Vraag nr. 218 van 8 mei 2002
van de heer JOHAN MALCORPS Inktpatronen – Terugname en hergebruik
Inktpatronen van printers dreigen een nieuw soort van probleemafval te worden. Anderzijds worden door firma's al de nodige inspanningen gedaan om inktpatronen terug te nemen van de consument. 1. Heeft de Openbare A f v a l s t o f f e n m a a t s c h a p p i j
voor het Vlaams Gewest (OVAM) zicht op de grootte van de afvalstroom aan inktpatronen van diverse oorsprong (printers, f a x t o e s t e l l e n , kopieermachines) ?
2. Komen inktpatronen in stromen huisvuil of klein gevaarlijk afval (KGA) terecht ? Zo ja, i s er zicht op de hoeveelheid en de mogelijke ge-volgen voor de verwerking van het afval ? 3. Hoeveel van deze inktpatronen worden
terug-genomen door de fabrikant ?
4. Hoeveel daarvan worden effectief gerecycleerd ? Zijn daarvan grootte-ordes of benaderende per-centages bekend ?
Zo neen, worden deze cijfers opgevraagd bij de producenten ?
5. In welke mate wordt er al werk gemaakt van het effectief hergebruiken (bijvullen) van inkt-patronen ?
Worden terzake afspraken gemaakt met de sec-tor ?
6. Wordt er eventueel gestreefd naar een milieu-beleidsovereenkomst (MBO) waarbij het ge-bruik van meermalige patronen en navulinkten of het creëren van een afzetmarkt voor nagevul-de patronen kan wornagevul-den aangemoedigd ? 7. Heeft de minister weet van inzamelacties van
lege inktpatronen op scholen, g e o r g a n i s e e r d door bepaalde firma's ?
8. Is er geen nood aan controle op dit soort van a c t i e s, om na te gaan of men beloftes inzake re-cyclage of hergebruik effectief waarmaakt in de praktijk ?
Antwoord
De relatief dure en technisch complexe inktpatro-nen van inktjet- en laserprinters, die in aanmerking komen voor reconditionering (= technisch nazicht en hervulling) en waarvan de eindgebruiker enkel vaststelt dat ze "leeg" zijn, maar die overigens in-tact zijn, moeten niet worden beschouwd als afval-stoffen, maar als tweedehandsgoederen.
Het is de bedoeling deze patronen zoveel mogelijk uit het afvalstoffencircuit te houden.
In overeenstemming met dat standpunt is een inkt-patroon uit een laserprinter of inkjetprinter waar-van de gebruiker zich ontdoet louter omdat de pa-troon leeg is en die verder geen zichtbare defecten v e r t o o n t , dus geen afvalstof, maar een tweede-handsproduct.
In overeenstemming met dat standpunt valt de op-haling van lege patronen niet onder de afval-s t o f f e n w e t g e v i n g, maar gaat het om een tweede-handscircuit op voorwaarde dat :
– de inzameling enkel gebeurt bij bedrijven waar een degelijke selectieve inzameling van bedoel-de patronen is uitgewerkt ;
– de ophaling ervan ordentelijk verloopt, zodat er geen noemenswaardig risico bestaat op breuk of beschadiging tijdens het transport ;
– er daarbij geen andere (gevaarlijke) afvalstoffen meegenomen worden ;
– de opgehaalde inktpatronen rechtstreeks wor-den overgebracht naar een vergunde inrichting voor de reconditionering ervan ;
– de gereconditioneerde patronen in een specifiek circuit op de markt gebracht worden.
Anderzijds is de definitie van "afvalstof" wel van toepassing wanneer niet voldaan is aan bovenver-melde voorwaarden. Uit de controleacties van de OVAM blijkt trouwens het volgende :
– enkele inzamelaars hebben de OVAM geïnfor-meerd dat het in de praktijk bijna onmogelijk is om enkel reconditioneerbare patronen in te za-melen.
In de nieuwe Europese Afvalstoffenlijst (Eural), d i e via het besluit van de Vlaamse regering van 22 fe-bruari 2002 tot wijziging van Vlarea (BS van 2 april 2002) ook in de Vlaamse afvalstoffenwetgeving werd geïmplementeerd, is er een duidelijke verwij-zing naar "gevaarlijke" toners, namelijk rubriek 08.03.17* (tonerafval dat gevaarlijke stoffen bevat) (Vlarea : Vlaams Reglement voor A f v a l v o o r k o m i n g en -beheer – red.).
Twee aanvragen om erkend te worden als ophaler van gevaarlijke inktpatronen zijn op dit ogenblik in-g e d i e n d . De andere (kandidaat-)inzamelaars van "lege" tonercartridges werd gewezen op deze ver-plichting.
1. Aangezien er geen specifieke afvalstoffencode ( A KO) bestaat voor inktpatronen, kan hiervoor geen betrouwbaar cijfermateriaal uit de jaarlijk-se melding van bedrijfsafvalstoffen worden afge-leid.
