Het gaat het kabinet-Cals niet naar den vleze. Minister Vondeling worstelt nog steeds met de meerderheid van de Tweede Ka- mer over zijn belastingplannen; zijn belasting-staatssecretaris Hoefnagels heeft al gedreigd met aftreden wan- n·eer de Kamer zijn besnoeide omzet- belastingplannen niet wil slikken.
Geen wonder wanneer zijn K.V.P.- genoten zelf t-egen hem in oppositie zijn.
Minister Veldkamp heeft het ook niet gemakkelijk: De S.E.R. bracht een halfjaarlijks rapport uit. dat nog meer waarschuwingen tegen de uit- gavenpolitiek - t·er uitvoering van
"een inhaalprogramma", onder welk euf-emistisch motto "Het Vrije Volk"
de regeringsplannen tracht te verko- pen - van de regering bevat, dan de recente rede van dr. Holtrop te Eind- hoven.
Bovendien "zit" minister Veld- kamp lelijk met de overgangsrege- ling naar de vrijere loonpolitiek, waarbij hij zowel de werkg·evers als de werknemers gelijk heeft gegeven, met het resultaat, dat geen van beide sociale partners nog weet wat zij aan de minister hebben• en de minister beiden tegen zich in het harnas jaagt.
Wat zal er van de nieuwe bespre- king van deze week uit de bus ko- men? Waarschijnlijk een Salomon's oorÇleel van de minister, dat geen van beide partijen bevredigt.
Veel onaangenamer voor de rege- ring is echter het telkens weer op- graven van de strijdbijl door de grootste regeringspartijen, de K.V.P.
en de P.v.d.A. De befaamd·e brief van Nederhorst bleef na het Kamer- debat van 10 november als een
"somhere schaduw" (Schmelzer) bo- ven de samenwerking hangen. Sinds- dien heeft de voorzitter van dE K.V.P., mr. P. J. M. Aalberse, er nog een schepje opgedaan. Hij zag "nieu- we depressies" in het politieke kli- maat naderen en sprak als iemand, die een kat·er heeft na een mislukt feestje. In dit geval het feestje van de ,.zware jongens en sterke man- nen", de "body builders". die wel eens zouden laten zien hoe Neder-
en
land ger-egeerd moest worden, een onbillijkheid tegenover de kabinet- ten-De Quay en Marijnen. die ken- nelijk voor de K.V.P.-voorzitter nl.oeilijk te verteren is.
Kleinere wrijvingspunten, zoals de niet-verkiezing van een P.v.d.A.-man tot lid van Ged. Staten in Limburg, worden thans, door het verslechterde klimaat, zó opgeblazen, dat het hoofdbestuur van de K.V.P. er ken- nelijk van geschrokken is. Eén en ander tekent intussen de "incompa- tibilité d'humeur", die in de rege- ringscombinatie heerst.
* *
De P.v.d.A: heeft ~et van ha_ar kont met op z1ch laten zit- ten, dat d-e K.V.P. - n a de rede van de heer Nederhorst, een apologie, die de P.v.d.A. als een volledig "amende honorable" beschouwt - de "brief"
de socialistische fractie maar "zou blijven nadragen". Ook hij zag in zijn T.V.-interview de samenwerking dan somb·er in. Niettemin stáát hij op het regeringsprogramma.
"Het Vrije Volk" verwijt het de K.V.P. dat deze de plannen van het kabinet-Cals goed keurt maar de grootste bezwaren heeft wanneer de rekening in de vorm van noger·e be- lastingen wordt gepresenteerd. Het . doet denken, zegt het socialistische blad, aan het Zwarte Piet-spel: Men tracht de rekening aan elkander door te geven. Dit spel in d·e politiek is halfslochtig en wie dit spel speelt, tast het gezag van de politiek aan.
Nu is het onmiskenbaae, dat het gezag van het kobinet-Cals al zoveel geleden heeft, dat h2t moeilijk een verdere aantasting kan doorstaan.
MAANDAG, 6 DECEMBER a.s., van 18.20-18.30 uur, over de zender Hilversum 11 (298 m).
Donderdag 25 novemhet• 1965 - No. 841
po er
De socialisten spelen dan misschien niet Zwarte Piet, maar wel een par- tijtje poker. Nederhorst speelde in het T.V.-interview de verongelijkte onschuld, H.V.V. herinnert er de K.V.P. aan, dat zij het regeringspro- gram bij de kabinetsformatie heeft goedgekeurd. So what? Nu geen te- rugkrabbelen, nu de gedurfde uit- gaven-politiek van Vond·eling de kraan flink heeft opengezet en die nu voor de K.V.P., voor de gehele Kamer, sluit.
De K.V.P. zit inderdaad aan de combinatie-Cals-Vondeling vast. Het regeringsprogramma leek zo mooi, maar bij het eerst·2 werkelijk treffen tussen kabinet en Kamer bleek al:
"Men had malkanderen terstond in 't hair gezeten"
en sindsdien is het wantrouwen aan K.V.P.-zijde toegenomen:
"Wat middel is'er, om den Aemstel 't hoofd te bi en",
"Nu elck, wantrouwigh, d'een na d'ander om moet zien?"
