)
~
VERSLAG
V AN DE COMMISSIE TOT HERZIENING VAN DE ST AATSINRICHTING VAN NEDERLANDSCH.INDIË
INGESTELD BIJ GOUVERNEMENTSBESLUIT VAN DEN 17 EN DECEMBER 1918 No. 1
LANDBDBUKX.II:BIJ - WELTEVREDEN
1920
•
•
Blz.
Aanbiedingsbrief X-XXI
1. ALGEMEENE TOELICHTING.
Afdeeling I. I n I e i d i en g.
Nood2akelijkheid "an hervormirug der sta<!l.tsinrichting ... 1 Het eerste noodige: Overbrenging van het zwaartepnnt van regee-
J'Ïng en wetgeving naar Indië .. ... 1 Drie bezwaren (tegen wat thans geldt) ... 3 {/. mogelijkheid van aohterstelling van Indië's belang bij dat van
Noeuel'luuo ...... . . ........... .. . . 3 b. mindere bekendheid in Nederln.nd met de behoeften van Indië 3 c. vertraging in de afd,omüng van lII~ell>te aangelegenl1ed'en .. G Beboud van het verband met den Staat en Nederland' .... . . 7 Nood"akelijkbeid van instelling van nieuwe overheidsorganen g ...
. grond op bet beg1nsel van medezeggenschap vall de bevolking. . S Geaohiktheid van Lndië voor deelneming aan de uitoefening v.Qn
alLtonomie ... ... ... 10 Mogelijkheid van bet in het leven roepen va n een vertegenwoor-
digend lichaam VOGr het Land ... ... 12 Bijzon(Jere politieke scholing in lagere licha.men onnoodig en niet
gewenscht ... .... ... .... 13 Schets van de op vorenstaand.e besClhouwingen gegronde xege.ling
v,an de oontmle orga.nen in Ned.-Indiê ... .. 15 Verschil tusschen .00 gewensebte Landsstaten. en zuiver dClIllom·a·
tische vertegenwoord1,gingen ... ,... t 7 Hoe te zorgen voor de bandhaving Vall de algemeene staatsbe-
langen ... ... ... 18 Verhouding van dil Regeering in Indië tot de Kroon ... 19 De vervorming van de Regeering iJl Indië in ],et bijzonder ... 19 De gebie<lsdeelen van Indië. Geen federa tie·stelsel ... 23 Wel is het noodig autonome ondendeelcn van Lnmê te scheppen.
Gouvernementen ... ... 26
Blz.
Waar nog geen gouvernementen woN!en ingesteld, hervorming
van de gewesten Iloodl,g ... .. 28
Yerschil met de denkbeelden-De Graaft ...
28
Versohil met het stelsel-Pleyte ...•... ... 29
De beginselen der decentralisatiewet beooN!oold .... ,... 30
Dorpen en dorpsgemooll.Schappen ...•... 33
De landschappen ... 35
Waterschappen en andere bijzondere gemeenschappen ...•... 37
Afdeeling IT. Ras ver s c h i 1. Art. 109 van het ~ringsreglement lumdhaafde ten <lnreohte het rasverschil als beginsel van wetgeving ... 39
VeN!wijning van den invloed d.cr I'Rssentegenstelling in het maat- schappelijk leven ... 40
Gedeeltelijke opruiming van het rascriteriUJIl in de wetgeving .. 41
Thans handhaving van het rascriterium niet meer vereischt .... 44
Stelsel·Ritsema van Eck ... 44
Is alleen de Inlandsche samenleving de normale? ... 46
Heert inderdaad alleen de Inlander hier WOOll1-en zegg nsrecht? .. 47
De ontwikkeling der .maatschappij in Indiê bJijM anders te ver- loopen dan door den ihee!' Ritsema van Eck als uitgangspunt weN! aaogeo,(}men ... ... 48
De werkelijke t(}Bslland m(}et de grondsJag zijn der aan te brengen staatsrechtelijke hervormingen ... 48
Is de Inlander nog niet rijp voor de uitoefemag van medezeggens- recht? ... ... 49
Unificatie van privaatrecht door de Commissie beoogd? ... 49
Gevolgen van de opheffing van bet ra"criterium op staatkun<lig gebied .... ... ... 52
Benoombaarheid tot ambten in dienst vnn den Lande ... 52
Verkiesbaarheid en benoembrunrheid tOot lid van vertegenwoordi- gende Iiohamen en kiesrecht ... 53
Inrichting van het bestuul'sCQ1'Ps ... 55
Publiekrechtelijke unificatie ... . . 55
Vrijheid geen specifiek weS1:ersch ideaal ...•..•.. ..•.. .... 57
Afdeeling IIT. Ver v 0 r min g v n n den Vol k s r a ad tot Landsstaten. Positie van bet vertegenwooN!igend lichaam ... 58
Werking van don V.oJksrand en aa.nleiding tot bervorming :... 50
Omzetting in oon volledig parlement ... 59
v
Blz.
Uitbreiding van de bevoegdheden van den Volksraad; vier daar·
tegen ingebrachbe bedenkingen ... ... 60
Heeft feitelijke gooagsuitoofening en bet dragen V<ln verantwoor· delijklleid in locale raden meer wa!lJ'de voor pol>tieke scholing dan deeluemiJlg aan een algemeen vertegenwoordigend lichaam? 61 Moet uitbreiding van de bevoe."odheden van den Volksraad leiden tot parlementarisme? .. ... ... 61
Deze v·raa.g onde~zocht ten aanmen van de vo.lgende drie toe te kennen bevoegdheden: W etgeY ing . . . .. 62
In terpena tie ... 64
Enquête.... . ... .... . ... ... . ... . .... 65
T. van oon algemeen "entegenwoordigend liohaam bloot negatief, a fbrekend, optreden te verwaohten? ... ...•... 69
Zal de <:>pkomende invloed van het Indisch vertegenwoordigend lichaam aan d.ien in d.e Staten-Generaal afbl'euk doen? ... 71
i\l iddelen tot "erhooging van de beteekenis voor Indiê van de Slta.ten-Generaa 1. . . . ... .. . . ... ... 71
Indische n,lgevaardigden in de Sta.oon·GeneraaJ ... 71
Studiereizen van Ka,merleden 'naar Indië. . . .. 73
T:lelangenkamer. K.olonlrule mad. Indische speciaJiteiten ... 74
ZelfbepCJ'king del' Sta.ten-Gener·ruLl .... ... ... 7J Herziening van de positie van den VolksrallJd is lloodig ...•.... 75
Tweekamer.stelsel. ... 77
Volksrnad en TJandsstaten ....... 79
Afdeeling IV. DeR e ge e I' i II g. De centrale Hegeering njet meer berekend voor haar taak ..... . 80
De depar.tementen ... 81
Onprnktisohc werkin.g van het stelsel ... 82
Moeilijkheden Bedel·t de insteJling van den Volksraad ... 83
Raad van Kederlandsch·lndië ... ... ...•.... 84
"Positie "I'Ul den Gouverneur-Generaal .......... S5 De Algemeene Secreta!'ie ... ... 85
Poging tot verbetering ...... ... ":.... 86
Niel1w.e ,orgnnisHltie Tloodlg ua het optreden v'fIn den Volksrand .. 87
Yoorsü.~IlPti der Commissie: T. Col1e.gia,1e I'e,geeri.ng ................. . 88
TT. Opnerning van niet-ambtelijke elementen in den Raad van lndii!. ... ... ... .... ... . 89
JU. Opdl'acht van de 'leiding der d.epartementen aan leden van den Raad van Indië ... 89 IV. Overwicht van den GOllvernellr·Generaal ...•... _ . . .. 95
....
VI
Blz.
Afdee.ling V. D e a u:t o·n 0 iIIl e geb i e d s de el e nj de d 0 r- pen en dorps,gemeenschappen.
