Een suyverlick boecxken begrypende alle de gheestelicke liedekens

(1)

gheestelicke liedekens

Thonis Harmansz. van Wervershoef

bron

Thonis Harmansz. van Wervershoef, Een suyverlick boecxken begrypende alle de gheestelicke liedekens. Harman Jansz Muller, Amsterdam 1617

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/harm001suyv01_01/colofon.php

© 2013 dbnl

(2)

[Nu laet ons allegaer danckbaer zijn]

NV laet ons allegaer danckbaer zijn Ons Heer, ons Godt, ons Vader,

Die ons van Bier, van Broodt, van Wijn, Versaedt heeft allegader,

Van Vis, van Vleys, van ander spijs,

Ghekoockt, bereydt op soo menigherley wijs, Waer van wy hem nu seere

Dancken met grooter eere.

Die Soone Godts ghebenedijdt Die willen wy oock gaen loven, Die ons van sonden heeft bevrijdt Doen wy waren verschoven,

Die ons soo minnelick heeft versaedt, En inder noodt niet af en gaet,

Bemint hem in dit leven//hy sal u niet begeven.

Wy dancken oock den heylighen Gheest Van sijnder visitatie,

Hadde hy by ons niet gheweest Ons vreucht was tribulatie, Hy is een vertrooster in't verdriet, En sonder hem en vermogen wy niet,

Dus wilt hem u hert bereyen//hy sal niet van u scheyen.

Die Waerdt willen wy dancken seer dat hy heeft laten koocken,

Hy heeft soo wel bewaert sijn eer, Ons en heefter niet ontbroken,

Om vrolick te singhen met herten soet, En bedancken dat gheselschap goet,

Dat sy hier zijn ghekomen//'twort danckelic genomen.

Wy willen oock vergheten niet die van hier zijn ghescheyden, Op datse die Heer wt alle verdriet Al in sijn Rijck wil leyden, Alsoo wy doen sal ons gheschien Wanneer wy wt dit leven vlien:

Hierom so wilt voor desen, een Pater noster lesen

Thonis Harmansz. van Wervershoef, Een suyverlick boecxken begrypende alle de gheestelicke liedekens

(3)

Een suyverlick Gheestelick Liedt,

Op de wijse: Wilhelmus van Nassouwen.

GHy Christ'nen wtverkoren Wilt doch wel zijn ghemoedt, Den moedt gheeft niet verloren, Al ist nu teghenspoedt,

Wilt dat verduldich lijden En volght den Bruydegom na, Op dat ghy meught verblijden Hij is ons voor ghegaen.

Al gaet men ons beschempen het is een kleyne saeck,

Godt sal ons noch eens ghedencken, Al wort ghy hier beschaemt,

Wilt nijdich gheen wraeck begheeren, Bidt voor haer, het is tijdt,

Catholijck laet zijn u leven Al ist veel Menschen leet.

Wilt u gheloof helpen In desen ellendighen tijdt, Niet met roepen ende kijven Daer bitterheyt wt spruyt:

Maer wilt de minste wesen, Spijst de siel met de Schriftuer, Godt sal haer het vonnis gheven, Het oordeel is voor de deur.

Wilt u doch versamen Met broederlicke liefd', Wilt u doch niet schamen Dat men u Catholijcken hiet, Dien naem is u ghegheven Over vijfthien hondert Iaer,

Met soo menich sijn bloede beseghelt, En wilt daet niet af gaen.

Den naem is haest verloren

(4)

Vermenght met Lybertijn Oft met andere Ketterijen, Die nu overvloedich zijn Ende haer al beroemen Met de Schriftuer,

Maer verscheyden dat sy woonen Elck heeft een sonderlingh Heer.

Hebt ghy niet ghelesen Paulus in synen brief, Godt is een Godt van vrede, Van twist en is hy niet Dus wilt u doch eens schamen die daer maken twist en oproer:

Het zijn de jonghste daghen, Het Kindt is teghen de Moer.

Wie sal niet moeten schreyen die aensiet dit groot verdriet, Hoe dat de Menschen waeyen Ghelijck een buyghende Riet.

Wie heeft u doch gheboren?

Ick meynet na den gheest Doen wy van Christo hoorden Waer hebt ghy doen gheweest?

Och oft men u eens vraeghden Waer dat ghy komt van daen, Maer soudt ghy u niet schamen, Ghy zijt van ons wt-ghegaen, En ghy wilt ons niet gunnen Een kleyne plaets van vrede:

Och het gheschiedt om onse sonde, Wy hebben't wel verdient.

Maer Godt salse niet versmaen Al die hy hier kastijdt,

Want hy sal een yder betalen Na dat hy heeft verdient.

Dus wilt u wel versinnen

(5)

Wat ghy den Christen doet, Want Catholijck laet zijn u leven Al soudt kosten u bloedt.

Catholijck van deuchden Verciert met Hemels coleur, In lyden vol van vreuchden Zoo als Christus ons gaet veur:

Aelmissen so wilt gheven, Ootmoedich van habijt, Dat's een Catholijck leven, Tot sterven u bereyt.

Och of wy doch soo waren Wy Christenen al-ghemeyn,

En wy ons siel voor Godt verklaerden, Van aertsche dinghen reyn,

En wy niet en vraeghden Al na dit aertsche goedt, Waerom sy ons verjaeghden, Hoe-wel het haer niet komt toe.

Maer Godt weet hoe dat wy hebben beseten Al naest de hondert Iaer

Met drincken en met eten, daerom zijnse nu op-ghestaen Ende sullen't u benemen Het zy u lief of leedt,

Maer ick vraghe u Religieuse Heeren Oft soo niet en is gheschiet?

Ghy Priesters ende Heeren die daer noch smaeckt Godts gheest, Wilt Godts Kerck reformeeren Sy is soo deerlick gheweest, die Herders syn haer ontnomen, Sy is nu als een wilde Woestijn, die Wolven zijn daer in ghekomen, dus bedroeft u Catholijcken kleyn.

Och wat vindt men nu al Heeren

(6)

Die gheestelick werden ghenaemt, die haer Schapen niet wt liefden leeren Maer om dat aertsche goedt,

Niet alleen oock dese Twelck is die grootste saeck, Maer oock Baljuwen en Heeren die daer draghen twtwendich swaert

Och wertet niet ghedraghen Al om dat aertsch ghewin?

Twelck is seer te beklaghen, Tghelt brenght dat vonnis in:

Dus moeten d'arme lyen Ende krijghen gheen recht, En ist niet te beschreyen Die dit ongh'lijck aensiet?

Maer Godt sal d'aerd' ontluycken Hy sal u doen op-staen,

Hy sal u hert ontsluyten Ende doen ten oordeel gaen, Daer sal't al zijn beschreven Van binnen in uwen gront, Wat vonnis ghy hebt ghegheven, Zoo menighe siel ghewont.

Twistich twee te samen Om een soo kleynen saeck, Sy tot de Heeren quamen, Sy hebben haer byster ghemaeckt, Dat vonnis hebben sy ghedreven, Zoo langh alst was eenich vermoedt Dat sy wat mochten gheven, En vertreden haer vleys en bloedt.

Maer o ghy vrome Heeren En treckt u dit niet aen,

Die van Godts gheest werden ghedreven Ende hebben gheholpen soo menighen man, Maer wiltse niet verschoonen

(7)

Al die de oorsaeck is, Het Kaf is onder het Kooren, Zoo betuyght ons de Schrift.

Met den kortsten alle staten Tis haest ghenoegh beduyt, De Wet hebben wy verlaten, Die is deerlick versuymt:

Dus loopen wy nu en dwalen Ende maken een nieu verbondt, Ende hooren na vreemde talen, Dus werdt ons siel ghewondt.

Het licht hebben wy ghekreghen Over vijfthien hondert Iaer, Van hand tot handt overgegeven, Als Vaders erf bewaert,

Met ghetuyghenis ende brieven Versekert als die waerheyt.

Moeten sy niet lieghen Al die hier teghen seyt?

Ghy Christenen al te samen Die ick noch niet en ken, En wilt doch niet versmaden Dat ick nu met u stem,

Laet ons noch die deucht aenvaerden Het is hier een korte tijdt,

Laet ons niet ontsien lijden oft swaerden, Catholijck soo moeten wy zijn.

Een ander Liedeken

Op de wijse, Hoort ghy sondaers al ghemeyn.

ICk hoorde een soo soeten sanck, Ick en konde't niet begrijpen, Dat ick mach komen in't gheklanck Daer die Enghelen haer verblijden:

Ick was verblijdt in mijnen gheest, Ick meend' het was al ghewonnen,

(8)

Maer als die contemplatie was ghepasseert Doen wast noch niet begonnen.

Daer na hoord' ick een ander Liedt, Het was al van droefheden:

Siet dit is den wegh die nae't leven leyt Daer die Enghelen haer verblyden, Ick sach die wegh soo droevich in, Sy was soo quaet om passeren, Ick en sach daer Zijde uoch Fluweel, Noch gheen vreuchde hanteeren.

