MAANDORGAAN
NAADLOZE STALEN BUIZEN
N.V. Riinstaal
vlh J. W. OONK & CO.
ARNHEM
VAN DE JONGEREN ORGANISATIE VRIJHEID EN DEMOCRATIE
Tel. 24941-44 Postbus 42Overpeinzingen bij de Kabinetsformatie
Het is voor degenen, die in opiniëren- de zin willen schrijven over de po- gingen, die nu al twee maanden lang wor- den verricht om ons land een regering te bezorgen, moeilijk om de juiste termen te vinden ter kenschetsing van de gang van zaken. Want weliswaar kent de Ne- derlandse taal een rijke en genuanceerde woordenschat, maar wanneer men niet zijn toevlucht wil nemen tot een ordinair woordgebruik en toch er aan de andere kant geen doekjes om wil winden moet men zich wel beperken tot woorden als
"onbevredigend" of "teleurstellend". Mis- schien kan "stuntelig" nog net door de beugel.
Bij herhaling hebben wij op deze plaats reeds vastgesteld, dat de verkiezingsuit- slagen, die toch maatgevend voor de ka- binetsformatie behoorden te zijn, erop wij- zen, dat de Nederlandse kiezer een voort- zetting wenst van het beleid, zoals dat sedert
1959door het kabinet-De Quay is gevoerd. Als men die constatering als juist aanvaardt, is de gang van zaken bij de informatie- en formatiepogingen laten we zeggen: merkwaardig. Van tweeën één: men formeert op de basis van de lijn- De Quay
àfmen formeert met socialisten en zonder liberalen. Want de politieke - let wel: de
politieke -verschillen in ons volk zijn in hoofdzaak bepaald door het verschil tussen de socialistische en de liberale gedachtenwereld.
* • *
I n de Tweede-Kamerfractie van de Katholieke Volkspartij streeft men echter blijkbaar naar iets anders, naar een derde mogelijkheid. Men is weliswaar geporteerd voor een doortrekken van de lijn-De Quay, maar niettemin wil men graag toegeven aan de druk van de vak- beweging, die eist, dat de kabinetswijn van Wassenaar in aanzienlijke mate wordt bijgekleurd. In het bijzonder dr. Veldkamp houdt in dit verband het been stijf en de K.V.P. reageert daarop, alsof het land zonder Veldkamp in het moeras zou ver- zinken.
Het is duidelijk, dat de innerlijke ver- deeldheid in de K.V.P. - die zich overi- gens niet alleen in de fractie openbaart:
de afdelingen Amsterdam en Nijmegen van die partij denken naar is gebleken zeer verschillend over het optreden van de fractie - het grote struikelblok vormt, wanneer het gaat om de keuze tussen een kabinet met een rode of één met blauwe inslag. Het feit, dat de K.V.P. geen poli- tieke partij in de echte zin des woords is,
maar een organisatie van katholieken met zeer uiteenlopende politieke opvattingen en politieke doeleinden, wreekt zich hier voor de zoveelste keer. Het heeft nauwe- lijks zin om tegen het stelsel van de con- fessionele partijvorming te fulmineren: te veel kiezers wensen daaraan blijkbaar vast te houden. Maar zij is er wel de be- langrijkste oorzaak van, dat een kabinets- formatie zo'n zielige vertoning moet wor- den ... .
* • *
Het is zo langzamerhand wel duide- lijk geworden, dat wij in l1et nieu- we kabinet een aantal zeer beKwame mi- nisters zullen moeten missen. Prof. De Quay zal de toch al geringe lust tot pro- longering van zijn ministerschap zeker helemaal zijn vergaan door de wijze, waarop zijn eigen partijgenoten hem te- gemoet zijn gekomen. Prof. Zijlstra - misschien eerder homo economicus dan·
homo politicus, maar ongetwijfeld een uit- stekend minister- heeft ook bepaald niet een aanmoediging gekregen om aan te blijven.
Evenmin mag men rekenen op een terug- keer van minister Korthals, een politicus met een voortreffelijke staat van dienst.
Velen van ons hebben de heer Korthals
l~ren
kenne.n als een integer man. Dat hij zich- ovengens volkomen terecht - niet kon verenigen met de dilettantistische wijze, waarop de V.V.D. vorig jaar meen- de enkele belangrijke zaken te moeten afdoen, maakt hem nu voor de Tweede- Kamerfractie van zijn intussen enigszins gesaneerde partij onaanvaardbaar; wij zijn zo vrij om dat ten zeerste te betreu- ren.
* •
*Hoe men over dit alles nu ook moge denken, het staat wel vast, dat het eindeloze geïntrigeer rond personen, ge- sloten akkoorden en compromissen waarbij soms zelfs een beroep op de
ethiek wordt gedaan - het aanzien van de politiek en van de politici in ons land geen goed heeft gedaan.
Wanneer de taxichauffeur in zijn klaag- zang over het slechte zomerweer in één adem een vergelijking trekt met de kabi- netsformatie dan spreekt dat boekdelen.
Het betekent een voortdurend verder gaand ondergraven van het vertrouwen van de kiezers, dat een ernstig gevaar vormt voor de democratie, die door de merkwaardige stunts van Landbouwschap en andere instellingen toch al een gevoe- lige deuk heeft gekregen.
* • *
Minister
M~rijnen,die al in een eer- der stadmm tot veler verbazing als toekomstig . minister-president was ge- doodverfd, Is op het ogenblik, dat deze re- gels worden geschreven, met de formatie
va~
een kabin_et belast. Misschien zal hij er mderdaad m slagen om zijn opdracht tot een einde te brengen. Maar voor ons blijft het voorlopig nog een moeilijk te beantwoorden vraag of men in dat geval wel van een goed einde zal mogen spre- ken.
Aan de totstandkoming van het kabinet- Marijnen zal dan immers zoveel troebel geharrewar zijn voorafgegaan, dat bij voorbaat al zeer veel goodwill is ver- speeld. De heer Marijnen is nog te zeer onbeschreven blad - in algemeen poli- tieke
~.inalthans - dan dat men gerust kan. ZIJn op de_ kans om in korte tijd de nodige. goodwill op te bouwen. Zitting nemen m een dergelijk kabinet lijkt daar- om niet meer zo aantrekkelijk.
* * *
(Bij het ter perse gaan van dit nummer is mr. Marijnen inderdaad in zijn formatie geslaagd, hetgeen bovenstaande overwe- gingen o.i. overigens niet aantast).
EVERT HOVEN
't Peerd van Ome Loeks tS dood, maar. • • HET CONGRES LEEFT!!
Groningen, 26 en 27 october 1963
De Nederlandse politieke partijen (VI I I)
Het Gereformeerd Politiek Verbond en De Boerenpartij
Het Gereformeerd Politiek V·erbond is opgericht in 1948 door de in 1944 als bezwaarden uit d'e gereform,eerde kerken getreden gereform·eerden onder- houdende artikel 31 K.O. De synodale leeruitspraken van juni 1942 beteken- den in de gereformeerde' k·erk ·een splitsing in twe,e kamp,en.
De grootste groep bleef de ARP trouw, de Iater·e oprichters van bet GPV maakten be·zwaar tegen "de opportunistische lijn in de politiek der ARP", t.egen de "door Kuyper in de part.ij van Groen van Prinsterer gevoegde na- tuurr,echtelijke be.ginselen". ·
De zgn. Vrijgemaakten - zij die stelden, dat zij de confessionele leer van de Bijbel zwaarder lieten wegen dan de natuurrechtelijke leer van de natuurgeboden-kwamen in 1948 bijeen op het Congres van Gerefor- meerden te Amersfoort. Op dit con- gres werden enige resoluties aange- nomen waarin de AR-natuurrechte- lijke theorieën, de leer der plurifor- miteit der kerk, en de synodale hiërarchie, werden afgewezen.
Toen de leiding van de ARP weiger- de de wensen van de Vrijgemaakten te volgen, werd het GPV als "lande- lijk verband van gereformeerde kies- verenigingen" opgericht.
Jan
Pieters~oonCoen
Het GPV wil, blijkens haar verkie- zingsmanifest van 1963, uitgaan van de Bijbel èn van de belijdenis van de Christelijke kerk. Zij wil verder gaan in de richting, die door Prins Willem van Oranje, Prins Maurits, Jan Pie- terszoon Coen, e.a. is gewezen.
