Pagina 1 van 5
orde van dienst voor zondag 14 maart 2021 voorganger: ds. Han Cuperus
thema: Verbondenheid
muziek
welkomstwoord
aansteken van de kaarsen
zingen: lied 971 „Zing een nieuw lied voor God de Here” vers 1 en 2
bemoediging en groet
Onze hulp is in de Naam van de Heer, die hemel en aarde gemaakt heeft.
Die trouw blijft tot in eeuwigheid
en die niet loslaat het werk dat Zijn hand is begonnen.
Genade zij ons, en de Vrede van God, onze Vader, en van Jezus Christus, onze Heer
Amen
zingen: lied 971 „Zing een nieuw lied voor God de Here” vers 3
Inleiding:
Voor de vierde zondag van de veertigdagentijd heb ik gekozen voor het thema “verbondenheid”.
Een belangrijke waarde in de geloofsgemeenschap.
Met ons allen zijn wij verbonden. Soms omdat we daarvoor gekozen hebben en soms tegen wil en dank. In de manier waarop we met elkaar omgaan en de wijze waarop we over elkaar spreken laten we vooral zien en horen hoe wijzelf in relatie tot de ander staan, hoe wij die verbinding vorm willen geven en waar wij ons door laten leiden in de beslissingen die wij daarin nemen.
gebed
Laten wij samen bidden:
Heer trouwe God
Nu wij weer zijn samengekomen om uw woord willen wij u vragen:
Wees hier met ons Heer.
U bent voor ons de bron van leven.
Geef dat wij gericht zijn
op de dingen die overeenkomen met uw heil voor de mensen.
en help ons dit ook zo serieus te nemen dat wij daar ook naar handelen,
en er niet alleen maar over te spreken.
God, maak dat niets ons hindert daadwerkelijk medemens te zijn, Dochters en zonen van u,
reisgenoten van elkaar en
geef dat wij in onze veelstemmigheid eensgezind van u kunnen getuigen met een verscheidenheid aan gaven om zo elkaar van dienst te zijn.
Amen
zingen: lied 217 „De dag gaat open voor het woord des Heren.” vers 1, 2, 3, 4 en 5
Pagina 2 van 5
Uit het eerste testament lees ik een tekst uit Jesaja. Een passage die vertelt over een
gemeenschap van mensen die met elkaar verbonden zijn. In de passage laat de schrijver van de tekst God woorden zeggen over hoe Zijn gemeente zich heeft te gedragen in relatie tot elkaar.
lezen uit het eerste testament: Jesaja 56, verzen 1 - 8
zingen: lied 974 „Maak ons uw liefde God, tot opmaat” vers 1, 2, 3, 4, en 5
Als twee lezing heb ik gekozen voor een tekst uit de brief aan de Kolossenzen. In de passage die we lezen wijst Paulus de gemeente op hun verbinding met Christus. Dat de mensen moeten afzien van allerlei immorele praktijken. Handelingen waarin onzedelijkheid, begeerte, hebzucht en
afgoderij zichtbaar is. Het gaat erom elkaar te waarderen, op grond van wie ze zijn, ongeacht hun achtergrond.
lezen uit het tweede testament: Kolossenzen 3, verzen 9b - 17
zingen: lied 969 „In Christus is noch west noch oost” vers 1, 2, 3 en 4
overdenking:
Zusters en broeders, gemeente van Christus
Wat maakt dat mensen met elkaar verbonden zijn?
In een wereld waarin kennis goed is, maar kennissen nog beter, kun je deze vraag op verschillende manieren beantwoorden.
Kijk maar eens naar de hoeveelheid netwerken waar wij bij betrokken zijn. Soms omdat we daar zelf voor hebben gekozen, maar soms ook omdat we daar via anderen in betrokken zijn. Het meest duidelijk zie ik dat als ik me een korte tijd op de elektronische snelweg begeef. Met enkele muisklikken ben ik letterlijk de hele wereld rond. Allemaal via contacten die ik in mijn leven heb opgedaan. In sommige landen blijken deze mensen inderdaad letterlijk tegenover elkaar te staan.
