• No results found

pouw atawa

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "pouw atawa"

Copied!
110
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Lauw Goan pouw

a t a w a

s a t o e t j e r i t a , s a o r a n g d e r m a w a n j a n g D i e n d a p e t b e r k a h n j a A l l a h . T j e r i t a j a n g b e n e r s o e d a h t e r d j a d i

d i T i o n g k o k .

( T e r k a r a n g o l e h J A V A N I A - B u i t e n z o r g . )

P a d a w a k t o e s a n g b o e l a n b a r o e m e n j i i e m - k e n t j a h a i a n j a , s e k a l i a n b o e r o e n g - b o e r o e n g b a r o e b a n g o e n d a r i s a r a n g n j a , i n a r i k a i t o e m e n j a n j i , s e b a g i d j o e g a s o e a t o e p o e d j i a n p a d a T h i a n j a n g m a h a b e s a r , j a n g t e l a h p a n d j a n g k e n o e s i a n j a p a d a i t o e m a l e m , h i n g ­ g a d i i t o e w a k t o e m a r i k a b i s a b e r s e n a n g - s e n a n g b e r l o m p a t k a s a n a h - s i n i h , d e n g e n

m e n j a n j i , a d a l a h h a i i t o e , k i t a o r a n g m a n o e - s i a b i s a m e l i a t j a n g s a r o e p a m a c h l o e k d e ­ m i k i a n a d a m e m p o e n j a i p r i b o e d i , d a n t r i m a k a s i p a d a T h i a n . S e d e n g b e g i t o e , d a r i s e l a - s e l a g o e n o e n g a d a k a l i a t a n s i n a r n j a m a t a h a r i

i t o e n a e k l e b i h t i n g g i b o e w a t m e n e r a n g k e n

(2)

a n t e r o a l a m , j a n g d i d a l e m t e m p o 1 2 d j e m t e l a h d j a d i g e l a p o l e h s a n g m a l e n i .

M a t a h a r i s o e d a h n a e k t i n g g i , s a t o e t a n d a h a r i s o e d a f a d j a r !

D i i t o e w a k t o e a d a h a r i r a j a T j e n g b e n g , j a n g s e b a g i m a n a b i a s a d i s e g a l a t e m p a t d i t a n a h T i o n g k o k , s e k a l i a n b a n g s a T i o n g h o a , a d a t e m p o n j a b o e w a t m e n g o e n d j o e n g k e n k o e b o e r a n - k o e b o e r a n o r a n g - t o e w a n j a , l e l o e - h o e r n j a d a n s a n a k f a m i l i e n j a , b o e w a t m e m - b e r s i k e n . i t o e s e m o e w a h d a n m e n j e m b a j a n g - k e n d j o e g a s a b a g i m a n a b i a s a a d a t b a n g s a T i o n g h o a d a r i p o e r b a k a l a h .

B e g i t o e p o e n h a l h a r i r a j a i t o e t e l a h d i r a j a - k e n d i k o t a L o u w Y a n g , d i m a n a p a d a w a k t o e p a g i s e k a l i , s e k a l i a n o r a n g T i o n g h o a d a l e m i t o e k o t a , t o e w a m o e d a ketjil b e s a r , s e m o e ­ w a h a d a p e r g i m e n g o e n d j o e n g k e n p a d a k o e - b o e r a n l e l o e h o e r n j a , h i n g g a d i t e m p a t p a - k o e b o e r a n a d a b a n g e t r a m e d e n g a n o r a n g p e n d o e d o e k k o t a , d j o e g a a d a d i r a m e k e n d e n g a n b e b e r a p a p r a n g k a t m o e s i k T i o n g h o a j a n g k a s i h d e n g a r s o e w a r a n j a d i S i n t i o n g t b o e w a t m e n g g i r a n g k e n o r a n g b a n j a k .

Itoe m o e s i k t e l a h d i p a n g g i l , a d a d e n g e n o n g k o s n j a p e n d o e d o e k k o t a L o u w Y a n g , j a n g m e n o e r o e t k a b i a s a ä n s a b a n t a h o n , a d a m e m b r i o e w a n g o e r o e n a n .

(3)

T e t a p i , p e m b a t j a k o e jatig t e r h o r m a t , k e - T a m e a n b e g i t o e p o e n s e r i n g k a l i a d a t e r d j a d i d i s i n i h , m a k a s e b a b b e g i t o e t r a ' p e r i o e s a j a t j e r i t a k e n i t o e l e b i h p a n d j a n g , h a n j a b a i k l a h s a j a m e n g a d j a k p a d a p e m b a t j a a k e n m e l i a t s a t o e o r a n g l a k i - l a k i t o e w a b e r s a m a s a t o e i s t e r i n j a , j a n g d j o e g a s e d e n g a t o e r b a r a n g - b a r a n g s e m b a j a n g d i s o e a t o e k o e b o e r a n j a n g l o e w a s d a n i n d a h , h i n g g a d e n g a n m e l i a t k o e b o e r a n n j a i t o e , o r a n g b i s a d o e g a j a n g o r a n g t o e w a i t o e a d a s a o r a i i g h a r t a w a n b e s a r . D e n g a n s a b e n a r n j a d j o e g a p e m b a t j a ­ k o e , o r a n g t o e w a i t o e a d a s a o r a n g h a r t a w a n , i t o e o r a n g a d a b e r n a m a L a u w G o a n P o u w , s a t o e p e n d o e d o e k kota L o u w Y a n g , j a n g p a l i n g h a r t a w a n d a n p a l i n g d e r m a w a n , a m p i r t i a d a a d a k a d o e w a n j a l a g i , d a l e m a n t e r o T i o n g k o k , d a r i h a r t a w a n n j a d a n d a r i

priboedi dermawannja, hingga namanja ada

d j a d i t e r m a s h o e r k a k o e l i l i n g t e m p a t s e b a g i s a t o e o r a n g j a n g b e s a r pri d e r m a w a n n j a . L a u w G o a n P o u w i t o e d o e l o e a d a d j a d i p e m b e s a r d a r i k o t a T j i e T j i o e , t a p i d a r i s e b a b i a a d a a n a k n j a s a o r a n g h a r t a w a n , d a n p a k e r d j a ä n i t o e m a l a i n k e n b o e w a t s a t o e p e l a d j a r a n a k e n d i r i n j a , k e r n a m a s k i p o e n i a b e r p a n g k a t b e s a r , j a n g s a o e p a m a G o u ­ v e r n e u r d e n g a n g a d j i b e s a r , t e t a p i o e w a n g

(4)

g a d j i i t o e i a t i a d a paite, h a n j a s e l a i o e h i a b o e w a t m e n o e l o e n g p a d a s e g a l a o r a n g jang.

k a s o e s a h a n , s e d e n g o n k o s t b o e w a t l a p a k e s a h a r i - h a r i a d a l a h d a r i h a s i l s a w a h - s a w a h n j a j a n g l e b a r , l e b i h d a r i p a d a t j o e k o e p , h i n g g a m a s k i d j o e g a i a m e n o e l o e n g o r a n g t i a d a b r e n t i n j a , t o c h i a p o e n j a k a k a j a ä n s e n a n t i ­ a s a b e r t a m b a s a d j a . L a e n d a r i b e g i t o e , i a

p e g a n g p a k e r d j a ä n n e g r i , t j o e k o e p l a h k a a - d i l a n n j a , h i n g g a s e m o e w a h p e n d o e d o e k k o l a T j i e T j i o e , a d a s a u g e t t j i n t a k a p a d a n j a . D a r i s e b a b i t o e , m a k a d j o e g a t e m p o a j a h n j a L a u w G o a n P o u w m e n i n g g a l d o e n i a , k e r - d j a ä n n j a t i a d a j a n g o e r o e s , d a n d e n g a n p a k s a i a m e l e t a k e n d j a b a t a n n j a j a n g m o e l i a

• i t o e , h a l j a n g m a n a t e l a h t e r b i l k e n d j o e g a s e s a l n j a h a t i p a m e r e n t a h b e s a r d i k o t a r a ­ d j a , d a n s e k a l i a n p e n d o e d o e k k o t a T j i e T j i o e ,

t a p i s e b a b h a l m e n i n g g a l k e n p a k e r d j a ä n i t o e , a d a s o e a t o e p e r k a r a p e n t i n g , m e r d j a - d i l a h d e n g a n t e r p a k s a p a m e r e n t a d i k o t a r a d j a m e l o e l o e s k e n p e r m o e h o e n a n n j a L a u w G o a n P o u w .

P a d a m a s a j a n g d i t j e r i t a k e n d i a t a s i n i . L a u w G o a n P o u w t e l a h b e r o e s i a 6 0 t a h o n , s e d e n g i s t e r i n j a j a n g d o e l o e t e l a h m e n i n g ­ g a l d o e n i a , m a k a i a s o e d a h m e n i k a l a g i s a m a s a t o e a n a k p e r a m p o e w a n o r a n g S h e

(5)

t ) n g , j a n g s e k a r a n g t e l a h b e r o e s i a 4 0 t a h o n , t e t a p i b e l o n b i s a m e l a h i r k e n s a t o e a n a k .

L a u w G o a n P o u w a d a s a o r a n g h a r t a w a n b e s a r , b e r b o e d i , b a n g s a w a n d a n d e r m a w a n , t e t a p i s a j a n g s e k a l i s o e d a h o e m o e r b e g i t o e t i n g g i b e l o n d j o e g a b i s a d a p e t a n a k , b o e w a t s a m b o e n g t o e r o e n a n n j a .

