VAN DE JONGEREN ORGANISATIE VRIJHEID EN DEMOCRATIE

MAANDORGAAN

NAADLOZE STALEN BUIZEN

N.V. Rijnstaal

vlh J. W. OONK & CO.

ARNHEM

VAN DE JONGEREN ORGANISATIE VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Tel. 24941-44 Postbus 42

Wens naar prolongatie

M et zeer gemengde gevoelens is in ons land de uitslag van de verkie- zingen voor de Tweede Kamer ontvangen.

De commentaren, die ons via radio, tele- visie en de dagbladen bereikten waren bepaaldelijk niet gelijkluidend. Ze vari- eerden van grote vreugde, via een zekere tevredenheid en enige ongerustheid, tot diep pessimisme.

Het is zeker niet verwonderlijk, dat in de kringen van de Partij van de Arbeid de stembusuitslag een desillusie heeft te- weeggebracht. Wanneer vier jaar opposi- tie voeren resulteert in een achteruitgang van vijf zetels, terwijl men algemeen van mening is, dat juist de oppositie een poli- tieke partij de gelegenheid biedt om de aanhang te versterken, dan treedt daar- mede ongetwijfeld een ernstige mate van onmacht aan het licht. Voorzover er in de verkiezingsuitslag dan ook één ding dui- delijk is, dan is het wel, dat het verlangen naar een terugkeer van de socialisten in de regering bij het Nederlandse volk niet overmatig groot is, om op zijn Engels een

"understatement" te gebruiken.

Het is echter de vraag, of het Nederland- se volk met een voortzetting van de coa- litie, zoals wij die de afgelopen vier jaren hebben gekend, wel erg gelukkig zou zijn - het enige alternatief voor een regering met socialisten. Tot die conclusie zou men immers in het algemeen slechts kunnen komen, wanneer de regeringspartijen on- gehavend uit de strijd waren gekomen.

Dat laatste is echter bepaaldelijk niet het geval.

Men heeft op de vijftiende mei kunnen constateren, dat de kleine partijtjes, die men zeker niet voor deelneming in het kabinet in aanmerking zal willen laten komen, aanzienlijk in betekenis zijn toe- genomen, ja zelfs bijna in omvang zijn verdubbeld. In de afgelopen parlementaire periode maakten drie kleine partijen deel uit van de Tweede Kamer: de communis- ten met drie zetels, de staatkundig gere- formeerden met drie zetels en de pacifis- tisch socialisten met twee zetels - samen dus acht.

Nu hebben we evenwel met vijf van deze partijen te maken: de communisten heb- ben één zetel gewonnen, de staatkundig gereformeerden bleven gelijk en de paci- fistisch socialisten verdubbelden hun ze- teltal, terwijl het Gereformeerd Politiek Verbond met één vertegenwoordiger en Koekoeks Boerenpartij zelfs met drie le- den in de Kamer intrede deed. Dat wil dus zeggen, dat de kleine partijen vijftien ze- tels - tien procent van het totaal - in beslag hebben genomen.

Het is duidelijk, dat van deze partijen geen constructieve bijdrage aan de lands- politiek mag worden verwacht. Zij vor- men zeker geen eenheid in verscheiden- heid: de sfeer van hun belangstelling ligt daarvoor te ver uiteen. · · Toch moet aan de groei van deze partijen een belangrijke betekenis worden toege- kend. Het houdt namelijk een duidelijke aanwijzing in, dat de grote politieke par- tijen in angstwekkende mate bezig zijn het politieke vertrouwen te verliezen. Dat hoeft zeker niet in te houden, dat grote groepen van ons volk aan werkelijke po- litieke bewustwording nog niet toe zijn, zoals een enkele commentator ons wel wil doen geloven. Het houdt veeleer in, dat de grote politieke partijen het nog te veel zoeken in woorden en minder in da- den, die aansluiting weten te vinden bij de politieke verlangens van ons volk.

Wanneer de verkiezingsuitslagen ertoe bijdragen, dat er in dit opzicht in de ko- mende jaren enige verbetering optreedt dan heeft het optreden van de splinter- partijen een nuttige kant gehad.

* • *

éf\ e verkiezingsuitslag van de vijftien- U de mei is er dus duidelijk één van het onbehagen. Maar vanuit dat onbeha- gen zal men toch geen kabinet kunnen vormen. Het blijft ook nu voor de hand liggend, dat degene, die met de formatie van het nieuwe kabinet wordt belast, steun zal moeten zoeken bij een combina- tie uit de vijf grote partijen: de K.V.P., de P.v.d.A., de V.V.D., de A.R. en de C.H.U.

Het is in dit verband interessant om de verkiezingsuitslag voor de "grote vijf"

wat nader te analyseren, al blijft een po- ging in die richting altijd wat gewaagd. De neiging bestaat dan om de positie van de partijen, die de afgelopen vier jaren in het kabinet door geestverwanten vertegen- woordigd zijn geweest, af te wegen tegen- over die van de socialisten. Men ziet dan, dat de regeringspartijen van 94 zetels zijn teruggevallen tot 92 (K.V.P. van 49 naar 50, V.V.D. van 19 naar 16, A.R. van 14 naar 13 en C.H.U. van 12 naar 13). De Par- tij van de Arbeid viel terug van 48 naar 43.

Drukt men nu het zeteltal van de Partij van de Arbeid uit in die van de "rege- ringscoalitie" dan komt men voor de ver- kiezingen van 1959 tot een percentage van 51,06 en voor de verkiezingen van deze maand tot een percentage van 46,74.

Zo bezien laat de verkiezingsuitslag niet aan duidelijkheid te wensen over. De enige oppositiepartij, die voor deelne-

ming in de regering in aanmerking komt, kan op grond van de uitslag daar zeker geen aanspraak op maken.

* • *

M et de erkenning van het groeiende politieke onbehagen op de voor·

grond blijft niettemin de conclusie over, dat het Nederlandse volk voortzetting van het beleid wenst in de richting, die vier jaar geleden is ingeslagen. Dat is een prettige conclusie. Wanneer het gevoer- de beleid zou kunnen worden voortgezet met een kabinet, waarvan de kern bestaat uit volkomen ingespeelde leden van de nu demissionaire regering, dan mag men daarvan hoge verwachtingen koesteren.

De vraag blijft echter over, hoe de ver·

houdingen in dat nieuwe kabinet zouden moeten zijn. De veronderstelling ligt voor de hand, dat de katholieken de verkie- zingsuitslag zullen aangrijpen om een dikkere vinger in de pap te krijgen. Wan- neer die dikkere vinger er inderdaad komt zal dat toch moeten gaan ten koste van de liberale invloed in het kabinet. De protestants-christelijke regeringspartijen hebben hun getalssterkte immers gehand- haafd. Men mag namelijk niet veronder- stellen, dat er terwille van de onderlinge krachtsverhoudingen nieuwe departemen- ten worden gecreëerd; één experiment met een minister voor p.b.o.-aangelegen- heden is voldoende geweest - zo bruin bakt men het geen tweede keer.

Zou men dan tot de conclusie moeten ko- men, dat het kabinet onder deze omstan- digheden maar een sterkere katholieke signatuur moet krijgen? Behalve de katho- lieken zelf zal niemand dat wensen. Ho- pelijk zullen de liberalen voldoende ge- wicht in de schaal kunnen leggen om dat te verhinderen.

En overigens: kijken in het koffiedik is een gevaarlijke aangelegenheid. Wie weet komt er heel iets anders uit de bus dan op dit ogenblik valt te voorzien. Maar hoe de nieuwe combinatie ook moge uit- vallen, het welslagen van het politieke experiment van vier jaar geleden - een kabinet zonder socialisten - verdient prolongatie. Met enige goede wil kan men uit de verkiezingsuitslag de wens naar zo'n prolongatie afleiden.

EVERT HOVEN

Het Algemeen Secretariaat van de J.O.V.D. is gevestigd

BALISTRAAT 21

DELFT

De professoren hebben het weer gedaan!

De vakbeweging in het brandpunt der belangstelling

Boogieracen zijn de laatste tijd nogal eens in opspraak. Niet zo lang geleden wekte een aantal professoren het misnoe,gen van div·erse instanties door het openbaar maken van hun mening ove'r de kwestie Nieuw-Guinea; verser in het geheugen ligt het debat over de Duitse oorlogsmisda.dige·rs. En nu hebben twee hoogleraren de vakverenigingen in het harnas gejaagd.

Eerst was het prof. mr. N. E. H. van Esv·eld, die het bij de vakbeweging ver- bruide door zijn rede voor het verbond van Nederlandse Werkgevers op 12 oktober 1962 te Eindhoven. Me•er stof nog deed het betoog opwaaien, dat prof. dr. J. WemelsfeJd,er in februari j.l. te Utrecht hield voor d·e contact- groep van werkgevers in de metaalnijverheid.

