Kabinet De. Quay voerde rechtvaardig beleid

(1)

en

Donderdag 4 april 1963 - Wo. 724

V erslag algemene vergadering

(Zie pag. 4, 5 en 9)

Openingsrede prof. mr. P. J. Oud op jaarlijkse algemene vergadering van V.V.D.

Kabinet De. Quay voerde rechtvaardig beleid

Onze partij is vanavond voor de eerste maal in openbare vergadering bijeen, nadat Koningin Wilhelmina ons dOQr de dOQd is ontva.llen. Gij wilt daarom een ogenblik van Uw zitplaatsen op- staan, opdat wij, alvorens onze werkzaam.!;eà.en aan te vangen, een korte stilte in acht nemen ter her- denking van deze grote vorstin, aan Wie ons volk zo onzegbaar veel heeft te danken. In de jaren van Haa;- ballingschap, toen ons voort-' bestaan als vrije natie op het ern- stigst werd bedreigd, heeft Zij met ongebroken moed en nimmer fa- lende volharding voor haar volk en zijn vrijheid op de bres gestaan. Zij heeft daarmede aan de geschiedenis van het Huis van Oranje een der schoo11ste bladzijden toegevoegd.

Zij heeft ons opnieuw de zegen · doen beseffen, die ons in ons nationale Koningschap is geschonken.

Laat ons Haar daarvoor danken in

eerbL~clige stilte.

Daär is ·in tweeël"l.ei opzicht over- eenkomst tussen dit jaar 1963 en het jaar 1913. Beide zijn herden- kings- en verkiezingsjaar. Herden- ken zullen wij in de aanstaande no- vembermaand het ontstaan van onze nationale monarchie in 1813 gelijk wij dat in november 1913 hebben gedaan. En evenals in 1913 zullen wij ook dit jaar een nieuwe Tweede Kamer kiezen. Gij zult U wellicht afvragen, welke reden er is om op dit laatste de nadruk te leg- gen. Verkiez.ingen voor de Kamer zi:jn een periodiek verschijnsel. Nor- maliter vinden zij om de vier jaar plaats. Is er dan reden om aan de stembus van 1913 bijzondere aandacht te schenken?

Voor mij is die reden hierin ge- legen, dat wij ons in 1913 nationaal en internationaal op 'n keerpunt blijken te hebben bevonden. 1913 is het laatste vredesjaar. Ik zou zelfs ge- neigd zijn te zeggen, dat het histo- risch gesproken het laatste jaar is van de negentiende eeuw. Voor mijn. gevoel- loopt deze eéuw meer·

van 1815 tot 1914 dan van 1800 tot 19oo: De eerste wereldoorlog doet het oude Europa op zijn grondves- ten schudden en als op 11 november 1918 de wapens'cilstand wordt geblazen staat men voor geheel nieuwe verhoudingen. Van onze binnenlandse politieke toestand kan hetzelfde worden getuigd. Hier betekent de grondwetsherziening van 1917, onder leiding van het in

1913 opgetreden kabinet tot stand gekomen, evenzeer een· keerpunt.

* * *

Laat mij beginnen. met een ogenblik stil te staan bij de internationale verhoudingen. wa,t de wereld in november 1918 boven- al beweegt, is de gedachte tot oplossing van de geschillen tussen de volken.

Daartoe richten de overwinnaars dè Vólkenbond op. Het is hun be-

doeling, dat daartoe aanstonds de neutralen en op den duur ook de overwonnenen zullen toetreden.

Het initiatief is meer dan van iemand uitgegaan van Wilson, de president van de Verenigde Sta- ten van Amerika. In zijn eig2n land blijken echter de isolationisten, die zich buiten de Europese zaken wensen te houden, sterker dan hij. Zo zal Amti·ika ten slotte van de Bond geen deel uitmaken.

Voor ons land betekent de toetre- ding in 1920 tot de Volkenbond een principiële verandering in onze tra- ditionele neutraliteitspolitiek. In het vervolg zullen wij daarom van zelf-

standigheidspolitiek gaan spreken.

De Volkenbond is een goed be- doelde poging geweest, die ten slotte op niets is uitgelopen. Daartoe heeft de opkomst der dictaturen in Italië en Duitsland in belangrijke mate bijgedragen. Hitier-Duitsland heeft in 1933 het lidmaatschap van de Bond opgezegd. Italië zal een paar jaar later hetzelfde doen, als zijn agressieve politiek tegenover Abessinië door de Bond wordt ver- oordeeld. Ja pan is beide landen reeds ·voorgegaan door de Bond de

rug toe te keren, als het zijn optre- den tegen China heeft zien afkeu- ren.

Aan de sancties door de Volken- bond tegenover Italië aanbevolen heeft ook Nederland zijn medewerking verleend. Door onvoldoende toepassing hebben die sancties haar doel gemist. Dit doet de ex-neutrale Staten verklaren, dat zij zich voor het vervolg niet meer automatisch gebonden zullen achten aan dergelijke sancties deel te nemen. In feite wo1·dt daarmede tot de oude neu- traliteitspoEtiek teruggekeerd. Door de Duitse inval op 10 mei 1940 neemt die politiek voor ons een ein-

de. Nederland zal zich van nu al' vast verbonden voelen aan de vrije democratieën der westelijke wereld.

* * *

w a t aan de Volkenbond niet is gelukt, zal in 1945 beproefd worden door de oprichting der Ver- enigde Naties. Amerika kent nu niet ineer de aarzeling van de Wilsonse tijd. Het werd echter spoedig duidelijk, dat de Russische houding allerminst veroorloofde zonder nl.eer op de Verenigde Naties te vertrouwen. Daarom moesten ook andere vormen van samenwerking worden aanvaard. De belangrijkste daarvan is wel de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, de NAVO, waarin thans de meeste Staten van het vrije Westen verbonden zijn in hun afweer tegen de agressie van 't Oosten. Op de betekenis van de daarin bereikte samenwerking met de Verenigde Staten van Amerika kom ik straks terug.

