Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).
Jaargroep 5, Blok 6
kk
6
naam:
werkboek
blok
Help jij Matz een mooi patroon te maken?
reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs
reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs
w e r k b o e k j a a r g r o e p 5 b l o k 6
Hoofdauteur
Mieke van Groenestijn, Hogeschool Utrecht, Faculteit Educatie
Auteurs Els van Herpen Corrie Verharen Hans Vermeer Vormgevingsconcept x-hoogte, Tilburg
Nicolette Obers (studio Zwijsen) Opmaak
Louis Donders,
(vlnr) communicatievormgeving, Tilburg Illustraties
Hester van de Grift, Arnhem Coen de Kort,
(vlnr) communicatievormgeving, Tilburg Anjo Mutsaars, Haren (character) Foto’s
Lokin Fotografi e bv, Breda Renate Reitler
Studio Zwijsen
Projectgroep Uitgeverij Zwijsen Marike Verschoor (projectleiding) Frank van der Veeke (redactie) Carola Vermeeren (bureauredactie) Nicolette Obers (vormgeving) Mirjam Faessen (beeldredactie) Tessa Sponselee (productiebegeleiding) Tatjana Puklavec (marketingadvies) Jan van Wonderen (uitgever) 12e druk
ISBN 978-90-276-5584-4
© Uitgeverij Zwijsen BV, Tilburg www.zwijsen.nl en www.wizwijs.nl
Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomati- seerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografi sche ver- veelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro). De uitgever heeft getracht alle rechthebbenden te achterhalen. Indien iemand meent als rechthebbende in aanmerking te komen, kan hij of zij zich tot de uitgever richten.
j a a r g r o e p 5
55844_ww_wb5_6_os.indd 1 15-1-2014 11:19:12
30
Les 15 • Wizmix
De vos en de kippen.
Je speelt dit spel met 2 spelers.
Je hebt nodig: 1 fi che voor de vos en 15 fi ches voor de kippen.
Leg de fi ches zoals in het voorbeeld op het speelveld.
De vos mag beginnen. Hij mag alle kanten op.
Vooruit, achteruit, links, rechts en schuin.
De vos vangt een kip door over de kip in een leeg hokje te springen.
Soms kan hij meer kippen in 1 beurt vangen.
De vos wint als hij 12 kippen heeft gevangen.
De kippen mogen alleen vooruit en opzij.
Ze mogen per beurt maar 1 hokje schuiven.
De kippen kunnen de vos vangen door hem klem te zetten.
De kippen winnen als de vos geen kant meer op kan.
55844_ww_wb5_6_bw.indd 30 15-1-2014 11:40:21
31
55844_ww_wb5_6_bw.indd 31 15-1-2014 11:40:31
6 blok oefenboek
j a a r g r o e p 5
Hoe zwaar? Maak vast. Teken eronder wat het is.
reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs
naam:
appels
verpakt op:
vrijdag
superwinkel
gewicht:
800 gram prijs:
€ 1
aardbeien
verpakt op:
donderdag
superwinkel
gewicht:
300 gram prijs:
€ 2
peren
verpakt op:
maandag
superwinkel
gewicht:
750 gram prijs:
€ 2
0 g 1000 g
0 kg 1 kg
56742_ww_ob5_6_bw_os.indd 1 1-3-2011 11:42:18
2
Drie op een rij.
1
Les 15 • Wizmix
30
Trek een lijn door 3 getallen op een rij die samen een goede som maken (+ of –).
Als je het goed doet, zie je een fi guur.
Omdat:
Zoek de weg waarmee je 40 punten kunt maken.
Je mag recht vooruit, achteruit, naar links en naar rechts.
3 2 5 2 9
6 8 7 3 5
9 15 11 16 13
25 12 44 22 16
36 17 38 45 63
61 13 48 57 28
11 4 7 39 46 85
4 4 1 7
3 8 8 9
6 9 4 5
9 1 2 2
7 6 1 5
7 1 8 8 6
Repen chocolade. Aan welke tafel zit je het liefst? Waarom?
Zoek de weg.
56742_ww_ob5_6_bw_os.indd 30 1-3-2011 11:43:39
Draai de driehoek.
