Het leven en sterven ben ick genaemt

(1)

Jeronimus van der Voort

bron

Jeronimus van der Voort, Het leven en sterven ben ick genaemt. Peeter Verhaghen, Dordrecht 1597

Zie voor verantwoording: https://www.dbnl.org/tekst/voor011leve01_01/colofon.php

Let op: werken die korter dan 140 jaar geleden verschenen zijn, kunnen auteursrechtelijk beschermd

zijn.

(2)

Den Autheur tot de Ouericheyt.

Gods rijcken seghen met theylicge geests leeren, Wenscgt den Autheur, den eerweerdighen Heeren In Leyden, namelijck de Magistraet.

Durenmeesters, Scgepens, die hy scguldicg is te eeren, Soo hy goetjonsticg daer nocg hoept te verkeeren In alder, vroomheyt, naer zijnen sobren staet:

Zijnde wt Antwerpen gheweken, volghend Tractaet Van Parma metter stadt ghemaeckt duerende vier Iaeren, Heeftse ghemeen, datr na bethoont metter daet

Tsynie te verlaten, en is na Walcheren gheuaren, Lieuer zijnd by die Godvreesende scgaren,

Dan by Cioloppers stroopers van sinenschen leuen:

Ten tijden Due D'alba heeft hy oock moeten verharen Wt Liere, en heeft hem in dienst des Princen ghegheuen En alle Tocgten met zijn Exerllentie ghedaen, euen Als een goet Soldaet toestaet te obserueren, En is in dienst tot de Pacificatie tot ghebleuen.

Daer na heeft hy zijn ampt als Schilder weer gaen exereren:

Daer beneffens heeft hy hem oock laten gagieren In Antwerpen, van der Rhetorijcker Camer reyn Dienende als facteur t'Soutbloemken na begheeren,.

Ende nu d'Aooleyken, in het Vlissingsche pleyn Hoe wel den Crijcgders Const verdruckt oerteyn Soo en heeft hy Leyden ter eeren niet connen laten Te bewijsen het leuen, en steruen des menschen ghemeyn, Wat beyde is, hoe de doot oock niet en is te haten

Die hier tijtlijck gheschiet, van eerst dat wy d'leuen, vaten Dit betuycgt dit Boeck aen al diet, verstandicg lesen, Wat d'leuen oock is, van leeghe en hooghe Potentaten, Wat oock d'eeuwighe doot is, en d'leuen eeuwicg ghepresen, Ten is tot niemants achterdeel bewesen,

Maer wel tot goede instructie elck ghemaeckt bekent:

D'Autheur ghebiet hem in gratie des Magistraets deur desen Als een goet supoost der Outheyt altijt obedient,

Haer in zijn Outheyt dit lesende voor een Testament.

Jeronimus van der Voort, Het leven en sterven ben ick genaemt

(3)

Het leuen en steruen ben ick ghenaemt.

FAntaserende laetst met quellende sinnen, Ginck ick om binnen, swerelts loop groot en smal, Wt Vlissingh langs den Zeedijck, om ghewinnen, Tverstant van Gods schepping, deur tbeminnen Des aensiens, want den Geest ondersoecket al, Bouen int firmament, beneden int aertsche Dal.

Op en onder der Aerden, jae inder Zee-baren gront, Waer in diuersche Visschen zijn sonder ghetal:

Tghelijcx allerley Ghedierte op den Aertbodem ront, En niemant van hun sy en steruen taller stont, Vant begin haerder aencoemst, sonder eenich clachte.

De Swane singht, voelende haren sterfdach ghesont, Verblijt haer teghen de doot: sulcx quam my int ghedachte.

Och oft de mensch so blij het steruen verwachte, De lieflijcke doot die alle qualen fineert:

Oock alle ydelheyt, daer Democritus om lachte, Die hy de menschen met arbeyt wort gheuseert, De sinnen hebben in my alsulcx gheargueert, Dat de doot dickmael is voor de bekende,

Een wechneemster van smenschen arbeyt en ellende.

WAt is smenschen leuen? dacht ik sonder spreken:

Een wechvlieghende wolcke, vochtich onclaer:

Een afvallende bloemen, hy roock vergheleken, Dwelck als een Post-bode is wech ghestreken:

Sulck is, seyt Job, tsmenschen leuen voorwaer.

Dus becommert zijnde, sach ick met sterrende ooghen daer Op die ruyschende Zee, op haer ebben en vloeyen,

Besloten in haer Duynen en santberghen te gaer.

Mach (docht ick) O zee v arbeyt v niet vernoeyen, V gaen, v keeren, v minderen, v groeyen,

Dwelck ghy van tswerelts begin soo hebt ghedaen, En tot den eynde sult doen, sonder v te vermoeyen, Al doet u Eolus als berghen hooghe staen:

Ghy blijft die ghy zijt, al coemt v Nepthunus aen Met zijn Vorck dry tandich v persequeren.

Al coemt den wint Boreas v fellijck slaen, En wil v in wit schuym, schier transformeren.

Ghy zijt en blijft Oceanus sonder mineren, Dwelck de mensch niet en doet met al de zijne, Sy comen met weedom, en scheyden met pijne.

(4)

WAt is dleuen, acht ick anders dan een steruen?

En het steruen, een begin van een ander leuen:

Dwelck wy door de lieflijcke doot eruen,

Hoe wel de mensch, haer bete acht voor bitter conseruen, Daer sy niet dan soetheyt ons en wil gheuen:

Dit bedinckende, terstont heb ick beseuen:

Een lustich bosch, duyster door die groene bladen:

Ick gaf my daer in, terstont quaem my beneuen Een vrou-persoon, becleet met swarte gewaden:

Wat soecht ghy mensch? sprack sy, zijt wijs beraden:

Gaet niet voorder, coemt by my te logijse

In mijn groot Palleys: ick danckte haer der weldaden.

Neen, sprack sy, coemt rust vrymoedich als de wijfe:

Ick logeert al, Keysers, Coninghen groot van prijse:

Hertoghen, Princen Grauen, hooch en leech gheboren:

Arm en rijck, proeuen om niet al mijn spijse.

Ick was int herte verslaghen door dit aenhooren:

Terstont quam my een ander Nimphe tot voren, En greep my by der hant, my leydende voorby,

Oft ghy al wech gaet, sprack d'ander, moet weer comen tot my.

HOe verr' ghy gaet, riepse, ghy en sult my niet ontgaen:

Want ick ben de ghene die v heb ghebaert, En wederom sal ick v in mijn lichaem ontfaen, Als ghy lang ghenoech op my hebt ghestaen, En d'mijne vertreert, ghepluckt mijnen bogaert.

Ghy zijt my onghehoorsaem, tis wel uwen aert, Hoewel ick en ben van uwer vele niet ouerlaeyen, Al ist dat v Saturnus noch een tijt lanck spaert, Hy sal v met zijn zeysen ten lesten af maeyen,

Gaet vry met de jonckheyt deur, cort worden v paeyen:

Want als ghy opt hoochste zijt, sal de fortuyne draeyen, En sult my thuys brocht worden met verdriet

Dan sal ick v noch moeten logeren om niet, En ander sullen met v goet triumpheren:

Noyt yemant hoe arm, die ick in noot verliet Hoe wel sy dickmaels my lichaem versortseren, Om my te beroouen, willet wel noteren

Weer ghy simpel, slecht, wijs, sot, bot zijt oft gheleert, Tis een goet kint, dat deuchtsaem sijn Ouders eert.

(5)

DOen sach ick om, zijnde perplecxt en verschrickt, Deur de woorden die sy sprack met scherp ghebien Die volcht my, docht ick, die my verclickt,

Sach niemant dan tvrouwen persoon, die was so ghedickt, Dat ick met ooghen haer lichaem niet en cost ouersien:

O groot corpus, dacht ick, ick sal v ontvlien Ist moghelijck, maer hoe ick voorder van haer was, Doe sy grouer scheen: wat mach, dacht ick, dat bedien?

Haer Lichaem scheen heel groen van boom cruyt en gras, So dat sy in effecte gheleeck den berch Atlas,

Dien hoe verr' ick ginck, altijt had in d'ooghe,

Hoe wel d'jonck Goddinneken hielt met my al eenen pas, Om my wech te leyden deur nat, deur drooghe:

Hoe ick meer omsach, hoe d'ander haer meer gaff ten tooghe Rontom my, my thoonende een diuersch ghelaet:

Verschrickt v niet, sprack mijn Leytster groot van vermooghe, Ick weet wiet is, haer operatie en is niet quaet

Maer volcht ghy my vast, doet mijnen raet, Ghebruycht v jeucht dewijl dat u mach lusten, Theeft zal zijnen tijt om leuen, steruen, en om rusten.

ICk was bedroeft om de woorden die my d'ander gaff:

Want het scheen wel, sy en wou my niet verlaten, Dwelck in my alsulcken grooten vreese gaff,

Want bouen mijn hooft riep een swart vogel graf, graf:

Ich merckte t'was een van haer Ambassaten:

Och mocht my, docht ich, Pegasus peert op vaten, Om vlieghende deur de locht haer te ontcomen.

Oft dat my Dedalus met zijn vleughels quam te baten, Om wt haer ghebiet te worden wech ghenomen:

Want sy voer daghelijcx op, dwelck my was een schromen, Leeuwen, Woluen, Thseghers, Panthers, en Beyren, Lintworms, Cocodrils, Draken, by die vissche stromen Om de mensch te brenghen in haer laueren,

tGilt haer ghelijck wie tvolck brengt, sy heuet euen geren Niemant en crijcht van haer een quaet woort:

Want sy self is hongrich, sy can veel verteren, En noyt clachte en wort van haer ghehoort, Tmoet wel een selsaem weerdinne wesen,

Die ghedanct noch gheert en wort, maer seer ghepresen.