Minister Cals kan nog aan een an- dere regel uit Gysbreght denken:
?,De tweedraght is een pes( die allen staet te schroomen",
want de regeerkracht van zijn kabi- net wordt door dit gekr~k-2el sterk gereduceerd.
* *
De diepere oorzaak hiervan be- hoeft men niet bij de brief, bij de halsstarrigheid van V on deling of bij de Limburgse G.S -ruzie te zoeken. Di·e diepere oorzaok ligt in het feit, dat structureel, noch con- junctureel, een collectiviserend uit- gavenbeleid als dat van minister Vondeling past.
LUISTERT NAAR
de stem
van de V.V.Do
A Tl
Zielig geval
(Zie pag. 3)
S t r u ct u r e e 1 niet, omdat de economie, in ons land zowel als in geheel W-est-Europa, een opzettelijke collectivisering van behoeftenbevre- diging niet nodig heeft, ja, zelfs niet meer verdraagt. Men begrijpe ons goed: de toegenomen bevolkings- dichtheid, de stijging van de ver- keersintensiviteit, eisen in toenemen- de mate collectieve voorzieningen.
Maar dit is iets anders dan de voor- opgezette opvoering van de collec- tieve behoeften (zoals b.v. zeer. dui- d-elijk bij de woningvoorziening) die de socialisten nastreven. Dit kan slechts gaan ten koste van de parti- culiere behoeftenbevrediging en - wat erger is - ten koste van de particuliere investeringen. dus van de economische groei. Het is niet zonder betekenis, dat in de ons om- ringende, vergelijkbare landen, de socialisten in de afgelopen 20 jaar steeds economisch-politiek terrein hebben verloren. Zo in West-Duits- land, en in Skandinavië. (In Zwe- den heeft d·e socialistische regering al heel wat water in haar wijn mo-e- ten doen om zich te handhaven en in Noorwegen .is het politieke tij ge-.
keerd).
Con j u n ct ure e 1 is de uitga- venpolitiek van Vondeling volkomen in strijd met de leer van Keynes, die hij n.b. zelf in de Miljoener,nota aan- haalde. Zijn politiek kah steehts in- flatie-bevorderend werken
De K.V.P. heeft zich . blijkbaar (men zie de rede van drs. Noteboom bij de algeme~e beschouwingen) te laat gerealiseerd dat men ter wille van het omroepbestel, de socialisti- sche Baäl in huis heeft gehaald om de liberale open bestel-Belzebub te bezweren. Is het omroep-Farijs wel de financiële lichtmis waard?, zullen velen in het K.V.P.-kamp zich thans afvragen.
Men kan zich ook met een woord van dr. Tilanus in een soortgelijke conflictsituatie in de Tweede Kamer afvragen: "Mbet dit nu zo maar?"
Want wij ~taan thans voor het f2it, dat binnen de partijen van de rege- ringscombinatie niet alleen wantrou- wen heerst, maar ook een grote ver- deeldheid over essentiële punten van het beleid, punten, die voor de to·e- komst van onze economie en van onze gulden van het hoogste belang zijn. Màg men aan de enghartige be- langen, aan de gevestigde belangen van enkele omroepverenigingen de landspolitiek opofferen?
Het is treurig, dat men in 1965 nog een dergelijke vraag moet stellen.
J. V. G.
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
UIT DE PARTIJ
Het Gooi bespreekt Concept-Beginselprogram
Op initiatief van het bestuur van de V.V.D.-Statencentrale Hilversum (over- koepelend orgaan van de afdelingen Hil- versum, Bussum, Laren-Blaricum, Hui- zen, Naarden, 's Graveland-Ankeveen en Nederhorst den Berg) wordt op 30 no- vember a.s. in hotel de Rozeboom te Bus- sum een gemeenschappelijke vergadering gehouden ter bespreking van het nieuwe concept-beginselprogram. Deze vergade- ring is georganiseerd als een algemene vergadering voor alle Gooise V.V.D.-le- den. De inleiding zal worden gehouden door het Naardense V.V.D.-lid, de heer J. F. Meijeraan.
Kamercentrale Utrecht
vergadert op 8 december a.s.
De Kamercentrale Utrecht belegt op Woensdag, 8 december a.s. een leden- vergadering in hotel Smits, Vredenburg te Utrecht, aanvang 20.00 uur ter bespre- king van het ontwerp-beginselprogram van de partij. De heer H. J. L. Vonhoff, lid van de commissie van voorbereiding zal aanwezig zijn om nadere toelichting te v:erstrekken.
Fris initiatief van de afdeling Schiedam
Het bestuur van ne afdeling Schiedam heeft haar leden een vragenlijst gezon- den waarmee zij de mening van de af- deling wil peilen ten aanzien van diver- se onderwerpen. ·
Zo wordt ondermeer gevraagd om we- gen aan te geven teneinde te komen tot een beter conta, ·· tussen leden en be- stuur. Ook wordt geïnformeerd naar adressen van degenen. die wellicht met de VVD sympathiseren. Ook wordt ge- vraagd naar een reactie op de werkzaam- heden van Tweede Kamèr en gemeente- -raad.