O alle Maeghden jonck ende teer, Wilt toch niet treurich wesen, Dat kruys dat ghy hebt verkoren seer Wilt toch wt liefden draghen:

Magdalena een Maghet puer Inde Werelt hoogh verheven,

Wanneer haer den Heer van binnen aensach Wat heeftse rou bedreven,

Sy heeft verlaten ghelt en goedt En alle wereltsche vreughden,

Inde wilde Woestijn heeft haer de Heere gevoet Sy was bereyt om het kruys te draghen:

Die Heer leert ons alsoo klaer In Sinte Mattheus beschreven:

Versaeckt u selven, en volght my na, Dat kruys moet zijn ghedraghen.

O kruys, o bittere kruys Hoe quaet bistu om verwinnen, Maer al die u wt liefden draeght Dat zijn u wtverkoren vrienden, Maer als dat leven is gheent Ende het kruys is ghedraghen, Godt die edele siele bekent Verciert boven Gout ende Peerlen.

Sy wert gevoert boven inden hoogen Throon Al haer seeren worden ghenesen,

(9)

Die tranen van haer wanghen ghedaen, Daer sal gheen doot meer wesen, Daer siet sy aen dat blinckende Lam, De suyveren Godt verheven,

Daer hoort sy dan dat groot gheclanck Van Herpen, Luyten, en Veelen:

Sy sijn hooghe Majesteyt aensiet, Het Lammeken van hier boven,

Met de blinckende stralen hy sijn Bruyt doorschiet Zoo wert vreuchde volkomen,

Daer siet sy al dat groot ghetal Van Enghelen ende Seraphinnen Die het Lammeken altijt volghen na Ende sijn lof altijt singhen.

De Heylighen zijn daer menichfout, Martelaren en Confessoren,!

Die Maeghden zijn verciert boven alle Gout En dienen Godt al van hier boven:

Sancten ende Sanctinnen blincken daer mede In gouden kostelicken ghewade:

Van twaelf fondamenten is die stede, Elcke Poort is eenen gouden Peerle.

Die straten zijn van louter Gout Veel klaerder dan die Glasen.

Heyligh zy onse Godt, roepen sy jonck en out:

Dus heeft den Vader in den Sone een goedt behaghen, Daer is een levende Water mee,

Die Boomen zijn vol vruchten Dat levende Water loopt door die stee, Wie soude meer vreughden lusten

Noyt gheeft die soo hoogh op klam Die't al kan begrijpen:

Paulus die heylighe Man

Kondet niet wt-spreken noch schrijven, Dat Godt den sijnen heeft bereyt Al die de Werelt vertreden;

(10)

Even blijde altijdt met danckbaerheyt, Als sy om den naem des Heeren lijden.

Een ander Liedt,

op de wijse als 't beghint.

ADieu mijn alderliefste greyn Die ick had voor ooghen, Nu laet ons gaen tot die Fonteyn

Die inder eeuwigheyt niet en sal verdrooghen.

Mijn alderliefste greyn Laet ons elckander sterven,

Op dat Christus mach die alderliefste zijn, Alle creatueren laet ons derven.

Al valt ons het scheyden swaer Laet ons dat niet verdrieten,

Maer om die kroon laet ons stantvastich staen, Godts suyverheyt moghen wy ghenieten.

Die suyverheyt heeft hy lief, Sy is soo quaet te bekomen,

In vleys en bloedt soo woont sy niet, Daerom laet ons die dooden.

Ons en is hier gheenen rust, Waerom sullen wy dit lichaem sparen?

Zoo langh 'tvleys en bloet niet en is wtgheblust Gatet doot al opter aerden,

Wat was al d'aertsche lust Die wy meenden te volbrenghen, Maer Godts gheest heeftet al wtgheblust, Die en wilde't niet ghehenghen,

Nu adieu mijn alderliefste greyn, Ick meyn op deser aerden,

Om dat ic Christum met de oogen des geests beken, Daerom wil ick u versmaden.

Laet ons doch stantvastich staen, En laet ons niet beweghen,

Want Sathan volght ons op de baen.

(11)

Veel heeft hy daer ghekreghen.

Door den Vader vermoghen wy't al, Laet ons op hem betrouwen,

Vleys en bloet laet ons wederstaen,

Dat wy Godts glorie moghen aenschouwen.

Vleys en bloet moet zijn verbrant, Ten mach niet in den Hemel, Zoo Paulus de Predikant het vonnis heeft ghegheven.

Ghy Lelykens ende bloemkens reyn Die daer noch staen en bloeyen, Wacht u voor den vuylen douw Laet die niet op u komen.

Veel Lelykens heeft hy verdrooght, haer suyverheyt benomen,

Die haren wasdom niet hebben volbrocht, Noch tot volmaecktheyt zijn ghekomen.

Teghen die nare duysterheyt Zoo wilt haer suyverheyt beluycken,

Want veel ghedachten werden verde in gemaect Och wiltse doch wtblussen.

Nu adieu mijn gheslacht, Vrienden en maghen,

By u te blyven soude wel zijn mijn ghemack, Maer sorghe soo moet ick draghen

Een Schaepken is my gheleent, Dat soo moet ick weyden,

Wanneer ick die grijpende Wolven sie Zoo moet ick over heyden.

Ons en is hier gheenen rust, Benaut aen alle sijden,

Waer vleys en bloedt ons wtgheblust Mijn siel soude haer verblijden.

(12)

Een nieu Liedeken,

Op de wijse, Het had een Boer een domme sin.

WIe wil hooren een nieuwe Liedt, Die de Werelt wel door-siet die mach hem wel bedroeven:

Sy is ghelijck een wilde Woestijn, Elck gaet hem Godts volck beroemen.

Hoe is de Werelt nu verblint dat sy nu in vreuchden leeft

Om te aenschouwen met haer ooghen, Maer die siel die is in't eeuwich leyt, Hoe wortse van Godt verschoven.

Sy nemen haer lust, sy gaen haer ganck, Sy houden haer vleys in gheen bedwanck, Sy gaen domineren,

Met wellusten en hoverdy

Zoo gaen sy haer sielen verspeelen.

Die hoverdye die is soo groot Sy brenght soo menighe siel ter doot, die wy daghelicx pleghen:

Ende de Werelt is soo boos, Die helpt ons van Godts weghen.

Elck een wil zijn de meest,

hoe weynich vindtmer die Godt vreest:

O Heer hoe kondt ghy het verdraghen?

O Mensch houdt op 't is meer dan tijdt, daerom soo krijghen wy dese plaghen.

Hoe weynigh soo vreesender Godt, hoe weynigh dencken om sijn ghebodt:

Men gaet nu domineren

Oftmen hier soudt eeuwigh zijn, En oftmen hier soud' eeuwigh leven.

Och het is hier soo haest gedaen, Mochtmen de weghen dan wederom gaen, Mochten wy dan wederom keeren,

Ende kruypen ghelijc een wormken by de wegh Gheen werelts spel begheeren.

Daer sal komen eenen tijdt

(13)

Datmen sal vreesen die int leven zijt die goede met die quade,

die dan de Werelt niet hebben ghedient die sullen Godt behaghen.

Daer moeten sy staen naeckt ende bloot Voor den strenghen Rechter bloot, die siele reden moet gheven Van al dat 'tlichaem heeft ghedaen, Hy mach wel suchten en beven:

Hy mach wel zijn bedroeft Als hy aensiet des Hemels ghenoeght Boven hem domineren

Met Godt al inde Lucht,

Ende hy moet inder Aerden blyven.

Hy moet inder Aerden blyven staen, Ende aensien de wtverkoren ten Hemel gaen, Dat is de siel groot lyen:

Na alle Schriftuer ons doet vermaen, dit zijn de laetste tyen.

Sinte Mattheus doet ons vermaen, daer sullen veel valsche Propheten op-staen, die sullen haer verheven

Teghen Godt, ende sijn heylighe Woort dat sullen sy vertreden.

Sy sullen al maken te niet dat door den Gheest is gheschiet, Sy konnen niet begrijpen, Christus sin en weten sy niet, het zijn al hypocrijten.

Sy weten van gheenen Christen sin, hoe-wel hy ootmoedigh ginck, Sy gaen't al vernielen,

Penitentie ende ootmoedigheyt daer de siele van moet leven.

Heeft Iohannes qualick ghedaen Daer hy inde Woestijne is ghegaen?

(14)

Hieronimus by desen,

Sy kastijden haer vleys nacht ende dach, Op dat de siel met Godt mach leven.

Wildy hooren beter bescheyt, Hoort wat Paulus die Apostel seyt, Hy ginck sijn vleys kastijden,

Op dat andere menschen leeren souden, Waer soumense nu bevinden?

Die Herders die zijn nu verstroyt, die Schapen zijn in grooter noot, die Wolf is aen allen sijden, die volstandigh tot den eynde blijft die mach hem wel verblijden.

Een ander Liedeken

Op de wijse van Weenen.

O Menschen hoe zijt ghy van herten dus wilt Wat draeght ghy in uwen schilt,

Wie wilt ghy nu doch belyen?

Leght nu af dat Godt mishaeght Zoo meught ghy leven in vrede.

Bemint ghy den Koninck van Spangien, En u siel waer met sonden beswaert groot, Hy sal u wel betalen,

Maer hy selve sterffelick is,

Voor de helle en kan hy u niet bewaren.

Oft ghy de heele Werelt hadt verdient Ende u siel waer met sonden beswaert, Wat soudt u profijteren?

Als ghy den Hemel hadt verbeurt, In Mattheus meught ghy't lesen.