3
Punten verzamelen.
4
Maak 21.
31
1 3
7
11
5
9 13
15 Schrijf de getallen in de cirkels.
Elke rij is samen 21 punten.
Je speelt het spel met 2 spelers.
Je hebt 4 dobbelstenen en 9 fi ches nodig.
Gooi om de beurt met de dobbelstenen.
Maak telkens een som en schrijf het antwoord op.
Wie heeft het hoogste getal?
Die pakt een fi che.
Wie heeft het eerst 5 fi ches?
Die heeft gewonnen.
Pak 10 munten en leg ze neer zoals in het voorbeeld.
Hoe kun je de driehoek omdraaien?
Je mag 3 munten verplaatsen.
speler 1 speler 2 speler 1 speler 2
56742_ww_ob5_6_bw_os.indd 31 1-3-2011 11:43:40
Les 20 • Spel
40
Vijf op een rij.
Je speelt het spel met 2 spelers.
Je hebt fi ches nodig in 2 kleuren.
Leg om de beurt een fi che in een vakje.
Probeer vijf fi ches in je eigen kleur op 1 rij te leggen.
Die rij mag ook schuin lopen.
Leg je een fi che in een oranje vakje?
Pak dan een fi che van je tegenspeler uit het spel en geef het terug.
De oranje vakjes tellen mee om vijf op een rij te krijgen.
Wie heeft het eerst vijf op een rij?
Die wint!
56742_ww_ob5_6_bw_os.indd 40 1-3-2011 11:44:14
werkboek
Nieuw in dit blok •
informatie voor ouders en verzorgersGetallen en bewerkingen Verkennen van het getallengebied tot 1000
Naast de getallenlijn biedt ook de context van een opdracht een belangrijke ondersteuning bij het verkennen van getallengebieden.
De kinderen maken opdrachten die tellend kunnen worden opgelost.
Meten
Weekkalender
In de vorige blokken zijn de jaar- en maandkalender aan de orde geweest.
Nu werken de kinderen met de weekkalender en houden dagelijks de temperatuur bij.
Getallen en bewerkingen Handig rekenen
Bij optelsommen kun je vooraf zeggen op welk cijfer de uitkomst eindigt. De kinderen ‘voor spel len’
vooraf op welk cijfer het antwoord zal eindi gen.
Zij gaan hierbij ook over het tiental heen. Dus bij 26 + 35 eindigt het antwoord op het cijfer 1.
Getallen en bewerkingen Vermenigvuldigen Het splitsen van getallen bij het vermenigvuldigen van eenheden met getallen tot 100 is een handige rekenstrategie. De kinderen leren deze te gebruiken naast andere handige strategieën.
Meetkunde Patronen afmaken De kinderen spiegelen met hele en halve fi guren patronen of maken patronen af.
Getallen en bewerkingen Rekenen op papier
Ter ondersteuning leren de kinderen de getallenlijn en sommenkaarten te gebruiken bij aftrekken tot 1000. In dit blok wordt de context van het knikkerspel gebruikt.
Meten
Inhoud: steunpunten bij het meten
100 gram, een kwart kilo of 250 gram, een halve kilo of 500 gram en 1 kilo of 1000 gram vormen handige steunpunten om andere gewichten goed te plaatsen op de weegschaal.
Getallen en bewerkingen Delen
De kinderen delen een bedrag over 8, 9 en 10 kinderen. De oefeningen vergroten het inzicht dat het aantal kinderen dat meedeelt het bedrag bepaalt per kind. Hoe meer kinderen meedelen des te lager het bedrag per kind en andersom.
Meetkunde
Hoe ziet een uitgevouwen verpakking eruit?
De kinderen wijzen van een uitgevouwen verpakking de bodem, het deksel, de hoogte en de lengte aan.
Getallen en bewerkingen Eerlijk delen van kleine hoeveelheden met meerdere kinderen De kinderen delen een pizza eerlijk over 2, 4 en 8 kinderen. Ook stellen zij vast wat het totale aantal stukken is indien één stuk gegeven is.
met meerdere kinderen De kinderen delen een
55844_ww_wb5_6_bw.indd 32 15-1-2014 11:40:37