Nederland moet niet geïntegreerd worden in een federaal Europa, wel moet het trouw blijven aan de Navo, immers dit "is geen politieke super- staat, maar een militair verbond".
De Nederlandse regering dient er- kenning na te streven van de Zuid- Molukse souvereiniteit.
Het GPV stelt zich op tegenover het Handvest van de Rechten van de Mens, omdat niet de Rechten van de Mens, maar de geboden uit de Bij- bel de normen voor ons leven dienen te geven.
Het GPV acht de positie van ons Vorstenhuis in gevaar, evenals de geestelijke vrijheden als ons land toetreedt tot een federaal Europa, dat grotendeels rooms-katholiek en
christen-democratisch zal zijn.
In haar verkiezingsmanifest vraagt het GPV tenslotte voor de Koning de macht, om de grote lijnen van het regeerbeleid te toetsen aan de Grondwet, en om de, naar het in- zicht van de Koning, ongrondwetti- ge wetten en maatregelen, onverbin- dend te verklaren.
l(ampen
Door het Verbond worden uitgege- ven "het Gereformeerd Gezinsblad"
onder redactie van P. Jongeling, en het weekblad "de Reformatie" on- der redactie van prof. J. Kamphuis.
Bij de laatste Kamerverkiezingen behaalde het GPV 46.273 stemmen.
Hieronder een overzicht:
in 1952 0.7 üfo van de stemmen 56 0.56
59 0.66
en in 1963 0.74°/o van de semmen.
Waren er in 1952 150 Kamerzetels geweest, dan zou het GPV reeds in dat jaar in de Kamer vertegenwoor- digd zijn geweest. Nu moest het wachten tot 1963, want in 1959 kwam zijn toenmalige lijsttrekker de heer Laning 25 (!) stemmen te kort om een zetel te verwerven. Thans is de heer Jongeling er in geslaagd het GPV in de Tweede Kamer vertegen- woordigd te doen zijn.
Het GPV vindt haar aanhang vooral in de provincie Groningen (3,70/o);
van de steden is het Kampen, de plaats waar de Gereformeerde Ker- ken onderhoudende artikel 31 K.O.
een theologische hogeschool hebben, dat met 8,8 procent van de stemmen de kroon spant.
l(roon
De Kroon spant. Het spant om de Kroon, dat is wel een zeer belang- rijk punt uit het program van het GPV. Ook in haar televisie-uitzen- dingen heeft het Verbond van uit de zeventiende eeuw stammende oran- je-gezindheid blijk gegeven. Het GPV is zeer bevreesd, dat in een toe- komstig federaal Europa geen plaats meer zal zijn voor ons Vor- stenhuis. Misschien is het om die reden, dat het Verbond de Kroon meer macht wil geven?
Hoe dierbaar ons Vorstenhuis mij ook is, dit gaat toch te ver, het is een aantasting van de democratische rechten, die ons volk in de negen- tiende eeuw heeft verkregen. Ik vraag mij trouwens af of onze Kroon met dit streven van het GPV gelukkig zal zijn.
Maar het streven van het GPV zal wel een streven blijven. Het verbond grijpt in haar gedachten en wensen terug op een (groot) verleden. Maar het gaat om de toekomst, en die is niet gediend met een verdere ver- splintering in ons parlement en met
ideeën, die Jan Pieterszoon Coen niet misstaan zouden hebben.
H. WIEGEL Dr A. J. Verbrugh, secretaris van het GPV, zij hier dank gebracht voor het mij verschafte materiaal. H. W.
De Boerenpartij
Jarenlang is de heer H. Koekoek, voorzitter van de Bot<renpartij, in zijn woonplaats secretaris van de CHU geweest. Maar in 1956 had hij genoeg van de CHU, "want die is helemaal niet voor bedrijfsvrijheid.
En die Kikkert is maar een doodge- wone veenarbeider". Meer nog dan tegen de CH, fulmineert Koekoek tegen de AR: "die bedriegen de boel". Ook dr. Mansholt kan geen goed doen.
In het urgentieprogram, waarmee de Boerenpartij in 1963 de verkiezin- gen is ingegaan, staat als punt 15:
vervanging van oud-minister Mans- holt in de EEG-commissie door een rechts-georiënteerde figuur.
"Marijnen is beter dan Mansholt, die heeft geen oneerlijke dingen gedaan".
Ook de ambte!laren staan bij de heer Koekoek niet goed aangeschre- ven: "alle overbodige ambtenaren moeten weg. Die moeten hun eigen kost verdienen. Ze bemoeien zich overal mee. 't Is ja vreselijk."
Afschaffing A.O. JJ7.
In het al eerder genoemde urgen- tieprogram wordt door de Boeren- partij o.m. geëist: afwijzing van de totale coöperatieve staat (of wordt
corporatieve staat bedoeld? H.W.);
afschaffing van de namaak-fascisti- sche schappen; afschaffing van de verplichte AOW, omdat dit de duurst denkbare verzekering is en verslap- pend werkt op de volkskracht, daar- voor in de plaats vrijstelling van be- lasting tot een inkomen van f 5.000 opdat de kleine zelfstandige zelf kan sparen; vrije handel in land- bouwprodukten; beëindiging van d~
discriminatie en eenzijdige voorlich- ting door allerlei overheidsinstanties, die er op uit zijn de zelfstandig werkende mens het leven moeilijk te maken.
micilie houdt vele sigarenboeren en duivenmelkers, toch is dit een getal, dat door weinigen zal zijn ver- moed. Maar in ernst, het geeft ons toch wel een indicatie waar wij de Koekoek-kiezers moeten zoeken.
Ten eerste op het platteland, waar vele boeren ontevreden zijn over het landbouwschap en vooral over de verplichte heffingen, die zij dit schap moeten betalen. Misschien biedt een vrije stemming onder alle boeren over het schap een oplossing?
Ten tweede in de grote steden en in de villadorpen, waar vele Telegraaf- lezers, lopend in de Gansenpas, van hun afkeer van de PBO en de hoogst merkwaardige gang van zaken in Hollandsche Veld hebben blijk ge- geven.
Door de landelijke vereniging voor Bedrijfsvrijheid in de Landbouw, waarvan de heer Koekoek voorzit- ter is, wordt uitgegeven het blad
"de Vrije Boer". De Boerenpartij deed voor het eerst in 1959 aan de verkiezingen mee. Toen behaalde de partij 0.650/o van de stemmen. In 1963 2.13°/o (133.094 stemmen).
De grote winst van de Boerenpartij is niet zo gemakkelijk te verklaren als de heer Koekoek meent: "de burgers willen volle melk en de boeren vrijheid". Maar misschien heeft hij gelijk, wij zullen de ko- mende vier jaar weten wat voor po- sitiefs de Boerenpartij te bieden heeft.
De partij, die thans met 3 leden in de Tweede Kamer vertegenwoordigd is, vindt haar aanhang vooral in de landbouwprovincies (in Drenthe stemde 4.2°/o op de E.P.). De gemeen- te met de grootste aantal Koekoeks- clan is. . . Amsterdam met 9.291 kiezers, van wie 74 in de Apollolaan!
H. WIEGEL
De gegevens voor dit artikel heb ik
Volle melk
verkregen uit het blad "de Vrije Al wonen er vooral in de Amster-damse buurt waar Uw redacteur do-
Boer" en uit een interview van het Parool met de heer Koekoek. H.W.
( Ion, dag, Toxopeus
Het toneel stelt voor
een
eenvoudig Amsterdams buurtcafé opeen
rustige zondagavond. Op het ogenblik, dat wij bin- nenkomen met de bedoeling om ons nogmaals te laten over- tuigen van de waarheid, dat het bier weer best is, heerst ereen
wat onbehaaglijke stemming,een
stemming, die men ineen
Amsterdams buurtcafé maar zelden aantreft.Aan de bar zitten
een
stuk of tien mannen meteen
trek van ergernis op hun gezichteneen
nogal luidruchtig betoog aan te horen, dateen
Amsterdammer, die blijkbaar al enkele uren met met biljarten en andere geneugten heeft doorge- bracht en niet meer van de juistheid van de reeds aange- haalde slagzin behoeft te worden overtuigd, afsteekt tegeneen
oude man.Na reconstructiewerk concluderen wij, dat de oude baas heeft verklaard, dat hij nog wel werkt, maar dat hij dat niet meer uit noodzaak doet. "Als ik niet meer werk, meneer, zou ik morgen doodgaan".