Prof. Van Esveld vraagt zich af "of de leiders van de vakbeweging niet wat snel aanslaan, namelijk als er maar naar hun organisatie wordt gewezen, terwijl zij toch zelf niet gauw een blad voor de mond nemen.

De vakbeweging maakt het zich wel moeilijk als zij denkt, dat men zich tegen haar uitspreekt als men niet in alles voor haar is" (E.S.B. no.

2379, blz. 257). De Rotterdamse hoog- leraar kan zich dit met recht afvra- gen! Naar aanleiding van zijn rede werd hij voor allerlei onplezierige dingen uitgemaakt: drs. D. Roemers, voorzitter van het N.V.V., noemde hem bijv. "de pias van het arbeids- recht". Wat had prof. Van Esveld dan wel niet allemaal voor clownes- ke dingen beweerd?

Wel, hij constateerde, dat de vakbe- weging goeddeels haar primaire dOeleinden heeft bereikt. Waar dit nog niet het geval is heeft de rege- ring haar taak overgenomen. De vakbeweging zoekt nu andere on- derwerpen om .zich mee bezig te houden: zo wil zij zich gaan be- moeien met het sociale beleid bin- nen de onderneming (winstdeling, werkmethodes, ondernemingsraad, promotiebeleid).

Prof. Van Esveld keert zich hier- tegen. Het interne sociale beleid van de onderneming wil hij in eerste instantie gereserveerd houden voor de werkgever zelf. Hij legt - een gedachte, die ons liberalen niet vreemd zou moeten zijn - de nadruk op de eigen verantwoordelijkheid van de ondernemer. Mocht deze in zijn sociale plicht te kort schieten dan mag natuurlijk de werknemer niet de dupe worden. Daarom zou beroep mogelijk moeten worden door instelling van een arbeidsgerecht.

'Natuurlijk moet overleg tussen vak- vereniging en werkgever mogelijk blijven, maar voor de toekomst ziet prof. Van Esveld de belangrijkste taak van de vakbeweging in de be- hartiging van de individuele belan- gen van de werknemers.

Het ernstigste bezwaar, dat prof.

Van Esveld heeft tegen de vakbewe- ging is haar onderhandelingstaktiek, nl. dat men "terwille van de achter- ban de zaken en verhoudingen wel eens anders moet voorstellen dan ze in feite zijn". (E.S.B. no. 2380 blz.

281), zoals de leiders in persoonlijke gesprekken zelf toegeven.

In ver'Warring

Hij vraagt zich af of dit de leden niet in verwarring brengt omtrent de werkelijke noden der maatschap- pij en acht het althans niet bevorder- lijk om het nog onder vele arbeiders heersende onbehagen en wantrou- wen jegens de "heersende klasse"

weg te nemen.

Dat zaken wel eens anders worden voorgesteld dan ze zijn heeft ook prof. Wemelsfelder ervaren. Na een rede, waarvan "de opzet was op niet slaapverwekkende wijze iets te ver- tellen over inflatie" (E.S.B. no. 2380, blz. 285), werd van hem gezegd, dat

hij "sprak over dingen waar hij geen verstand van heeft" (drs. Roemers van het N.V.V.), dat hij "een narrig betoog hield, duidend op een pro- fessorale pestbui" (J. A. Middelhuis van de K.A.B.) en kenschetste men zijn referaat als "karnavalspraat" en

"neo-fascistisch".

Het district Zuid-Holland van de J.O.V.D. had het voorrecht op haar districtsweekend te Vlaardingen op zondagmiddag 7 maart j.l. prof. We- melsfelder te mogen ontvangen. Hem was gevraagd te spreken over - hoe kan het anders - de vakbeweging en inflatie.

Watnietmag

Over twee onderwerpen, aldus de Eindhovense hoogleraar, mag in Ne- derland geen kwaad worden gespro- ken: over de ontwikkelingsgebieden en over de vakbeweging. Als wij ons echter afvragen wat de invloed is geweest van de vakbeweging op de loonvorming (het gebied dat tradi- tioneel als haar belangrijkste werk- terrein wordt gezien), dan blijkt dat tegen te vallen. Uit diverse onder- zoekingen, met name in Engeland en Amerika, is gebleken, dat vóór de vakbewegingen van grote betekenis waren, de verdeling van het loon- accres over de loontrekkers' plaats vond volgens de toeneming van de arbeidsproduktiviteit. Thans is dit nog zo, slechts de procedure is in- gewikkelder geworden.

Daarnaast heeft een collectieve loon- vorming het gevaar van nivellering der diverse verticaal gerangschikte loongroepen, zulks ten nadele van de geschoolden en leidinggevenden.

Verder kan zij een juiste allocatie van arbeidskrachten belemmeren.

Tenslotte nivelleert zij ook veelal regionale verschillen.

Het derde en grootste bezwaar van de huidige loonvorming ligt bij de inflatie. Vroeger was het zo, dat in- flatie ontstond doordat de overheid de bankbiljettencirculatie uitbreid- de om haar stijgende behoeften te dekken. Hierdoor stegen de prijzen (het geld wordt "goedkoper"); na verloop van tijd pasten de lonen zich hierbij aan. Thans is het inflatie- proces op zijn kop gezet: werkne- mers- en werkgeversverenigingen samen jagen de lonen op, de prijzen volgen en tenslotte breidt de over- heid de geldcirculatie uit.

Inflatie gaat echter met name ten koste van de vaste inkomens: rente- trekkers, gepensioneerden, kleine spaarders. Van de 3¹/2°/o spaarbank- rente valt 2^1/2 tot 30fo weg aan in- flatie.

"Elke loonsverhoging vormt dan ook een diefstal op deze groep. Met het woord diefstal zegt men niets te veel en niets te weinig. Immers als er geen vakbeweging zou zijn, zou de gestegen produktiviteit tot uitdruk- king kunnen komen in daling van de prijzen (bij constante lonen) en dit zou betekenen een stijgende wel- vaart voor iedereen, ook voor niet- loontrekkenden. Het lijkt in ieder

geval redelijk om de toenemende welvaart zo te verdelen "alsof" er een prijsdaling is opgetreden. Wan- neer door de vakbewegingsaktivi- teiten de stijgende welvaart vooral wordt uitgekeerd aan loon- en sa- laristrekkenden, wordt zonder meer economische roofbouw op de econo- misch niet-actieve groepen ge-

pleegd."

Het wordt ook bevestigd door onder- zoekingen in Amerika en door een onderzoek dat spreker voor Neder- land instelde. Bovendien, in Neder- land ontkennen de vakbonden zelf niet dat zij zo nu en dan bijdroegen tot de inflatie.

Iedereen, aldus de Eindhovense hoogleraar, heeft recht op de stijgen- de welvaart. Een voor de hand lig- gende oplossing zou zijn een verdere inflatie onmogelijk te maken. Theo- retisch zijn hiertoe drie mogelijkhe- den. De eerste, een daling van de prijzen is praktisch niet te verwe- zenlijken. De tweede, het op het oude niveau handhaven van de geld- circulatie bij een stijging van lonen en prijzen zou werkloosheid stimu- leren. Een derde mogelijkheid is, dat werknemers, noch werkgevers zich langer inlaten met de loonvorming.

Democratisch is dit echter niet te verwezenlijken. Bovendien zouden al deze oplossingen maar ten dele hel- pen, omdat zij de inflatie, die via onze buitenlandse handel van over de grenzen komt, niet tegenhouden.

De praktijk is dus, dat wij moeten leren leven met de inflatie. "Nie- mand doet er iets tegen, kan er iets tegen doen of wil er iets tegen doen.

Eet u.., geld op

Het is een fatum. Onder deze om- standigheden kan en mag ons advies slechts zijn: "Waarde medeburgers, eet Uw geld op", "Koop er goederen voor", "Spaar zo weinig mogelijk".

Onder deze omstandigheden is het een zaak van bittere rechtvaardig- heid, dat alle inkomens inflatie- proof worden gemaakt". Dit kan middels een zgn. index-economie.

Voorkoming van de nadelen van in- flatie moet een hoge prioriteit heb- ben: voor we ons gaan bezighouden met de welvaartbevordering in de

ontwikkelingsgebied~n kunnen we eerst beter eens de welvaart in eigen land rechtvaardiger gaan verdelen!

Tot zover prof. Wemelsfelder voor de J.O.V.D. te Vlaardingen.

De Eindhovense hoogleraar is van diverse zijden aangevallen, omdat hij gezegd zou hebben, dat de vak- bonden wel zouden kunnen worden opgeheven. Wij zagen reeds, dat hij theoretisch wilde nagaan wat er zou gebeuren of gebeurd zou zijn als er geen vakbonden waren. Zoals hij zelf zegt: "Het is een gedachtenexpe- riment, maar dacht ik voldoende interessant als hulpmiddel om te trachten de plaats van de vakbewe- ging in onze maatschappij te trace- ren".