M a k a p a d a w a k t o e i t o e , s e d e i i g b a r a n g - b a r a n g s e m b a j a n g t e l a h t e r a t o e r d e n g e n r a p i , l a m o e l a i b e r s e m b a j a n g . S a s o e d a n j a b e r s e m - b a j a n g , s a k o e n j o e n g - k o e n j o e n g a e r - m a t a n j a b e r t j o e t j o e r a n t i a d a b r e n t i n j a , s e r a j a b e r k a ­ t a : „ A j a h d a n I b o e k o e j a n g t e l a h a d a d i d a l e m k o e b o e r , d i i n i h a r i a n a k d a t e n g b e r s e m b a j a n g d i s i n i d i h a d e p a n k o e b o e - r a n Ajah d a n I b o e k o e , t e t a p i s i a p a t a o e d i l a e n t a o i i . p a d a w a k t o e h a r i r a j a b e g i n i , a n a k b i s a d a t e n g k o e n d j o e n g k e n k o e b o e r a n A j a h d a n I b o e k o e a t a w a t i a d a ! K e r n a p a d a m a s a ini o e s i a a n a k t e l a h a d a 6 0 t a o n , s i a p a t a o e k a l o e d a t e m t a h o n i n i p o e n , a n a k n a n t i m e n o e t o e p m a t a j a n g p e n g a b i - s a n , s o e d a h t e n t o e l a h p r i - k a b a k t i a n a n a k m e n d j a d i p o e t o e s , h a t a , m a k a b o e k a n l a h a n a k t a k o e t s a m a p e r k a r a k a m a t i a n . j a n g m a n a T h i a n s o e d a t a c h d i r k e n s a s o e w a t o e

• o r a n g m o e s t i b e g i t o e , d a n d j o e g a b o e k a n - 4 a h a n a k s a j a n g s a m a h a r t a d o e n i a , t e t a p i

(6)

a n a k n i e n j e s e l j a n g k o e b o e r a n Ajah d a i t I b o e k o e t i a d a a d a j a n g n a n t i s e m b a j a n g k e r » d a n t i a d a a d a j a n g n a n t i o e r o e s , s e d e n g , s o e d a h b e r o e s i a b e g i n i t i n g g i , a n a k b l o n d j o e g a b i s a d a p e t s a t o e a n a k , b a e k l a k i - l a k i , b a e k p o e n a n a k p e r a m p o e w a n , s e b a b - i t o e l a h m e n d j a d i k e s e l . " S a t e l a h h a b i s b e r ­ k a t a b e g i t o e , m a k a k o m b a j i ini o r a n g t o e w a m e n a n g i s k e r a s .

S a n g i s t e r i , j a i t o e O n g H o e d j i n , j a n g s a - k o e t i k a l a m a n j a t i n g g a l d o e d o e k d i a m , lantas;

b e r k a t a s a m b i l m e m b o e d j o e k p a d a s o e w a - m i n j a ; „ S o e w a m i k o e , s a j a h a r e p s o e w a m i - k o e d j a n g a n t e r l a l o e d o e k a h k e n h a t i d a r i ; p e r k a r a i t o e , k e r n a d j i k a l o e k i l a - o r a n g s o e d a h t i a d a b e r o l e h a n a k , i t o e l a h t e n t o e s o e d a h t e r d j a d i d a r i s e b a b k a h e i i d a k n j a . T h i a n , s e b a b k a h e n d a k n j a J a n g m a h a ting-^

g i , b o e w a t , a p a l a h kita m i s t i d o e k a h k e n h a t i ? K e r n a , m a s k i d j o e g a k i t a b a g i m a n a ; d o e k a h k e n h a t i , t o c h p e r k a r a i t o e t i a d a b i s a d i r o b a h p o e l a l i , m a k a t o e r o e t s a j a p o e n j a , p e n d a p e t a n : d a r i p a d a b e r d o e k a h d e n g a n t i a d a g o e n a n j a , l e b i h b a e k kita s e n a n g k e n . d a n k i t a h i b o e r k e n hati j a n g d o e k a h ! ' '

„ O h , i s t e r i k o e ! K a o e p o e n j a o m o n g a n i t o e a d a b e t o e l , t a p i t j a r a b a g i m a n a k a h i k a d o e k a h a n h a t i k o e b i s a l a n t a s l i n j a p , s e -

(7)

d e n g p e r k a r a i t o e a d a t e r i t o e n g s o e w a t o e p e r k a r a b e s a r , j a n g b e r h o e b o e n g d e n g a n p r i - k a b a k t i a n . S o e a t o e p r i b a s a a d a b i l a n g : P e r k a r a P o e t H a u w , a d a t i g a r o e p a ; T i a d a m e m p o e n j a i a n a k , i t o e l a h P o e t H a u w j a n g p a l i n g b e s a r . D a r i p a d a p r i b a h a s a i t o e , a d a l a h n j a t a , j a n g m a s k i p o e n a k o e a d a s a o r a n g h a r t a w a n b e s a r , m e m p o e n j a i p r i k a b e d j i k a n d a n pri d e r m a w a n j a n g t j o e - k o e p , t o c h a k o e t i a d a m e m p o e n j a i p r i l a k o e

„ H a u w . " S e b a b b e g i t o e , t j a r a b e g i m a n a t a h a k o e b o l e h s e n a n g - h a t i ? ' d e m i k i a n l a h L a u w G o a n P o u w b e r k a t a s a m b i l m e n g e l a h n a p a s .

„ S o e w a m i k o e ! " k a t a O n g H o e d j i n . „ S e ­ p e r t i s a j a s o e d a h b i l a n g , k a d o e k a h a n i t o e t i a d a b i s a m e n o e l o e n g s o e w a t o e a p a p a d a k i t a - o r a n g , l e b i h lagi T h i a n b e l o n m e n a r o k a p e r t j a j a ä n p a d a k i t a o r a n g b o e w a t m e m - b r i s a t o e p o e t r a , b a e k l a h kita b e r s a b a r , d a n i n i w a k t o e t e l a h s e d e n g k i t a - o r a n g p o e l a n g , b a e k l a h kita p o e l a n g s a d j a h d o e l o e . "

M e n d e n g e r b o e d j o e k a n n j a s a n g i s t e r i , j a n g m e m a n g a d a t j i n t a p a d a d i r i n j a , a d a l a h L a u w G o a n P o u w p o e n j a k e d o e k a h a n m e n d j a d i k o e r a n g a n , m a k a s i g r a d j o e g a i a - o r a n g b r a n g k a t p o e l a n g .

A d a p o e n s e g a l a p e r k a r a k a d o e k a h a n d a n k a s o e s a h a n j a n g t e l a h m e n j e r e p d a l e m h a t i

(8)

d j o e k , t e n t o e t i a d a b i s a d j a d i h i l a n g b o e w a t s e i a m a n j a . B e t o e l s e g a l a p e n g h i b o e r a n , b i s a m e l i n j a p k e n s e d i k i t k a d o e k a h a n , t a p i i t o e l a h t i a d a l i n j a p d e n g a n s e b e t o e l n j a , k e r - n a s e w a k t o e m e n d e n g e r s a d j a h , k i t a p o e n j a k a d o e k a h a n b i s a d i l o e p a k e n , k a l o e s o e d a l i w a t s e d i k i t w a k t o e , k a d o e k a h a n i t o e p o e n d a t e n g k o m b a l i . B e g i t o e l a h d j o e g a s o e d a t e r d j a d i p a d a L a u w G o a n P o u w , j a n g s a - k o e t i k a s a d j a h s o e d a h m e r a s a b e n e r o m o ­ n g a n i s t e r i n j a , t a p i t e m p o i a s o e d a h s a m p e d i r o e m a h , k a d o e k a h a n i t o e p o e n t i m b o e l k o m b a l i , h i n g g a t i a d a b r e n t i n j a i a m e n g e l a h n a p a s , b o e w a t m e m i k i r k e n p e r o e n t o e n g a n - n j a j a n g t e r l a l o e h d a r i m i s t i .

O n g H o e d j i n j a n g m e l i a t k a ä d a ä n s o e - w a m i n j a a d a d e m i k i a n , i a p o e n m e r a s a t i a d a s e n a n g h a t i n j a , m a k a p a d a s o e a t o e h a r i i a b i t j a r a p a d a s o e w a m i n j a d e n g a n berkata>:

„ S o e w a m i k o e , d a r i p a d a m e n g e l a h n a p a s d e n g a n t i a d a g o e n a n j a , l e b i h b a e k s o e w a ­ m i k o e a m b i l l a g i s a t o e i s t e r i , b r a n g k a l i d a r i i s t e r i i t o e s o e w a m i k o e b i s a d a p e t s a t o e a n a k l a k i - l a k i b o e a t m e n j a m b o e n g k i t a p o e ­ n j a t o e r o e n a n , s o e p a j a k i t a p o e n j a k a b a k - t i a n p a d a o r a n g t o e w a t i a d a n a n t i m e n d j a d i

t j e l a h a n n j a o r a n g b a n j a k . "

(9)

„ I s t e r i k o e , " s a h o e t L a u w G o a n P o u w , „ i t o e p e r k a t a ä n , a d a l e b i b a e k i s t e r i k o e t r a o e s a h b i t j a r a k e n p o e i a h , k e r n a h a r o e s l a h i s t e r i k o e m i s t i i n g e t a k o e p o e n j a o e s i a s o e d a h ô O t a l i o n , s e d e n g , k a o e b a r o e b e r o e s i a 4 0 , k a l o e a k o e a d a o e n t o e n g b o e w a t b e r o l e h a n a k , k a o e p o e n m a s i h s a m p e i n o e d a b o e w a t d a p e t k e n a n a k , b o e w a t a p a i a h a k o e misti a m b i l i s t e r i l a g i ? L a e n d a r i b e g i t o e , b e t o e l s e k a r a n g a k o e m a s i h a d a m e m p o e n j a i k a k o e w a t a n t j o e k o e p , t a p i s e b a b t e l a h b e r o e s i a t i n g g i , s i a p a t a h t a o e , k a l o e d i ini t a h o n , a t a w a d i l a e n t a h o n , a k o e misti m e n o e t o e p m a t a b o e w a t s e l a m a n j a , b o e k a n k a h k i t a d j â d i s i a - s i a k e n p e n g h a r e p a n n j a i t o e a n a k p e r a m p o e - w a n j a n g m a s i h m o e d a d a n s e d e n g m i s t i b e r s e n a n g - s e n a n g , s o e d a misti d j a d i s a t o e d j a n d a ? T j o b a l a h i s t e r i k o e p i k i r l e b i h d j a o e h a ! i t o e ! "

S a n g isteri n i e n d e n g e r i t o e o m o n g a n a d a m e r a s a b e t o e l d j o e g a , t a p i t o c h m a s k i b e ­ g i t o e , t i a d a o e r o e n g d e n g a n d i a m - d i a m O n g H o e d j i n s o e r o e p a n g g i l s a t o e o r a n g p e r a n i - p o e w a n j a n g m e n d j a d i t j o m b l a n g b o e w a t t j a r i , d i m a n a a d a a n a k p e r a w a n j a n g e l o k , k a l o e - k a l o e d e n g a n m e m a n d a n g k a - e l o k a n , s i s o e w a m i n a n t i d j a t o t j i n t a , d a n d e n g a n b e ­ g i t o e , b r a n g k a l i s a d j a h a d a k o e r n i a n j a T h i a n ,

(10)

d a r i i t o e isteri b i s a d a p e t s a t o e anai< lai<i- l a k i .