Met name in het Midden-Oosten is dat bij mij het geval. Juist daar vind ik het opmerkelijk hoe de verschillende stromingen, waar deze vrienden zich bij hebben aangesloten, zeggen te strijden voor vrede.
Het is waar,
Door de wijze waarop zij dat doen voel ik met de één meer verwant, dan met de ander.
En toch …. is de verbondenheid er eerlijk gezegd niet echt minder om. Daarvoor ken ik de desbetreffende strijders ook te goed vanuit een andere context. Bijvoorbeeld als reisgenoot, als oud-klasgenoot of als vader van drie kinderen, zoals ik dat ook zelf ben. Ik prijs mij dan gelukkig dat ik niet in de positie zit een keuze te hoeven maken om deze verbindingen af te breken. Sterker nog: met een aantal van hen verdiept hun levenskeuze onze verbinding, omdat we zonder
belangen woorden kunnen geven aan de keuzes die zijn gemaakt. Op grond van de zaak waar we voor staan is er geen verbinding. Die is er alleen op persoonlijk vlak.
Daarnaast is mijn nieuwsgierigheid naar achtergronden waarom mensen doen wat ze doen wel een belangrijke drijfveer voor mij.
Het brengt mij terug bij de vraag: Wat maakt dat mensen met elkaar verbonden zijn?
Soms bekruipt mij het gevoel dat dit in het verleden veel eenvoudiger lag. Op grond van het geloof ging iedereen naar de eigen kerk. Lag van tevoren al vast naar welke school je ging. Liep je soms een straatje om, zodat je de boodschappen kon doen bij de mensen uit eigen kring, en was het ook wel duidelijk uit welke kringen je huwelijkspartner kwam. Het was een periode waarin de kerk prominent of in ieder geval vanzelfsprekend aanwezig was in de samenleving. Een verbondenheid waar lang niet iedereen naar terugverlangt. Teveel mensen hebben zich in deze periode onveilig gevoeld. Hun vertrouwen in de volmaakte gemeenschap, waar Paulus naar verwijst, is geschaad.
Teleurgesteld hebben zij de deur gesloten omdat zij zich er niet thuis voelen. Anderen vonden het er saai of te weinig vreugdevol. Deze mensen zijn op zoek gegaan naar andere verbindingen om inhoud te geen aan het geloof.
De wijze waarop mensen zich aan een geloofsgemeenschap verbinden is, net als de samenleving, veranderd. Waar je in het verleden het geloof erfde van je voorgeslacht, is het tegenwoordig een keuze geworden of je je überhaupt wilt verbinden met mensen die geloven. Evenals de wijze waarop je je wilt inzetten voor de geloofsgemeenschap. Sommigen kiezen voor een intense verbinding, heel bewust en toegewijd op de aspecten waar een geloofsgemeenschap mee bezig
Pagina 3 van 5
is. Voor anderen is de gemeente eerder een huis voor „af en toe”. Een plek waar je op zou kunnen terugvallen in tijden van nood. Als jij dat zelf nodig vindt. Tot die tijd betaal je trouw een bijdrage.
Tussen deze twee uitersten vindt je allerlei manieren waarop mensen zich met hun gemeente verbinden. Ook in de onze. Als geen ander weet u van de wekelijkse diensten, de
gespreksgroepen, het samen eten, de klusdagen en al die andere werkzaamheden die gedaan worden om het mogelijk te maken dat wij elkaar kunnen ontmoeten. Ondanks alle toch al zo drukke agenda’s van werk, artsen bezoeken en vakanties die ons vertellen dat het verstandig is wat rustig aan te doen.
Want in drukte zijn rust, bezinning en bezieling zo belangrijk. Momenten waarop mensen elkaar persoonlijke aandacht geven en het eigen leven in verbinding kunnen brengen met het Bijbelse verhaal. Een plek waar aandacht is voor dierbaren uit het verleden die liefdevol herdacht worden en er een zoektocht mogelijk is naar de krachtbron in het eigen bestaan.
