Bijlage I - Begrippenlijst Afkortingen
AORTA Een landelijke basisinfrastructuur, zoals gedefinieerd door NICTIZ, die elektronisch berichtenverkeer tussen alle zorgpartijen mogelijk maakt.
BBP/BNP Bruto Binnenlands Product/ Bruto Nationaal Product
CARA Chronische A-specifieke Respiratoire Aandoeningen (Astma & COPD) CCvD-Z Centraal college van deskundigen voor de zorgsector
CHF/
CVA Chronical Heart Failure/ Cardio-Vascular Accident COPD Chronic Obstructive Pulmonary Diseases
COROP Coördinatie Commissie Regionaal Onderzoeksprogramma
DBC Diagnose Behandel Combinatie; vergoeding per medische behandeling door zorgverzekeraars aan zorgverleners
EMD Elektronisch Medisch Dossier EPD Elektronisch Patiënten Dossier ERP Enterprise Resource Planning
Fte Fulltime Employee
GIDS Sociale kaart van Noord-Nederland GPS Global Positioning System
HKZ Harmonisatiemodel Kwaliteits Zorg
HL7 Health Level 7; IT taal voor de zorgsector, toegepast in meer dan 30 landen HOED Huisartsen-Onder-Een-Dak
HSL Hoge SnelheidsLijn
ISO International Organisation for Standardization
ISO-HKZ International Organisation for Standardization/ Harmonisatiemodel Kwaliteits Zorg IT/ ICT Informatietechnologie/ Informatie & Communicatie Technologie
KMS Kennis Management Systeem
LOC Landelijke Organisatie Cliëntenraad van ouderen
LSP Landelijk schakelpunt, verkeerstoren die toegang tot patiëntinformatie toestaat in drie stappen; identificatie, autorisatie en authenticatie.
MBO Middelbaar BeroepsOnderwijs MD
analyse Multi-Disciplinaire analyse MS
patiënten Multiple Sclerose patiënten
MT ManagementTeam
NICTIZ Nationaal ICT Instituut voor de Zorg. Deze organisatie fungeert als landelijk schakelpunt voor EPD en test/ implementeert IT projecten als EPD, EMD en PDA Personal Digital Assistant
R&D Research & Development RFID Radio-Frequency-IDentification ROC Regionaal Opleiding Centra
V&V
sector Verpleeg- en Verzorgingstehuizen sector
VMBO-tl Voorbereidend Middelbaar BeroepsOnderwijs - theoretische leerweg VoIP VoiceOver IP
WDH WaarneemDossier Huisartsen ZBC Zelfstandig Behandelcentra
ZZL ZuiderZee lijn
Organisaties/ initiatieven/ projecten Achmea Zorgverzekeraar
ActiZ Organisatie van zorgondernemers
Aedes-Arcares Kenniscentrum van instellingen in de V&V sector AGIS Zorgverzekeraar
ANBO Algemene Nederlandse Bond Ouderen Atos Origin ICT automatiseerder
AVVV Algemene Vereniging van Verpleegkundigen en Verzorgenden BioClear expertcentrum voor milieu en duurzame biotechnologie
BioMedCity Creëert business development en levert ondersteunende faciliteiten voor de life science industrie.
BioPharma Biotechnologisch bedrijf
CAK Centraal Administratie Kantoor bijzondere ziektekosten CBS Centraal Bureau voor de Statistiek
CHD Centrale Huisartsen Dienst
CIZ Zelfstandig werkend kantoor (gelieerd aan de zorgverzekeraar ter plekke) die zorgvraag en zorgaanbod in een regio op elkaar afstemmen.
CMO Provinciaal Centrum voor Maatschappelijke Ontwikkeling Groningen Consultants Adviesbureau uit Groningen (mede voor de zorgsector)
CPB Centraal Planbureau
CTG/ CTZ College Tarieven Gezondheidszorg / College Toezicht Zorgverzekeringen/ Nederlandse Zorgautoriteit in oprichting
CWI Centrum voor Werk en Inkomen De Friesland Zorgverzekeraar
EU Europese Unie
FNV Federatie van Nederlandse Vakbonden Hanze
Hogeschool Hogeschool Groningen I2Care I “Too” Care
ICARE Thuiszorginstelling InterZorg V&V holding in Drenthe
IQ Corp Immuno Quality corporation; biofarmaceutisch bedrijf KNMG Koninklijk Nederlands Medisch Genootschap
Koala Kenniscentrum van instellingen in de V&V sector KPN Koninklijk PTT Nederland
Lloyds Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie Logica CMG ICT automatiseerder
Mantelzorg Zorg voor anderen, zonder monetaire of met bescheiden
Medi-Plaza Een tweewegverbinding tussen de cliënt thuis (zorgvrager) en de zorgcentrale (zorgverlener) van Menzis
Menzis Zorgverzekeraar Min van
VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport MKB Midden-Klein Bedrijf
NeFarma Lobbygroep voor farmaceutische industrie NHG Nederlands Huisartsen Genootschap
NIA Nederlandse vereniging van Industrie Apothekers NICTIZ Nationaal Instituut voor ICT in de Zorg
NIGZ Nederlands Instituut voor de GezondheidsZorg
NITEL Agentschap van het Ministerie van Economische Zaken NIVEL Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg
NMa Nederlandse Mededingingsautoriteit
NOM Verbond van Nederlandse Ondernemingen en het Nederlands Christelijk Werkgeversverbond
NVAB Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde NVVA Beroepsvereniging van verpleeghuisartsen en sociaal geriaters
NVVG Kijken Op Afstand Logisch Alternatief; telecare project van KPN, Menzis en Thuiszorg Groningen/ Sensire
NvZ Nederlandse vereniging van Ziekenhuizen NZa Nederlandse Zorgautoriteit
OECD Organisation for Economic Cooperation and Development OHRA Zorgverzekeraar
ONVZ Zorgverzekeraar
Ophtec ophthalmische/ oogheelkundige producent Orde van
medisch Organisatie van en voor alle (toekomstige) medisch specialisten in Nederland Patrimonium Sociale woningbouw instelling
Prismant Zorgconsultant; PS Provinciale Staten
RBC Roland Berger Consultants
RIAGG Gemeentelijke Gezondheidszorg/ Gemeentelijke GezondheidsDienst RIVM RijksInstituut voor Volksgezondheid en Milieu
RuG Rijksuniversiteit Groningen
RVZ Raad voor Volksgezondheid en Zorg Salland Zorgverzekeraar
SCP / OESO
Sensire Thuiszorginstelling
SER Sociaal-Economische Raad
Stichting
LOT Branche vereniging mantelzorgers Suydevelt Holding V&V sector instellingen
SZE Scheper Ziekenhuis Emmen
TDO Thuis Dankzij Ondersteuning van de Mantelzorg ThinkToo zorgconsultant
Thuiszorg Thuiszorginstelling
TNO Nederlandse Organisatie voor toegepast natuurwetenschappelijk onderzoek TvZ Tijdschrift voor Verpleegkundigen
Twynstra
Gudde Consultant UChristelijke
Thuiszorg Thuiszorginstelling
UMCG Universitair Medisch Centrum Groningen
UVRM Universele Verklaring van de Rechten van de Mens V&VN Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland VeCoZo VEilige COmmunicatie in de ZOrg
VEZONN Voormalige branchebehartigervan de V&V sector VN Verenigde Naties
VNO-NCW ZorgBelang Nederland/ Samenwerkende Patiënten-/Consumentenorganisaties Groningen/ Regionaal Patienten Consumenten Platform
VVAA Financieel en zakelijk dienstverlener voor de gezondheidszorg VVD Volkspartij voor Vrijheid en Democratie
WZA Wilhelmina Ziekenhuis Assen X-Zorg/ Branche vereniging mantelzorgers ZBN/ SPC/
RPCP Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst ZIN-NN Het beschikbaar maken van aanvullende diensten en voorzieningen uit andere
sectoren binnen de omgeving van het ziekenhuis; winkelcentrum ZN Zorgverzekeraars Nederland
ZonMW Zorgconsultant
Wetten
AWBZ Algemene Wet Bijzondere Ziektebeelden
PGB PersoonsGebonden Budget
WBP Wet Bescherming Persoonsgegevens
WGBO Wet op de Geneeskundige BehandelingsOvereenkomst WMO Wet voor Maatschappelijke Ondersteuning
WPR Wet PersonenRegistratie WTZi Wet Toegang Zorginstellingen WVG Wet Voorziening Gehandicapten
ZVW ZorgVerzekerings Wet
Begrippen
Acceptance Acceptatie van gebruikers van IT systemen om het system (volledig) te gebruiken, waartoe het is ontworpen
-segment
10% onderdeel van de zorgsector & fysiotherapie, die volledig zijn
vrijgegeven door het ministerie van VWS om vrij te onderhandelen over de prijs/ hoogte vergoeding
Blue Oceans Strategievorm om volledig nieuwe markten te creëren.
Care Deelsectoren; verpleging en verzorging, gehandicaptenzorg en hulpmiddelen
Civil society Samenleving, die zonder overheidsingrijpen voor elkaar zorgt. In dit rapport gelijk gesteld aan mantelzorg
Co-morbiditeit Meerdere chronische ziekten gediagnosticeerd bij een persoon Cure
Drie beleidsterreinen: curatieve zorg, geneesmiddelenvoorziening en medische (bio-)technologie en transfusie- en transplantatiegeneeskunde
Digitaal/lokaal loket
Een digitaal/ lokaal loket is een (gemeentelijke) voorziening die informatie, vraagverheldering, advies,bemiddeling en vaak ondersteuning en toegang tot individuele voorzieningen biedt op de terreinen van wonen, zorg en welzijn.