(6)

ICk ginck al suchtende ouer berch en valeye, Deur bos en geboomte met dees jeuchdighe Vrouwe, Twas oock int lustichste vande Meye,

Die vogelkens songen, noyt schoonder contreye:

Hasen, Conijnen, liepen daer jonck en ouwe:

Herten en Hidnen, O lieflijcke landouwe Dacht ik, al gaende langs de groene straten:

Twasser al vol vreuchden behaluen ick, die was in rouwe, Om datmen alle swerelts schoonheyt moet verlaten, En bouen dat noch zijn selfs leuen haten,

En leeren steruen, hier in dit aertsche dal, Om also een ander leuen aen te vaten.

Ick wert suchtende deur dit te ouerpeysen al:

t'Goddinneken sprack, maeckt geen droeuich gheschal, Ghy zijt jonck, en meucht leuen veel jaren:

Laet oude lieden suchten, deurt ongheval, Die de doot niet langher en wil sparen,

Ten is v geen noot so vroech v daer af te vervaren.

O neen, seyd ick, want mijn ooghen dit oyt saghen, Datter so veel Caluers, als Ossen worden gheslaghen.

DEes jonghe Nimphe die my dus leyde, Sprach: vrient, sout ghy so slecht in treden Ter herberghen? helaes van die voorseyde:

Ghy quaemter niet weer wt, en sy schreyde, Want die Weerdin verteert alle menschen leden.

Wie ist seyd' ick inden geest tonvreden?

Tis Ops d'Aerde aller moeder groot van fixtuyte, Diet al logeert, out en jonck besneden:

Wie tot haer in gaet, coemter niet leuendich wte.

Waer wilt ghy my brengen? vraechd' ick ten besluyte:

By mijn susters, sprack sy, suyuer en reyne,

En brocht my langs geboomte, vol van soeten fruyte:

Daer sach ick de Nimphen by Hipocrenes fonteyne, Die my leyde, was de Goddin der jonckheyt ick meyne Ghenaemt Hebe, en wou my solaes doen winnen Deur haer Susters, sittende int effen pleyne Aenden berich Helicon, const-rijcke Goddinnen:

D'een sonck, d'ander speelde om verheughen mijn sinnen, Maer al te vergeefs waren my dees ghenuchten,

Om dat de mensch sterflick geen doot en mach ontvluchten.

(7)

ICk zach en hoorde daer alle melodye,

Rethorijcklijck spreken, alle snaerspel en sanck:

Sy toanden my haer consten, die seuen vrye Maer al te vergeefs: hoe sou ick wesen blye, Siende dat het leuen een steruen is van aenvanck.

Veel menschen vermoort quamen daer om const rijcken dranck, En lieten haer van dees Goddinnekens schincken:

D'een om te ghebruycken Musicael gheclanck, D'ander als een Astromijn te moghen blincken, Och (dacht ick) wilt al eerst v leuen bedincken, En tselfste sonder Geometria af meten:

Oock hoe naer v de doot is om dleuen te mincken, Dats nootlijcker dan alle consten te weten:

Want het steruen doeghet doch al vergheten, Lant, sant, gout, siluer, rijckdom en schat, Vader, Moeder, Wijff, Kint hebbende versleten Zijns leuen tijt, met arbeyt moe en wat.

De arme is dan so rijck, als die veel goets heeft gehadt:

Daer en helpt int steruen, const, cracht, noch practijcke, Int graf is den Meester den knecht den Meester gelijcke.

ICk nam oorloff, en scheyde met droeue wanghen, En ginck my opt hoochste der Duynen setten, Hebbende int ondersoeck des doots verlangen:

Oock wat dleuen was, daer ick met was omvangen, Niet dan verdriet en pijlijcke smetten:

Arbeyt, moeyte, vreese voor tdoots verpletten:

Een droeuighe reyse deur hitte en couwe, Die gedaen moet worden deur veel percketten, Welck leuen ick niet anders en houwe

Dan Penelopes webbe, daer altijt met trouwe, Met suchten, met weenen, wort aengheweuen, En als de doot wil eyndighen onsen rouwe, Oft om tot rust te bringhen, de hant wil gheuen:

Dan zijn wij verschrickt, en soecken al het leuen, En souwen tzeyl weer geerne na den wint keeren, En weer de Zee tempeestich beseylen euen,

Als oft de doot ons wou aendoen meerder verseeren.

O neen, sy is lieflijck, ons noodich na Paulus leeren:

Daer wy daghelijcx toegaen, dier wel op acht, heeft tBehoort willecom tzijne, datmen lang verwacht heeft.

(8)

DIt ouerdinckende sat ick half desolaet,

Maer dry ghesusters quamen my heur openbaren,

D'een had een spinrock, d'ander spont en maecte den draet De derde tgheweuen laken nau gade slaet,

Om met haer schare daer deur te varen, Ick merckte dat dry fatale goddinnen waren, Die weten al wat de mensch staet te gheschieden, Hebbende zijnen loop gheloopen, ghe-ent zijn jaren Moet doen naer Atropos ghebieden,

Die dlaken afsnijt, dats dleuen van alle lieden, Hoe sterck Lachesis den draet oock heeft ghesponnen, Dats d'opwassende mensch, hy mach gheen doot ontvlieden, Doch oock d'eynde zijns leuens weten onder der Sonnen, Tvlas dats de mensch, op Clothos spinrock ghewonnen, D'aftrecken, thegin van steruen minjoot,

T volweuen web, so wijt mercken connen, Is tvolbrochte leuen, om ghenieten de doot:

Dit seyden my dees dry ghesusters devoot, Dat de doot is better medecijne

Dan d'leuen, want tis een gheduerighe pijne.

WAt wil ick dan (seyd' ick) my des leuens roemen:

Daer en is niet goets in, om naer te haken,

Oock gheen quaet in die doot, om die te schroemen, Want sy alle weedom des lichaems coemt af bloemen, Sy is lof baer nootlijck bouen alle saken:

Coemt laet ons een bewijs van dit leuen maken, Dwelck mitter een steruen heet dan een leuen, Wij comen met weenen, veel drucx wy smaken, Eer deynde al quelende ons wort ghegheuen.

Isser wel yemant so cleynmoedich beschreuen:

Die altijt als een kint sou begheeren te zijne Onder de roede, met vreesen en beuen?

Neent, Daer wt blijckt datter niet soets en comt te voorschijne Dan dleuen: want tis al moeyte en pijne,

Studeren, leeren, onder een anders ghebiet, Elkt haeckt na d'omloop des tijts om ten sijne Met vryheyt zijns selfs Heer te wesen siet In die jonghe jeucht wil hy wederom comen niet, Hy achtet een doot, en soeckt te zijne een vader, fris Niet denckende dat hy de doot so veel nader, is.

(9)

GElijck een die swaer werck heeft aenghenomen, Doet sweetenden arbeyt om te hebben voldaen, Om genieten soeten loon, daer af vol vromen:

Oft ghelijck die een swaer reyse heeft ouercomen, Verblijt hem, siende t'huys-van-rust veur hem staen:

Tschelijcx is de doot, en niemant en neemtse willich aen, Hoe wel sy alle uren haer naerder treden,

Haer voelende, soecken weer den wech te hergaen, Mocht hun ghebeuren, twort met suchten ghebeden:

Tzijn dwase begeerten, arm sinnen der Creatueren, Dat sy niet en soecken te rusten in vreden

Als Keysers en Coningen die heyrcrachte conden vueren:

Iob in zijn lijden wenschte wel des doots besueren:

De mensch van vrouwen gebaert (sprack hy) leeft corten tijt, Want smenschen leuen is hier maer eenen strijt:

Naeckt quam ick, naect schey ick, de Heer sy ghebenedijt, Die also gheduldich hier het lijden draghen,

Sulcke zijn wijs, hebbende in haer leuen een mishaghen.

WAnt die dleuen prijst, vint daer in niet van onrust, De gheneghentheden soecken hem t'ouervallen:

Aenhanck, troeteling, ja alle swerelts lust Coemt hem toe lachen om worden ghecust:

Want weynich zijnder die also niet en mallen,

Hoe wel dees genuchten zijn int eynde al niet met allen, Maer wel het leetwesen sy onderworpen zijn:

Want die ghenuchten volbrocht in diuersche stallen, Volcht een knaginghe der conscientien diuijn:

Daer en is gheen ghenuchte so soet bouen de wijn, Sy en wort met bitterheyt ouertreft int ende, Noch gheen so lieflijck van smaeck in den schijn, Sy en geeft eenen bittren nasmaeck voor amende, Noch gheen so ghematicht by die bekende, Sy en is scherp bijtende, en brengt haer straffe met:

Ich swijghe noch vander onghenuchten leghende, Als kyuagien, vechting, daer hem de mensch in set:

Och dit is al dleuen dier wel op let,

Veel dertelheyts doet menich onbedacht, ras

Maer twort na beweent, dat te voren wel belacht, was.

(10)

EN so hy de reden als een Leytsman volghen wilt, Gheen cleyn swaricheyt en comt oock te handen:

Want hy moet bereet zijn altijt met speer en schilt, Als vanden vyant omset, hier ist daert ghilt, Om die te weerstaen met zijn bloedighe tanden, Wat hem ter werelt behaecht, dat zijn zijn vyanden:

Maer den aldermeesten die hem wil bespringhen, Dats de werelt selue hem hebbende in banden:

Want in zijn lichaem voelt hy seer sonderlinghen, Heymelijcke colusien die hem strijdende dwinghen, Met vertwijffelde passien soeckende tijt en ure, Om hem niet ydel lust en te verminghen:

Want al zijn teghenstrijden valt hem suere, Selden op desen wech comt eenighe creatuere, Dan alleen deurt bevel des Heeren:

Hoe veel zijnder oock, hoort wat ick ruere

Op desen pat comen, men sachse den rugghe keeren:

Ghy moet v in schandelijcke lusten vermeeren, Oft eenen moeylijcken strijt aenveerden

Dat moet de mensch voelen, so lang hy is op Eerden.