Inmiddels heeft zich ook de beweging voor Europese eenheid ingezet.

Het begint met de instelling van de Raad van Europa. De daarbij in het leven geroepen Raadgevende VeFgadering zal het eerste voor- beeld zijn van een Europees parle- ment, al zal deze benaming officieel voorbehouden blijven aan het par- lement van het Europa der zes, ge- vormd door Duitsland, Frankrijk, Italië en de drie landen van de Be- nelux.

Het aantal landen, dat deel heeft aan de Raad van Europa is een yeelvoud van deze zes, die men wel als het klein-Europa aanduidt. De Raad is een instituut van overleg niet van beslissing. De parlementai- re vergadering is uitsluitend advise- rend en het Comité van Ministers doet aanbevelingen tot het sluiten van verdragen. Uit een dergelijke aanbeveling is in 1950 het verdrag van Rome tot bescherming van de rechten van de mens voortgekomen.

Maar het verdrag kon alleen van kracht wo1·den tussen de Staten, die bereid waren het te sluiten. Er is hier geen sprake van een regeling, die dc,or een bovennationaal gezag vastge:;teid a:ln de deelnemende staten bindend wordt opgelegd. Er is hier geen Europese regering. Deze samenwerking draagt het karakter van hetgeen de Franse president De Gaulle een Europa der va- derlanden is gaan noemen.

(Zie vervo!g pa3. 6, 1 ea 8)

(2)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE I Al"an; 1963 - PAGINA 2

Televisie braeht verwarring in bijna alle fracties DE VOORSTEMMERS

De motie van mevrouw Van So- meren-Downer werd verworpen met 41 tegen 96 stemmen. De voorstemmers waren: De VVD-fractie, 15 leden van de KVP-fractie, 7 van de CHU en 2 PvdA-leden.

Alleen V.V.D.-fractie holwerk van eenheid

.. Als de heer Kleijwegt en ZIJn politieke vrienden dat "open bestel" wer- k~lijk willen en als zij werkelijk een progressieve en geen conservatieve partij willen zijn, kunnen zij aan de motie van de V.V.D. hun stem geven".

defaitistisch het zo te stellen. Ik geloof niet, dat het een verloren zaak is. Ge- beurt het vandaag niet, dan gebeurt het morgen. Bovendien wensen wij duidelijk- heid, zoals wij in de eerste en in tweede termijn al hebben gezegd.

Tegen stemden de gehele ARP- fractie, de P.v.d.A. met uitzonde- ring van de genoemde twee, de meerderheid van de KVP-fractie, een grote minderheid van de CHU, zomede de SGP, de PSP en de CPN.

Van onze fractie, die unaniem voor de motie van mevrouw Van Someren stemde, ontbraken alleen de heer Cornelissen wegens ziek- te en mr. Van Dijk wegens verblijf in Straatsburg.

D»t was een van de pittige uitspraken van onze geestve1·wante mevrouw Van Someren-Downer, toen op dinsdag 26 maart, na de dupliek van staatssecretaris Scholten in het grote debat over de nota der regering inzake re- clametelevisie, de Tweede Kamer nog een derde termijn kreeg toegewe- zen.

En aan het slot van haar "derde termijn" zei zij: "Mocht deze motie toch worden verworpen, dan ga ik helemaal niet bedroefd naar huis, allerminst.. Ik zou dan alleen maar willen zeggen: deze verwerping is een Pyrrhusoverwinning voor de omroepverenigingen, want de tijd werkt toch voor de voorstanders".

Mevrouw Van Someren, in topvorm en strijdlustiger dan ooit, wist in de Kamer herhaaldelijk rumoer en bijval te verwekken bij de kernachtige uitspraken, die zij deed.

Someren daar zelf bij voorbaat al van zei.

Wij kunnen daar thans nog de opmer- kingen van prof. Oud op onze jaarvergadering aan toevoegen. Men kan ze elders in dit nummer vinden, maar samengevat willen wij die ook in deze rubriek nog even vermelden. omdat ze zo tref- Dat gold ook voor hetgeen zij opmerk-

te over de motie van de heer Kleijwegt (P.v.d.A.) waaraan wel enkele interes- sante facetten zitten, maar die zij terecht anderzijds toch wel "een beetje mistig"

noemde. Dat mistige was ondertussen wel héél verklaarbaar, want uit hetgeen de heer Kleijwegt in deze derde termijn zei, bleek duidelijk dat de PvdA-fractie niet slechts in twee, maar zelfs in drie delen uiteen viel. Er is, zoals de heer I<leijwegt mededeelde, een aantal van zijn socialistische fractiegenoten, die niet alleen de commerciële televisie, maar zelfs iedere reclame in de televisie "princi- pieel" verwerpt. Een ander deel wil met de heer Kleijwegt wel een "zekere reclame" aanvaarden en dan zijn er nog weer twee leden van de P.v.d.A.-fractie (de heren Goedhart en prof Patijn), die de commerciële televisie, verzorgd door een concessionaris buiten de omroepverenigingen, aanvaarden en dan ook hun stem aan de motie-Van Someren gaven.

Een duidelijk beeld van de hopeloze verwarring, waarin niet alleen de con- fessionele partijen, maar ook de socialistische oppositie met betrekking tot het televisievraagstuk zijn geraakt!

.. Vijfentachtig gulden schoon"

Met de eerste zinsneden van de motie- Kleijwegt, die ervan uitgingen, dat "ter vergroting van de keuze-mogelijkheid voor de kijkers zo spoedig mogelijk een tweede TV -net tot stand zal (moeten) komen", kon zij zich uiteraard gaarne ver- enigen.

Maar zij liet daar onder grote beweging en gelach in de Kamer op volgen: "Heel graag gauw dat tweede net, maar ik moet eerlijk zeggen, dat ik er dan meer voor voel op dat tweede net een totaal anders geaarde concessionaris te laten uitzenden. Want als ik op het ene pro- gram ·moet kijken naar "vijfentachtig gulden schoon", dan voel ik mij genomen en wil ik dan het andere programma aanzetten en zie, dat ik dan verval in een politieke uitzending van de ARP, dan voel ik mij twee maal genomen. En daarom blijven wij nog altijd weinig en- thousiast voor de interpretatie, die de geachte afgevaardigde de heer Kleij- wegt geeft."