Wie soudt begheeren stercker Heer dan die gheschapen heeft Hemel, ende meer?

die d'Enghelen doet verblijden,

Ende die alle creatueren het leven gheeft, Die bloemen doet groeyen aender heyden.

(15)

Wy hebben gheroepen soo menighen Iaer, O Heer wilt u ooghen neder slaen

Ende wilt ons vrede gheven,

Ende steeckt u swaert al in die schee, Beneemt niet al ons leven.

Laet ons niet zijn weder rebel Ghelijck de kinderen van Israel,

die altijdt op den Vleys-pot willen wesen, Sy wilden Moyses niet ghehoorsaem zijn, Sy wilden zijn als groote Heeren.

Hoe zijn de Menschen aldus verblent, dat Leecken disputeeren met het Testament, Ende worden immer twistich in haer gheloove, Ghelijck een Spin alle bloemen schent

Zoo verkeeren sy die woorden.

Sy spreken al van eenen Godt,

Ghelijck sy van Godts woort houden haer spot, Mannen ende Wyven:

Ionck en oudt, wie dat sy zijn, Sy spreken al wt den Bybel.

Is den Bybel nu dus goedt te verstaen Zo hebben ons voor-ouders ons ongelijc gedaen Souden sy zijn verloren?

Sy baden Godt dach ende nacht aen, Waerom soud' hyse niet verhooren?

Heeft hy dan zijn ooren van haer ghekeert?

Wat vrucht, penitentie doet ghy meer daer ghy Godt mede gaet versoenen?

Want Petrus in't werck der Apostelen leert, hy en is ghen wtnemer der persoonen,

Wy zijn gheschapen na eenen beelt, Inder aerden gheplant van eenen Heer, dat wy susters en broeders souden wesen, Godt alle daghen offerhande doen Met vasten ende ghebeden.

Die ghebeden zijn al verkout,

(16)

Veel liever hebben wy Silver en Gout, Zijden en Fluweelen,

Daer de Heere, ende zijn Apostelen barvoets ginghen In Matteus meugdy't lesen.

Tis gheleden boven vijfthien hondert jaer Dat de Koninck selve op Aerden waer Om den synen te remedieren:

Hy heeft ons ghelaten sijn Sacrament Om die siele daer af eewigh te leven:

Hy heeft ons soo groote liefde ghetoont, Een kruys van vijfthien voeten dat hy droegh, Na den bergh van Calvarien.

Ick bidde v wie dat ghy zijt, jonck en oudt Wilt hem sijn sware kruys helpen draghen.

Doen hy op den bergh van Calvarien quam, Die Ioden waren op hem boos ende gram, Veel oneere hebben sy hem bewesen, Sijn leden hebben sy wt-ghespant,

Plompe naghelen door handen en voeten gedreven:

Noch quam daer een Ruyter wreet Opende sijn sijde met een langhe Speer, Een Fonteyn is daer wy gheborsten, Daer wt vloeyde water ende bloet, O alle sielen wilt daer na dorsten.

Een suyverlick Liedt,

op die wijse: Het voer een maghet over Rijn.

WIlt v verblyden ghy Werelt fier, V vreucht sal niet langhe dueren, Wilt vrolick domineren

Namaels moet ghy wederom keeren.

Ghy brenghet v daghen over sonder verdriet, Dat ghy sterven sult en weet ghy niet,

Want Sathan heeft v bedroghen, Die vreese des Heeren is v ontoghen.

O ydel Werelt, o tijdt verlies,

(17)

Hadde ick u gheschreven eenen brief, Hoeveel hebstu bedroghen

Door dijn valsche smeeckende woorden.

Och die hem in dese werelt vertoonen, Hy is versch ende van haven schoon, Ende gaet hem daer vercieren,

Och hy keert hem in een ydel spieghel.

Och hadden wy ons wt dese spieghel gewent, Wanneer wy liggen op ons stervens endt Ende hadden de werelt vertreden, Zoo hadde gheweest onse siel ghenesen.

Maer de werelt vernieltse al Zoo menich duysent in't ghetal, Zoo Salomon heeft gheschreven, Die sterckste heeft haer verdreven.

Wat Ionghelinck sout moghen teghenstaen Als de werelt komt by hem staen

Als Roosen en Fyoelen,

Recht oft sy eeuwich souden bloeyen.

Maer saghen sy na haren eynde, hoe dat haren loop is die Hel, Dat sy binnen bedroghen, Godts gratie is haer ontoghen.

Om dat sy de Helle niet ontsien Daerom kleeden sy haer met Fluwiel, Sy gaen domineren in hare daghen, Na Godts gheboden sy weynich vraghen.

Als dat lichaem met sonden is bedeckt Dan ist al stinckende Peck,

Vol Padden ende Slanghen,

De siel krijght gheen schoon water met allen.

Die Fonteyn is met hoverdy ghestopt, Daer dat soete water wt loopt,

Mach tot die siel niet komen, Van dorst soo moet sy smooren.

Wie dat hier sijn lust verkiest,

(18)

Hier namaels die eeuwighe vreuchde verliest die macht hem wel beklaghen

Als hy die basuyne sal hooren blasen.

Ende hy moet komen voort Wt die aerde naeckt en bloot, Hy mach sijn sonden niet bedecken, Noch die vuylen rock wt trecken.

Die conscientie sal wesen besmet Ghelijck een wit laken in't bloedt gheset, dat vuyl is en vol vlecken,

Al sijn sonden moet hy voor Godt ontdecken.

Een nieu Liedeken, alst beghint.

ICk ben verdroocht, wie sal my laven?

Waer sal myn herteken wt drincken gaen?

de Druyfkens zijn voor my ghesneden, de Wijn is inde Kelder ghedaen.

De Kelder is voor my ghesloten, O Heer ick mach wel droevich zijn, Kond' ick eens aen de sleutel gheraken, Ick dranck soo garen vanden edelen Wijn.

Waer zijt ghy vrou van ootmoedich lijden?

Ghy draeght altijdt de sleutel daer af, Ghehoorsaemheyt doet op u deuren, Ghy stadighe minnen sonder verdrach.

Ick wil my selven niet bedroeven, Ick wil gaen nemen eenen moedt, Ende knielen voor het Cruys des Heeren, Dat is de sleutel die't al op doet.

O siel hoe zijt ghy dan te moede Als ghy onder den Cruyce staet,

Ende uwen Bruydegom komt int ghemoete Met sijn armen wijt wt ghespreyt?

Daer sal men schincken, daer sal men drincken, Daer sal men altijdt vrolick zijn:

Wie sal ons dat lach betalen,

(19)

Die opperste Koninck is soo fijn.

Boose werelt vol sondich leven, V gheneucht is hier van haest ghedaen, Hierom soo wil ick u gaen begheven, Voort na 't eeuwighe leven staen.

Adieu mijn vrienden al te samen Ick scheyde van u op deser tijdt, Om Godt te dienen soet van betamen, Onsen Heere ghebenedijdt.

Hoe ghenuechlick ist daer te wesen Daer men Godt looft wt goedertierentheyt, Vrolickheyt sal daer eeuwigh wesen, daer en is druck, lyden, noch swarigheyt.

Al gaet men dit werck beghecken, Ende prijsen my aen de werelt schoon, dat dunckt my beter aldaer te wesen Al boven in des Hemels Throon.

O Heer ghy en begeert niet dat sy sullen sterven die met sonden zijn belaen,

Gratie Heere, wilt my quijt schelden, Ick betrou op u barmhertigheyt groot.

Wie sou niet moghen suchten die de werelt dwalen siet?

Sy soecken niet dan aertsche lusten, Van Godts oordeel en weten sy niet.

Mochten sy haer leven koopen Om te blyven in haer solaes,

Hoe soude men de boose werelt sien loopen, die Godt dient, achtende voor een dwaes.

Boose werelt wilt u bedencken, Ten sal aldaer soo niet zijn, V weeldighe vleys wilt betemmen, den dach des Heeren is hende by.

Ten is niet langhe geleden, Tis u alsoo wel bekent,

Dat ghy ghesien hebt aenden Hemel

(20)

Een teecken seer excelent.

Dat en sal niet eeuwigh dueren, Ghy sult sien sijn Majesteyt,

Ende oock die Volcken sullen daer wt scheuren, Boose Werelt maeckt u bereyt.

Een Gheestelick Liedt,

ende gaet op de wijse: Die Bisschop van treuren.

ICk ben gheschoten alsoo diep, Kond' ick hem weder gheraken, Hy is alleen een Medecijn Die my ghesont kan maken.

Ontsiet dy niet mijn Bruydt Al bistu hier verschoven,

Als du komst in mijns Vaders Land Zoo zult ghy draghen een gulden kroon.

O soete Lief, onse beddeken

Is verciert met menigherhande bloemen, Altijdt leyt mijn hert en roept,

En hy sal hier schier komen.

Staet op mijn Orghel ende mijn natuer, Wilt hier niet langher beyen,

Ierusalem is op ghedaen,

Daer luyden die soete schalmeyen.

Suchten en weenen is al mijn troost, Ick wil niet anders begheeren,

Ick hoor dat hy my troosten sal, Sijn troost sal eeuwich dueren.

Cypresse soo sullen die boomen wesen, Een hoedeken willen wy maken

Suyverlick ende wel verciert Als Salomons Tabernakel.