WAnt condy de lusten niet moetwillich temmen, So moet ghy v inden strijt gheduerich houwen, Oft al soetelijck met den stroom af clemmen, Oft met moeyte en arbeyt daer teghen opswemmen, Daerom so ghy een jonck mensch recht wilt aenschouwen, Die met quade lusten dlijf heeft te vol ghedouwen, Sal hem als een dronckich mensch na de feeste voelen, Oft hy salder sulcken onlust af spouwen,

Niet meer begheeren en deurt berou vercoelen,

Diet manlijck weerstaen, hebben een gheduerich woelen, Willen hun opgheuen, steruen oft hun selfs verlaten:

Siet sulcx is al tgoet, ja de gheduchelijcke stoelen Daer de bloeyende jeuchden oyt op saten,

Daer de kinders na haken, en de oude lieden haten, Ia daer van niet en moghen hooren spreken:

Tsy ydel lusten, arghe ghenuchten vol onbaten Daer dieuen des menschen me is bestreken:

Theeft deur Heraclitus wel ghebleken, Diet al beschreyde watmen ter werelt dede:

Want so lang de mensch leeft, en heeft hy rust noch vrede.

(11)

Is als verdriet aen wat zijde de mensch hem helt:

Is hy met de werelt, de werelt hem bederft:

Is hy teghen haer, so wort hy verstooten, ghequelt:

Is hy met haer, so moet hy gierich zijn na tghelt, Schalck en hooueerdich, veel moeyten hy verwerft Is hy teghen haer, oock al leuende hy sterft:

Want veel spots en versmaetheyt moet hy lijden, Verjaecht, berooft worden, veel quellinghe hy erft:

Cranckheyt, hongher, dorst, daer by een inwendich strijden, So dat elcx leuen mach worden ghenoemt tallen tijden Een verdrietich steruen, oft een ghestadighe doot:

Want weynich menschen zijnder die hun mijden Dan eergiericheyt oft laten te soecken rijckdom groot Wtghenomen Gods kinders, niet zijnde sonder noot, Want de werelt heur haet en achtse voor dwaes:

Maer de gierighe lijden al veel quader exploot Daer malfortuyne, en worden ontsinnich by naes Niet hebbende ghewonnen, dan tijt verquist, helaes Maer flercijn en lamheyt creghen voor conquestie, Wat de fortuyn goets gheeft, loont sy met quaet opt leste.

EN oft de sulcke nu al veel had ghewonnen, Heel Oosten ontbloot van peerlen dierbaer:

Oft dat hy alle gout-mijnen vant Westen had vonnen, Meyndy dat hy hem daer me sou vernoeghen connen?

Gheensins, maer vallen van d'een moeyte in d'ander claer:

Want een wisselinghe comt hem bespringhen swaer Van tghene hy deur perijckelen heeft ghecreghen, Dat besit hy met ancxstich beuen in ghebaer,

Tghene hy met vreese den Roouers heeft ontdreghen:

Thuys zijnde, vreestse noch meer, ten dient niet versweghen, Zijn ghedaen arbeyt om tgout wt d'aerde te trecken

Is nv in contrarie wederom gheneghen Om tselfste subijtlijck met aerde te decken, Als dit al volbracht is van dees gierighe vrecken, Hebben niet dan sorghe aen hals en been ghehanghen:

Ay arme menschen: tsy dwase ghecken

Die niet dan onrust des gheests en hebt ghevanghen, Ghy besit, oft wort beseten sonder daer af t'ontfanghen, Cracht oft deucht dies sulcke beswaert, leeft,

Om eenen hoop drecx hy vergaert, heeft.

(12)

DEur tgoets vergaren, de gierighe onverstandich werden, Ia willen thooft hooueerdich daer me croonen,

Met recht souden zijt beter met voeten terden, Oft als Crates in d'Zee werpen met volherden, Op dat het ghemoet en sou quetsen noch hoonen:

Prijslijck is den dranck, wil ick betoonen, Daer den dorst lichamelijck me wort gheboet:

Oock d'nutten der spijsen, is een deuchtsaem beloonen, Dwelck den hongher stopt, en dlichaem voet:

Maer tgoutgier drincken elck bekinnen moet, Verslaet gheen dorst, maer willen al meer drincken, Oock meer eten sonder sat worden van d'Aertsch goet, Och tis een valschen hongher diet can bedincken, Sy eten sonder me-deelen, sy putten sonder schincken Om vullen niemant anders dan haer selfs cruycken, Vol zijnde deruen syse niet mincken,

Lijden lieuer dorst, ja gaen met ydel buycken,

Sy en hebbent veur ander noch veur haer selfs gebruycken, Ligghen als Tantalus dorstich inden water-vliet,

Die tgoet sonder ghebruyck leeft, die heeft min dan niet.

WIe en sou van sulck leuen niet zijn verwondert, Want tgrootste lijden coemt hun dan eerst voor handen Deur tverlies van tgoet, wordende gheplondert, Deur schipbreking, oft banckeroeten besondert, Deur roof, deur oorloghe, siende haer goet verbranden:

Dan crijt men, dan sitmen int hayr metten handen, Ia sotter als kinders die hun speeldinck hebben verloren:

Want wat haestich vergaert wort, comt haest ter schanden:

Want tgoet is onderworpen vyantschap en thoren, Theeft veel opsienders, verspieders achter en voren:

Want twort van elck een ghesocht en ghewilt, Tselfste quijt zijnde, laten sy hun hooren

Niet oft sy gherooft waren, maer heel tvel afghevilt:

Sy worden halfrasende dul, therte swilt,

d'Ooghen tranen, de handen clappen, thooft staet wancklijck Om dat sy haren hope gierich gheen tijt ghestilt

Hadden gheset op d'Aertsche goet vergancklijck, Dat sy meynden winnen, achten sy verlies ondancklijck:

Want een winninge hoe groot, die oyt giericheyt geblust, heeft Tis een quaey oeffeninghe, daer de mensch in ongherust, leeft.

(13)

ALder eerst bevind' ick de mensch een onnut kint.

Daer na een dwaes Iong'linck die niet loflijcks en dou Deur gheneghentheyt zijns leyders verblint,

Daer na een hittich gheselle men hem beuint, Zijnde ten haluen, wort hooueerdich in zijn ghemoet, Ten laetsten out en gierich na d'Aertsche goet, Die noyt seerder daerom en heeft ghewracht, Dan opt wterste zijns leuens onsoet,

Als hijt weynichts behoeft, schraept dach en nacht, Aldus wort theel leuen sonder verstant omghebracht:

D'een swilt van gramschap, d'ander boeleert alle daghe.

Och, oft my ghegheuen werde de macht

Alle huysen van bouen t'openen, dat icker in saghe:

Ick sou thoonen elcks sot lachen, elcks droeue claghe, Hoe oock sommighe van volheyt den buyck op spant, Hoe sommighe te vol ghesopen ruymen haer maeghe, Hoe sommighe swemmen in wellust abundant:

Sommighe vlieden, hun en jaecht niemant,

Sommighe huylen, wieghen, kijuen, vechten tot der doot, Sulcx is onder alle daken het daghelijcx broot.

DEen is met sieckte, d'ander met armoede belast, Met crijtende kinders, oft met een felle vrouwe:

De derde al het zijne onnutlijck verbrast,

Die vierde onrechtlijck zijns naesten goet aentast, Som zijn onbeschaemt, luy, vuyl, en ontrouwe:

Etlijck zijn ouermoedich, som sitten in rouwe, Som hebben haer sorghe in honden en peerden,

D'een spreeckt quaet van die hy met recht prijsen souwe, D'een loopt na't dans-huys, oft crijght met bloote sweerden, D'een gaet ploeghen, d'ander loopt een proces aenveerden, En soo drijft elck zijn eyghen affectie,

Som al haer leuen in dronckenschap volheerden, Som sitten cleynmoedich onder schuldenaers protectie:

D'een heeft in vonnissen zijn electie, En hem seluen en oordeelt hy niet,

D'een schuldighe wil ouer d'ander doen correctie Merckt hier tsmenschen leuen, ist anders dan verdriet.

Wantmen niet dan onrustighen handel deur en siet:

D'een wil d'ander sonder reden bederuen,

Daerom is d'leuen, onghebleuen een eenich steruen.

(14)

HY en leeft niet, die niet en weet wat hy leeft, En het steruen tot een ander leuen niet en bekent, Dats een ruste die de doot hem gheeft,

Eenen soeten slaep, so lang tot dat hy heeft Een wackermaking van God omnipotent, O lieflijcke doot, O beelde excellent, Waerom is v de mensch verfoeyende:

Want ghy zijt die hem van alle miserien ent, Die alle moede gaenders zijt ontschoeyende, In dit ouerpeysen was ick my so vermoeyende, Dat ick slaeprich wert en lach ghestreckt:

Den geest vloech spatceren, dlichaem vernoeyende, Sonder zijn wedercoomst, ken waer niet ontweckt, Terstont heeft hy my de sake ontdeckt,

Wat de lieflijcke doot is met claer bescheet, Een soete ruste, eenen slaep coreckt Die van goet, vrient, oft werelt niet en weet:

In Epictetus schrijuen vont ick oock ghereet

Dat sy een vyant des leuens was een God der dieren, Een vrees der Ouders, een roof der kinders goedertieren.

MAer eer wy van de doot veel testeteren,

Laet ons het eergierich leuen bringhen voor ooghen, Die deur begeerte van eer soecken te regeeren, Meynen wat meer oft sekers te incorporeren, Als Cincius Fuluius, groot van vermoghen, Rooms Raetsheer int Capitolium op ghetoghen, Wert met oneer onthalst, zijn vrou wech ghejaecht:

Alsoo wert d'eergierighe gheloont en bedroghen, Ghelijck de giericheyt de mensch loont en deurknaeacht, En voor zijn moeyte niet dan met aertschen dreck en plaecht, Also is d'eergiericheyt met roock en wint beloonende, De gheschencken van dese zijn wel so ydel wiet vraecht, Als van d'ander grof, bot, beyde zijn sy thoonende Den wech tot den afgront, niemant verschoonende, Maer d'eergiercheyt is so veel perijckelooser voorwaer Voor de ghene die met haer zijn inwoonende,

So haer waters int begin oock lieflijcker schijnen claer, Buyten den vloet der gierigher, mits den arbeyt swaet, So veel lichter is d'eergiericheyt, soeckende groot lof, Maer niet sonder vreese dientmen een Conincx Hof.