De
"rustende" biljarter blijkt dat niet te nemen. "Als ik mijn schaapjes op het droge had en ik zou nog wat verdienen, dan zou ik dat aan de armen geven; er zijn nog duizenden sloe- bers, meneer", zo luidt de kern van zijn aanval, die overi- gens minstens twintig minuten in beslag neemt. Het verba- zingwekkende daarbij is, dat hij zijn stelling eindeloos her- haalt zonder ook maar één keer dezelfde woorden te gebrui- ken.Er ontstaat
een
wat merkwaardige discussie, wanneer de oude man probeert zijn misstap enigszins te vergoeilijken.De
rustende biljarter laat hem nauwelijks aan het woord komen. Met van emotie bijna overslaande stem herhaalt hij nog taJloze malen zijn standpunt, steeds weer in andere be- woordingen.De
oude man, die ondanks zijn uitermate kras uiterlijk ken- nelijk niet tegen deze stroom op kan roeien, legt naeen
kwartiertje het bijltje erbij neer. Hij drinkt zijn glas uit, tikt de rustende biljarter op de schouder en zegt:"Nou, dag, Toxopeus".
Doek.
Waarmede het nut van de televisie onomstotelijk is aange-
toond. SPIONEUR
~----·---~
MARGINALIA
gering verleden jaar, die trou- wens niet onverwachts kwam, om als zodanig op te treden bij de Kamerverkiezingen, heeft uiteraard kwaad bloed gezet in geestverwante kringen.
Premiert.ie !:loeken
H
et vifl(/en vaneen
minis- ter-president in Neder- land is geen gemakkelijke aan- gelegenheid. Na veel vijven en zessen kwam men in 1959 op dr.De
Quoy. Men had sinds zijn optreden in 1940 als een van de leiders der Nederlandse Unie eigenlijk niets meer van hem vernomen. Na een aarze- lend en vaak ridicuul begin is het hem steeds beter afgegaan en kan het eindoordeel over zijn premierschap "niet onbe- vredigend'' luiden.Vier jaar luier, in 1963, wil dr.
De
Quay niet meer. Eigenlijk had hij nooit gewild en nu doet hij het dan definitief niet. Men zoekt dus een nieuwe premier.Eerst dreigde het dr.
De
Kort te worden. Gelukkig sloeg hij als formateur over de kop en ont- snapte Nederland aan deze ramp. Toen kwam even profes- sor Zijlstro op het toneel. Maar dat kon notuurlijk óók niet:Men stelle zich voor in Neder- land een minister-president, die weet waarover hij praat en aan een regeringsbeleid duidelijk gestalte en inhoud zou kunnen geven.
Het moest dus een ander wor- den, en wel één uit
onze
groot- ste kiesvereniging, de Katho- lieke Volkspartij (KVP). Welnu, van wie had niemand gedacht, dat hij ook maar als (gewoon) minister zou terugkeren? Na- tuurlijk: mr. Marijnen.Dus móét hij minister-president worden. Althans zo lijkt het er op het moment, dat wij dit schrijven.
Knieval
T
ijdens de kabinetsforma- tie heeft mr. Toxopeus en daarmee de VVD een be- hoorlijke concessie gedaan: de vrijheid in de ether, waarop de verkiezingscampagne van de liberalen voor negentig pro- cent gebaseerd was, is - naar het schijnt voorlopig - in de ijskast gezet.Het Algemeen Handelsblad deed ons uit de doeken
wie
de blaam treft van deze concessie:mr. H. K. J. I-I. Beernink, fractie- leider en voorzitter van de CHU.
Want,
zo
stelt het Algemeen Handelsblad, mr. Beernink, ook voorstander van de commer- ciële t.v., heeft zijn nek gebo- gen. Hierdoor kwam mr. Toxo- peus tegenover een "gesloten zuilenfront" te staan en kon hij niet anders doen dan toegeven.Zelden heb ik zoiets ridicuuls gelezen. Als mr. Beernink meent van het tweede net geen halszaak te moeten maken, dan is dat zijn zaak. Als mr Toxo- peus en met hem de VVD
even-
eens een dergelijke beslissingmeent te kunnen nemen, dan is dat ook
een
zaak die alleen mr.Toxopeus en de VVD aangaat.
Of de liberalen dit met hun eigen verantwoordelijkheid in overeenstemming kunnen bren- gen, moeten zij zelf uitmaken.
Natuurlijk hadden de liberalen van deze kwestie een halszaak kunnen maken. Dat zij dit niet gedaan hebben en een "keihard compromis" ("De Telegraaf") hebben gesloten, kan tot geen andere conclusie aanleiding geven, dan dat de liberalen van mening zijn, dat er belangrij- kere zaken op het spel staan.
Resl de vraag of men dit niet reeds tijdens de verkiezings- campagne had kunnen zien aan- komen. Een groot aantal kie- zers was dan een grote teleur- stelling bespaard gebleven.
Overwegende be!!:lwaren
D e
verklaring, die oud-for- mateur dr De Quay don- derdag 11 juli deed uitgaan werd in liberale kringen nogal verbitterd ontvangen. Dr. De Quay deeldemee,
dat hij bij- zonder graag drs. Korthals in de nieuwe regering had opge- nomen. Tijdens een onderhoud echter met mr. Toxopeus had deze hem gezegd, dat de Twee- de Kamerfractie van de VVD overwegende bezwaren had te- gen een hernieuwd minister- schap van de heer Korthals.Aangezien allerlei fracties, groepen van fracties, fractiele- den, demissionnaire ministers en oh ja dr. De Quay bezig
wa-
ren de formatie van een parle- mentair kabinet te realiseren dan wel te deformeren, meen- de drs. Korthals zich niet be- schikbaar te moeten stellen voor een ministerspost.De verbittering in liberale krin- gen was begrijpelijk: Een der- gelijke verklaring zoals de for- mateur deed uitgaan is bepaald ongewoon. Maar is ze ook
"weinig gelukkig", zoals het Algemeen Handelsblad schreef?
Ik geloof, dat dit liberale blad eerder onwelkom bedoelde.
Want de verklaring van dr. De Quay moge ongewoon zijn ge- weest, ongelukkig was ze
ze-
ker niet, Iaat staan onwelkom:Eindelijk kregen de eenvmzdige partijleden en de argeloze bui- tenstaanders een weinig inzicht in de betrekkingen tussen de leidende kringen in de VVD en drs. H. A. Korthals.
De
verbittering in liberale krin- gen duidde te veel opeen
kwaad geweten om aanvaard- baar te zijn.De heer Korthals is veertien jaar lang Kamerlid en vier jaar minister geweest voor de VVD.
Hij was altijd voorbestemd om professor Oud op te volgen als lijstaanvoerder en daarmee dus ook als fractieleider. Zijn wei-
Het laat zich begrijpen, dat door een en ander de weder- zijdse betrekkingen verkoelden.
Maar het is onbegrijpelijk en onwaarachtig, dat het voor de honderd procent positieve be- leid van de heer Korthals tij- dens de verkiezingscampagne van de VVD doodgezwegen is en hij zelf genegeerd als een outcast. De vrije ether scheen belangrijker te wezen.
Onze geestverwanten hebben gepoogd drs. Korthals even ge- ruisloos van zich af te schud- den als ir. Visser. Het is ze niet gelukt. Vandaar, de opwinding, die men in liberale kringen over de bekendmaking
van
dr.De
Quay kon waarnemen.Visser in actie (I)
D e
Oberstleutnant in Budel gelegerde Herbert Wittmann mag van de minister van Defensie, ir. Visser, zijn onderscheidingen, hem ver- leend door het nationaal-socia- listisch regime, in ons land blijven dragen.In antwoord op vragen van het Tweede Kamerlid Bruggeman (PSP) antwoordde minister Vis- ser, dat de Oberstleutnant dit ook door zijn eigen regering is toegestaan. Bovendien mogen alle Duitse militairen, die op ander Nato-gebied verblijven, al hun onderscheidingen op de borst gespeld houden.
De
minister is van mening, dat het ongerechtvaardigd zou zijn, als de Staat der Nederlanden aan vreemde N alo-militairen verbood op zijn grondgebied onderscheidingen te dragen, welke zij volgens de voor- schriften van hun eigen staat wel mogen dragen.Het is al erg genoeg, dat Neder- land een contingent Duitse mi- litairen binnen zijn grenzen mag herbergen. Maar het wordt toch wel te dol, als men ver- neemt, dat de aanvoerder van dit stel Nato-bondgenoten hier rustig rondloopt met onder- scheidingen, die hem zijn uit- gereikt door het Nazi-gespuis.
