VRIJHEID BN DEMOCRATIE
Zaterdag 3 Maart 19S1 -Ho. 150
Zouden wij het
nog halen?
(pag. 5)
W E EK 8 L A D V A N D E V 0 L K S P A R TIJ V 0 0 R V R IJ HE I D E N D E M 0 C R A TIE
UTRECHT!
' ' . . " . ~ . ' ' ' 'Of. •.•. in ieder Beval aan de radio!
·Er was eens een tijd- en heus het is nog niet zo lang geleden - waarin men het liberalisme dood verklaarde. Wat door de liberalen werd voorgestaan zag men als oude koek, wat de liberalen zeiden was bet aanhoren niet meer waard. Het hoogtepunt van die sprookjestijd vormde de peliode onmiddellijk na onze bevrijding van de Duitse overheerser, de glorietijd dus van Schermerhom en zijn nieuwlich·
ters. Wie zich toen nog politiek-vrijzinnig durfde noemen, was het aankijken nauwe- liJks meer waard; hij kon alleen no~ be- lá.ngstelling trekken: als fossiel, overge- bleven uit een ver verleden.
Gelukkig dat zich enige dier fossielen hebben' 6eráden ovér de' vraag welke nîeu-
vfe toepássing aan het vrijhèids~l k~ll . woid~p 'gegeve~. gelukkig dat: ·zv·. 4e
vporbereidènde . arbèid voor een nieuwe liberale partij hebben verricht, gelukkig
WaS het, dat mr. Stikker op hun verZoek bereid werd gevonden mede die nieuwe partij te stichten en er het voorzitterschap van te bekleden. Juist vijf jaar geleden speelde zich dit af. Toen kwam de Partij van de Vrijheid tot stand, welke als uit- gangspunt van het door haar opgestelde Beknopt Program stelde: "De eerste be- ginselen van een op Christelijken grond- slag berustende samenleving als de Ne- derlandsche zijn: de vrijheid, de verant- woordelijkheid, de sociale gerechtigheid."
Het liberalisme in Nederland begon langs die weg zijn periode van hernieuwde opa gang. Onze partij - als gevolg van de bundeling van alle liberale krachten thans de Volkspartij voor Vrijheid en Democra- tie geheten - staat nu midden in de pu- blieke belangstelling en ook in die der politici.
Het verhaaltje over de dood is ver- stomd. Onze tegenstanders kunnen slechts '\•aststellen, dat wij de dood hebben over- leefd. Onze twee grote mannen, Oud als politiek leidsman van fractie en partij en Stikker als minister, dwingen respect af door hun grote kunde en prachtige arbeid.
Hun houding in de Nederlandse politiek is van grote betekenis.
Het is goed, dat wij ons de positie van onze partij voor ogen stellen nu wij op 16 en 17 Maart de jaarlijkse algemene vergadering van de partij zullen hebben in het Gebouw van Kunsten en Weten- schappen te Utrecht. Niet dat wiJ deze
\•ergadering zullen· moeten maken tot een soort tevredenheidsfeest over hetgeen tot dusver werd bereikt. Maar wel . om uit de bereikte resultaten en de opgedane ervaringen de kracht te putten om onze arbeid voort te zetten. En vooral ook om te beseffen, dat wij bij voortduring onze gedachten moeten·· richten op nadere ·uit- werking van onze ~ginselen en op haar toepassing in de praktijk. In dit opzicht biedt de agenda goede punten, waarbij wij in het bijzonder denken aan de behande-
lin~van het concept-Werkprogram, waar-
in de . concretisering is opgenomen van een prachtige hoeveelheid stof.
Onze partij heeft een belangrijke taak
· bi het Nederlandse politieke leven en het
'fà daarom· zo verheugend~ dat talrljkè coin~
11\~ ···~ t\jd· ·gêwerirt hebbe~.,M,n dé opstelling van dat. concept-Werltpro·
gram. Deskundigen op velerlei gebiéd heb- ben de vraagstukken bestudeerd en heb- ben hun bijdragen geleverd. Daarna is het geheel aan de afdelingen voorgelegd en wij weten, dat ook daar weer het con·
cept met de nodige zorg is bestudeerd;
zelfs hebben verscheidene afdelingen op haar beurt weer commissies benoemd.
Wie dit alles overziet mag vaststellen, dat er in alle geledingen van onze partij een diep besef is van de positieve bijdra- gen, die onze partij dient te leveren aan de Nederlandse politiek, vooral wanneer wij mede denken aan de arbeid, die . op onze studie-conferenties word41 verricht, welke conferenties~ door honderden zijn bezocht.