Eerstelijns-zorg
Zorg dichtbij huis. Het is het eerste aanspreekpunt voor mensen die zorg nodig hebben. Dat is bijvoorbeeld de huisarts, tandarts, fysiotherapeut of verloskundige. De eerste lijn voorkomt dat zorgvragers een onnodig beroep doen op complexere en duurdere zorg in de tweede lijn. End users Eindgebruikers, gebruikers van IT systemen
Extramuraal Buiten het ziekenhuis verleende, specialistische zorg
Focused factory Ziekenhuis dat een hoogvolume aantal patiënten per medische discipline behandelt. FF’s blijken minder medische fouten te maken dan niet-FF’s
I2Care initiatief
I2Care voorziet in drie taken met betrekking tot de gezondheidszorg; het promoten van een IT infrastructuur tussen zorginstellingen, de gedeelde kennis samenbrengen en de kenniskring van de gezondheidszorg vergroten en het overleg tussen zorginstellingen op gang brengen door partijen samen te brengen.
Intramuraal Binnen het ziekenhuis verleende, specialistische zorg
Kenniskring
kenniskring vergroten of kenniscirculatie op gang brengen, duidt op het verschijnsel dat kennis over gezondheidszorg niet genoeg gedeeld wordt. Best practices, innovatie en informatie worden tussen zorgpartijen
onderling te weinig gedeeld. Daarbij is er academisch onderzoek over de organisatie van de gezondheidszorg, dat niet gebruikt wordt door
zorgpartijen voor het eigen voordeel.
Noclaim Teruggave tot 255 euro voor mensen, die weinig tot geen gebruik maken van zorg.
Non-gouvermentele Sectoren
Sectoren in de economie, die niet door de overheid worden aangestuurd. Deze worden meestal door de vrije markt gereguleerd.
Noord-Nederland Friesland, Groningen en Drenthe
Sensortechnologie Telemedicine initiatief om ouderen Stakeholder
Salience
Relatieve macht van een stakeholder ten opzichte van een andere stakeholder op basis van urgency, legitimacy en power
Telecare het toepassen van niet-medische expertise op afstand via IT toepassingen (meestal care).
Tele-Medicine het op afstand verlenen van zorgdiensten door gebruik te maken van IT; deze vorm van zorg wordt vooral geassocieerd met artsen (cure). Transmuraal Specialistische zorg, die wordt verzorgd door diverse zorginstellingen
(V&V, thuiszorg, etc.) in samenspraak met ziekenhuis
Tweedelijns-zorg De zwaardere care en cure van de zorg; ziekenhuizen, psychiatrie, revalidatie, gemeenschapswonen etc.
Zero-sum Competitie
Porter, stelt dat als er nergens in de sector waarde/ value wordt
toegevoegd, de winstgevendheid van de markt onder druk komt te staan; zero-sum.
Zorgpartij
Deelnemer in de zorgsector, die actief is in de zorgverlening,
zorgverzekering, medische industrie of zorggerelateerde bedrijven en organisaties.
Zorgsector
Het gedeelte van de economie, dat aan de gezondheidszorg wordt
gerelateerd. In dit rapport wordt ook wel gesproken van de zorgmarkt, om de marktwerking in de huidige gezondheidszorg te benadrukken of aan te geven.
Zorg is geen markt”-principe
Bijlage II - Bronvermeldingen (referenties)
“Curatieve basiszorg: vraag, aanbod en infrastructuur”, CBZ, juni 2005
“De Staat van de Gezondheidszorg 2006: Patiënt en recht; de rechtspositie van de patiënt goed “Economische potentie van Noord-Nederland op grond van ontzorging, 1ste fase”,
Samenwerkingsverband Noord-Nederland SNN, februari 2006, Amersfoort. “Jaarverslag 2006”, NICTIZ, 2006 enhttp://www.nictiz.nl
“Samenspel overheid en vrijwilligersorganisaties: bijdrage CG-raad expertmeeting”, CG-Raad, Januari 2005
“Specificatie van de basisinfrastructuur in de zorg - versie 2.4”, NICTIZ, Augustus 2006, Leidschendam, http://www.NICTIZ.nl
“Transmurale somatische zorg. Advies van de NRV en het College voor Ziekenhuisvoorzieningen”, NRV: Nationale Raad voor de Volksgezondheid, Zoetermeer, 1995
“Van weten naar doen”, RvZ: Raad voor de Volksgezondheid en Zorg, Quantes, Zoetermeer, 2005 “Urbanization by Geographic Region”, UNFPA, 2001
“Ziekenhuizen geven geen prioriteit aan het EPD”, Furore, 2006
“Zorg voor innovatie! Sneller Beter: Innovatie en ICT in de curatieve zorg” Eindrapportage KPN, Den Haag, Juni 2006,http://www.kpn.com/
Battjes, J., “Multi- en interdisciplinair onderzoek”, 1ste druk, Uitgeverij ministerie OCW, Zoetermeer, 2006,http://nl.wikipedia.org/wiki/Interdisciplinair
Birkmeyer, J., Siewers, A., Finlayson, E., Stukel., Lucas F., Batista I., Welch H., en Wennberg D. “Volume and Surgical Mortality in the United States”, Journal of Medicine, vol. 346, no. 15, pag.128-1137, april 2002
Bruil, P., Geffen, P. van, en Voerman, E., “Profiteren van zorg en vergrijzing in Noord-Nederland: Adviezen over Care Valley Noord aan Noord-Nederland”, Stec Groep BV, Nijmegen/ Haren, Maart 2006 Calsbeek, H., Hingstman, L., Talma, H. en Windt, W. van der, “De nieuwste feiten over vraag en aanbod verpleging en verzorging”, TvZ Tijdschrift voor Verpleegkundigen, No.1, 2003
Chan Kim, W. en Mauborgne R.,“Blue Ocean strategy: How to create uncontested market space and make the competition irrelevant”, 1ste druk, Harvard Business School Publishing Corporation, Boston Charitou, C. en Markides, C., “Responses to disruptive strategic innovation”, MIT Sloan Management Review, winter, Pag.55-63
Ewijk, C. van, Draper, D., Ter Rele, H. en Westerhout, E., “Vergrijzing, een financieel én verdelingsprobleem”, CPB, 2003
Fleuren, M., Wiefferink, K. & Paulussen, T., “Determinants of innovations within health care
organizations, literature review & Delphi Study” TNO Prevention & Health; Leiden; Journal of Quality for Health, vol.16, no.2, Oxford Universirty Press, 2004
Fogteloo, M. en Smeets, H. (2004) “Ik moet mensen zien te winnen, niet keffen dus”: interview met Hans Hoogervorst”, De Groene Amsterdammer 19-06-‘04, Amsterdam, 2004
Freeman, R., “Strategic Management: A Stakeholder Approach”, Boston MA, Pitman, 1984
Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Geus, A. de., “Persbericht Staatscourant: Directie Sociale Verzekeringen, No.SV/F&W/2004/66521, houdende vaststelling gemiddeld premiepercentage AWBZ voor 2004”, 4-10-‘04, Den Haag
Grant, R., “Prospering in Dynamically-competitive environments: organizational capability as knowledge creation”, Organization Science, Vol.7, No.4, Washington, Juli 2004
Hes, R. en Borking, J., “Privacy enhancing technologies: report on privacy – revised edition”, Registratiekamer, Sdu Grafisch Bedrijf BV, Den Haag, Augustus 2000
Hodes, W., “Structurele ontwikkeling van ketenzorg door ICT samenwerking in Friesland”, Stichting GERRIT, 2004
Kant, A.,“markt zorgt niet: Verslag van het meldpunt van actiegroep Zorg geen Markt, over de gevolgen van marktwerking in de zorg” en Kant, A. & Palm, I., “De zorg is geen markt: een kritische analyse van de marktwerking in de zorg vanuit verschillende perspectieven”; wetenschappelijk bureau Socialistische Partij, Rotterdam, December 2005
Kotler, P., Saunders, J., Armstrong, G. en Wong, V., “Principes van marketing: european edition”, 3de druk, Prentice Hall
Lave, J. en Wenger, E., “Situated learning: legitimate peripheral participation”, IRL rapport 90-0013, Palo Alto, Institute for Research on learning
Leeuw, A. de., “Besturen van veranderingsprocessen”, Van Gorcum & Comp BV, Assen, 1990 Leeuw, A. de., “Bedrijfskundige methodologie”, 6de druk, Koninklijke van Gorcum BV, Assen, 2003 Maynard, A., “Developing the healthcare market”, Economic journal, No.101, Pag 1277-1286, September 1991
McDaniel, J. en Miskel, C., “Stakeholder salience: business and education policy”, Teachers College Record, vol.104, no.2, Pag. 325–356, Maart 2002
Nitsche, B., Scholten, C., en Visser, G.,“Ageing and Informal Care: The increasing pressure on family care and volunteer work”, NIZW, Den Haag, 2004,www.nizw.nl/publicaties
Porter, M en Teisberg, E. “Redefining competition in healthcare”, Harvard Business Review, Pag. 64-77, Juni 2004
Ranner, A., “Reorganisatie ziekenhuissector; het wel en wee van de marktwerking”, B&G magazine, November 2004
Spaink, K., “Medische geheimen: risico’s van het elektronisch patiëntendossier (EPD)”, 1ste druk, Nijgh & Van Ditmar, Amsterdam, 2005