Dat het Herrschaft in kwestie dit zelf niet aanvoelt (of zijn superieuren), is misschien niet anders te verwachten. Maar van de Nederlandse regering had ik verwacht, dat zij in Bonn tegen dergelijke manifestaties met klem
zou
protesteren,om
continuering en herhaling er- van onmogelijk te maken.Wat de regeringen van andere Nato-landen ten aanzien van dergelijke zaken bepalen
moe-
ten deze voor zich zelf uitma- ken.De
Nederlandse regering is in ieder geval niet gehouden zich er naar te conformeren.Wij zien de noodzaak in de vij- and van 1933-1945 nu als bond- genoot te accepteren. Maar ook niet meer dan dat.
De minister heeft gesproken. Ik hoop, dat het parlement deze zaak niet als afgedaan zal be- schouwen. Ben ik al te naïef, als ik tenslotte de· hoop uit- spreek, dat de VVD-fractie hier enig initiatief zal ontplooien?
Visser in actie (11)
D
ankzij een ingrijpen van de minister van Defen- sie, ir. Visser, blijven wij ver- stoken van het spiegelgevecht, dat de heer Care] Briels in het kader van de 1813-herdenkingzou
organiseren onder de naam"Slag bij Waterloo".
De
heer Briels had hier en daar reeds wat toezeggingen gehad voor enkele contingenten mili- tairen, van wie verwacht werd, dat zij dapperzouden
meestrij- den in deze "Slag bij Water-loo".
Zoals verwacht, bleek echter dat het hier geen vrij- wiJlige opgaven betrof, doch collectieve inschrijvingen door hun commandanten.Terecht oordeelde ir. Visser, dat deelname van onze soldaten aan een dergelijk spiegelge- vecht vrijwillig dient te zijn.
Bovendien
zou
met de oefening voor de "Slag bij Waterloo" te veel tijd gemoeid zijn dan aan- vaardbaar geacht kan worden.Het idee om het jaar 1813 te gaan herdenken is niet onaar- dig. Het is mogelijk, dat dit jaartal méér spreekt tot het Nederlandse volk dan het jaar- tal 1945. Reden te meer om de 1813-herdenking te beperken tot een bescheiden feestje met de onvermijdelijke tentoonstel- ling( en), enz.
R.
M.
MARCUSE':De ':Driema~ter
Maandorgaan van de Jongeren Organisatie Vrijheid en Demo-~
eratie (J.O.V.D.)
Hoofdredacteur: E. T. Hoven.
Leden van redactie:
R. M. Marcuse, H. Wiegel,
ir. F. Wagenmaker.
G. van der Most (secr.) Redactie-adres:
Statensingel 137 A, R'dam-4.
Adres - Adminis'tratie:
Gooiergracht 163, Laren (N.H.) Telefoon 02953-3563.
Abonnementsprijs minimum f 3,- per jaar. (Voor leden
gratis).
Abonr.err.ents- en advertentie- gelden uitsluitend aan G. Stern- pher Laren (N.H.), Postgiro 244397 of op bankrekening, Hollandsche Bank-Unie N.V., Herengracht 434--438, Amsterdam.
Ervaringen op Co~nmunistische Jeugdfestivals
VERSLAG VAN EEN DEELNEMER
In haar concept-r·e,solutie heeft de commtss1e Communisme zich uitgespro- lren voor deelneming van het West,en aan de door het oostelijk blok georga- niseerde jeugdfestivals. Tot op heden is elke officiële Nederlandse vertegen- woordiging nog door de regering belemmerd en belet.
Als argument werd dan aangevoerd, dat de organisatie van de festivals dus- danig werd opgezet, dat westdijke deelnemers niet aan bod kwamen, of dat hun rede werd gesabote,erd door middel van uitvallende geluidsinstallaties, cocktaHparties op het zelfde tijdstip, enz.
Interessant is daarom te vernemen, wat de heer nenis Lovelace, execu- tive secretary van de Jeugd en Stu- denten afdeling van de Wereld As- sociatie van de Wereld Federalisten, heeft ervaren toen hij als waarne- mer naar het Wereld Jeugd Forum werd gezonden, dat van 25. juli tot 3 augustus 1961 te Moskou werd ge- houden. Hij had een aantal instruc- ties meegekregen, o.a. a) dat hij niet actief aan de officiële bijeenkomsten mocht deelnemen; b) dat hij een vooraf vastgestelde rede zou hou- den; c) dat hij niet zou trachten de deelnemers te overtuigen van het nut van een wereldfederatie, maar dat hij slechts zijn oren en ogen moest gebruiken ten einde te rap- porteren over het nut van dergelijke contacten.
Het onderstaande is een vertaling van de voor ons doel meest interes- sante delen van dit rapport, overge- nomen met goedvinden van de heer Lovelace.
Het programma Het Forum werd geopend en geslo- ten door Pyotr Reshetov, voorzitter van het comité van USSR jeugd- organisaties. N.a een korte rede droeg hij het voorzitterschap van het forum over aan Hauro Kamia, een vertegenwoordiger van het Ja- panse Nationale Forum Comité. Dit kenmerkte het Forum: indien maar enigszins mogelijk, werd aan niet- Russen gevraagd de gewone zittin- gen en de commissievergaderingen te presideren.
Volgens het blad van de internatio- nale communistische jeugdorganisa- tie waren er 800 deelnemers, verte- genwoordigers van 332 organisaties uit 106 landen. Alle deelnemers wer- den gehuisvest in Hotel Ukrania, dat als het beste hotel van Moskou bekend staat. Tenminste zestig bus- sen zorgden voor het vervoer van het hotel naar het forum en vice versa.
Elke deelnemer kreeg een deelne- merskaart, die hem niet alleen toe- gang verschafte tot het Forum, maar ook recht gaf op vrij vervoer in de trams, bussen, metro, en watertaxi's.
Bovendien ontving elke deelnemer een couponboek, waarop men zijn was kon laten doen, naar de kapper kon gaan, zijn schoenen kon laten poetsen en zijn kleding kon laten herstellen. Een ander couponboek gaf recht op ontbijt, lunch en diner, benevens op een verfrissing en een pakje sigaretten.
Er was gezorgd voor kosteloos me- dische hulp en adviezen, en gratis excursies naar vermaakcentra, fa- brieken, boerderijen en kinderva- kantiekampen.
Chroetsjew De slotavond droeg de naam "Een ontmoeting met de jeugd van Mos·- kou in het Lenin Sport Paleis". Er waren meer dan 15.500 mensen aan- wezig, afgezien van de deelnemers aan het Forum. De avond werd van het begin tot het einde uitgezonden door de televisie, en wij werden niet alleen bezig gehouden door Russi- sche artisten, maar ook door een Poolse jazzband, een Roemeense dansgroep en nog anderen, speciaal
voor deze avond naar Moskou ge- bracht.
Toen de delegaties aankwamen, stonden alle aanwezigen op, zwaai- den met bloemen en ballonnetjes, klapten in hun handen, juichten en zongen. Honderden mensen wacht- ten ons buiten op, en zo gauw we uit de bussen stapten werden we om- ringd door een ons verwelkomende menigte en werden ons grote bossen bloemen in de armen gedrukt.
Het hoogte punt van de avond was echter het moment, dat Chroetsjew op het platform verscheen. Hij werd begroet door een geweldig gebrul uit 16.000 kelen en tenminste tien minuten lang klonk het "vi-va Chroet-sjew, vi-va Chroet-sjew", be- geleid door een ritmisch handgeklap.
Zulke demonstraties waren me vol- ledig onbekend, afgezien van films over het vooroorlogse Nazi-Duits- land. Ik weet niet, of dit een juiste vergelijking is, maar ik kan deze ervaring moeilijk klasseren, vooral omdat dergelijke gebeurtenissen zonder parallel zijn in West-Europa.
Het leek echter zeer veel op de Con- venties van de politieke partijen in de U.S.A.
Afwezigheid van het West.en Van de commissies, die werden ge- vormd, nam ik zitting in die over Jeugd en Ontwapening. De voorzit- ter van deze commissie was een Fransman, en hij opende de bijeen- komst met te verklaren, dat we sa- men waren gekomen om de proble- men van jeugd en ontwapening openlijk en in een vriendschappelijk en opbouwend debat te bediscussië- ren.