Soorten van autonome gebiedsdeelen ... 96
De tegenw<:Iordiige decentralisatie· wetgeving niet te handhaven .. 99
Geldmiddelen vau de gemeenschappen ... 100
In:richtli:ng der besturen over de gtebledlldeelen ... 102
Geen handhaving in de gebledlldee1en van landls·bestuu~sambte. naren ... ... l{)1.J, Gewesten. ... 104
Dorpen en dorpsgemeen1!Chappen ... . . . .. 106
Hoe de ver.t~Emwoordigende lichamen samen te-stellen ... 107
Afdeeling VI. La n d. eh Il p pen. Verhouding tusscoon Land en landschappen ... ... 109
Toepaesclijkheid der landawetgeving op de landscihappetl' ... 110
Geldmiddelen ... 111
Restitutie. ... ... 112
Ondeorhoori&,heid ... ... 113
Decentraliseering . . . .. 116
Inwendige bestunr8im-iehtiog der landschappen .... ... 117
lndeeling bij ·autOlHJlllle pbledsdeelen van het land ... 118
Samenvattirug ... ... .. 119
Afdeeling VII. Sa mens t ell i ng van de ver t eg e n- woordigende lichamen. Beperking der tof. . . .. 120
Uitgangspunt van de overwegingen ... 120
Geen aanwijzing van leden door belangengroepen ... ... 121
Verkiezing het beste middel VOOr goede samenstelling der ver- tegenwooro.igende liohamen ... ... 121
Niet alle ingewtenen zijn p80hikt (lID kiezer te lIijn ... .... 123
Analfabeten als ~l nU te sluiten v·au het kiesrecht voor andere licharrnen da", diie der pmcenten .. . . .. 123
Het kiesrecht behoort rJOOveel mOl(elijk recMstveek te worden uitgeoefend ... __ . . . .. 125
Mitsdien ,geen getrapte verkiezing dan alileen voor ·analfabeten .. 126
VeI'1lchillende invlood toe :te ken~n in verband met de mate v,an <:Intwikkeling der kiezer.s ... ... 127
Veiligstelling vam de belangen der groote steden tegenover te grooten invloed van het pmtteland _.... ... ... 128
Conclusies .. _ .. ... _ . . . .. 129
Voorrang too te kennen aan Nederi1J,nd8ch 1Iprekenden is gerooht- vaardigd. ... ... 129
•
Te stellen eischen \'001' actief kies1°ocht
Blz.
130 Geen criterium vau landaard 0 0 0 0 • • • 0 • • • 0 0 0 0 • 0 0 • • • • • • • 0 • 0 • • • 0 130 Geen nlgemeen seksocl'Ï·terium .. ... 0 • • • • • • • • • 0 0 • 0 0 • • • •• • • • 131 Geen oensus .. 0 • 0 • • • 0 • 0 • • • • • • • • 0 0 0 • 0 0 •• • 0 • • 0 • • 0 0 • • • • 0 0 0 • • 0 0 • 0 132 Eorste grondslag: belastingaanslag 0 • • • • • 0 0 • O ' • o • • 0 . 0 0 .0 . o • • • 132 'l'wecde grondslag: belangstelling .. .. , .... ... , ... 133 I,eertijd o . 0 • • • • 0 0 • • • • • • • • • •• • • • • • • • • 0 • • • • • • , • • • • • • • • • • • • • o . 133 Benoeming van leden ....... ',' ....... . 133 Het pn ssief kiesrech t . 0 • 0 • • • • • • • • • • 0 • • 0 0 • • 0 • • • • • • 0 • • 0 • • O ' ' . . 134 Kiesdisl rieten .... 0 0 • 0 • • 0 • • 0 0 • • 0 • • 0 • • • • • • • • • • • ' 0 ' • • • • • • • • •• • 135 Schema. v'oor de samenstelling "an de vel'scJlillende wetge'\"ende
lichamen 0 • • • • • • 0 . 0 • • 0 0 • 0 • 0 • • 0 0 '. , , , • • • , • • • • , , • , • • • • • • • • • , • • 136 Instelling. van een kiesrechtcommissie ." ..•...• , 0 . ' . • " • • " 138
Ir. ONTWERP VAN WET OP DE T,,\,)1DSORDENTNG VAN
!NDm.
[nleidende opmcl'kingen:
§ 1. Benami,ng der wet ... .... , ... 142
§ I") Omvang vnn deze wet ...... , ... ..... .... .. 142
§ 3. Vera,ndel'Îng van de benam~ng N,cc1cl'landsch-I'ndir jn Indië. 143
o
n t W (l I' P 1111 e ,t t -0 eli c ,h t i 11 g 0 P II P :1 I' tik e 1 e n.Hoofdstuk
"
"
"
"
"
"
"
"
I. #\lgemeene oepalil.lgCll (:l,rL I- :!.I) ....... . 146 11. Vnn de sanwnstcUing "On de Hegeel'illg (artt.
22-38) ... ... , ... , ... , ... ... 174 HL Van de samenstelling \'an de Landsstaten
(artt. 39-64) .... , ... ,... ... 182 IV. Van de bevoegdheid der Regeering "all Indië
(artt. 65-80) ... ,., .... .... ,. " ... 196 V. Van de nlgemeelle wetg ving en yall de bé-
roegdheden der Landsstaten (a!'tt. Sl- Un) .... 212 VI. Van de ,geldmiddelen 011 \',an 's Lands bo,grool.ing
(a,'Lt. 100- 110) .. , ... ,.. :J~4
VTJ. Van de gOl1\',el't1PllIcIJt'CII en \'fl n elP gewesten (artt. 111- 125) .. "."... .... . 2:12 VlIJ, V,an <Ie steden en degelJ1eent~n en \'an de
dorpen (artt. 126-12ï) ... , ... 244 IX. Vun waterschappen (In ;111<1('1'(' lIle.l ovcrheids-
gmng bcldcede g<>lllccnschnppcn ("rtt. 128 130). 246 X. Van de landsoh"l pen (artt. 13L-1~G) ., ... 248 XI. Invoorings- en oycl'gnngsbepaJingen I- XIIT .. 2-52
VIII
Blz.
lIl. WENSCHELIJK GEACH1'E VnJZIGING YX,," DE GROND- WET VOOR nET KONINKRIJK DER ::~m[)}:HLA"mEN.
Inleidende opmerkingen. . ... '.' ... 272 Artikelen met toelichting daarop ... .... . ... 279 De wenschelijkheid van een Jx>zoek van TL M. de Koningin aan
deze gewesten. . . . . • . . • . . • . . . 286
BIJLAGEN.
A. De politieke ontwikkeling van de ll<"l'olking ,-an Indië ... :l91 B. Wording en ontwikkeling van den Yolksraad ... ... 30:>
C. Sttltistische bijdrage ... 340 D. De inheemsohe gemilell.Schappen op 'I'(lchtstreek. bestuurd gebied
buiten Java en Madoera ... ... .. 350 AFZONDERLIJKE NO'fA'S VAN LEDEN DEB CO~[~IISSIE.
I. Nota van het lid der Commissie R A. Kel'n ... .. . ... , .. 392 IT. Nota "an het lid del' CommiR.ie F. van Lith ... 400 lIl. Nota \':ln de ledplI d"r ('ommi8sie Knn, Kinr1el'mann ,'n Welter. 40i IV. Neta van het lid der , Commissie K Ritsema ""n Eek ... 420 V. Nota van het lid der Commissie )[1'. W. C. n!'lIcker Andreae. 55n
VL Nota van het lid der CO'mmissie .L ,J. Knaap ... 561 VII. Nota van de leden der Commi.sie Cramer, )ras .\bdoerach-
man, Raden Hasan Djajadinjngrot, Uauen 1'oemenggoeng .\r1o Harsono, Koeh, Van Lith, Salim, Topee en Raden :.\Ias .\rio Woerjaningrat " ... 562 VIII. Nota vnn het lid der Commissie Mr.
n.
