RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN 2015 EN 2016 IN DE GEMEENTE
Leeuwarderadeel
Plaats : Stiens
Gemeentenummer : 0081 Onderzoeksnummer : 288786 Datum onderzoek : 21 maart 2016 Datum vaststelling : 12 juli 2016
VOORWOORD . . . 5
1 INLEIDING . . . 6
2 VVE IN DE GEMEENTE LEEUWARDERADEEL . . . 8
3 CONCLUSIES. . . 13
INHOUDSOPGAVE
Pagina 3 van 13
In de periode 2007-2012 heeft de Inspectie van het Onderwijs een landelijke bestandsopname uitgevoerd naar de kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie (vve). Daarna is het signaalgestuurde toezicht op vve in werking getreden.
Het signaalgestuurde toezicht vve begon eind 2013 met het versturen van digitale vragenlijsten naar de 315 middelgrote en kleine gemeenten.
Voor de 37 grote gemeenten is er tot en met 2015 een apart monitortraject.
Op basis van een analyse van de digitale vragenlijsten is besloten om in middelgrote en kleine gemeenten waar risico’s ten aanzien van de uitvoering van de wettelijke vve-verplichtingen lijken te bestaan, een onderzoek uit te voeren. Het onderzoek is uitgevoerd in de tweede helft van 2015 en de eerste helft van 2016. Dit rapport beschrijft in hoeverre de gemeente Leeuwarderadeel in 2015/2016 voldoet aan de eisen ten aanzien van vve en welke veranderingen hebben plaatsgevonden ten opzichte van de bestandsopname.
De hoofdinspecteur primair onderwijs en speciaal onderwijs, Dr. A. Jonk
VOORWOORD
Pagina 5 van 13
Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar het gemeentelijke beleid ten aanzien van voor- en vroegschoolse educatie (vve) in de gemeente Leeuwarderadeel in 2015 en 2016.
De aanleiding van het onderzoek is dat de inspectie onvoldoende zicht heeft op het voldoen aan wettelijke eisen ten aanzien van voor- en vroegschoolse educatie in deze gemeente omdat de gemeente in verband met wisseling van beleidsambtenaren de digitale vragenlijst niet heeft ingevuld
De basis van het onderzoek is een gesprek met betrokkenen van de gemeente, de aangeleverde documenten en de toelichting daarop. Vervolgens hebben wij de eisen met betrekking tot het vve-beleid beoordeeld en de veranderingen ten opzichte van de bestandsopname in beeld gebracht.
Het signaalgestuurde toezicht op de vve-locaties maakt nog geen deel uit van dit onderzoek. De signalen van de GGD zijn leidend om te bepalen welke
peuterspeelzalen en kinderdagverblijven met voorschoolse educatie worden bezocht.
Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten:
• Een gesprek met de betrokken beleidsambtenaar over het vve-beleid van de gemeente.
• Analyse van aanvullend opgevraagde informatie in relevante beleidsdocumenten van de gemeente.
• Intern overleg met het team Kinderopvang over GGD-toezicht in de gemeente.
• Beoordeling van vve-beleid van de gemeente Leeuwarderadeel.
INLEIDING 1
Onderzoeksopzet
Als basis voor de beoordeling gelden de beoordelingscriteria toezichtkader voor- en vroegschoolse educatie voor gemeenten, zoals die te vinden zijn op:
www.onderwijsinspectie.nl > onderwijssectoren > voor- en vroegschoolse educatie.
Hoofdstuk 2 geeft een beeld van het vve-beleid op gemeentelijk niveau. Daar wordt ingegaan op de ontwikkeling van de gemeente sinds de bestandsopname (paragraaf 2.1) en op de door de gemeente aangeleverde vve-documenten (paragraaf 2.2). Tenslotte geven wij in dit hoofdstuk een oordeel over het gemeentelijke vve-beleid (paragraaf 2.3). Hoofdstuk 3 bevat de conclusies over het vve-beleid in de gemeente Leeuwarderadeel.