"' *
zo mogen wij zeggen, dat er in onze
· partij een krachtig leven is. Wie, zo- als wij, in de gelegenheid geweest is, de .laatste tijd op vergaderingen te spreken, weet ook uit ervaring hoe er steeds weer een intensivering van de arbeid plaats heeft. Zeker, wij weten, dat er nog ge- weldig veel te doen is. Maar dat mag ons niet weerhouden om de algemene lijn der ontwikkeling te zien. Die gaat krachtig omhoog. En waar dan nog verbeteringen zullen moeten worden aangebracht, daar zullen wij de arbeid ook moeten .aan- vátten. Daarbij mag men er van overtuigd zijn dat die arbeid vergemakkelijkt wordt door de successen die elders en op ander terrein zijn bereikt.
OP Vrijdag 16 en Zaterdag 17 Maart zullen wij weer te Utrecht bijeen zijn.
Lateu velen aanwezig zijn om mede. te
leven op deze hoogtijdagen van onze partij.
De afgelopen jaren hebben algemene ver- gaderingen te zien gegeven, die wel zeer bijzonder waren en die dan ook uitermate druk waren bezocht. De gedachtenwisse- lingen hebben daar op hoog peil gestaan.
Fel en hartstochtelijk is daar vaak ge- sproken, gevolg van de bewogenheid over de geweldige problemen die aan de orde waren. Wij waren toen bezig met wat ons dagelijks bezig hield. Nu zal dat weer ge- schieden bij de bespreking van het beleid der Kamerfracties. Maar daarnaast staat dan, zoals wij boven al schreven, de be- handeiing van het concept-Werkprogram, waarin wij een leidraad zullen vaststellen voor· de in de toelwmst te volgen politiek.
I?~:rrnede zullen wij l;).ereiken dat wij eigen irizichtèn vèrdiepen en ·dat wij aäri ons
·~Ilt ·dUidelijk zullen 1llaken wat van ons
~~ worden verwacht: Dat is van niet te onderschatten betekenis.
Er zal dus op ons congres hard ge- werkt. moeten worden, in het volle besef van de betekenis van hetgeen wij
doen. •
Zeker zullen weer honderden afgevaar- digden en andere leden aanwezig zijn.
Maar laten zij, wie het niet mogelijk is te komen, medeleven met hetgeen gebeurt.
Voor hen willen wij ook te dezer plaatse de aandacht vestigen op het feit, dat de openingsrede van mr. Oud op Vrijdag 16 Maart, dès avonds van 8.05 uur-9 uur zal worden uitgezonden door de radio over Hilversum I, golflengte 402 meter.
De opening van het congres kan ieder dus medemaken. Men verzuime de kans niet!
Hoe lang nog?
Wij zijn reeds de zesde week van de kabinetscrisis ingegaan en men vraagt zich met zorg af: hoe lang nog?
Het is mr. Steenberghe niet mogen ge·
lukken een kabinet te vormen. Gevolg van nog onvoldoende doorgedrongen reali- teitsbesef? Wij weten het niet. Laten wij alleen hopen, dat het thans prof. Romroe moge gelukken een kabinet op brede basis samen te stellen.
Reeds eerder betoogden wij, dat dan elke groepering een offer zal moeten bren·
gen met betrekking tot de door haar ge- stelde doeleinden.' Moge elke groepering tot zulke o-ffers bereid bl\iken!
VltiJREID EN DEMOCRATIE S J1A.U&'r 1111 - PAG. I
IN DE STAD: GERINGER CONCENTRA.'liE-YERMOGEN
STAD EN LAND, HAND IN HAND - NAAR EEN KRACHTIG NEDERLAND
tiet zal de aandachtige lezer stellig niet ontgaan zijn, dat in onze be- schouwingen telkens de nadruk gelegd werd op de betekenis van het platteland als bron van volkskracht. We wezen in dat verband op de groei der steden tengevolge van het bevolkingsoverschot ten plattelande., (de trek van het lànd naar de stad), op het gevaar van emigratie (van plattelanders, die naar het buitenland emigreren en zo niet meer hun belangrijk aandeel in de aanvoer van nieuw bloed in de steden hebben) en op het hoge percentage geestelijker leiders, dat van het platteland afkomstig is. We zijn ons echter. _,olkomen bewust, dat het begrip platte- landsbevolking veelomvattend is. Of ànders geformuleerd: er zijn grote verschillen in de plattelandsbevolking van ons land. De bevolking van het Zeeuwse platteland ·verschilt van die van de Friese wouden, die van het Noordhollandse van die van de Peel en zo verder. Het is gevaarlijk te spreken over achterlijke streken, al weet een ieder wel, dat de levens- omstandigheden in verschillende plattelandsgebieden in de loop de1' eeuwen oneindig verschilden. We beschikken nog altijd niet over vol- komen betrouwbare intelligentie-tests. Nemen we bijv. het feit, dat de destijds ten onzent gehanteerde legertests stellig geen weergave lever- den van de werkelijk zuivere intelligentie der geteste recruten, maar stenig ten zeerste beïnvloed waren door wat we noemen de algemene ontwikkeling van de proefpersonen. Bij een hoog ontwikkelingapeil van de geteste werd het intelligentiequotient onmiskenbaar beïnvloed, indien er sprake was van weinig of gebrekkig onderwijs werd het evenzo ge- drukt. We komen op deze kwestie straks nader terug.