's Jacob . . . ... 577 IX. Nota van de leden der Commis"ie C'rllmer cn Koch ... 582 X. Nota VUn het lid der CommiR'\~ D. de Iongh "'zn. . .•... 598Blz.
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
22 regel 36 "
" . "
53
100 106 115
115 133 137 142 160 172
"
174
"
192
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
VERBETERBLAD.
8 v.o., staat: voldoende; lees: onvoldoende.
8 v.b., " sl1tit; lees: vl(,eit.
21 v.b., " gouvernementsoverhed.n lees: landsoverheden.
17 v.b., het "oordje nu worde doorgehaald.
22 v.b., tusschen "anderziids" en "aanvaarding" worde in- gevoegd: beteekent.
5 v.o., staat: g,meenschapptn; lees: gebiedsdeelen.
10 v.b staat: sanctie; lees: fltnctie.
1 v.h., tusschen de woorden "gebied" en "nog" in te voegen: in t'Xl van gewesten bUIten Java en Madoera. In vele van die gewesten bestaat 6 V.b. staal: beperken; lees: bewerken.
16 v.o. staat: 23; lees: 20.
8 v.o., staat: cle A·kieze'l's "" cle B·kiezers '/,; moet zijn:
d" Akiezers '/" de B-kiezers '/,.
13 v.o., staat: beslaan; lees: beslaan, thans in. Achter omvat op regel 12 v.o. een komma te plaatsen.
4 v.o. staat: de overheden; lees: hunne overheden.
7 v.o. staat: besloten; lees: verlaten.
5 v.o. staat: 80 en
v. v.
i.; lees: 51 i.r
3 V.b. staat: het 2de hoofdstuk van de algemeene beschou- wingen; lees: cle tweede afdeeling van de alge- meene toelichting.
14 v.o. staat: lIJ; lees: IV.
13 en 14 V.b. de zin beginnende met Eenige te lezen:
Verscheidene andere ledm achtien zich niet competent over deze vraag een o01'deel uit te spI'eken, zoolang zij n;et over gegevens beschikken waantit de conse- quenties van een ovel'brenging nactl' Bandoeng zou.- den blijken.
201 232 256
eerste regel van artikel 69, staat: geval; lees: g,"/)allen.
toelichting op artikel 111 regel 7 v.b, staat: 102; lees: 120.
regel 11 v.o. staat: zesde; lees: zevmde.
XIII
De Commissie werd door U we Excellentie ten paleize
te
Rijswijk, Installatie der " 'eIteneden, geïnstalleerd op den 28stell DcepUlbcr InS Commissie. met het uitspreken ,an de llUyoJgellde rede:Mijne Heeren !
De evolutie op staatkundig gebied die zich elders voltrok 'l'ersterkte ook hie,r .te lande den wil om staatku.ndige ve~houdi'l1gen aan te passen aan .gewijzigde omstandigheden. ~ gebleken wensehen 'eenerzijds Vaal invloedrijke elementen uit <llIe kringen, nie-t ,het minst van de warmste vaderlanders, de trouw,s'te aa.nhangers van een blijvenden band tussehen Nederland en Indië, de feitelijke versohuivingen Ibnderzijds in de organi- satie van het Indisch staatswezen dour de ontplooiÏllg van den Volksraad veroorzaakt, nopen tot doortrekken der lijn daor de toevoeging van bet tiende boofdJltuk aan het Regeeringsregl~ment begonnen.
In het openbMtr leven, dat zich ill en om den Volksraad ontwikkeld heeft, kwam het ,-erlangen tot niling nnar eigen initiatief, zelfstandig aangeven wat na-aT Indië's inzicbt hervorming behoeft en .in welken zin.
Naar mijne meening, mijne Iheerell, is di t de meest gewenschte orde van znken, zij die hier leven en werken, diell",n te a\1en tij<le het nauwst ver- trouwd te zijn met Indoë's maatschappelijk/! ell sbrua,tkuudige nooden en zij zijn geroepen daaraan uj;titng en vomn toe geven, de daartoe vereischte kennis en belangste1l1ng zijn hier in l'uime mate aanwezi.g.
De instelling scheen (lus wensche1ijk van eone CoulLmissie waarin de onderscheidene schakeeringen der openbare meening vertegenwoordigd zijn, om der Regeering van raad te dienen omtrent voorstelIen aan het Opperbestuur te doen nopens eene herziening van de grondslagen der staatsinrichting van Nederland'Sch-Indië en de wijziging.lU die 'n dit verband zoo het Regeel'ingsreglement als andere ter 'liake geldende algemeeue venol'deningen zouden behooren te onderga.an.
Voorop staat hierbij <Ie srumenstellÎltg van den VoJks"aad en de aan dit lichaam toe te kennen bevoegd,heid, terwijl daarmede samen- hangt de vraag eener tweede inst",ntie hier te Janue.
Zooals gezegd heeft alleen reeds de functioneering van den Volks-
l'Rad fei.telijke wijziging van verhoudingen. teweegg'ebracht, die nadere
"'anpassing van de or,ganieke wet behoeft. De tijdsomstandigheden hebben bovendien gl"ooten invloed geoefend op d'e 81hnQsfeer waarjn het ol'.gn,nisme functioneert; door de ·reeh tstreeksche Mnraking tusschen Regeering en V,olksra,ad is de behoefte ontsta"," aan vrijheid om over meerdere aangelegenheden dan thans ",ogelijk j. Wel' te lande een beslissing te nemen. Door de a.anwezigheid v,an den Volksraad die een anderen grondslaog .beeft dan afhankelijkheid van het Opperbestuur, wordt de .mogelijkheid geschapen tot een redeLijke afbakening der grenzen van wetgevend gezag in Indië en in Nederland uitgeoefend.
XIV
Dat de gedachten r.\eb inmiddels niet uitsluitend in eene- richting zullen bewegen waarboJ'lt de samenstemng Uwe·r Oomrnis ie; inderd'oiad wenscht de Regooriog niet alleen over de plaats van den Volks raad in de organisatie vam den Staa t en de daardoor vereischte wijzigingen Uw oordeel te vernemen; de verschuiving ...-an bevO'lgdhedeu laat zich ook door wöjzigingeu der inriohti'llg van het bestuur en de wetgevende bevoegdheid der in te stellen
,
,gol1vernementon of provincies denken;deze verdieul!ll daall()m in gelijke mate Uwe aa.ndiacht. Niet .minder de vor.m dien de band tn8llchen de verschillende dooIen V'aD den arolripel rol hebben aan te nemen en de vertegenw,oordiging dier individueele dooIen die tot daarvoor voldoende rijpbeid ~ijn gekomen.
Constitutio_1e hervormingen dragen vQOr Nedetlandach-Indiê een ander kara.kter dan voor Nederland, er leven in dezen arehipe1 geheel verschillende volken vam uiteenloopende ontw.i.kkeling die aan de in·
riohting van het bestnnr sterk dwijkende eiscllen stellen.
Moeten bet ~eeriogsooglemen.t en zijn uitvoering.sN!(!elingt>n aan de verscheidenheid der onderdeelen "echt doen wedervaren, noodzakelijk draagt ..en hervorming van inrichting on bevoegdhekl der stnatsonder- deelen dus het karakter van een slechts geleidelijk uitvoorbe:ar progra'ID.
Ik vertrouw, Mijne Heeren, dat Uwe COimmi sie onder leiding vn,n haren eminenten Vool'Zitter erin ~al sla.gen Olm, aan ,·ooruitstrevend.heid parond de in deze teodere materie gebOOen bedachtzml.mheid, der Regee·
ring binnen niet te lang tijdsverloop vool'&tellen Dan te bieden die vollen weerklank zuJlen vinden bij ben <lie de belrungen en vro,gen d'ie ik aanroerde kunnen bevutten en overzien. Da,D ~al Uw arbeid zijn van hiooorisehe beteekenis.