T e m p o i t o e t j o i i i b l a n g t e l a h d a t e i i g , O n g H o e d j i n l a n t a s s o e r o e tjari a n a k p e r a m p o e - w a n jaiig e l o k p a r a s n j a , s e r t a d a r i h a r g a n j a O n g H o e d j i n b i l a n g , a s a l s a d j a l i ia m e r a s a s e t o e d j o e , ia n a n t i b a j a r d e n g a n t j o e k o e p .

S e b a b O n g H o e d j i n a d a m e m p o e n j a i k a - k a j a ä n t j o e k o e p , d a n s i t j o m b l a n g r a s a j a n g d i ini kaliii ia b i s a d a p a t b a n j a k o e n t o e n g , g i r a n g l a h h a t i n j a i t o e t j o m b l a n g , j a n g l a n t a s t j a r i a n a k p e r a m p o e w a n j a n g p a l i n g b a g o e s d i k o t a L o u w J a n g b o e w a t d i b a w a p a d a O n g H o e d j i n , t a p i m a s k i s o e d a b e b e r a p a o r a n g i t o e t j o m b l a n g b a w a k e n , t i a d a d j o e g a a d a s a t o e j a n g O n g H o e d j i n m e r a s a p e n o e - d j o e d i h a t i ; s e b a b b e g i t o e , m a k a b e l o n d j o e g a b i s a k e d j a d i a n .

O l e h k e r n a i t o e , m a k a i t o e t j o m b l a n g j a n g j a n g b e r n a m a S i P o , l a l o e h b e r k a t a : „ H o e d j i n d a l e m k o t a ini j a n g b e g i n i b e s a r , d a l e m d o e s o e n - d o e s o e n j a n g d j a o e d a n a n t e r o k a m -

p o e n g s a j à s o e d a h p e r g i tjari, t a p i s e p e r t i d j o e g a H o e d j i n p o e n j a p e n g l i a t a n , d a r i a n a k - a n a k p e r a m p o e w a n j a n g s a j a b a w a , s a j a s o e d a h l i a t t i a d a a d a s a o r a n g j a n g b a k a l a n H o e d j i n d j a d i p e n o e d j o e . "

„ K a l o e b e g i t o e , d j a w a b O n g H o e d j i n ^

(11)

— 11 -

„ S i P o inisti p e r g i tjari d i l a e n k o t a , p a l i n g b a e k p e r g i d i K o t a R a d j a T a n g k h i a , d i s i t o e t e n t o e S i P o b i s a d a p e t k e n s a t o e a n a k pe-^

r a m p o e w a n j a n g e l o k , d a n m a s k i p o e n s a j a m i s t i b a j a r s a r i b o e tail m a s , s a j a p o e n s o e k a h a t i , k a l o e s a d j a h b i s a d i d a p e t j a n g d i p e - n o e d j o e . "

— „ H o e d j i n , k a l o e s a j a misti p e r g i b e g i t o e d j a o e , tjari b e g i m a n a t a h s a j a b i s a , s e d e n g , s a j a s a t o e o r a n g p e r a n i p o e w a n j a n g s o e d a h

a d a o e m o e r ? "

— „ O h , i t o e l a h k a u t r a o e s a h s o e s a h h a t i , S i P o , s e b a b s e k a r a n g k a b e t o e l a n s a j a p o e n j a t j o e t j o e , O n g B o e n L i o n g , j a n g m e n d j a d i k o e w a s a d a r i s o e w a n i i k o e , h e n d a k p e r g i b a j a r b e l a s t i n g d i K o t a r a d j a , m a k a b a e k S i P o t o e r o e t p a d a n j a , t a p i s a b r a p a b o l e h d j a n g a n s a m p e s o e w a m i k o e m e n d a p e t t a o e i t o e p e r - Icara.

S i P o l a n t a s m e n o e r o e t , d a n O n g H o e d j i n l a n t a s p r e n t a h o r a n g n j a b o e w a t p a n g g i l O n g B o e n L i o n g d a t e n g m e n g a d e p . S a t e l a h ,

i t o e o r a n g mOeda d a t e n g n i e n g a d e p d i h a - d e p a n O n g H o e d j i n , l a l o e O n g H o e d j i n

b e r k a t a : „ T j o e t j o e k o e , s e b a b a k o e p e r l o e d a p e t s a t o e a n a k p e r a m p o e w a n j a n g e l o k d a n a n a k p e r a m p o e w a n b e g i t o e m i s t i d i t j a r i d i K o t a R a d j a , m a k a a k o e m i n t a , k a l o e k a o e

(12)

b r a n g k a t k a K o t a R a d j a , k a o e a d j a k i n i S i P o t o e r o e t p a d a m o e s e r t a k a o e b a w a d j o e g a o e w a n g 1 0 0 0 tail m a s , b o e w a t g o e n a m e m ­ b e l i i t o e . A k o e h a r e p k a o e n a n t i p e r h a t i k e n . "

O n g B o e n L i o n g m e n d j a w a b b a e k , d a n l a l o e h a d j a k S i P o b r a n g k a t p e r g i d i K o t a JRadja.

S I N S H E S I A N G M I A .

D e n g a n m e n i l i k k e l a k o e a n n j a O n g H o e d j i n s e b a g i m a n a a d a d i t o e t o e r k e n d i a t a s i n i , n j a t a l a h p a d a kita, b a h o e w a p e r b o e w a t a n i t o e H o e d j i n , a d a s a t o e d a r i a n t a r a p e r b o e w a - t a n - p e r b o e w a t a n j a n g b a e k d a n j a n g d j a r a n g d i l a k o e k e n o l e h o r a n g p e r a m p o e w a n p a d a d j e m a n i n i . D i d a l e m s o e r a t - s o e r a t k a b a r j a n g t e r b i t p a l i n g b e l a k a n g s e r i n g k a l i h a d a d i t o e t o e r k e n . b a g i m a m a d a n j a k a d j e l e k a n j a n g n a n t i t e r b i t d i r o e m a h t a n g g a , a p a b i l a s a t o e s o e w a m i b e r i s t r i d o e w a . M e m a n g d j o e ­ g a p e r k a r a b e g i t o e s e r i n g k a l i h a d a t e r d j a d i d i i n i d j e m a n , h i n g g a d e n g a n m e r a s a t e r p a k ­ s a , b e b e r a p a p e n g a r a n g t e l a h m e r e n t j a n a k e n p i k i r a n n j a d a l e m s o e r a t - s o e r a t k a b a r , j a i t o e - l a h s e l a k o e m e m b r i n a s e h a t p a d a b a n g s a n j a . L e b i h d j a o e lagi i t o e p e n g a r a n g - p e n g a r a n g h a r e p , s e g a l a k a d j e l e k a n j a n g s e r i n g t e r d j a d i d i r o e m a h t a n g g a n a n t i m e n d j a d i l i n j a p .

(13)

— 1 3 —

P i k i r a n n j a i t o e s e k a l i a n p e n g a r a n g , a d a l a h . d e n g a n s a p a n t e s n j a , k e r n a m e m a n g p e r a m - p o e w a n d i d j e m a n , i n i a d a t e r l a l o e h k e r e n p a d a s o e a m i n j a . D j a n g a n k a t a m a o e t j a r i k a n l a g i i s t r i b o e w a t s o e w a m i n j a , s e d e n g k a l o e s o e w a m i n j a s e r i n g k a l o e w a r d a r i r o e m a h p o e n s i isteri s o e d a h m e r a s a t j e m b o e r o e a n . M a k a k e l a k o e a n n j a O n g H o e d j i n j a n g t e r - s e b o e t , h a r o e s . d i b i l a n g a d a s a t o e k e l a k o e a n

j a n g h a r o e s d i p o e d j i , k e r n a d e n g a n m a o e n j a s e n d i r i i a t j a r i k e n i s t e r i b o e w a t s o e w a m i n j a , l a n t a r a n m a n a t e n t o e l a h d j o e g a b i s a d i i i a r e p , k a ä m a n a n d a l e m r o e m a h t a n g g a t i a d a n a n t i b i s a t e r g a n g g o e . I t o e l a h d j o e g a s o e d a h d i ­

p i k i r b e t o e l o l e h O n g H o e d j i n . j a n g o l e h k e r n a h e n d a k m e n j e n a n g k e n s o e w a m i n j a , t e l a h b e r b o e w a t i t o e k a b e d j i k a n j a n g b e s a r . T e n t a n g p e r d j a l a n a n n j a O n g B o e n L i o n g d e n g a n S i P o , b i a r l a h k i t a t i n g g a l k a n d o e l o e d a n s e k a r a n g m a r i l a h k i t a m e n i l i k p a d a L a u w G o a n P o u w , j a n g l a n t a r a n h a t i n j a s e n a n t i a s a a d a b e r d o e k a , d j a d i s e r i n g k a l i h

b e r d j a l a n- d j a l a n p a d a w a k t o e p a g i , s e m b a r i m e n i l i k k e r d j a ä n n j a , t e m p o - t e m p o i a n a e k k o e d a , i a n a e k d j o e l i d a n t e m p o - t e m p o i a d j a l a n k a k i , r o e p a n j a s a d j a h s e p e r t i m e n i l i k p a k e r d j a a n , t e t a p i b o l e h d i b i l a n g l a l e b i h b a n j a k t i n g g a l b e n g o n g k a l o e i a s a m p e d i

