een woestijnpe- riode toch een andere plaats te hebben.
Paulus schrijft in Filippenzen 3:7: Maar al deze dingen, waar ik vroeger zo veel waarde aan hechtte, zijn voor mij waardeloos geworden omdat ze mij afhielden van Christus. Vervolgens laat de apostel een geweldig verlan- gen zien, als hij in Filippenzen 3:10 schrijft: Het enige wat ik wil, is Christus kennen en ervaren hoe groot de kracht is, waardoor Hij uit de dood is opgestaan. Ik wil ervaren wat het betekent om met Hem te lijden en te sterven. Het is de ervaring en beleving van een kind van God na ontvangen genade op grond van het verlossingswerk van Christus.
Ik wil graag een persoonlijke ervaring met u delen. Ook, na de bekering is er vaak het trekken van de zonde. De oude en de nieuwe mens vechten met el- kaar. Als de zonde geen aantrekkingskracht zou hebben op een zondaar dan was het allemaal niet moeilijk. Maar die aantrekkingskracht is er wel.
Ons eigen hart is van nature boos en trekt. De wereld trekt en de duivel heeft overal zijn hinderlagen klaar staan. Net als een Israëliet die uit de slavernij van Egypte bevrijd is kan de gedachte je wel eens bekruipen: was ik maar in
Egypte gebleven. En van al dat gesjouw door de woestijn krijg je ook dorst.
Maar, de watervoorraden van Egypte, van de wereld, zullen je gewoonweg niet meer verzadigen. Een verandert mens zoekt naar levend water. En waar vind je dat water? Bij de Here Jezus! Op de laatste dag, het hoogtepunt van het feest, stond Jezus op en sprak de mensen toe: Als u dorst hebt, kom dan bij Mij om te drinken (Johannes 7:37). Hoe prachtig is het om bij Hem te komen! Sla je kamp op bij deze Here Jezus. Het is te vergelijken met de Israëlieten die na Mara, bij Elim kwamen, een plaats met 12 waterbronnen en 70 palmbomen. Het Kruis van Christus en, Zijn liefde maken de Mara ervaringen in het leven van een gelovige zoet.
In de volgende uitzending lezen en horen we meer over de tocht van Israël door de woestijn.