Ik veorklallr Uwe Commissie geïmstaIJeerd.
De Yoor7.Îtter der Commissie, Prof. Mr. J. H. Carpentier Alting, antwoordd .. hierop alo volgt:
Excellentie!
Met die> belangstelJing, die in overeenstemm.ing is JDet het gro(}te gewicht van dew pleohtljrheid, is de rede, waarmede zweven onze Commis.ie door Uwe E:rceJlentie js ingesteld, aangeboord.
Met belangstelling, IIlilllr vooraJ ook .met vol 'bewu pijn van ·de groote verantwoordelijkheid, welke door die red·e, welke trouwens roods door het feit der instelling van onze Oommissie en de formllleering "an de ons gegeve'll opdrac.ht, ons i8 op de 8t'ho"ders gelegd,
"HeMiening van de gll()ooslftgllln d'cr StarutsinrjcMi ... an Neder!- landseh-Indiê", zoo luidt die tOl'llllnleerin;g. Dat beteeken. dus dat VinJl
ons verlangd wOTdt, dat wöj de illAtelJingen die thans de organisatie van
~ederlandsch·Indie en v .. n zijne ouder<leclen vormen, zullen. toetsen alm thl eioeben va.n doeltreffendhel.d, wen8che1ijkheid en mogelijkbeid, zuJlen
xv 8~ngeven ook in welke opzichten die organisatie wijziging lilIl behooren te ondergaan, opdat zij te heter aan haar d<>cl; ,I'e staatkundige beharti- ging van de belangen van dit gedeelte van den smat d"r Nederland"n, zal kunnen voldoen.
Die taak is een gro<>tsMe en, ware het niet dat ieder onzer zioh gedragen zat! gevoelen door het bewustzijn, dat eigen 2wakhcid gesteund zal worden door de krocht zij,ner medeleden, dan zou 'zeer zeker de vraag, of wij ons t<>t volvoeri<ng daarv41n in sta'at gevoelen, moeilijk toestenmIend door on-s kunnen worden bea.ntwoOl'<l.
Er is nog iets 3Il1ders intusschen, Excellentie, dat ous den moed geeft dezeu arbeid te aaruvaarden, welke de Regeering ons wel wit! toe- vertrouwen, de wetenschap namelijk, dat wij niet naar de riohting zullen hebben te zooken, in welke mogelijke hervoroningen moeten worden aangebracht, daar immers - Uwe Excellentie heeft het ZQOeven reeds
g~d - het geldt een doortrekken van de lijn, met het teek enen waarvan door de toevoeging aan het Regeeringsreglement vau zijn tiende h<>ofdstuk reeds <is begonnen, da1l!I"bij de aanwijzingeu opvolgend gegeven door de ontwjkkeling die het openbaaT leven in en om den Volksraad
"eeds gevouden ,beeft.
Niettemin,
aJ
is mitsdien ()UZe taak reeds cenigermate omlijnd, is ze ouwun,glrijk genoeg en zal, om haar 'Op eene bevredigende wij~e'totvoltooiing te boengen - z66 d,nt wat wij oonmaaJ zullen voorstellen xnl bevredigen hen luer te lamde d<\e de te behartigen bel-angen ,ku'lJlen overzien en weerkl-a.nk zal kunnen vinden, behalve bij de Regeering, ook bij het Opperhestuur en de Wetgeveru:le Ma.oht - n(>()dig zijn aanwenJdiing van onw beste kraohten, bet geven vau de meest volledige toewijding, oefening in wiJsheid en .bed'RChtmrumheid.
Het komt er op aan dien voorbereidenden arbeid te verrichten voor het banen vau vaste wegen waarlangs de Nederlandsche onderdanen in Indië kunnen wo~en gebraoht tot deelne<ming, in, met grooiende kracht ook groeiende ma.te, a.an de behartiging van 's Lands belangen en .. an de heschikking over de aangelegenheden vau den Laru:le en de organieke ooderdeelen daarvan, daarbij rekening houdende met de verschillende wijze waarop voor de ondersMeiden dooien van Nederlandsch-Indië, de reeds tbans levende verlangens tot verwezenlijking kunnen en moeten worden gebracht.
Eenig-e onderwerpen, die a].]eroorst onze aa.ndaoht moeten trekken, zijn in dit verband reeds door Uwe Excellentie genoemd, zeer zeker de belangrjjkste. Ongetwijfeld zullen ..ohter daaNlIlJllst andere in den 'loop onzer besprekingen worden te berde gebracht en in gelijke mate onze aandacht trekken.
Hoewel mo,gelijk bij ieder onzer .sommige daarvan roods tha ns in de gedachte IÛjn, onthûud ik er mij van mij daarover uit te laten, te goed begrijpende dat ik nog niets dan eigen g'8t!ing zou kunnen openbaren.
1
XVI
Lim'er dan daarover wil ik mij thans nog met een enkel woord uitlaten over bet Ioarakfer, dat, naar mijn im.icht, onze arbeid in de
~orst~ plafll. dragen moet. Ons werk zal, zie ik goed, allereerst zjjn werk .an studie en onderzoek. De formule waarin· het wen·
8chelijko en hel mogelijke worden tot uitdrnkking gebracht, ligt niet vOOl' hot grijpen, zij zal eerst door die beide ons geestelijk eigeml~m
worden.
Studie dan omtrent hetgeen elders reeds werd overwog~m of zelfs tot stand gebracht; ons spiegelend Mn de deugden, ook aan de fonten van anderen; ons daarvan bewust, dat, Wl>t lnm!!' voldoen zal, overeen moet Ioomen met lndiê's belang, lndiê's karakter, lndi!!'. kracht. Wij zullen moeten vermijden de gedachte dat wat elders mogelijk met sncces werd tot stand gebracht, daarom ook reed1! hier zal voldoen.
Onderzoek omtrent het versCihillend standpunt waarop - Uwe Excellentie heeft het reeds zooeven gezegd - de verschillende dooien van Indië staan, wet6llde dat wat voor het eene deel werd tot stand gebracht, oog niet vanzelf ook passend is voor alle andere;
Studie wederom van al hetgeen reeds door hen,' wi<lr taleu.ten zich reeds op dlt gebied ded611 bewegen, geschreven en gesproken is. Reeds vrlj veel beteekenisvolJe geschriften en staatsstukken staan ons hiertoe ten dienste en deze zullen allereerst ons helpen te komen tot ordening van onre gedachten, rot samenstelLing van ons studieplan.
l)()or Uwe Ex~llentie is, ons benoemende, een groot vertrouwen gesteld in onze toewijding, onze kennis, onze werkkracht,
N8IlIlens ons allen verzoek ik U, Excellentie, voor dat vertrouwen onzen diep gevoelden dank te willen aanvaarden, U de verzekering gevende dat het ons aller ernstig streven 2al zijn, dat vertrouwen niet te beschamen.
Een korte beschrijving van de wijze, woorop de Commissie gemeend Installatie dor heeft haar taak te moeten vervullen, moge hier Commissie, volgen.
Ter bevordering va.n een vruchtbare gedachtenwisseling splitste de Commissie zich in 3 snb·oommi<!sies, allereerst ter bespreking van de te volgen we<rkwijze, welke daarna onderwerp van besprektng uitmookte in de tweede plenaire vergadering van de Comm;ssie.
Het denkbeeld door een der leden verdedigd, dat zou worden aange- vangen met het samenstellen van een overzicht van hetgeen het wezen van ODS centmal Btaat-sol'gani<!me uitmaakt, vergereld van eene beknopte historische uiteenzetting, stat'ÏsCihen arbeid -alzoo die vooraf zou dienen te gaa<n aan het beramen van in te dienen voorstellen, mocht niet de instem·
ming "un die vergadering rerwe>r\'en. De meer(lerheid oordeelde dat, hoe noodzakelijk het was beschrijvenden "rbeid te vm-richten als door den ,'oorsteller bedoeld, het andere werk niet op de voltooiing daarvan be·
hoorde te wachten en integ>endeel beide te verrichten werkzaamhede.n hrund aan hand kooden gann.