(15)

SOmmighe schijnen by Heeren en Vorsten groot gheacht:

Sommighe ghebieden ouer Leghers en heyrtochten, So dat yeghelijck na zijn staet wort ghelacht, Ghegroet, gheeert, ontsien en ghewacht,

Ghecleet met purper, Gout, oft sy veel vermochten:

Iae oftse heel swerelts wille tot haer brochten, Maer men voelt niet hoe swaer oft hoe teere Dat elck onse weecht, doen sy cochten Met verlies van leden dees ydel eere, Diet wiste en souse coopen nemmermeere, Anders zijn deur saechter middel tot glori comen, Om dat sy na den mont spreken haren Heere:

Som om dat sy hem ghedient hebben, de Tafel opghenomen, Lyende duysent versmaetheden, dickmaels sy schromen d'Aensicht haers Princen, hem gram siende, sy beuen:

Hoe ghemeensaem sy met hem zijn in vromen, Sy zijn ghelijck die eenen Leeu t'eten gheuen, Trecken haer hant te rugghe, tis weert beschreuen, Al schijnt hy deur troetelinghe ghetemt te zijne, Worden wel eens ghebeten, dat lang doet pijne.

DIts d'wtcomen der vrienden van Potentaten:

Want als eenich Prince yemant metter tijt Seer hooch heeft verheuen bouen maten, So ist hem een lust den seluen te verlaten, En maeckt deurt neervallen al zijn haters verblijt:

Ia so hy een heeft vervult met veel goets subijt Persset hem somtijts als een spongie weer wte:

Dus ontbloot zijnde, wort daer by alle eere quijt,

tGroeten der Ghemeenten geacht veur een lichte schuyte, Belanghende die in ghelijcken virtuyte

Te Houe dienen, landen, steden regeeren,

Die meest vrientschap accoort souden spelen op de Luyte, Die benijden deen den anderen, sy schandaliseren:

Daer en is doch gheen meerder pijne oft persequeren Dan de nijdicheyt, zijnde tgeest cortse en brant:

Daer by blijct dat sy geen seker vrientschap en obserueren, Dwelck oyt heerlijck scheen by menschen van verstant, Dees eergierighe meynen veel vrienden te hebben int lant, Mits dat sy d'aensicht gheveynst seer schoon laten blijcken, Wat de mensch doet, hem wort gedaen van ghelijcken.

(16)

WAnt soo haest de Fortuyne hem den rugghe keert, So dat sulck een van zijn stoel wort afgheset, Wort dwers aenghesien, van die hem hebben gheeert:

Laet daer teghen een ander Buffel ongheleert

Den stoel besitten, aen doen den wtghedaen Tabbaert net, Sal eer en ontsich bewesen worden als een groot Cadet, En worden opgheblasen spaey en vroech,

Ghelijck den vercierden Esel, wetende niet bet:

Men eerden hem als hy tbeelt van Isidis droech,

Hier mocht yemant segghen, sy hebben haren wil ghenoech, En goet leuen, soo lang als duert heuren staet:

Want die dry oft vier jaer leeft sonder onghevoech, En eens goey daghen heeft, die en heues altijt niet quaet, Tis waer sooment goey daghen mach noemen te zijn in haet, Daer toe vreesende altijt te worden ghedeporteert,

Bouen dat arbeyden noch met verlanghen vroech en laet, Om in hoogher offitie te worden gheimployeert,

Menich schijnt van buyten gerust, wort binnen ghepersequeert:

Want gheen huys so schoon, dit moet elck bekinnen, Ten heeft doncker holen, diepe putten, en ghewormte binnen.

ICk wil hier noch bewijsen een groot onderscheyt, Tusschen den Houelinck en geuanghens int ijser geslagen, D'een is als d'ander ghesloten, voorwaer gheseyt,

En moeten grooten last hun opgheleyt,

Beschaemt oft onbeschaemt voor elcx ooghen draghen:

De ghevanghen sleypt d'ijseren keten al claghen, Den Houelinck is met de zijne ongherust ghebonden:

De ghevanghen vertroost het lichaem by vlaghen Deur den gheest, singhende in duyster gronden,

Den Houelinck ongherust, quelt zijn lichaem t'allen stonden Vermoeyt inden gheest, can hem tot gheen ruste gheuen, Gheen vernoeginghe en wort by hem ghevonden,

Men mach oock niet groot achten, dat groot schijnt verheuen:

Want ofter eenen Dwerch op een toren wert beseuen, Ghy moet de hoochde meten daert manneken op staet:

Daer na meet den Dwerch, om alsoo euen

Zijn groote te vinden, dats den rechten Ariadnes draet, Die Theseus wt den Doolhof bracht op de rechte straet, Tschelijcx suldy oock deur d'afmeten alleyne

De ydel hoocheden beuinden seer cleyne.

(17)

ONder een eergierighe sou wel een zijn wtghenomen, Die sulcken opset in zijn ghemoet sou maken, Dinckende so haest ick mach tot staet zijn comen, Wil ick tot rust my ghenoeghen laten in vromen:

Maer wanneer hy nv ghestilt is inder saken,

Nau asem verhaelt hebbende, duncket hem niet smaken Tgheen dat hem te voren goet docht, ja scheen seer hooghe, Acht hy terstont seer leege, ja maer een trap om hooger te raken, Om dat hy noch yemant bouen hem heeft in d'ooghe:

Hier soeckt hy altijt tclemmen deur nat, door drooghe, So lang tot dat hem den asem op den wech begheeft, En oft hy al schoon op thoochste comt sitten ten tooghe Van d'Alpische berghen, te meerder vreese hy dan heeft:

Want hoe hoogher, hoe hem grooter tempeest aencleeft Van storm, blixem, donder en slachreghen grof:

Want die ouer veel regeert, moet veel woorden hooren onbeleeft Dwelck zijn hoochmoet doet neervallen in stof,

Spreeckt hem d'een eer, d'ander gheeft hem cleynen lof:

Hy wort beoocht, ghetoetst oft hy recht leeft in zijn offitie, Menich meynt vast sitten, valt wel in groote malitie.

EEnich mocht my dees reden legghen te voren Dat Princen, Vorsten hebben een leuen sacht, Voor al die tot Scepter en Croone worden gheboren, En van joncx sonder arbeyt daer toe zijn vercoren Datse vry van quellagie gheluckich zijn gheacht:

tCan zijn, datse d'onghemack niet voelen in zijn cracht, Om datser in opghevoet zijn ydoone,

Ghelijck die gheboren zijn by swaters gracht, Zijn swaters gheruys en de sluysen ghewoone, Die ghevancklijck gheboren jonck is van persoone, Haeckt na gheen vrydom, wil met recht verstaen, Die op Alpis gheberchte, hooch onder tHemels throone Opghevoet is, draecht hem mist oft sneeu niet seer aen:

Nochtans is hyer niet vry af, deur dat can slaen Den Blixem wel een peerle van een Conincx hoot tBleeck aen Sardinapolus zijnde met wellust omvaen, Bracht deur dwanck van Arbactus hem seluen ter doot:

Een Coninck draecht een Croone van dorens scherp en groot, Midts dat hy voor slants welvaert moet sorghe draghen, D'inwendighe smerte en mach den mont altijt niet claghen.

(18)

O Croone sprack een Coninck van Perssen wijs Die wiste hoe swaer ghy om draghen waert,

Niemant en sou v willen opnemen, al lachdy voor prijs By den weghe, dees woorden toonen met goet advijs De moeyte en quelling daer een Prince met is beswaert, Dat hy van al (hem onderworpen, out en jonck ghejaert) Niet dan quelling en had, ja groot verdriet,

In dien wijt oock vraghen souwen alle Vorsten vermaert:

Als Dionisius, hebbende ouer Cilicien ghebiet, Vont meer ruste int castijen der kinderen siet In Corinthia, dan Cicilien met Scepter te regheren:

Hoort Salamon spreken die tgout wt dEylanden comen liet:

Rijck, wijs, begaeft bouen al datmen mach prijseren, Die alle t'gheluck der aerden cost proberen

Noemet al ydelheyt, moeyte en pijne,

Die vreedsaem Augustus beclaecht oock sonder cesseren Zijn Keyserlijck leuen wenscht een slecht mensch te zijne, Tiberius beclaecht oock zijn leuen ten fijne

Dat hy tKeyserdom in Ampt heeft beseten,

Als die een Wolf by d'oor heeft, vreest tzijne ghebeten.

MOcht Constantinus de groote noch spreken Die zijn begheerte na tVorstendom heeft ghestelt, Der gheheelder werelt in strijt gheluckich ghebleken, Men sou hem (helaes) wel d'ooghen sien leken, Is int dorp Nicodemia doodelijck ghevelt

Deur dingheschoncken fenijn, noch wort v vertelt Hoe Athila Hunnische Coninck ter wapen strijt-baer, Roma tonder bracht, heeft oock Aquila versmelt, Paduam, Veronen, Melanen en Papiam daer naer Hy hiet Gods gheessel, brocht alle mensch in ghevaer, Wert van zijn eyghen Ridders dootlijck ghewont, Merckt hier tgherust leuen der Potentaten eerpaer:

Keyser Iustinianus bracht oock in corter stont Gheheel Orienten onder dat Rooms verbont, Vitigim der Gotten Coninck hy oock tonder brachte, Dwanck Affrica, niet sonder onrust op dees werelt ront, Carolus Quintus hielt hem gheruster en sachte

In zijn Clooster, dan int Keyserrijck groot van machte, Dauid moest oock voor Absalon vluchten

Gheen Potentaet so groot, die leeft sonder suchten.

(19)

TBleeck aen Nero doen-mer een sou ontlijuen Als hy de sententie sou subsingneren,

Suchtende wenschte hy niet te connen schrijuen, Gheen Hoocheyt so groot sy en voelen de corosijuen Die sy niet sonder groot leet en moghen purgeren Wie wil dan de Hoocheyt gheluckich exstimeren?