Kortom een fris initiatief dat wij gaar- ne als voorbeeld ter :1.avolging willen aankondigen. Voor belangstellenden kun- nen nadere inlichtingen worden inge- wonnen bij het secretariaat van de af- deling Schiedam, Laan van Spaland 5.
Kandidatenlijst Statencentrale Delft
De Statencentrale Delft heeft de vol- gende lijst van voorlopige candidaten voor de verkiezing der Provinciale Sta- ten van Zuid-Holland vastgesteld.
1. Jac Sonneveld te 's Gravenzande;
2. Ir. P. Stempels te Rijswijk (Z.H.);
3. Drs. J. Houtman te Schiedam; 4. A.
M. Renaud- Rijsterborgh te Delft; 5. H.
M. J. Dubbeldam te Vlaardingen; 6. Drs.
A. A. C. Reedijk te Rijswijk CZ.H.);
7. C. van der Snoek te Naaldwijk; 8.
Mr. M. L. Buschkens- Dijkgraaf te Rijs- wijk <Z.H.); 9. P. Kamps te Delft; 10.
VRIJHEID
ENDEMOCRATIE
Weekblad van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie
Voorzitter Redactie-commissie;
mr. L. Meijer.
Redactie-secretaris; G. Stempher.
Adres: Gooiergracht 163, Laren (N.H.>. Telefoon <02953) 35 63.
Administratie:
Postbus 43, Amersfoort. Tel 1 34 25.
Voor het zenden van advertentie- gelden u i t s 1 u i t e n d Postgiro no. 245103 ten name van de Pen- ningmeester van de stichting "Vrij·
heid en Democratie" te Amersfoort Losse nummers 20 ct.
Voor advertenties w<::nde men zich tot de administratie.
_____
,_...;,..__
..)25 NOVEMBER 1965- PAGINA 2
Mr. A. Geurtsen te Schiedam; 11. Mr.
H. van Riel te 's Gravenhage; 12. C.
M. de Jong te 's Gravenzande; 13. A.
Pelger- van Bieze te Schiedam; 14. Dr.
M. W. J, H. Broekmeijer te Voorburg;
15. Drs. J. Spijker te Delft; 16. Mr. M.
N. W. Dettmeijer-Labberton te 's Gra- hage; 17. Dr. J. ,:..Iers te Barendrecht;
Voor Buig- en Zet erk
18. S. J. van den Bergh te Wassenaar;
19. A. Caljé te Alblasserdam; 20 . J.
Kruijsheer te Gouda
op hydr. pers 1000 ton.
Mr. A. D: Peiffer, secretaris.
Liberale Sociëteit te Gronjngen besprak actueel probleem
ZETLENGTE 7 m, dikte tot 32 mm
Op de "Liberale Sociëteit" van de af- delingen Groningen, Haren en Eelde sprak dezer -dagen de heer J. E. Duint- jer te Veendam over "Water- en Lucht-
Constructiewerkplaatsen
. verontreiniging."
De regering heeft, aldus spr., om- streeks 1954 gedacht aan een wet tegen water-verontreiniging, volgens welke de leiding in Den Haag zou zijn geconcen- treerd maar de waterschappen de uitvoe- rende organen zouden zijn. Te vrezen viel, dat onder deze regeling de indus- trie niet aan haar trekken zou komen.
Het thans aanhangige ontwerp van een raamwet gaat uit van het verbodsprinci- pe: het is verboden afval te lozen behou- dens toestemming, tegen recognitie te ver- krijgen. De provinciale besturen worden belast met de zorg voor het rein houden van het water.
W. HUIZER N.V.
Groenewijk 10 -LE A. D. IJSSEL
...
Tot voor drie à vier jaar heeft de Ne- derlandse overheid zich niet bemoeid met luchtverontreiniging. Het enige juridieke afweermiddel is thans de Hinderwet, die echter per gemeente werkt, zeidat zij niet helpt als de bron in een bepaalde ge- meente is en de hinder in een andere ge- leden wordt. Er is nu een Raad voor Luchtverontreiniging ingesteld, die het probleem bestudPPl't.
N.V. Vereenigde Touwfahrielien
GEVESTIGD TE ROTTERDAM 's-GRAVENWEG 264, TEL. ll 40 60
•
Fabrikanten van:
Secretariaat
afdeling Wageningen
SISAL- EN MANILLATOUWWERK ST AALKABELS
Het secretariaat van de afdeling Wa- geningen berust thans bij de heer L. J.
Wijma, Van 't. Hofstraat 71.
HERCULESTOUW PYTHONTOUW
•
O.B. en H.B. vergaderden _ En van de vloerbedekking onder de merken:
Zaterdag, 20 november jl. kwamen Dagelijks en Hoofdbestuur d·er Partij te Utrecht in vergáde1ing bijeen.
JABO
VERTO-HAARBOUCLE
tevens van Ondanks de slechte weersomstandig-
heden was er een goede opkomst. Ver~
·schillende huishoudelijke en organisato- rische zaken werden uitvoerig bespro·
ken.