Talma, H. en Windt, W. van der, “Regio Marge 2006: de arbeidsmarkt van verpleegkundigen, verzorgenden en sociaal-agogen 2006-2010”, Prismant, Utrecht, Mei 2006
Thomas, W., “The child in America: Behaviour problems and programs”, New York, 1928 Timmermans, G., “Mantelzorg in getallen”, SCP, 1998
Venema, H. en Jonkers-Kuiper, L., “Openbare gezondheidszorg, vitaal voor een gezonde samenleving”, Landelijke Vereniging GGD'en, Utrecht, 1999
“De Staat van de Gezondheidszorg 2006: Patiënt en recht; de rechtspositie van de patiënt goed verzekerd?” NIGZ, Den Haag, September 2006
Volberda, H., “Building the flexible firm: how to remain competitive”, 2de druk, Oxford University Press, 1998, Oxford
Vries, A. de, “Onrustbarend”, Elsevier, Vol.62., No.13, Pag. 44-45, April 2006 Vrijhof, H., “Beleidsinventarisatie wonen, welzijn en zorg”, april 2004
Weisbrod, B., “The healthcare quadrilemma an essay on technological change, insurance, quality of care & cost containment”, Journal of economic literature, Vol.29, Juni 91, Pag.523-552, Northwestern University
Bijlage III - Lijst respondenten
Voor de afstudeerscriptie is er met diverse medewerkers van zorgpartijen in de zorgsector van Noord-Nederland en onderzoekers van de RuG gediscussieerd over de
gezondheidszorg. Zorgpartijen
Mevr. E. Buursema, beleidsmedewerker, RPCP Assen (patiëntencollectief; nu Zorgbelang Nederland)
Dhr. J. Dontje, medewerker Atos Origin, consultant; specialisatie zorg Dhr. J. Evenhuis, gemeenteraadslid Groningen, VVD fractie
Dhr. Drs. E. Evers, apotheker, Amsterdam
Dhr. Drs. J.Frantssen, medewerker LogicaCMG Groningen; specialisatie zorg Dhr. J. Jantzen, lid managementteam; portefeuille ICT voorzieningen en projectmanagement, Scheper Ziekenhuis Emmen
Dhr. E. Klok, beleidsmedewerker, SPC Groningen (patiëntencollectief, nu Zorgbelang Nederland)
Mevr. A. v. Miltgenburg, 2de kamerlid, VVD fractie; portefeuille(s) ouderenbeleid, AWBZ, WMO en integratie
Dhr. H. Nienhuis M.D., voorzitter bestuur Koala, Menzis Zorgverzekeraar Mevr. J. Nijlunsing, directrice Interzorg Assen, (V&V instelling)
Dhr. P. Patijn, interim directeur Wilhelmina ziekenhuis Assen Mevr. M. Blomsma M.D., huisarts te Beilen
Mevr. L.. v. Rijkom, projectmanager callcenter en cybercenter Koala, Thuiszorg Groningen/ Sensire
Dhr. Drs. H. Schoep, oprichter en voorzitter van de branchevereniging VEZONN voor de V&V instellingen van Noord-Nederland (V&V sector; nu ThinkToo Consultants)
Dhr. R. Slemmer, medewerker ZorgConnect KPN RuG
Dhr. Dr. A. Boonstra, universitair docent RuG, faculteit business & ICT Dhr. Dr. B. Crom, universitair docent RuG, faculteit business & finance Dhr. Prof. Dr. J. Dijkstra, hoogleraar RuG, faculteit recht & ICT
Bijlage IV - Bronnenonderzoek; “Wat is zorg?” en “verschil klant en patiënt” Tabel IV.1 - “Zorg”
Bron Definitie/ omschrijving van “zorg”
Kern van definitie/ omschrijving
Wikipedia1 (gezondheidszorg)
De gezondheidszorg is als medische discipline een
toegepaste wetenschap die zich met de gezondheid van mensen bezighoudt. Onder de
gezondheidszorg wordt niet alleen het onderzoek, de studie en de kennis van gezondheid begrepen, maar ook de toepassing van deze kennis om de gezondheid van mensen te verhogen,
infectieziekten te genezen, en het lichamelijk functioneren te
verbeteren.
De zorg onderzoekt en verbetert, waar mogelijk de gezondheid van mensen op basis van
wetenschap.
Alan Maynard2
Datavoorziening, zorg is
gebaseerd op bèta-wetenschap ten opzichte van kwakzalverij of alchemie in vergelijking met vroegere tijden.
Er zijn vele wijzen van aanpak voor een zelfde medische handeling.
Het principe dat zorg voor
iedereen toegankelijk is, ongeacht of zij financieel kunnen bijdragen, moet altijd de grondslag zijn voor de financiering van de
gezondheidszorg.
Zorg moet gebaseerd zijn op bewezen wetenschappelijke methoden om succesvol te kunnen zijn
Er is niet een oplossing voor een probleem; niet ‘one best way’ De collectivistische eigenschap van de zorg; iedereen betaalt voor iedereen.
Burton Weisbrod3
Technologische vooruitgang van zorg zal de kosten van zorg per persoon omhoog stuwen, omdat mensen steeds langer blijven, maar niet perse even gezond blijven.
Geavanceerde zorg is kostbaar per persoon en wordt
kostbaarder bij verdere
vooruitgang, ongeacht de grootte van de doelgroep.
Uniken Venema & Jonkers-Kuiper4
De openbare gezondheidszorg (OGZ) behartigt zaken waar
De zorg dient het algemene nut van de gehele bevolking en is
1
http://nl.wikipedia.org/wiki/Gezondheidszorg 2
burgers niet snel om zullen vragen, maar die wel geregeld moeten zijn voor een gezonde samenleving Het omvat die onderdelen van de
gezondheidszorg en het openbaar bestuur die zich richten op de ziektepreventie en de
bescherming en bevordering van de gezondheid van de gehele bevolking.
mede daarom een taak van de overheid
NIGZ5
(=Nederlands Instituut voor GezondheidsZorg
Mensen hebben recht op gezondheidszorg; zorg is een recht.
De zorg is gegarandeerd in de wet voor iedereen, zonder
voorbehoud; oud en jong, ziek en gezond, etc. VN6; UVRM (=Universele Verklaring van de Rechten van de Mens)
“Een ieder heeft recht op een levensstandaard, die hoog genoeg is voor de gezondheid en het welzijn van zichzelf en zijn gezin, waaronder inbegrepen voeding, kleding, huisvesting en geneeskundige verzorging en de noodzakelijke sociale diensten, alsmede het recht op voorziening in geval van werkloosheid, ziekte, invaliditeit, overlijden van de echtgenoot, ouderdom of een ander gemis aan
bestaansmiddelen, ontstaan ten gevolge van omstandigheden onafhankelijk van zijn wil.
Moeder en kind hebben recht op bijzondere zorg en bijstand. Alle kinderen, al dan niet wettig, zullen dezelfde sociale bescherming genieten.”
De zorg is internationaal erkend als een grondrecht van elk mens.
Tabel IV.2 - Verschil tussen patiënt en klant
Bron Patiënt Klant Verschil
Van Dale7
Iemand, die medische hulp nodig heeft.
Iemand die van de diensten van een handelaar, vakman enz. gebruik wenst te maken, cliënt
De intentie is anders; nodig hebben ten opzichte van . wensen
van.
Wikipedia8
Iemand aan wie medische hulp wordt verleend. De patiënt is de hulpbehoevende en geniet de zorgen of het toezicht van een medisch hulpverlener.
Een afnemer van een product of dienst van een leverancier. In principe is het zo dat hier betaling tegenover staat. Omdat de leverancier graag geld wil verdienen en/of van zijn inkomsten van de klant afhankelijk is zal hij proberen het zijn klant naar de zin te maken. Indien sprake is van vrije marktwerking kan de klant vrij tussen meerdere leveranciers kiezen waardoor de leverancier eens te meer geprikkeld is zijn best te doen.
Wil een zorgverlener inkomsten genereren? Wordt een zorgverlener geprikkeld door inkomsten? Kotler9 Ziekenhuizen, verpleeghuizen en andere instellingen; die goederen en diensten leveren aan mensen, die aan hun zorg
toevertrouwd zijn (institutionele markt)
Individuen en huishoudens, die goederen kopen voor persoonlijk gebruik (consumentenmarkt). De wijze van aanlevering goederen/ diensten is anders. Patiënten hebben minder keuze. Bij de consumentenmarkt is er meer keuzevrijheid. RVZ10
“Patiënten dienen zoveel als mogelijk
klanten te worden, zoals dat in de meeste andere sectoren
van de samenleving het geval is.”
“Cliënten dienen de keuze te hebben tussen zorg in natura,en zorg gekoppeld aan een systeem van restitutie (of waar mogelijk,
op basis van een PGB).”
Een patiënt is een klant, als er voldoende
zorgaanbod is. Een lichte overcapaciteit aan
zorgprofessionals is benodigd voor vrije keuze.
KPN
SnellerBeter11
“Patiënt wordt vooral bij de relatie tussen een patiënt en een
zorgverlener gebruikt.”
“Met zorgconsumenten worden alle verzekerden bedoeld, of ze nu actief gebruik maken van de zorg of niet.”
Patiënt doet altijd een beroep op zorg, consument doet niet altijd beroep op zorg. Het verschil zit in het soort markt; aanbod- of
vraagmarkt. Een vraagmarkt kan van
8
http://nl.wikipedia.org/wiki/Patient enhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Klant 9
een patiënt een klant maken.