In charitate ende ootmoedicheyt Willen wy daer in gaen planten, Al op dat die edele bloem des velts Sijn Avontmael daer in mach maken.

(21)

Nu komt mijn suster, nu komt mijn Bruydt, Nu komt by mijnder sijden,

Drinckt dat wt, den soeten Wijn, Zoo meucht ghy droncken zijn.

Die Bruyloften zijnder wel bereydt, Die Bruydegom is wt ghevaren, Heeft hem suyverlick verciert, Hy wil sijn Bruydt thuys halen.

Root schaerlaken is hy ghelijck, Hy is ghekroont met Doornen, Nu draeght sijn kroon een korte tijdt Hier boven sal hy't u rijckelick loonen.

Aenmerckt dat bloedt, mijn beminde Bruydt, Verciert daer met u wanghen,

Als ghy komt in mijns Vaders Landt Zoo sult ghy draghen gulden spannen.

Inde Wijn-kelder ben ick ghegaen, Droncken ben ick gheworden, Ende noyt smaeckte ick soeter Wijn Dan wt mijns Bruydegoms wonden.

Verheft u hert, verheucht u siel, Wilt hier niet langher beyden, Ierusalem is op-ghedaen, Siet daer de twaelf mueren:

Elck muer is daer schoon, Sy gheven soete roocken:

Die Balsem is daer niet ghespaert, Sy staet daer op-gheloocken.

Die straten zijn van puer Gout, De bloemkens druypen van reucken.

Die vensters zijn daer wel gheciert Sy ruycken als Fyolen.

Inwendighe boomen zijn aldaer Daer op soo singhen die voghelen, Altijt is die Somer daer,

Daer mach gheen Winter dueren.

(22)

Die Maeghden sullen vermeyen gaen Al in dat Hof van weelden,

Elck Bruydt heeft daer een Lam, daer mede soo gaen sy speelen.

Hy salse leyden inde vette Weyden, Hy salse droncken maken,

daer in soo wasschen Olijf-boomen Ende Appelen van Granaten.

Danssen ende springhen is daer die seed, Men mach niet droevigh wesen,

die Bruydegom is daer op-gheschort, hoe mach daer meer blyschap wesen.

Heft op u vleughelen en vlieght in't Hof, Siet daer de Son op rysen

Root, daer is al sijn ghedaent, Vande Propheten ghepresen.

Hy sach de muer in't Oost gheset, verciert met al sijn deuchden

de Bruydt des Lams draeght de Kroon Wie sal't hem dancken moghen?

Om die Tafelen staen gheplant Gheneughelicke bloemen,

Honich ende Melck vloeyt daer wt, Wie sal't begrijpen moghen?

Ridderen ende Koninghen is daer het volck, daer mede soo gaen sy speelen

Ende jubileren dat aenschijn, Zoo sal de seede of wesen.

Mijn siel dus bist een stil afgront Men mach u niet bekinnen, dan een siel die droncken is van Goddelicker minnen.

Dese siel is af ghedaen van alle aertsche creatueren,

Hemelsche dinghen heeft sy verstaen, haer vreucht sal eeuwigh dueren.

(23)

Zoo wie alsulcken boomgaert wil maken Hem selven moet hy gantsch laten, Ende al dat inde werelt is

dat moet hy al versaecken, Amen.

Lustighe Amoureuse Gheesten.

WAcht u van sonden soo doet ghy wel, Al toont u de werelt haer blyde feesten, Haer avontuer is alsoo fel,

Sy toont u eerst dat minne spel, Int eynde soo schiet sy haer fenijn,

scheyt u vande werelt ghy jonghe maeghden, scheyt u vande werelt al ist u pijn.

Hoe mach een mensch sijn sterven lusten, Die altijdt leeft in 'swerelts jolijt,

Sijn sinnekens die liggen in een schijn van rusten Als zijt bestaen soo zijn zijt quijt,

Zoo komt de doodt die't al verslint,

Zoo moetet ghelachken eens gherekent zijn, scheyt u vande werelt ghy jonghe maeghden, scheyt u vande werelt al ist u pijn.

Ionghe domme sinnekens slaet op u ooghen, En siet waer ghy henen gaet,

Daer worter soo veel vande werelt bedroghen, Al door de valsche werelt quaet

Die daer leeft na jaren raedt sy sullen certeyn bedroghen zijn,

Waer is Salomon wijs ghebleven?

Waer is die schoone Absalon?

Alexander die hooghste ghepresen?

De doodt heeftse in haer behoedt,

Jonghe domme sinnekens wilt u bedencken, Tis beter te spieghelen dan een spieghel te zijn, Scheyt u vande werelt ghy jonghe maeghden,

(24)

Scheyt u vande werelt al ist u pijn.

Al had ick al de menschen haer gonsten, Al had ick al des werelts goedt,

Al had ick al der wijsen konsten, Ia 'theel aertrijck in mijn behoedt, Wat batet als ick sterven moet?

Tis niet dan druck en sware pijn:

Die ons dit Liedeken heeft ghedicht, Een Kloosterken heeft hy in sijn ghewout, Hy is de werelt ontspronghen:

Dus danckt hy onse Godt soo menichfout, Die wil ons alle ghenadich zijn,

[Die Zoudaen hadde een dochterkijn,]

Op die Wijse: Die Boerman hadde een dochterkijn.

DIe Zoudaen hadde een dochterkijn, sy was vroech op-ghestande Al om te plucken bloemkens Al in haers vaders warande.

Sy sach die schoone bloemen aen, sy docht in hare sinnen

Wie mach den maker der bloemen zijn, Mocht ick hem eens ghewinnen.

Het moet een abel konstenaer zijn, Een Heer van grooter waerden, Die dese schoone bloemkens fijn Doet spruyten wter aerden.

Ick hebbe hem in mijn hert soo lief, Mocht ick hem eens aenschouwen, Ick soude laten mijns Vaders Rijck En gheven hem mijn trouwe.

Des nachts ontrent der middernacht

(25)

Iesus kwam voor haer veynsterken staen, Doet op wel schooner suyver maeght, Ick ben met uwer minnen bevaen.

Die maghet stont op soo haestelijck, Sy heeft haer vensterken open ghedaen, Doen sachse Iesus haer soete Lief Zoo vriendelicken voor haer staen.

Sy sach haer lief soo minnelick aen, Sy neychden neder ter aerden,

Sy boodt hem soo vriendelick goeden dach Met alsoo grooter eerwaerden.

Mijn alderliefste Ionghelinck schoon Van waer komt ghy gheganghen?

Vwes ghelijck en sach ick noyt In al mijn Vaders Landen.

Schoon maghet ick heb u langhe bemint, Om u ben ick ghekomen,

Ick kome al wt mijns Vaders Rijck, Ick ben die maker der bloemen.

Zydy mijn alderliefste Lief Na u staet mijn verlanghen, Nu leyt my wt mijns Vaders Rijck, Met u soo wil ick ganghen.

Schoon maghet wilt ghy met my gaen V Rijck soo moet ghy laten,

Ick kome al wt mijns Vaders Rijck, En 'tis tot uwer baten.

Mijn alderliefste Ionghelinck schoon V eyghen wil ick wesen,

Nu leyt my wt mijns Vaders Rijck Mijn trou sal ick u gheven.

Hy nam die schoon al byder handt Hy leydese alsoo verre?

Thien hondert duysent mijlen lanck Al wt haer Vaders Landen.

Sy sprack soo menigh soete woort,

(26)

Sy ginghen beyde te same,

Nu seght my edele Ionghelinck schoon Hoe is uwen name?

Mijn name is soo wonderlicken schoon, Hy staet soo hooch gheschreven,

Al in mijns Vaders Koninckrijck Is my die naem ghegheven.

Schoon maghet dient my met herten reyn Gheeft my u trouwe alleene,

Mijn naem is u alleen bekent, Iesus van Nazareene.

Sy sach haer Lief soo minnelijck aen, Sy neyghde neder ter aerden,

Schoon lief ick gheve u mijn hert en trou, Van u soo wil ick niet scheyden.

Sy spraken soo menighe soeten woort, sy ginghen beyde te gader,

Nu seght my edele Ionghelinck schoon, Wie is uwen Vader?

Mijn vader is soo rijcken man sijn Rijck gaet alsoo verren,

Hemel en Aerde heef thy ghemaeckt, De Son, de Man, ende de Sterren.

Hemel en Aerde ende alle goedt, van hem ist al ghekomen,

Thien hondert duysent Enghelen schoon staen altijd tot synen loonen.

Is u vader soo rijcken Koninck Ende alsoo rijck van goeden,

Nu seght my edele Ionghelinck schoon, Wie isser uwe Moeder?

Mijn Moeder is een rijcke maeght Haer naem is hoogh gheschreven, sy heeft my ter werelt ghebracht, Reyne maghet is sy ghebleven.

Is u moeder een reyne maeght,

(27)

Zy een Konincx soone:

Nu seght my edele Ionghelinck schoon Van waer zydy ghekomen?

Al wt mijn vaders Koninckrijck, Daer ist soo vol van vreuchden, Neghentich duysent Iaer lanck Is daer maer een ure.

Mijn alderliefste Ionghelinck schoon, Ick heb soo groot verlanghen

Na uwes vaders Koninckrijck, Laet ons daer binnen ganghen.