Zij toonde voorts aan, welke vragen de motie van de heer Kleijwegt (die ten slotte voor later werd aangehouden en dus niet in stemming kwam), zoal volkomen openliet.

In zijn dupliek had staatssecretaris Scholten medegedeeld, dat "door de stormachtige ontwikkelingen van de laatste maand er een ernstige tijdnood was ontstaan, waardoor het verlenen van een concessie vóór 15 mei praktisch uitgeslo- ten was."

Nieuwe gegadigden, zo bracht hij in herinnering, hadden zich gemeld, waarvan één met een geheel nieuwe structuur.

Het comité van 57 vertegenwoordigers van wetenschap en cultuur had zich ge- presenteerd. Verschillende gegadigden hadden te kennen gegeven, na de behandeling van de nota in deze Kamer met elkaar in overleg te willen treden om de praktische uitwerking van de bundeling te bespreken teneinde deze tot stand te brengen.

Aangezien deze gegadigden rekening wilden houden met de desiderata der regering, zou hierover contact tussen regering en gegadigden nodig zijn. Ge- sprekken met bedoeld comité zouden moeten worden gevoerd. Met de NTS zou overleg moeten worden gepleegd over haar àeel van de zendtijd en over haar samenwerking met de nieuwe gegadigde.

De concessievoorwaarden zouden moeten worden uitgewerkt en ten slotte zou het Televisiebesluit 1956 moeten worden gewijzigd.

Het was duidelijk, dat in de ruim an- derhalve maand, die nog resteert, het onmogelijk was geworden om dit alles nog

Mevrouw VAN SOMEREN.DOlf'NER

tot een eind te brengen. Dit alles in aan- merking genomen en daarbij dus uit- gaand van het feit, dat het Kabinet spoedig demissionair zou zijn, moest hij mededelen dat een concessie door dit Kabinet niet meer zou (kunnen) worden verleend.

Wel zou het mogelijk zijn, de voorbereidingen in de komende tijd zo ver mogelijk voort te zetten. De Regering was er, naar hij nadrukkelijk mededeelde, nog steeds van overtuigd, dat de door haar verdedigde beleidslijn juist is. Zij be- treurt het dan ook, dat slechts een deel van de sprekers in deze Kamer haar standpunt deelt.

Ten slotte kwam dan de mededeling, dat het Kabinet had besloten, dat "indien de motie van mevrouw Van Someren- Downer, van de inhoud, waarvan de regering met veel instemming heeft kennis genomen, mocht worden verworpen, geen voorbereidende maatregelen meer zouden worden getroffen."

De heer Aarden (KVP) trok zijn vorige week reeds vermelde motie nu in, maar mevrouw Van Someren handhaaf- de uiteraard de hare.

Pyrrhusoverwinning

Mij is dezer dagen gevraagd - zo zei mevrouw Van Someren - waarom ik mijn motie niet intrek, omdat het toch een verloren zaak zou zijn. Ik vind het altijd

Ook prof. Oud voerde, bij deze termijn in het debat, nog het woord, daarbij in _de eerste plaats opnieuw aantonend hoe mis de anti-revoltionairen het met hun nieuwe staatsrechtelijke theorieën hadden.

De heer Oud begreep ook wel, dat het tijdstip, waarop wij ons thans bevonden, het onmogelijk maakt, dat er vóór 15 mei nog een concessie zou worden verleend. De regering zou echter wel voorbereidingen kunnen treffen en de weg zou zijn geweest, dat degenen, die bevreesd zijn, dat de regering met haar voorbereidingen de verkeerde weg zou opgaan, een motie van wantrouwen zouden hebben ingediend. Ook de P.v.d.A.

deed dat echter niet, hoewel er voor haar toch alle reden voor zo'n motie zou zijn.

De motie van mevrouw Van Someren stelde de Kamer nu echter tenminste voor een duidelijke uitspraak. Die uitspraak was - wij konden het vorige week nog juist melden - zoals men dat noemt een negatieve. Zij werd verworpen. Wij hebben al vermeld, wat mevrouw Van

fend juist zijn.· .

De heer Oud zei: Een derde deel van de Kamer heeft zich door vóór de motie-Van Someren te stellen, achter het regeringsbeleid op dit punt geplaatst.

Wie zou dat enige jaren geleden hebben durven te voorspellen? Toen stond- den wij nog helemaal alleen. Thans val- len ons geleidelijk uit andere fracties leden bij. Wij zijn ervan overtuigd, dat onder de druk der publieke opinie hun aantal zal toenemen. Wij hebben nog één zesde van de Kamer te winnen en het pleit zal zijn beslist overeenkomstig ons verlangen.

Aldus prof. Oud aan wiens woorden wij thans wel mogen toevoegen, dat stemmen op onze VVD-kandidaten het dui- delijkst antwoord zal zijn, dat het Ne- derlandse volk in deze kan geven.

STEMMEN BIJ VOLMACHT

Bij de aanstaande Tweede Kamerverkiezingen bestaat wederom de mogelijkheid tot stemmen bij volmacht, indien men vermoedelijk niet in staat zal zijn persoonlijkaan de stemming deel te nemen. Als gemachtigde kan slechts worden aangewezen de echtgenoot of echtgenote, een der bloed- of aanverwanten in de eerste tot en met de derde graad, de echtgenoot van een schoonzuster of de echtgenote van een zwager, dan wel een der huisgenoten van de volmachtgever.

De gemachtigde moet op de dag der kandidaatstelling zijn opgenomen in het kiezersregister, waarin de naam van de verzoeker voorkomt, en bevoegd zijn tot het deelnemen aan dezelfde verkiezing.

Een kiezer mag niet meer dan twee aanwijzingen als gemachtigde aan- nemen.

