REGERING MARIJNEN HEEFT ONS NIET TELEURGESTELD

Donderdag 26 september 1963 - No. 745

en

Gesprek met Ir. K. van der Pols.

Mr. W. J. Geertsema voor de radio :

REGERING MARIJNEN HEEFT ONS NIET TELEURGESTELD

lilf\Toensdag 18 september j.l: gaf

"f'f mr. W. J. Geertsema, ^VOüli- ziLter van de V.V.D.-fractie in de Tweede Kamer, voor de radio com- mm1taar op de Troonrede.

De heer Geertsema spr·ak o.m. als volgt:

"Alhoewel de klnnken van het hoefgetrappel van de :ioeer vele paarden, die bij Prinsjesdag nu een- maal onm,iiS'ba.ar zijn, nog 1n:aar nauwelijks zijn verstomd, en de tijd voor een rustige bezi,nni.ng op de in- houd van de Troonrede. en mil- joenennota dus maar kort is ge- weest, stel ik er toch prijs op de tien minuten radiozendLijd aun deze staa\.ss\.ukken te wijden.

Het moet voor de Reg·ering niet eenvoudig· zijn gewe,est om deze Troon rede op te st~llen, terwijl zij nog muar zo kort geleden in de Re- geringsverklaring reeds een uH voe- rige beschouwing heeft gewijd a1an het. Käbi,netsbele:id van de komende vier jaren.

De Tmünr·ede bi·edt dan ook gee11 grote verrass·i:n.gen, m·aa•r wel beva<t zij een a•ant•a1 bijzondere interes- s<J,nl.e mededelingen.

Ik heb zo he•t gevoe·l, dut. onze mede-Nederlanden;, d:ie hun werk vinden in de landbou~w met bijzon- der veel genoegen èle Troonrede hebben gehoord of ge,}eze:n. Natuur- lijk, zij wisten wel, d·a't bij het Ak- koord van Wa-ssenaar, d:a·t aan de Kabinetsformatie vooraf ging, een belangrijke pJa.a,ts was ingemimd voor de landbouwprohlemen, maar dal is loch nog weer iets anders da1t1 de wel zeer concrete mededelingen, dat. de Regel"im.g door e·en hogere bijdrage uit de Rijksmiddelen de uitkomsten v·an de melkveehouderij zal trachben te verbeteren, da•t meer gelden beschikbaar zullen worden gesteld voür ruil verkavel·ing en an- dere cultuurtechnische werken en dat door mi'ddel van het Ontwikke- ling,;- en sa:nef'i,ngsfonds de structu- rele uanpassing van de landbouw met kracht zal worden bevorderd.

Muar het zijn niet aHeen de agt·a- riërs, di·e dit met geno·egen zullen hebben beluisterd. Algemeen is de overtuiging ontsta,an, dät in de landbouw en zeer in het bijzonder in de veehouderij een noodtoestand bestond, waarin ·met grote spoed verbetel"ing moest worden gebnicht.

Ook van onze kant is b.v. tijdens de verkiezingscampagne gesteld, dat weliswaor het beleid van het Kabi- ne·t de Qu.uy moest worden voortge- zet, maar dat in twee sectoren ver- beteringen moesten worden aa,nge- bracht. De twee sectoren waren wo- ningbouw en landbouw.

Beide !lebben tot mijn voldoeni-ng in deze Troonrede grote aandacht gekregen.

* * *

D

;.ij in de Regeringsverklar1ng be- loofde te zullen streven naar een opheffing van de woningnood in 1970. Zij streeft er zelfs naar het loch al forse bouwprogramma van 90.000 woningen nog uit te breiden, terwijl ook de bouw in a-ndere sec- toren, zoals nijverheid en ha,ndel bespoedigd zal worden.

Wij zioen hel bouwbeleid van de ni:euwe Regering met vertrouwen tegemoet, en al is het nog lang gee:n 1970, toch gloort er weer hoop voor de tienduizenden woningzoekenden.

He1t is duidelijk, dat deze zaken, die ik U in vogelvlucht nüemde - en er zijn er nog veel me•er - veel geld kosten, meer geld kosten, dan er in feite beschikbaar is. Het be- hoeft ons da•n ook niet te verbazen, dat de Rijksbegroting een fors te-

kort vertoont. Dat is op zichzelf he- lemaal niet erg, want ik kan U ver- zekeren,. dat de financiële toestand van ons land vo•lkomen gezond is.