(14)

k o n g s i - k o n g s i p a k e r d j a ä n n j a . B o e w a t p r e k s a b o e k o e ini d a n i t o e , s a m a s e k a l i t i d a a d a . P a d a s o e w a t o e p a g i , s e d e n g L a u w Q o a n P o u w b e r d j a l a n d e n g a n m e n g e i a h n a p a s , k o e n j o e n g - k o e n j o e n g d i d e p a n n j a a d a b e r d i ­ ri s a o r a n g s a t e n g a h t o e w a d e n g a n d j e n g g o t p a n d j a n g d a n s o e d a s a p a r o p o e t i . D i d a d a - n j a i t o e o r a n g a d a d i s e l e n d a n g i n s a p o t o n g k a e n p o e t i d e n g a n t o e l i s a n : , , S I N S H E S I A N G M I A J A N G P A N D E " . D e n g a n t e r k e -

d j o e t L a u w G o a n P o u w l a n t a s a n g k a t k a - d o e w a t a n g a n n j a b o e w a t k a s i h h o r m a t p a d a i t o e s i n s h e , j a n g l a n t a s me m b a l e s h o r m a t n j a i t o e

L a u w G o a n P o u w a d a b e r p i k i r , k i t a i n i s e d e n g b e r d o e k a h a t i ; k a d o e k a h a n i t o e t i a d a p o e t o e s n j a ; l e b i h b a e k , a k o e m e n a n j a p a d a s i n s h e ini, k a l o e - k a l o e s a d j a h a k o e b i s a d a p e t p e n g h i b o e r a n s e d i k i t d a r i d i a i t o e . H a b i s b e r p i k i r d e m i k i a n , L a u w G o a n P o u w l a n t a s b e r k a t a : „ S i n s h e , k a l o e a d a s e n a n g h a t i , s a j a m i n t a s i n s h e s o e k a d a t a n g m a m ­ p i r s a b a n t a r a n d i s a j a p o e n j a r o e m a h , k e r n a s a j a a d a s e d i k i t p e r t a n j a ä i i , j a n g t i a d a b a e k k a l o e s a j a t a n j a k e n i t o e d i t e n g a h d j a l a n a n . "

I t o e s i n s h e d e n g a n g i r a n g h a t i t o e r o e t p a d a L a u w G o a n P o u w , j a n g l a n t a s d j a l a n b e r e n d e n g d e n g e n i t o e o r a n g h a r t a w a n .

(15)

— 15 —

T i a d a a n t a r a l a m a s o e d a h s a m p e d i r o e - m a h n j a L a u w G o a n P o u w , j a n g l a n t a s s i l a - k e n d o e d o e k p a d a i t o e g o e r o e p e t e n o e n g à n , d a n s o e g o e k e n t h e e b e s e r t a k o e w e - k o e w e . S a k o e t i k a i a m a n j a m a r i k a i t o e d o e d o e k b e r d i a m , k a m o e d i a n l a l o e h L a u w G o a n P o u w m e n a n j a ; „ S i n s h e , s a j a ini a d a s a o r a n g h a r t a w a n b e s a r , s o e k a m e n o e l o e i ; g s e g a l a o r a n g j a n g p e r l o e d e n g a n s a j a p o e n j a t o e - l o e n g a n , d a n s e n a n t i a s a b e r l a k o e a m a l j a n g t i a d a p o e t o e s n j a , m a l a h t e m p o s a j a m e n d j a d i p e m b e s a r d a r i k o t a T j i e T j i o e , d a l e m d j a - b a t a n i t o e s a j a s e n a n t i a s a b e r l a k o e s a t i a , h i n g g a s a j a p o e n j a o e w a n g g a d j i s a b a n - s a b a n s a j a d e r m a h k e n p a d a o r a n g j a n g k a s o e s a h a n ,

p e n d e k n j a , d a l e m pri k a m a n o e s i a ä n , s e l a l o e h s a j a a d a p e r h a t i k e n b a n j a k p e r k a r a b a e k , t e t a p i s e d e n g s e l a l o e h s a j a beloii t a o e m e - n i n g g a l k e n pri d e r m a w a n , s e k a r a n g , m a s k i s a j a s o e d a h b e r o e s i a (30 t a h o n , t o c h T h i a n b e l o n d j o e g a p e r t j a j a b o e a t s a j a d a p e t k e n a n a k ! I t o e l a h s a t o e p e r k a r a j a n g s a j a i n g i n t a o e , d a n m o e h o e n S i n s h e s o e k a t e r a n g k e n , a p a t a h s e b a b n j a j a n g m e n d j a d i k e n i t o e l a n ­ t a r a n ? "

„ O c h , W a n g w e " , d j a w a b i t o e S i a n g m i a s i a n : , S a j a s o e d a h d e n g e r d j o e g a d a r i h a l W a n g w e p o e n j a p r i b o e d i d e r m a w a n d a n l a e n - l a e n .

(16)

t a p i i t o e s e g a l a p e r b o e a t a n b a e k , t i a d a p e r l o e W a n g w e bitjarai<en, i<erna W a n g w e h a r o e s i n g e t p r i b a s a a d a b i l a n g b e g i n i : S i a n Y o k D j i n K i a n , P o e t S i T j i n S i a n ; O k K i o n g D j i n T i e , P i a n S i T j i n O k = p e r b o e w a t a i i b a e k , i n g i n o r a n g t a o e , i t o e i a h b o e k a n s a - s o e n g g o e n j a p e r b o e a t a n b a e k ; s e b a l i k n j a , p e r b o e w a t a n d j a h a t t a k o e t d i k a t a h o e i o r a n g , i t o e i a h p e r b o e a t a n s a s o e n g g o e n j a d j a h a t . "

„ E h , S i n h e , " k a t a L a u w G o a n P o u w : „ K a - l o e d i b i l a n g p e r b o e w a t a n j a n g b a e k t i a d a m i s t i d i s i a r k e n , i t o e i a h a d a b e n e r ; t a p i p e r ­ b o e w a t a n d j a h a t , s i a p a t a h s o e d a h b e r b o e w a t i t o e ? S e l a m a s a j a h i d o e p , b e l o n p e r n a s a j a b e r b o e w a t d j a h a t , s o e n g g o e s a j a t i a d a inget,.

S i n s h e l "

„ O c h , " k a t a i t o e S i a n g m i a - s i a n : „ M e m a n g W a n g w e b e l o n t a o e b e r b o e w a t d j a h a t , t a p i s e b a b W a n g w e p o e n j a k e r d j a ä n s e b a g i p a c h t g a d e d a n p a c h t l a e n - l a e n a d a t e r l a l o e h b a ­ n j a k , s i a p a t a o e k a l o e W a n g w e p o e n j a p e g a - w e a d a t i p o e o r a n g ketjil, t e n t o e p e r b o e ­ w a t a n d j a h a t d a r i W a n g w e p o e n j a p e g a w e ,

m i s t i d i t a n g g o e n g o l e h W a n g w e s e n d i r i . "

„ S i n s h e , i t o e h a l a d a g a m p a n g s e k a l i d i r o b a h , k e r n a d e n g e n s i g r a d j o e g a s a j a n a n t i a t o e r , s o e p a j a p e r k a r a d j e l e k j a n g s o e k a t e r d j a d i d a l e m s a j a p o e n j a p e k e r d j a ä n .

(17)

— 17 —

m e n d j a d i l i n j a p s a m a - s e k a l i , m a k a d a r i h a l s a j a t i a d a b i s a b e r o l e h a n a k , s a j a h a r e p S i n s h e s o e k a t r a n g k e n , d a r i l a n t a r a n a p a ? " . S i g r a d j o e g a i t c e S i n s h e l a n t a s m o e l a i p e r e k s a t a n g a n , m o e k a d a n b a d a n n j a L a u w G o a n P o u w . P a d a s a s o e d a n j a m e m e r e k s a , S i n s h e i t o e l a n t a s b e r k a t a : „ O c h , W a n g w e b e r o e n t o e n g s e k a l i , b e t o e l s o e n g g o e b e r o e n - t o e n g ! I n i l a h f a e d a h n j a W a n g w e p o e n j a p e r b o e w a t a n b a e k ; k a l o e W a n g w e t i d a a d a m e m p o e n j a i p e r b o e w a t a n j a n g m o e l i a , d i i n i t a l i o n a d a l a h a c h i r n j a W a n g w e p o e n j a o e s i a , k e r n a d e n g e n m e m a n d a n g W a n g w e p o e n j a k a ä d a ä n , s o e d a h d i t a c h d i r k e n , j a n g d a l e m o e s i a 6 0 , W a n g w e m i s t i m e n i n g g a l k e n d o e n i a , t a p i s e b a b p e r b o e w a t a n m o e l i a j a n g s e n a n t i a s a W a n g w e l a k o e k e n , i t o e l a h a d a d j a d i s a t o e s e b a b , m a k a T h i a n m e m a n d j a n g - k e n W a n g w e p o e n j a o e s i a . P r i h a l anak,, m e n o e r o e t p e m a n d a n g a n j a n g s a j a d a p e t , b r a n g k a l i d i t a h o n ini a t a w a d i l a e n t a h o n , W a n g w e n a n t i d a p e t s a t o e a n a k l a k i - l a k i ; b e g i t o e l a h a d a n j a p e n g l i a t a n s a j a . "

L a u w G o a n P o u w a d a m e r a s a k o e r a n g p e r t j a j a d e n g a n o m o n g a n n j a i t o e S i n s h e , k e r ­ n a s e d e n g i a s o e d a h b e r o e s i a b e g i t o e tinggi,, d i m a n a l a h b i s a m e n d a p e t k e n a n a k ? T a p i s o e n g g o e p o e n d e m i k i a n , t i a d a o e r o e n g L a u w

L a u w O o a n P o u w 2

(18)

G o a n P o u w b o e n g k o e s i d j o e g a a n g p a u w b o e a t i t o e S i n s h e .