In verband hiermed<! werd een opga.at van beginsel'vragén samenge·
steld, die allereerst in de sub-commissies behoot'den ter spra.]re te komen.
Inmiddels werden, wader vertraging te brengen ·in den verderen arbeid, door 'enkele leden der Commissie en door het Secretariaat beschrijvin.gen npgemaakt van den bestaanden staats}'echtelijken toestand van en overzichten omtrent de staatsinrichting in vl'OOl1lde kOloniën, welke aan alle leden van de Commissie wet'den tel' ha.nd ~esteJd.
Mede wet'd aan ieder Ud de besohikking gegeven ov'er eenige aetueeJe literatuur.
Na de behandeling in de /luh·commissies werd, in, ,'erba'nd met het d8Jlll'In
te
berde gebrachte, eene opgave vervaal-digd va,n alle punten WAaT-'o'"el' het onderzoek en de beraadslaging drr Commissie zich zou behooreJl uit te strekken en waaromtrent dool' haal.' eene beslissing zou zijn te nemen, lIIet ,'ermelding daarbij van de mogelijk geachte oplossingen, welke opgaaf bestemd was om als I e i d I' a a d te dienen voor de daarop te honden plenaire vergadel'ingen der Commissie.
Laatstbedoelde vergaderingen wet'den, ten getale van 19, gehouden te Bandoeng in April en Mei 1919 en leidden tot het vaststellen van conolusies omtrent alle, in den leidraad geformuleerde en nOg tijdens de vergader;n,g biJgevoegd" onderwerpen.
Daa.rop werd a aI1 een "rr e c 11 nis c h e COlli In i s s i e" bestaande ult de heeren Uarpen tiel' . \Jting, f!p1I('kE"·. A 1Idront', Ki ndcl'lnann, Knaap, MuurHng, Salim, Schumaun, Cohen Stual't, opgedragen de in die verga-
d~ringell genomen beslissingen in ontwerpen neer tf" Jeggen. vool'zien van een )Iemorie van Toelichting.
De Technische Commissie kwa.1Il 1net de7.en omvangrijken en veel zong vereischenden arbeid begin April 1 nZOgereed. Bij d" toezending van de door hila? opgmnoakte bescheiden dood de Technische Commissie tevens ingevolge de haar te Bandoeng"verleende bev~dheid, het voor- stel op eenige door haar aangegeven punten terug te komen van de aldaar g-enomen beslissingen omda:t naar hare meening de la.atste in verband met het geheele door de COllImissie aangenomen stelsel ver- ootering behoefden.
De meest belang,riJke punten waaromtrcrtt de Technische sub-com·
missie hlld gemeend een afwljkp,nd vool'st,,1 te lIIoeten indienen, wa"'n die V'Rn de samenstelling van de vertegenwoot'dogende lichamen en vnn het kiesrecht. Zich blijvende stellen op den grondsla.g van -de daaromtrent
te Bandoeng aamgenomen beginselen, medebl'engende dat ten deze geen invloed zon wot'den toegekend 1UI0Jl het rascriterium, dat naast verki"zing,
• .!thans voor het centrale vertegenwoordigend liclt.a.IlI, benoeming be-
h~rde plaats ,te l)ebben "n dat de verkiezingen zooveel mogelijk recht- streeks behoorden te ,gel!Chieden, OOTdeelde de Technische Commissie, dat
~.
.
:r:vm
meer dan volgetHI de Bandoengsche beeluiten het geval zo zijn, behoorde r~keoiog te WOMeD gehouden met het ootwikkeliogscriterium, terwijl (even ged~cht JQOest worden aan ioa.chtnemiog van de MrschilieDde belangen eCDel'IIijdB van de stoo"n, anderzijds van het platteland. Wnax toch eenige OJIIIuiverhedem in de vroeger genoomen besli ogen moesteo .wórden w~men, stelde zij Ill!it&d:ien een afwijkende regeling voor d~e ondenrerpeode aan het oordeel der plenaioo vergaderil!g.
Oe 1'ooretelJen der Techn.i.sche Commissie werden dRWop besproken
~n OOn " te Soekabooini in de. laatste week van April 920 gehouden plenaire 1'ergaderi'ngen, in welke, na wijziging en aanvuUing, de 0Pll:~
maakte ~iden werden goedgekeurd en vastgesteld.
W.t'4e
evengemelde punten betreft stonden aldaar t"enGver .elkan- der bet lJ,andoengsche stelsel, hetwelk. ran de aangeduide onzuiverheden ontdaan, opnieuw geformnleerd werd in een voorstel van d!Jl heer Cr.a.mer<lD dlI.t. IlD de Technische ·Sub·Commissie. Zij die door
fC"'1
V"'n beide • ItIeIlaJI _ volle bevredigd werden, werden uif«enoodigd Qnn stem uit tebrtmpn op het stelsel dat van de twee welke in stemming konden komeu
~1ItIl IiIIt ",ee.t bevredigde; de meerderheid der aanwezigen yere.enigde zicb d,e op dien grondslag gehouden stemming met het voorstel der Tech- CQe Commissie hetwelk dns in na te melden bescheide is neer.geleg<l Ook voor het overige worde volledighei<hbalve ll8Jlfeteekend dat, II"ellals ten vorigen jare de verschillende oooolusl611 telkens bij meerder- beid van •
rem
men waren arungenomen, ook thll.lUl niet alle leden zich met elk o.nderdeel van de voorstellen d"'r Comm!8IIie konden vereenigen en zic). in dit ge""l. I"ool'behielden. oye"el'nkolllstlg de bij het instel- lingsbesluit gegeven bevoegdheid. vnn hun afwijkend gevoelen bij minder.- .heidsnota te doon blijken.. .. De Commissie heett thnll8 de eer trer lOIdoening a.an de haar gegeve!l opdl'acht, Uwer Excellentie eerbi~ baar volledig verslag &.an te bieden, behelwnde:
J. Eene Algemeene toelichting, iuhoucJeode OOschouwiogen o.mtoont de wenschelijkheid van hervormiDcen in de ataatsinr.ich tiug "00
I·udië;
11. ean on,twerp v·an Wet 0 p de La nd s 0 rde ntng van 1 ndi~
met toelichting op de artikelen;
, . IU. een cpiwerp v·an wenschelijk geoordeelde wijzigingen voo de G~nd
wet voor het Koninkrijk der Nederle.Dden, met toelichting .o~
d, è
artikelen. , [
" Hieraan zijn de volgende bij . . . toeaevoegd: .
IV.· -Bijlage A. De politieke ontwtiellng van de bevolking van Indf~;
V. rujlage B. De wording ea DDtwlklrelillf! van den .Volksraad,; ..
-YI, Biilage C. Statistische blj4nlfe;
. V.H. ·
Bijlage D. De .in.beemeche~ppen
inreçh ts.tr~ks
1le-. stuurd gebied buiten Java en Madoera.
XIX
Zooals reeds boven werd aangeteekend waren ten behoeve van deu arbeid der Commissie eeruge n'Ota's opgemaakt omtrent verschillende onderwerpen. Deze nota's werden alleen voor de Commissieleden ge- schreven en kunnen dus in het archief der Commissie blijven. Het ver- melde viertal echter heeft naar ons oordeel verder reikend belang, zaJ n.l.
verdienen geraadpleegd te worden bij de be()ordeeling van onzen arbeid.
De Cfrmmissie meende daarom goed te doen deze nota's als bijlagen non haar \'erslag toe te voegen.
Van groote beteekcnis is mede eene, op verwek van de Com- missie door den heer W. Vcrbeek opgemaakle nota over de plaats der Inlandsche zelfbestllrcn buiten Java in de staatsinrichting van I l1 diê.