De vèrzoeken tot het stemmen bij volmacht kunnen worden ingediend uiterlijk op de veertiende dag voor die der stemming, dus uiterlijk op woensdag 1 mei, ter secretarie van de gemeente, waarin men in het kiezersregister is opgenomen.

Formulieren kunnen ter gemeentesecretarie of bij het Algemeen Secretariaat worden aangevraagd.

STEMMEN IN EEN ANDERE GEMEENTE

V oor iedere kiezer bestaat de mogelijkheid om in een andere gemeente dan die, in welker kiezersregister hij op de dag der kandidaatstelling (2 april j.l.) was opgenomen, te stemmen.

Zij, die van deze mogelijkheid gebruik willen maken, moeten hiervan uiterlijk woensdag, 1 mei, IN PERSOON ter secretarie van een wille- keurige gemeente in Nederland mededeling doen.

... ^~... ^~

i . . t

: M t k/ k "Dat mam moet van Cals, daar is nog t

: a ^{m mIJ}e ^{en pap} ¹¹ wel overheen te komen, maar laat ons de i

t papklok," zei hij mistroostig. +

: "Wat moet er nu van de aard· appelen, i

• D ^t Î ^{'1 '{} Î ^ft î>eslot^1•1• ''"t lniden vtm de klok af te het maan.zaad en de zonne-pitten terecht- i

+ c ;!emeen erruu van 1> '"'en 1ce • ,

t de~er dagen hesloten tot afsr1wjjing schaffen. komen? Wij zijn maar eenvoudig land-

t ^nm. de zogenaamde .. papklok", u:aardoor Arm ~luiden. Het kan in het vervolg volk,. Er lopen hier en daar nog wel wat t

t met een eeuwenoude traditie gebroken om negen uur geen pap meer zeggen. twee· en drievoudigen rond, maar wat geeft t

t mmlt. lij, die op het land werke11 worde!l niet dat? t

t Toen het meer dan duizend jaar oude meer door de klok gewaarschuwd, maar "Kop op," zei ik bemoedigend. i

t Muiden nog stadspoorten had, trcrd iedere "Zinloos," zei hij somber. "Zinloos me- i

t arond om negen wtr de klok van de toren neer, zonder taptoe en pap toe." •

: geluid als u•aarschuu:ing voor hen, die bui- ON-POLITIEKE Vroeger was dat alles anders. Vroeger +

t ten de muren op het land ₁cerkten. dat het was het tot negen nur werken op het land. t t tiic! ll"erd naar de stad terug te keren, orn- CURSIEFJES Tegenwoordig hebben ze het l!Ifld arm wer- Î

: dat de poorten dicht gingen. ken. :

• Vroeger hadden ze hnn ei:1en vee. •

•. Thuisgekomen at men dan een hord ..., •.

+ Tegentuoordi;t: de t.v. •

: ifcrstC·JlllJl en t;ing ter ruste. door de N.T.S.-pin.gel. Pang·ping·pang- Vroeger: de Nachtu'a<:lzt. :

: De:e traditie lJlcef ongeveer riif ceuu:en ping! Nu: de Wegenwacht. :

: gehandhaafd en nog iedere awnd om ne- 't Is triest. Voor ~fu.iden: geen negen Vroeger had je Colijn. :

: gen 1111r luidt de klok te Muiden. heit de klok meer. Nn: Mouliin," zei hij somber en ging t

: Nu echter de klohkeluider naar Maider- Welk een ramp voor de landslieden. Ik naar llfniderberg. De klokkeluider achter- : : /,erg is t·ertrokken en de financiële positie kll'am er laatst nng een tegen. liet was na. :

t I'TIIJ de gemeente sler:ht is, heeft. de raad mrwr er-n arm en ecnl'Olll/ig lrmrlslied. T. 1:\'i\'EGTETER t

• •

+ •

~ ... ~ ... ~~~~·~~~·~+++++++++++++++++++*+++•~···~·

(3)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Boeiend debat tussen VVD en PSP

te Rotterdam

De afdeling Rotterdam van de VVD heeft haar initiatief tot het heleggen van een openbare debatavond tussen twee liberale en twee pacifistisch-socialistische sprekers beloond gezien.

Naar het oordeel van deze liberale spreker is de atoombom het enige wat ons van een oorlog scheidt De aanwezigheid daarvan maakt, dat de spanning tussen Amerika en Rusland nog niet een uitweg in een oorlog heeft gevonden. Bei- de partijen zijn er immers ten diepste van overtuigd, dat oorlog een volstrekt onrendabele zaak zou zijn. Dat heeft de ervaring geleerd. Het handelen van de grote naties is zó. rationeel, dat de uit- barsting van een atoomoorlog heel on- waarschijnlijk moet worden geacht.

Een opkomst van enkele honderden belangstellenden mag men vandaag de rlag echt wel een succes noemen. Bovendien hebben de sprekers met hun uite~nzeHingen en de zaal met haar vele flitsende interrupties gezorgd voor een sfeer, die bij de ouderen onder de aanwezigen onwillekeurig reminis- centies zal hebben wakker geroepen aan sommige boeiende, zelfs wel be- wogen verkiezingsve1·gaderingen uit de jaren van voor de oorlog.

In diepere ethische zin noemde mr.

Er was in het Rijnhotel een zaal met honderd zitplaatsen besproken. De opkomst van toehoorders uit liberale, pacifistisch-socialistische en misschien wel andere politieke kringen was echter zo .overweldigend, dat in allerijl nog twee . aangrenzende zalen moesten worden in-

geschakeld. En zelfs toen moesten velen zich met geïmproviseerde zitplaatsen op de verwarmingselementen of met staan- .plaatsen vergenoegen.

Liberalisme of pacifistisch-socialisme in deze tijd: dat was het onderwerp van het debat. Onder leiding van prof. mr.

C. H. F. Polak, hoogleraar in het agra- risch en administratief recht aan de rijksuniversiteit te Leiden, hebben voor de VVD hun licht over dit onderwerp laten schijnen mr. H. van Riel, ·de voorzitter van de liberale Eerste Kamer- fractie en mr. W. J. Geertsema, lid van de Tweede Kamer.