Porter & Teisberg12
Vroeger werd er alleen op basis van kwaliteit geconcurreerd; nu wordt er meestal op basis van prijs en secundair kwaliteit geconcurreerd (in VS) door zorgpartijen. Dit is het nadeel van zieke mensen, die echt zorg nodig hebben. (afgeleid)
Bijlage V - Topiclijst (semi-gestructureerd interview) Algemeen (smalltalk)
NAW, titel, beroep, functie
Core business, omzet, winst, # werknemers (!) Wat is de missie van uw instelling?
Wat is uw mening over vergrijzing en ontvolking? (!) Wat zijn kansen voor I2Care bij uw zorginitiatief? (!) Speelt uw bedrijf daar actief op in?
Speelt de concurrentie daar op in?
Ondersteunt u het nut van marktwerking in de zorg?
Ondersteunt u het nut van ICT als medium voor flexibiliteit, kwaliteit en efficiency/ effectiviteit van de zorg op (middel)lange termijn?
Wat is u visie voor de toekomst voor Noord Nederland? Zorginitiatief keten
De zorgwereld bestaat uit vele aanbieders en vele soorten spelers. Welke zijn voor uw zorginitiatief van belang. (spontaan noemen, later allemaal noemen) (!)
o Woningcorporaties o Huisartsen o Bedrijfsarts o Apothekers o Ziekenhuizen o Thuiszorg o Zorgverzekeraars
o Bedrijven met zorginnovatie (Atos Origin, Logica CMG, etc) o Patiëntencollectieven
o Gemeente en regelgeving (provincie) o Universiteit
Wie is in uw opinie de sterkste partij (baas) in de zorgmarkt?
Wie is in uw opinie duidelijk niet de sterkste partij (zwakkere partijen) in de zorgmarkt? Wat is uw zorgbudget (is dat budget gestegen de afgelopen vijf jaar; zo ja hoeveel en
waarom, zo nee, waarom niet?)
Bevat dat zorgbudget R&D uitgaven (Zo ja, relatief t.o.v. de investeringen) (!) In welke zorgfuncties voorziet u buiten onderdak/ verpleging ouderen? Welke zorgfuncties zijn interessante groeimarkten?
Wie zijn uw zorgpartners? Wat is hun rol in de zorgketen?
Heeft u een overlegorgaan met uw partners?
Wordt informatie over (klanten) patiënten (gedeeltelijk) gedeeld? (zo ja hoe, zo nee waarom niet (reden anders dan de wet)?)
Spelen er zich structurele conflicten af in de zorgketen? (!) Zijn er knelpunten in uw zorgketen/ samenwerkingsverband(en)? Wat is de rol van de overheid in uw zorginitiatief?
Heeft de overheid een coördinerende rol of een faciliterende rol in uw zorginitiatief? (motiveer)
Wat vindt u van de liberaliseringen m.b.t. uw zorginitiatief (managers vs. controle, vrijheid vs. transparantie, etc.)
Medepartijen in de zorg verwijten u het volgende (algemeen) eigenbelang dat ketenintegratie belemmert (!)
Bijvoorbeeld voor patiëntencollectieven
“minder privacy, bemoeienis met specifieke allocatie gelden overheid, bvb invalidentaxi, verregaande extramuralisering (te veel buiten het oog van de verpleegkundigen)” Wat is uw reactie daarop?
Kunt u dit conflict oplossen? (motiveer) (!)
Heeft u last van belangen van andere partijen die uw werk moeilijk maken?
Het is bekend dat de zorg erg kostbaar is (en stijgt als aandeel van de rijksbegroting); Vindt u dat de zorg goedkoper georganiseerd kan worden? (niet noemen; “ja maar we zijn goedkoper als de VS per hoofd van de bevolking, o.i.d..”)
Er zijn 6000+ nieuwe zorginitiatieven; wat voegt uw initiatief toe? Wat zijn juridische beperkingen in uw werk?
Maakt u gebruik van nieuwe technologie in uw werk? (domotica, transmurale zorg faciliteiten, sensortechnologie, VoIP enz ) (!)
Heeft u wel eens contact gehad met partijen in de zorg daarover (en ook gevolg aangegeven.)
Gelooft u dat IT de zorg efficiënter (en betaalbaarder) kan maken? Tot slot
In hoeverre kan de RuG deel uitmaken van een strategisch plan om ontvolking tegen te gaan (en dus vergrijzing op te vangen), m.a.w. is de RuG een geschikte project
facilitator? (!)
Wat voor rol ziet u weggelegd voor de RuG als onderdeel van het I2Care project
Wie zou u liever zien als stakeholder (“project sponsor”) om I2Care te promoten, dan de RuG? (!)
Wat moet er beter worden geregeld in de zorgmarkt? (controlevraag) Heeft u aanbevelingen? (!)
Wat miste dit interview naar uw mening aan noodzakelijke vragen op dit vlak? Wilt u ergens op terugkomen?
Heeft u tips voor partijen om te interviewen
Bijlage VI - Macro economische analyse van Noord Nederland (in grafieken) Vergrijzing/ demografische factoren
Totaal aantal inwoners van Noord-Nederland naar periode 0 200000 400000 600000 800000 1000000 1200000 1400000 1600000 1800000 1996 2001 2006 Periode Aantal inw oners
Totaal alle nationaliteiten
Totaal niet-Nederlandse nationaliteiten
Nederlands
(Bron: CBS Statline) Figuur VI.1 - Herkomst inwoners Noord-Nederland
Bevolking Groningen provincie in leeftijdsgroeppen naar periode
0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 1990 1995 2000 2005 Periode Aantal inwoners
Bevolking Friesland provincie in leeftijdsgroeppen naar periode
0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 1990 1995 2000 2005 Periode Aantal inwoners
Jonger dan 10 jaar 10 tot 20 jaar 20 tot 30 jaar 30 tot 40 jaar 40 tot 50 jaar 50 tot 60 jaar 60 tot 70 jaar 70 tot 80 jaar 80 tot 90 jaar 90 jaar of ouder (Bron: CBS Statline) Figuur VI.3 - Inwoners provincie Friesland in leeftijdklassen
Bevolking Drenthe provincie in leeftijdsgroeppen naar periode 0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 1990 1995 2000 2005 Periode Aantal inw oners
Relatieve verdeling van mensen naar leeftijdgroep per gebied in 2003
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Groningen (provincie) Nederland % op totaal inwoners Gebied tot 55 jaar 55-75 jaar 75 jaar en ouder
(Bron: STEC Rapport - 2003) Figuur VI.5 - Ouderen in Groningen & Nederland
Vruchtbaarheidscijfer vrouewen
Vruchtbaarheidscijfer per provincie
1,2 1,4 1,6 1,8 2 2,2 1990 1995 2000 2005 Periode Aantal levendgebore nen per vrouw
Absoluut aantal levendgeborenen naar tijd 0 50000 100000 150000 200000 250000 1990 1995 2000 2005 Periode Aantal levendgebore nen Totaal Nederland Groningen (PV) Friesland (PV) Drenthe (PV) (Bron: CBS Statline) Figuur VI.7 - Absoluut aantal levendgeborenen in Nederland
Immigratie/ emigratie Nederland & Noord Nederland
Immigratie/ emigratie van westers/ niet westerse inwonders in Nederland naar tijd
Totaal (niet Nederlandse) inwoners Noord-Nederland met herkomst naar werelddeel naar
periode 0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000 1996 2001 2006 Periode Aantal inw oners Totaal Afrikaanse nationaliteiten Totaal Amerikaanse nationaliteiten Totaal Aziatische nationaliteiten Totaal EU nationaliteiten Totaal Europese nationaliteiten Totaal Oceanische nationaliteiten Totaal niet-Nederlandse nationaliteiten (Bron: CBS Statline) Figuur VI.9 - Herkomst werelddeel van inwoners van Noord-Nederland
Totaal (niet-Nederlandse) inwoners Groningen Provincie met herkomst naar werelddeel naar
periode 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 18000 1996 2001 2006 Periode Aantal
inwoners Totaal Afrikaanse
Totaal (niet-Nederlandse) inwoners Friesland Provincie met herkomst naar werelddeel naar
periode 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 18000 1996 2001 2006 Periode Aantal inw oners Totaal Afrikaanse nationaliteiten Totaal Amerikaanse nationaliteiten Totaal Aziatische nationaliteiten Totaal Europese nationaliteiten Totaal niet-Nederlandse nationaliteiten Totaal Oceanische nationaliteiten (Bron: CBS Statline) Figuur VI.11 - Herkomst werelddeel van allochtone inwoners van Friesland