COCOS VLOERBEDEKKING
29 november 29 november 29 november
9 december 9 december 10 december
10 december
11 december 13 december 13 december 15 december 17 december 17 december
SPREEKBEURTEN
periode 29 november tot en met 29 december 1965
Coevorden . . . . • • • . . . . . . . . . . . . . . . R. Zegering Hadders Zeist . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dr. P. G. v.d. Vliet Leiden (forum V.V.D., A.R., P.v.d.A.
over bouwbeleid, huurbeleid, subsidie-
beleid) . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . . . . . . . . . M. Visser
Amsterdam ...••.••.•... D. W. Dettmeijer Drs. F. W. Adriaanse Groningen (J.O.V.D.) . . . . . . . . . . . H. J. L. Vonhoff
Berkenwoude Mr. W. J. Geertsema
(Streekvergadering Krimpenerwaard)
Leeuwarden
( Middenstandsforum, open baar)
Mevr. mr. J. M.
Stoffels-van Haaften Mr. F. Portheïne Mr. H. P. Talsma H. Pols
A. H. Boersma Meppel (J.O.V.D.) . . . . . . • • . . . . Dr. K. van Dijk Voorburg . . . . . . . . . . . . . . . . Mr. W. J. Geertsemll Beilen (Lib. Kring Hoogeveen) . . . . Mr. H. van Riel Brussel (Lib. Kring) . . . . . . . . . . . . . . Mr. E. H. Toxopeus Midden- en Noord Limburg ...•. Mr. W. J. Geertsema Breda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H. J. L. Vonhoff N.B. IN DEZE OPGAVE ZIJN NIET VERWERKT DE SPREEKBEURTEN, WELKE DOOR ONZE KAMERLEDEN EN ANDERE SPREKERS BUITEN HET VERBAND VAN ONZE PARTIJ WORDEN GEHOUDEN.
Culturele Commissie bijeen
Het hoofdpunt van de agenda van de vergadering van de Culturele Commis- sie werd gevormd door de bespreking van het Holland Festival. Uitvoerig werd hierover van gedachten gewisseld.
De commissie was algemeen van me- ning dat, wil het Holland Festival zijn allure terugklijgen, een heroriëntatie van het Holland Festival-beleid vereist is.
Nieuws uit de Liberale Internationale
Het dagelijks bestuur van de Groep Nederland van de Liberale Internatio- nale heeft op donderdag, 11 november des avonds in Den Haag onder voorzit- terschap van mr. E. H. Toxopeus lang- durig vergaderd ter bespreking van ver- schillende organisatorische en huishou- delijke aangelegenheden.
Liberale jongeren in Nijmegen actief
In Nijmegen werd een Liberale Studen- tenvereniging en een afdeling van de J. 0. V. D. opgericht.
De besturen zijn als volgt samengesteld:
Liberale Studentenvereniging: H. P. J. A.
den Boer, voorzitter; H. A. A. J. M. M.
de Munck, Heijdenrijckstraat 85, secre·
taris; A. R. E. Roelofs, penningmeester.
J. 0. V. D.: C. J. 't Hart, voorzitter;
mej. M. overdijkink, Bredestraat 42 secr.; mej. A. Beyer, penningmeesteres
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
ONREDELIJK
* * Na de geruchtmakende zaak
* van de inmiddels geschorste woonruimteverordening heeft de ge- meente Baarn opnieuw op onsympa- thieke wijze van zich doen horen door een woningeigenaar, die zijn pand wenste te verkopen, voor de keus te stellen óf zijn woning wederom te verhuren óf van gemeentewege ge- vorderd te zien. Dit, terwijl B. en W.
niet alle beschikbare middelen hadden uitg·eput om tot een oplossing te ko·
men - zoals de ministeriële richtlijnen vereisen • voordat een vordering is geoorloofd.
De rechtbank in Utrecht heeft, in ·.
een geding door de eigenaar tegen de g·emeente aangespannen, deze gang van zaken niet kunnen billijken en de gemeente in het ongelijk gesteld.
De eigenaar-verhuurder van de wo- ning had, aldus de Baarnsche Courant, dringend liquide middelen nodig voor zijn zaalr en besloot tot verkoop van deze onroerende belegging. De positie van de huurder was niet in het ge- ding. Deze zou binnenkort naar een bejaardenwoning verhuizen. Reeds voor de bewoner de huur had opge- zegd, ontving de eigenaar een lijst van woningzoekenden, waaruit de eige- naar een nieuwe bewoner mocht kie- zen. Liet hij dit na, dan zou de ge- - meente de woonruimte vorderen. De
eig·enaar vond bij B. en W. geen be- grip voor zijn motieven tot verkoop;
toonde zich evenwel bereid de woning te verkopen aan een van de talrijke gegadigden, woonachtig· te Baarn; on- der hen was er zelfs één, die de wo- ning tet· beschikking van een perso- neelslid wilde stellen. De gemeente bleef onvermurwbaar en besliste dat 1le woning verhuurd moest worden.
Toen de gemeente overging tot vor- dering omdat de eigenaar hieraan geen gehoor wilde geven, was de enige uitweg voor laatstgenoemde om een geding aan te spannen tegen de ge- meente.