Voor de PSP traden als sprekers op

·de heren H. J. Lankhorst, voorzitter van de pacifistisch-socialistische Tweede Ka- merfra.ctie en A. G. van der Spek.

· Overeengekomen was dat de heren Van Riel en Lankhorst zich in het bijzonder met het vraagstuk van de be- en ontwapening zouden bezighouden en dat de

·heren Geertsema en Van der Spek voor- al het socialisme in hun beschouwingen zouden betrekken.

In de eerste termijn kregen de sprekers daarvoor ieder vijftien minuten spreektijd, in tweede termijn kregen zij nog eens tien minuten tot hun beschik- king, ook om eventuele vragen uit de zaal te beantwoorden. Nu, vragen kwamen er legio. Hetgeen almede kon gelden als een bewijs hoe zeer de aanwezigen - onder wie, uitermate plezierig verschijnsel, vele jongeren - met het bespro- kene meeleefden.

Voor wie niet helemaal als een vreem- deling in-:lèruzalem door het politieke leven van ons land gaat, was het nauwe- lijks een verrassing te merken. dat er 'n hemelsbreed verschil bestond tussen de politieke geaardheid en het politieke denken van de liberale en pacifistisch-socialistische sprekers.

Nuchter, zakelijk, weldoordacht en vol realiteitszin traden de heren Van Riel en Geertsema de aan de orde zijnde pro- blemen tegemoet. Vol gevoelsoverwegin- gen en met een soms bijna onwezenlijk aandoend idealisme deden dit de heren Lankhorst en Va"! der Spek. De laatste zat daarenbove:'l in een lichtelijk verward betooe verstrikt

Atoomo~rl~g Cf.!W<t2()j!I'S~hi!ililijk

Hoe ontzettend griezelig het ook klinkt, we zullen moeten leren met de atoombom te leven, zo was het standpunt van mr.

Van Riel in het vraagstuk van de be- en ontwapening. Dat is eenvoudig de conse- quentie van het feit, dat de wereld de materiële machtsmiddelen ontbeert, die nodig zijn voor elke formele rechtshand- having.

Op elke individuele staat rust daarom de taak zijn levenswaarden te bescher- men met een daartoe geëigend apparaat.

Dat apparaat heeft niet ten doel een oorlog te ontketenen, maar wel als politieke factor een oorlog te voorkomen.

Met geen mogelijkheid kon de heer Van Riel inzien hoe in de gegeven situa- tie eenzijdige ontwapening, die de paci-

.fistisch-socialisten voorstaan. zinvol en voordelig voor ons land zou kunnen zijn.

Van Riel het standpunt van de PSP ten aanzien van deze vraagstukken niet helemaal doordacht. Onder de huidige om-

ONS LANDELIJK VERKIEZINGSFONDS

GIRO 6 7 8 8 0

Van de afdeling Maasdam ontving uw penningmeester deze week een bijdrage voor ons Verkiezingsfonds van f 125.-. Grote dank aan deze afdeling!

Voorts kan weer melding worden gemaakt van de volgende bij dragen, welke wij van leden en geestverwanten der Partij ontvingen:

mevr. J. G. v. D.-K. te '5-G., .f 10.-; mr. P. H. S. te 's-G., f 15.-; mej. L. C. S.

te B., .f 10 . .,--; J. J. de M. te H., f 100.-; H. A. v. d. B. te G., f 100.-; Jhr. F.

C.L. G. te H., f 25.-; K. J. teM., .f 25.-; mr. E. B. H. v. d. S. te 's-G., .f 200.-;

mr. \Yf. C. W. te 's-G., .f 25.-; M. A. P. te H., .f 10.-; mr. J. E. v. L. te \Yf.,

f 5.-; mr. A. Q. M. te D., f 25.-; K. v. N. teN., .f 10.-; ir. K. v. d. L. te B.,

.f 40.-; ir. H. J. J. ^{te D.,}f 20.-; ir. C. D. D. te 's-G., f 20.-; mevr. E. J. ^V.-

v. d. S. te H., f 100.-; dr. M. P. V. te E., .f 25.-; G. D.-R. te B., f 25.-;

drs. J. B. te G., .f 100.-; C. S. te S., .f 20.-; dr. H. W. teW., .f 25.-; drs. A. H.

v. R. te B., .f 50.-; A. L. S. te G., f 100.-; F. S. K. te G., .f 2.50; mej. A. Y. K.

te G., .f 0.50; A. H. K. te 0., .f 25.-; mr. M. C. B. te W., .f 25.-; prof. dr. J. E.

te W., .f 400.-; W. v. d. L. te A., .f 25.-; mej. mr. A. C. R. te 0., .f 10.-;

mr. J. K. te M., .f 25.-; P. H. te M., .f 25.-; prof. dr. ing. N. A. H. te Z.,

.f 50.-; W. S. te B., f 25.-; N. J. C. te H., .f 5.-; N.N. te \Yf., .f 25.-; H. J.

K.· te D., f' 25.-.

Voor al deze giften onze oprechte dank!

· Nu onze Algemene Ledenvergadering achter de rug is, zullen wij nog meer dan in de afgelopen weken al onze energie moeten richten op de 15de mei, de dag

·der vcrkiezing van de leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Maakt het uw penningmeester mogelijk de gelden beschikbaar te stellen voor onze verkiezingscampagne.

Vele giften kwamen reeds op gironummer 67880 ten name van de secretaris der VVD te 's-Gravenhage binnen. Uw penningmeester is daarvoor zeer dank- baar, maar nog steeds niet tevreden.

De door het Hoofdbestuur ingestelde Verkiezings- en Propagandacommissie heeft een goede verkiezingscampagne samengesteld. U kunt het ons mogelijk -maken deze campagne uit te voeren.