opvatting, dat het platteland een bron voor volkskracht is, wel wat in het nauw. Immers het staat wel vast, dat de gezinsrijkdom ten plattelande groter is dan in de steden. Van Kop- pen zegt. daaromtrent iD zijn boekje:
"Het dogmatisch karakter, het nau- wer verband tussen geestelijkheid en gelovigen en het feft; dat de· Booms- Katholieken een belangrijk deel van de plattelandsbevolking uitmaken, zullen wel redenen zijn, waarom deze groep krachtiger dan welke andere ook zich tegen de geboortebeperking verzet." Hij maakte deze opmerking bij hetgeen Dr. Van Binte over de vruchtbaarheid per 1000 gehuwde vrouwen van elke godsdienst vond,
n.l.·>
Geret .. Kerken Ned. Herv. Kerken Ev. Luth. Kerken Doopsgez. Kerken Remonstr. Kerken Rooms-Kath. Kerk
167.&3 130.66 92.62 72.54 60.28
In Engeland heeft Dr. c. Burt ge- constateerd, dat de stad me~ haar laag geboortecijfer een hogere mate aan intellect herbergt dan het platte·
land, terwijl Lewls vond, dat het aan- tal zwakzinnigen van de stad en die van het platteland zich verhouden als1:2.
In ,,De polen van hd lntelleet"
merkt Luning Prak o.m. op:
"Noemen we de knapste 10 % recruten klasse A, dan tellen alle steden meer dan 10 % A's, enkele zelfs het dubbele. Maar diverse landelijke gewesten tellen maar 3-4 % A's. De onnozelste 10 % recruten rubriceren we in klasse D. In enkele streken stijgt het. aan·
tal dezer achterblijvers tot · ·!!5 %.
Maar in de grote steden daalt het percentage tot 3-4 %."
Waar blijven we nu met onze ver- ..nderstelling, dat verhoudingsgewijs het platteland de meeste geestelijlte leiders oplevert? (Zie vorig artikel.) Tja, een moeilijkheid, die we niet over het hoofd zullen zien.
Allereerst al willen we opmerken, dat ongeveer 40 % van de re<'ruten niet getest is, omdat zij wegens te kleine gestalte of op grond van me- dische bezwaren werden afgekeurd.
Tweedens menen wij, dat de gebruik- t!.' tests allerminst de invloed v-1n de algemene ontwikkeling uitgeschakeld hebben. Chr. A. van Koppen merkt hieromtrent in zijn dezer dagen ver- schenen brochure t) op: "Russische onderzoekers kwamen omstreeks 1924 tot de slotsom, dat de Amerikaanse tests niet deugden als middel (>m de intelligentie te meten. Het lager ont- wikkelingspeil in de Sowjet-Unie drukte de door deze Russen gevon- den intelligentiecijfers van hWl volk zozeer, dat onhoudbare uitkomsten werden verkregen. Er bestaan gege- vens, die erop wijzen, dat ook de Nederlandse Legertest hieraan niet ontkomen Is.
De Legertest viel uiteen in een Intelligentietest en een test voor de Algemene Ontwikkeling. De re- sultaten van laatstgenoemde test droe- gen direct bij tot het bepalen v:tn het intelligentiegeval en wel op zodanige wijze, dat 10 % van het behaalde ln- tellirentiecijfer berust op die presta- ties. Bovendien doen verschillende vragen in de intelligentietest mede een beroep op de algemene ontwik- keling.
Met correctie van de milieu-invloed kwam men tot andere uitslagen. Bijv.
Gemiddelde Intelligentie grondwerker werd van 52.8 toen 69.69
zeevisser 61.5 68.88
landbouwer 6i.8 " 81.26 onderwijzer 151.2 ., 133.11 student 151.8 " 136.35 De rangorde werd geheel anders:
verschillende proefpersonen schoven verscheidene plaatsen omhoog en an·
dere zagen zich meer dan eeJt num•
mer lager gezet.
Intussen moeten we ook de aan- dacht vestigen op wat Luning Prak constateerde bij een onderzoek over 500 jongens in Brabant '>.
208.83
W e staan dus voor dit probleem:
verschillende onderzoekers to- nen aan de hand van statistisch ma- teriaal aan, dat geboortebeperkiDg ongelukkigerwijs werkt als intelli•
gentie-test, de geboortebeperking ten plattelande geringer is dan in de gro- te steden en dienovereenkomstig ten plattelande verhoudingsgewijze meer grotere gezinnen voorkomen dan In de steden en anderzijds het platteland in belangrijke mate de geestelijke lei- ders levert.