De eerste spreker was een afgevaar- digde van de Freie Deutsche Jugend, die zijn speech begon met vast te stellen, dat West-Duitsland een mi- litaire, revanchistische en agressie- ve staat was. Dit was een betreu- renswaardig begin, en ongelukkiger- wijze was dit meermalen de geest, waarin de bijeenkomsten van die commissie werden gehouden. Soms leek het of de sprekers in de ver- keerde zaal waren terechtgekomen, want er werden lange redevoeringen gehouden, die niets met ontwapening hadden te maken, maar die gingen over kolonialisme, nationale onaf- hankelijkheid en de strijd voor het socialisme.
Maar het is onjuist en onvolledig om speeches te bekritiseren, die uit een politiek oogmerk werden gehou- den. In feite waren er geen delega- ties aanwezig, die e·en andere kijk op d·e zaken hadden. De oppositie was absent. Waren ·er bijvoorbeeld grote d·elegaties gewe·est uit Engeland, Amerika, Frankrijk en WeoSt-nuits- land, dan had een andere gedach- tengang op het Forum kunnen wor- den gehoord. Er was gelegenheid g·enoeg.
Uit de discussie in de wandelgangen bleek duidelijk, dat vele aanwezigen niet precies eender over de behan- delde problemen dachten; maar de afwezigheid van een grote, wel- ingelichte oppositie uit het Westen versterkte alleen maar het gevoel van eensgezind te zijn in denkwijze en unaniem in overeenstemming, dat de meerderheid der aanwezigen had.
Het zou beter geweest zijn, als de Westelijke l:'egeringen het risico had- den g·enom.en om enige doorknede delegaties van studenten (of niet- student·en) naar het Forum te zen- d·en. Niet ane.en was daarmee de kans geschap•en om het Forum met andere feit.en t,e confront.eren, maar het zou jonge Russen veel meer ge- legenheid hebben gegeven de weste- lijke jeugd te ontmoet.en.
De belangstelling voor ons dagelijks leven is onder de jonge Russen op- merkelijk en bemoedigend groot.
Die contacten alleen al zouden de kosten en moeite waard zijn geweest.
Er is geen hoop op een beter inter- nationaal begrip en respect, als we niet bereid zijn de andere helft van de wereld te leren kennen.
De houding van de westelijke rege- ringen zou ik dan ook deplorabel willen noemen.
Pro en contra Een van de bezwaren, die ik voor de aanvang van het Forum had ge- hoord, was, dat er geen gelegenheid zou worden geboden tot een vrije discussie. Dit bleek onjuist. De mo- gelijkheid bestond ruimschoots, en heel wat keren hoorde ik de voorzit- ters vragen of nog andere mensen het woord wilden, dan wel of iemand bezwaar had tegen wat was gezegd.
Blijkbaar is dit het Westen nooit op- gevallen - misschien wel door het gebrek aan westelijke deelnemers - want toen bijvoorbeeld na mijn te- rugkeer het Forum in het Neder- landse parlement werd besproken, poneerde de regering, dat geen ge- legenheid had bestaan tot vrije dis- cussie.
Het feit, dat men zo verkeerd is in- gelicht, is betreurenswaardig, want toen ik uit Moskou terugkwam was ik er van overtuigd, dat contacten tussen de jongeren in Oost en West niet alleen belangrijk zijn, maar zelfs dringend nodig.
Onder de jonge Russen blijkt een grote behoefte te bestaan aan con- tact met de jeugd in het Westen.
Mijn gesprekken met studenten en andere jonge mensen in Moskou brachten alle min of meer aan het licht, hoe benieuwd ieder is en hoe vertekend de bronnen van inlichting over het Westen zijn, die het ijzeren gordijn passeren. Het algemene beeld van de Amerikaanse levensstan- daard kon bijvoorbeeld zo · uit de gemiddelde Amerikaanse film over- genomen zijn. Men brandt van ver- langen om achter bepaalde inlich- tingen over onze levenswijze te ko- men.
Zo is de belangstelling voor jazz op- merkelijk groot. Een van de studen- ten die ik ontmoette, vertelde mij dat hij een verzameling van moderne Amerikaanse zangers had; Frank Sinatra, Louis Armstrong en Duke Ellington waren zijn favorieten, zei hij. Het is interessant te weten, dat deze student een officiële tolk was op het Forum, en lid van het Kom- somol.
Er wordt wel beweerd, dat manifes- taties als het Forum of de Festivals uitsluitend dienen voor communisti- sche propaganda. Maar dan rijst de vraag of wij zo onzeker zijn van on- ze jeugd, dat we hen het risico niet durven laten te lopen om "besmet"
te worden.
Het lijkt me, dat het Westen dan wel deze uitdaging moet aanvaarden en de communisten op hun terrein moet ontmoet.en, Of dat het e~en zelf- de gelegenheid in eigen kamp moet bieden.
Dit laatste zou misschien de koude oorlog op nog e•en ander terrein op·e- nen, maar hoe dan ook: westelijke afzijdigheid verzwakt de Russische zaak niet, integ·endeel, het versterkt deze naar mijn mening.
(Vertaling: G. v.d. M.)
H;-U, r-H-;U
1 1
Open thans een rekening bij de HBU
I I I I I I I I I I * Uw geld brengt rente op.
I * I I * I
Uw betalingen worden op gemakkelijke, veilige en vooral SNELLE wijze door de HBU verricht.
Formulieren voor het geven van betalingsopdrachten worden
GRATIS aan onze cliënten verstrekt.
Ook voo,. ,.ekening-cou,.anh
de HBU
I I
I HOLLANDSCHE BANK-UNIE
N.V.I
AMSTERDAM DEN HAAG ROTTERDAM ·
HERENGRACHT 436 HOFWEG 1 COOlSINGEL 104
L:
OSTBUS 554 POSTBUS 46 POSTBUS 24:..1 STGIRO 42650 POSTGIRO 14632 POSTGIRO 8179• .
---
Spanje, de burgeroorlog en daarna
Historie herschreven
In "De Driemaster' van juni jl. verscheen van de hand van de heren Schou- ten en Van der Feltz een artikel met als ondertitel "Ben historisch overzicht", propagerend dt' toelating van Franco-Spanje tot de E.E.G.
ne indruk, dil' hierin gevestigd wordt is, dat Franco zijn opstand begon om een einde te m<tken aan de chaos, veroorzaakt door "socialisten, communis- ten en anarchisten"; een voorstelling, die past in de opvatting, dat Franco d·e eerste was, dil' vocht tegen het bolsjewisme (voor Europa).
Om de Spaan.-a· burgeroorlog te be- grijpen, moet men verder teruggaan dan 1931. Spanjl~ onder de monarchie was een anachronisme in het twin- tig eeuwse Ell!·opa. Het land werd beheerst door een oligarchie van grootgrondbezit Iers, het leger en de kerk. Industri;tlisatie had slechts plaatsgevonden in Catalonië en het Baskenland en van een bourgeoisie was nauwelijks sprake; het land was overwegend a.~rarisch en het voor- naamste probll·cm was dan ook het agrarische.
In 1931 bezaten twee miljoen land- arbeiders gel•n grond, terwijl de helft van de bodem in het bezit was van 50.000 l:tnd-edelen. Tegenover de hertog van Medina-Coeli met 79.000 ha en dl· hertog van Penaran- da met 51.000 ha stonden anderhalf miljoen kleine bezitters, die per per- soon niet mel·r dan 1 ha hadden en voor hun lev<·nsonderhoud op de grond van d(' groten moesten ar- beiden.
gewonnen met de belofte van vrij- lating van de gevangenen van '34.
Ongeregeldheden hebben zich bij de verkiezingen zeker voorgedaan, waarschijnlijk echter meer ten voor- dele van rechts dan van links. Hoe- wel ook deze regering (Anzana) zich weinig in die richting voorstelde dachten vele boeren en arbeiders, dat de Volksfrontzege de sociale pro- blematiek zou oplossen en maakten ze zich al van land en bedrijven (w.o. de Madrileense tram) meester.
Falange de straat op
nisten (de P.O.U.M. - Partide Obrere de Unificatión Marxiste, Arbeiders- partij van Marxistische Vereniging) worden, soms gewapenderhand, ver- wijderd. Door een meer "burgerlijk"
gezicht hoopt men op steun v.an de Westelijke democratieën - tever- geefs. Zelfs het Volksfrontbewind in Frankrijk (Léon Blum) verhindert bijstand aan Spanje. In de steek ge- laten moet de Spaanse regering ten- slotte bezwijken.