Totaal (niet-Nederlandse) inwoners Drenthe Provincie met herkomst naar werelddeel naar
Urbanisatie/ Ontvolking Noord-Nederland
Absoluut aantal inwoners per gemeenteklasse in Noord Nederland naar periode
0 100000 200000 300000 400000 500000 600000 700000 800000 900000 1991 1996 2001 2006 klein (<15000) midden (15000 < 50000) groot (>50000) (Bron: CBS Statline) Figuur VI.13 - Noord Nederland (absoluut aantal inwoners)
Verdeling inwoners van Noord-Nederland naar gemeenteklasse naar periode
Absoluut aantal inwoners per gemeenteklasse in Noord Nederland naar periode
0 100000 200000 300000 400000 500000 600000 700000 800000 900000 1991 1996 2001 2006 klein (<15000) midden (15000 < 50000) groot (>50000) (Bron: CBS Statline) Figuur VI.15 - Friesland (absoluut aantal inwoners)
Verdeling inwoners van Noord-Nederland naar gemeenteklasse naar periode
Absoluut aantal inwoners per gemeenteklasse in provincie Groningen naar periode
0 50000 100000 150000 200000 250000 1991 1996 2001 2006 klein (<15000) groot (>50000) midden (15000 < 50000) (Bron: CBS Statline) Figuur VI.17 - Groningen (absoluut aantal inwoners)
Verdeling inwoners van provincie Groningen naar gemeenteklasse naar periode
Absoluut aantal inwoners per gemeente klasse in provincie Drenthe 0 30000 60000 90000 120000 150000 180000 210000 240000 1991 1996 2001 2006 Periode Aantal inw oners klein (<15000) midden (15000 < 50000) groot (>50000) (Bron: CBS Statline) Figuur VI.19 - Drenthe (absoluut aantal inwoners)
Verdeling inwoners van provincie Drenthe naar gemeenteklasse naar periode
Totaal werkenden in Noord-Nederland in het MKB in alle sectoren naar periode
0 30000 60000 90000 120000 150000 180000 210000 240000 270000 300000 Drenthe 2000 Drenthe 2005 Friesland 2000 Friesland 2005 Groningen 2000 Groningen 2005 Periode Totaal banen > 100 banen 10 t/m 99 banen 0 t/m 9 (Bron: LISA) Figuur VI.21 - Totaal arbeidsactieven in Noord-Nederland in het MKB (alle sectoren)
Totaal werkenden in Noord-Nederland in het MKB in de zorgsector/ zorgmarkt naar periode
Totaal uitgaven universiteiten en bedrijfsleven aan R&D in Noord-Nederland naar periode
0 100 200 300 400 500 600 1997 2000 2003 Periode Totaal uitgaven (euro, mln) Totaal Noord-Nederland Groningen Friesland Drenthe (Bron: CBS Statline) Figuur VI.23 - Totaal uitgaven R&D in Noord-Nederland
Gemiddeld besteedbaar inkomen in Noord-Nederland naar periode
0 2 4 6 8 10 12 14 N ederla nd 1 999 N ederl and 2001 N ederl and 2003 N oord-Ned erlan d 1 999 N oord-Ned erlan d 2 001 N oord -Ne der lan d 2 003 Gr oni nge n 1 999 Gr oni nge n 2 001 Gr oni nge n 2 003 Fri es lan d 19 99 Fries land 20 01 Fri es land 20 03 D rent he 199 9 D rent he 200 1 D ren the 200 3 Periode Gemiddeld besteedbaar inkomen (x1000
euro) Gemiddeldbesteedbaar
inkomen per persoon
Bruto Binnenlands Product (BBP) per hoofd per regio naar periode
0 5 10 15 20 25 30 35 40 Tot aa l Ned erlan d 2001 Tot aal Ned erlan d 2 002 Tot aal Ne derlan d 2003 Tot aal Ned erlan d 2004 No ord-Ned erl an d 2 001 No ord-Ned erl an d 2 00 2 No ord-Ned erl an d 2 003 N oord-Ned erl an d 2 004 Gr onin gen 2001 G ro ni nge n 2 002 G ro ning en 2 003 Gr onin gen 2004 Fries land 20 01 Fries land 2002 Fries land 20 03 Fries land 20 04 D ren the 2 00 1 Dr en the 200 2 D ren the 200 3 D ren the 200 4 Periode Totaal (x1000 euro) BBP per hoofd (Bron: CBS Statline) Figuur VI.25 - Bruto Binnenlands Product per regio
Bruto regionaal product per provincie naar periode
Absolute werkloosheid (totaal werkzoekend) in Noord-Nederland per opleidingsniveau naar periode
(2003-2004 0 1500 3000 4500 6000 7500 9000 10500 12000 13500 15000 16500 dr ent h e 2003 drent h e 2004 Fries land 2 003 F ries land 2 004 G ron ingen 2003 G ron ingen 2004 Periode Aantal < vbo vbo mavo mbo havo vwo hbo
niet bekend
(Bron: CWI – 2003/2004) Figuur VI.27 – Werkloosheid in Noord-Nederland per opleidingsniveau
Absolute werkloosheid (totaal werkzoekend) in Noord-Nederland per leeftijdsklasse naar periode (2003-2004)
Relatieve verdeling van banen/ hoofdsector in Noord-Nederland naar periode
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Drenthe 2000 Drenthe 2005 Friesland 2000 Friesland 2005 Groningen 2000 Groningen 2005 Noord-Nederland 2000 Noord-Nederland 2005 Nederland 2000 Nederland 2005 Periode % verdeling banen/ sector op totaal banen Totaal diensten (overheid; lokaal, onderw ijs en zorg) Totaal diensten (vrije sector; transport, handel, horeca, financien, zakelijk en overig) Industrie Landbouw
(Bron: LISA – 2000/2005; Bewerkt voor verslag) Figuur VI.29 – Relatieve verdeling banen per hoofdsector in Nederland
Absolute verdeling van het aantal banen per hoofdsector in Noord Nederland naar periode (2000/2005)
0 50.000 100.000 150.000 200.000 250.000 300.000 350.000 400.000 450.000 500.000 550.000 600.000 650.000 700.000 750.000 800.000 Drenthe 2000 Drenthe 2005 Friesland 2000 Friesland 2005 Groningen 2000 Groningen 2005 Noord-Nederland 2000 Noord-Nederland 2005 Periode Totaal banen Totaal diensten (overheid; lokaal, onderwijs en zorg)
Totaal diensten (vrije sector; transport, handel, horeca, financien, zakelijk en overig) Industrie Landbouw
Grijze Druk in Nederland; % >65-jarigen ten opzichte van 15-64 jarigen naar periode (1995/2060)
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 1995 2010 2020 2030 2040 2050 2060 Jaar % >65-jarigen % 65 jarigen ten opzichte van 15-64 jarigen (Bron: CBS Statline/ CPB – 2003; Bewerkt door NRC – 2006) Figuur VI.31 - ‘Grijze Druk’ in Nederland tot 2060
Kerncijfers chronisch zieken/ hulpbehoevenden
Aantal ouderen naar leeftijdsgroepen (vergrijzing) in Nederland voor periode 2000-2030
0 200000 400000 600000 800000 1000000 1200000 1400000 1600000 1800000 2000000 2200000 2000 2010 2020 2030 Periode A a nt a l oude re n 65-74 Jaar 75-84 Jaar >85 Jaar (Bron: SCP - 2001) Figuur VI.33 - Verwachte vergrijzing in Nederland naar leeftijdsgroepen
Totale kosten alle ziekten (waaronder psychiatrie) en psychiatrie in Nederland in 2003 0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000 45000 50000 55000 60000 65000
Psychische stoornissen Totaal Type chronische
ziekte Totale kosten (mln. euro) 0-19 Jaar 20-44 Jaar 45-64 Jaar 65+ Jaar Totaal (Bron: RIVM) Figuur VI.35 - Totale kosten alle ziektebeelden in Nederland
Frequentie van medische consumptie
per zorgverlener per gebied voor periode (1999/2002)
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Totaal Nederland Noord Nederland
Groningen Friesland Drenthe Gebied Medische
consumptie (frequentie)
Contact met de huisarts per jaar (per persoon)
Contact met een specialist per jaar (per persoon) Ziekenhuisopnamen per jaar (per 100 personen) Contact met de fysiotherapeut per jaar (per persoon)
(Bron: CBS Statline – 1999/2002) Figuur VI.37 - Frequentie van medische consumptie in Nederland
Welzijn (eenzaamheid, welbevinden) per gebied
naar periode (1999/2002)
0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00% 90,00% 100,00% Totaal Nederland Noord NederlandGroningen Friesland Drenthe
Relatief aantal chronisch zieken in Nederland per leeftijdgroep naar periode
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
0-19 Jarigen 20-44 Jarigen 45-64 Jarigen >65 Jarigen
Zorgwerkers
(Bron: Prismant – 2004) Figuur VI.40 - Benodigd aantal verplegers, verzorgers en sociaal-agogen (SA) per jaar in geheel Nederland voor de periode 2003/2008.