So sy daer deur hun seluen ongheluckich houwen En tgheluck in vernering soecken te conquesteren, Want sy gheen plaetse op aerden en aenschouwen Daer sy met dees Hoocheyt in rusten souwen, Maer dees is alleen gheluckich die in vrede leeft,

Met een goet ghenoeghen der herten in Gods vertrouwen, Maer ongheluckich is hy die gheensins ruste en heeft Als den Coninck Pyrrhus die hem so begheeft Om rust vinden wou de werelt onder hem bringhen, Die vol van alle onrust tzittert en beeft:

Sy is niet te soecken in swerelts groot omringhen, Maer heel na by int herte sonderlinghen

Tgheschiet seer weynich, dwelck beclaechlick, is, Want een gherust herte, God behaechlijck, is.

ALexander die de heel werelt onder hem brochte, Noemtmen ongheluckich, mits zijnde eergierich:

Om dat hy noch meer werelden sochte En om zijn voelenden onrust niet en dochte, Om tverlies zijns volcx om den strijt dangierich, Binnen dry daech daer na was ghepaeyt manierich, Met ses voet aerden, daer hy met was ghedeckt,

Den aert der Hoocheyt wilt altijt hoogher zijn bestierich, So lang tot dat God haer ydel voornemen begheckt Haren Scepter breeckt, haer Croone aftreckt, Als Saul en Achap comende int beswaren, D'eergierighe lijdt veel onghemacx subjeckt En dat om meer onghemacx te vergaren:

Men meynt deurt opclimmen voor dit quaet hem te bewaren Maer lancx so meer sulcke daer in gheraken,

Die den Caproen stellen wil ick hier in sparen Om de miltheyt vande Hofsche Fortuyn t'ontschaken, En niet en moghen ghenieten, groot hertseer sy maken, Om dattet een ander crijcht daer sy op sien verdooft, Niet die de voghel weet en heeft en, maer die hem rooft.

(20)

ICk en spreeck oock niet van diet hebben in handen, De welcke sy veel te vast toe sluyten,

Soo dat hen door de vinghers valt met schanden, Dat zijn d'ongheluckichste gheacht in alle landen:

Want de miltheyt des Hofs zijn dwase firtuyten, Die den vyant ter venster in worpt van buyten Met troetelinghe en listighe laghen

Daer hy spottende ons met voert in zijnder schuyten, En doet ons om sulcken diensten malcander slaghen:

Maer de meest hebbende, is meest te beclaghen, Ongheluckich, ongherust in al zijn ghebiet, Hoort my, mocht nv yemant segghen oft vraghen, De gierigaert heeft van zijn goet gheen gheniet, En de eergierighe niet dan onrust en verdriet, En bereyden also hun beyden een helle:

Maer souwer nv niet wel een moghen wesen siet, By Potentaet oft Prince, die sonder querelle Zijn offitie sou bedienen als een vroom gheselle, En ghebruycken soetelijck zijn goet al zijn Iaren?

Iaet, waren de menschen so sy voormaels waren.

QUalijck middel sie ick daer toe te raken:

Want die oude suyuerheyt is langh verloren, So wie hem nv vermenght in ghemeyne saken, Die moetet goet, wel oft qualijck maken:

Doet hy quaet, hy valt in Gods thoren, De conscientie pijnicht hem achter en voren, Doedy goet, so hebdy de menschen tot vyant:

Ia de matichste van dien sullen v na sporen, En dreyghen v door haer tyrannije: want

Behaechdy de Ghemeente, so behaechdy onplaysant Een veel-hoofdich dier vol felder aenslaghen, En om alsulcke te behaghen elegant,

So moet ghy voor al v seluen mishaghen:

Behaechdy God, ghy staet in perijckel al v daghen Van de werelt, die v d'ooghen sal doen leken, Bespotten, verstooten in verdriet jaghen:

Daerom so ghy alle vrome mocht hooren spreken,

Sy souwen met waerheyt segghen om schouwen de ghebreken, Datter gheen meerder rust op aerden en wort beseuen

Dan priuarelijck sonder Offitie te leuen.

(21)

SOmmich claghen dat sy onder tgherucht der Palleysen, Oft inder Heeren houen moeten resideren:

Want dienstbaerheyt doet den mensche veysen, Soecken ontslaen te zijn deur het ouerpeysen Des ampts, daer sy haer seluen in depriseren:

Want niemant en isser dat wil ick testeren, Hy en heeft een mishaghen, ja grooten rouwe Van zijn beroep, en soecken ander liedens regeren, Hoe wel dat hun haest wel leet wesen souwe, So verr' hy daer in ghestelt wert: want ick houwe

Niemant en ghenoecht des handels die den ouderdom betaemt Maer soeckter af ghevrijt te zijn in elck landouwe

Hoe wel hy tverlinghen des ouderdoms wenscht onbeschaemt Wat sullen wy dan dees werringhe des gheests ghenaemt Moghen doen, om de rechte beleeftheyt te vinden?

Sullen wy de menschen vlieden, om wesen ongheblaemt, Inde Bosschen by alle dieren, Herten en Hinden,

Om ons van die onmatighe passien t'ontbinden:

Twaer goet, so men daer gherustelijck leuen mochte, Maer hoe sal hy rust vinden, die noyt rust en sochte.

SOmmighe hebben lust om sulck rust te soecken, Maer wterlijcke schaemte haer te rugghe treckt Waer in sy grootelijck dwalen in alle hoecken, Dat sy hun schamen, voor die sy int herte vloecken Vraghen sy raet, en zijn haren vyant subject:

Eenich ander wort veur ghestelt perfect, Datmen behoort te dienen het ghemeyn beste,

Maer sulck raetslie en mercken niet eens hoe incorrect Sy haer seluen dienen (soecken groote conqueste) Eerst veur af, tghemeen welvaert moet beyden opt leste, Maer so en hebbent de Romeynen voortijts niet ghedaen:

Gierighe noch eergierighe en mochten int Rooms gheweste Gheen staet bedienen, noch int Capitolium worden ontfaen, Dan vrome Patres sonder loon die na d'opstaen

Der Colegien na huys ginghen, doende haer affeyren:

Tis nu al anders, wy sient met ooghen aen:

D'een loopt na Courtisanen, d'ander na die Taueyren Oft die Consuls weer quamen, sy souden vercleyren Dat Room gheen Room en ware, segghende al spotten, De werelt is dwaes sonder ghetal vol sotten.

(22)

DAer werter sommighe ander te verstaen ghegheuen, Datse veel ander verbeteren moghen,

Deur een goet exempel van een rechtveerdich leuen, Maer sy en mercken niet eens, tis weert beschreuen, Dat hondert ghesonde lien in een stadt pestieus deurtoghen:

Ia Medecijns self de peste eer hebben inghesoghen, Eer syer eenen mensch af costen ghenesen,

Dewijl daer gheen preseruatijf af en is voor ooghen, So en moet niet anders dan een temtatie wesen:

Want hoe veel soete waters datter in d'Zee comen gheresen, So en connen sy de southeyt der Zee niet versoeten, Maer worden self brack, daer by wilt oock lesen

Hoe Loth met twee oft dry goede mans niet en mocht boeten Dmisbruyck van Sodoma, God wierpse onder voeten:

Somma, belanghende alle verstandighe lieden, Die voor ziel en lichaem becommert zijn moeten Om een ghesonde locht, voor besmetting tontvlieden Na tstedeken Segor trecken, na d'Enghels ghebieden:

Sulcke zijn bewaert deur God moet ick belijen,

Maer die tquaet met hem draecht, cander hem niet af bevrijen.

EEnich vliet wel tHof, en worter af bevochten:

Menich wilt de werelt ontvlien, sy volcht achter ane, So dat sy qualijck plaets erghens vinden mochten, De werelt en vintse eer syse self sochten,

So subtijl loert de werelt om de mensch te verslane, En oft sy nu al een tijt lanck zijn op een vry bane, Sy worden met armoedt oft twist in huys beswaert:

Want quade beroeringhe en is niet t'ontgane, De werelt laet haer erghens in voelen, tis haren aert, Bouen dat, ons noch een heftighe oorloghe aenvaert:

Dats tvleesch teghen den gheest, de passi teghen de reden, De werelt teghen de werelt in ons haer openbaert

Sy laet haer in thert vniden, ja in al de leden:

Sommich gheuen voor, sy willen wt de werelt treden En soecken daer deur swerelts eer en groete, Ander bieden haer den rugghe in veel steden, Onder dies gaen syse heymelijck te ghemoete:

Som weygeren hooghe staten, om datmense met woorden soete Daer toe sou bidden, ander berghen haer in hoecken,

Op hope datmense sal comen soecken.

(23)

AL so is de Werelt onder een vermomt cleet ghelogeert, By die selue diese schijnen te ontvlieden:

Dits tbedroch so sy by vele converceert,

Vlieden wy inde woestijne, sy heeft haer plaets genoteert:

Sy hout alom haer hof, sy bekeurt veel lieden,

Sy wou Christum van steen broot te maken ghebieden, Gaen wy in ons seluen, wy vinden niet dan verderuen, In ons so onreyn als elders, tstaet so te gheschieden:

Want wy en connen de werelt in ons niet doen steruen:

Wy zijn in haer, sy in ons, als aertsche scheruen, Daerom wie hem vander werelt afscheyden,

Die moet eerst van hem seluen scheyden om verweruen Een nieu leuen, en tot steruen hem bereyden:

Dats tot die doot, die elcken can leyden Tot eeuwighe ruste die voor sulck staet open

Wt een pestighe stadt, vlucht men wel op der heyden, Maer te vergheefs hebben wy quay locht inghesopen:

Wy draghense met ons, wy worden becropen Al zijn wy een anders besmetting ontweken, Ten baet niet als wy tquaet in ons houwen steken.