Franco had de overwinning behaald, hij mag er de gelukwensen van de paus voor in ontvangst nemen. Het was niet zozeer een overwinning van de Falange, die tenminste nog een zeker sociaal program had, als wel van het feodalisme, het leger en de kerk. Het betekent de terug- keer tot voor 1931, de verstarring van het systeem. Het uitgeputte land kan onmogelijk aan de tweede we- reldoorlog deelnemen en Hitler maakt een vergeefse reis naar Hen- daye.
Bovenal zocht Franco stabilisering van zijn régime, dat na de oorlog werd gebracht door de Amerikaanse overwinnaar. Maar wie er ook over- winnaar was geweest, Franco was naar alle kanten gedekt. Spanje viel echter terug in zijn verleden, zoals de oligarchie wilde en Franco zal het sociale probleem nooit kunnen
oplossen, daarvoor is hij teveel af- hankelijk van kapitaal en groot- grondbezit.
Hoe het met de democratische vrij- heid in Spanje gesteld is toont de behandeling van de Spaanse delega- tie naar de Europese conferentie van München (7-8 juni 1962) en, meer recent, de gerechtelijke moord op Julian Grimau (20 april 1963). Zelfs kardinaal Feltin, aartsbisschop van Parijs .achtte het nodig voor de laat- ste gratie te vragen, - president Kennedy niet.
De Europese politiek is er niet al- leen een van feiten, maar ook van gevoelens en idealen. Waar zelfs le- den van de officiële Spaanse verte- genwoordiging (München) een herstel van democratie .als voorwaarde tot Spanje's toetreding stellen, kunnen wij niet minder doen. Anders zou men de positie van Franco slechts versterken, maar geen oplossing brengen voor Spanje's problemen.
Het opnemen van Spanje, en Portu- gal, zal bovendien aan de goodwill van de Europese gemeenschappen in andere landen ernstig afbreuk doen.
Het heeft geen zin Spanje op te ne- men zolang de Caudillo nog bouwt aan de monumenten van zijn over- winning.
H. J. HAZEWINKEL De kerk telde BO.OOO geestelijken en
bezat domeinl•n ter waarde van 130 miljoen peset;t (ter vergelijking: in Nieuw-Castilk lag het arbeidsloon rond 1 peseta per dag), en daarnaast nog banken, kopermijnen in de Rif, de tram in Madrid en spoorwegen in het Noorden. Het is dus niet ver- wonderlijk, dat ze door de massa werd gezien als het instrument der rijken en vastbesloten vijand van de sociale vooruitgang.
Aan de andere kant ging de Falange - overigens niet de belangrijkste partij ter rechterzijde - de straat op naar het illustere voorbeeld van hun Italiaanse en Duitse geestver- wanten, en vermoordde rechters en leden van de Gu.ardia de Asalto, hetgeen uiteraard weer tot represail- les leidde. De regering, van alles op de hoogte, hield zich meer en meer afzijdig en trachtte zelfs met con- cessies aan de generaals een staats- greep te voorkomen (regering-Mar- tinez Barrie), wat door de arbeiders
van Madrid is verhinderd.
EEN ANDER ACCENT
Bad: uitvinding van de heidenen
De primaat van Spanje mgr. Segura, aartsbisschop van Toledo "een kerk- vorst uit de 13de eeuw, die dacht, dat een bad een uitvinding van de heidenen, zo niet van de duivel zelf was" (Ramos Oliviera) was de kam- pioen van de oppositie tegen ieder liberalisme. Het leger was het leger van de heersende klasse, slecht voorzien van artillerie en vliegtui- gen, maar in het overvloedig bezit van mitralleun;, meer bestemd voor inwendig dan uitwendig gebruik.
Het was met hun goedkeuring, dat in 1931 na het verlaten van de troon door Alfonso XIII de Repu- bliek werd uitgeroepen, onder het stilzwijgend voorbehoud van hun kant, dat zij er te allen tijde hun steun aan konden onttrekken. In 1934 sluiten de generaals, tezamen met monarchisten en carlisten een overeenkomst met Mussolini, waar- bij de laatste hen zal helpen, met wapens en geld, om de regering om- ver te werpen.
Deze regering was nauwelijks links te noemen. Hoewel in het eerste ka-
binet van Anzana ook socialisten zitting hadden, waren socialistische maatregelen systematisch tegenge- gaan. In 1933 was zelfs een rechtse meerderheid uit de bus gekomen, hetgeen tot ernstige ongeregeldheden leidde, welke met behulp van Moorse troepen en het Spaanse vreemdelin- genlegioen werden onderdrukt (1934). Een en ander leidde tot het Volksfront van 1935, dat in 1936 de verkiezingen won.
Het had een zuiver burgerlijk pro- gramma en had de linkerzijde slechts
Het is op dit moment, dat de opstand uitbreekt, dat Franco uit zijn bal- lingsoord op de Canarische eilanden naar Marokko vliegt en de landin- gen in Spanje plaatsvinden. Op weerstand werd niet gerekend en is van regeringszijde ook nauwelijks ondervonden. Het verzet kwam van de arbeiders, vooral in Catalonië versterkt door de bourgeoisie, die hier op kwam voor de autonome Catalaanse rechten - waar al zo lang voor was gestreden - en die dit volk, na Polen wellicht het meest verraden van Europa, telkens weer had verloren.
Pas nu, in het oog van de opstand vindt de voor Spanje zo noodzakelij- ke sociale revolutie plaats. Ruw en zonder veel omhaal, ongetwijfeld, maar te langen leste werden hier Spanje's grote problemen aangepakt.
Het plunderen der kerken geschied- de, op enkele uitzonderingen na, niet door gewone dieven, maar opdat hier de middelen werden gevonden om de verdediging te financieren.
Het was bovendien een definitieve afrekening met het verleden. De Baskische minister Manuel de Irujo, fervent katholiek, verklaarde: "Zij, die de kerken verbranden tonen geen anti-religieuze gevoelens; het gaat slechts om een demonstratie tegen de Staat, en, als ik het zo mag zeg- gen, deze rook, die ten hemel stijgt is slechts een soort appèl tot God tegenover de menselijke ongerech- tigheid".
De revolutionnaire beweging zal echter verlopen door gebrek aan steun. Slechts twee landen hebben het fatsoen de Spaanse regering te hulp te komen: Mexico en de Sow- jet-Unie. Maar de Sowjet-Unie is, onder Stalin, niet meer de aanvoer- der der wereldrevolutie en de Par- tido Camunista verklaart zo slechts één doel te kennen: "De verdedi- ging van de Republikeinse orde, on- der eerbiediging van de eigendom".
Anarchisten en dissidente commu-
De heer Schouten heeft in Dalfsen een boeiende inleiding gehouden over het resolutie-onderwerp "Span- je, Portugal en de E.E.G." In de laat- ste Driemaster vinden we een en ander nog eens op schrift staan.
De slotsom van Schouten en zijn commissie kan ik in grote lijnen wel onderschrijven. Maar dit is niet ge- heel het geval met het historisch overzicht. En dan gaat het niet in de eerste plaats om de feitelijkheden, maar om de toon. Die is beslist te mild voor Franco en Salazar.
Objectiviteit is mooi; siert de libe- raal, mag ik wel zeggen. Maar de liberaal is ook en vooral democraat bij uitstek. Waren de oudste libera- len niet de democraten van het eer- ste uur?
Spanje heeft pas heel laat een mo- derne staatsvorm leren kennen en het liep al gauw spaak daarmee.
Door een complex van oorzaken, maar in de eerste plaats door dat feodaliteit en kerk de Spaanse maatschappij zo grondig verziekt hadden. De voorw.aarden waren niet gunstig voor de republiek van 1931.
Zat Spanje daarom te wachten op een OAS avant la lettre? "Gen.
Franco kon de toestand niet langer aanzien", schrijft Schouten. Hitler kon dat ook niet en Mussolini even- min. Moesten ze daarom maar ko- men?
"Het alternatief zou een communis- tische dictatuur zijn geweest", is vaak het antwoord op die vraag.
Schouten laat dit terecht in het mid- den, want het is bekend hoe vals het is te laten kiezen tussen "Mussert of Moskou", Franco of Stalin. Het gaat ons om de democratie in derge- lijke concrete situaties.