In het Rotterdams Parool schrijft prof. Wemelsfelder eveneens: "Wan- neer iedereen echter in de fictie van de functie der machtsgroeperingen gelooft en het bovendien gaat om in- drukwekkende historische gebouwen (want dat zijn de vakbonden toch wel) dan moeten wij dat als uit- gangspunt aannemen voor onze maatschappijstructuur. Historische monumenten, breek je, alleen al uit piëteit, niet zo gauw af".

Hoewel prof. Wemelsfelder de vak-

beweging dus zeker niet wil liquide- ren omdat iedere andere oplossing van het loonvormingsprobleem een geheel ander maatschappijbeeld en een geheel andere menselijke gees- tesgesteldheid zou veronderstellen, die voorshands niet aanwezig is, heeft hij wel bezwaren: "meer en meer gaat ze zichzelf echter schul- dig maken aan datgene wat ze de kapitalisten verweet, n.l. uitbuiting van zwakkere groepen. De organisa- tie van de vakbeweging dreigt doel op zichzelf te worden. Dit is geen wonder wanneer men een organisa- tie heeft met een aantal bijzonder pientere secretarissen, die niet zo- zeer als mandatarissen van de leden, maar als machtige leiders van hun organisatie optreden. Zij moeten krachtens hun positie een grauwe, vrij logge massa van leden voortdu- rend demonstreren hoe strijdvaardig de organisatie nog is en hoe belang- rijk het is lid te zijn. Zij hebben zelfs voor de niet-leden een aantal kracht- termen in petto, zoals "profiteurs"

en parasieten"."

De professoren Van Esveld en We- melsfelder hebben dus nogal wat kritiek op de vakverenigingen. Dat de vakbondsbestuurders daar fel op reageerden, spreekt van zelf. Maar misschien vergaat het U als mij, en voelt U ook wel op sommige punten met hun bezwaren mee. Evenwel, mocht dit artikel U alleen maar heb- ben afgebracht van de mening, dat de huidige studentengeneratie is overgeleverd aan piassen en neo- fascisten, dan heeft het althans zijn doel bereikt.

GER VAN DER MOST

Bet adres van de redactiesecretaris

luidt thans:

Statensingel13 7 A Rotterdam-4

':De ':Driema6ter

Maandorgaan van de Jongeren Organisatie Vrijheid en Demo- cratie (J.O.V.D.)

Hoofdredacteur: E. T. Hoven.

Leden van redactie:

H. Wiegel,

ir. F. Wagenmaker.

G. van der Most (secr.) Redactie-adres:

Statensingel 137 A, R'dam..:4.

Adres - Administratie:

Gooiergracht 163, Laren (N.H.) Telefoon 02953-3563.

Abonnementsprijs minimum f 3,- per jaar. (Voor leden gratis).

Abonr.err::.ents- en advertentie- gelden uitsluitend aan G. Stern- pher Laren (N.H.), Postgiro 244397 of op bankrekening, Hollandsche Bank-Unie N.V., Herengracht 434-438, Amsterdam.

Afscheid van

Ferry Boogendijk

De redactievergadering, die aan de samenstelling van onze Driemaster is voorafgegaan, is de laatste yeweest, die Ferry Hoogendijk in zijn functie van redactiesecretaris heeft bijge- woond. Ferry heeft namelijk de redactie verlaten.

Het spreekt vanzelf, dat dit af- scheid hier gememoreerd wordt. Want Ferry Hoogendijk heeft meer dan twaalf jaar met hart en ziel gewerkt voor de Driemaster, niet alleen als schrijvend redacteur, maar vooral ook als organisator en als stimulator. Talloos zijn de bijdragen - artikelen zowel als commentaren - die hij voor de Driemaster heeft geleverd.

Ferry behoorde tot de allengs - uiteraard zou men zeggen - kleiner wordende groep van J.O. V.D.-ers, die al

zo

lang in de organisatie meelopen, dat zij een groot deel van de ge- schiedenis van de J.O. V.D. nog uit eigen ervaring kennen. Hij zal nu ongetwijfeld gaan beho- ren tot de allengs - uiteraard zou men opnieuw willen zeg- gen - groter wordende groep van oud-J.O. V.D.-ers, die op grond van hun actieve arbeid voor de organisatie daarmee een hechte band blijven onder- houden.

Het is hier niet de plaats

om

Ferry dank te brengen voor het vele werk, dat hij voor de J.O. V.D. in vele functies heeft verricht. Daarvoor zal zich on- getwijfeld nog wel een betere gelegenheid voordoen. Hier warde volstaan met hem te be- danken voor zijn werk als Driemasterredacteur, dat hij op

zo

voortreffelijke

wijze

heeft verricht. EVERT HOVEN

Van de H.H.-tafel

Eind maart bezochten drs. Nypels en de heren Hofman en Verbeek na- mens het hoofdbestuur het congres van de V.V.D. Tezelfdertijd was de heer Wiegel namens het hoofdbe- stuur te gast op de algemene verga- dering van de F.C.H.J.G.

Op de zondag 21 april te Amersfoort gehouden hoofdbestuursvergadering is ir. Stigter gekomen met een na- dere uiteenzetting van de plannen van de centraal-kader-commissie.

Namens de propaganda-commissie heeft de heer Jansz aanvullende suggesties aan het hoofdbestuur ge- daan. Binnenkort zal de afdelings- besturen en een groep leden een enquête bereiken, opgesteld door de c.k.c. en de p.c.

Drs. F. A. Hoogendijk is afgetreden als redactiesecretaris van de Drie- master. Hij wordt opgevolgd door de heer G. van der Most.

Op de h.h.-verklaring inzake de kernbewapening, waaraan in radio en pers aandacht is besteed, zijn verschillende reacties binnen geko- men.

De h.h.-verklaringen, de moties en de resoluties die door de J.O.V.D.

zijn uitgegeven en zullen worden uitgegeven, zullen verzameld wor- den als documentatie- en propagan- damateriaal.

De propaganda-brochure van de hand van dr. Nordlohne zal worden herdrukt, mits de prijs dit toelaat.

Verder zullen in druk verschijnen de statuten (zo pas koninklijk goedge- keurd) en het huishoudelijk regle- ment.

Tenslotte is in deze hoofdbestuurs- vergadering uitgebreid aandacht be- steed aan de zwakke afdelingen, en de verschillende contactpersonen verzocht inlichtingen in te winnen.

Op de valreep kwam ook de speciale positie van die afdelingen aan de orde, die gevestigd zijn in plaatsen waar ook een liberale Studenten Vereniging bestaat.

Namens het hoofdbestuur, H. WIEGEL

Amsterdams geliEler

De afdeling Amsterdam was tot voor kort een bizonder vooruitstrevende en actieve afdeling. Nog in juni 1962 diende zij een motie in op de bui- tengewone ledenvergadering in Dalf- sen, waarin het initiatief van de af- delingen Den Haag en Rijswijk- Voorburg-Delft tot het houden van een liberale !-mei-bijeenkomst van harte werd toegejuicht.

Moeilijker bleek de situatie te zijn geworden in januari van dit jaar.

Toen bleek het bestuur, blijkens een enquête tot haar leden gericht, tot de conclusie te zijn gekomen, dat de afdeling Amsterdam "haast geen le- vensvatbaarheid bezat". Zó bleek het

Concept resolutie inzake Spanje en Portugal en de E.E.G.

De J.O.V.D.

Er van uitgaande:

dat een integratie van Europa niet beperkt dient te blijven tot het Europa der Zes, het zogenaamde "kleine Europa", maar dat alle landen van Europa die niet op communistische wijze bestuurd worden, ten nauwste met elkaar dienen samen te werken.

Overwegende:

a. dat deze Europese samenwerking het beste kan worden verwezenlijkt door een proces van economische toenadering tot elkaar.

b. dat deze economische toenadering en economische integratie langs wegen van geleidelijkheid dient te worden gerealiseerd, en dat indien deze econo- mische integratie op gang is gekomen, de politieke integratie echter als eind- doel moet worden beschouwd.

Voorts overwegende:

c. dat gedurende de regering van Franco en Salazar aan de economische en sociale opbouw van het land met opvallende resultaten aandacht is besteed.

d. dat voor deze economische en sociale opbouw zeker mede gezien de mentaliteit dezer volkeren een periode van politieke stabiliteit als een con- ditio sine qua non moet worden beschouwd.

e dat mede bij de beoordeling van de politieke situatie in Spanje en Portu- gal met het feit rekening moet worden gehouden, dat deze landen ook voor het aan de macht komen van Franco en Salazar geen democratische samen- leving kenden.

f. dat de methoden waarmee men vooral in Spanje iedere vorm van oppo- sitie onderdrukt voor Nederlandse begrippen onaanvaardbaar moeten wor- den geacht.

g. dat het wenselijk moet worden geacht, dat ook in Spanje volgelingen van Salvador de Madriaga en leden van de Constitutionele Adviesraad van Don Juan en alle andere groeperingen wier beginselen op democratische wijze verwezenlijkt moeten worden, gelegenheid dienen te krijgen aan de politieke meningsvorming gestalte te geven.

h. dat bij afwijzing van het verzoek van Spanje en Portugal tot samenwer- king, het gevolg van deze afwijzing zal zijn, dat dit vooral in Spanje weer tot een volledig isolement t.o.v. Europa zal leiden, wat dan weer tot verster- king van de autoritaire tendenzen in deze landen aanleiding zal geven.

i. dat het om deze redenen noodzakelijk moet worden geacht, dat de stro- mingen in deze landen en daarbuiten, die hun lotsverbetering afhankelijk stellen van een verdere toenadering tot de rest van Europa, door deze reactie van autoritaire zijde op deze eventuele afwijzing aan invloed zullen verliezen.

spreekt als haar mening uit:

j. dat m.b.t. Spanje en Portugal reeds nu gestreefd moet worden naar het sluiten van een handelsakkoord, of een associatie van deze landen met de landen van de E.E.G.

k. dat t.a.v. Spanje en Portugal in beginsel moet worden gestreefd naar institutionalisering van de economische betrekkingen tussen deze landen en de landen van de E.E.G.