Onze lijstaanvoerder, mr. E. H. Toxopeus, zal in de l'1atste weken, vooraf- gaande aan de dag der verkiezing, avond aan avond door het land trekken om op openbare vergaderingen het woord te voeren. Onze Kamerleden zullen in deze weken ook bijzonder zwaar worden belast door de spreekbeurten, die zij alom zullen moeten houden.

Weinigen doen zoveel I Laat velen weinig doen en e\·en een girobiljet invullen:

voor ons Verkiezingsfonds!

SIDNEY J. VAN DEN BERGH, penningmeester.

ATTENTIE! ^ATTENTIE!

Luistert op vrijdag, 12 april a.s., over de zender Hilversum II (298 m), van 19.30-19.40 uur, naar

.. DE STEM VAN DE V.V.D."

Spreker: prof. mr. P. J. OUD, voorzitter van de V.V.D..

4 APRIL 1963 - PAGINA !

UW HAAR ZIT

van vroeg tot laat~

in weer en wind

met ·

fint

Haarcrème

Forse tube f 1 ,75.

Uitsluitend bij de kapper verkrijgbaar!

standigheden betekent haar houding, dat zij de zaken voor Amerika iets moeilij- ker, voor Rusland iets makkeli}ker maakt.

Gruwelmaatschappij

Mr. Geertsema heeft de socialistische beginselen van de PSP - gericht op uit- schakeling van het particulier initiatief in het economische leven en socialisatie van de produktiemiddelen - bestreden . In liberale ogen kan men het eigenbelang van de mens niet terzijde schuiven.

Dat zou ook niet wenselijk zijn.

Het eigenbelang is namelijk de motor voor verhoging van de produktiviteit.

Natuurlijk, aldus spreker, mag er geen sprake zijn van uitbuiting. Vandaar, dat naar liberale opvattingen elke maatschappij de mogelijkheid moet hebben misbruik van macht tegen te gaan.

Spreker zei te huiveren bij de gedachte, dat het beginselprogramma van de PSP ooit eens uitgevoerd zou kunnen worden. Niet omdat hij vreest voor het lot van de kapitalisten, wel omdat hij beducht is voor de positie van de. arbeiders. Aan de arbeiders toch wordt door de pacifistisch-socialistische beginselen elke onafhankelijkheid. elke persoonlijke vrijheid ontzegd.

De maatschappij van de PSP, zo be- toogde de heer Geertsema, is een gruwelmaatschappij met een machti- ge overheidspoliep, die alle initiatie- ven van het individu doodt. "Je kunt net zo goed zeggen: laat de Russen maar komen. In de maatschappij van de PSP zal men niet eens merken dat zij er zijn".

Het betoog van de heer Lankhorst over het vraagstuk van de be- en ontwapening kan als volgt kort worden samengevat.

De pacifistisch-socialisten wijzen oor- logsgeweld onvoorwaardelijk af, omdat zij er geen oplossing voor geschillen in zien en omdat zij het zedelijk onverant- woord vinden. Alleen al door de aanwezigheid van de atoombom staat de wereld aan verschrikkelijke risico's bloot.

We zitten in een kringloop van een be- wapeningswedijver, die elk ogenblik tot een kernoorlog kan leiden.

Daarom ijveren de pacifistisch-socialisten voor ontwapening, bij voorkeur in internationaal verband. Maar desnoods zou Nederland alleen een begin moeten maken. Ook al omdat bewapening een de- moraliserende invloed op het volk heeft en verspilling van geld, grondstoffen en arbeidskracht betekent.

Nogal verward

Zoals gezegd leek ons de beschouwing van de heer Van der Spek over de socialistische aspecten nogal verward. Hij maakte gedachtesprongen van de kin- dersterfte in Indië via speculaties in gra- nen en aandelen naar de Planta-affaire en de tyfus-epidemie in Zermatt. Wat wij ervan begrepen hebben is dit: in so- ciaal-economisch opzicht deugt er van de hedendaagse maatschappij niet veel en daarin wil de PSP - o.a door socialisatie van bedrijven - verbetering brengen.

Het laatste woord was aan prof. Po- lak, die het debat met veel humor heeft geleid. Hij zegde de sprekers dank voor hun gewaardeerde medewerking. Hun grote verdienste noemde hij het dat zij de aanwezigen aan het denken hebben gezet, al zullen zij elkaar niet hebben kunnen overtuigen. Wat een voorrecht overigens.

aldus de heer Polak, dat we in ons land zo'n debat hebben kunnen beluisteren. K..

(4)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 4 APRIL 1963- PAGINA i

V erslag jaarlijkse algemene vergadering

V.V.D. sloot

^lll^• Scheveningen de gelederen

De jaarlijkse algemene vergadering van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie kwam op 29 en 30 maart j;1.

in het Kurhaus te Scheveningen bijeen voor het nemen van enkele belangrijke beslissingen, verband boudende met de interne reorganisatie.

Voor bet eerst kon men kennismaken met de verkiezingsaffiche, welke de omlijsting van de balkons sierde. De sprekende kleuren oranje en blauw en de technisch aardig gevonden combinatie van bet lijstnummer 3 met de letters V. V. enD., doen het goed.

De naam vam. de lijsttrekker vermeldt voor bet eerst sedert vele jaren Toxopeus, een voorbode vam. de personele veranderingen, welke in de partij plaats grijpen.

Op het ruime, door fraaie bloemstukken omzoomde podium namen tegen acht nur de leden van het dagelijks bestuur zitting. De grote zaal was met versebeidene bonderden afgevaardigden van de afdelingen uit alle delen van bet land gevuld, die in spanning afwachtten wat de voorzitter voor de laatste maal ter opening van de jaarvergadering te zeggen zou hebben.

Klokslag vijf over acht kondigde de heer L. van Vlaardingen de openingsrede, welke over Hilversum II zou worden uit- gezonden, aan. De felle schijnwerpers voor de opnamen ten behoeve van het televisiejournaal flitsten aan, toen prof.

mr. P. J. Oud het spreekgestoelte be- trad, begroet door luid applaus.

Nadat de voorzitter aldus de jaarvergadering had geopend, werd hem door~

zijn toehoorders staande een langdurige ovatie gebracht.