Schoon maghet dient my met herten reyn, Mijn Rijck sal ick u gheven,

Dan suldy altijdt by my zijn, In groote vreughde leven.

Sy ginghen een soo langhen wegh Al door die groene heyden,

Sy quamen voor een Kloosterken, Iesus woude doen scheyden.

Mijn alderliefste Ionghelinck schoon, Moet ick nu van u scheyden,

Noyt en hoord' ick droevigher woort, Van rou soo moet ick sterven.

Hy nam die schoon al byder handt, Hy sprack met soeter sinnen,

Oorlof schoon maeght, verbeyt my hier, Ick moet nu gaen hier binnen.

Iesus is van daer ghegaen, Die maghet hem verbeyden,

Sy weende soo meenighen natten traen, Dat Iesus was ghescheyden.

Doen dien dach ten avont quam Die schoone maghet hadde verlanghen Na Iesus haer alderliefste lief,

Hy beyde veel te langhen.

Sy klopte soo lustelick op de Poort

(28)

Met alsoo kloecken sinnen, Doet op, doet op die Poort Mijn Lief is daer binnen.

Die Poort die wert daer open ghedaen, Die Poortier quam daer vooren

Hy sach die schoon maghet voor hem staen, Dat dochte hem wonder wesen.

Zeght my schoon maghet wat ghy begheert, Hoe komt ghy hier alleene?

Zeght my schoon maghet wat ghy begheert, Waerom soo meught ghy weene?

Och Vader, mijn Lief die ick bemin Die is my al ontganghe,

Zeght hem dat hy hier by my komt, Hy beydt my veel te langhe.

Schoon maghet u Lief en is hier niet, Ick heb hem niet vernomen,

Voorwaer hy is hier niet bekent, Hy en is hier niet ghekomen.

Och Vader hoe meughdy segghen dat, Mijn Lief die ick beminne

Dat leste woort dat hy tot my sprack, Hy seyde hy ginc hier binne.

Zeght my schoon maghet hoe hiet u Lief Daer ghy soo veel van spreeckt?

Ia Vader dat en weet ick niet, Sijn naem is my vergheten.

Hy is soo wonderlicken schoon, Sijn Rijc gaet also verre,

Hy is ghekleedt met blauw lazuer, Om beset met gulde sterren:

Sijn ooghen staen soo vriendelijck, Hy is seer soet van sprake,

Hy quam al wt sijns Vaders Rijck Hy wilde my ontschake.

Sijn hayr oock blinckt van verwe schoon,

(29)

Al waer't vanden gouwe, Hy is mijn alderliefste Lief, hy heeft mijn hert en trouwe.

Schoon Maghet is u Lief soo schoon En alsoo hooch van prijsen?

Al waer hy wt des Hemels Throon hy en mocht niet beter wesen.

Och Vader wat wil ick u segghen meer, Ick mach hem niet vol loven,

Sijn Moeder is een reyne maeght, Een Konincks soon van boven

Die Poortier wt verwonderen sprack, Iesus van Nazareene,

Ia Vader alsoo heet mijn Lief, Daer ick soo seer om weene.

Schoon maghet is dat u liefste Lief, Die sal ick u wel wijse,

hy is hier alsoo wel bekent, hy is van hooghen prijse.

Zeght my schoon maghet uwen naem, Van waer komt ghy gheganghen?

My dunckt als ick aen u verstaen Ghy zijt wt vreemde Landen.

Al wt mijn Vaders heydensche wet Van daer ben ick gheboren,

Mijn Lief die my ontganghen is Met hem ben ick hier ghekomen.

Schoon maghet leeft na mynen raet V Lief sal ick u wel wijsen,

Laet u Vaders heydensche wet, En ghy moet Christen wesen.

Och Vader wat ghy op my begheert Dat sal ick gheerne volbrenghen, Mijn Lief is alle eere wel weert, Die ick soo seere beminne.

Hy leerde die maghet volkomelijck

(30)

Al inden Christen gheloove, Hy leydese in een Kloosterken, Reyn maghet is sy ghebleven.

Sy diende haer Lief ghetrouwelijck, Sy hadde soo grooten verlanghen Na Iesum haer alderliefste Lief, Hy beyde haer veel te langhen.

Doen sy haer leven hadde gheeynt, Sy van hier soude scheyden,

Iesus quam wt sijns Vaders Rijck Hy wilde syn Lief gheleyden.

Hy heeftse vriendelicken ontfaen Met soete melodye,

Hy brochtse in syns Vaders Rijck, Doen was die maghet blye.

Al dat haer hert begheeren mocht Dat wort haer daer ghegheven, Sy sal met Iesus haer soete Lief Altoos in vreuchden leven.

Een nieu Liedeken,

op de wijse als't beghint.

VAn Liefde komt groot lyden Ende onderwylen groot verdriet, Het minde de maghet Maria Den Godts Soon wel gemient,

Sy minde hem seer, sy hadde hem lief, Als sy hem sach in lyden

Sy en konde gherusten niet.

Maria was in lyden,

Sy ginck eenen droeven ganck, Tot Ierusalem voor de Poorte Die sy ontsloten vant,

daer sach sy komen haers herten lief Met eenen Cruyce gheladen Als eenen verbannen dief.

(31)

Met weenendlicke ooghen Dat sy hem aensach,

O my, sprack sy doen, eylacen, Is dit den droeven dach die van my is ghepropheert, dat mijn hert soude doorsnijden dat wreede bitter sweert.

Iesus sprack, o Moeder, Ghegroet soo moet ghy zijn, Dit Cruys soo moet ick draghen Ende lijden voor hem die pijn, Dat Adam mijn knecht heeft verdient, Voor hem soo wil ick sterven, Het was mijn beste vrient.

Nu ben ick hier alleyne, Een Moeder onghetroost, Ick sie hem in groot lijden de Godes Soon alderhooghst, Ick min hem seer, ick heb hem lief, Mocht ick hem helpen draghen Zoo en waer myn lyden niet.

Ghy zijt daer niet alleyne Sprack een Enghel wt den Throon, Ick ben een Bode tot u ghesant Wel edele maghet schoon, Mijn Heere heeft my tot u ghesant dat ick u soude troosten,

Ick en weet iet of ghy hem yet kant.

En soude ick hem niet kennen Ick kenne hem beter dan ghy, Ick sach hem in sijn lijden, Dies lijdt mijn herte pijn,

Sijn vleys heeft hy van my ontfaen, Sijn armen sach ick wt-recken Ende aenden Cruyse slaen.

Ick heb hem hooren roepen

(32)

Tot sijnen Vader inden Throon, Och wiltet hen vergheven Sy en weten niet wat sy doen, Ontfermt u over de menschen stout Daer ick den doot om sterven moet Al aen des Cruycen hout.

Die Enghelen songhen schoone, Al in den hooghen Throon, Die alder-bedroefste Moeder Stont onder den Cruycen boom, Die moordenaer riep ontfermelijck, O Heer wilt mijner ghedencken Als ghy komt in u Rijck.

Iesus verblijden hem seere Al in des moordenaers roep, Hy keerde hem wederomme Met eenen sachtmoedighen moedt, Hy sprack: o vrient zijt des wel wijs Ghy en sult noch heden wesen Met my in't Paradijs.

Hy sprack tot sijnder moeder Daer hy aen't Cruyce hinck, Met weenendlicker stemmen, Och Vrouwe siet hier u kindt:

Iohannes lieve Discipel mijn Ziet de bedroefde moeder, Want die beveel ick dijn.

Sijn leden begonnen te beven, Hy was seer onghedaen,

De doodt streed teghen dat leven, Zoo begonste sijn herte te ontgaen, Hy riep: help o Vader mijn, Hoe hebdy my ghelaten In desen ellendighen schijn?

Och alle creatueren Die Godt gheschapen heeft,

(33)

Komt nu tot deser uren Met een bedroefden gheest,

Helpt ons beklaghen den grooten noodt, Die Hemel ende Aerde gheschapen heeft Die hanght hier naeckt en bloot.

Die grooten Prince der Heeren, ja met de Hemelsche Vorst, Met alsoo heesscher stemmen Sprack hy, o my dorst,

Die soete Fonteyn die't al versaedt, Met Edick ende met Galle

Wert hy terstont ghelaeft.

Die eenighe Soon des Vaders, ja mede die hooghe Godt,

Daer de Enghelsche scharen voor knielen is nu der Ioden spot,

Sy riepen kruyst hem, sy maeckten jolijt, Koninck van Israel

Ghy zijt vermaledijdt.

Sijn ooghen begonsten te weenen, De minne bewees haer kracht:

O Vader daer ghy my om hebt ghesonden Dat heb ick nu volbracht,

Sijn stemme was luyde ende heesch, Met eenen gheneychden hoofde Gaf hy synen gheest.

Een Gheestelick Liedeken.

GEern soud' ick gaen de nauwe wegh Die leyt al in dat leven,

Maer leyder sy is qualick ghepast, Te vinden quaet,

Sy en wort niet vele betreden.

Heere Godt woudt ghy mijn hulper zijn En der minnen beginnen,

Zoo soude ick geern de weghen dijn

(34)

Al sonder pijn

Gaen wandelen inder minnen.