I. dat bij een eventueel volledig lidmaatschap van deze landen van de Europese organen, eerst de toetreding van Engeland tot deze organisatie moet worden geregeld.

m. dat indien een verdere politieke en militaire toenadering tussen het Gaullistische Frankrijk en deze 2 landen voortgang vindt, het gevaar van een overheersing van het autoritaire element in de europese instellingen moet worden gevreesd, en dat om deze redenen een toetreding van Spanje en Portugal tot de E.E.G. als niet wenselijk moet worden beschouwd.

n. dat in het bijzonder t.a.v. de toetreding van Portugal dient te moeten op- gemerkt, dat deze toetreding eerst dan zijn beslag dient te krijgen, indien bij de toetreding van het Verenigd Koninkrijk tevens de problematiek van de toetreding der landen van de E.V.A., waartoe Portugal behoort, geregeld wordt.

o. dat met een afvaardiging naar het Europese Parlement niet eerder een begin kan worden gemaakt, dan na aanvaarding van Spanje en Portugal tot volledig lid door de bestaande leden van de Europese organen, en als tevens gewaarborgd is, dat deze afvaardiging uit Spanje en Portugal op democra- tische wijze is verkozen.

H. D. SCHOUTEN

W. F. E. BARON VAN DER FELTZ J. VAN HEES

A. J. KERNKAMP R. SCHÜTZ C. ROGDENBURG L. GRILK

bestuur van zijn eigen kunnen over- tuigd, dat het "ernstig overwoog de afdeling te liquideren".

Wie schetst nu ons aller verbazing, dat het genoemde bestuur nog tot een laatste krachtsinspanning in staat bleek te zijn. Want in de Drie- master van maart j.l. en zelfs nog in de Driemaster van april, kondigde het aan op 1 mei een bijeenkomst te organiseren. Blijkbaar had het be- stuur na januari toch weer moed gevat. Een week voor 1 mei bleek deze moed de moed der wanhoop te zijn. Want ondanks aankondigingen, aan de leden, in de Driemaster, en onder meer in het door alle Amster- damse studenten gelezen blad "Pro- pria Cures", besloot het de bijeen- komst niet door te laten gaan.

Vele aankondigingen waren toen niet meer te herroepen. Een aanbod van het Dagelijks Bestuur, de orga- nisatie van de avond op zich te ne- men, werd afgewezen. Zelfs dreigde het afdelingsbestuur met tegenwer- king, indien het DB de bijeenkomst toch door zou laten gaan.

Hierop heeft het DB de zaak voor- lopig laten rusten. Daardoor gaf het DB het Amsterdams afdelingsbe..:

stuur gelegenheid de zoveelste be- stuurlijke bok te schieten. Door dit Amsterdams gemeier zijn de belan- gen der JOVD, die tot voor kort door deze afdeling op een zo voortreffe- lijke wijze werden behartigd, zeker niet gediend.

Een nieuwe enquête, nu gehouden onder de bestuursleden van Amster- dam, zou ons misschien kunnen le- ren of onze verwachting in vervul- ling gaat, dat (om het Amsterdams bestuur nog éénmaal te citeren) "het oude bestuur verdwijnt en het nieu- we zijn intrede doet".

Gooi en Omstreken,

R. A. HEYTING Rijswijk-Voorburg-Delft,

Den Haag, Den Haag, Zaanstreek,

Mej. N. HOFMAN H. JONGEDIJK A. V. Th. KOCH R. M. MARCUSE

DB-mededeling

Naar aanleiding van bovenstaand artikel verwijst het Dagelijks Be- stuur naar HE-bulletin nr. acht.

De nieuwe oeboort

Het pas verschenen socialistische jongerenblad "de nieuwe gebaart"

leert ons, behalve dat stencillen moeilijk is, ook, dat het oprichten van socialistische jongerenorganisa- ties vaak een pijnlijke bevalling blijkt te zijn. Vaak wordt het kind reeds in de wieg gesmoord.

Na de oorlog, zo lezen wij, hebben we gehad: "de A.J.C."

t,

"Ruimte",

"Nieuwe Koers" t, "Brood en Spe- len" t, "de F.J.G.", "de Nederlandse Culturele Sportbond", "Socialisti- sche Jeugd van Nederland", "NI- VON-jongeren", "Jonge Strijd",

"Politeia", "Massa Elite Groep Am- sterdam" t, "Demos", en "federatie van Studenten Groepen"

t.

Aan het eind van het artikel staat, dat de schrijver niet bedoeld heeft volledig te zijn. Hij wilde slechts en- kele hoofdzaken weergeven. Mis- schien kunnen we in het tweede nummer van "de nieuwe geboort"

een iets uitgebreider opsomming le- zen, als het blad dan tenminste niet is overleden. H. WIEGEL

CONTRA DEMOPLAN

de J.O.V.D. de meest bizarre resolu- ties voor zoete liberale koek worden geslikt.

Op de bres voor het liberalismel!

In Liberaal Reveil (6e jaargang no. 4) - toch zeker geen conservatief liberaal blad - schrijft prof. dr. J. Goedhart: "Eerbiediging van de vrije ontplooiing der ondernemingsgewijz,e produktie bete·k·ent verder, dat in de liberale ge- dachtengang g·een plaats is voor oentrale planning van het gehele economi- sche leven. Centra.le planning dient te worden beperkt tot de ov·erheidssector en zich niet uit te str·ekken tot het particuliere bedrijfsleven.

Wel is de particulie,re sector gebaat bij een "centraal ·economisch plan" in de vorm van een nationaal-·economische verkenning van mogelijkheden, mits dit plan wordt gepresenteerd in een vorm, die voor het bedrijfsleven zo door- zichtig en begrijpeUjk is, dat de ondem·emers er een richtsnoer voor hun be- leid aan kunnen ontlenen."

Dit, lezers, is een typisch liberaal geluid. De socialistische opvattingen over dit onderwerp vinden wij in een van de recente publikaties van de dr. Wiardi Beekman Stichting (het wetenschappelijk bureau van de P.v.d.A.), nl. in het veelbesproken

"Om de kwaliteit van het bestaan"

(januari 1963). In dit rapport wordt o.a. gepleit voor de invoering van meerjarenplannen, waardoor de overheid nog meer vingers in de na- tionale pap krijgt.

Voor mij is het er mee als de soep waar de ober zijn duim in houdt: ze wordt er mij niet smakelijker op.

Maar goed! Het socialistische rapport verwijst naar buitenlandse ervarin- gen (blz. 44): "Het voorbeeld van de Franse vierjarenplannen heeft de belangstelling voor de betekenis van een dergelijk overall-plan gestimu- leerd. Kenmerkend voor de lange- termijn-plannen als in Frankrijk na de oorlog tot bloei kwamen is ten eerste een inschakeling van het be- drijfsleven bij de opstelling .... "

Overheidspap

In J.O.V.D.-kringen blijken even- eens fervente voorstanders te be- staan van overheidspap. Beschouwen wij immers de ontwerpresolutie

"Demoplan", zoals afgedrukt in de Driemaster van februari. 1963, dan zien wij, dat de commissie voor- standster is van "plannen op lange termijn, die een werkelijke taakstel- ling inhouden voor belangrijke sec- toren van het economisch leven".

Vol vreugde wijst ook zij op de er- varingen in Frankrijk en op de in··

schakeling van het bedrijfsleven. De heer Nypels heeft bovendien het misplaatste idee, dat de J.O.V.D. als eerste met deze gedachte komt (zie verslag Trekpaardenconferentie).

Misschien, lezer, lijkt deze socialis- tische opvatting binnen de J.O.V.D.

U een merkwaardige zaak. Dan ver- baast U zich toch ten onrechte. Nog onlangs was ik in de gelegenheid een der commissieleden, de heer Jonge- dijk, te betrappen op de opmerking:

"de Engelse liberalen zijn meer labour dan Labour. Daar willen wij ook naar toe". Dit was gericht tot een afgevaardigde van de F JPvdA.