Een vergelijking tunen LQ. en het aantal kinderen per gezin leidde tot·
deze. staat:
I.Q. Gem. aant. kind.
per gezin 121-130
111-120 101-110
4.57 5.17 5.59 5.95 6.28 6.75 91-100
81-90 71-80
Met andere woorden: Het I.Q. daalt bij toemune van het aantal kinderen per gezin. Vandaar de ult$praak van Luninr Prak: ",n verrassend snel tempo beeft de geboortebeperking aanhangers gevonden en ongelu:~ki
gerwljze functionneert zij als een in- telligentie-test" 3).
* :(: *
0 ok andere onderzoekers kwa- men tot soortgelijke constaterin- gen. Met dit al komen we met onze
%it er maar mee.
Hoe komen we hier uit?
Dr •. Van BJnte maakte destijds d§lze opmerking: "Het verStandelijk poten- tieel achten wij ten plattelande gro- ter en krachtiger dan in de stad. Het is een conclusie, die na een 14-;Jarig
\lerblijf te midden van het platteland en na veel studie getrokken wordt . Moet worden, intellect-tests ten spijt" 5 ).
Men zal dit wellicht een allesbehal- ve wetenschappelijk verantwoorde bewering vinden. Inderdaad, het is 'n
Met een hele, grote, onverteerbare kabinetscrisis in zijn maag.
De eon schijnt over de stad.
De klokken van Amsterdam klinken klaar en helder nu de lucht wat ruimte m04kt voor de lente.
Zo, uit zijn hoge venster gezien, strekt de wereld zich pro- bleemloos voor het oog en het hart van deze burger uit. De daken van Amsterdam zijn van een bekoorlijk steeftrood en boven de gracht, onder hem, zwieren zwenkend de meeuwen.
Maar Steenberghe heeft bedankt.
Ik hoor de monotone roep van een man op de hoek van de straat. De bloemenman van 's burqers lw11rt~e. Zijn 11olle mafl.d
i.~ een vers gelia"k, één plek poëzij in het zonlicht op de smalle straat: tulpen van allerlei tint in een rand van donzige wilgen-
katjes.
Maar Steenberghe heeft bedankt.
En nu begint het vrij kwartier van de school. De kinderen stormden naar buiten en het driftig, jong geluid van hun spet komt door mijn open raam binnen in mijn kleine 1Dt!Teld en vervult haar met de zorgeloze vreugde van uUes wat jong en goed is in de wereld. Een best geluid. De schoonste muziek op aarde.
Maar Steenberghe heeft bedankt.
Ik denk aan de hele wereld. En dat er, ergens in de Stille Zuidzee, op een wit strand, mensen lopen in de zon onder de palmen langs de schuimige branding van de zee. Zij weten.
misschien niet eens waar Nederland ligt. Zij hebbqn misschien nog nooit van Vader Willem en professor Pikinsky gehóórd.
Laat staan dat zij zorgen zouden hebben om wat mijn goed burgerhart benart.
Maar Steenberghe heeft bedankt.
Zo wordt dit een grauwe morgen in de eerste voo,.jaarszon Het zwerk gaat schuil achte1· wolken burgerzorg. Wie luistert nu naar de klaterende stem der kinderen? En wie lust het in deze zorg bloemen voor zijn raam te zetten?
Steenberghe heeft bedankt.
Wie zal nu de parlementaire hoop-en-toeverlaat gaan worden voor het angstig hart van
DEZE BURGER?
mening, die niet door Van Hinte be- wezen werd aan de hand van cijfer- materiaal. En toch zijn wij van me- ning, en precies op dezelfde gronden, dat Van Hinte volkomen gelijk heeft.
,We willen er echter alleen enkele din·
gen aan toevoegen. Laat ontslo~en ge- bieden, streken, waar men eeuwen achtereen geïsoleer·' geleefd heeft, inteelt ontstellend groot was, zullen een geheel ander beeld vertonen dan het platteland, dat al eeuwen betrok•
ken is bij handel en verkeer, en des- ondanks toch het karakter van het platteland behield.
A Is het om de meting van het intellect gaat, moeten we be- denken, dat allere~rst al diverse func- ties daarbij gemeten worden.
We spreken over kennis, paraatheid van kennis, het denkproces, waarbij de twee eerstgenoemde nodig zijn en belangstelling, concentratie. fantasie.
tlecundaire fWlctie, vermogen tot ab- straheren, tot totaalconceptle, enz.
evenzeer een belangrijke rol spelen.
Het gaat dus om een totaal van in·
tellectuele functies.