Eer ick de wegh beginnen mach Zoo moet ick van dy leeren Hoe ick sal wandelen al den dach In dijn behaegh,

Ende my ten eynde keeren.

Rechtveerdich bistu Heere mijn, die spreeckt in dijn Sermoene

Ick ben die wech, die waerheyt alleyn, dat is certeyn,

dat leven van hier boven.

Bistu lieve Heere mijn Die wech die leyt hier boven Soo gunne my nu te gaen door dy Van sonden vry

dat ick magh by dy comen.

V rijck heer Godt ick gheloof des wel Ende het staet my soo te voren

Wanneer ick wandelde sonder dy Ende ick blijf by my,

Zoo moet ick gaen verloren.

Daerom moet ick wt my selven gaen Ende laten vreemde minne varen, Daer ick dus langh in heb ghedwaelt Ende niet behaelt,

Al ist my leyder sware.

Nu weet ick dat my is van noodt In armoede te volghen,

Ende gheven over al dat goedt, Dat my ghemoet,

Ende leven sonder sorghen.

Die reynicheyt moet ick omme-vaen Ende stadich sterven leeren,

Ende laten't altoos over gaen, In mynen waen,

(35)

Dat my van Godt mach keeren.

Verduldicheyt en teghenspoedt Is my van noode te draghen, Alst over is soo wertet soet, Het doet my goedt,

Ick wil daer niet na vraghen.

Zoo komt daer in ghehoorsaemheyt Dattet slot is van desen,

Daer Iesus mede sijn Gheest beval In desen dal,

Ende maeckt ons al ghenesen.

Zoo wie daer exempel neemt, Daer by kan ghoorsaem wesen, Die sal te hant na dit termijn Al sonder pijn

Gaen varen in't eeuwich leven.

Neemt dat woort voor een Sermoen Dat ons Barnardus beschrijvet, Daer en sal niet branden inder Hel Dan eyghen wil,

Die Godt van ons wil drijven.

Eer ick nu voort den wegh besluyt, Zoo is de minne te prijsen,

Dat stercker is dan eenich doodt Die wy van noodt

Hier namaels moeten lyden.

Keert nu tot desen wegh Ende wilt niet langher beyden, Die desen volght die komt te handt Int't ander Landt

Dat eeuwich sal dueren

Ionck ende oudt nu rade ick u Dat ghy volherdich blyvet,

Want wie beghint, en niet voleyndt, Dat weet ick wel

Dat hy quaedt loon sal krijghen.

(36)

Zoo gunne ons Iesus de Godes Soon Door sijn dierbaer lyden,

Die nu sit boven inden Throon Ende gheeft dat loon,

Ist dat wy volherdigh blyven.

Die dit Liedeken heeft ghedicht, Godt wil hem laten ghenieten Ende gheven hem dat selve loon Al met de Kroon,

Dat sal hem niet verdrieten.

Een Liedt van Maria Magdalena.

ICk ghinck in eenen dagheraet Voor dat den lichten dagh op gaet Spanceeren inden douwe,

Ick sach daer komen houden praet Ende hadden harden wijsen raedt, Drie edel schoone vrouwen.

Ick sach de eene met rouwe bevaen Ende schreyen menighen bitteren traen Wt minnelicker herten:

Ick sachse gaen ick sachse staen, Van niemandt woude sy troost ontfaen Van rouwelicker smerten.

Sy sprack met eenen droevighen sin, Waer mach hy wesen die ick bemin, 'K en heb hem niet ghevonden?

Den derden dagh die gaet nu in Dat ick van hem ghescheyen bin Die my vergaf mijn sonden.

By hem plach ick gheerne te zijn, Want hy dat droevighe herte mijn Dickwils plach te verblyden,

Sijn vriendelickheyt, sijn goedt aenschijn Verdreef wt my rou en pijn,

Nu is mijn hert vol lyden.

(37)

Recht als een Druyve die wert gheparst Als daer de edele Wijn wt-barst,

Zoo is mijn hert beklonnen, Om dat hy maeckt soo langhe vast, Zo verdrooght mijn kracht als een harst Dat op hanght inder Sonnen.

Nu als een Moeder haer eenighe Kindt Dat sy met alder herten mindt

Hadde ick hem wtverkoren Ende met herten alsoo ghesint, Want sijns ghelijck men niet en vindt Zoo edellijck gheboren.

Nu is verkeert de vreuchde mijn in groote droefheyt ende pijn, Vol rouwen is mijn leven,

ick ben berooft van sijn aenschijn, Sijns vindens en weet ick gheen termijn, Och waer is hy ghebleven?

De Enghel sprack met goede reen, Wie soeckstu Wijf? weest wel te vreen, Waerom schreystu dus seere?

Ick mach wel zijn soo seer t'onvreen, Want ick en weet tot gheenen steen Te vinden mynen Heere.

Weetstu van hem eenigh bescheyt?

Zeght my waer hy is gheleyt ick wil hem weder halen, Hy is verresen al inder waerheyt, Hy is hier niet, haer de Enghel seyt Met alsoo soeter talen.

Zonder vertreck komt ende besiet Waer hy was gheleyt, en twyfelt niet, De Heer van hemelrijcke,

Sy sach in't graf, sy vandt hem niet, Sy keerde haer om al met verdriet En weende bitterlijcke.

(38)

Als sy dus stondt ende weende seer, Sach sy hem in een ommekeer In Gardeniers ghelijcke,

En sprack tot hem met groot begheer, Weetstu yet van mijnen Heer

Dat doet my doch om blijcken.

Laet af dijnen treuren schoone Wijf, Hoe mach dijn frissche jonghe lijf In rouwe dus verteeren?

Wie soeckstu met dit groot bedrijf, Du schreyste seer, en harde stijf, Wat is doch dijn begheeren?

Konde ick vinden de Meester mijn Daer ick om lijd soo groote pijn Met hertelicker minnen,

Ick soude seer wel te vreden zijn En salven hem met Balsem fijn, Ende draghen hem weder binnen.

Maria (seyde Iesus tot haer) Hoe maeckstu dus groot misbaer Ende meucht dus droevigh wesen?

Gaet en segghet mijn broeders openbaer Ende Petrus al over waer

Dat ick ben op verresen.

Als sy vernam dat soete woort Dat sy soo dickwils hadde ghehoort, Viel sy terstondt ter aerden,

Sy boodt te kussen rechtevoort Sijn edele voeten als behoort, Met alsoo grooter waerden.

Rabbi, sprack sy, Meester mijn, Ick soude soo gheern de voeten dijn Kussen al sonder sparen.

Iesus sprack, ten mach niet zijn, Ick ben noch totten Vader mijn Ten Hemel niet ghevaren.

(39)

In korter tijdt, ende al te handt, Die Apostelen sy vergadert vant, Met alsoo grooter vreesen:

Set vreese en droefheyt aen een kant, ick sal u vreuchde doen bekant, Mijn Heere is verresen

Een yeghelick was aldaer verblijdt Doe Iesus ghebenedijdt

Was vander doodt verresen.

Nu gunne ons Godt na deser tijdt Dat wy met hem in sijn jolijt Eeuwigh moghen wesen. Amen.

Een ander Liedeken.

ICk soude soo gheerne by Gode zijn Konde ick dat wel beghinnen, My grout te sterven de natuere mijn Te laten dat ick minne.

Nochtans soo moetet zijn ghedaen Het is van grooten noode,

Adieu, adieu natuere mijn, ick wil gaen dienen Gode.

Want de doodt komt dat weet ik wel, Sy sal niet langher beyden,

Maer als sy komt sy komt soo fel, Men moet dan heene scheyden.

De doodt die is soo fel, soo sterck, Dat niemandt kan versinnen:

Och edele Menschen neemt hier aen merck, Wie soude de werelt minnen?

Als ick docht in mijnen grondt Begost ick my te beswaren, ick docht al in mijns hertsen grondt ick wil de werelt laten varen.

Och dat scheyden deed my soo wee, Dat weet wel Godt de Heere,

(40)

Och waer ick was, oft wat ick deed, ick was in groot verseeren.

Want heusscher minnen af te staen Dat is soo swaer te lyden,

Nochtans soo moetet zijn ghedaen, Na lyden komt verblyden.

Ick sat op eenen vasten grondt, Daer af soo moest ick scheyden, En komen in eener korter stondt in eene dorre weyden.

Mijn hert dat was in pijnen groot, Om dattet scheyden moeste leeren, Mijn natuere sterf soo menigh doodt, Haer wil moet sy ontbeeren.

Och scheyden is een bitter woort, Dat word' ick wel ontware,

Och scheyden heeft mijn hert ghestoort, Ghebrocht in grooter vare.

Nochtans is scheyden een edel stadt, Die't wel ghelijck kan draghen

Die blijvet inden midden padt, Hy scheydet sonder klaghen.

Als ick wel seker waende te zijn Was ick na bedroghen,

Dat scheyden was mijn Medecijn, ick ben daer by ontvloghen.

Och lieve Heere ontferm u mijn Al kome ick alsoo spade,

ick heb verdient die eeuwighe pijn, ick roep aen dy ghenade.

Ick bidde Godt dat hy verplicht Mijn hert in deughden fyne.

En die dit Liedeken heeft ghedicht Och scheyden was hem pijne.

(41)

Een Gheestelick Liedt.