De dagvaarding··vermeldde o.m. dat B. en W. hun vorderingsbevoegdheid niet -mogen toepassen, als niet is ge- probeerd om een oplossing te vinden op basis van vrijwilligheid (ministe- riële voorschriften!). Voorts, dat een Inwoner van Baarn de woning wilde kopen en verhuren, zodat de plaatse- lijke woningvoorraad, beschikbaar voor verhuur, niet zou verminderen.
In het vonnis van de rechtbank wordt o.m; overwogen, dat B. en-lV. niet hebben nagegaan of zich onder de ur.
gent geachte woningzoekenden in Baarn een potentiële koper was te vinden, en de verkoper niet voldoende tUd hebben gegeven een koper te vin- den dill zelf de woning zou mogen be- wonen of zou wensen te verhuren aan een inwoner van Baarn. De gemeente is ten onrechte overgegaan tot vor- dering, omdat de ministeriële richt- lijnen niet zijn gevolgd en men niet vol- doet aan de betreffende artikelen van de Woonruimtewet. De rechtbank be.
veelt de burgemeester zich te onthou- den van maatregelen die kunnen lei- den tot effectuering van de woning- vordering en de gemeente wordt ver_
oordee)d tot de kosten van het geding.
De onbillijke en onredelijke beslis- sing van de gemeente Baarn \yerd dit.
maal ong·edaan gemaakt door de rech- ter. Maar het vertrouwen in een col- lege van B. en W., dat blijkbaar geen juist reehstgevoel bezit, zal er niet .door groeien. ~'ie de wet negeert, zal de geldende omgangsvormen ook niet met het respect bejegenen, die ze ver- dienen. Daaraan kan de rechter veelal niets doen. De burger heeft hier ech- ter zelf een wapen in de hand, waar- mee een goede functionering van de democratie is gediend: door bij de volgende raadsverkiezingen de be- treffende personen het vertrouwen te onthouden. Een in principe dezelfde fout twee maal achtereen maken is te veel. Dat doet zelfs nog niet een ezel.
ALGEMEEN SECRETARIAAT
V.V.D.
Koninginnegracht 61 's-Gravenhage Telefoon ( 070 l 60 48 03
( 3 lijnen) Giro 67880
... ...
25 NOVEMBER 1965,-PAGINA I
tus 1959. Ten aanzien van de crema- tie bevatte een voorontwerp der commissie geen andere bepalingen dan die, vervat in de wet van 1959.
Daar kon minister Toxopeus dus niet veel verder mee komen.
Zielig geval
Er is hieromheen natuurlijk wel wat gediscussieerd, wat tijd kostte.
De liberale ministèr van binnen- landse zaken had, juist nadat er lange tijd geen liberalen in het ka- binet hadden gezeten, ook nog een aantal andere problemen aan zijn hoofd. En zo gebeurde het, dat hij pas in januari 1964 toekwam aan de instelling van de derde commis- sie-Kan. Deze commissie was dus in- gesteld door de liberale minister To- xopeus, die haar opdroeg, advies uit te brengen "omtrent de vraag of, en zo ja, in hoeverre bij alge- hele herziening van de Wet op de lijkbezorging de bestaande beper- kende bepalingen ten aanzien van de crematie zouden kunnen verval- len, dan wel waren te wijzigen".
WANNEER socialisten (op het ogen blik regeringspartner) tegen li- beralen (op het ogenblik oppositie) ageren in verband met punten van sociaal-economisch en financieel be- leid, is dat een normaal verschijn- set Op die terreinen immers moe- ten de principiële verschillen tussen die twee politieke richtingen wor- den gezocht. Als zij op die terreinen ' geen meningsverschillen meer had- den, zou het waarschijnlijk niet veel zin meer hebben dat die twee par- tijen naast elkaar zouden voortbe- staan, aldus lazen wij in de rubriek Kritische commentaar van de NRC, die wij hier verder citeren.
Op andere terreinen zouden libe- ralen. en socialisten elkaar in begin- sel best kunnen vinden. Zeker, in beginsel. De praktijk is soms wel
anders, beginselen ten spijt.
Het dagblad van de PvdA, Het Vrije Volk, begon gisteren een van zijn commentaren aldus:
Er moeten kennelijk socialisten in de regering zitten om de cre- matie eerst erkend en thans ge- lijkgesteld te krijgen. De liberalen weten alleen in de oppositie hoe het moet. Zodra zij in de rege- ring zitten zijn zij het vergeten.
Zelfs als een liberaal als mr. To- xopeus minister van binnenlandse
zaken is.
Misschien is het alleen maar zielig dat een orgaan van een zo omvang- rijke "regeringspartij" als de PvdA er -behoefte aan blijkt te hebben, dergelijke misleidende verzinsels de wereld in te sturen. Mogelijk was het alleen een gebrek aan kennis van de feiten. Ook dat zou zielig zijn.