Tot die wij behoort ook U, lezer!

Bij dezelfde gelegenheid (het Natio- naal Jongeren Parlement) verklaar- de de heer Jongedijk vanaf het ka- theder: "dat de J.O.V.D. voorstander is van planning op lange termijn.

naar het voorbeeld van Frankrijk'.

Foei, mijnheer Jongedijk, dat gaat zo maar niet! Dat zal nog moeten blij- ken, en wel, als ik goed ben ingelicht, te Dalfsen op 8 juni. ...

Toen ik op de Trekpaardenconferen- tie te Woudschoten mijn bezwaren tegen de ontwerpresolutie Demoplan naar voren bracht, bestond het ver- weer van de heer Erwin Nypels uit de mededeling, dat veel mensen, en veel liberalen, voor een Demoplan waren. Allereerst ontgaat de waarde hiervan als argument mij volkomen

(waar horen wij dit soort dooddoe- ners toch meer?), maar bovendien heb ik nu een even "sterk" argu- ment in de verklaring, dat veel men- sen, veel echte liberalen, en zelfs veel socialisten tégen zijn. Omdat ik mij niet aan demagogie wil schuldig maken, zal ik U namen noemen:

De mening van de liberale professor Goedhart bracht ik reeds in de aan- hef naar voren. Waren zijn bezwaren principieel, praktische bedenkingen vinden wij bij de socialist prof. dr.

J. Tinbergen in zijn boek "Economie Policy: principles and design", waar- in hij er op wijst, dat veranderingen in het productieprogramma frequent moeten zijn door verandering in smaak en door de technische ont- wikkeling. Centrale planning brengt onvermijdelijk verlies van tijd en energie mee.

De bezwaren van deze bij uitstek tot oordelen bevoegde hoogleraar ma- ken eigenlijk verdere discussie over- bodig. Niettemin, het betoog wordt voortgezet. De heer Nypels noemde één naam van een groot voorstander van de planning op lange termijn:

prof. P. de Wolff, directeur van het Centraal Planbureau. In het boek

"Theorie van de economische poli- tiek" schrijft deze (bladz. 464): "De ervaring leert, dat een korte termijn- prognose, die zich over één jaar uit- strekt, reeds tamelijk onzeker is.

Verdergaande prognoses worden al spoedig uiterst speculatief. . . . Zij zijn hoofdzakelijk van belang om de ontwikkelingsmogelijkheden bij ver- schillende alternatieven van econo- mische politiek te bestuderen en daaruit een keuze te doen". Een enthousiaste voorstander? Maar mijnheer Nypels toch!

Onwaarde van planning

Een ingezonden stuk in de N.R.C.

van 25 april j.l. roept ons toe: "De toenmalige minister van Wederop- bouw, mr. In 't Veld, heeft tijdens zijn ambtsperiode eens gezegd, dat hij bewust de bouw van woningen beperkt wilde houden, omdat hij an- ders na het inhalen van de achter- stand in de 60-er jaren grote werk- loosheid onder de bouwvakarbeiders verwachtte. Wil men een mooier voorbeeld van de onwaarde van planning op lange termijn, van de zelfoverschatting van de P.v.d.A.- exponenten, van een verkeerde visie?"

Lezer, ik begrijp dat mijn verhaal eentonig wordt. Ik zal U dus niet vervelen door uitvoerig in te gaan op de grote waarde, die de Centraal Economische Plannen voor onze economie hebben.

Evenals de Dr. Wiardi Beekman Stichting vermeldt Demoplan ze kort met een superieure minachting; ge- lukkig zijn ter zake kundigen een juistere mening toegedaan. Overi- gens zijn deze "plannen" inderdaad slechts prognoses van het economisch gebeuren; een zekere vorm van planning vindt plaats in het kader van de conjunctuurpolitiek en wel

binnen de overheidss·ector (vgl. prof.

Goedhart). Met als instrumenten de overheidsuitgaven, direkte en iudi- rekte belastingen, loonvoet en wis- selkoers wordt gestreefd naar de doeleinden: volledige werkgelegen- heid, kons.tant.e en evenwichtige groei (wel zeker), stabiel prijsniveau, evenwichtige betalingsbalans en een rechtvaardige inkomensverdeling. De lezer, die in tegenstelling tot de commissie, iets meer van deze ma- terie wil weten, zij bijvoorbeeld ver- wezen naar het reeds eerder ge- noemde "Economie Policy" van prof.

dr. J. Tinbergen.

De kring van 1 mei-kameraden, die de slechte en a-liberale conceptreso- lutie Demoplan heeft getimmerd, zou ik in overweging willen geven uit eigen beweging hun verhaaltje in te trekken. Er moet toch eens een eind komen aan de situatie, dat door

(

Het Hoofdbestuur kan worden aan- geraden alsnog een commissie De- moplan in het leven te roepen, die het onderwerp van liberale kant be- nadert. Deze zou zich kunnen aan- sluiten bij de kreet, die we in de conceptresolutie vinden onderaan de tweede kolom: Regeren is vooruit- zien. Vooruitzien is echter geen planning, want planning is vooruit ha:ndelen. En dat regeerders vooruit handelen op een terrein, dat het hunne niet is, zal elke liberaal te- recht met afgrijzen vervullen. Voor- uitzien heeft zijn voordelen, ook voor het bedrijfsleven. Maar daarvoor alsjeblieft geen taakstelling, geen plan.

Een stimulering van prognoses op langere termijn, hoe onzeker deze ook zullen zijn, is misschien het uitgangspunt waarop een waardiger commissie Demoplan zich zou kun- nen baseren.

Vlaardingen-Schiedam.

G, VAN DER MOST

Opgave Weekend Dalfsen

Naam:

Adres:

Woonplaats: .. Afdeling: ... . Geeft zich op voor het weekend in Dalfsen op 8 en 9 juni a.s.

Inzenden aan R. Hofman, Balistraat 21, Delft.

(voor programma zie vorige Driemaster)

r-H-;U ^HBu,

I I Open thans een rekening bij de HBU

I ^* Uw geld brengt rente op.

I ^* Uw betalingen worden op gemakkelijke, veilige en vooral

I SNELLE wijze door de HBU

I ^* I

verricht.

Formulieren voor het geven van betalingsopdrachten worden

GRATIS aan onze cliënten verstrekt.

Ook VOOP P(Jkening•COUPant•

de HBU

I I I I I I I I I I

I

I HOLLANDSCHE BANK-UNIE

N.V.

I

AMSTERDAM DEN HAAG ROTTERDAM ·

HERENGRACHT 436 HOFWEG 1 COOLSINGEL 104

!.:

POSTBUS 554 POSTBUS 46 POSTBUS 2 4 : . 1 . STGIRO 42650 POSTGIRO 14632 POSTGIRO 8179

.

---

--~---~

Winstdeling voor de urerkne~ners

"Winstdeling voor de werknemers", is één van d,e vele onderwerpen, die wor- den behandeld in "Open Ondernemerschap", het uitst,ekende ·rapport van de Prof. Mr. B. M. Teldersstichting (blz. 291 t/m 296).

Reeds lang voor de gedifferentiëerde loonpolitiek werd ingevoerd, was onze nieuwe liberale leider prof. dr H. J. Witteveen hier de grote voorvechter van:

niet zonder voldoening wees men er in "O.O." dan ook op, dat de winstaan- delen voor dt~ werknemers gehouden we·rden buiten de· "ruimte" geschapen door produktiviteitsstijging.

Zo zou men dus kunnen stellen, dat de gedifferentieerde loonpolitiek een extra stimulans voor het creëren van winstdelingsre,gelingen ten bate van het personeel is.

Dit betekent echter niet, dat de Tel- ctersstichting zonder meer vóór winst- deling is. In het rapport wordt al direct een onderscheid gemaakt tussen werknemers en aandeelhou- ders, want een winstverdelingsrege- ling ten behoeve van de werknemers zal steeds berusten op een arbeids- overeenkomst en op zijn best een kleine aanvulling vormen op een ge- contracteerd vast loon (volgens de stichting tussen 3 en 60fo).

Voor de aandeelhouder vormt echter het te ontvangen dividend het enige belang, dat hij als verschaffer van de productiefactor kapitaal heeft, waarbij nog het allerbelangrijkste komt, n.l. dat de aandeelhouder deelt in de winst, maar óók in het verlies. (Terecht trekt men de con- clusie, dat het niet wenselijk en prak- tisch onmogelijk is de werknemer in het verlies te laten delen. Wel heeft de werknemer het risico van werk- loosheid, wat echter elders in het rapport niet zo'n groot risico wordt geacht, daar dit door de huidige werkgelegenheidspolitiek niet wel mogelijk zou zijn.

Voorbeelden

Ondanks het onmiskenbaar gunstige effect van de werkgelegenheidspoli- tiek zou ik met de voorbeelden Amerika en Engeland - alleen al 600.000 werklozen - voor ogen, hier toch maar geen al te utopistische ideeën van krijgen.)