Tijdens het gesprek, zingen van een lied of psalm, onder het bidden of in het verblijven in de stilte zijn mensen met elkaar verbonden. Kunnen ze tot rust komen en worden aangesproken.
Ontmoetingen waardoor gebeurtenissen in een ander licht komen te staan. En misschien ook wel lichter worden, als deze eerder juist als drukkend worden ervaren. En als we goed luisteren horen wij het elkaar ook zeggen. De verbondenheid met de geloofsgemeenschap, de Bijbelse boodschap of de gesprekken hebben mij in beweging gezet. Soms wordt dat er een ander perspectief
aangereikt. Het is een soort van omzien naar een medemens waardoor deze gevoelig kan raken voor de goede trouw die uitgaat van een geloofsgemeenschap.
Het verhaal waarin de boodschap van God doorklinkt is van alle tijden. Het laat zien dat mensen aanhaken, wanneer zij worden aangesproken op een manier dat het hun leven verdiept en verrijkt.
De bijbelse verhalen die in een geloofsgemeenschap worden verteld gaan over de kernpunten van het menselijk bestaan. Over hoe mensen onderweg zijn. Hoe zij met vallen en opstaan inhoud geven aan hun bestaan, in het vertrouwen dat ze op de goede weg zijn. De tekst vertelt ons over de omstandigheden als er beslissende keuzes gemaakt moeten worden.
Wat te doen als angst je belemmert in het functioneren?
Schaamte je klein maakt en schuld je doet verstoppen?
In het bijbelse verhaal zijn mensen met elkaar verbonden.
En hoe ziet die verbondenheid er dan uit?
Deze vraag bracht een oud lied in mijn herinnering naar boven. Van jongs af aan ben ik er in de vrijzinnige kinderdiensten mee groot gebracht. De tekst leert ons iets over onze onderlinge verbondenheid en hoe breed deze geïnterpreteerd wordt. De tekst laat goed zien dat alle mensenkinderen onderdeel zijn van die ene familie.
De tekst had ik graag voor jullie gezongen, maar dat komt op een ander moment:
“Kinderen van één vader, reikt elkaar de hand;
waar we mogen wonen, in wat streek of land, hoe we mogen spreken, in wat tong of taal, Kinderen van één Vader zijn we allemaal."
Een tekst waarin het volgens mij op de eerste plaats gaat om de eenheid waarin mensen met elkaar verbonden zijn. Wie ervoor kiest om zich in deze woorden met anderen te verbinden maakt de hele samenleving tot zijn of haar zusters en broeders. Maar om op een goede manier met elkaar om te gaan zijn wel regels nodig. Dat gaat echt niet vanzelf. Daarover reiken de teksten die we gelezen hebben volgens mij, voldoende houvast. Jesaja die de mensen al oproept voor rust te zorgen, geen kwaad te doen en gastvrij te zijn, met name voor de vreemdeling. Paulus gaat nog een stapje verder. Handel met goedheid, heb geduld, verdraagt en vergeeft elkaar en voorkom dat er onderling grieven zijn.