ONDER het voorlaatste kabinet- Drees, toen de liberalen in de oppo- sitie waren, is inderdaad de wet van 7 juli 1955, Stbl. 390, tot stand ge- komen, die de begrafeniswet van 1869 zodanig wijzigde, dat crema- tie naast begraving als geoorloofde wijze van lijkbezorging werd er- kend. Er zij aan herümerd, dat de totstandkoming van deze wet' van 1955 ":voortvloeide uit het rapport .van de zg. eerste commissie-Kan, die was ingesteld in 1949, dus toen er, behalve KVP'ers, eh en socialisten ook een liberaal in het kabinet zat.
Dat er in 1955 geen liberaal meer in het kabinet zat had met het cre- matievraagstuk niets te maken.
Bij de parlementaire behandeling van de wet die in 1955 in het Staats- blad zou staan, hebben de liberalen zich er heftig tegen verzet, dat cre- matie, ofschoon erkend, toch wette- lijk een tweederangs lijkbezorging zou worden. Deze wet immers hield een hinderlijke discriminatie tussen begraven en cremeren in: voor cre- matie moest er een codicil van de overledene zijn; bovendien mochten gemeenten en andere publiekrech- telijke lichamen niet deelnemen in
de stichting van crematoria.
Deze discriminerende oplossing was een tussen KVP en PvdA mogelijk gebleken compromis. De socialisten in de Staten-Generaal hebben niet
alleen dit ongelukkige compromis aanvaard, zij hebben het verdedigd, de figuur van het compromis be- schouwend als een soort sacro-sanc- te hoogste politieke wijsheid van de dag. De liberalen stonden op het standpunt: liever de bestaande toe- stand, waarin de crematoria, zij het zonder wettelijke basis, rustig hun gang konden gaan, handhaven dan het discriminerende compromis aan- vaarden, een cmppromis bij welks aanvaarding men moest zwichten voor een toen nog bestaand weinig redelijk drijven in de kringen der confessionele partijen.
DE zg. tweede commissie-Kan, in- gesteld onder een kabinet zonder li- beralen, heeft in december 1957 een interimrapport uitgebracht dat heeft geleid tot de wijzigingswet van 23 september 1959, Stbl. 342 waarbij enige verzachting in sommige dis- criminerende bepalingen werd aan- gebracht, maar die aan het beginsel van de discriminatie geen einde maakte.
De liberaal Toxopeus, in mei 1959 minister van binnenlandse zaken ge- worden, trof het ontwerp. van die wijzigingswet in vergaande staat van parlementaire behandeling aan.
Hij kon op dat ogenblik weinig an- ders doen dan voltooiing van de par- lementaire behandeling bevorderen, ofschoon hij principieel het ontwerp niet kon bewonderen.
Het eindrapport van de . tweede commissie-Kan verscheen in augus-
DE derde commissie-Kan heeft op 17 mei 1965 haar· rapport uitge- bracht. De heer Toxopeus was toen net geen minister meer; wat overi- gens niets te maken had met het cre- matievraagstuk
Er was, na de kabinetscrisis van het voorjaar 1965, geen liberale minis- ter om de zaak verder te regelen. De liberalen waren in de oppositie te- rechtgekomen.
Het Vrije Volk heeft geen enkele reden om te veronderstellen, dat een liberale minister van binnen- landse zaken - gesteld, dat er in
1965 geen kabinetscrisis was ge- weest die de constellatie had gewij- zigd - niet op basis van het rapport van de derde commissie-Kan een wetsontwerp zou hebben opgesteld.
Dat zou dan het wetsontwerp zijn geweest waar thans, nu er zo veel socialisten in het kabinet zitten - zij het niet op de post van Binnen- landse zaken - een motie van de socialist Scheps om moet vragen.
In het licht van de feiten is de hierboven geciteerde uitval van Het Vrije Volk zo'n naar stukje partij- politiek, dat de politiek een slechte reputatie bezorgt.
TE KOOP:
op lestand te Schiedam, royaal, goed onderhouden
HERENHUIS
met garage en centrale verwarming (olie).
Op korte termijn lèeg te aanvaarden. - Vrije vestiging
KOOPSOM f 165.000.- k.k.
Brieven onder nummer V. V.D. 71, Bureau van dit Blad.
SNIKKERS' HANDEL MIJ. N.V.
ROTTERDAM GRONINGEN ARNHEM
*
Buizen FITTINGS Flenzen
"ASCOT" Gaswandketels
"KLAFRESTRöM" -gietijzeren ketels
"MARK" -rad ia toren
"N.S.K. SALLAND"-ketels
"THERMIA" -warmwaterboilers
"FLAMCO"-ophangstroppen
"FLEX CON" -expansievaten
OLIESTANDMETERS
·OLIETANKS AFSLUITERS PLINTVERWARMING
"MARK"-BUIGMACHINES VLOERHULZEN
LASBOCHTEN
en verdere artikelen op het gebied van de CENTRALE VERWARMING
.vRIJHEID EN DEMOCRATl,
Copie voor deze rubriek te zen- den aan: Mej. Joh. H. Springer, Alexanderstraat 16, Haarlem.