Gaat bet om een beschouwing van de eindresultaten van de vorming (opvoeding en onderwijs), dan weten wij, dat niet alleen de intelligentie de doorslag gegeven heeft, maar vooral ook de wilskracht een belangrijke rol vervulde, de omstandigheden als rustig kunnen studeren,· veel frisse lucht, weinig afleiding, enz., enz. niet zonder grote betekenis geweest zijn.
* * *
W ie, als wij, jaren achtereen werkte tèn plattelande en daar- . na m de grote stad, weet, dat er juiSt
ten aanzien van het hierboven ge- noemde grote verschillen bestaan tussen stads· en dorpsklnderen, bet stads· en plattelandsmilieu. Het zijn vooral die verschillen, welke in vele gevallen het eindresultaat beïnvloe- den. Een enkel voorbeeld: nagenoeg alle onderwijsteleurstellingen in de steden kunnen voor verreweg het overwegende deel geschreven worden op de rekening van het te geringe vermogen tot concentratie of als men anders wil van de te grote afleid·
baarheid. Op het gebied van kennis en paraatheid daarvan, is het stads- kind het dorpskind vér voor en is de stad rijker aan mogelijkheden.
Hetzelfde doet zich voor ten aan- tien van het denken op abstract ni•
veau, dat het stadskind gemakkelij·
ker valt dan het kind ten plattelande, dat lang blijft denken in de sfeer van het concrete, het aansch•mwelijke (vandaar mogelijk het hoge percen- tage bedrijfsleiders, waarover we reeds. een vorige maal spraken), maar Ietten we op de wilskracht, op het doorzettingsvermogen, dan valt het iedere dorpsonderwijzer op, dat de plattelandsjeugd verbeten aan zijn taak bezig is gedurende een periode.
1n welke het stadskind i>l zeker vijf of meermalen even moest rusten.
Daar een belangrijk aa.'1tal factoren bij de intelligentie-test aan de me- ting ontsnappen en anderzijds v~
seheidene functies onmeetbaar zvn, moet men o.i. wel tot de cónclusie komen, dat bij de huidige stand van zaken tegenstrijdigheden als waar- over ons artikel handelde, niet uit- blijven kunnen. En dat een niet door cijfers bevestigde bewering als die van Dr. Van Hitlte, in feite de waar- heid dichter benaderen kan, dan de talrijke conclusies, welke getrokken kunnen worden uit het. voorhanden zijnd41 materiaal.
V.M.
1) De daling van het nationale in- telligentiepeil (R.K. Weeshuis, Til- burg).
~) De polen van het intellect i Am·
sterdam, 1948).
3) School, beroep en aanleg (Gro- ningen, 1932).
4) Zie Koppen, pag. 21.
5) Stad en Land <Wereldlliblio- theek, 1943),
VAN WEEK-TOT WEEK
Psyclwlogie
De burgemeester Jean Paul David, van Man.
tes aan de Seine, heeft blijk gegeven een bekwaam psycholoog te zijn. Zo heeft hij o.m.
een anti-communistische propaganda ontworpen, waarbij hij gebruik maakt van grote sluitzegels, die worden geplakt over de hoeken van com·
blWlistische aanplakbiljetten. Op deze sluit·
&eJels staat de pakkende en suggestieve leuze tt> lezen: ,.Thorez moet vrij!" Gelijk bekend, is Thorez, een van de kopstukken van de Franse communistische partij, nog steeds de gevangene van Moskou. De tekst van de sluitzegel sugge- reert thans met dezelfde woorden die steeds door de communisten zelf woroen gebezigd als een van hun geestverwanten door de "kapitalisti·
ache regering'' is gearresteerd, dat Thorez op het matje is geroepen. De burgemeester heeft nog meer van dergelijke vondsten en zij lijken ons in psychologisch opzicht zeer geslaagd, om·
dat hij zich van dezelfde taal bedient als zijn communistische tegenstanders. Een taal, die door de massa het makkelijkst wordt verstaan en daardoor ook zeer licht aanspreekt. Met een dergelijke eenvoudige methode brengt men de massa eerder op de hoogte van de waarheid en drukt men de communistische helden sneller in een hoek dan met vele hoogdravende en ge- leerde beschouwingen. Burgemeester David apreekt in ieder geval rechtstreeks en zonder onnodige omwegen tegen zijn medeburgers, zodat
~ meteen weten waarom het gaat. Deze !lletho·
de kan eveneens voor ons land zeker aanbeveling verdienen.