Relatief benodigde toename zorgwerkers in Nederland per zorgcluster naar periode (2004/2008)
(Bruto) Participatiegraad werkende vrouwen per gebied in Nederland in 2006
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 %15-24 jarigen % 25-34 jarigen % 35-44 jarigen % 45-54-jarigen
Autochtoon Allochtoon Totaal
Leeftijdsgroep/ herkomst % Participatiegraad werkende vrouwen Groningen Friesland Drenthe (Bron: Prismant – 2006) Figuur VI.42 - Participatiegraad werkende vrouwen per regio
Absoluut aantal benodigde arbeidsplaatsen vs. werkelijke bezetting per zorgbranche in Nederland in 2004
Relatieve bezetting van benodigde arbeidsplaatsen per zorgbranche in Nederland in 2004 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% 90,0% 100,0% Ziekenhuizen Verpleeg- en Verzorgingshuizen (V&V Sector) Gehandicap-tenzorg Thuiszorg GGZ Zorgbranche % bezette arbeidsplaatsen % Bezette arbeidspla atsen (Bron: Prismant – 2004; Bewerkt voor rapport) Figuur VI.44 - Relatieve bezetting benodigde arbeidsplaatsen per zorgbranche
Bijlage VII.A - Primaire/ secundaire stakeholders in de zorg van Noord-Nederland Ad cure/ care modellen en stakeholder beschrijvingen bij hoofdstuk 1)
Tabel VII.A.1 - Model primaire stakeholders
Primaire Stakeholders
Medische industrie Zorgverzekeraars
Zorgverleners
(zie stakeholderanalyse voor toelichtingen) Farmaceutische industrie IQ Corp Pharma BioResearch Ophtec BioClear Bio-Medische industrie Life Sciences UMCG/ RuG BioMedCity MediPolis Lobby NeFarma Menzis De Friesland Belangenpartijen VECOZO ZN Huisartsen LHV LAD NHG Apothekers NIA Kring Extra Lloyds V&V Sector Interzorg Drenthe Gooregt Groningen Thuiszorg Thuiszorg Groningen/ Sensire ICARE Mantelzorg/ vrijwilligers Lot/ X-Zorg Ziekenhuizen UMCG Martini Wilhelmina Assen Scheper Emmen Medisch Specialisten KNMG Orde Zorgontvanger/
zorgbehoevenden Nieuwe toetreders 1
Fysiotherapie
Tabel VI.A.2 - Model secundaire stakeholders
Secundaire stakeholders
Overheden Belangengroepen Zorgfaciliteiten/
-voorzieningen EU Ministerie van VWS Provinciale Staten (PS) Gemeentes Economisch/ Werkgevers NOM VNO-NCW Noord Bedrijfsarts VEZONN/ ThinkToo Consultants Zorginnovatie ZonNW NIVEL Werknemers/ verpleegkundigen FNV V&VN Manifest SP “Zorg is geen markt” Sociale Woningbouw Patrimonium ICT coordinator
NICTIZ (=Nationaal ICT Instituut voor de Zorg) Toezichthouder
NZa (CTG/ CTZ/ NZa i.o.) (=Nederlandse
Zorgautoriteit)
Bijlage VII.B - Stakeholder salience types Tabel VII.B.1 - Stakeholder salience types
Stakeholder
type Power Legitimacy Urgency
Salience level Non-stakeholder
(8) (geen) Laag Laag Laag
Zeer laag
Dormant
Discretionary stakeholder (2)
(discrete)
Laag Hoog Laag Laag
Demanding stakeholder (3)
(eisende/ vragende)
Laag Laag Hoog Laag
Dominant stakeholder (4)
(dominante)
Hoog Hoog Laag Gemiddeld
Dangerous stakeholder (5)
(gevaarlijke)
Hoog Laag Hoog Gemiddeld
Dependent stakeholder (6)
(afhankelijke)
Laag Hoog Hoog gemiddeld
Definitive stakeholder (7)
(definitieve) Hoog Hoog Hoog
Zeer hoog
Bijlage VII.C - Uitwerking Stakeholderanalyse 1) Huisartsen
Nederland telt ongeveer 8400 huisartsen, hiervan is tweederde man. Deze verhouding is sterk aan het veranderen, omdat er tegenwoordig meer vrouwen dan mannen voor een huisartspost kiezen. Het aantal solopraktijken is aan het dalen, in het voordeel van duo- en groepspraktijken. Tevens kiezen veel huisartsen voor een ‘HOED’ structuur (Huisartsen-Onder-Een-Dak)13. Huisartsen zijn het belangrijkste onderdeel van eerstelijnszorg.
Huisartsen hebben een poortwachterrol voor de verdere zorg. Het maakt niet uit of het hier om cure of care gaat. De huisarts neemt in beide zorgrichtingen een belangrijke plaats in, door als eerste een diagnose te stellen. Huisartsen zijn net als andere medisch specialisten goed vertegenwoordigd in belangenorganen. De grootste en machtigste organisaties zijn binnen Nederland;
de LHV (= Landelijke Huisartsen Vereniging) voor algemene belangenbehartiging en onderlinge samenwerking.
de LAD14 (= Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband) voor CAO en salarisbehartiging.
het NHG15 (= Nederlands Huisartsen Genootschap) wetenschappelijke vereniging van huisartsen.
Tabel VIIC.A Stakeholder salience theorie
Stakeholder Huisartsen De huisarts heeft in Nederland een poortwachterrol. De huisarts is het belangrijkste onderdeel van eerstelijns zorg. Huisartsen zijn erg belangrijk voor de zorgsector binnen de cure en care. (hoog)
De huisarts heeft directe banden met V&V sector, GGZ, specialisten, consultatiebureaus, verslavingszorg, ziekenhuizen, thuiszorg, apothekers, patiëntencollectieven en patiënten. Het oordeel van de huisarts wordt binnen de eerstelijnszorg als doorslaggevend gezien. (zeer hoog)
De huisarts heeft in het algemeen een
behoudende rol; het gaat primair om de patiënt. Huisartsen zijn sceptisch ten opzichte van
hervormingen. Er kan niet gesproken worden van een mening van een (lees “1”) huisarts. De LHV en NHG staan binnen de zorgsector in Noord-Nederland
bekend als behoudende organisaties.
(laag)
Huisartsen zijn ‘dominant’; dominante stakeholders in de zorgsector. Huisartsen hebben invloed uit rechtswege, via de positionering in het middelpunt van de zorg en door het
positieve imago. Huisartsen zijn niet erg veranderingsgericht, omdat zij daar vaak nadeel van ondervinden; meer werkdruk, lagere lonen, minder zeggenschap, meer regels, etc. Zonder huisartsen aan de zijde heeft een nieuw initiatief per definitie een machtige stakeholder tegenover zich. Daarbij als concurrerende initiatieven zich wel de huisartsen aan hen zijde verkrijgen, dan hebben die initiatieven een machtige partner.
I2Care & Huisartsen
I2Care doet er goed aan met belangengroepen van huisartsen en enkele huisartsenposten in de regio Noord-Nederland te praten. Huisartsen zijn de poortwachters van de cure zorg, daarnaast zijn huisartsen een van de belangrijkste stakeholders in de care zorg. I2Care hoeft niet per se huisartsen constant te betrekken bij het initiatief, maar wel te luisteren naar hun ideeën en aandachtspunten. Huisartsen hebben goede feedback over de zorgmarkt/ zorgsector in het algemeen en patiënteninformatie in het bijzonder te bieden aan andere zorginstellingen.
2) Zorgverzekeraars
De rol van de zorgverzekeraars is veranderd na de start van de ZVW (zorgverzekeringswet). Zorgverzekeraars zijn bedrijven geworden, die elkaar via de zorgmarkt beconcurreren. De samenstelling van zorgpakketten en de hoogte van de premie veranderen hierdoor. De voorspelling is dat zorgverzekeraars hierdoor innovatiever worden in hun dienstverlening. Tevens is er een impuls tot meer efficiency en effectiviteit van bedrijfsactiviteiten, zodat de kostprijs van de dienstverlening daalt. Hierdoor zouden de premies weer lager worden voor de klant/ patiënt. Zorgverzekeraars kunnen ook concurreren op basis van kwaliteit, in de praktijk de samenstelling van het basis zorgpakket.
Zorgverzekeraars worden binnen de zorgmarkt als machtig ervaren. Vele
zorgpartijen; huisartsen, ziekenhuizen, thuiszorg, patiëntencollectieven en de V&V sector ervaren zorgverzekeraars als machtig. In de primaire opzet van marktwerking is het juist voor de politiek (liever regeringscoalitie; Balkenende I, II & III) de bedoeling geweest om de
betwijfelen. Zorgverzekeraars zijn actief aan het fuseren voor schaalvergroting om synergie en volume te bereiken. Er moet wel opgemerkt worden dat er een zorgautoriteit is gestart. De Zorgautoriteit i.o. functioneert op dit moment nog niet, maar zal onder leiding staan van dhr. F. De Grave, voormalig VVD kamerlid en bestuurder.
Menzis
In het Noorden is Menzis nu de grootste zorgverzekeraar. Het gros van de 2,05 Miljoen verzekerden bevindt zich in het Noorden van Nederland. Onlangs gaf Menzis aan te fuseren met Agis, Delta Lloyd, Delta Lloyd Groep (2) en OHRA. Deze fusie zal in de loop van 2007 naar planning afgehandeld worden. De groep verzekerden is dan 4,1 miljoen mensen groot en zal 25% van de Nederlandse markt vertegenwoordigen. Overigens moet de rol van kleinere, regionaal georiënteerde zorgverzekeraars als ONVZ, Salland & De Friesland in Noord-Nederland niet onderschat worden.
Tabel VIIC.B Stakeholder salience theorie
Stakeholder Invloed Legitimiteit Urgentie
Zorgverzekeraar (Menzis)
Menzis een machtige stakeholder, want Menzis kan succesvol macht/ invloed/ dwang uitoefenen op andere stakeholders. Op zijn minst is het te stellen dat Menzis een goede onderhandelingspositie heeft en serieus wordt genomen.
(zeer hoog)
Zorgverzekeraars (en dus Menzis) worden binnen de zorgsector zelf als machtig ervaren. Deze macht wordt door zorgpartijen als bedreigend ervaren. De zorgpartijen accepteren de machtspositie van zorgverzekeraar in feite niet. (laag)
Menzis staat wel onder druk om te veranderen. Er moet geïnnoveerd worden om nieuwe diensten aan te bieden. Menzis wil graag dat de zorg verder liberaliseert. (hoog)
Menzis wordt binnen de zorg als een ‘dangerous’; gevaarlijke stakeholder aangeduid. Menzis heeft macht (geld en middelen) en geeft aandrang om veranderingen te bewerkstelligen. I2Care moet zich bewust zijn dat Menzis in de zorgmarkt een prominente stakeholder is. Menzis betrekken bij een initiatief als I2Care is vrijwel onontkoombaar op de lange termijn. Daarnaast is Menzis erg positief over publiek-private samenwerking en zou Menzis juist een sterke partner kunnen zijn voor I2Care.
I2Care & Zorgverzekeraars
zelfstandige financiering zo snel mogelijk gegarandeerd. In de eerste vier jaren zal er wel funding van derden; overheid en participanten nodig zijn16.