WY zijn wel vertrocken verr' vanden menschen siet, Maer wy en hebben de mensch wt ons niet verdreuen, Dees holgaende Zee quelt ons met sulcken verdriet, Dat wy begheerich worden om spouwen yet:

Oft om vrydom ons in een ander schip begheuen,

Vant groot int cleyn, om van minder wint worden ghedreuen, Maer tzijn al die selfste buyen die daer waeyen,

De selfste baren die tgroot schip hebben opgheheuen, Daer en is gheen ander middel, hauen noch kaeyen Tot stilheyt, dan alleen de doot diet al af can maeyen, Wy soecken eensaemheyt, om eensaemheyt t'ontvluchten:

Wy ontrecken ons van ghebrekelijcke die wy versmaeyen, En draghen ons ghebreck me in alle ghehuchten,

Ons verdoruen affectie, ons knaghen ons suchten

Om d'Egyptische vleeschpotten, die wy daghelijcx gedincken, Mochten wy dit pack aflegghen met ghenuchten,

Maer lacen neen, wy moeten int harnas blincken:

Zijn de Griecken buyten wech, Simon wil ons crincken, Somma dleuen des menschen op dees werelt wijt, Is lacen niet anders dan eenen gheduerighen strijt.

(24)

HOe moghen wy int eynde hier af worden ontslaghen, Deur eenighe Bosschen, Berghen oft Reuieren:

Oft datmen hem in een hol alleen gaet ontdraghen, Daer en is maer een middel wie ghijt meucht vraghen, Dat vrede can maken, oft rust gheuen goedertieren:

Dats tscheyden des gheests van tvleesch onsuyver manieren, De Meesters' daer af wort ghenaemt de doot,

Die d'onsuyuer begheerte wech can stieren, Van die reyn wercking des gheests minjoot:

Welck twee in een persoon ghevoecht zijn seer groot Sonder versticking altijt teghen een opstaen, Ten sy dat sy steruende ghescheyden worden bloot, Anders en mach den persoon gheen rust ontfaen, Tis al te vergheefs remedie daer toe ghedaen, Wil d'een regeren, d'ander staet hem teghen, Om dees twee in eeuwicheyt te versamen plaen, So moetmen tvleesch steruen deur tgodlijck pleghen:

Want in die nieu herborenheyt ist al gheleghen, Maer d'eenighe ruste wort deur de doot beuonden, Wel hem die van d'aertsch lichaem is ontbonden.

BElanghende de vernoeginghe die de wijse In haer oeffening hebben deur een eensaem leuen, Int lesen, int leeren, in alle consten groot van prijse:

Sulcke hebbent beter, seg ick met goeden advijse, Dan die hun tot een rasende jacht begheuen, Waer deur sy verwildert, vreesen noch en beuen, Nochtans moeten sy al zijn onder Salamons vertellinghe, Niet dan ydelheyt en worter inde werelt beseuen, Moeyte, onruste, en des gheests quellinghe:

Sommighe leeren correct spreken, oock reyn spellinghe, En om haer leuen te betren sy niet eens en bedincken:

D'ander deur Logica ghebruycken redens instellinghe, En haer natuerlijcke reden sy onbehoorlijck mincken:

D'een wil deur Aritmetica elck const-rijck beschincken, Leeren rekenen, een deel in velen diuideren,

Qualijck can hy met zijnen broeder eenen stuyuer al clincken Vreedsaem deelen, ist niet een dwaes obserueren:

D'een can landen, steden, meten deurt dupliceren Van Geometria vroech en late,

Maer van zijn selfs leuen en weet hy gheen mate.

(25)

DE Musicieen can de voyse wel in toneren, So dat de stemmen lustich clincken eensaemlijck, Maer oneenicheyt laet hy in zijn hert logeren, Met Nabuer oft vrient en can hy accorderen, Dwelck hem bouen Musica waer beter betaemlijck De sterr'kijcker siet om hooghe, en valt blaemlijck Inde put voor hem: want die en siet hy niet,

Zijn ooghen sien na den Hemel, zijn herte schaemlijck Graeft hy diep in d'aerde, merckt dit verdriet.

De Philosooph disputeert vande Natuer aller dinghen siet, En zijn seluen en leert hy niet eens kinnen,

Om een ander te ghenesen, men den Medecijns ontbiet Die zijn selfs corts der zielen niet en voelt van binnen, De Histori-schrijuer wil d'oorloghe van Troyen versinnen, En wat in hem gheschiet, hy niet gaey en slaet.

De Rechtgheleerde wil ick met recht verwinnen, En wort self verwonnen van zijn eyghen quaet.

De Theologant maeckt van tgheloof groot ghepraet, En bringht veel argumenten op de bane,

Maer de liefde en begheert hy nau yemant voor te stane.

ALle dees consten quellen tverstant sonder ende, Maer onvernoecht: want hoe men daer meer af weet, Hoemen meer wetens soeckt, tis een groot amende:

Sy nemen den twist niet wech datment bekende, Noch der zielen, sieckte, onrust en leet,

Sy maken de mensch niet vroom, maer wel een Poeet, Oock wel scherpsinnich, maer voorwaer niet wijs:

Want wetenheyt leyt int bekinnen zijnder onwetenheyt breet, Wie sulcke recht bekent, is een wijs man propijs,

Daer Gods vreese tbegin af is en tbeste advijs, Maer sy wort veur enckel sotheyt ter werelt gheacht, Vervolcht als een doot-vyant met afgrijs,

Maer die God vreest moet geen quaet vreesen, forts noch cracht Want alle quaet dient hem ten besten dach en nacht,

Hy en mach oock niet goets hopen op dees werelt: want De Duyuel is haer Vorst, die de zijne toelacht,

Maer de Godvreesende is hy een erf-vyant, Dus met wat oeffeninghe wy den tijt playsant Deur bringhen, tsy met goede oft dwasen wercken, Den tijt ouerualt ons al eer wijt mercken.

(26)

WY en mogen sulcx deur eensaem oft gemeen leuen niet ontgaen, Nochtans een yeghelijck wel des gissinghe maeckt

Om in ouderdom te rusten, alle moeyte te zijn ontslaen, Geen commer te hebben, maer sy coemt dan stercker aen:

Want deurt bloeysel des ouderdoms sietmen de gebreken naeckt, D'ouerdaden der jonckheyt die ons wel hebben ghesmaeckt, Comen ons inder outheyt fel atrapperen,

Met kintsche swackheyt, tandeloos, qualijck ghespraeckt, Men moet ons cleeden, ontcleeden als een kint regteren, Dloon des ouerdaets coemt ons oock tormenteren Met flercijn, graueel en allerley quaden,

En wil ons van d'een lit voor d'ander na priueren:

En also worden betaelt ons voorgaende daden, Dus sorghen, ons waken, tgheefts arbeyt met schaden, Met verlies van ghesicht, ghehoor en ander sinnen, Daer ghy d'een voor, d'ander na af wort ontladen, Wtghenomen tghevoel der pijnen, buyten en binnen:

Daer en is niet een lit dat moet me bekinnen, De doot en nemet te pande in elcx aenschouwen,

Om dat wy den dach der betalinge qualijck willen houwen.

WY en hebben seer na niet vele ten is aen ons ghestoruen, En nochtans leuen in ons onse ghebreken,

In spijt vande Natuere blijuen onbedoruen:

Want de gierigaert heeft gheen tijt ghenoech verworuen Zijnde met eenen voet in d'Aerde, gaet noch versteken Schat, ghelt en goet, al oft hy sou comen ghestreken Na zijn doot, en dat wederom wt halen.

D'eergierighe gaet in zijn Testament veel bespreken:

Ydel onnutte pompeusheyt int behanghen der salen, Int becleeden des grafs met wapens daer op te malen, Op dat zijn feylen na zijn doot noch souwen leuen:

Die dertel oude mensch wil noch niet falen

Te danssen met schouwers, de voeten hebben hem begheuen, Alle dees misdaden zijn hem voorby ghedreuen,

En siet, hy self noch niet af en staet.

De jonghelinck leeft en hoept het toecomende verheuen:

Maer de oude voelt het toecomende quaet:

Hy en heeft niet te verwachten vroech noch laet, Mits dat mistroostheyt en wanhope om hem sweruen, Dan na d'ellendich leuen, een ellendich steruen.

(27)

BElanghende den ghenen die vander jonckheyt aen Den strijt teghen werelt en vleesch hebben aengenomen, Die om hun selfs te steruen so grooten moeyte hebben gedaen En de werelt voor den tijt hebben ghesocht tontgaen

Bouen de ghewoonlijcke ellenden die sy zijn deurcomen, Voelen de sieckte des ouderdoms, en des lijfs onvromen, Hebben min inden gheest, dan int swack vleesch eenich macht:

Wat vermaken hebben sulcke, hoort datse niet en schromen Maer bly zijn, datse den strijt so na hebben volbracht, En hun bereyt sien om deur des doots cracht

Wt dit verdrietich ghevancknis te worden ontslaghen.

Hoort meer quaets d'ouderdom bestrijt, tmoet werden bedacht Dats verlies van ouders, kinders, vrienden en maghen:

D'een ouer zijn wijfs doot sietmen rouwe draghen, D'ander om dat hyse noch heeft behouwen,

D'een wil om dat hy int houwelijck steeckt, veel claghen:

D'ander om dat hyer buyten is, sit vol rouwen,

Och, oft sulck menschen haer gheluck al weghen souwen, Teghen d'ongheluck dat hun coemt bestormen,

Sy souwen haer achten ellendighe aertsche wormen.