J( wanselen
V olgens Dallin, i!en Russisch vluchteling, heeft het woord .,Blet" in Rusland de laatste tiJd oppng gemaakt en doet het wonderen. Dit wool'd heeft betrekking op het verhandelen en vt>rkwan·
88Jen van allerlei verbruiksartikelen "achter Ut"
toonbank" en het betekent zo ongeveer hetzelfde all het organiseren van de zwarte markt. Dit alles atr.at te lezen in het boek van Dallin geJ1aamd:
.,llet nieuwe Sowjet-rijk". Uit zijn beschrijving blijkt o.m., dat de omvang van deze .ongeoorloofW:- handelspraktijken en omkoperijen verbazingwek•
kend is. Volgens de schrijver,. die secretaris is van aa Bond voor Vrij-Rusland en als zeer deskundig tn de Russische aangelegenheden woràt be•
ll(lbou.wd, is de Sowjetregering van het :oestaan van deze praktijken volledig op de hoogte, doch oeemt er geen maatregelen tegen. Zij be.ct·houw&
.,Blet" als een hulpmiddel om de normale gar.t van zaken te bevorderen. Als voorbeeld haalt ülj de Russische huisvrouwen aan, die in de winkel
d~ kleren die zij wensen te kopen, niet kunne•' kJljgen en daarom haar toevlucht nemen tot ,,biet". Met arbeiders en vooral arbeidsters uit do telttielfabrieken schijnt gewoonlijk wel wat te !lt:·
glnnen te zijn. De vuilnisman verwacht van de g~;:
wone burger een fooi, omdat "zijn wagen anders te vol is, zodat hij alleen maar de vuilnisenm1ers van de hoge ambtenaren en van de re~ringsge•
bouwen kan leeg maken". Een timmerman smok·
kelt zoveel hout mee naar huis als hij nodig heeft em alles op te knappen en kleermakers weten hun toewijzingen altijd te verhogen door gekwallS(>l.
De politie houdt wel eens razzia's. maar Zt»dra zij
een tevoren vastgesteld aantal arrestanten heeft ingerekend, houdt zij op en .,biet" herneemt al zi;in rechten. Toen wij het bovenstaande in ,,De VolKse krant" lazen, waaraan wij een en ander ontlenen, konden wij ons niet onttrekken aan een glimlacp, denkende aan het misbaar dat de beren commu·
nisten maken als zij het hebben over de gang van zaken in de .,kapitalistische samenleving".
Uit dit Russische voorbeeld blijkt in elk geval weer duidelijk, dat een mens maar een mens blijit, ook al wordt hij gedrild en beïnvloed in e<!n come rhunistische heilstaat. Economie is nu eenmaal eer.
moeilijk vak en het blijft moeilijk zelfs al bestu•
deert men het door een rode bril.
Salaris
De Franse communist Thorez beeft ontangs·ruet alleen door zijn "reis., naar Rusland de aan•
dacht op zich weten te vestigen, zijn salaris als parlementslid wordt in Frankrijk eveneens veel besproken. Zo hebben de leden van de Franse Assemblée onlangs hun honorarium verhoogd van 10.000 tot 117.300 francs (1280 gulden) per maand.
Nu gebiedt de objectiviteit er onmiddellijk aan toe te voegen, dat, gezien de dure Ievensstandsard in Frankrijk, een dergelijk bedrag niet buitensporig hoog kan worden genoemd. Anders ligt evenwel het geval bij Thorez, die het dubb~le salaris - maandelijks 2560 gulden - in de wacht sleepte in verband met het feit, dat zijn echtgenote eveneens lid van de Assemblée is. Nu vinden wij dit niet zo erg, ware het niet, dat de communisten steeds hun mond vol hebben over de cumulatie van in•
komens, in het bijzonder als het gaat om vereni·
ging van functies op politiek terrein. Uit dit staal•
tje blijkt opnieuw, hoe zeer het spreekwoord: ,.let wel op mijn woorden, maar zie niet naar mijn da·
den", op de communistische broeders van toepas- sing is. Het zou zeker aanbeveling verdienen als dergelijke staaltjes onder de Nederlandse arbei·
ders - en vooral onder de met de communisten sympathiserenden - wat meer bekendheid kregen.
Denta~ol{ie
De heer Voskuil hield Zaterdagavonrt 24 Febr.
zijn gebruikelijke commentaar voor de V.A.
R.A.-microfoon. Hij sprak in hoofdzaak over de kabinets-crisis.
Naar aanleiding van de rède, welke Mr. Oud in Amsterdam gehouden heeft en waarbij deze, in verband met de· opdraeht aan Mr. Steenberghe tot vorming van eèn nieuw kabinet, de benoeming in 1913 van Mr. Cort van der Linden tot formateur • in herinnering bracht, zei de heer V. dat in hem een ondeugende geda~hte cm~P'""l'n ,., ···~~ ·T;l vroeg zich af of het misschien de bedoeling van de heer Oud was om even als ~n llllJ ecu r'-o."• •• ,g zonder socialisten samen te stellen. Mogen we eerst even in herinnering brengen dat de samenstelling van het toenmalige Kabinet zonder socialisten, aan laatstgenoemden zelf te wijten was. Hun waren twee zetels in de regering aangeboden, maar de socialisten wensten niet aan de regering deel te nemen. niettegenstaande mannen als Vliegen voor aanneming van de portefeuilles gepleit hadden.