T e m p o b a r o e s a d j a h L a u w G o a n P o u w b e r b a n g k i t d a r i t e n i p a t - d o e d o e k n j a b o e w a t m e n g a m b i l o e w a n g , i t o e S i n s h e s o e d a h 11- n j a p d a r i p e m a n d a n g a n m a t a n j a . D e n g e n h e r a n d a n t e r t j e n g a n g L a u w G o a n P o u w m e m i k i r k e n o m o n g a n n j a i t o e S i a n g m i a - s i a n , d a n k a g a i b a n n j a . T a p i p i k i r a n n j a a d a d j o e g a m e n d j a d i s e n a n g , k a l o e - k a l o e b e l o e l i a b i s a b e r o l e h a n a k . T o c h d j o e g a p i k i r a n b e g i t o e t i a d a t i n g g a l t e t e p , k e r n a b e r i n g e t j a n g o e s i a - i i j a s o e d a b e g i t o e b a n j a k , m a s a k a h b i s a d a p e t a n a k ? S e d e n g k a l o e m a o e d a p e t a n a k , l e b i h s i a n g - p o e n s o e d a h ; s e b a b i t o e l a h d j o e g a , m a k a L a u w G o a n P o u w t i a d a b e g i t o e a d a p e n g h a r a p a n b a n j a k d a r i m a k s o e d n j a i t o e .

KABAIKAN T E R B A L E S D E N G A N K A D J A H A T A N .

D e n g a n m e n i n g g a l k e n L a u w G o a n P o u w j a n g s e d e n g m e m i k i r k e n n a s i b n j a , s e k a r a n g k i t a m a o e a d j a k p e m b a t j a m e l i a t k a ä d a ä n d i T a n g k h i a , d i m a n a d i i t o e w a k t o e s e d e n g a d a d i b i k i n e x a m e n , b o e w a t a n a k - a n a k s e k o l a h a n d a r i s a l o e r o e t e m p a t d i b i l a n g a n T i o n g k o k , m a k a d a r i a n t a r a o r a n g - o r a n g j a n g b i k i n e x a m e n b o e k a n s a d j a h a n a k - a n a k

(19)

— 19 —

m o e d a , t e t a p i d j o e g a o r a n g - o r a n g j a n g s o e - d a h b e r o e s i a b a n j a k , m a l a h k a b a n j a k a n d j o e ­ g a a d a o r a n g j a n g t e l a h m e m p o e n j a i a n a k - i s t e r i .

R a m e n j a d i k o t a r a d j a p a d a w a k t o e b e - g i t o e , s o e d a h t i a d a b i s a t e r b i l a n g l a g i , k e r - n a o r a n g j a n g t o e r o e t b i k i n e x a m e n p o e n b o e k a n n j a s a t o e a t a w a d o e w a r a t o e s o r a n g s a d j a h , h a n j a b o l e h d i b i l a n g r i b o e a n , k e r n a a m p i r d a r ! a n t e r o k o t a b e s a r , k o t a ketjil, d o e s o e n - d o e s o e n d a n t a n a h p a g o e n o e n g a n , s e m o e w a i t o e m a s i n g - m a s i n g t e l a h d a t e n g k a k o t a r a d j a ; h i n g g a d a r i l a n t a r a n i t o e , a n t e r o r o e m a h m a k a n d a n t e m p a t m e n g i n e p s e r t a r o e m a h - r o e m a h k i e n t e n g a d a p e n o e d e n g e n o r a n g - o r a n g j a n g h e n d a k m e m b i k i n e x a m e n .

T e n t a n g k e r a m e a n , h a l m e m b i k i n e x a m e n d a n l a e n - l a e n , j a n g t i a d a b e r h o e b o e n g d e ­ n g a n t j e r i t a i n i , b a e k l a h s a j a t r a o e s a h t o e - t o e r k e n d i s i n i h , k e r n a d e n g a n m e m a n d j a n g - ken- t j e r i t a j a n g t i a d a g o e n a n j a , i t o e l a h a d a t e r b i t k e n r a s a t i d a e n a k p a d a h a t i n j a k a b a ­ n j a k a n p e m b a t j a .

P a d a s e s o e d a h n j a m e m b i k i n e x a m e n b e ­ s a r , d i i t o e k o t a r a d j a a n t a r a o r a n g - o r a n g

j a n g t e l a h l o e l o e s e x a m e n n j a , a d a l a h t e r s e - b o e t n a m a n j a s a o r a n g d a r i Kaij H o n g H o e

(20)

n a m a L i e K e k D j i a n g . Ini L i e K e k D j i a n g ; a d a s a o r a n g j a n g s o e d a b e r o e m o e r lebih, d a r i a m p a t p o e i o e t a h o n , a d a m e m -

p o e n j a i isteri s a o r a n g s i i e T h i o , d a n s a t o e a n a k l a k i - l a k i n a m a G a n T j e n g , j a n g s o e d a h b e r o e s i a 1 8 t a h o n , s a t o e a n a k j a n g p a n d e i . d a n o e h a u w p a d a i b o e - b a p a n j a s e r t a m e ­ n g a r t i d a r i p e r k a r a s o e r a t - s o e r a t . L i e K e k D j i a n g j a n g s o e d a h l o e l o e s e x a m e n n j a , l e k a s ,

d j o e g a d i a n g k a t m e n d j a d i A s s i s t e n t - R e s i d e n t d i a f d e e l i n g T j i e T e n g K o a n , m a k a d e n g e a s i g r a l a l o e h i a b e r a n g k a t k a i t o e a f d e e l i n g . d e n g a n a n a k - i s t e r i n j a . S e s a m p e n j a d i i t o e a f d e e l i n g l a n t a s ia t r i m a o v e r i t o e p a k e r - d j a ä n d a r i w a k i l n j a , d i m a n a i a p e g a n g , p r e n t a h d e n g a n a d i l s e r t a t j i n t a p a d a s e k a l i a n p e n d o e d o e k i t o e k o t a j a n g i a o e r o e s , h i n g g a a n a k n e g r i p o e n m e n d j a d i t j i n t a p a d a i t o e k a p a l a a f d e e l i n g .

S a b e r m o e l a h m a k a d i t j e r i t a k e n L i e Kek.

D j i a n g i t o e a d a s a o r a n g j a n g m i s k i n , t a p i m a s k i b e g i t o e , t o c h s a b a g i m a n a d i t r a n g k e n . d i a t a s i n i , ia b e k e r d j a d e n g a n k a l a k o e a n adil,, i a t i a d a s e k a l i m a o e b i k i n s o e s a h a t a w a . p e n t j e t h a r t a n j a r a h a j a t n e g r i j a n g b o l e h m e m ­ b i k i n i a d a p e t b a n j a k o e w a n g , h i n g g a , s e k a l i a n r a h a j a t n e g r i a d a t j i n t a p a d a ianja.

s e b a g i o r a n g j a n g t j i n t a o r a n g- t o e w a n j a .

(21)

— 21 —

T e t a p i s e b a g i m a n a k a b a n j a k a n kali a d a t e r d j a d i , o r a n g j a n g b e r h a t i t o e l o e s t i a d a - m e n d a p e t b e r k a h d i d a l e m ini d o e n i a j a n g f a n a h , b a g i t o e l a h d j o e g a s o e d a h t e r d j a d i d e n g a n L i e K e k D j i a n g , j a n g b a r o e s a d j a h m e m e g a n g p r e n t a k i r a - k i r a a m p i r s a t o e b o e -

l a n , d e n g a n m e n d a d a k i a d a p e t s a r o e p a p e n j a k i t k e r a s , j a n g i a r a s a s o e k e r b i s a m e n d j a d i b a e k k o m b a i i .

D i d a l e m s a k i t n j a i t o e , L i e K e k D j i a n g a d a s ä n g e t b e r d o e k a h , k e r n a s e d e n g i a a d a

^ a o r a n g j a n g b e r a t s a l d a r i t e m p a t d j a o e , s o e d a h misti d a p e t k e n i t o e s a k i t d i T j i e T e n g K o a n , m a k a i a b e r p i k i r , k a l o e s a ä n d e - n j a i a m e n i n g g a l d o e n i a , a n a k - î s t e r i n j a b o l e h

•djadi t e r l a n t a r , k e r n a i a p o e n a d a s a o r a n g m i s k i n j a n g t i a d a s e k a l i a d a m e m p o e n j a i s o e a t o e a p a , s a m a n t a r a i t o e , s a k i t n j a d j a d i b e r t a m b a h b e r a t , m a k a l a n t a s i a p a n g g i l a n a k - i s t e r i n j a d a t e n g d i k a m a r .

T h i o H o e d j i n d a n L i e G a n T j e n g l a n t a s

<lateng d i k a m a r s e r t a m e n a n j a , b a g i m a n a k a ä d a ä n s o e w a m i n j a p o e n j a s a k i t .

D e n g a n m e n g e l a h n a p a s , L i e K e k D j i a n g l a l o e h b e r k a t a ; „Isteri d a n a n a k k o e , a k o e t e l a h r a s a k e n , p e n j a k i t k o e ini b r a n g k a l i t i a d a b i s a d j a d i b a e k , k e r n a r a s a n j a t e r l a l o e h

•tiada s e n a n g , h a t i k o e a d a n j e s e k , m a k a a k o e

(22)

s ä n g e t k o e w a t i r , d j i k a l o e a k o e m e n i n g g a l d o e n i a , i s t e r i d a n a n a k k o e t i a d a n a n t i a d a t e m p a t b o e a t t i n g g a l ! "

i s t e r i d a n a n a k n j a k o e t i k a m e n d e n g e r p e r k a t a ä n s o e w a m i d a n a j a h i t o e , l a n t a s d j o e g a m e n a n g i s s e d i , s e d e n g L i e K e k D j i a n g p o e n b e r t j o e t j o e r a n a j e r m a t a .