Verwezen wordt dan naar de "Com- missie Bezitsspreiding", die in een interim-rapport van 1952 over dit vraagstuk zei:

"De Commissie meent, dat in het algemeen winstdeling moeilijk als een enigszins betekenende prikkel tot verhoging der produktiviteit kan worden beschouwd. Zowel in de tijd gemeten, als organisatorisch is winstdeling in de regel te ver verwij- derd van de hogere prestaties. Bo- vendien kan het voorkomen, dat er ondanks grotere prestaties der werknemers geen winst wordt ge-

maakt, dit kan bij uitblijven van een winstdeel juist een zeer deprimeren- de invloed hebben."

Als mogelijke motieven voor deze winstdeling voor werknemers ziet men in "O.O.":

1. de wens van de vakbeweging om de werknemers in het resultaat van de onderneming te doen delen. De vakbeweging zou dit aandeel het liefst gestabiliseerd zien; de Telders- stichting voert aan, dat dit dan he- lemaal niet meer van de looncompo- nent valt te scheiden.

2. wat betreft de ondernemers, deze verwachten er een betere stemming onder het personeel van. (Opm.: de

"Commissie Bezitsspreiding" wordt dan weer aangehaald, die gezegd heeft: "dat winstdeling slechts een onderdeel is van een complex van sociale voorzieningen".

Aanvechtbare stelling

Helaas insinueert m.i. de verwijzing naar deze uitspraak, dat de geest bij de werknemers t.o.v. de onderne- ming maar in uiterst geringe mate op de juiste wijze zal veranderen, het komt me voor dat dit een uiterst aanvechtbare stelling is).

3. Het politieke argument, dat voor- al in confessionele kringen met na- me in R.K.-kring opgeld zou doen, n.l. dat van de bezitsvorming. Deze wens zou ik echter niet slechts in confessionele kring willen zoeken maar met name ook bij de vakbewe- ging en vooral bij de socialisten, die dit echter niet zien in bezitsvorming maar in het begrip bezitsspreiding.

De grote voorwaarde waaraan deze winstdeling moet voldoen volgens het rapport is de "vrijwillige basis"

- a. met het oog op de grote ver- schillen tussen de ondernemingen;

b. omdat men geen grotere solidari- teit kan verkrijgen door druk van bovenaf, want een van bovenaf ge- dicteerd systeem van winstdeling zou de verhoudingen niet verbeteren, maar juist de inzet vormen van een aanhoudende strijd om de hoogte van

het winstdeel der arbeiders steeds verder op te voeren. (Opm.: Het komt mij voor, dat het laatstgestelde enigermate onlogisch klinkt, daar in het rapport juist gememoreerd was, dat de vakbonden een stabilisatie van het winstaandeel voorstonden!) Verder wil men de omvang van de winst "redelijk" houden, omdat er geen verliesdeling tegenover staat, alleen een percentage uit de over- winst (na aftrek primair dividend aandeelhouders).

Eindconclusie

Hoewel m.i. in het rapport niet dui- delijk naar voren komt, hoe men in liberale kring dit vraagstuk nu op moet lossen, komt de eindconclusie er toch op neer, dat men niet tegen is (mits er sprake is van vrijwillige basis en de redelijke omvang), maar dat men wel ernstig bezwaren maakt tegen een gestabiliseerde winstde- ling, daar dit in feite geen winstde- ling, meer is.

Tot zover

de

globale inhoud van dit deel van het rapport, waarbij ik wil aantekenen, dat de vraag onbespro- ken is gebleven, hoe men het ambte- narencorps in de winstdeling kan betrekken.

Dit laatstgenoemde probleem memo- reer ik, hoewel ik begrijp, dat een vergelijking met de ambtenarensec- tor mank gaat.

Een wettelijke overheidsregeling zal m.i. niet goed realiseerbaar zijn. Bo- vendien zal naar mijn mening dit stelsel zichzelf wel aanpassen, na- melijk door de mobiliteit, die er zal ontstaan tussen bedrijven met en zonder winstdelingsregeling. Om een encessieve mobiliteit tegen te gaan is het beter een zeker maximum aan te geven en dit dan zoveel moge- lijk te stabiliseren door bij voorbeeld in goede jaren een fonds te vormen, dat zal moeten bestaan uit het ver- schil tussen het overeeng~komen to- tale percentage van de overwinst en het overeengekomen uitkeringspia- fond van de werknemers.

Hieruit volgt, dat wanneer dit fonds niet meer toereikend zal zijn, de sta- bilisatie niet gehandhaafd dient te worden. (Opm.: In het rapport wordt het tantième van de directie als iets geheel anders gezien dan de winst- uitkering aan werknemers, daar dit een aandeel is voor hun onderne- merskwaliteiten. Naar mijn mening is er echter wel degelijk een parallel te trekken, alleen voor de werkne- mers op een begrijpelijkerwijs veel

Afdelingsnienws

LIBERAAL, DUS SOCIAAL (I) Op een bijeenkomst, die onder het motto "liberaal, dus sociaal" 1 mei door de afdelingen de Bilt-Bilthoven, Gooi en Omstreken en Utrecht werd georganiseerd, spraken de heer G.

W. Keja, bestuurslid van de VVD- afdeling Amsterdam, en drs. E. Ny- pels, landelijk voorzitter onzer or- ganisatie.

De vakbonden, aldus de heer Keja, omvatten slechts 34°/o van de Ne- derlandse werknemerS>. Toch worden uit naam van die vakbonden c.a.o.'s afgesloten voor alle arbeiders en

wordt al het mogelijke gedaan om de categorale bonden de voet dwars te zetten. De VVD moet zich er voor inzetten, dat de categorale bonden een redelijke kans op erkenning krij- gen.

Tevens pleitte de heer Keja voor het afgelasten van het verplichte over- werk, voor een mogelijkheid voor de arbeider vrij een bedrijf in- en uit te treden, voor een liberale vakbond, en voor aandelenbezit voor de werk- nemers. Dit laatste achtte hij de bes- te methode om voor de arbeiders medezeggenschap te verwerven.

Andere methoden hiervoor - de

PBO, de ondernemingsraden (hierin komen alleen vakbondsleden te zit- ten) en arbeiderscommissarissen (idem) - achtte hij voor een echte medezeggenschap onvoldoende en foutief.

Een geheel ander geluid liet drs. Ny- pels, de tweede inleider, horen. Hij wees aandelenbezit voor de arbeider, bedoeld om hem medezeggenschap te geven, af. Immers in aandeelhou- dersvergaderingen (die toch al van steeds minder betekenis worden) heeft de werknemer met zijn klein aandelenpakket en zijn geringe ken- nis van zaken geen enkele reële

lager niveau. Bovendien is ook t.a.v.

directie en commissarissen tegen- woordig veelal in de statuten een begrenzing gegeven aan de tan- tièmes, waardoor ook hier een zeke- re stabilisatie gaat optreden!) Is het verder inderdaad de solidari- teitsgedachte, die dient te overheer- sen? Naar mijn mening zeker niet, maar in tegenstelling tot de conclu- sie van de Teldersstichting wel de- gelijk de bezitsvorming. Waarom?

Omdat ondanks alle goede bedoelin- gen van de bewindslieden de huidige bezitsvorming totaal ontoereikend en onrechtvaardig is t.o.v. de "have- nots" - waar het juist in de aller- eerste plaats voor bedoeld dient te zijn.

Wel dienen we echter te waken voor wat de Partij van de Arbeid bezits- spreiding noemt, want door het al- leen zoeken naar een oplossing bij het winstverdelingsstelsel komt dit in wezen neer op nivellering. Toch is het instituut van winstdeling voor werknemers met het oog. op.de be:- zitsvorming te. verwezelijken mits men daar door premiespaarregelin- gen e.d. uitbreidingen in die sector tegenover stelt, zodat alle groepen aan hun trekken komen.

D. DE RONDE Jr.

Herhaald verzoek

Gelieve bij inzending van

kopij het papier steeds

aan één kant te beschrijven

*

stem. Verder zijn de .risico's van aandelenbezit voor de arbeiders veel te groot.

Net als de heer Keja wees de heer Nypels ook de arbeiderscommissa- ris af. Ook de instelling van een

"raad van beheer" (door het CNV bepleit) achtte hij niet gewenst.

Democratisering van de onderne- ming wil de heer Nypels verwezenlij- ken via de ondernemingsraden, die zullen moeten gekend worden in zeer belangrijke aangelegenheden als:

grote inkrimping van het bedrijf, verplaatsing, automatisering, nacht-

arbeid en benoeming van bepaalde topfunctionarissen.

Behalve de ondernemingsraad kun- nen delegatie van bevoegdheden en democratisch leiderschap bijdragen tot een betere communicatie en par- ticipatie van de werknemers.