Toezichtkader
Opbouw rapport
Pagina 7 van 13
De gemeente Leeuwarderadeel heeft geen digitale vragenlijst ingevuld. Daarom heeft de inspectie onvoldoende zicht op mogelijke risico’s ten aanzien van het voldoen aan wettelijke eisen betreffende voor- en vroegschoolse educatie. De gemeente heeft wel beleidsdocumenten opgestuurd.
De beoordeling van het gemeentelijke beleid is gebaseerd op de opgevraagde gemeentelijke beleidsdocumenten en het gesprek met de gemeente (zie paragraaf 2.3).
Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal:
1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig.
Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden.
2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig
Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.
3. Voldoende
4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen.
Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren.
In 2013 heeft de inspectie van het onderwijs een bestandsopname gemaakt van de kwaliteit van vve in de gemeente Leeuwarderadeel. De inspectie heeft daarbij in het gemeentelijk beleid verbeterpunten geconstateerd bij het bereik, de toeleiding, het ouderbeleid, de externe zorg, de interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen, de doorgaande lijn, de vve-coördinatie op gemeentelijk niveau, de systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau en het gemeentelijk subsidiekader. Bovendien waren er geen afspraken met de schoolbesturen gemaakt over de resultaten aan het eind van de vroegschoolse periode. Na de bestandsopname heeft de gemeente de kadernotitie Harmonisatie Kinderopvang, Peuterspeelzalen en VVE in
Leeuwarderadeel uitgebracht. In deze notitie beschrijft de gemeente het proces van harmonisatie van kinderdagverblijven en peuterspeelzalen,
de beleidsontwikkeling voor vve in Leeuwarderadeel en de beleidsvoornemens.
De harmonisatie heeft geleid tot omvorming van alle peuterspeelzalen in
Leeuwarderadeel tot peuteropvang. De 6 locaties peuteropvang zijn overgegaan naar een nieuwe houder en bieden allemaal voorschoolse educatie aan. Alle pedagogisch medewerkers zijn hierin geschoold. Het vervolg van de
VVE IN DE GEMEENTE LEEUWARDERADEEL 2
Ontwikkeling van vve in de gemeente Leeuwarderadeel sinds de bestandsopname
2.1
ontwikkeling van vve staat mede in het licht van de herindeling van gemeenten:
per 1 januari 2018 gaat Leeuwarderadeel over naar de gemeente Leeuwarden.
Ten behoeve van het vve-onderzoek heeft de gemeente de volgende beleidsdocumenten ingestuurd:
- kadernotie harmonisatie kinderopvang, peuterspeelzalen en VVE Leeuwarderadeel juli 2015,
- ouderbrief zo-lijsten,
- kopie van 2015 VVE rapportage gemeente Leeuwarderadeel, - ouderparticipatie en ouderbetrokkenheid op VVE locaties, - kindvolgsysteem Peuterestafette Plus,
- stappenplan samenwerking peuterspeelzalen en basisscholen-vorderingen.
In deze paragraaf geven wij onze bevindingen weer over het gemeentelijke vve- beleid. Per domein is beschreven op welke punten wij het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende (‘3’) beoordelen, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder (‘2’) als met (‘1’) afspraken en op welke punten wij de gemeente als een voorbeeld voor anderen zien (‘4’).
Wij baseren onze bevindingen op de uitkomsten op de documentenanalyse en het gesprek met de vertegenwoordiger van de gemeente.
Lijst met de vve-documenten die de gemeente Leeuwarderadeel heeft aangeleverd
2.2
Het gemeentelijk vve-beleid 2.3
HET GEMEENTELIJK VVE-BELEID 1 2 3 4
•
•
•
•
•
•
•
•
• 1A1 Definitie doelgroepkind
1A2 Bereik 1A3 Toeleiding
1A4 Ouders
1A5 Integraal vve-programma 1A6 Externe zorg
1A7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen 1A8 Doorgaande lijn
1A9 Resultaten
Pagina 9 van 13
De inspectie publiceert jaarlijks ook een oordeel over het toezicht dat door de gemeenten op de kinderopvang en peuterspeelzalen wordt uitgevoerd. Voor meer informatie hierover ziewww.onderwijsinspectie.nl >onderwijssectoren >
Kinderopvang.