De heer Voskuil gaat in zijn commentaar dan op deze ,.ondeugende gedachten" voort om tot de con•
clusie te komen dat het deze keer niet lukken zal
om een regering zonder de socialisten te vormen.
Maar waarop grondt de heer V. deze onderstel·
ling ten opzichte van de "ware bedoeling" van Mr. Oud? Er is geen enkele aanleiding toe. Lezen we niet in ,,Het ~rrije Volk" waarvan de heer V.
de hoofdredacteur is, in het verslag over de ver.
gadering van de V.V.D. in Amsterdam:
Mr. Oud verdedigde nog eens uitdrukkelijk waarom hij het liefst een kabinet zou zien met vijf katholieke ministers, vijf socialistische en vijf ministers van de zogenaamde "derde macht,.
bestaande uit mensen van V.V.D., C.H. en A.R.
Hier is door Mr. Oud uitdrukkelijk vastgesteld in een openbare vergadering dat hij het liefst een kabinet zou zien met vijf socialistische ministers.
Dit heeft de heer V. ook ~elezen, toch wil hij Mr.
Oud in de l!éhoenen schuiv:en plarui.en .te hebben de socialistè(l uit te sluit((iq. · Dit waren geen ,.on~ende gedachten" van de heer Voskuil, dit was demagogie en nog wel voor de volle honderd procent.
Na tien jaar
0 nder zeer grote belangstelling is Zondag de Februaristaking van 1941 te Amsterdam her·
dacht. Tien jaren zijn inmiddels weer verlopen, nadat Nederlandse mannen en vrouwen van een geheel uiteenlopende gezindheid in Amsterdam demonstratief protesteerden tegen de onmenselijke Jodenvervolging, die door de Duitse bezetter ook in ons land werd toegepast. Dappere Nederlanders uit een geheel verschillend politiek en economisch milieu stonden destijds schouder aan schouder en trotseerden de grootste gevaren. Gevaren zo groot.
dat zij vaak van hun leven niet zeker waren.
Thans Zijn tien jaren verstreken. De eens zo sterke en uit de nood geboren eenheid is .verscheurd. De communisten hebben deze Februari-staking oP hun eigen wijze willen herdenken en zo kon het gebeuren, dat men Zondag j.l. in de hoofdstad twee afzonderlijke stoeten kon waarnemen, welker formatie werd ge~nspireerd door een en hetzelfde doel. Het is wel zeer pijnlijk dit na tien jaren te moeten constateren. Pijnlijker nog is de omstan··
digheid, dat een groep Nederlanders, die tijdens de bezetting bun leven waagden om te strijden voor de vrijheid en teg~n de dictatuur, thans zelf een stelsel aanhangen en pr.opageren, dat zo mo- geli;k nog erger en .perfider is_ dan·het voormalige Duitse Nazi-dom. Uit deze ontwikkeUng blijkt we•
derom, hoe zwaar en moeilijk de weg naar de ware vrijheid is, die het mensdom nog zal moeten afleggen. Ook ons geslacht zijn de desillusies ia dit opzicht niet gespaard gebleven. OpnieJ..!W is do vrijheid in gevaar. Thans wordt zij bedreigd van een zijde, waarvan men dit tien jaar geleden voor onmogelijk had gehouden. Reeds door de eeuwen heen heeft men het kunnen zien, dat de ware vrij•
beidsstrijders nimmer voor teleurstellingen ge- spaard zijn gebleven. Niettemin heeft de gedachte van de vrijheid ook in dit tijdsbestel de beste papieren en de wereld zal niet behoeven te wan.
hopen, mits een ieder naar vermogen er toe bij·
draagt, de vrijheld metterdaad te verdedigen. De korte episode, zoals die thans achter ons ligt, moge dan teleurstellend zijn, zij staalt de wil tot door·
zetten en overwinnen en een dergelijke mentali•
telt is in deze dagen ongetwijfeld onmisbaar.
Een laatste woord
(Ingezonden)
I n het nummer van lT Pebnlarl j.l. Lb ik getracht uiteen te aetten wat er gebeurd is door de .,splltting-up.. bij de United States Bt~l Cy, en wat daarvan de gevol- pn waren voor het effectenzegel.
tea.. of aaa .,fbeale mentaliteit" is hier misplaatst. De heer Meyer vindt noch mij, noch de fiscus op zijn weg; zija betoog richt zich te-
narissen opgemaakt rapport, tot welker .ramenstellinq reeds op 5 December opdracht was ge- geven, zou. zo deelde dr. Drees tevens mede, gaan vóór de Kabinets-forma.tie."
i1t het geheel niet om of er van 5 December af een ambtelijke com- missie aan het we:rk was. Op zich..
zelf was dat ai ve.el te laat. Het bezwaar was ·echter dat het kabi·
net-Van Schaik·Drees geen be•
slissingen had genomen op de vi- tale punten van regeringsbeleid.