DE Mey die spruyt wt den dorren hout, Met lover ende bloemkens omringhen, Dat maeckt soo menighen bloodt hert stout En doetet lustelick singhen,

Al door Heer Iesus beelde soet, Die verlichten kan alle onsen moedt, Die treuren van ons springhen doet.

De Mey schoon en suyverlijck ghedaen Die hanght aenden Kruyce,

Help Godt mocht ick hem ombevaen Ende sijn bloedighe wonden kussen, Zoo woud' ick mijn treuren laten staen, Gheen ander liefken woud' ick aen, Och mocht ick by hem rusten gaen.

Hoe over-schoon is dese Mey, Met bloemkens om behanghen, Sijn vruchten zijn soo menigherley, Na hem is mijn verlanghen:

Sijn telghen heeft hy wt-ghespreyt, Sijn vrucht is ons altijdt bereydt, Konden wy hem ontfanghen.

Och mocht ick met mijn liefken soet Spanceeren gaen in't hofken kleyne, Aldaer hy sweete water en bloedt, Zoo mocht ick werden reyne Van alle mijn sonden wederspoedt, Met Maria Magdalena soet, Hem minnen en anders gheyne.

O Salomon du seghste wel Dat ick tot hem sal komen, Kond' ick my spoeden herde wel, Ick hoop het soude my vromen, Maer dat felle werelts spel,

Het vleys, de vyandt, en niemandt el, Sy hebben my mijn liefken benomen.

In Canticis daer roept hy my inne,

(42)

Reverteert keert weder,

Komt Bruydt, komt Duyve, mijn weerde vriendinne, Komt rust hier by my neder,

ick hebbe ghemenghet den Myrrhe mijn Met menigherhande kruyden fijn, ick wilse dy deelen alle ghereedt.

Staet op ende loopt mijn weerde mijn, Komt rust in mijne wonden,

Ontfanghet ende ruyckt den Medecijn, Du hebste my nu ghevonden,

Weest danckbaer in dat herte dijn, Denckt aen mijn groote sware pijn, Die minne heeft my ghebonden om dy.

Laet dy dijn sonden wesen leydt, Ende wilt doch weder tot my keeren, Mijn vleys, mijn bloedt is dy bereydt, Wat wiltstu meer begheeren?

Daer toe dat schoone Rijcke mijn, Mijn waerde Bruydt, de liefste mijn Wilt ootmoedigheyt leeren aen my.

Waerom soo soudy treuren nu, Laet ons in vreuchden leven, Want Christus wil ons zijn ghetrou Willen wy hem niet begheven, Sijn mondeken heeft hy ons bereyt Aldaer hy aenden Cruyce staet,

Een kus des vreeds te gheven is hy bereyt.

Die Bybel ons bewijset dus Dat hy ons leedt wil sussen:

Convertit vultum Dominus, Om dat hy ons wil kussen:

Hierom laet ons vermeyen gaen En Iesus ons liefken ombevaen, Zoo mach ons leven lusten dan, Amen.

(43)

Een gheestelick Liedeken.

O Edel Mensche wilstu dijn Godt bekinnen Zoo moetstu al dat in u is

In deughden leeren winnen:

Ende neemt dit neerstich in dijn behoedt, Ende siet dat lyden in dijn moedt Te sterven al dijne sinnen.

O lieve Heere hoe soude ick dat ghedooghen?

Ick lijd soo noodt al totter doodt, Ick machs my wel beklaghen, Mijn sonden zijn al sonder grondt, Nu troost my goedt Heer in korter stondt, Aen u roep ick ghenade.

Zoo wie met Iesus minne is bevanghen, Die sal gaen tot Calvarien op den bergh Daer Iesus word ghehanghen,

Hy heeft gheleden soo bitteren pijn, Daer meught ghy halen Medecijn, Van al uwe sonden boeten.

Daer sal hy dy soo groote minnen toonen?

Dat meughstu aenschouwen o edel siel Al met dijn selfs ooghen,

En draghen al in dijns hertsen grondt Hoe Iesus voor dy is ghewondt Met eenen scherpen speere.

Als ick dat aenschou soo kom ick in rouwe, Heer Iesus heeft mijn hert ghewondt

Met eenen scherpen strale:

Dus draeght mijn herteken pijnen groot, Sijn minne quelt my totter doodt, Sy is soo scherp van stralen.

O Heere ick ben belast met sware saecken, Gheeft my te peynsen Heer om dy,

Al in mijn langhste spraken Dien ick teghen dy spreken mach, Mijn nacht is gheworden dach, Die sonden wil ick laten.

(44)

O Heere mijn verdienst is alsoo kleyne, Ick bidde Godt door sijn ootmoedt, Dat hy onse misdaedt wil weyne, Tot rechte deuchden goeden spoedt, Neemt my doch Heer in u behoedt Van nu tot allen tijden.

Zoo wie een trou vrientken heeft verkoren, Die wacht hem wel, ten is gheen spel, Daer worter menigh bedroghen Men wanet dat sy vrienden zijn, Sy schieten weder haer fenijn Als sy zijn wten ooghen.

Sy konnen so wel haer loose vrientschap toonen sy klappen quaedt, dat is haren raedt,

Dat is daer sy naer pooghen:

sy zijn soo vals in haer bedrijf, Wacht u daer voor mijn liefste lief, sy waken als wy slapen.

Adieu loose werelt, en ick wil van u scheyden Al metter vaert, tot Gode waert

sal ick my gaen bereyden, Al heb ick dus langhe ghedwaelt, Hy en dwaelt niet al die ten halven keert, Ick gheeft niet al verloren.

Noch een Lied,

een dans liedt wijse.

ALs ick aensie dat leven mijn, De tijdt die gaet voor-by,

ick heb soo menighe sonde ghedaen, Daer mede soo ben ick seer belaen, O Heer ontfermt dy mijn.

Ick heb de werelt soo langhe ghedient Met alsoo blijd aenschijn,

Daer toe soo heb ick my ghevoeght, Daer inne soo hadde ick groote ghenoeght, O Heer ontfermt dy mijn.

(45)

Dat ick de werelt dus heb ghedient Dat dunckt my swaer te zijn.

Het is ghelijck de Wijse-man seyt, Men vinter niet dan ydelheyt.

O Heer ontfermt dy mijn.

Ick wil mijn leveu gaen beteren En keeren my weder tot dy:

Ghelijck Mattheus den Tolle verliet, Zoo wil ick gaen doen dat Godt ghebiedt, O Heer ontfermt dy mijn.

O Heere konde ick nu weenen Al aen de voeten van dijn, Ghelijck als Magdalena deed,

Daer door kreegh sy de eeuwighe vreede O Heer ontfermt dy mijn.

Daer men my van Godt seyde Mocht ick niet wesen by:

Daer men dansten en speelden Daer gaf ick my tot aller weelden:

Daer men my van penitentie seyde Mocht ick niet langher zijn,

Maer te leven na den vleys, Dat te gheven synen eys:

Voor alle de stricken van deser werelt Die menichvoudigh zijn,

Zoo bid ick U Heer dat ghy my bewaert, Ten eynde van mijn sonden spaert:

Op dat ick na dit leven

(O Heer) hier boven komen mach, Met dy ende met den Enghel Seraphine O Heer ontfermt dy mijn,

(46)

Een ander Liedeken.

HIer en is gheen vreuchde die ick acht, Verdriet dat doet my singhen,

Ick was bestrickt in mijn ghedacht Met deser aertscher minnen.

Helpt rijcken Heer Godt, my is soo wee, Mijn hert schijnt my te breken

Van rouwe ende treurigheyt ontwee, Ick en kan des niet wt-spreken.

Ick socht solaes en wellustigheyt in minne der creatueren,

Doen icke't overleyde al inder waerheyt Ten mocht niet langher dueren.

O bloeyende jeught vol ydelheyt, Siet aen met droeven sinnen:

Sy hebben menighe teghenheyt Die leven in aertsche minnen,

Haer leven is hier haest ghedaen Die leven in deser minnen, Sy moeten't verlaten kortelick:

Och wilt dit doch versinnen.

Ick soude geerne winnen dat hoochste goedt Ende laten die creatueren,

Maer nu quelt my mijns hertsen bloedt, Bedruckt is mijn natuere.

Mijn hert is my soo seer ghewont, Ten kan doch niet ghenesen, Ick ben bedruckt in mijnen gront, Ick mach wel droevigh wesen.

Och droevigheyt is my soo groot, Sy heeft mijn herteken doorsteken, Sy doet my snellen totter doodt, Ten kan gheen tonghe wt-spreken.

Mijn lyden, druck en rou Moet ick alleene draghen,

Ick en vinde aen Menschen gheenen trou:

Och wie mach icke't dan klaghen?

(47)

Met droevigher herten, met blijde schijn Moet ick dickwils veynsen,

Het is nochtans een grooter pijn, Als een yeghelick mach peynsen.

Ick sach te velde nacht ende dach, Mijn vyanden wouden my deeren, Sy sloeghen op my soo menighen slach, Ick konde se niet langher afweeren.

Ick docht mede in mijnen moedt, Ick wil my gaen bekeeren,

Ende stryden om dat hooghste goedt, En laten dese aerdtsche minne.

Komt my te hulp Iesus soete Lief, Ick sta in stryde van binnen,

Die vyandt loopt om my als een dief, Aen dy staet mijn verwinnen.