S a k o e t i k a l a m a n j a i t o e t i g a o r a n g m e n a n g i s . K o m o e d i a n T h i o H o e d j i n l a l o e h b e r k a t a i

„ S o e w a m i k o e , p e n j a k i t j a n g s o e w a m i k o e d a - p e t k e n , m e n o e r o e t s a j a p o e n j a p e n g r a s a ä n , . t i d a a d a s a b e r a p a b e r a t ; d a r i i t o e , b a e k l a h s o e w a m i k o e s e n a n g k e n p i k i r a n d a n m i n o e m o b a t , t e n t o e s i g r a d j o e g a d j a d i b a e k . "

„ O c h , i t o e l a h t i a d a n a n t i b i s a k e d j a d i a n , i s t e r i k o e ! " k a t a Lie K e k D j i a n g : „ k e r n a a k o e s o e d a h r a s a s e n d i r i j a n g p e n j a k i t k o e ini t r a b i s a d j a d i b a e k , t a p i k a i o e a k o e m e n i n g g a l d o e n i a , k a m a n t a i i i s t e r i d a n a n a k k o e n a n t i m e n o e m p a n g ? " S a t e l a h h a b i s b e r k a t a d e ­ m i k i a n , L i e K e k D j i a n g l a n t a s m e n a n g i s lagi,, t a p i h a t i n j a a d a b e r i n g e t p a d a L a u w G o a n P o u w d i k o t a L o u w Y a n g , j a n g t e l a h t e r s o ­ h o r d a r i k a m o e r a h a n h a t i n j a , m a k a L i e K e k D j i a n g p i k i r , b a e k l a h d j i k a l o e i a t i t i p k e n a n a k s e r t a i s t e r i n j a p a d a L a u w G o a n P o u w , j a n g t e n t o e l a n t a r a n m o e r a h h a t i n j a , n a n t i t r i m a i a o r a n g b e r d o e a d e n g e n g i r a n g hati..

(23)

— 23 —

S a t e l a h i n g e t b e g i t o e , m a k a i a b e r k a t a :

„ I s t e r i k o e , s e k a r a n g a k o e i n g e t , t e m p o a k o e m a s i h m o e d a d a n t i n g g a l d i k o t a T j i e T j i o e , a k o e a d a a n g k a t s o e d a r a p a d a L a u w G o a n P o u w , s a o r a n g h a r t a w a n j a n g d e r m a w a n . S e k a r a n g d i a i t o e a d a t i n g g a l d i L o u w Y a n g . D a r i s e b a b a k o e t a o e , d i a i t o e a d a s a o r a n g b e r h a t i m o e l i a , m a k a a k o e i n g e t h e n d a k t i t i p k e n k a o e b e r d o e w a a n a k p a d a n j a . D e ­ n g a n m e n g i n g e t h a l j a n g d o e l o e , t e n t o e i a n a n t i t r i m a d e n g a n b a e k p a d a k a o e b e r ­ d o e w a . "

T h i o H o e d j i n d a n L i e G a n T j e n g m e n d e - n g e r p e r k a t a ä n n j a o r a n g t o e w a i t o e , l a n t a s m e n a n g i s s a s e n g g o e k e n , t a p i b o e w a t m e - n j e n a n g k e n p a d a h a t i n j a i t o e o r a n g s a k i t , a n a k d a n i s t e r i i t o e m e m b i l a n g b a e k .

Lie K e k D j i a n g l a n t a s s o e r o e a n a k n j a a m b i l p e r a b o t t o e l i s , d e n g a n p i k i r a n h e n d a k m e n o e l i s s o e r a t p a d a L a u w G o a n P o u w . K o e t i k a p e r a b o t t o e l i s s o e d a h a d a d i h a d e - p a n n j a . L i e K e k D j i a n g m e r a s a s o e s a h , k e r n a i a t i a d a t a o e a p a j a n g i a m o e s t i t o e l i s . B a - g i m a n a k a h ia m i s t i a t o e r i t o e s o e r a t ? K e r n a , d e n g a n s a b e t o e l n j a p a d a L a u w G o a n P o u w i t o e i a t i a d a s e k a l i k e n a i . K a l o e d i d e p a n a n a k - i s t e r i n j a ia b i l a n g , ia s o e d a h a n g k a t s o e d a r a , i t o e i a h m e l a e n k e n s o e p a j a i t o e a n a k

(24)

d a n isteri t i a d a n a n t i m a l o e b o e w a t p e r g i tjari L a u w G o a n P o u w , s e d e n g i a telaii d o e g a d e n g e n p a s t i , t e n t o e a n a k - i s t e r i n j a n a n t i d i t r i m a d e n g a n baeic oieii i t o e o r a n g d e r m a w a n .

T a p i sakoetii<a i t o e d j o e g a i a d a p e t s a t o e p i k i r a n d a n i a l o e h s o e r o e i s f r i n j a a m b i l a j e r , d a n s o e r o e a n a k n j a k a l o e w a r d o e l o e s a b e n - t a r a n . T e m p o i a s o e d a h t i n g g a l s e n d i r i a n , l a n t a s i a g o e l o e n g i t o e k e r t a s p o e t i j a n g l a l o e d i m a s o e k e n k a d a l e m e n v e l o p , s e r t a d i l o e w a r n j a i a t a r o t j a p l a k d a r i k a p a n g - k a t a n n j a , s a m e n t a r a a d r e s n j a i a t o e l i s b a g i n i :

„ D i s a m p e k e n k a p a d a

S o e d a r a L a u w G o a n P o u w j a n g t e r h o r m a t d i L O U W Y A N G .

P . S . Ini s o e r a t m i s t i d i b o e k a o l e h o r a n g j a n g d i a l a m a t k e n s e n d i r i . "

D e m i k i a n l a h s o e r a t j a n g d i t o e l i s o l e h Lie K e k D j i a n g b o e w a t L a u w G o a n P o u w . T i a d a a n t a r a l a m a i s t e r i n j a s o e d a h d a t e n g k o m b a l i , p o e n a n a k n j a t e l a h m a s o e k d i k a ­ m a r . S a s o e d a h n j a a d a b e r t i g a d i d a l e m k a m a r , l a n t a s L i e K e k D j i a n g s e r a k e n i t o e s o e ­ r a t p a d a a n a k n j a , s e r a j a b e r k a t a : „ A n a k k o e , k a l o e a k o e s o e d a h m e n i n g g a l d o e n i a , k a o e l a n t a s a d j a k B o e t j i n p e r g i d i L o u w Y a n g k a r o e m a h n j a k a o e p o e n j a P e h o e , L a u w G o a n

(25)

- 2 5 —

P o u w , d e n g e n m e m b a w a i n i s o e r a t . D i s i t o e - l a h k a o e b e r d o e w a n a n t i d a p e t t e m p a t m e - n o e m p a n g j a n g s e n a n g . S a t e l a h h a b i s b e r ­ k a t a d e m i k i a n , p e n j a k i t n j a d j a d i b e r t a m b a h b e r a t , d a n d e n g a n m e n a r i k n a p a s j a n g p e - n g a b i s a n Lie K e k D j i a n g m e n i n g a t k e n d o e - n i a j a n g f a n a h a k e n p o e i a n g k a t e m p a t j a n g b a k a .

T h i o H o e d j i n d a n L i e K e k D j i a n g l a n t a s m e n a n g i s k e r a s s e k a l i , l a b e r d o e w a m e n a ­ n g i s , b o e k a n s a d j a h o l e h k e r n a k a s e d i h a n , t a p i d j o e g a l a n t a r a n k a m i s k i n a n n j a , k e r n a i a t i a d a s e k a l i a d a m e m p o e n j a i o e w a n g b o e a t o n k o s t m e n g o e b o e r .

Itoe k a b a r k a d o e k a h a n , s i g r a d j o e g a t e r ­ s i a r d i T j i e T e n g K o a n . A m p i r s e m o e w a h p e n d o e d o e k d i i t o e a f d e e l i n g m e n o e r o e t d o a ­ k a h h a t i j a n g t i a d a t e r h i n g g a , d a n m a s i n g - m a s i n g t e l a h d a t e n g m e n e n g o k i n p a d a T h i o H o e d j i n , s e r t a m e m b a w a s e d i k i t o e w a n g b o e - w a t m e n j o e m b a n g p a d a T h i o H o e d j i n j a n g s e d e n g b e r d o e k a .

S e b a b p a d a w a k t o e m a s i h h i d o e p L i e K e k D j i a n g b e l o n p e r n a t r i m a s o e m b a n g a n n j a o r a n g ? m a s k i d j o e g a d e n g a n d j a l a n b e g i m a - n a , s e b a b i t o e , m a k a d j o e g a p e n d o e d o e k i t o e a f d e e l i n g a d a m e n a r o k a t j i n t a ä n b e s a r p a d a i a n j a . S e k a r a n g i t o e k a p a l a a f d e e l i n g

(26)

s o e d a h m e n i n g g a l d o e n i a , b a n j a k o r a n g a d a t a o e , k a m i s k i n a n n j a i t o e a d a t a m b a h k e n k a - d o e k a ä n p a d a a n a k - i s t r i n j a , i t o e l a h s e b a b n j a i a o r a n g d e n g a n t j i n t a h a t i m e n i b r i s o e m - b a n g a n p a d a i a o r a n g a m p o e n j a k a p a i a j a n g a d i l .