Nog eens de post
De posttarieven zullen weer omhoog.
gaan, maar ondertussen is het met de bestelling maar droevig gesteld. Post- stukken komen vertraagd of soms hele- maal niet. Dat geeft moeilijkheden of misverstanden en daar houden wij niet van. Daarom nog eens het verzoek van tijdige berichtgeving.
Naar· Perzië
De nu volgende mededeling kwam tele- fonisch. De Internationale Vrouwen Raad
houdt van 14 - 26 mei 1966 een congres
·în Teheran, Perzië. Thema: "ancient va- lues in modern setting". Een in,terna- tionale handwerktentoonstelling ~al er aan verbonden zijn.
Er is een voorlopige aanbieding van de KLM: bij voldoende deelname f 972.
plus $ 4,- per dag, alles inbegrepen, d.w.z. reis, hotel en een excursie.
Eveneens voorlopige aanmelding vóór 1 december a.s. bij de secretar~sse van de Nationale Vrouwen Raad, mevrouw R. V. R. Hes- Polak, Den Haag, Ko- ninginnegracht 1c. (op wie 2 weken gele- den geen enkele blaam geworpen werd;
dit om misverstanden op te heffen; zie boven).
Gouda
Op de dag, dat dit nummer verschijnt, 25 november. houdt de vrouwengroep Gouda een middagbijeenkomst, waar het gemeenteraadslid, mevrouw J. van Ma- ren- Kort, een inleiding zal houden over de discussienota "Arbeid van de vrouw buiten het gezin". Daarna worden enke- le actuele gemeenteraa,dsproblemen be- sproken. Na dit volle programma ziet men dan nog kans, dat de moeders van schoolgaande kinderen tijdig thuis zul- len zijn.
Eerdere aankondiging was niet moge- lijk.
Soest/Soesterberg
Dit was wel mogelijk met een mede- deling uit Soest-Soesterberg, maar op verzoek werd er mee · gewacht tot dit nummer.
Op dinsdagmorgen 30 november, om 10.15 uur, is er een huiskamerbijkomst t.h.v. mevrouw G. G. A. Alting- Am-
brosius, Vredehofstraat 12, Soestdijk.
Tel. 4815. Mevrouw Oranje zal dan ver- tellen over de EEG-reis. onder auspiciën van de Nationale Vrouwen Raad, naar Straatsburg, Brussel en Luxemburg, die zij meemaakte.
Deze bijeenkomst werd reeds medege- deeld op de vorige, toen mevrouw C. C.
Klay- Lancée een interessante lezing hield over •"Het andere Amerika" met prachtige dia's.
De vrouwengroep Soest-Soesterberg volgt tegenwoordig deze wijze van an- kondigen en die schijnt goed te voldoen.
Het spaart tijd en geld en men kq;:rnt toch. Het is dus zeer efficiënt en in over- eenstemming met de Efficiency-dag voor de vrouw in de RA!, hier reeds eerder vermeld.
Vragenlijst XIV
Voor deze vragenlijst inzake he.t OTht- werp beginselprogramma kwamen ver- schillende aanvragen en het eerste ant- woord is ook al binnen. Wie volgt?.
Wij begrijpen wel, dat vele vrouwen- groepen haar programma voor deze maanden al klaar hadden, maar mis- schien kan dat veranderen, of anders de- ze vragenlijst er tussen geschoven? De zaak is er belangrijk genoeg voor.
Zandvoort
Eveneens op dinsdag 30 november om 2 uur 's middags, bijeenkomst ten huize van de f.am. Wels, Dr. c. A. Ger- kestraat 78.
I(ONINI(LitJI(_E DEMOCRATIE
De goed gekozen naam van onze par- tij drukt haar politieke grondbeginselen bondig uit. De vrijheid is er centraal ge- steld, geflankeerd door volkspartij en volksheerschappij. Ook in het ontwerp-
·beginselprogram komt de centrale en fundamentele functie van de vrijheids- . idee in het denken en streven van onze
partij duidelijk tot uitdrukking. Juist omdat ik instem met de inhoud van het nieuw ontworpen beginselprogram, wil ik de aandacht vestigen op een plaats, waar die inpoud door een minder tref- fende woordkeus niet goed tot zijn recht komt.
In artikel 6 wordt in naYolging van het huidige beginselprogram gesteld.
dat de Partij de staatkundige vrijheid hecht verzekerd acht in de constitutio- neel-parlementaire monarchie onder het nationaal Koningshuis van Oranje, zoals deze zich in onze geschiedenis heeft ont- wikkeld. Met de bedoeling van deze zin ben ik het eens. Alleen geven de geko- zen woorden die bedoeling niet · geheel zuiver weer.
Weinig woorden zijn door het eeuwen- lange gebruik zo afgesleten als de bena- mingen van staatsvormen. Bovendien zijn begrippen als monarchie en repu- bliek zo uitgehold, dat zij naar ons ge- voel niet meer de wezenlijke inhoud van een staatsbestel, maar hoogstens zijn uiterlijke verschijningsvorm aangeven.
In een beginselprogram dient niet a,lleen gesteld te worden in welk kleed wij on- ze staat het liefst gestoken zien, maar -·vooral wat de wezenlijke inhoud van het door ons voorgestelde staatsbestel is.