De Spaanse republiek kreeg geen kans op de duur. Een sterke republi- keinse politie/militie kon niet snel genoeg op de been gebracht worden.
Nakaarten heeft overigens geen zin meer, het ontstellende kwaad is ge- schied. Onze sympathie (en meer
dan dat) moet echter blijven uitgaan naar iedere democratie, die het moeilijk heeft en van alle kanten belaagd wordt.
Ik ontken intussen, dat communis- ten, socialisten en anarchisten het van meet af aan voor het zeggen hadden in de jonge Spaanse repu- bliek. De communisten hadden nog geen vijf procent in het parlement en aan het hoofd van de gematigd pro- gressieve regering stond de liberaal Azana. Buiten het parlement was het inderdaad onrustig (armoede!).
In de resolutie zou ik graag een scherpe afwijzing willen zien van het Franco- (en Salazar-)regiem.
Maar het is zeker juist om door mid- del v.an royale handelsakkoorden tussen de E.E.G. en Spanje-Portugal de welvaart in die landen te bevor- deren. Franco en Salazar hebben daar overigens minder aan gedaan dan blijkt uit het historisch overzicht van de betreffende commissie.
H. JONGEDIJK
VAN DE RB-TAFEL
Op de zondag 21 juli te Amersfoort gehouden hoofdbestuursvergadering is besloten de heer Jansz toe te voe- gen .aan de commissie buitenland.
De heer R. M. Marcuse is benoemd tot redacteur van de Driemaster.
Er zullen leden worden aangezocht voor de studiecommissie over de PBO en het bevolkingsvraagstuk.
Uitgebreid is gediscussieerd over de samenstelling van de candidatenlijst voor het hoofdbestuur voor het jaar 1963-1964.
Op de valreep heeft het HB besloten een verklaring uit te geven over het kernwapenvraagstuk, nu dit door het kernstopoverleg in Moskou in een belangrijk ontwikkelingsstadium is gekomen.
Namens het hoofdbestuur,
H. WIEGEL
De problematiek der ontwikkelingsgebieden IJ
Over een economisch juiste, maar politiek mislukte beslissing
In elk zich zelf resp,ecterend ontwikkelingsgebied stredt de regering ,er naar, het land tot een moderne staat te mak,en, ook op ,economisch gebied. Pessi- mistische lieden vragen zich echter wel eens af, of deze mode,rnisering de inwoners ook gelukkiger za,} maken.
Ik kan me evenwel nauwelijks voorstellen, dat verdrijving van honger, van ziekten en van angst welke mens dan ook zich rampzaliger zal doen gevoe- len. Be prijs is de opbouw van ,een moderne v,erzorgingsstaat, en voor velen is die prijs zeer hoog. Ook in het "ontwikkeld,e" de,el der wer,eld!
Maar voor wie de dood dreigt door hong,er, typhus of blind,edarmontsteking, is ge,en prijs tè hoog.
Wil een ontwikkelingsgebied moder- niseren (zich ontwikkelen), dan zal het moeten importeren. Voor de landbouw zijn betere landbouwwerk- tuigen nodig, voor stuwdammen ten bate van de irrigatie en voor de op- bouw van een industrieel apparaat is behoefte aan machines. En omdat er in het land niets is, kan ook bin- nenslands niets gemaakt worden.
Men moet dus in het buitenland ko- pen, en daarvoor is nodig buiten- lands geld.
valuta van het beleende land mogen worden terugbetaald; d) schenkin- gen. Bij leningen komt het "hulp"- karakter tot uitdrukking in het feit, dat in het eigen land een hoger ren- dement te krijgen zou zijn geweest.
Geen kortstondige geneugten
Eerder merkte ik reeds op, dat fi- nanciële hulp moet worden ver- leend voor produktieve doeleinden.
Het geld moet dus niet worden be- steed voor het nastreven van kort- stondige geneugten, maar om het land meer "self-supporting" te ma- ken. Het beste is, als de valuta wor- den geleend of geschonken voor een concreet project - een stuwdam,
een electriciteitscentrale - of voor een aantal projecten, passend in een ontwikkelingsplan.
Het project zou moeten liggen in de agrarische of industriële sector (dus niet de oprichting van een eigen luchtvaartmaatschappij, in het alge- meen een van de meest geliefde be- zigheden van elke nieuwe staat).
Men verdedigt wel, dat gelden voor agrarische of industriële projecten (die op de lange duur zichzelf beta- len) zouden moeten worden geleend;
sociale projecten (als kerken, zie- kenhuizen, scholen) zouden uit schenkingen moeten worden gefinan- ciëerd. Tevens dient er op te worden gelet, dat de projecten een prakti- sche waarde hebben: zo moeten er geen grote staalfabrieken gezet wor- den, waar slechts weinig staal beno- digd is, enz.
Industrieën dienen bij voorkeur arbeidsintensief te zijn.
Rode lichtjes in Afghanistan
Dat goede bedoelingen en goede re- sultaten niet altijd samengaan, leert het volgende praktijkvoorbeeld. De
regering van Afghanistan had de Verenigde Staten gevraagd om gel- den voor de aanleg van een mooie boulevard rond de regeringsgebou- bouwen in de hoofdstad. De Ameri- kanen weigerden, maar zij wilden wel - geheel volgens het boekje - de bouw financieren van een stuw- dam, hoog in de bergen, die de hoofdstad van electriciteit zou voor·
zien.
Dankbaar maakte Afghanistan van dit aanbod gebruik, en kreeg tege- lijkertijd de Russen zover, de boule- vards aan te leggen. Uit erkentelijk- heid werden aan deze fraaie wandel- wegen Russische namen gegeven, en ieder weet van dit mooie rode ge- baar.
Hoog in de bergen staat een stoere Amerikaanse dam, die de hele stad van licht voorziet. Vooral de boule- vards, de communistische boule- vards, baden in het licht. Maar bijna niemand weet, dat dit het werk is van Amerika. Een lichtend voor- beeld van een economisch juiste, maar politiek mislukte beslissing!
G. VAN DER MOST De normale weg om aan vreemde
valuta te komen, is door zelf aan het buitenland te verkopen, door te exporteren dus. In eerste instantie moet dus een onderontwikkeld ge- bied zoveel zien te exporteren, dat het voldoende buitenlands geld krijgt om zijn import te kunnen bekosti- gen. De voorraad buitenlandse be- taalmiddelen bepaalt het tempo van
de ontwikkeling.
UIT ONZE ORGANISATIE
De belangrijkste vorm van hulpver- lening is derhalve de bereidheid van de ontwikkeld,e landen om de - vaak goedkop,ere - produkten van de ontwikkelingsland,en te kopen.
Ook voor het zelfrespect van deze gebieden is deze vorm van hulp het meest geëigend.
Meer dan tachtig procent van wat de onderontwikkelde gebieden aan buitenlandse valuta bezaten, was door hen zelf met export verdiend.
leningen en schenkingen
Het "exportpakket" van de ontwik- kelingsgebieden bestaat voorname- lijk uit grondstoffen. Dit brengt een grote afhankelijkheid mee van de wereldconjunctuur. Vooral is dit het geval bij landen, waarvan de export voor vijftig procent of meer bestaat uit één enkele grondstof, zoals Egypte (katoen), Siam (rijst), Brazilië (kof- fie) en Ghana (cacao).
Het is dan ook niet verwonderlijk, dat vele ontwikkelingslanden, gezien hun grote behoefte, niet voldoende buitenlandse valuta uit hun export kunnen verkrijgen. Voor produktieve doeleinden kan daarom zeer wel voor het resterende deel een lening of schenking als financiële hul:r worden gegeven. Financiële hulp heeft dus e,en aanvullend karakter.
Wanneer sprake is van hulp aan ontwikkelingsgebieden, denken veel mensen direkt aan "geldweggeverij".
Schenkingen zijn echter slechts een (klein) onderdeel van de financiële hulp. P. N. Rosenstein-Rodan defi- nieert in zijn rapport "International Aid for Underdeveloped Countries"
(vol XLIII mei 1961 nummer 2) hulp als kapitaaltoevloeiingen, die het normale marktmechanisme niet zou hebben verschaft. Normale interna- tionale leningen hebben meestal een betrekkelijk korte looptijd (tot tien jaar) tegen een bepaalde rentestand.