Tele_gram aan de Koningin

Naar goede traditie werd vervolgens onder algemene instemming besloten tot verzending van het volgende telegram aan H.M. de Koningin.

"De Volkspartij voor Vrijheid en De- mocratie, in jaarlijkse algemene vergadering op 29 en 30 maart 1963 in het Kur- haus te Scheveningen bijeen, betuigt haar trouw en aanhankelijkheid aan Uwe Ma- jesteit en Haar Huis".

Oud, voorzitter

Dettmeijer, algemeen secretaris.

Tijdens de vergadering werd hierop het volgende antwoord-telegram ontvangen:

,.H.M. de Koningin verzocht mij U te bedanken voor de gevoelens, geuit in uw telegram.

Mr. J. van de:r Hoeven, particulier secretaris van Hare Majesteit".

Begroeting der gasten

De voorzitter verwelkomde afgevaardigden en gasten, in het bijzonder minis- ter Toxopeus en staatssecretaris Van Hou- ten (applaus). Voorts de Belgische vrienden: de heer P. van Brabant, algemeen secretaris van het Liberaal Vlaams Ver- bond en de heer Butzier namens de Bel- gische Partij voor Vrijheid en Vooruit- gang, die vergezeld was van zijn echtgenote.

Prof. Oud wees op de sterke band, welke reeds jaren de Belgische en Neder- landse liberalen verbindt en op dr"

.vriendschappelijke verstandhouding tussen de leiders van beide partijen.

Tenslotte gaf hij blijk van waardering voor de aanwezigheid van een delegatie van de Jongeren Organisatie Vrijheid en Democratie, bestaande uit dr,. E. Nypels.

voorzitter, J. W. Verbeek, vicevoorzitter en R. Hofman, algemeen secretaris.

De heer P. van Brabant, met applaus begroet, zeide, dat de Partij voor Vrij- heid en Vooruitgang (zoals de Belgische Liberale Partij thans heet) zich steeds gaarne tijdens de jaarvergaderingen van de V.V.D. doet vertegenwoordigen. Dat geschiedt over en weer. Het Liberaal Vlaams Verbond mocht vorige week de heer Dettmeijer in zijn midden hebben.

Beide partijen werken actief samen in de Liberale Internationale. Gaarne komen de Belgische liberalen hier hun licht op- steken. De taalgrens in België is niet on- doordringbaar, want zij heeft slechts ad- ministratieve betekenis.

~et liberalisme weet er door heen te drmgen. In de Benelux en het Belgisch- Nederlands cultureel accoord vinden wij elkaar. Wij hebben de weg geëffend voor

Prof. dr. H. J. WITTJWEEN

de economische en politieke eenheid in Europa, waar de kracht van de liberale stroming niet mag worden onderschat.

Spreker besloot met de V.V.D. veel succes te wensen, ook bij de komende verkiezingen (applaus.).

De voorzitter dankte de heer van Bra- bant voor zijn hartelijke woorden en sprak de wens uit, dat de Belgische gast, die nog jong is, getuige mag zijn van een toenemende groei van het liberalisme in Nederland en België (instemming).

De heer Nypels, sprekende namens de J.O.V.D., zegde dank voor de uitnodi- ging aan de jongerenorganisatie, welke soms wel eens lastig is. Zij is immers de voorhoede van het liberalisme. Spr. pleit- te voor de oprichting van een convent van liberale organisaties en instelling: de V.V.D., de J.O.V.D., de Liberale Studen- tenvereniging Nederland, de Telders- stichting en Liberaal Reveil, die geza- menlijk verantwoordelijkheid drage voor de ontwikkeling van het liberalisme in ons land. Deze wens vormt een bijdrage tot de uitbouw en ontwikkeling van onze beginselen. (applaus).

De voorzitter merkte op, dat hij in zijn jeugd en met grijze haren ook wel eens lastig is geweest. Regelmatig contact wordt door de V.V.D. op prijs gestelct en vindt dan ook binnen de partij plaats. Over de behoefte aan een convent wilde spr. zich thans niet uitspreken.

Het openbare gedeelte der vergadering was hiermede ten einde.

Huishoudelifke vergadering

Na een korte pauze ging men in huis- houdelijke zitting over. De voorzitter ves- tigde de aandacht op de in de zaal ver- spreide proefnummers van "Liberaal Re- veil" en beval het nemen van een abon- nement aan.

Tot leden van de Notulencommissie werden benoemd mr. Modderman te 's Gravenhage, mevrouw Buschkens- Dijkgraaf te Rijswijk en mr. Goudsmit te Haarlem.

Het jaarverslag over 1962 van de se-

cretaris, de heer D. W. Dettmeijer, werd zonder discussie goedgekeurd.

De voorzitter bracht de heer Dettmeijer dank voor zijn activiteiten ten dienste van de partij.

Met de rekening en verantwoording en het jaarverslag van de penningmeester, de heer S. J. van den Bergh, kwam te- vens aan de orde het verslag van de kas- commissie, die bij monde van de heer Breuning ten Cate tot decharge adviseer- de. Daartoe werd besloten.

De voorzitter zegde de heer v. d. Bergh en de commissie dank voor de bewezen diensten.

In de commissie van voorlichting over de rekening en verantwoording van de penningmeester over 1963 werden benoemd tot leden de heren dr. C. F. Kar- sten te Rotterdam, J. J. de Monchy te Hengelo (0) en J. L. Smid te Groningen, tot plaatsvervangende leden de heren ir.

K. v. d. Pols Rotterdam, B. D. Breuning ten Cate te Almelo en ir. J. F. Fock te Zeist.

Vervolgens ontspon zich een langdurige discussie over de voorstellen van het hoofdbéstuur tot het aanbrengen van wijzigingen in de statuten en het huishoudelijk reglement.