Der Menschen troost wil ick af-gaen, Ende wil om Heer Iesus stryden,

Al strydende vindt-men dat eeuwigh leven, Der verwinners loon is seer over groot.

Och sterven wil ick leeren nu, En laten vreemde nminnen varen, Ende wil my tot Heer Iesus keeren,

Al heeft druck ende lyden mijn hert bevaen.

Och Iesus alderliefste Heer, Hoe doet my sterven altoos wee?

Ick sal dat sterven leeren,

Al soude breecken mijn hert ontwee:

Nu wel op 'tis meer dan tijdt, Ick wil nu beghinnen te sterven, Zoo mach ick ontfanghen na desen tijdt Het Hemelrijck te erven.

Adieu, adieu der Menschen troost, Ick wil my tot Iesus minne bereyden, Ghy hebt my met ontrouwe gheloont, Ick wil my van u scheyden.

(48)

Der Menschen ontrou heeftet ghedaen Dat ick my tot Iesum wil keeren, Woude hy my in sijnder minnen ontfaen Wie soude my moghen deeren?

Ick wil mijn hoop en mijn betrou Nu setten op Iesus mynen Heere,

Ende achten niet op de Menschen ontrou, Ende settense in mijn deeren

Een Gheestelick Liedeken.

MYn liefste is soet ende suyverlijck, Edel, machtigh, ende daer toe rijck, Inder jubileeren,

Al in dat Choor der Seraphin Daer gaen sy discanteere:

O Iesu soet komt ons te ghemoet Ende hoort ons klaghen.

Hy is de Heer daer't al aen staet, Mijn hoop, mijn troost, mijn toeverlaet, in alle mijn lyden,

Hy is de alder-soetste troost Die de herten kan verblyden:

Hy is dat licht der hoogher Planeet, Hy vervullet van goede begheert, Hy is der sielen versader,

Hy is der Maeghden haer Bruydegom, H draeghtet sonder klaghen,

Als de siel dan scheyden sal Van 't aertrijck, dit ellendigh dal, Wat sal haer ghebeuren in't eerste?

Sy wort ghevoert in Enghels jolijt Hier boven in Bruylofts feeste:

(49)

Zoo komt de Bruydt al voor de Poort, De Bruydegom heeft dat soete woordt, Komt in mijn lief vriendinne,

Dat u verborghen is gheweest Dat suldy hier bekinne,

Zoo wert de Bruydt daer in gheleyt, Een dierbaer spijs wert haer bereyt, Men sal daer weerschap beghinnen, Heer Iesus sal selver de schencker zijn, Dat doet sijn goede minnen,

Men deckte die Tafel met Hemels Broodt, Den Wijn van beyde wit ende roodt, ja spijs van wonderlicke smake:

Sou daer gheen volmaeckte blijdschap zijn Hoe soud' men't moghen smaken?

Daer is Heer Iesus selver Waerdt, Hy schenckt den Wijn al onghespaert, Wt veel vergulde schalen,

Wt eene Fonteyn der soetigheyt, Men mach daer ghenoegh wt halen, O Iesu soet komt ons te ghemoet Ende hoort ons klaghen.

De Bruydt moet inde soete Wijn Ende altijdt even vrolijck zijn, Men sal haer niet benijden, Al wat sy haelt. 'tis al betaelt, ist wonder al is sy blijde?

O Iesu soet komt ons te ghemoet

(50)

Ende hoort ons klaghen.

Daer is de Bruydt altijdt verblijdt, Daer is altijdt een nieuwe Liedt Een leven sonder sterven,

Daer is geen volmaecter blijdschap fijn, Hoe sou men't moghen derven?

O Iesu soet, komt ons, &c.

Een gheestelick Liedeken.

+Pet. 2.

+DRoch werelt waer zijn sy nu gebleven Die u hebben ghediendt, dat's al haer leven Ter aerden binnen sy ghedreven,

Haer leven is een wormen aes,

droch werelt die u wil dienen is al dwaes Wie God van herten kan beminnen,

+Ioan. 2.

+En laet de werelt met haer valschen sinnen

+Deut. 16.

+En wilt voortaen beminnen

+Ma. 4.1.

+Te minnen Godt alleyn,

Hy sal u dan vercieren als sijn Bruydt wel reyn.

Met hare gedachten dat sy den Hemel op-klimmen, Sy binnen bekommert met Goddelicke dinghen, Sy springhen en sy singen een Liedeken reyn, Dat niemant oock kan singhen,

Dan de maeghden alleyn.

+Apoc. 14.

+De reyne maeghden, sy zijn van herten reyne,

+1. Cor. 7.

+Sy binnen bekommert met God den Heer alleyne Sy binnen soo gheerne alleyne,

+Apoc. 7.

+Een greyne verkiesen sy,

Dat's Iesus haer Bruydegom van gheesten bly.

Iesus verciert sijn Bruydt al langhe te vooren, By duysenden heeft hyse wtverkoren,

De stem luyt in haer ooren, om te hooren

(51)

Wat daer gheschreven staet,

+Apoc. 14 Sy sullen den Lamme volghen, waert henen gaet,⁺

Daer sullen sy haer Bruydegom aenschouwen, Inder eeuwigheyt sullen sy hem daer behouwen, den Hemel roodt van gouwen

Sullen sy bouwen inder eeuwigheyt,

Sy sullen ontfanghen der maeghden kroon die haer is bereyt.

+Zach. 7.6 Men sal daer inder eeuwigheyt niet scheyden,⁺

Noch gheen druck en sal-men daer verbeyden:

Nu laet ons arbeyden als ick seyde, Om daer te komen al,

By God wtverkoren diemen gebruycken sal.

Die Hemelsche Bruydegom die singt daer altijdt vooren, Gods klaer aenschijn is daer altijt voor haer:

Nu laet ons daer na sporen, te voren, Al om de Kroon,

Sy is ghemaeckt van roosen van goude schoon.

De Hemelsche Bruyloft is daer eerst begonnen, Alle druck ende temtatie is verwonnen,

de blyschap is begonnen, en wonnen, O lieve Heer,

O stinckende vleys, O wormen aes, och waer ick daer.

Een gheestelick Liedeken.

AVe Maria gratia plena,

+Luce 25

+Dat sprack den Enghel, God groet u Maria:

In haer gebedekens dat sy lach.

(52)

Godt groet u Maria vrou Koninginne, Ende ghy sult een Kindeken winnen, En dat sal wesen boven my

Het staet gheschreven in alle duytsche Boecken Dat hebben ghelesen de wijse Propheten

Dat ghy Gods Moeder ende maget soudet zijn.

Heer Enghel, Heer Enghel, hoe soude ick dat beghinnen, Dat ick een kleyn Kindeken soude winnen,

Want ick en sprack noyt teghens Man?

Heer Enghel, Heer Enghel, dat woordt moet aen my beklyven, Ick wil alsoo gheerne Gods Moeder ende maghet blyven, ic wil also geerne Gods Moeder ende maget zijn.

De Enghel die vloogh maer also hoogh op tot Godt:

Weest willekom mijn alderliefste Bode, Ende ontbiedt ons Maria.

De boodtschap van Maria is my soo wel verganghen, Maria heeft my soo vriendelick ontfanghen,

Sy wil alsoo gheerne Godts Moeder ende Maghet zijn.

De Enghel die spreyde sijn vergulden vederen alsoo wijdt, Ende hy vloogh also hooghe, en hy daelde weder neder, Den heylighen Gheest brocht hy in haer.

Godt groet u Maria vrou Koninginne, Ick vinde u Maghet, ende ick laet u met kinde, Altijdt in Godt ghebenedijdt.

Maria die viel op haer beyde knien,

Godts gratie, Godts wercken, die moeten my stercken, Godts gratie die moet aen my gheschien.

(53)

Een gheestelick Liedt.

+Esa. 10 Apoc. 5.

+ESaias heeft ghesproken een also soeten woordt, Wt Iesse is ghesproten, daer komt een roedeken voort,

+Rom. 15.

+Dat roedeken sal noch bloeyen, het salder den vyandt moeyen, Sijn Rijck sal noch worden ghestoort.

De Vaders waren ghevanghen, soo menich duysent jaer:

+Gen. 6.

+Sy hadden soo groot verlanghen, haer lyden was soo swaer, Om dat sy moesten derven, haers Vaders rechte erven:

Dat Goddelick aenschijn klaer.

+Cant. 2.

Esa. 7.

+Ierimias heeft ghesproken, dat hy noch komen sal, Wt Davids Wortel ghesproten, die ons verlossen sal, Op de berghen komt hy springhen,

Met vreuchde willen wy singhen

+Num. 24

+Den Koninck Emanuel

Wt Iacob is geresen, een sterre also klaer

+Esa. 7

+Een Soon is ons ghegeven, dat weten wy wel voorwaer:

een maget sal ontfangen, na haer staet ons verlangen Zoo menigh duysent jaer.

'Tis gheschiedt by nachte, soo groote wonderheydt,

+Luce 17.

+Dat God de Vader wrachte, wy weten daer af bescheyt, De Sone Godes is geboren, van eener maghet wtverkoren, Zo ons de Schriftuere seyt.

+Ezech. 44.

+Ezechiel heeft gesproken dats een so schonen figuer