T h i o H o e d j i n d a n a n a k n j a , m e n d j a d i k a - p a k s a t r i m a i t o e p e n g a s i h a n , k e r n a k a l o e t i a d a , i a o r a n g t i a d a s e k a l i a d a m e m p o e n j a i o e w a n g b o e w a t m e m b e l i p e t i . S e s o e d a h n j a . d i k o e m p o e l o e w a n g j a n g o r a n g k a s i h , l a n t a s d i b e i i k e n s a t o e p e t i - m a i t b e s e r t a p a k e a n n j a , d a n a d a k a l e b i h a n n j a s e d i k i t ia g o e n a k e n b o e a t s e m b a j a n g . T a p i , s a t e l a h s e m b a j a n g t e l a h d j a d i b e r e s , o e w a n g p o e n t e l a h h a b i s . B o e w a t t r i m a l a g i p e n g a s i h a n o r a n g , i t o e l a h i a o r a n g t i a d a m a o e , m a k a b o e w a t m e n o e t o e p - m a l o e n j a , T h i o H o e d j i n b i l a n g s a d j a h p a d a i t o e o r a n g - o r a n g , d a r i hal s o e w a m i n j a , t a t k a - l a h m a o e m e n i n g g a l , s o e d a h p e s e n , p e t i - m a i t n j a m i s t i d i s i m p e n d i g r e d j a P o e K o e S i e . D j i k a l o e a n a k n j a s o e d a h b e r o l e h p a n g k a t , , b a r o e l a h b o l e h d i k o e b o e r . D e n g a n m e n g i - n g e t s a m a p e s e n a n s o e w a m i n j a , b i a r b e g i - m a n a d j o e g a , i t o e p e t i - m a i t d j a n g a n d i k o e ­ b o e r d o e l o e ; i t o e s e b a b , m a k a b a n j a k o r a n g - s o e d a d j a d i p e r t j a j a s a m a o m o n g a n n j a T h i o H o e d j i n .

(27)

- 27 —

S i g r a d j o e g a p e t i - m a i t n j a L i e K e k D j i a n g d i k i r i m d i g r e d j a P o e K o e S i e , h a i j a n g m a n a m e m a n g a d a d j a d i a d a t k a b i a s a à n d i T i o n g ­ k o k , j a i t o e s e g a l a p e t i - m a i t n j a a m b t e n a a r ­ a m b t e n a a r j a n g m i s k i n b o l e h d i k i r i m d i g r e -

é « d j a .

K a m o e d i a n , s a s o e d a h n j a m e m b r i s e l a m e t t i n g g a l p a d a s e k a l i a n p e n d o e d o e k k o t a , d e n g a n p a k e a n b e r k a b o e n g T h i o H o e d j i n b e s e r t a a n a k n j a b e r a n g k a t d j a l a n k a k o t a L o u w Y a n g .

M e n o e r o e t d j a l a n n j a t j e r i t a , k i t a - o r a n g m i s - ti t i n g g a l k e n d o e l o e h a l n j a i t o e i b o e d a n , a n a k j a n g s e d e n g b e r d j a l a n m e n o e d j o e k a k o t a L o u w Y a n g b o e w a t m e n o e m p a n g k e n d i r i p a d a L a u w G o a n P o u w . S e k a r a n g k i t a h a r o e s t j e r i t a k e n h a l n j a s a t o e a m b t e n a a r k e - tjil d i K o t a R a d j a .

I t o e a m b t e n a a r ketjil a d a b e r n a m a P w e A n K e n g , o r a n g b e r a t s a l d a r i p r o v i n c i e Koeij, S a i j . S o e d a h b e b r a p a t a o n i a m e n d j a b a t i t o e p a k e r d j a ä n d e n g a n b a e k d a n s a t i a p a d a n e g r i . I s t e r i n j a s o e d a h l a m a m e n i n g g a l d o e n i a d e n g a n m e n i n g g a l k e n s a t o e a n a k p e r a m - p o e w a n n a m a P w e L a n B o e n , j a n g s e k a r a n g s o e d a h b e r o e s i a a n e m b e l a s t a o n . Ini siotjia,.

(28)

s e l a e n n j a a d a b e r p e l a d j a r a n b a c k , i a p o e n j a

p a r a s a d a t j o e k o e p a k e n d i b i l a n g s a t o e g a - , ^ • d i s e l o k , j a n g s o e k e r d a p e t t a n d i n g a n , p o e n

h a t i n j a a d a p o e t i b e r s i d a n m o e l i a .

T e n t a n g p r i - p e n g h i d o e p a n n j a P w e A n K e n g , a d a l a h d e n g a n s a d e r h a n a s a d j a h . Ia t i a d a m a o e t o e r o e t s e g a l a t o e l a d a n o r a n g l a e n , j a n g m a s k i p o e n p a n g k a t n j a a d a l e b i h ketjil d a r i i a n j a , t e t a p i m a o e g o e n a k e n p a n g ­ k a t n j a s e b a g i o r a n g j a n g b e r p a n g k a t b e s a r . P w e An K e n g t i a d a b e g i t o e a d a n j a , h a n j a , d j i k a l o e i a b i s a k e n j a n g k e n s a d j a h p e r o e t n j a m a s k i d j o e g a d e n g a n m a k a n a n a p a , i a p o e n m a k a n i t o e d e n g a n s e n a n g h a t i , t i a d a s e k a l i m a o e g o e n a k e n k a r o j a l a n j a n g t i a d a p a n t e s . P a k e a n n j a p o e n a d a d e n g a n s a d e r h a n a , t e g e s -

n j a , i a t i a d a m a o e a g o e n g k e n p a n g k a t n j a , * ' m a k a , m a s k i p o e n p a n g k a t i t o e ketjil a d a n j a ,

; t e t a p i a d a m o e l i a d i m a t a n j a r a j a t n e g r i . j D j o e g a , s a b e g i t o e l a m a ia d i t i n g g a l k e n I o l e h i s t e r i n j a , P w e An K e n g t i a d a s e k a l i j a d a n i a t a n b o e w a t m e n i k a h l a g i , k e r n a i a j s a n g e t t j i n t a p a d a a n a k n j a s a t o e s e b a g i d j o e - I g a t j i n t a s a t o e k o e m a l a j a n g b e r h a r g a b e s a r .

P i k i r a n n j a P w e An K e n g , i t o e l a h a d a ^ p i k i r a n n j a s a t o e l a k i - l a k i t e g o e ! D e n g e n

m e n i n g g a l k a n k a s e n a n g a n d o e n i a , i a s o e d a h

I n j a t a k e n t j i n t a n j a h a t i p a d a s a n g a n a k . P w e

i

(29)

— 29 —

A n K e n g s o e d a h p i k i r d e n g e n b e t o e i , d j i k a - ' ' l o e s e k a r a n g i a m a o e m e n i k a h l a g i , b e r a p a

b a n j a k p e r a m p o e w a n e l o k p o e n , i a b i s a d a - p e t k e n , t e t a p i l a n t a r a n m e n i k a l a g i , i a p o e n j a ,

A a n a k n a n t i m e n d j a d i t e r s i a s i a . B e t o e i d j i k a l o e i a d a p e t s a t o e i s t e r i j a n g b a e k , m e m b i k i n , i a p o e n j a r a s a d j a d i l e b i h b e r o e n t o e n g , t a p i d j i k a l o e s a ä n d e n j a i a t i a d a d a p e t k e n itoe,.

h a n j a d a p e t k e n s a t o e p e r a m p o e w a n j a n g , d j e l e k a d a t n j a , b e n t j i s a m a a n a k t i n , s e r t a s e n a n t i a s a m e n g a d o e b i r o e , n i s t j a j a , b o e k a n s a d j a h a n a k n j a j a n g i a t j i n t a d j a d i t e r l a n t a r , t e t a p i d i r i n j a s e n d i r i t e n t o e l a h t i a d a b i s a . m e r a s a s e n a n g . I t o e l a h a d a h a l j a n g k a b a - n j a k a n kali t e r d j a d i , m a k a d j o e g a P w e A n K e n g s o e d a h t i a d a m a o e b e r i s t r i p o e l a .

( P e m b a t j a k o e , l i a t l a h b e g i m a n a p a n d j a n g . p i k i r a n n j a s a o r a n g b e r b o e d i s e b a g i P w e An K e n g , j a n g b r a n g k a l i s o e k e r d i t j a r i p a d a . d j e m â n ini! T a p i d j o e s t r o e i t o e l a h h a r o e s - d j a d i s a t o e t o e l a d a n b a g i o r a n g b a n j a k . )

I t o e t e m p o , d j o e s t r o e p e m b e s a r d a n k o t a , D j i a n g Y a n g t e l a h m e l e p a s k e n d j a b a t a n n j a ,

^ o l e h k e r n a s o e d a h t o e w a . S a b e g i m a n a t e l a h .

^ d i t j e r i t a k e n , P w e An K e n g a d a s a t o e m a n t r i i a n g s a t i a , m a k a i a l a h j a n g d i a n g k a t m e n d j a d i .

p e m b e s a r d a r i i t o e k o t a j a n g b e s a r s e k a l i .

B o e d a k- b o e d a k n j a P w e A n K e n g , s a t e l a h .

(30)

l î i e n d e i i g e r k a b a r jaiig t o e a n n j a a k e n d i a n g ­ k a t m e n d j a d i T j i e S o e d i D j i a n g Y a n g , s e n i o e a m e n d j a d i s a n g e t g i r a n g , m a k â i a o r a n g b e r k a ­ t a p a d a t e m e n - t e m e n n j a : „ D j i k a l o e k i t a p o e n j a t o e a n s o e d a h b e r p a n g k a t b e s a r , t e n - t o e l a h d j o e g a ia n a n t i m e m b i k i n p e s t a , j a i t o e j a n g s a l a m a n j a k i t a - o r a n g b e l o n p e r n a i i d a - p e t k e n d i s i n i . D i s a n a , d i k o t a D j i a n g Y a n g , a p a k a t a k i t a p o e n j a t o e a n m e n d j a d i p e m b e ­ s a r , t e n t o e s e r i n g - s e r i n g b i k i n p e s t a d a n k i t a k e n d a t i m e n d a p e t r e s t a n t , t e t a p i s e r i n g d a p e t m a k a n e n a k . O , s o e n g g o e s e n a n g s e k a l i , j a ? "

A p a m a o e i t o e p e r k a t a a n d a p e t d i d e n g e r o l e h P w e An K e n g , j a n g l a n t a s b e r k a t a p a d a o r a n g - o r a n g n j a : „ O c h , k a o e o r a n g p o e n j a o m o n g a n i t o e , a d a s a l a h s e k a l i ! B o e w a t a p a t a h k a o e p e r l o e k e n p e s t a d a n m a k a n e n a k ? K e r n a i t o e l a h s a t o e t a n d a j a n g k a o e - o r a n g n i e l a i n k e n s o e k a p e r l o e k e n p a d a k a e n a k a n s a d j a h , t e n t o e t i a d a b i s a o e r o e s p e k e r d j a ä n j a n g ,besar. A k o e t e n t o e t i a d a n a n t i b e r b o e w a t b e g i t o e . P r i h a l m a k a n , a s a l s a d j a h kita b i s a k e n j a n g , i t o e p o e n s ö e - d a h t j o e k o e p ; b o e w a t a p a t a h m i s t i i n g e t m a k a n a n e n a k , k a l o e p a k e r d j a ä n t i a d a d j a d i b e r e s ? "

B o e d a k - b o e d a k n j a P w e An K e n g s a t e l a h

(31)

— 31 —

Tnendenger perkataännja ia poenja toean, samoewapoen tinggal diam.