3) Thuiszorg
De thuiszorg is het meest directe zorgcontact dat er voor patiënten is. De thuiszorg heeft dan niet alleen een verzorgende taak, maar ook een sociale taak. Hulpbehoevenden en ouderen zijn vaker eenzaam dan jongeren en gezonde mensen. Veel thuiszorgmedewerkers
erkennen deze sociale kant van het vak. Veel thuiszorgmedewerkers hebben daarom meer uit betrokkenheid de thuiszorg als werkterrein gekozen, dan uit carrière perspectief.
Er hebben zich wel grote schaalvergrotingen voorgedaan binnen
thuiszorgorganisaties door middel van fusies. Thuiszorgorganisaties zijn van kleinschalige zorginstellingen aan huis veranderd in grote zorgbedrijven, die soms halve provincies van zorg voorzien.
Thuiszorg Groningen/ Sensire17
De grootste thuiszorgorganisatie van het Noorden is Thuiszorg Groningen/ Sensire. Deze organisatie heeft 14500 medewerkers en verzorgt +/- 45000 patiënten. Thuiszorg
Groningen/ Sensire is sinds tien jaar gekwalificeerd met een ISO-HKZ certificaat. Verdere groei van Thuiszorg Groningen/ Sensire buiten de provincie is niet mogelijk gebleken. De NMa heeft hier een stokje voor gestoken door samenwerking met ICARE uit Drenthe en met Sensire Gelderland te verbieden.
Tabel VIIC.C Stakeholder salience theorie
Stakeholder Invloed Legitimiteit Urgentie
Thuiszorg Groningen/ Sensire
De Thuiszorg Groningen/ Sensire heeft veel invloed binnen de zorg. De invloed is wel vooral gegroeid door fusies met andere
thuiszorgorganisaties.
Thuiszorg Groningen/ Sensire is bijna een monopoly binnen de provincie Groningen. Toch kan Thuiszorg Groningen/ Sensire niet beschikken over al die informatie die ze ter
beschikking zouden willen hebben (patiëntgegevens huisartsen) (hoog) Thuiszorg Groningen/ Sensire wordt binnen de zorgsector wel breed gedragen en erkend als belangrijke stakeholder. (hoog) Thuiszorg Groningen/ Sensire werkt graag mee aan moderniseringen binnen de zorg om de zorgverlening te verbeteren. Koala en ThuiszorgOnline zijn daar een voorbeeld van.
(hoog)
Thuiszorg Groningen/ Sensire wordt binnen de zorg breed gedragen. Niemand betwijfelt de essentiële rol van de thuiszorg in het langer thuis wonen en hulp na een medische ingreep van ouderen en hulpbehoevenden. Thuiszorg Groningen/ Sensire heeft aandrang om zorgverlening te verbeteren, omdat er simpelweg geld bespaard kan worden. Tevens neemt het aantal zorgwerkers de komende jaren niet toe en moet er efficiency/ productiviteit vooruitgang geboekt worden via IT faciliteiten. I2Care kan via Thuiszorg Groningen/ Sensire veel nieuwe zorginnovaties aan de man (patiënt)brengen.
4) Apothekers
De grootste apothekersverenigingen in Noord-Nederland zijn Kring apothekers, Extra apothekers en Lloyds apothekers. In Groningen zijn er in totaal +/- 56 apothekers, in Friesland +/- 55 apothekers en in Drenthe +/- 39 apothekers. Een belangrijke
branchevereniging is het NIA (=Nederlandse Industrie Apothekers). Apothekers zijn sinds enkele jaren het monopoly op medicijnen kwijt geraakt. Drogisterijen verkopen nu ook (veel verkochte) medicijnen; DA, Etos etc. Voor eerstelijnszorg en tweedelijnszorg zijn de
apothekers essentieel voor de zorgverlening. Apothekers nemen bij de cure- en carezijde van de zorg een centrale rol in. Vooral in kleine gemeenschappen zijn apothekers en
huisartsen vaak bekenden van elkaar, doordat ze hetzelfde verzorgingsgebied bedienen. Dat impliceert niet dat er in verstedelijkte gebieden weinig of minder overleg is tussen artsen en apothekers. Het overleg in kleinere gemeenten is door de schaalgrootte vaker van informele aard, dan van formele aard.
Tabel VIIC.D Stakeholder salience theorie
Stakeholder Invloed Legitimiteit Urgentie
Apothekers
Apothekers hebben door het afbreken van het monopoly op medicijnen inkomsten en markt moeten afstaan. De specifieke kennis en opleidingseisen garanderen desondanks voor de toekomst een sterke positie van
apothekers in Nederland. Al wordt de onafhankelijke apotheker wel steeds schaarser. Apothekers-verenigingen zijn eigenlijk het machtigst.(hoog)
De rol en het belang van apothekers wordt niet in de zorgsector betwijfeld. De apotheker als
kennisautoriteit voor medicijnen is
noodzakelijk. Wel is er kritiek uit de zorgsector over de biomedische lobbygroepen, die apothekers (en huisartsen) aanspoort via bonussen om duurdere medicijnen te leveren. (hoog)
Apothekers zijn niet veranderingsgericht, als het hun belang schaadt. Het kwijtraken van het medicijnen
monopoly was daar een goed voorbeeld van. Apothekers hoeven bij een status quo geen macht uit te oefenen om de positie te behouden of te versterken. (laag) Apotheken zijn een ‘dominant’; dominante stakeholder in de zorgsector/ zorgmarkt. Apothekers hebben veel invloed op het zorgproces en zijn onmisbaar voor patiënten als leverancier van medicijnen. Er zijn geen zorgpartijen die de apotheker bekritiseren in de rol die ze spelen binnen de zorg. Daarbij zullen apothekers niet echt vaak macht uitoefenen, maar dat kunnen en zullen ze wel als het belang geschaad wordt.
I2Care & Apothekers
Verpleeg- en verzorgtehuizen zijn belangrijke onderdelen van de zorgketen. Vooral ouderen maken veel gebruik van verpleeg- en verzorgtehuizen, maar ook een aanzienlijke groep alleenstaande chronisch zieken. Vooral verpleegtehuizen hebben een negatief imago. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn naast personeelsschaarste en krappe budgetten. De verpleeghuissector is zich vooral gaan richten op het verschaffen van extramurale zorg (nazorg ziekenhuis) naast langdurige verpleging. In verpleegtehuizen wordt een patiënt echt opgenomen. Het kan hier gaan om ouderen met een verslechterde gezondheid, afhankelijke, chronisch zieken en revaliderende mensen. Opname in een verpleegtehuis is overigens alleen mogelijk na een positief CIZ (= Centrum Indicatiestelling Zorg) advies. De trend is om steeds meer extramurale zorg te bieden in plaats van intramurale zorg.
Verzorgingstehuizen of bejaardentehuizen zijn zorgverleners waar ouderen grotendeels onafhankelijk met verpleegkundige ondersteuning kunnen leven. Zorg wordt gedeeltelijk naar keuze vastgesteld (tafeltje dekje, hulp bij huishouding) of na overleg met verpleging, ouderen en vaak ook familie (tillift, hulp bij wassen). Opname in een
bejaardentehuis is vaak definitief voor ouderen en zal in veel gevallen alleen overgaan tot een verblijf in een verpleegtehuis.
Interzorg Assen
De zorggroep Interzorg bestaat uit tien zorginstellingen (zeven zorgcentra; De Slingeborgh, De Wijde Blik, De Hoprank, De Hullen, De Driemaster, Hendrik Kok en Kornoeljehof en drie verpleegtehuizen; Anholt, Nieuw Graswijk en Esmark) in Midden en Noord Drenthe.
Daarnaast is er een fusie met Wilhelmina ziekenhuis in Assen en een gestructureerd samenwerkingsverband met huisartsen en apothekers uit de regio. Het aantal
personeelsleden is 1350 medewerkers (740 FTE) en de omzet bedraagt rond de 48 Miljoen euro. Interzorg heeft veel vertrouwen in thuiszorg en mantelzorg. De zorggroep gelooft in de ‘civil society’ en de kracht van mensen om betrokken te raken bij zorg. Mede hierom heeft Interzorg veel jongeren/ studenten in dienst. Voor thuis wonen zijn er
samenwerkingsverbanden met twaalf woningcorporaties in Assen,
Interzorg Assen heeft een andere insteek gekozen. De missie is letterlijk; “maak van de laatste tien jaren een feest.” Er wordt erg veel gedaan aan recreatie en activiteiten voor ouderen. Eenzaamheid bestrijden is hierbij de onderliggende gedachte. In de praktijk blijken gezondheidsklachten en vereenzaming vaak samen op te treden (niet te verwarren met aanstellen.)
Interzorg is voor hervormingen in de zorg en ondersteunt het kabinetsbeleid voor marktwerking en EPD. Interzorg is huiverig voor de WMO en de allocatie van zorgbudgetten. De WMO kan uitpakken als een verkapte bezuiniging voor de V&V sector en dat leidt daling van de kwaliteit van extramurale zorg. Marktwerking werkt offerte aanbieding in de hand, maar wat is een goede offerte. Concurreren op basis van prijs is wellicht onverstandig in de V&V sector binnen de zorgsector/ zorgmarkt.