Toelichting:
’1’ Verbeterpunten met een afspraak
1A9 De gemeente heeft nog geen afspraken met de schoolbesturen gemaakt over de gewenste resultaten aan het eind van de vroegschoolse periode en over het aanleveren van deze resultaatgegevens aan de gemeente.
’2’ Verbeterpunten
1A4 Evenals in 2013 heeft de gemeente nog geen analyse van de
ouderpopulatie gemaakt en een daarop gebaseerd beleid geformuleerd. Wel organiseren de peuteropvanglocaties in het verlengde van het vve-programma activiteiten om de ouderbetrokkenheid te vergroten. Ook heeft de
kinderopvangorganisatie samen met het gastouderbureau en de bibliotheek een impuls gegeven aan de professionalisering van gastouders. Deze hebben scholing gehad in het vve-programma dat in de peuteropvang gebruikt wordt.
De scholing zal nog een vervolg krijgen.
1A6 De externe zorgstructuur rondom voorscholen en basisscholen is nog in ontwikkeling. Er is een gebiedsteam gevormd en de deelnemers hebben kennis met elkaar gemaakt. De onderlinge verdeling van de verantwoordelijkheden moet echter nog uitgewerkt worden. Gunstig voor de onderlinge afstemming binnen de zorgstructuur is dat er één intern begeleider voor het hele gebied is.
1A7 De gemeente heeft nog geen afspraken gemaakt met de vve-instellingen over de wijze waarop ze hun eigen kwaliteit evalueren, verbeteren en borgen.
HET GEMEENTELIJK VVE-BELEID 1 2 3 4
•
• 1B Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau
1C Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau
DE VVE-CONDITIES 1 2 3 4
•
• 2A GGD-rapport
2B Gemeentelijk subsidiekader
‘3’ Voldoende
1A2 Volgens de gewichtenregeling op 1-10-2009 zou de gemeente een aanbod vve moeten realiseren voor 6 doelgroepkinderen in de voorschoolse periode. De gemeente heeft hiervoor na de harmonisatie ruim voldoende plaatsen
gecreëerd. Op dit moment nemen er 15 doelgroepkinderen (volgens de eigen doelgroepdefinitie) deel aan voorschoolse educatie.
1A5 Alle peuteropvanglocaties werken met het programma Uk&Puk voor de voorschoolse educatie en een observatiesysteem dat daarbij aansluit. In de kadernotitie is beschreven dat de keuze voor Uk&Puk is gemaakt omdat het programma aansluit bij deze meeste programma's die scholen in de
vroegschoolse periode gebruiken.
1A8 De basis voor een doorgaande lijn voor kinderen is voldoende aanwezig.
Er is een overdrachtsformulier dat met de kinderen meegaat wanneer zij de overstap naar de basisschool maken en bij zorgkinderen vindt er altijd een warme overdracht plaats. Ondanks het feit dat alle peuteropvanglocaties in de gebouwen van het basisonderwijs zitten, moet de inhoudelijke afstemming en coördinatie tussen voor- en vroegscholen nog nader uitgewerkt worden.
1B De gemeente heeft de laatste jaren in toenemende mate de regie gevoerd over de uitwerking van het vve-beleid in Leeuwarderadeel. Dit in nauwe samenwerking met de kinderopvangorganisatie. Ook zorgt de gemeente voor afstemming met de bibliotheek, het bureau gastouderopvang en de
gebiedsteams. Vve is een vast punt op de agenda van de LEA.
1C Met ingang van dit jaar vindt er een systematische evaluatie van het vve- beleid plaats met alle partners. In de kadernotitie staan de verbeterpunten voor de komende jaren geformuleerd. Zoals hierboven al opgemerkt is, speelt de samenvoeging met de gemeente Leeuwarden hierin een belangrijke rol.