Twee liberalen over medezeggen- schap. Twee tegenover elkaar staan- de meningen. De één wil de demo- cratisering door aandelenbezit van de werknemer en achtte de onderne- mingsraad geen nuttig instrument, de ander was precies het tegenover- gestelde van mening. De heer Keja slaakte op een gegeven ogenblik zelfs de verzuchting, dat het leek alsof hij hier tegenover een politiek- tegenstander zat. Ook hier kwam dus weer de vraag naar voren (om met onze vriend Marcuse te spreken):

"wat is liberáál?"

Wat ja, dan nee liberaal moge zijn, deze discussie tussen jonge liberalen heeft wel aangetoond dat de jonge- ren, hier 1 mei in Laren aanwezig, het liberalisme niet als een a-sociale stroming zien, maar wel degelijk positieve bijdragen willen leveren voor een oplossing van sociale vraag- stukken in deze tijd.

LIBERAAL, DUS SOCIAAL (11) Op 1 mei, de "dag van de arbeid", hebben de afdelingen Den Haag, Rijswijk- Voorburg-Delft en Rotter- dam evenals vorig jaar een bijeen- komst belegd. Voor een talrijk ge- hoor sprak de heer Th. Joekes van de Prof. Teldersstichting onder het motto: "liberaal, dus sociaal".

Als één der meest nijpende proble- men van deze tijd noemde de spre- ker de woningbouw, waarvoor hij een oplossing zag in het vrije initia- tief. De heer Joekes was van mening, dat de huur van oude woningen moet worden opgetrokken teneinde een goede doorstroming van huur- ders te bewerkstelligen. Als overige oplossingen om tot een goedkopere bouw en een verhoogde produktie te komen, achtte hij het noodzakelijk de subsidies daar te concentreren waar ze werkelijk nodig zijn.

Ook unificaties van plaatselijke bouwvoorschriften en afschaffing van het registratierecht op eigen- domswoningen zouden z.i. leiden tot een verbeterde situatie. Voorts be- steedde de heer Joekes aandacht aan de scheve verhoudingen tussen werkgever en werknemer. Er bestaat tussen beide partijen nog steeds een vorm van wantrouwen. Hoewel de werknemer naar buiten in de ruim- ste zin ogenschijnlijk weinig meer voor de werkgever . onderdoet, leeft bij hem toch een zekere angst voor de willekeur van de leiding.

Om deze begripsbreuk weg te ne- men is naar de mening van de heer Joekes delegatie en communicatie noodzakelijk. Bevordering van het werk in de ondernemingsraad en het vrijwillig invoeren van winstde- lingsregelingen, alsmede het ophef- fen van het buitengewoon besluit arbeidsovereenkomsten, zouden be- langrijke factoren zijn om tot een beter onderling vertrouwen te ko- men.

Volgens de aanwezige liberale nestor prof. C. W. de Vries was de aan- dachtige en open wijze waarop de discussie werd gevoerd een gebeur- tenis, waar men in andere liberale kringen een voorbeeld aan kan nemen.

LIBERAAL, DUS SOCIAAL (III) Dank zij de energieke aanpak van het Hoofdbestuur, betreffende d•..!

plaats, die de dag van de arbeid in het dynamisch liberalisme zal gaan innemen, kon de voorzitter van de afdeling Devente•r, de heer T. Be-

ning, op 1 mei in Hotel 'De Leeu- wenbrug' welkom heten drs. J. G.

Th. Linssen, oud landelijk JOVD- voorzitter, die zou spreken over 'Liberaal, dus sociaal'.

Alvorens op het eigenlijke thema van deze avond in te gaan, gaf de spreker weer wat het liberaal zijn inhoudt, nl. 'Wat de mens waardig is'. Dit waardig zijn kan men volgens de liberaal alleen bereiken als er vrijheid, verantwoordelijkheid, ver- draagzaamheid en sociale rechtvaar- digheid heerst in de maatschappij.

De sociale rechtvaardigheid dient zo te zijn, dat het de individuele mens sterker maakt, omdat het toe- vallige factoren uitschakelt, bv. ar- beidsongeschiktheid.

De verdeling van de vruchten van de arbeid zal moeten zijn, loon naar prestatie en loon naar behoefte, op- dat voor een ieder de minimumbasis van het bestaan aanwezig zal zijn. Op deze minimumbasis zal de belo- ningspyramide opgetrokken dienen te worden.

Het onderwijs zal een belangrijke taak behoren te spelen bij 'ieder het zijne'. In de eerste plaats zal het goed en degelijk moeten zijn. Door middel van studiebeurzen en niet door ren- teloze voorschotten behoort een ieder de kans te krijgen, die studie te voltooien die binnen zijn of haar mogelijkheden liggen. Een zéér be- langrijk punt tipte de spreker aan door er op te wijzen, dat de middel- bare scholen en het universitaire

Groningen

Voor de afdeling Groningen hield dezer dagen in café-restaurant Suisse in Groningen mevrouw mr.

E. Veder-Smit,.lid van het hoofdbe- stuur van de VVD en kandidaat voor de Tweede Kamer, een lezing over het onderwerp: Woningbouw en Wo- ningnood. Het probleem van de wo- ningbouw neemt bij de verkiezingen een centrale plaats in, zoals de voor- zitter, de heer G. Ch. 0. Boosman, het in zijn welkomstwoord uitdrukte.

Mevrouw Veder benaderde het pro- bleem woningbouw van de organisa- torische en politieke kant en toetste de verschillende aspecten hiervan aan de liberale visie. De VVD streeft naar een evenwichtig beleid: het bouwen van woningen voor alle be- volkingsgroepen. Dit houdt in het verminderen van het aantal woning- wetwoningen en het stimuleren van de particuliere bouw. Het voor- deel van de particuliere bouw, die een goed liberaal uitgangspunt vormt, is een goedkoper en doelma- tiger exploitatie zo sprak zij.

Bij de bespreking van de woning- nood zei mevr. Veder onder meer, dat er in Groningen nog 732 bewoon- de onbewoonbaar verklaarde wonin- gen zijn, dit als illustratie van de moeilijkheid het werkelijke woning- tekort te bepalen. Ook noemde ·zij het een feit, dat bij het bepalen voor

dAGENDAg

30/5: 8 uur, hotel Royal, IJmuiden: ledenvergadering en inleiding van drs.

E. Nypels over Demoplan, voor de afdeling IJmond-Haarlem.

1/6: 8 uur, hotel Gooiland te Hilversum: a. jaarlijkse afdelingsv·ergadering van de afdeling Gooi en Omstveken; b. commentaar op de uitslag van de verkiezingen door de heer H. Wiegel; c. discussie.

8/6:

9 29/6:

4 uur, conferentie-oord "de Ve•chtstroom" te· Dalfsen: WEEKEND en buitengewone algemene ledenvergadering onzer organisatie.

? uur, botel "de Lage Vuurs.che: pannekoekenmaalt.ijd georganiseerd door de afdeling Gooi en Omstreken.

29/6: 10.30 uur, te Amsterdam: debat over "eenzijdige afschaffing del' kernwapens, ja of ne•e?", gevraagd prof. De Graaf en Ge·ert Ruygers, voorzitster mevr. mr. M. J. Stoffels-van Haaften.

28/9:

29 6/10:

26/10:

27

we•ekend van bet district Noovd-Holland-Utrecht in de Drommedaris te Enkhuizen.

kaderdag te Utrecht.

congres in Groningen.

onderwijs inclusief de studentencor- pora weinig begrip tonen voor het sociaal niveau en de aanpassings- mogelijkheden van hen die niet in een omgeving van studie zijn opge- voed.

Spreker besteedde verder aandacht aan de sociale wetgeving die beslist geen monopolie van de socialisten is, doch de confessionele en de libe- rale partijen even na aan het hart ligt.

Dankbaar mag men in ons land zijn voor de sociale stabiliteit, die bereikt is door de samenwerking van werk- gevers, werknemers en regering, waardoor een eind is gekomen aan de klassestrijd.

Andere punten die deze avond nog aan de orde kwamen waren de me- dezeggenschap, de P.B.O. en het ur- gentieprogramma van de V.V.D.

Samenvattend kunnen we over deze avond zeggen, dat drs. Linssen in een helder overzichtelijk betoog er in geslaagd is vele JOVD-ers in De- venter te doen beseffen, dat een goed sociaal beleid - dat een ieder de minimum ruimte kan geven, die de mens waardig is - , een liberaal be- leid is!

Dit verslag mochten wij ontvangen van de heer H. T. Möller, die ons verder berichtte dat op een 13 mei georganiseerde forumavond 120 jon- geren aanwezig waren.

wie de woningnood geldt, de mid- dengroep vaak in het gedrang komt.

Uitvoerig ging mevrouw Veder in op het beleid van de huisvesting- bureaus. Zij tekende hierbij aan, dat men de man de huur moet laten be- talen, die hij betalen kan en dat men medewerking moet verlenen aan hen, die zelf een woning kunnen be- talen, dus een beloning van het eigen initiatief.

Met de wens, dat het bureau huisves- ting zo spoedig mogelijk opgeheven mocht worden, besloot mevrouw Ve- der haar betoog.