Een goed voorbeeld draait om de vergoeding per bed in verpleegtehuizen; de laagste aanbieder van verpleegtehuizen krijgt van de provincie/ (nu via WMO:) de gemeente het budget toegewezen. Stel; Interzorg biedt een verpleegbed aan voor de prijs van 350 euro. (Om zich concurrerend op te stellen, zal Interzorg de kostprijs per bed wellicht scherp stellen op 300 euro.) Een kwalitatief mindere zorgverlener B biedt verpleegbedden aan voor 200 euro. Zorgverlener B krijgt dan vaak de deal, maar over de kwaliteit van het bed is dan geen indicatie gesteld. Offertes worden in de V&V sector vaak puur en alleen op prijs beoordeeld. Uiteindelijk is verpleegde patiënt de dupe en de kwalitatief goede zorgverlener moet zich terug terugtrekken uit de markt.
Tabel VIIC.D Stakeholder salience theorie
hebben last van onderbezetting van personeel, toenemende werkdruk en bezuinigingen. Interzorg verleent vanuit verzorgingshuis thuiszorg aan de aanleunende panden voor gedeeltelijk zelfstandigen. Ouderen blijven ook liever en langer thuis wonen dan vroeger
(laag)
binnen de
zorgsector. Interzorg zoekt invloed door samen te werken met andere zorgverleners. Samen staan ze sterk ten opzichte van de provincie en ministerie VWS. (hoog) zorgverleners daarmee gestimuleerd worden activiteiten en financiën op orde te hebben. Interzorg wil niet dat marktwerking de concurrentie zodanig
versterkt dat
samenwerkingsverbanden verloren gaan en dat alleen op kosten geconcurreerd kan worden (laagste zorgofferte krijgt de deal is niet in belang van de
patiënt.) Interzorg is huiverig voor de WMO (als verkapte bezuiniging) en denkt dat op termijn extramurale daar onder zal leiden.
(gemiddeld)
De V&V sector zijn via de stakeholder salience theorie aan te duiden als een ‘discretionary’; discrete stakeholder. Dat geldt dan wel alleen onder de huidige omstandigheden. V&V
instanties hebben een zodanig toenemende werkdruk en een dermate centrale rol in de zorg, dat zij simpelweg onmisbaar zijn. Als V&V instanties te veel nadeel zullen ondervinden van hervormingen dan kunnen zij die hervormingen gemakkelijk afwenden door de
werkzaamheden te frustreren. I2Care & V&V Sector
De V&V sector biedt voor I2Care goede mogelijkheden als gesprekspartner, want domotica en IT toepassingen worden binnen de V&V sector en management graag verwelkomd. Vooral personeel binnen de V&V sector zal bij de komende toename van ouderen in
instellingen zwaarder belast worden. Hulp van apparatuur om het fysieke werk te verlichten is een voorwaarde om het werk te kunnen blijven uitvoeren. Daarbij zal het management met een tekort aan personeel (zie socio-economische analyse) andere oplossingen moeten vinden om met een min of meer gelijk aantal zorgwerkers de productiviteit te kunnen verbeteren.
6) Ziekenhuizen
Het is van belang om binnen de ziekenhuis sector drie soorten ziekenhuizen te onderscheiden
1. Grote, stedelijke ziekenhuizen (waaronder de academische ziekenhuizen, met een omzet > 120 Miljoen euro)
2. Middelgrote (75 Miljoen euro < omzet < 120 Miljoen euro) 3. Kleinere streekziekenhuizen (omzet < 75 Miljoen euro).
Streekziekenhuizen moeten onder druk van hervormingen vanuit de overheid echt kiezen voor zorgtaken. Zij moeten kerntaken identificeren voor hun verzorgingsgebied en
groot volume aan soortgelijke patiënten een lager mortaliteitsrisico hebben18 (Birkmeyer et al; 2002).
Kleinere ziekenhuizen ontlenen het bestaansrecht steeds meer aan de sterkte op bepaalde medische gebieden. Het is logisch, dat grote ziekenhuizen door bredere budgetten over meer mogelijkheden beschikken en daarom meer sterke afdelingen hebben. Voor kleinere ziekenhuizen is de focus op sterke afdelingen belangrijk geworden.
Kwaliteitskenmerken zijn daarom erg belangrijk. Er worden door het Centraal College van Deskundigen in de Zorgsector (CCvD-Z), diverse kwaliteitskenmerken uitgereikt aan
ziekenhuistaken, o.a. HKZ, NIAZ en ISO. Binnen Noord-Nederland zijn er diverse belangrijke ziekenhuizen voor Groningen en Drenthe zijn dat Martini Groningen, UMC Groningen,
Wilhelmina ziekenhuis Assen, Isala Klinieken Zwolle en Scheper ziekenhuis Assen19. Voor I2Care zijn Wilhelmina en Scheper geïnterviewd.
Van belang is om op te merken dat ziekenhuizen formeel de bazen zijn van medisch specialisten. In praktijk is de machtverhouding veel meer gelijk dan dat op eerste indruk zou lijken. In feite wordt met de stakeholder ziekenhuis het bestuur bedoeld van een ziekenhuis; raad van bestuur (RvB) of managementteam (MT).
Wilhelmina Assen20
Het Wilhelmina ziekenhuis in Assen heeft een omzet van 66 Miljoen euro. Er werken 788 medewerkers (FTE). Op basis hiervan kan het WZA als een klein ziekenhuis bestempeld worden. Het onderzoek- en adviesbureau Roland Berger heeft onderzoek gedaan naar de bedrijfsvoering en kwaliteit van Nederlandse ziekenhuizen op basis van de gegevens van de ziekenhuizen van de afgelopen vijf jaar. WZA kan het best functionerende ziekenhuis van Nederland genoemd worden op basis van kwaliteit van de zorg en financiële status. WZA heeft het HACCP kwaliteitskenmerk en verwacht in 2006 het NIAZ kenmerk te ontvangen. Scheper Emmen21
Het Scheper ziekenhuis in Emmen heeft een omzet van 93 Miljoen euro. Er werken 1300 medewerkers (FTE). SZE is daarmee een middelgroot ziekenhuis en vooral binnen de regio erg belangrijk. De belangrijkste punten waarop SZE zich wil onderscheiden zijn; plastische chirurgie, intensive care, microchirurgie en infasieve cardiologie (dottering). Tevens heeft SZE een HKZ kenmerk voor nierdialyse ontvangen.
7) Medisch specialisten
Een medisch specialist is een arts die zich na de 6-jarige universitaire basisopleiding
geneeskunde heeft gespecialiseerd in een orgaan(systeem), of een deel of richting daarvan. Een opleiding duurt voor de meeste specialismen meestal 4 tot 6 jaar. Hoewel ook
huisartsen na de basisopleiding vervolgopleidingen gevolgd hebben, worden zij geen specialisten genoemd. In Nederland zijn er in totaal 1300-1400 medisch specialisten werkzaam.
Macht van specialisten
De redenen voor de grote macht van Medisch Specialisten zijn meervoudig. De belangrijkste oorzaken, die de macht in de hand werken zijn; schaarste aantal artsen, sterke landelijke belangengroepen en de macht van de eed.
1. Artsen zijn schaars in Nederland, mede omdat de opleidingen/ universiteiten met een numerus fixus het aantal studenten klein houdt. Het aanbod aan artsen wordt kunstmatig klein gehouden ten opzichte van de vraag. Officieel om de toestroom van
geïnteresseerde studenten in te dammen en de kwaliteit van de opleiding te waarborgen.
18
Aangezien geneeskunde opleidingen binnen academische ziekenhuizen worden
aangeboden zijn het de artsen zelf die de instroom beperken. Politieke partijen willen de numerus fixus graag afschaffen.
Het is niet te ontkennen dat een schaarste van artsen de macht van de groep
vergroot op het management van ziekenhuizen. Het management is dan afhankelijk van de steun van artsen in plaats van andersom. Artsen kunnen meteen in een ander ziekenhuis aan de slag. Tevens waarborgt de schaarste een betere
onderhandelingspositie bij salaris.
2. Artsen zijn goed georganiseerd in belangengroepen. Het KNMG (30000 artsen) en de “Orde der Medisch Specialisten” (actief in elke zorginstelling waar ze opgericht wordt) zijn de belangrijkste coöperatieve organen. Ook de kleinere koepels zijn groot; de LAD
bijvoorbeeld vertegenwoordigt maar liefst 60% van de artsen in dienstverband.
3. Artsen kunnen zich beroepen op de eed. Als er door de overheid gewezen wordt op het belang van bezuinigingen en/ of reorganisaties, dan kunnen artsen deze veranderingen bestrijden.
Tabel VIIC.E Stakeholder salience theorie
Stakeholder Invloed Legitimiteit Urgentie
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Klein ziekenhuis, relatief groot in omgeving, beconcurreerd door Bethesda Hoogeveen Ziekenhuis. (gemiddeld) Groot samenwerkingsverband met Interzorg Assen voor
nazorg patiënten (V&V sector). Tevens uitgeroepen tot beste ziekenhuis van Nederland van de afgelopen vijf jaar. WZA geniet binnen en buiten de regio aanzien.
(hoog)
WZA geeft nadruk belang aan van focus op cure. Verzorging moet zoveel mogelijk bij thuiszorg en V&V sector komen. Zorg aan huis is voor WZA een logische volgende stap. WZA wil
extramurale zorg vanuit ziekenhuis gestuurd zoveel mogelijk stopzetten. WZA ziet zorg aan huis als een taak van de thuiszorg. (hoog) Scheper Ziekenhuis Emmen Middelgroot ziekenhuis in Drenthe, groot in regio in human resource en omzet. (hoog) Relatief veel samenwerkingsverbanden binnen de zorg; thuiszorg, collega ziekenhuizen en huisartsen. Cure onderdeel van Zorggroep Suydevelt. (hoog)