DIe alsulcke lieden gheluckich oordeelen, Moesten sy dry daghen in haer plaetse leuen, En proeuen den ancxt, arbeyt en bitter morseelen Om quijt zijn, souwen sy soecken veel crackeelen, Ia den eersten die sy vonden, geerne ouergheuen:

Want so eene al zijn gheluck en voorspoet had beschreuen, Teghen alle pijne en moeyte die hyer om heeft ghehadt, En om tgheluck te bewaren veel sorghen heeft beseuen:

Hy sal door en wt hem seluen oordeelen, dat Tgrootste gheluck op aerden niet en is dan een vat Vol alder ellenden, sorghen en verdriet,

De kintheyt is slechtheyt, de jonckheyt een draeyende rat, Een ydel brandende hitte sonder eenich gheniet:

De manheyt een swaer becommernis, den ouderdom siet Een verdrietighe quelling met d'ooghen vol tranen, Ons ghenuchten zijn cortsen des gheests, ons goet bediet Moeyte, arbeyt, pijne, ons hoocheyt een ydel wanen:

Ons ruste niet dan onruste, noch moet ick vermanen, So wy van d'een ouderdom tot d'ander ghenaken, Is niet anders dan van cleyn in grooter weedom te raken.

(28)

EN dat d'een vare also altijt d'ander voort drijft, Tot dat wy ten lesten comen in des doots hauen, Maer tis al niet te achten, wat niet en blijft:

Leuen, steruen, gheluck, ongheluck, weedom, leden verstijft Tvergaet, twort al vergheten, als wy ligghen begrauen, Laet ons int sluyten ten lesten dan hier me lauen, Dat het leuen anders niet en is te interpreteren, Opcomende, afgaende met al zijnder gauen,

Niet dan van een ander toecomstich leuen te begheeren, Tis een berou van tvoorleden, cleynachtich met blameren, Tghene dat inder jeucht hem wel heeft ghesmaeckt, Dleuen is een lust om het toecomende te atrapperen,

Tghene dat niet gheproeft en heeft, dats daer meest na haeckt:

Tis een ydel ghedincken van al daert deur is ghebraeckt, En een onseker verwachten vanden toecomenden staet, Daerom in tgantsche leuen, weermen, slaept oft waeckt, En is niet ghewissers dan de doot vroech oft laet, En oock niet onghewissers, wie ghijt vraecht om raet, Dan den tijt en ure des doots voor groot en smal,

Maer hy is wijs, die waeckt teghen dat die doot comen sal.

Naer alle miserien coemt ons de doot verschijnen, Die wy so seer vreesen, laet ons haer aenmercken, Oft sy oock so quaet, so wreet is vol pijnen, Ghelijck wy by haer wt schilderen bevijnen, Oft wy haer so moeten vlieden wt alle percken, Als tkint voor d'momaensicht, tzijn simpel wercken.

Wy schricken om dat wy niet begrijpen en connen Dat sy inder waerheyt is: want alle ongheleerde clercken Achtense droeue, wreet, vreeslijck, diet al heeft verslonnen:

Wy berghen ons voor haer, als voor de hitte der sonnen, Om dat wy met ydel imaginacien zijn beset,

Maer wilt staende blijuen aenden mast Christi ghebonnen, En met ooghen stantvastich wel op haer let,

Ghy sultse vrientlijcker vinden danse de Schilder set, Ia veel soeter dan ons ellendich leuen,

Dwelck een droeuich onweer is, dwelck ons brengt int percket:

De doot is daer wy deur wt verdriet worden gheheuen:

De doot is de hauen daer wy in comen ghedreuen, Sy is tschutsel dat ons vrijt vande felle Zee-baren,

Men moet niet haten, maer liefhebben die hem wil bewaren.

(29)

GHy mocht segghen daer wort pijn ghevoelt int steruen, So ick v toegheue, so moet ghy oock bekinnen

Dat int ghenesen eender wonden menich weruen Corosijf ghebruyckt wort veur soete conseruen, Om tverrot vleesch ende quetsuer te ouerwinnen,

Om tghequetst vleesch te ghenesen oft blutssing van binnen, So moetment vliement oft heel wt snijden,

Maer in desen deurganck naer v versinnen,

Is groote swaricheyt gheleghen, ja cleyn verblijden:

Daer en is oock gheen hauen om schepen te bevrijden, Sy en heeft eenen moeylijcken inganck om in te raken, Daer wort ter werelt gheen goet ghecreghen sonder lijden, sDoots inganck heet verdrietich, so wy hem verdrietich maken, En haer also met eenen quellenden gheest ghenaken,

Oft met wanckelbare ghedachten daer toe comen:

Maer laet ons met eenen gherusten geest haer comen ter spraken Daer en sal perijckel oft swaricheyt worden vernomen.

Wat pijne doet ons de doot, vraech ick alle vromen?

Wat can sy beteren den brant die wy ghevoelen?

Sy comt alleen om ons te vercoelen.

WY willen de doot beschuldighen van al de pijne Die wy lijden in ons leuens eynde seer groot:

Denckt hoe veel sieckten ghy ghehadt hebt, hoe veel brijne Ghy gheproeft hebt, sonder comen in doots schrijne:

Hoe veel torments ghy gheleden hebt aen lijf en hoot:

Hoe menichmael ghy om hulpe aenriept de doot.

Hoe condy v sleuens leste pijne op haer stueren,

Gemerct dat tbegonnen leuen verscheyden pijn draecht inden schoot, En dat met tselfste zijn eynde moet wtvueren

tLichaems weedom quelt ons, met doots aenrueren,

Wy behooren niet ouer haer, maer ouer ons leuen te claghen:

Wat is de doot? oft anders te segghen t'allen uren, Dan niet meer te leuen, gheen pijn meer te bejaghen,

Hebben wy pijn ghevoelt, eer wy in Moeders lichaem laghen?

O neen, ten is oock gheen leet op de werelt niet te zijne.

Zijn wy oock niet een doode ghelijck, moet ick vraghen Als wy slapen? wy en ghevoelen weedom noch pijne:

Hebben wy beter ruste dan te dien fijne?

Beschuldicht dan de doot niet, bid ick arm en rijck, fijn Is de gheboorte bitter, tsteruen mach hem wel ghelijck, zijn.

(30)

SO tbegin ons incomens doch in pijne begint, Ten is gheen wonder dat d'wt-eynde so gheschiet En is, dat den tijt voor ons gheboorte, dit wel versint, Sonder pijn is gheweest, voelende storm noch wint, En in den tijt ons wesens aencomt alle verdriet, Op wien sullen wy dees leste pijne legghen siet,

Op dit teghenwoordich wesen, oft op den toecomenden tijt:

In welck wy niet en zijn, en ghevoelen wy niets niet.

Wy laten ons duncken dat wy eerst steruen subijt,

Als ons d'ooghen breken en den lesten asem worden quijt, Ende en mercken niet dat wy doch steruen alle uren, Wy aenveyrden de doot onghewoon met teghen-strijt, En daer en is niet ghemeynders in ons, onder alle creaturen:

Want ons leuen moeten wy al steruende wt vueren, Dewijle wy wassen, vergaen wy alle gadere.

Die een derderdeel zijnder Iaren beleeft heeft met besueren, Die heeft een derdendeel van zijn doot becomen nadere, Alle voorleden tijt beleeft van kint en vadere,

Die is doot, den teghenwoordighen leeft en sterft alle minuyte, Ons leuen is als een keyrse die daer brant uyte.

GHelijck een keyrse ist (segh ick) int lichaem ontsteken, Welck den wint in sommighe doet ouerloopen snel,

In ander haestich wt blaest, eer sy ten haluen is ouerstreken, In sommich ten eynde wtbrant, hoort my spreken:

Al lichtende verbrantse, haer schijnsel is haer verteering fel, Een verdwijnenden roock aenmercket wel,

Haer leste vyer, is van smeyr en wieck oock dleste Euen ghelijck is inden mensche tsleuens voorstel:

Want leuen en steruen is in hem alleen conqueste,

So wy den lesten den doot noemen, so moetmen al de reste Oock noemen: want sy al wt een plaetse comen,

Op een wijse gheschieden in elck gheweste,

Nochtans macher wel een onderscheyt worden ghenomen Tusschen dit leuen, en dat wy de doot heeten vol vromen, Dat wy duerende dit leuen altijt wat hebben te steruen, En na tselfste niet en vinden (tis wel te schromen) Waer af te leuen, die oock ghelooft dat doots beeruen, tsMenschen endt is, oft des leuens afkeruen,

Die en behoort niet te vreesen oft te worden banghe:

Want die langhe leeft, die sterft seer langhe.

(31)

WY en behoeuen gheen troost, als Heydens teghen de doot:

Want de doot self begheert onsen troost te wesen, Teghen alle aenstootende quellinghen groot, Wy moeten ons wennen op haer te hopen minjoot Want sy ons van alle druck en quael comt ghenesen, Sy en is ons gheen wtganck tot tquaet mispresen, Maer ter contrary eenen toeganck tot alle goet, Sy en is ons gheen eynde des leuens in desen, Maer eynde des doots, met een begin des leuens soet:

Beter is den dach des doots, seyt Salamon vroet,

(Dan der gheboorten dach) om dat hy niet en is den lesten dach, Maer wel een gheboorte daer men eeuwich deur leuen moet, Wy en sullen daer niet meer maken eenich beclach,

Oock niet meer loopen, ghelijck men in dit leuen plach Na ydel lusten oft om aertschen roock te vergaren,

Maer sullen volcomen genucht hebben, welck noyt ooch en sach Noch oor en hoorde, daer wy in sullen opvaren:

Desen clomp aerde sal ons dan niet meer beswaren, Maer in d'aerde ghegrauen ligghen en ghedeckt, So lang tot dat hem God in een ander leuen opweckt.

WY en sullen alsdan niet met een lichaem slap, Gheen arbeyt meer doen om hoogher te rijsen,

Vanden eenen staet ten anderen, van leeger tot hooger trap, Noch teghen malcander strijden met handen rap,

Om tghene dat niet een Appel weyrt en is te prijsen:

Want wy sullen bouen swerelts hoocheyt om verjolijsen, In eeuwighe blijschap alsdan zijn verheuen,

In blinckende cleeders leuen by der Hemelscher spijsen,

Ons vleesch sal ghestoruen zijn, onsen gheest volcomelick leuen, Alle onse passien sullen zijn begrauen bleuen,

Ons ziel sal verlost zijn van dees ghevancknis vileyn, En sal wederom locht worden ghegheuen,

Om te bekinnen d'oude eerste woonplaets certeyn, Haer eerste claerheyt ghedencken, haer weerdicheyt reyn:

Want dlichaem datmen aenroert om de ziele ghewrocht, En is de mensch niet, de mensch is wt tHemels pleyn:

Den Hemels is zijn Vaderlant, woonplaets en locht, Dat hy int lichaem is, dats oft hy waer ghebannen onsocht, Een tijt lanck daer in lijdende swaer tempeest:

Want de mensch eyghentlijck is ziele en gheest.