Deze nota werd sedert reeds openbaar gemaakt door opneming in het tijdschrift Koloniale Studiën van Jllni 1919 (hlz. 455 e. v.) waarnaar dus mag worden verwezen.
\'OOI·ts worden hierbij eerbiedig aangeboden tien minderheids- nota's - gera,ngschikt in de volgorde waarin zij bij de Commissie zijn ingediend - opgesteld door:
1. het lid der Commissie R. A. Kern;
2. het lid der Commissie F. van LHh;
:~. (,ho Il'dC'Jt dl'!" ('ommhu.;je 1\<111, Kïntlel'lIlann l'11 \V('1tl~l'j
4. het lid der Commissie S. Ritserna van Eck;
5. het lid der Commissie Mr. W. C. Bellcker Andreae;
6. het lid der Commissie A. J. Knaap;
7. de leden der Commissie Cramer, Mas Abdoeraohman, Raden Hasan Djajadiningrat, Raden Toomenggoong Arib Harsono, Koch, Van Lith, Salim, Topee en Raden Mas Ario Woerjnningrat;
8. het lid d"r Commissie Mr. H. 's Jacoh;
9, de leden der Commissie Cramer eu Koch;
10. het lid der Commissie D. de Iongb Wzn.
Ingevolge machtiging van Uwe Excellentie werden de door de Com- missie opgemnakte bescheiden al dadelijk gedrukt.
De Commissie moeent dOfrt de iUdieuing van deze bescheiden den arbeid haM d,ool' Uwe Excellentie opgedragen le hebben voltooid, wOOnt naar hare meeDing zond-er bezwaar t.ot hare ontbinding zon kunnen wor- den overgegaan.
Evenwel zal, wordt met hare voorstellen ingestemd, nog eenige be- langrijke uib'oeringsarbeid moeten worden verricht.
A. Aan het slot van de VIle afd<'Cling der Algemeene toelichting (blz. 138 vnn Ilet verslag) betoogde zij de wenschelijl<heid vall de instelling ooner kicsrcchtcoUlUlissie, aan welke, behoudens ecnc mog-elijk door de Re- gecl'ing DODdig geachte uitbrejding, de vierledige aldaar "crmelde taak zou
'Hopten wOl'den opgedl'npcll. )re-de zou w('J1i('!,t ;)nll ll(,~t· Commissie eetl
•
xx
onderzoek i.{unnen worden opgedragen naar de vraag in hoeverre de plaatselijke omstandigheden in .. erschillende deelpn van :\','del'landsch- Indië de instelling .an Gou.cl'Dcmeoten mogelijk ['n w<'1l8chelijk maken,
Deze Commissie behoeft niet groot tp zijn; illtegell'leel zal ter be- vordering van den noodigen spoed, ecne samenstelling uit niet meer dan drie leden wenschelijk zijn, Zij zal, ten einde m!'t \'olle kennis van zak<:ln t<:l kunnen advisC<:lren, plaatselijke onderzoekingeIl hebben in te
~tel1en en daarvoor zich naar verschillende deel .. n van den ol'chipel hebben te begeven,
Op blz, 256 van het verslag (toeliohting op het Xle hoofdstuk der ont,werp,wet op de Landsordening) wordt de wenschelijkheid nitgesproken dat (leze Commissie zoo tijdig zal worden ingesteld dat, ook kracbtens haal' arbeid, een ontw(~rp voor eenp. landswet op de samP-Dstelling va.n de Landsstaten en de reg~]ing van het kiesrecht "Oor dl~ Lnndsstateu gereed Jigge op het tijdstip waarop de "'et op rle I,anu,ol'uening in ,\'erking treedt.
Ten einde dit mogelijk t<:l maken zou deze C"mmissie b,t best kunnen worden benoemd zoodra de Regeering omtl'ent d<:l beginselen di<:l naar ITaar oordool het kiesl'eebt en d<:l sam!'nstelliug van de I.l1l1d.staten znllen mooron bebee.rschen, Haal' inzicht zal hebben vastgesteld,
B, Op blz, 254 >an het verslag wordt de weuscbelijkheMI butoogd van instelling eener andere kleine Commissie, Mn welke tot taak zou moeten worden opgedrag<:ln een regeling te ontwerpen omtrent den overgang vnn de w<:ll'kzaamhooen, tbans verricht wordende ter Algemelln<:l Seeretarie, DMr de verscbillende Depart<:lmenten van AlgemC<:lD bestnnr en uaar, de Seeretarie van den naad van IndUl.
Mede zou wellicht aan dez<:l Commissie eeu onderzoek knunen worden opgoorngen nMr de vraag of de tegenwoordige indeeling van de depal"- t<:lmenten van algemeen bestuur kan worden gehandhaafd, dan wel tot bevordering van 's Lands belangen een nieuwe verkaveling de,' !leparte, menten noodig is,
Deze Commissie w<:llker taak niet teer omvangrijk zal wez(m, zou haren arbeid zoo tijdig moeten aanvangen dat op h<:lt tijdstip ,'an iuwel'- tingtrooing van de \Vet op de Landsordening van Indii', op welk tijdstip (de overgangsbepaling X) de .... Igemeene Secretari<:l ophondt te bestaau, al dadelijk de Departemen ten en de Secretarie van den Rand van IndHl er op ingericht zullen zijn dien {)vergedragen arbeid te v rrichten.
Ook OV<:lr de organisatie van het in te stellen Kabinet van den Gou- verneur,Generaal (zie blz, 266 van het verslag) zal deze om'missle van advies kunnen dienen.
Het zij der Commissie veroorloofd nog d<:l bijzondere aandacbt va.n de Regeering te vestigen op de VUla overgangsbepaling vnn haal' Ont,
werp-wet Op de LaDlCWordening en hetgeen ter toelichting dll&rV&n 18 gezegd.
De Com.missie besluit met het uitspreken VRn hare overtuiging dat eene her .. iening ·van de staatsindchting van Indië in o,'ereenstemmine met ha.re ontwerpen r-al zijn in het WeIl.enlijk belang van Indiê. Zij hoopt dan -ook da.t het Uwer Excel,leDItie zai mogen behagen het spoedig
tot
.tand brengen van die ,herziening wel te willen blIvorderen.•
De Com.misale tot hel"Ziening van de grondslagen .der staataimichting
van Nederlandsc.b-Indiê, J. B. CARPENTIER MJrING,
Vool'SLtWr.
A. 13. CODEN STUART, Secretaris.
,
•
,
.U
.. ,..... ' r
..
. .....•
... •
~.~~:iL, .. "
BESCHOUWINGEN OMTRENT DE WENSCHELI]KHEID VAN HERVORMINGEN IN DE STAATSINRICHTING VAM INDIË.
-I r "T- r
• ,,\, ' ~ J.~" .. '1
,
. .
INLEIDING.
De opdracbt aan de Commissie gegeven bij bet Regeeringsbesluit van 17 December 1918 No. 1 heeft een beteekenisvolle Noodz.akelijkheid v.an aan.yulling gevonden in de ,hieryoren afgedrukte hervonnmg . ht' der staat.m· re d e, b" IJ I lUl'e IH. i:! t 11 iltle 11 . d oor Z" __ lJne 'xoo E 1I -en t' 10 rIC mg.
den Gouvernelll'-Genernal uitgesproken. lIet gold tbans, zoo sprak de Landvoogd, de lijnen door Ic trekken door de' instelling van den Volksraad reeds geteekend, eu de OI'ganieke wetgeving aan te passen aan de sedert ook in verband met rle veranderde tijdsomstandig·
heden reeds ingetredon wijziging \';ln H'I'IIC)l1dill~en hil"'I' t.1! lande.
De desbetreffende door den Landvoogd gesproken woorden drukken volke>mElll den gedachtengang nit, welke door de Commissie ten gNlndslag is gelegd aan haren arbeid·.