Maar gelukkig is de tekst daarmee niet uitgesproken. Want dan lijkt het net alsof we alles zomaar van elkaar moeten accepteren. Om in de richting van de volmaakte gemeenschap te komen waar Paulus over schrijft is het wel nodig dat mensen elkaar aanspreken op hun handelen. In wijsheid gericht zijn op het welzijn van de ander en zichzelf. Zodat het een plek kan zijn waar iedereen een thuis mag ervaren. En dan bedoel ik niet alleen en plek waar vertrouwen, veiligheid en enige mate
Pagina 4 van 5
van voorspelbaarheid een voorwaarde is. Om vorm te geven aan de samenleving waar Paulus naar verwijst en iedereen welkom is. Daar is meer nodig dan alleen gastvrije ontvangst van de vreemdeling. Daarin gaat het ook om een gelijkwaardige wisselwerking tussen mensen uit de verschillende culturen, zodat het gebied waar zij op dat moment verblijven ook daadwerkelijk hun eigen plek kan worden. Zo blijf ik in ons land benieuwd naar het moment waarop feest van andere geloofstradities erkende feestdagen worden. Per slot is wezenlijke verbondenheid meer dan het gedogen van een tijdelijke aanwezigheid van de vreemdeling die weer naar zijn of haar land van herkomst gaat als er voor hen geen werkzaamheden meer zijn. Dat heeft niets te maken met het goed voorhebben met de ander. Helaas zijn er in de geschiedeins te vaak momenten geweest waarop mensen binnen een bevolkingsgroep in z’n geheel worden afgeschreven. Dan gaan mijn gedachten weer naar het versje over “kinderen van één Vader”. Een tekst die nog steeds actueel is en wat mij betreft in al haar eenvoud gezongen mag blijven worden. In het verlangen naar een grotere verscheidenheid van mensen. Een veelkleurige gemeenschap die erop gericht is om de onderlinge verbondenheid te versterken. Zodat anderen zich met hen kunnen laten inspireren en motiveren bij alle activiteiten en werkzaamheden die gedaan worden.
Amen
muziek
gebeden: voorbeden - stil gebed - „Onze Vader”
U hebt ons gevraagd te horen naar uw woord.
Wil ons van binnen zo bewegen
dat wij voorbij zien aan alles wat ons verblindt.
Zodat wij tot onze eigen verrassing oog gaan krijgen voor wat ons wezenlijk verrijkt.
U hebt ons geschapen, als mensen naar uw beeld
laat ons iedere neiging weerstaan onderscheid te maken
naar klank en kleur
help ons staande te houden dat wij in ieder mens
uw gezicht kunnen zien uw stem kunnen horen en dat deze gelijkenis met u overtuigender is,
dan onze onderlinge verschillen.
Wij vragen u Heer,
help ons opstaan als wij terneergeslagen zijn bedroefd door wat wij om ons heen zien en horen Maak dat wij in beweging komen
door het nieuwsbericht van uw heil voor alle mensen Versterk ons hart dat wij anderen versterken
neem ons allen mee in uw beweging naar vrede
Vernieuw ons zo Heer,
dat wij tot een gemeenschap groeien
waarin niet alleen wordt gesproken over uw gerechtigheid maar waar hier ook aan gewerkt wordt,
waarin we niet alleen maar uit zijn op eigen voordeel, maar bereid zijn om te delen
met hen die geen deel hebben aan leven Houd ons dichtbij u
en zo bij elkaar
dat wij bewogen raken en in beweging blijven
Pagina 5 van 5
door datgene wat u voor hebt met de wereld waarin wij met elkaar leven.
Zodat wij daarin ook zullen samenleven
Bidden wij dan nu in de stilte van ons gebed
als wij ons richten op onze eigen gebeden en gedachten en aandacht vragen voor hen die uw hulp zo nodig hebben
60 sec. stil gebed
Verzamelen wij dan nu onze gedachten en gebeden, als wij het gebed bidden dat Jezus ons geleerd heeft:
Onze Vader, die in de hemel zijt Uw Naam worde geheiligd Uw koninkrijk kome,
Uw wil geschiedde, gelijk in de hemel, alzo ook op de aarde.
Geef ons heden ons dagelijks brood en vergeef ons onze schulden,
gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren.
En leid ons niet in verzoeking maar verlos ons van de boze.
Want van U is koninkrijk
en de kracht en de Heerlijkheid tot in Eeuwigheid
Amen
zingen: lied 657 „Zolang wij adem halen” vers 1, 2, 3 en 4
uitzending en zegen
Gaan wij dan van hier weer naar de plaats waar wij gesteld zijn in de wereld, en vragen wij daarover Gods Zegen
De Heer zegene en behoedde ons
De Heer doe zijn aanschijn over ons lichten En zij ons genadig
De Heer verheffe zijn aangezicht over ons En geve ons vrede
Amen
zingen: lied 423 “Nu wij uiteen gaan” vers 1, 2 en 3
muziek