Uit de informatie waarover de OVAM beschikt, kan wel worden afgeleid dat er in V l a a n d e r e n jaarlijks circa 500 ton "lege" inktpatronen ont-staan.
2. In overeenstemming met onderafdeling 5.5.2 van V l a r e a , waar bij artikel 5.5.2.2. 1 ° , e genoemd worden : k l e u r s t o f f e n ,t o n e r, i n k t e n , d r u k i n k t e n , s t e m p e l k u s s e n s, en bij artikel 5.5.2.2.10° : v e r-pakkingen met of zonder restanten van de ge-vaarlijke huishoudelijke afvalstoffen genoemd sub 1, behoren "lege" tonercartridges van huis-houdelijke oorsprong tot het KGA.
Uit de gegevens verstrekt door de gemeenten voor de KGA-inzameling tijdens het jaar 2000 blijkt dat er in Vlaanderen bijna 8.000 kilogram KGA van rubriek 1, e (kleurstoffen, t o n e r, i n k t-e n , ...) wt-erd ingt-ezamt-eld. Wt-e mogt-en t-ervan uit-gaan dat het grootste deel hiervan inderdaad inktpatronen zullen zijn.
De inzameling gebeurt selectief (in apart reci-piënt) ; de ophaling gebeurt door een erkend op-haler die weet dat vele patroonmodellen in aan-merking komen voor hergebruik. Deze zullen in de bokalen van de ophaler worden uitgesorteerd ; de rest moet worden verwerkt als gevaarlijk afval.
3. Er werd aan de OVAM meegedeeld dat reeds op heel wat verkooppunten van inktpatronen reci-piënten staan voor de inzameling van de lege c a r t r i d g e s. De eindverkopers aanvaarden reeds de lege patronen, zonder dat er een aanvaar-dingsplicht voor bestaat. Het is evenwel niet waarschijnlijk dat de fabrikant de patronen te-r u g n e e m t . Ze gaan wellicht via inzamel- en sote-r- sor-teerbedrijven naar reconditioneringsfirma's, meestal in het buitenland.
Gereconditioneerde inktpatronen worden onder een apart label op de markt gebracht tegen een beduidend lagere prijs dan nieuwe merkproduc-ten.
4. Bij de OVAM zijn hierover geen cijfers bekend. De BKK (Belgische Kamer van Kantoormachi-nes) werd hierover aangeschreven, maar heeft niet gereageerd. Ter voorbereiding van de on-derhandelingen die moeten leiden tot het afslui-ten van een milieubeleidsovereenkomst in het kader van de geplande aanvaardingsplicht voor i n k t p a t r o n e n , wordt momenteel de markt onder-zocht.
5. Ook hierover zijn bij de OVAM geen exacte cij-fergegevens bekend.
Dat er vrij intensief reconditionering gebeurt, valt af te leiden uit de talrijke vragen om infor-matie door (kandidaat-) inzamelaars.
Afspraken terzake zullen worden vastgelegd in de reeds vermelde milieubeleidsovereenkomst. 6. De reeds afgesloten MBO inzake afgedankte
elektrische en elektronische apparatuur stelt duidelijk dat verbruiksgoederen (zoals toners en inktpatronen) niet onder haar toepassingsgebied v a l l e n . In de memorie van toelichting bij deze MBO wordt wel de mogelijkheid voor een apar-te MBO voor deze verbruiksgoederen vermeld. In de laatste ontwerpversie van de Europese richtlijn betreffende afgedankte elektrische en elektronische apparatuur, zijn inktpatronen niet opgenomen.
7. De OVA M werd hiervan op de hoogte gebracht door onder meer de milieuambtenaren van en-kele gemeenten. De directies van de scholen die werden benaderd om mee te werken (met de mogelijkheid tot het behalen van een prijs), hadden hen hierover gecontacteerd.
Scholen zijn enkel gerechtigd tot selectieve in-zameling van de inktpatronen die ontstaan door hun eigen activiteiten. Voor de opslag van lege inktpatronen van derden, door de leerlingen van thuis meegebracht en – naar verluidt – ook afkomstig van het werk van de ouders, i s immers een milieuvergunning klasse 1 n o d i g (opslag van afvalstoffen niet aan de verwerking van afvalstoffen verbonden). Bovendien zal het gros van de aldus ingezamelde patronen van huishoudelijke oorsprong zijn. Het bedrijf dat deze patronen komt ophalen, dient te beschik-ken over een erbeschik-kenning als ophaler van gevaar-lijke afvalstoffen (KGA).
8. Een afdoende controle op de inzameling en de verwerking van alle afvalstoffen is onontbeer-lijk.
Een erkenning als ophaler van afvalstoffen en een vergunning voor de verwerking, geven con-crete aanknopingspunten om met het toezicht te beginnen.