Het gaat bij het beoordelen van regeringsbeleid om beslissingen of h.et uitblijven van besli&s.l.ngen. En dan rijn wij van oordeel, dat wij t.a.v. de defensie en de daarmede samenhangende maatregelen op economisch, financreel en sociaal gebied de besli&singen reeds lang genomen. hadden moeten zijn. Het o.i. nogal belangrijke argument daarvoor is, dat de noodza.ak van de opbouw onzer defensie zich niet in December is gaan demonstreren, maar nu reeds enige jaren duide- lijk is. Als de heer W essel dat niet ziet zullen wij verder geen pogin- gen doen hem dat duidelijk te maken. Hij leze dan de dagbladen eens om zich op de hoogte te. steL•
len van de uitermate zorgelijke situatie waarin -wij leven.
Het ingezonden stuk van de beer Justus Meyer .,Als het repreaenta·
ttef is ... " tn het num:ner van 24 Februari doet m\1 tot mljn Spijt be·
merken, dat ik er niet in geslaagd bt:n alle misverstanden uit de wereld te helpen.
Indien het effectenzegel geheven werd over het kapitaal, zou de rede- llering van de heer Meyer volkoman Juist zijn. Immers, wanneer de be·
tasting terzake eenmaal was vol·
daan, zou er geen aanleiding bestaan om bij vergroting van het aantal aandelen iet..s te heffen: want het kapitaal is even groot gebleven.
Echter belast de wet nu eenmaal niet het kapitaal, doch de effecten.
Krijgt een aandeelhouder die 2 stuk·
ken had - en houdt - er 4 bij, dan Is er zegelrecht schuldig wegens die t toegevoegde stukken.
Dit is de kern van de fiscaal-tech- lllsche aangelegenheid, die ons bezig houdt. Het gaat louter en alleen om een consequentie van de Zegelwet, die in dit geval met juistheid is toe- repast.
Elke redacbte aan ,,ieta p d pr ....
pa do wet.
J. J. A. PHAFF.
De situatie waarin wij leven
{Ingezonden)
I n het blad van 17 dezer betoogt de heer K(orthals), dat tot nu toe "inderdaad niet was gebeurd wat reeds lang . gebeurd had moe··. n zijn", n.l. het werken "aan defensie- p,annen en aan plannen tot opvan- ging van de economische, financiële en sociale gevolgen daarvan". En nu zou door de kabinetscrisis, die de heer Oud "onbewust" (zie -verslag rede van mr. Oud te Dordrecht, N.R.C. van 17 Februari 1951) heeft veroorzaakt, het demissionaire kabi- net een taak ter hand hebben geno- men, d1e het al veel eerder ter hand had behoren te nemen.
In hetzelfde blad van 1 '1 dezer treft men onder de titel "Onparle- mentaire Flitsen" een artikel aan, waarin o.m. het volgende wordt op- gemerkt:
,.De vaststelling van dat urgen- tie-pro.'1ram aan de hand van een door departementale topfunctio-
Deze mededeling was - volgell$
de schrijver van de "Onparlemen- taire Flitsen" - zeker belangrijk, doch niet nieuw, want .,dank zij de
E' · '7'-, van de uers had men dit
alles al haarfijn in de kranten kun·
1 ... - _(!zen·'.
Hieruit blijkt m.l. duidelijk, dat de opmerking van de heer K<ort- halt), n.l. "dat op die hoofdpunten van beleid... ind-erdaad niet was gebeurd, wat reeds lang gebeurd had moeten zijn", niet juist is. •.ren :hoogste kan men aanvoeren, dat door de kabinetscrisis, het voltooien van een reeds aangevangen taak is bespoedigd. En daarvan kan men m.i.
het 't d~missionaire kabinet geen ver.
wijt maken, noch geeft een en ander aanleiding, de V.V.D.-fractie daar- voor een pluim op de hoed te stek-en ..
Dr. Ir. W. WESSEL.
Naschrift: Wij zouden de inzen·
der willen aanraden het stuk van de heer K. nog eens goed te lezen.
Dan zal hij begrijpen, dat hij ten onrechte de twee in het begin tus•
sen aanhalingstekens geplaatste zinsbrokken van de heer K. aan elkaar koppel&. Het gaat er voorts
Tenslotte geloven wij dat verder geen bewijs nodig is voor de ste:- ling; dat dank zij de door de V.V.
D.-fractie veroorzaakte crisis men zich op die hoofdpunten is gaan beraden en tot besliss:ngen is ge- komen. Ook dat is in de dagbladen meer dan overduidelijk te leze"
geweest- Red.