Niet zo de hulp.
Tot de financiële hulp behoren a) leningen van twintig jaar en langer;
b) leningen tegen een lagere interest dan normaal; c) leningen, die in de
llffiffi€RICk
Formateur DE KORT uit [Ulvenhout, bouwde ROMME's stenen
[niet goed maar fout.
Toen timmerde fraai, MARIJNEN na DE QUAY, een kabinet, van voor-
lBEELdig hout.
SLOTAVOND
Op zaterdag 22 juni j.l. hebben de afdelingen Dordrecht, Alblasserdam en Papendrecht van de JOVD het seizoen besloten met een druk be- zochte "Minuit Dansant" in de can- tine van de scheepswerf "Schram"
te Papendrecht.
Na het openingswoord door de voor- zitter, de heer A. de Keizer, werd de avond - die pas om half 10 begon - al dansend ingezet. Broodjes, de leuke zaal en "The Dredging Town Stars" zorgden er voor dat het ge- heel tot diep in de nacht voortduur- de.
Kortom een gepast slot na de zware kost, die de leden het afgelopen sei- zoen - in het kader der verkiezin- gen - hebben voorgeschoteld gekre- gen.
NOORDHOLLAND-UTRECHT De heren Schoehuijs en Hubert zijn aftreden resp. als secretaris en pen- ningmeester van het district Noord- holland-Utrecht.
Op de 29 juni te Hilversum gehou- den ledenvergadering is het bestuur aangevuld. Thans maken deel uit van het districtsbestuur: de heer A.
J. M. de Goeij, voorzitter; de heer D. Jansz, vice-voorzitter; jvr. N. H.
Laman Trip, Koningslaan 74, Utrecht, secretaresse; de heer R.
Starreveld, penningmeester en de heer H. van de Vliet, lid.
DE BILT-BILTHOVEN Op de algemene ledenvergadering van de afdeling De Bilt-Bilthoven is het bestuur thans als volgt samen- gesteld: F. W. E. Baron van der Feltz, voorzitter; drs. H. D. Schou- ten, secretaris-penningmeester en jonkvrouwe N. H. Laman Trip, lid.
De eerstvolgende afdelingsbijeen- komst zal plaatsvinden op 20 ,sep- tember in hotel Heidepark te Bilt- hoven.
Wie krijgt de wisselbeker?
Telkenjare kent het hoofdbesutur aan de actiefste afdeling van het af- gelopen jaar de JOVD-wisselbeke!"
toe.
Dat zal dus nu over enkele maan- den op het Congres te Groningen wederom gebeuren. Het hoofdbe- stuur legt bij het toekennen van de prijs verschillende maatstaven aan.
Eén hiervan, en misschien wel de meest objectieve, is het stijgingsper- centage van het ledental.
Om de afdelingsbesturen reeds in deze zomerse vakantiemaanden op te peppen, zo actief mogelijk te zijn en zoveel mogelijk leden te winnen, publiceert het hoofdbestuur de stij- gingspercentages van het afgelopen half jaar voor de eerste 10 afdelin- gen.
1. Oostelijk-Groningen 80°/o 2. Utrecht
3. Gooi en Omstreken 30°/o
4. IJmond-Haarlem 12°/o 5. Nieuwerkerk a.d. IJssel 10°/o
6. Rijswijk 90/o
7. De Bilt-Bilthoven 8°/o
8 Borculo 5°/o
9. Leeuwarden 4°/o
10. Alkmaar 3°/o
Stijgingspercentages zoals deze zijn niet beslissend, maar hebben wel be- tekenis voor het toekennen van de wisselbeker. Zet reeds nu Uw beste beentje voor. Alle afdelingen, die door afgevaardigden op het Congres 26 en 27 october te Groningen ver- tegenwoordigd zijn, hebben de kans uitgeroepen te worden tot de actief- ste JOVD-afdeling in 1963! ! ! En dat wordt toch zeker Uw afde- ling?
Het hoofdbestuur rekent op U!
H. WIEGEL
Getrouwd,
JORIS HONIG en
DICKY POORTER Alkmaar, 17 juli 1963.
Getrouwd,
COR ELZENGA en JOKE SIXMA Leeuwarden, 12 juli 1963.
Voor al uw motorreparaties:
Moto,.en- en Machinefabl"iek
'"'KINDERDIJK''
Motoren voorradig in vermogens van 8-7 50 pk.
Molenstraat 1-6 - KINDERDIJK
•
Tel 01859- 441 en 442; 010-40878 en 85638RB-VERKLARING INZAKE KERNSTOPACCOORD
Het hoofdbestlltn· der Jongeren Or- ganisatie Vrijheid en Democratie spreekt de hoop uit, dat de USSR een non-agressic•verdrag tussen de NAVO en het Pact van Warschau, niet als een pr<·alabele conditie voor een zeer dringpnd noodzakelijk kern- stopaccoord za I stellen.
Het hoofdbestuur van de JOVD acht het van het grootste belang, dat er
tussen het Westen en de communis- tische landen concrete afspraken ge- maakt worden, die het oorlogsgevaar kunnen verminderen, zoals een kernstopaccoord, wederzijdse in- specties, e.d.
Het hoofdbesutur van de JOVD is van mening, dat het sluiten van non-agressieverdragen, wanneer de- ze niets anders inhouden dan we- derzijdse niet-aanvalsbeloften, gelijk dit door de Tweede Wereldoorlog is gebleken, geen enkele werkelijke zekerheid voor het voorkomen van een oorlog biedt.
Nieuw weekend in de Dronunedaris
28 en 29 september a.s. organiseert het district Noordholland-Utrecht weer net als vorig jaar een groots weekend in de Drommedaris te Enk- huizen.
Vorig jaar als plezierige attractie een boottocht op de schuimkoppen van d'oude Zuiderzee, nu een quiz, met de kansen op het districtskam- pioenschap voor één der afdelingen.
En natuurlijk zaterdagnacht weer het grote districtsbal.
Ook zorgt de voorbereidingscommis-
sie ervoor, dat de ernstige noot niet achterwege blijft. Zaterdagavond zal spreken over de betrekkingen tus- sen Nederland en Indonesië de am- bassadeur van Indonesië in ons land:
de heer Sharif.
En als speciale verrassing naar alle waarschijnlijkheid een speurtocht door de stegen en sloppen van, en de dreven rond, Enkhuizen.
In de komende Driemaster leest U het volledige programma, tot dan zullen we U dus nog even in span- ning moeten laten.
DE WEEKEND-PERSCHEF
GEVRAAGD:
meer abonnees op De Driemaster
Wie helpt ons?
T. P. DE GEUS
AANNEMERSBEDRIJF
GROND EN WEGENBOUW
Kantoort Schubertlaan 6 • Leidschendam • Tel. K 1761-1618
N.V. Sleepdienst en tl"anspo,.tonde,.nenling
Gerrit J. Eerland L. C. M. Zoon
Alle transporten te water naar binnen- en buitenland Kantoor: Prins Hendrikkade t/o 88, Rotterdam
Tel. 010-115190-137734 na 6 uur 138993 Afd. Sleepdienst J. de Wit na 6 uur 48986
U vvordl snel ingelicht
over gebeurtenissen in binnen- en buitenland. als U op een goed ochtendblad geabonneerd bent.
Terwijl U slaapt, stroomt nieuws binnen uit het gehele land en uit alle delen der wereld. Het Alge- meen Dagblad wordt's nachts ge- drukt en 's morgens vroeg bezorgd·
e onafhankelijk
• actueel
• sport
• markt~ en beursberichten (o.a. New York)
• belangwekkende advertentie- pagina's
e onderhoudende lectuur
• vrouwenrubriek
• tekenverhalen
• geïllustreerde feuilleton
Al!l@moon Doublod
Rotterdam, Witte de Withstraat 73
--~---J
N.V. Scheepsbouwwart - Machinefabriek
"DE KLOP"
Industrieweg 4 Sliedrecht
N.V. ROTTERDAMSCHE KOPER- EN METAALGIETERIJ
Schee ps- reparatie-
bedrijf
en Machinefabriek
H
IF. A. w E IJ E R
GUSTOWEG 43 ROTTERDAM
TELEFOON Nos.: 66038 - 66490 TELEFOON NA 6 UUR 74863
Waalhaven Pier 8 Rotterda.JD Telefoon 77610 (3lijnen)
Na 18 uur: 73554, 70341, 41782, 171502