Op grond van onze vrijheidsictee kiezen wij onvoorwaardelijk voor een democra- tische staat en wijzen elke vorm van
dictatuur af.
Onze democratie ligt verankerd in het constitutioneel-parlementaire stelsel.
Onze keuze voor een afstammeling uit het Huis van Oranje als staatshoofd heeft de monarchale regeringsvorm met zich meegebracht. "Het is allerminst ab- stracte voorkeur voor de monarchie als IOdanig, die in 1813 de keuze heeft be·
P::tald. Het ging integendeel' om een zeer concreet verlangen, de souvereiniteit van Oranje. Men spreekt stellig niet te boud, wanneer men zegt, dat zonder Oranje de monarchie niet zou zijn ont- staan", schrijft prof. Oud 1),
Ik geloof dat het ook niet te boud is te stellen, dat wnder het Huis van Oranje de monarchie voor onze partij niet essentieel is als verschijningsvorm van onze staat. Wel essentieel is voor ons de democratie, zoals deze zich on- der leiding van het Huis van Oranje - zowel tijdens de Republiek als thans in het Koninkrijk - heeft ontwikkeld tot.
het constitutioneel-parlementaire stelsel.
Dit vindt zijn scherpe uitdrukking in de woorden "de constitutioneel-parlemen- taire democratie onder het nationale Koningshuis van Oranje".
Ik stel voor deze formulering in de nieuwe redactie van artikel 6 op te ne- men.
Dat onze voorkeur het Huis van Oran- je geldt en de monarchie slechts omwil- le van dat Huis, worden wij ons bewust, wanneer wij ons een situatie denken, waarin het Huis van Oranje niet meer mee speelt. .,Dreigt door uitsterving van het nationale vorstenhuis de kroon over te gaan op iemand, die tegenover het volk als een vreemde staat of moet zelfs bij gebreke van een erfelijke opvol- ger in de vacante plaats op de troon door keuze van een nieuwe vorst wor-
(Ingezonden)
den voorzien, dan kunnen de voordelen aan het monarchale stelsel verbonden door de nadelen worden overtroffen.
Dan kan er een ogenblik komen, dat een volk, dat zich onder zijn monarchie volkomen tevreden heeft gevoeld, toch zal moeten overwegen of het niet beter doet tot een andere staatsvorm over te gaan" 2). Deze woorden van prof. Oud geven duidelijk aan, dat wij de monar- chale vorm niet als een wezenlijke be- standdeel van het door ons voorgestane staatsbestel moeten zien. Wel wezenlijk zijn voor ons de constitutie en het par- lement als werkingsvormen van de de- mocratie.
Het ging mij in het voorgaande slechts om een accent, dat in de formulering van het beginselprogram niet goed ge- legd wordt. Duidelijk blijkt onze keuze voor de democratie uit de naam van de
Partij.
De door mij voorgestelde verandering heeft tot doel ook uit het beginselpro- gram duidelijk te doen blijken, dat de Nederlandse liberaal principieel" kiest voor de constitutioneel-parlementaire democratie, en dat hij die democratie het liefst in oranje gekleed ziet.
SAROLEA
1) Mr. P, J. Oud, Het Constitutioneel Recht va.n het Koninkrijk der Nederlan-
den, Deel I, p 75.
2) Idem p. 74/75.
25 NOVEMBER 1965 - PA GIN A 4
gesticht in januari 1965, omvat de volgende onder- nemingen.
VAN DER HEEM N.V.:
N.V.
radio - televisie - grammo- foons - elektrische huishou- delijke toestellen • elektrisch handgereedschop - ventilatoren.
VAN DER HEEM ELECTRONICS N.V.:
telecommunicatie-opparatuur - profess1onele elektronische apparatuur
EERSTE NEDERLANDSE AUTO,- RJJWIELFABRIEK N.V.:
Solex bromfietsen INDOLA N.V.:
cosmetica - interieurverzorging N.V. INDUSTRIËLE ONDERNE- MING W. H, BRASKAMP:
ventilotoren - kappersoppora- tuur • elektrische huishoudelijke toestellen.
CHEMISCHE FABRIEK tNDOLA COSMETICS N.V.:
chemische produkten.
VOKAP N.V.:
interieurverzorg ing.
N.V. ELEKTROTECHNISCHE MECHANISCHE INDUSTRIE
( EMI) : elektromotoren - ventila- toren - professionele motoren.
N.V. PHARMACEUT. CHEMI- SCHE FABRIEK v.h.
E. M. BRASKAMP:
farmoceutische artikelen..
INTERHEEM N.V.:
exportmaatschappij.
N.V. GEBR. VAN NIFTRIK:
kunststoffen.
Fabrièken in:
Den Haag, Rijswijk, Utrecht, Sneek, Putte (N.Br.).·
Massief kartonnen
DOZEN
voor export en binnenlands gebruik
*
N.V. Stroocartonfabriek v/h
E. Free & Co.
H.W. STRAAT 20-22, OUDE PEKELA Afd. Kartonnage
Tel. nr. 0 59 78 -,2 38.
Tx. Jll', liS%&1