(32)

DE mensche is van Godlijcke qualiteyt, Die niet bots oft grofs in hem en besluyt, En dit lichaem soot nv is, voorwaer gheseyt, Is een schale oft schorsse om ziel en gheest gheleyt, Die ghebroken moet worden, souwer de ziel weer uyt.

Daerom so wy ontsloten willen zijn, ghenieten sleuens firtuyt So moeten wy de doot begheeren, die is die tslot op doet, De grendels op breeckt, om verlossen de vrucht:

Dats de ziele, die God tlichaem gheeft en weer hebben moet.

Ons dunckt dat wy eenich leuen ghevoelen soet:

Wy zijn vercromt, wy en moghen ons vleughels niet wtspreyen Oft ons vlucht niet nemen na den Hemel soet,

Wy moeten wt desen aertschen clomp eerst zijn ghescheyen:

Wy sien door brillen, d'ooghen ons met recht en leyen:

Ons duncken, ons hebben zal al ydel droomen, Ons weten is bedroch, maer de doot die wy verbeyen, Dats die ons tghesichte en leuen mach gheuen vol vromen, En wy meenen dattet deur haer ons wert benomen.

O neen, wy zijn verdoolt als dwalende schapen, Sy sent de ziel int leuen, dlichaem houts in ruste slapen.

WY roemen ons wel dat wy Christenen zijn,

Gheloouen na dit verganckelijck, een eeuwich leuen, Dat de doot oock niet anders en is in haren schijn, Dan een scheyding van lijf end zielen devijn, Die weder in ruste treckt by den Heer verheuen,

En dat ten lesten daghe haer lichaem sal worden weer gegeuen, Ia aen doen d'onbederflijck vry van alle leet,

Van dees heerlijcke redens zijn ons boecken vol gheschreuen, Maer alst so verr comt tot dit wterste bescheet,

So beuen wy, en achten des doots naem seer wreet, Ia als voor tschricklijckste dinck op aerden, Ist dat wy dit voorseyde gheloouen vreet,

Waerom en sullen wy de doot niet willich aenvaerden:

Een vroom Campioen en vreest gheen swaerden, Mits hope der victorien die hy strijdende verwacht, Hoe veel te meer wy wt dit pijnlijck volhaerden In een ruste te comen deur des doots cracht,

En beter te vreden wesen in eenen ooghenblick bedacht, Daer op aerden in alle ons leuens tijt,

Hoe wel daer en is gheen victorie sonder strijt.

(33)

ANders sullen wy teghen onsen danck moeten bekinnen Dat wijt niet half en gheloouen datter is voorseyt, Ia dat al ons redenen die wy versinnen

De grootsprekers ghelijck zijn die de tafels beminnen, Oft niet anders dan een roem der ydelheyt:

Ghy vinter wel sommighe oft veel planteyt Die segghen, ick weet als ick wt dit leuen vare, In een beter come, maer vreese alleen d'afscheyt:

Dats den tre tusschen bey, daer ick my in besware, Hoort armhertich mensch wat ick v verclare,

Ghy doot schier v seluen om den armen cost te winnen Een ander te lieue lijdt ghy veel pijnen alle Iare,

Om dinghen die min dan niet en zijn cost ghijt versinnen, Daer ghy maer eenen tre en hoeft om te comen binnen:

Niet om eenen dach, maer om hebben eeuwighe vreuchden, Sydy hier voor beanxt, wildy dat ontcinnen

So is v vreese, een vreese vol van ondeuchden, Antwoort my hier op ghy menschlijcke jeuchden So ghy de pijne vreest die v tot ghenesen treckt,

Dats recht een deckmantel daer ghy v swack gheloof me deckt.

DE sulcke segh ick souden lieuer eeuwelick quelen, Tflercijn verdraghen vant graueel verderuen:

tCiatica ghenieten en alle pijne der kelen, Lieuer dan sy hun souwen de doot bevelen Om sacht en veerdich te moghen steruen,

Waer deur sy terstont souwen d'eeuwich leuen verweruen.

Swijcht hier op mensch wilt gheen woorden maken Om te leeren leuen in des werelts eruen:

Want tghelijck is ghenoech gheleert in dier saken Niemant hoe slecht hy can deur dien handel wel raken, Leert lieuer wel steruen, om wel te steruen hier:

tSteruen in v selfs wilt alle daghe smaken, Bereyt v soo, oft elcken dach quadertier

Den lesten dach ws leuens waer opt aertsch rogier, Maer daer en is gheen dinck daer sy noyer af horen, Dan vande doot, tis haer een onplaysier.

O dwase menschen meerder perijckels comt ons te voren, Om een cleyn buet wy den krijch oorboren

En moeten met ghedult alle quetsueren lijen,

Waerom haten wy de doot, die ons sent int eeuwich verblijen.

(34)

MAer als wy ons dus van alle perijckel bevrijen moghen, En onwaerdelijcke dinghen daer deur vercrijghen, Ia in een eeuwighe ruste moghen zijn op ghetoghen Waerom en willen wy ons daer niet toe poghen Veynsen, vreesen ons desen tre op te stijghen,

Daer gheen swaricheyt in en is, ick en cans niet verswijghen Ons veynsen, ten ware dat wy dien moesten passeren Met wil oft onwil, nauwelick wil yemant nijghen Als God teghen danck ons alle goet comt presenteren Om ouer dees stap te helpen, sommighe sustineren Wel te vreden te zijne, hadden sy tsestich Iaer gheleeft, Maer om jonck te steruen nemen oorsaeck om refuseren:

Dander om dat hy de werelt niet badt deursocht en heeft.

O arm onwetent mensch die sulck antwoort gheeft Daer niet meer te ghelijcken en is voor jonck noch ouwe, Dan oft ghy by tvoorleden of toecomende een stipken schreeft:

Want als gy al gheleeft hebt in swerelts landouwe, Tot den begheerden ouderdom, dit ick v waerschouwe, So en sal v tvoorleden niet zijn, en sult meer begheeren Nieu wtstel soecken, om de doot te onbeeren.

WAnt van tvoorleden en houter niemant niet,

Dan leetwesen, van toecomende droefheyt hy verwacht Van het teghenwoordighe hebben wy geen genoegen siet:

Soecken al nieu wtstel al lijden wy verdriet, Om de Crediteur te ontrecken zijnen pacht Van maent tot maent, tot dat hy ons set in hacht, Willen dan op den lesten dach so noy betalen Als op den eersten, daerom die wijs wil zijn gheacht, Die betael willich, eerment teghen danck comt halen.

Tis haest genoech geproeft swerelts genucht, tslichaems qualen, Daer en is niet meer nieus af te hopen,

Oft ghijer veel af drinckt uwen dorst en sal niet smalen:

Want v lichaem slacht der Danaiden vat onder open, Gheen tijt vervult, men sou eer tlichaem stropen Oft slijten, eert vant ghebruyck sou worden moede, Ick mocht beter misbruyck segghen en gaen lopen Vande ghene diet niet en nemen int goede, Ghy begheert lang te leuen als d'onvroede, Om tselfste in ydelheyt door te bringhen, Hy is wijs die maet hout in alle dinghen.

(35)

SYt ghy gierich int begeeren, int ghebruycken ghy stort:

Seght my niet dat ghy het ghemeyne beste V Vaderlant, ja God om lang te dienen v port,

Die v daer in beroepen heeft, die weet hoe lang' hoe cort Dat ghy daer in wesen moet en lijden moleste,

Hy can zijn werck wel beleyden, hoort noch dees queste:

Ghy mocht uwen dienst bederuen, so hy v langher spaerde, Oft hy v betaelt dubbel meer als v reste,

Den haluen dach, voor heel, en v so ontswaerde Van uwen arbeyt op dees verdrietighe aerde:

Behoort ghy hem niet te louen en te dancken seere?

Ick seg ja: waerom sydy dan als de vervaerde Voor de doot? beclaghende t'elcken keere V huysen onvolmaeckt, maer niet v leuen teere,

Dwelck deur uren, noch tijden volmaeckt en can comen, Maer v self wel in eenen ooghenblick met eere,

So ghy maer en denckt dat moet worden wech ghenomen:

Dats willichlijck eyndighen vol alder vromen, Gods wil willich doen, hem gheuen in zijn behoet, Ten is niet te weerstane, dat nootlijck wesen moet.

DIe in dese sake wel seker en vast is ghegront,

Die moet de doot liefhebben, sy moet hem willecom wesen:

Want hy weet dat hy in een ghewenste ruste comt terstont De pijne sal met soetheyt hem zijn ghejont,

Tlijden sal deur de hope in hem ghenesen.

De prickel des doots sal self steruen in desen,

Tquaet dat hy inde doot vreest, sal hy self versmaeyen En belachen, dat wijer int leuen so seer voor vreesen:

Want die na steruen hoept, can hem troostlijck paeyen.

Wil men hem wt het lant drijuen, hy en is niet belaeyen, Hy weet dat hy elders een beter Vaderlant vint,

Daer hem niemant sal wtdrijuen oft beschaeyen:

Want dees Landtschappen zijn anders niet, diet wel versint, Dan Herberghen, daer de Weyrt vremde vrint,

Alst hem belieft, elck daer wt doet scheyen.

Men can de mensch in gheen pijnlijcker ghevancknis blint, In vuylder, onrustigher dan in zijn eyghen lichaem leyen:

Wilt men hem dooden, helpen wt swerelts contreyen, Dats dat hy begheert om tsyne wt alle verdriet, fris,

Hoe eer hoe lieuer twort vergheten, so haest alst gheschiet, is.