Wat de statuten betreft, beogén de voor-

gest~lde wijzigingen, het hoofdbestuur op andere wijze samen te stellen, n.l. uit een dagelijks bestuur van zeven leden en acht- tien andere leden, in totaal dus 25. De functies van voorzitter, .onder-voorzitter en algemeen secretaris zullen onverenig- baar zijn met de overeenkomstige functies van de Kamerfracties. Jaarlijks treedt een derde van de leden van dagelijks en hoofdbestuur volgens rooster af. Leden van het dagelijks bestuur zijn wel ter- stond herkiesbaar; de overige hoofdbe- stuursleden mogen ten hoogste zes jaren onafgebroken zitting hebben.

De hierop aansluitende wijzigingen van het huishoudelijk reglement hebben de strekking, dat voor het dagelijks bestuur elke afdelingsvergadering één candidaat mag stellen; het hoofdbestuur mag ook candidaten voor het D.B. aanbevelen.

Voor wat de overige leden van het hoofdbestuur betreft - en dit is de meest ingrijpende wijziging - mogen de leden- vergaderingen van de afdelingen, beho- rende tot dezelfde Rijkskieskring elk één candidaat stellen. Worden aldus twee of meer candidaten gesteld dan is de vergadering van de betrokken Kamercen- t~ale bevoegd aan de algemene vergade- rmg, die de beslissing heeft te nemen haar voorkeur voor de candidaten med~

te delen.

Deze wijzigingen beogen dus een regionale spreiding van de hoofdbestuurszetels te verzekeren, zulks in afwijking van het bestaande stelsel, volgens hetwelk elke afdeling candidaten kan stellen in alle vacatures.

Verder geeft het voorstel een uitwerking met betrekking tot werkwijze en taken van dagelijks en hoofdbestuur.

Ingevoerd wordt een leeftijdsgrens van zeventig jaar voor de benoeming tot eni- gerlei bestuursfunctie.

In november 1963 wordt een buitenge- wone algemene vergadering gehouden die een nieuw hoofdbestuur en dagelijk~

bestuur kiest volgens de nieuwe bepalin- gen. To~ 15 oktober zal er gelegenheid tot candidaatstelling zijn.

Over de wenselijkheid van een geregle- menteerde regionale spreiding van hoofdbestuurszetels met de Rijkskieskring als grondslag bleken de meningen uiteen te lopen. Samenvattend kan worden vermeld, dat de voorstanders aanvoerden dat het dikwijls moeilijk valt een oordeel uit te spreken over de geschiktheid van onbekende candidaten uit andere delen des lands, waarmee men weinig contact heeft. Er ontstaat dan een levendige pro- paganda bij geschrifte en ter vergadering nog mondeling, maar de keuze wordt niet gemakkelijker.

De tegenstanders meenden, dat het bestaande verkiezingsstelsel reeds voldoen- de regionale spreiding mogelijk maakt, doch dat een voordeel is dat streken waar veel partijleden won~n, een grote~

re vertegenwoordiging kunnen verwerven

V-erder werd nog gepleit voor enige vaste zetels voor "Vrouwen in de V.V.D." en

V()Ol' enkele zetels buiten de regionale verdeling om bekwame krachten te km1oo nen aantrekken.

Aangezien er een stroom van amendementen was ingediend, deed de voorzitter het voorstel om nu alleen amendementen op de voorstellen van het hoofdbestuur in behandeling te nemen en de overige aan het nieuwe hoofdbestuur ter nadere overweging voor te l€ggen. Hier- toe werd besloten.

Nadat de standpunten pro en contra regionale spreiding uitvoerig waren toe- gelicht, deed de voorzitter het voorstel eerst over dit beginsel te beslissen. Dit werd aanvaard. Hiermede verviel een groot aantal amendementen.

Behalve enkele redactionele wijzigingen, kwam er slechts één verandering van betekenis tot stand, n.l. een Haarlems voorstel om het aantal hoofdbestuursle- den op 27 te brengen, waardoor er nog twee vrije zetels ontstaan. De volgende dag kwam het gehele voorstel nog in hoofdelijke stemming om de vereiste tweederde meerderheid te kunnen vast- stellen; het werd aangenomen met 430 tegen 40 stemmen.

Met een bespreking van het beleid van het hoofdbestuur en van de redactie van

"Vrijheid en Democratie" werd het huis- houdelijke gedeelte besloten.

De hoofdredacteur, de heer mr. L.

Meijer, vlocht in zijn beantwoording van het verzoek, ook aandacht te schenken aan de interessen van de jongeren een woord van lof aan zijn voorganger, de heer A. W. Abspoel, in.

Prof. Witteveen onder-voorzitter

In de zaterdag voortgezette huishoude- lijke vergadering werd in de vacature, ontstaan door het aftreden van mi:. H.

van Riel, tot ondervoorzitter van de partij bij enkele candidaatstelling verkozen verklaard prof. dr. H. J. Witteveen te Rotterdam.

Prof. Witteveen zeide in zijn dank- woord, dat hij er van doordrongen is een moeilijke taak te hebben aanvaard, doch ook de hoop en het vertrouwen te bezit- ten, dat na de tegenslagen van 1962 de stijgende lijn weer zal inzetten.

Wij volgen de principiële koers van een dynamisch liberalisme naar een goede toekomst. (applaus).

Mr. H. VAN RIF.L·

De voorzitter bracht onder alge- ne instemming danlr aan de heer Van Riel, die sedert 1948 ondervoorzitter is geweest en belangrijke arbeid als zodanig heeft verricht. Mr. van Riel betoonde zich erkentelijk voor deze hulde. De samenwerking is steeds goed geweest; zakelijk en politiek was er geen verschil van inzicht.

Het was hem dan ook een behoefte. te zeggen, dat hij aan de heer Oud veel verplicht is en het een voorrecht vindt met hem samen te vertrekken.

De scheiding van organisatorische en politieke topfuncties acht hij ge- lukkig. De partij gaat een nieuw leven beginnen. Bewaart en bevestigt daarom het vertrouwen in het liberalisme! Vermijdt de versplintering, want organistatie is geen doel in zich zelf! (applaus).

(Zie vervolg peg. 5)