Over de vraag in welke richting de lijn li~t waarlangs de staatR- inricht111g van lnd.iê mOE!t worden herzien, is in het aJgemeoo beschouwd, in haar midden nauwelijks versclül van gevoelon gew,eest. Van meet al stond bij haar vaat, dat die lijn ligt in de richting van toekenruing "au autonomie aan In.dië als geheel, naast tockOinning v.a'n autonomie Ilan zelfstandige gebioosdeelen van Indië.
Waar de voor.bereiding van de autonolllie van Indië tel' spNtke kwam, werd voorts daarbij gedacht aan twee factoren. In de eersle plaats zou al dadelijk aan Indië een groote mate van zelfslandigheid in wetgeving en bestuur moelen worden toegekend, iu de tweeue plaats zou meer dan tot dusver bet geval was, bet recht der bevolking moelen worden erkend om invloed te oefenen op wetgeving en bestnUl', opdat daarbij in meerdere mate zal worden rekening gehonden met hetgeen in haar I'echtsbewustzijn leeft en door hare beboeften wordt vereischt.
Zonder eenige tegenspraak werd in de Oommissie (lc COIlC!USÜ,' lHlnge-
lIet eerste noodige:
overbrenging vaD het zwaartepunt vaD regee- ring en wetieving naar Indië
STAATSINRICHTINO.
nomen, dat <Ie l'egeling van de inwendige aange- legenhed6::l van Indië wo veel mogelijk hier te lande dient te geschieden.
Men kon van meening verschillen over de vraag hoe dan die regeling moet plaats hebben; waar de grenslijn tusschen de regelgevende machten in
2
Nederland en Indil! moet liggen; of nog eenige wetg Ying voor lpdië aan de Kroon moet worden gelalen en "ooveel andere bijzonderheden meer, omtrent tie &aJlgehaalde couclu8ie ""Ive be.tond geenerlei verschil van meening.
Door het aannemen van deze conclusie heeft de Commissie geen aan- Idacht of verwijt tegen bet Moederland wiJlen uiten_ Met waardeering wordl erkend dat zich daal' sedert geruimen lijd niellwe opvattingen hebben baangebroken en daoL'door principieel het denkbeeld eener 1<010- niale exploitatie-politiek is ,'erlaten .
. Nog bij de Memol'ie van Toelichting, behoorende bij het eerste ontwerp van wet tot astslelJing van het tegenwoordige Regiem 1 op het beleiu uer Regeering van Nederlandsch·Indië, ,uUlgeboden bij I oninkJijke bood·
schap van 29 October 1851, werd betoogd dat de aan le n<'lDen regeel'ingsbe·
ginselen die bebooren te zijn, welke de meeste waarborg opleveren dat,
"in. de e"rste plaats, het Nederlandsch gezag door Yreed""me middelen in dat wingewest zal kunnen gebandhaafd worden, en dat, tl!ll andere, behou·
dens de welvaart der inheemsche bevolking, dat wingewe aan Nederland zal blijven verschaffen de stoffelijke voordeel en, <Ii~ he doel war~n der de opvatting omtrent het doel del' koloniale st tkunde allengs i8 gewijzigd, kOlllt het best tot uiting in dl' ~'{"n rie van 'l'ooJioh- het ontwerp van wet, houdende nadere wijzigin, van het Regie·
op bet beleid der Regecring van Ncclel'landscb·Indiê tot hervorming van tfe grondslagen van het bestuurssleIsel op Java en Madoera, iri'gediend bij Kbllinklijkc boodschap van 28 Maart lUI8.
Bterin wordt verklaard clat het doel der Nederland che staatkunde Irfn"'N'."'llrlandsch·Indië geen ander kan zijn dan "Indië's bulpbronnen zoo·
!'4~1!l9IiClijk door Indische volkskracht te ontsluiten, de !Je olking geschikt ::".en tot het bebartigen van eigen belangen en bet bestuur van eigen daarmede de grondslagen te leggen voor een volledig zelfbestuur".
De behartiging van het belang der bevolking van Nederlandsch·Indië ook blijkens de koloniale paragrafen der verschillende politieke in Nederland, algemeen erkend als het eigenlijke beginsel der iliilorihlle l'egeering.
De consequentie hiervan is, nalH' de meening der Commissie, dat londer verder verwijl de noodige vOOl'zleningen moeten worden getroffen om het belang van Indië voortaan daar te doen behartigen, waar de beo hoeften van land en volk bet levendigst worden gevoeld en dus het sterkst de prikkel zich doet gelden om daarin zoo spoedig ell zoo doelmatig mogelijk te voorzien.
De behandeling van de inwendige Indische aangelegenheden stuit, wanneer daarbij voortdurend van ederland uit leiding moet worden gege.ven, voornamelijk op drieërlei bezwaar.
Ten oor-&OO bestaat altijd de mogelijkheid dilt darmbij overweg,ende Drie bezwaren. aandacht zal worden gescbonken aan specifiek Nederlandsche belangen, die zich vau nabij op sterk spI'Ckende wijze doen gelden cn dat, ,-elfs wanneer z\llks niet het geval is, in Indië het vermoeden zal bestaan dat het beleid iu dit opzicht gebrekeu verboont en bet belang va.n Indië wONlt achterg<,steld bij dat van Nederland.
'l'en tweede zullen in Nederland de behoeften van Indië zoo good als altijd minder duidelijk worden beseft dan in hei land zelf, waal' zij ziju cmtsto..an, terwjjl ook in de meeste gevallen ginds minder goed zaJ worden ingezien, in welke riohting stappen ~lienen te worden g-Naan om in die beboeften ~e voor~ien.
Ten derde is het gev,olg van een voo"tdurende leiding van Nederland uit, dat de afdoenin.g van tal valJl llrgente In.dische zaken op uiterst hinder- lijke wijze wordt vert"angd.
Wa,t bet eeTste punt betreH meent de CommisSiie te mogen volstaan
(I. Mogelijkheid van nchterstelling van Indië's belflng bij dat VflU Neder- land.
met een verwijzing naar de Jlel'haaldelijk zoo in den Volksran" als in de Indische pers tot uiting gekomen klach ten over achterstelling van bet In- dische belang hij dat vau Nederland. Zonder in eeu beoordeellng van die klachten te willen treden, meent de COlli missie er toch met aandrang op te moeten wijzen dat iedere aanleiding tot wantrouwen ten deze dient te worden weggenomen.
Op 11et ,tweede punt wenscht .ue Comm,issie den nndruk 1e l-eggeu b. :Mindcl'c bekendheid tegenovCt' hen, die van oordeel zijn dat de over- in Nederland met de be- hedcn in ","edet'land in het algemeen de Indische hoef ten vall Indië. zaken met Yl'Îjel'e, meer onbevangen oogen bezien dan de autoriteiten en ook de p,uticlllicl'cn ln Indië zelf.
Vooreerst moge wOftclen opgemel'kt tl,ht deze uitspraak bewijs Doodig heeft en dat het met name moeilijk ',a I zijn anlJl te toonen dat in Neder- lnnd nimmer het oordeel Ol"er Indische nA,ngelegenlH:,d(l1l is vertroebeld door den invloed der Nederlamdsche omgeving. Mam' a fge cheiden hier- van, het bewijs vOor dere stelling zal nimmet' te lev-eren zijn, w::mneer het 1l1oteria,al d.aartoe alleen jn Neder]31nd moet worden YN"hameld, m. a. w.
slecMs degeIUjke kennis van de behoeftcn van T'1dië, die buiten Indië uiet
l'el'worVen kan worden, geeet liet vecht t()t het nirt:sp~k(ln Vfln een oordoeel over de vrang, waar -en door wie de Tndische vraagstukken het zuiverst worden beooTdeeWI.