Koetii<a s a m p e wai<toenja P w e An K e n g niisti b e r a n g k a t k a D j i a n g Y a n g , l a i o e b e s e r t a a n a k d a n b o e d a k - b o e d a k n j a i a b e r a n g k a t k a i t o e k o t a d a n m e n d j a b a t i t o e p a n g k a t b e s a r .

D a l e m d j a b a t a n j a n g b a r o e i n i , p o e n P w e A n K e n g s e n a n t i a s a b e r i a k o e a d i l d a n s a t i a p a d a p a m e r e n t a h d i k o t a r a d j a , j a n g i a d j o e n - d j o e n g t i n g g i s e r t a p e r h a t i k e n b e t o e l a n t e r o k a p e r t j a j a ä n j a n g d i b r i k e n k a p a d a n j a .

K e l a k o e a n n j a P w e An K e n g i t o e , a d a l a h m e n d j a d i s e b a b ia d i t j i n t a , b o e k a n s a d j a h o l e h p e g a w e - p e g a w e d i b a w a h p r e n t a h n j a , t a p i d j o e g a o l e h a n t e r o r a j a t n e g r i .

P a d a s o e w a t o e p a g i , s e d e n g P w e An K e n g b a r o e b a n g o e n d a r i t i d o e r n j a , s a s o e d a h n j a m i n o e m t h e e , l a n t a s i a d j a l a n - d j a l a n b o e w a t p r e k s a o r a n g - o r a n g t o e t o e p a n , a p a i a o r a n g a d a m e n d a p e t r a w a t a n s a b e g i m a n a j a n g a d a d i m i s t i k e n o l e h a t o e r a n n e g r i , a t a w a t i a d a . S a t o e - p e r s a t o e i a p e r e k s a , h i n g g a d a t e n g p a d a s a t o e k a m a r t o e t o e p a n , d a l e m m a n a a d a t e r i s i k i r a - k i r a l e b i h d o e w a r a t o e s o r a n g j a n g t e l a h b e r b o e w a t k a d j a h a t a n b e s a r , l a o r a n g d i t o e t o e p d i i t o e t e m p a t , d i d a l e m k a m a r j a n g g e l a p s e k a l i , h i n g g a m a s k i p o e n

(32)

s i a n g h a r i d i s i t o e m a s i h d j o e g a t i n g g a l g e l a p , , s e b a b t o e t o e p a n i t o e t e r l a l o e h r a p e t , l a n t a r a a p a m e r e n t a h k o e w a t i r i a o r a n g ' n a n t i b i s a m i n g - g a t dari itoe p e m b o e i a n .

T e n t a n g h a l m a k a n n j a , d j o e g a t i a d a d i b r i - k e n d e n g a n s a p a n t a s n j a , h a n j a a d a b a n j a k d i b e d a k e n d a r i p a d a o r a n g - o r a n g t o e t o e p a n j a n g b e r b o e w a t k a s a l a h a n ketjil. l a o r a n g t j o e m a d i k a s i h m a k a n b o e b o e r p a d a s a b a a h a r i d o e w a kali, s e d e n g a j e r m i n o e m t j o e m a h d i k a s i h p a d a w a k t o e p a g i s a d j a h , s e d e n g , d i w a k t o e s o r e k a i o e i a d a p e t m a k a n a n l a g i , t e n t o e m a r i k a t i a d a b i s a d a p e t a j e r m i n o e m . S a t e l a h m e n d a p e t k a t e r a n g a n i t o e dari, p e n d j a g a b o e i , P w e An K e n g l a n t a s t a r i k n a p a s d a n b e r d j a i a n p o e l a n g k a k a n t o o r n j a . S i g r a d j o e g a i a m o e i a i o e r o e s p a k e r d j a ä n n j a , a p a j a n g m i s t i d i o e r o e s d i i t o e h a r i . l a b i k i n b e r e s s e m o e w a h d e n g a n k a ä d i l a n jang.

b i a s a i a g o e n a k e n s e b a g i s a t o e a m b t e n a a r j a n g m e l a k o e k e n b e t o e l t i t a n j a w e t n e g r i . D i w a k t o e s o r e , k o e t i k a i a d o e d o e k d a h a r d e n g a n a n a k- p e r a m p o e w a n n j a j a n g ia t j i n t a , t i a d a - a d a l a e n m a k a n a n , s e l a e n n j a d o e w a t i g a r o e p a s a j o e r j a n g i a m a k a n ( b o l e h d j a d i T j a i j p o , s a j o e r a s i n d a n T a u w h o e ) . S e b a b h a t i n j a s e n a n t i a s a m e m i k i r k e n p a d a i t o e o r a n g - o r a n g h o e k o e m a n j a n g a d a d i k a m a r

(33)

— 33 —

g e l a p , m a k a P w e An K e n g d a p e t i n g e t j a n g

" m a r i k a i t o e t i a d a d i b e r i m i n o e m , h i n g g a i a i . s e n d i r i l a n t a s m « n d a p e t r a s a a o e s . la p r e n -

t a h b o e d a k n j a a m b i l s a t o e g e l a s a j e r , l a n t a s

^ d i m i n o e m k e r i n g , t a p i m a s i h d j o e g a m e r a s a a o e s , h i n g g a i a p e r e n t a h a m b i l lagi s a t o e g e l a s , j a n g d j o e g a l a n t a s d i m i n o e m k e r i n g . P w e L a n S o e n S i o t j i a j a n g m e l i a t h a l i t o e l a n t a s m e r a s a h e r a n d a l e m h a t i n j a . M e n g a -

• p a t a h a j a h n j a b o l e h m i n o e m a j e r b e g i t o e b a n j a k ? S i g r a d j o e g a i a m e n a n j a : „ A j a h - k o e , m e n g a p a t a h a j a h k o e , m i n o e m a j e r b e g i t o e b a n j a k ? A p a t a h a j a h k o e k a s e r e t a n ? O c h ja, a j a h k o e , a n a k m e n d j a d i d a p e t i n g e t j a n g p a d a w a k t o e b e g i n i , m o e s i n d i n g i n s o e d a m o e l a i k o e r a n g , a d a b a n j a k s e k a l i o r a n g - o r a n g b e r p a n g k a t j a n g b i k i n p e l e s i r a n k a s a n a h - s i n i h , d e n g e n l a k o e j a n g g o e m b i r a d a n s e n a n g . S e d e n g b e g i t o e , m e n g a p a t a h a j a h k o e , s a t o e G o u v e r n e u r , t i a d a m a o e b e r - b o e w a t b e g i t o e b o e w a t s e n a n g i n d i r i , h a n j a b e r d i a m s a d j a d a l e m r o e m a h h i n g g a m a k a n p o e n a j a h k o e t r a m a o e m a k a n m a k a n a n j a n g e n a k ? F a n t e s d j o e g a t e n g a b e r d a h a r , a j a h k o e

^ d j a d i k a s e r e t a n ! "

„ O c h , a n a k ! " d j a w a b P w e An K e n g ; K a o e s o e d a h s a l a h p i k i r . I t o e o r a n g - o r a n g b e r ­ p a n g k a t d a n i t o e k o n g t j o e , ija, s i a , p o e n j a

Lauw Goan Pouw 3.

É

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Voor inrichtingen waartoe een IPPC- installatie behoort, kan het bevoegd gezag op grond van artikel 2.22, vijfde lid, van de Wabo, afwijken van de voorschriften van

Indien bij de controle van aangevoerde afvalstoffen blijkt dat deze niet mogen worden geaccepteerd, moeten deze afvalstoffen door vergunninghouder worden afgevoerd naar een

suatu bangsa jang menerima kerierdekaan kita itu sebagai suatu hadiah,. Kita bukan suatu bangsa jang tadinja mengemis kemerdekaa.n, kita bukan- nja suatu bangsa

dinamakan meuqeudueu-geudeu. Dari pengertl.an t.ersehut. atas Jelas bahwa permainan gp-udeu-geudeu adalah merupakan permainan asli rakyat Aceh 'lang sLldah

Sopbin=èlllloe, djadi snbetot'lnjn Tbeo- sophie itoe satoe perk~ua jnng ter- simpen di dalem ati orang, boekau perkarll jang klintau.. f&gt;.koempoeI8n Théosophie. mèmang

We streven nog steeds naar een goede ruimtelijke kwaliteit en zien daarvoor een belangrijkere rol voor onze inwoners en ondernemers weggelegd.. De vorige Nota ruimtelijke

De voorgenomen bezuinigingen in Regio Rivierenland die vanaf 1 januari 2013 geëffectueerd moeten worden, zijn in gang gezet en een reïntegratietraject voor betrokken medewerkers

De ILT is - met inachtneming van onderstaande twee kanttekeningen - tot een positief eindoordeel gekomen en constateert dat door u een betrouwbaar beeld wordt geschetst van