2A De peuteropvanglocaties in de gemeente zijn in het landelijk register geregistreerd als locaties met voorschoolse educatie. Op één van de locaties is de basiskwaliteit van de voorschoolse educatie recent beoordeeld. De gemeente heeft met de GGD afgesproken dat deze de voorschoolse educatie dit jaar ook op de andere locaties beoordeelt.
2B De gemeente hanteert subsidiebeschikkingen waarin de voorwaarden zijn opgenomen conform de wet Kinderopvang en het besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie. Bovendien moeten de aanvragers voldoen aan de kadernotitie kinderopvang en peuterspeelzalen Leeuwarderadeel 2015 en de uitgangspunten van de Notitie Wet OKE 2012 van de gemeente
Leeuwarderadeel.
Pagina 11 van 13
‘4’ Voorbeeld voor anderen
1A1 De gemeente hanteert een brede definitie zowel voor doelgroeppeuters als voor doelgroepkleuters. Het leerlinggewicht conform de regeling voor het basisonderwijs en de taal- of ontwikkelingsachterstand maken daar deel van uit.
1A3 De gemeente heeft de toeleiding tot de voorschoolse educatie belegd bij de jeugdgezondheidszorg (JGZ), GGD Fryslân. Zij ontvangt van de JGZ jaarlijks een rapportage over de geïndiceerde doelgroepkinderen, de ouders die wel of niet gebruik zullen maken van het vve-aanbod voor hun kind en de reden waarom er geen gebruik van gemaakt wordt. Hierdoor heeft de gemeente een goed zicht op het non-bereik.
Jaarlijks evalueert de gemeente met de JGZ de toeleidingsactiviteiten.
De inspectie heeft op het niveau van de gemeente het beleid voor de voor- en vroegschoolse educatie in de gemeente Leeuwarderadeel beoordeeld. Dit omdat de inspectie onvoldoende zicht had op mogelijke risico’s ten aanzien van de uitvoering van wettelijke eisen betreffende voor- en vroegschoolse educatie.
Conclusies gemeentelijk vve-beleid
Uit het onderzoek blijkt dat de kwaliteit van vve in de gemeente
Leeuwarderadeel ten opzichte van de bestandsopname aanzienlijk verbeterd is.
De inspectie constateert verbeteringen in het bereik, de toeleiding, de doorgaande lijn, de coördinatie op gemeentelijk niveau, de systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau en het gemeentelijk subsidiekader. De doelgroepdefinitie en de toeleiding van de doelgroepkinderen naar vve beoordeelt de inspectie als een voorbeeld voor anderen.
Verbeterpunten liggen er nog in het ouderbeleid, de afspraken over de externe zorgstructuur, de afspraken met de vve-instellingen over de interne
kwaliteitszorg op het gebied van vve en de afspraken over de te bereiken resultaten aan het eind van de vroegschoolse periode. Over dit laatste maakt de inspectie een verbeterafspraak met de gemeente.
De inspectie heeft er echter vertrouwen in dat de gemeente in afstemming met de gemeente Leeuwarden haar ambities zal realiseren om in Leeuwarderadeel op hetzelfde niveau van vve te komen.
Vervolgafspraken:
• Uitvoeren verbeterafspraak (1): 1a9 Resultaten:
De gemeente informeert de inspectie vóór 1 september 2016 op welke wijze zij, in afstemming met de gemeente Leeuwarden, afspraken gaat maken met de schoolbesturen over de resultaten aan het eind van de vroegschoolse periode.
• Signaalgestuurd toezicht: wij zullen eind 2016 opnieuw een vragenlijst sturen naar de middelgrote en kleine gemeenten en een inschatting maken van mogelijke risico’s. Tevens nemen wij de uitkomsten van eventuele locatieonderzoeken mee. Op grond van de analyses bekijken wij opnieuw in welke gemeenten in 2017 een onderzoek plaats zal vinden.
CONCLUSIES 3
Pagina 13 van 13