Bij de discussie kwam o.m. nog naar voren, dat de VVD er naar streeft een evenredige verhouding te bren- gen in de huren van oude en nieuwe woningen.

Verhuizing

Hoofdbestuurslid de heer D. Jansz, vice-voorzitter van het district Noord-Holland-Utrecht, voorzitter der landelijke propaganda-commis- sie, en vice-voorzitter van de kleine afdeling IJmond-Haarlem is ver- huisd naar Jan Haringstraat 70, Haarlem. Gelieve voortaan Uw fan- mail en andere correspondentie naar dit nieuwe adres te sturen.

lJmm€RICk

Ons aller boer Koekoek uit Ede komt nu in de Kamer (de

[Tweede).

Ook blij is jongeling, downer is Vondeling, Haya. en Luns zijn tevreden.

Gooise pannekoeken

Zaterdag 29 juni, de gebaartdag van Prins Bernhard, organiseert het be- stuur van de afdeling Gooi en Om- streken ter afsluiting van het seizoen '62-'63, een pannekoekenmaaltijd in restaurant "de Lage Vuurscbe".

Deelneming hieraan door leden van al of niet omliggende afdelingen wordt door het Gooise bestuur zeer op prijs gesteld. Gaarne wel tijdig een briefje of telefoontje aan mej.

A. Rambonnet, Rembrandtlaan 43, Hilversum, telefoon 02950-44094. U ontvangt dan mededelingen over de aanvangstijd en over eventueel ge- zamenlijk vervoer.

Zomerslaap

Dit is de laatste keer voor de zomer- vakantie, dat in de Driemaster een afdelingspagina verschijnt, omdat de meeste afdelingsbesturen zich des zomers met andere dan J.O.V.D.- bezigheden plegen op te houden.

Mochten sommige besturen hun or- ganisatiedrift niet weten te betomen dan kunnen zij natuurlijk de aan- kondigingen en verslagen van bijeen- komsten naar de Driemaster blijven sturen. De overige afdelingen wenst Uw redacteur afdelingsnieuws een zoete zomerslaap toe. Tot september!

4 JDei 1963

Sinds 1945 moet de vierde mei en daarmee dus de jaarlijkse Doden- herdenking al eens meer op een za- terdag zijn gevallen. Het is mij toen niet opgevallen, dat de regering het om welke reden dan ook gewenst achtte, de Dodenherdenking te doen plaatsvinden op de dag daaraan- voorafgaande: vrijdag 3 mei.

Maar anno 1963 schijnt er bij de re- gering geen onoverkomelijk bezwaar te bestaan om de herdenking op za- terdag doorgang te doen vinden.

Met name is gewezen op het feit, dat de orthodoxe Joden wegens de Sabbath-heiliging niet aan de her- denking zouden kunnen deelnemen.

Dat is volkomen juist. Daar tegen- over echter staat het onweerlegbare feit, dat van de kant van de ortho- doxe Joden geen enkel bezwaar is gemaakt tegen het doorgang doen vinden van de herdenking op de za- terdag. Integendeel.

Naar eventuele andere motieven bij de regering kan men slechts gissen.

In ieder geval mochten wij het be- leven, dat de Nationale Dodenher- denking plaats vond op vrijdag 3 mei; dat men de steeds weer aan- grijpende ogenblikken van de twee minuten stilte op de Dam in Amster- dam kon beluisteren in het Nationaal Programma voor de radio op zater- dag 4 mei, terwijl op dezelfde dag overal in het land verder de her- denkingen doorgang vonden.

De vierde mei zal ongetwijfeld wéér op een zaterdag vallen. Laten wij hopen, dat de regering, die dan aan het bewind is, op dit punt een ver- standig beleid zal voeren.

R. M. MARCUSE

Rechts georiënteerd?

Met verwondPring heb ik mij na lezing van het april-nummer van de Driemaster af~evraagd, of de JOVD nu wel werkdijk kettersstandpunten inneemt. Een sterke stroming in haar gelederen schijnt voor de pro- gressiviteit in de VVD te hebben ge- zorgd. Op 1 mei werden diverse re·

devoeringen gehouden met als ka- rakter: "Liberaal, dus sociaal". Iets wat ik niet begrijp.

De VVD zegt, de vrijheid voor te staan. Maar is vrijheid wel te vere- nigen met een verregaande sociali-

satie? De socialisatie, zoals die nu is, is het produkt van dirigisme en overheidsbemoeiing. Het wordt de beoefenaren van de vrije beroepen steeds moeilijker gemaakt. Dat de V.V.D. nu een links standpunt in- neemt, is alleen maar te betreuren, hoewel ze dat natuurlijk alleen maar doet om een groot aantal stemmen van arbeiders op zich te verenigen.

Haar hoogste ideaal, de waarborging van de vrijheid, is ondergeschikt ge- maakt aan de sociale gerechtigheid.

De JOVD, zeggende, indien nodig, kettersstandpunten te zullen inne- men, praat haar grote vriend braaf na. Angstvallig staat zij tegenover de nieuw opgerichte partij van mr.

N.V. Scheepsbouwwart - Machinefabriek

DE KLOP"

"

Industrieweg 4 Sliedrecht

Voor al uw motorreparaties:

•

Nloto,.en-

en

Nlaohinefab,.iek ,11

,KINDERDIJK""

Motoren voorradig in vermogens van 8-750 pk.

Molenstraat 1-6 . KINDERDIJK

Tel 01859- 441 en 442; 010-40878 en 85638

T. P. DE GEUS

AANNEMERSBEDRIJF

GROND EN WEGENBOUW

Kantoor: Schubertlaan 6 • Leidschendam • Tel. K 1761-1618

II.V. Sleepdienst

en

t,.anspo,.tonde,.nemlng

Gerrit J. Eerland L. C. M. Zoon

Alle transporten te water naar binnen- en buitenland

Kantoor: Prins Hendrikkade t/o 88, Rotterdam Tel. 010-115190-137734 na 6 uur 138993 Afd. Sleepdienst J. de Wit na 6 uur 48986

U vvordl snel ingelicht

over gebeurtenissen in binnen- en buitenland. als U op een goed ochtendblad geabonneerd benl.

Terwijl U slaapt, stroomt nieuws binnen uit het gehele land en uit alle delen der wereld. Het Alge.

meen Dagblad wordt 's nachts ge- drukt en' s morgens vroeg bezorgd.

• on.fhankelijk

• •ctueel

• sport

• m•rkt- en beursberichten (o.a. New York)

• belangwekkende advertentie- pagine's

e onderhoudende lectuur

• vrouwenrubriek

• tekenverhalen e geïllustreerde feuilleton

Aloemeen Doublod

Rotterdam, Witte de Withstraat 73

L. R. J. Ridder van Rappard, de Li- berale Staatspartij. Maar is het niet deze partij, die een nieuw geluid laat horen? Van Rappard wil een halt toeroepen aan de sociale gerechtig- heid. Is hij daardoor een splinter- figuur met rancunes en persoonlijke eerzucht geworden? Geenszins.

Van Rappard wilde zijn ideeën in eigen partij, de VVD, uitdragen. Op een verkiesbare plaats gezet door enkele districten, heeft men gewei- gerd hem op de groslijst te zetten en nu de VVD verworden is tot een links-georiënteerde partij, heeft hij de LSP opgericht. Wanneer men nu

"De Driemaster" leest, deugt er niets van de LSP, gooit men zijn (haar)

stem weg door op deze partij te stemmen. Dit alles is erg jammer.

Ik vraag mij af, of er in de JOVD nog wel rechts-georiënteerde figu- ren zijn. Zijn ze er, dan dienen ze te strijden tegen de socialisatie-modus.

Zij dienen te bedenken, dat elke nieuwe vorm van socialisatie een beperking van de vrijheid is. Moge het tot werkelijke kettersstandpun- ten komen!

W. A. MAARSE

(Ons land levert blijkbaar niet vol- doende "rechts-georiënteerde figu- ren" op om Van Rappard aan een zetel te helpen. Red.).

Vuurvaste stenen in alle

soOJ~ten

ttMOLISOU' moler isolatiestenen V uurvaste isolatiestenen

Zuurvaste stenen

ttPRODORITEtt chemisch

^besten~

dige produkten levert:

N.V. Gouda Vuurvast

Verenigde Vuurvaste-Steenfabrieken

Gouda - Telefoon 2842* - (1820)

N.V. ROTTERDAMSCHE KOPER- EN METAALGIETERIJ

Schee ps- reparatie-

bedrijf

en Machinefabriek

H. F. A. W E IJ E R

GUSTOWEG 43 ROTTERDAM

TELEFOON Nos.: 66038 - 66490 TELEFOON NA 6 UUR 74863

WaalhaTen Pier 8 Rotterda~

Telefoon 77610 (3lijnen) Na 18 uur: 73554, 70341, 41782, 171502

---GORINCHEM---

staalconstructies metalen ramen en deuren