Vraag nr. 42
van 29 oktober 1997
van de heer FRANK CREYELMAN Kansarmoede en onderwijsniveau – Beleid
Uit de studie van Ides Nicaise "Poverty and human capital" blijkt dat tachtig procent van de variatie in individuele inkomens verklaard kan worden door onderwijsniveau en leeftijd. Zowel de kans op inac-tiviteit als gevolg van werkloosheid, z i e k t e, a r b e i d s-o n g e v a l l e n , h a n d i c a p, als het feit alleenstaande ouder te zijn, is omgekeerd evenredig met het onderwijsniveau.
Het onderwijsrendement wordt mede bepaald door de sociale afkomst. Gemiddeld bedraagt het nettorendement van een diploma hoger secundair onderwijs voor het individu 10,5 à 11,5 %, t e r w i j l hoger onderwijs 9,5 à 13,5 % opbrengt.
Om de kansen in het onderwijs voor kinderen uit lagere sociale klassen te verbeteren, pleit Nicaise voor voorschoolse stimuleringsprogramma's. H i j stelt als voorbeeld de Amerikaanse Head Start-p r o g r a m m a ' s. De multidisciStart-plinaire aanStart-pak van dat p r o g r a m m a , waarbij het gezin sterk wordt betrok-k e n , zorgt voor een positief langetermijneffect op kinderen uit armere gezinnen. Nicaise pleit tevens voor betere communicatiestromen tussen school, leerling en gezinnen.
Zijn er programma's binnen het Vlaams onderwijs die specifiek inspelen op de situatie van de armere gezinnen ?
Antwoord
De studie van Ides Nicaise is verdienstelijk op vele p u n t e n , niet het minst wegens de heldere analyse van deze complexe problematiek. Jammer genoeg is het verband tussen zijn onderzoeksresultaten en de beleidsaanbevelingen niet altijd even evident. Dat is met name waar voor het punt dat door de Vlaamse volksvertegenwoordiger wordt aange-h a a l d . De Amerikaanse enricaange-hmentprogramma's zoals Head Start zijn niet te vergelijken met de Europese situatie omdat er geen uitgebouwd kleu-teronderwijs bestaat waarin veel van die functies worden opgenomen. Bovendien blijkt uit Europese evaluatiestudies van voorschoolse verrijkingspro-gramma's zoals Opstap (een variant van het Israë-lische Hippy-programma), met name die van Lotty Eldering (Centrum Interculturele Pedagogiek Lei-d e n ) , Lei-dat voorschoolse stimuleringsprogramma's
niet de vooropgestelde cognitieve en sociale effec-ten hebben.
Om die reden is in de Vlaamse Gemeenschap steeds omzichtig omgesprongen met het opleggen van een bepaald model. Wel wordt onderkend dat de aansluiting tussen school en thuis een van de cruciale elementen vormt in het schoolsucces van kansarme jongeren. Vandaar dat in de program-ma's die zich richten op kansarme groepen, z o a l s het onderwijsvoorrangsbeleid en het project extra omkadering derde kleuterklas/eerste leerjaar, h e t onthaalonderwijs en de projecten rond trekkende bevolking allemaal een verplichte component bevatten waarin scholen die extra omkadering ont-v a n g e n , worden aangezet de communicatie te ont- ver-beteren met de ouders en het bredere thuismilieu. Bovendien is sedert vorig jaar een gemeenschappe-lijke nota uitgewerkt door de minister van Cultuur, Gezin en Welzijn en mezelf waarin het schoolop-bouwwerk meer wordt gestructureerd in de rich-ting van het ondersteunen van kansarme ouders. Deze nota dient ook als richtlijn voor het beoorde-len van de SIF-plannen (Sociaal Impulsfonds) van gemeenten.