Moge g-eheel in het afgetrokkene iet, te zeggen zijn '-Oor de bewering drut toestanden ook <lp politiek eu economisch geb1ioo soms van eeu afsta."l beter kunnen worden overzien dau vau dicht bij, deze regel zal t<lch zeker
wel do<>l' ni~lIIand vOOr een algemeene toepas"ing geschiJm: worden geool-
dool~l. Imll1~rs hij zou dan niet slechts voor Indûê gelden; met evenveel
redetl zou b. v. kunnen worden betoogd dat de aang klgenheden ~an
Nederland het bt>Rt in Indië kunnen worden overzien en behartigd.
Na.al' <1<", nwe-ning del' Comrnissifk is voor een, zuiv-el"e beoordeelillg "filn de factoren, di~ de (h'ijfkracht eener ju i!fte staa.tkunde moeten yemncn, nllel'eeTst N'n degelijke kenmis van de actuoo1e toe.tallJden noooig.
En nu is lIet een Iniet te looclHlllen feit, dat bij de zich dagelijks
wijzjj(~nde PIl ontwikkelende gesteldheid van Ind,ië n:iemand, die buiten het hmd vertewft, zelfs na daar geruim en tijd te hebQen dOOl'gebracht, nog lang dt'sknndig blijft ten aanzien van Indlische aangel genhed.en. ",,'qe na oonige jar~n afwezigheid uit lindië dit land woor terugziet, komt dagelijkR weer tot de slotBOm dat de gehoole atmosfeer h' I' is gewijzigd, dat land
<'n.
l"olk niet meeT bCllntwooft(lcn aan de vool'stclling-cn, die hij op grond van \'roegerp erT'aring gerecMigd meende te zijn, zich te mogell maken. En Toornl geldt dit sedert de lawtste jaren, no Iodi~, uit zijn afzondedng hevrijd, overal een gees1eJijke opleving te aanschonwen geeft, nu nieuwe beh~ftt"'n hier z.ijn ontw.aaklt, nu hier :in een wassen.d zelfver- trouwen ~n bij et'n tOfln.emende mate va!n ontwikkeling en kennis nieuwe eiscllen aan h~t le~en worden geste1d.'"Vat men in Nederland mog,e 1'001' hebben door objectiviteit, v~l'liest
men er .door t·ekort ""n fei·ten-kennis (In meestentijds ook door tekort a,an belangstelling. Dit t .. kort nan belangstelling is een zoo algemeen opge·
merkt en el'kend feit, dat het niet ,noo<l1g is, hieroveT uilt te weiden. Her behoeft .op zi('h~lf gl>.en v(l:Twcmdening t(1 baren, maaT het is wel een duidelijkP naJlwijzinl! dat rle da"elijk~che en ~oortd.ur_ leiding vall de ll1dische politiek ni",t I'an uit Nederland dient te geschieden.
Waar belanI! ~n l ... langRtelling in Tndië zijn geconcentreerd, behool't de ,bedoelde leiding ook hi~r te geschieden. Ongetwijfeld zal io sommige' gevallen in Indi~ hoog.<' prij. worden gesteld op het oordePI v~n personen in Nederland, die door hun omvangl'ijke kenois betreffende bepaalde onderwerpen ol door hun brood en bldk <m scherpe visie in staat zijn om ook o~er sommige Indisch .. vraagetnkkell een waardevol oordeel uit t ..
spreken; in sommige ~evnl1en 7.131 (1.e jin Nederland verkregen ervaring op verschillend gebied otlk voor Indië beteekellis knnnen bebben - dit ooemt ruiet weg, dat van Indil' het initiwtief zal moeten uitgaan om van die kennis, da.t betel'.e .0011<1eel, <11 .. gevormde ervaring partij te trekkeo. Want Indoë is ook de lijdende partij, wanneler in zijn belloeft n niet of onvol- doende wordt v.oim.ien; Indi~ plukt d .. vruchten van een deugdelijk beleid.
Vooral de oorlogsjIIl'<"O bebbE'll overtuigend aang oond dat Indi~
telkens weer k..'l.n worcJ.eo gesteld VOOr de oplossing va uTgente vraag-
&tukken waa~bij niet op een mot d'ordre van Nooerl nd kan worden gewacht en de ervaring daarbij opgedaam, heeU bewezen dat Indi/'.
gesteld voor de -taak ?Allf eeo oplossing te vinden, die taak vervullen kan.
Maar afgescheiden van die bij~c>ndere omstrun.d:ig,heden, is in de laatste jaren ove"tuigend aan den dag gekc>men dat hier te lancle behoofiten bestaan, wen.ehen worden gekoesterd, eiseben gesteld, WallTvan Nederland geen besef had en k<>n hebben en waal'Vc>Or bier bet best de noowakelijke
"<>ol"liening kon worden 'gev,ond€Jl.
Bijzonder overtuigeILd is geweest het optreden van den Volksraad sedert Mei 1918. De getrouwe lezer van de handehlrrLgen van het lichaam moet thans inzien welke gl'oote leemten bestnan in ue behartiging vrun de belang,en van Indië, maar ook d",t bier te lande begrepen wordt in welke richting de juiste behartiging ,'an die belangen moet worden gezocht.
Wat het derde punlt beb.'eft, bet is oon bekend feUt, da.t de aanhou·
dende inmenging van Nedel'lalldsche staatsorganen in zuivel' Indische aUllgeJegenhpdcn jn hooge mate tot vertraging leidt.
c, Vertraging in de af·
doening VAn urgente Ran-
rolegenheden.
Bijna elke regeling door de wetgevende macht, Kroon rooI' Indië tot stand geb,'acht, gescbiedde zoo dan wel door de
lungzR.:ull, dat h. t.l. bHjkeus tal van uitingen zoo wel in den Volkrnad als in de pers - en terecht - wrevel werd gewekt, da t men hiel' te lande de gedachte niet van zich kon afzetten dat de belangstelling in het moeder- land voor Indië te wenschen overliet.
Teekenende voorbeelden V31n laug.za;me beha.ndeling ,'.an Indische aan- g-elegenheden Jevel't -de gesohiedenis velL doe tot s·tan<lko.uüng doel' nieU'Vé .·rtikelen 75 en 109 Regeeringsreglemerut, van het "trafwetbook, van de
w~t op vereeniging ~n 'Vergaderi.ng (Wdj2iging va.n artil.:el 111 Rcgeering·s- ,'Cglement). Terwijl Neoorlan<;l zich wijdde aan beraadsla~llg,en en 'be- schOlllWingen, vaak voo meening wisselend, moest Indië wachten. De Commissie onthoudt zich van een oordeel over de vraag, of, wat eind:eJlijk
r~I'b."1'egen w-erd, aan de behoefte van Indië voldoet, maar vrangt: gesteld dat wat vel\k''Cgen werd volmaakt is, zou Indië zelf niet in veel sneller tl'mpo de regelingen hebbem kunnen tot stand brengen O'n zon het daa,.·
mede dan l1iot moor gebaat ?Jijn geweest, ook al waren ze dan mogelijk minder volmruakt?
Nrudat in Indië het denkbeeld was geopperd om oon koloniaal ver·
tegenwoordigend lichnam in te stellen heert het ruim een kwar~t eeuw geduurd, vool'drut nan <lH denkbeeld door Nederland g'e"olg word gegeven.
Twirutrlg jaar bijna wacht Indië op een wetgoving l>etl'effende de ouderlijke macht en voogdij oo<ler Europerunell; de el'vlIring VfUl alle dagen toont ann ;jn,t v<>o,'zien.ing dringend noodig is.
De regeling "nn de mieuwe procedure in rniHt.:'1u-.c znkeu, in Nederland sinds eeuige jaren in werking, laat voor Indië nog steeds op zich wacbten.
Sedert twintig ja.ar o!l1ge,'eel' is in Nederlalld de unificrutie in .behan·
deling van de bepalingen op de prooodure voor Inlandsche recht.banken in
4