Wel baart het ons 'grote zorgen, dat de stijgi,ng van de uitgaven grote1·

is, dan de s-tijging van ons nationale inkomen. Dat moest eigenlijk zeer bepaald niet het geval z.ijn. Et· z:ijn allerlei redenen, op grond wam'Van dat voor het komende ja·ar mis- schien wel te billijken valt, maar aan deze ontwikkeling zal per se een halt moeten worden toegeroepen, anders tJa,st de Regering het kern- punt van haar beleid aan, zoals zij dat bij de Regeeingsverkladng heeft uitgestippeld.

Wij kunnen er begr·ip voor heb- ben, dat er onder deze omstandig- heden i·n 19fi4 niets kan komen van een be1a;;•Lingverlaging. Al heeft de- ze bij het Akkoord van Wassen,aar ook een hoge priol"i:te<it gekroe1gen, toch zou onz•e economi:e dit op het ogenblik ni:et kunnen ve1en.

Wij vertrouwen er echter vast op, dat d·e Regering alles in het werk zal stellen om er voor te zorgen, dat deze verlaging in de komende jaren werkelijkheid wordt.

* * *

E

TElEVISHE-UITZENDING 30 SEPTEMBER A.S.

Op maand~g 30 sep~ember a.s. va111 20.20 tot 20.30 uur zal

d10or onze Par~ii wederom een teievisie~uitzending worden verncrgd.

Spreker is de heer SIDNEY J. VAN DEN BERGH, lid van hei' Dagelijks Bestuur der Partij.

ATTENTIE! ATTENTIE!

Luistert op· WOENSDAG 2 OKTOBER a.s. over de zender HIL VER- SUl\! I ( 402 m ), van 18.20-18.30 uur naar

.. DE STEM VAN DE V.V.D."

Spreker: mr. H. VAN RIEL, voorzitter Eerste Kamerfractie.

IZie oag :5

d1en graag aandacht wu hebben be- st~ed aan de vra,ag, waarom som- mige punten er niet in Slta,an.

De tijd ontbreekt mij daartoe. Ik wil daarom slechts constater•en, dat een groot deel van dit staatsstuk dit jaar is gewijd a18!n built;e,n1andse vraagstukken. GeZlien het etnorme belang daarvan voor onze toekomst en dLe van de ge:hele mensheid is dat ook volkomen te begrijpen. Ik kan in dH opzicht volstaan met de me- dedeling, dat dit onderdeel van de Troonrede mij ui1t het hart gegrepen is.

De Regeri,ng houdt Vêlst aan een werkelijke Europese gemeenschap, waarin ook plaats is voor Engeland, en het Europe des Patr1es van Pre- sident de Gaulle wijst zij wederom in nie-t mis te verstane bewoordin- gen aL Wij kunnen ons daarmede volkomen verenigen.

Er is ::;].echts één puuL,. waaru•<Jn ik nog een ogenblik aandacht zou willen wijden, omdat dat wel een heel actueel vraagstuk is en wel het loonbeleid. De Troonrede 1s in dat opziCht vaag. Vermoedelrijk, omdat de grootste moeilijkheden pas rezen toen het ~tuk al was opgesteld. Het is duide,Jijk, qa,t de Regering zich voor een uitePst moeilijke situatie geplaats-t ziet.

* * *

H

!{egeri.ng nooit zal kunnen dulden, dat e1en deel Vêln het bedrijfsleven een collectieve arbe,idsovereenkomst aan zijn laars lapt. Wat op di1t punt door sommige ondernemingen is ge- daan, verdie,nt scherpe afkeur'ing, maar toch geloof ik dat we ver- tmuwen zullen moeten blijven stel- len in hel ve!"'antwoordelrijkheidsbe- s,ef van hel georganiseerd'e bedrijfs- leven, da•t weUi.cht nog iets meer vrijheid op het loongebied zal moe- ten kdjge.n.

Vüora-l ocJk als wij kijken naar l1et loonpeil in de ons omringende landen, geloof' ik, dat een loonstij- ging, die uHguat boven die van dit jaar in de aa,rd der dingen ld.gt, maar duarbij zullen we nooit mo- gen vergete,n, dat dit onvermijde- lijk zijn invlo·ed zul hebben op dè pl'ijzen en dat we de kip met de gouden eier-e•n zouden slachten als we onze concurrentiepositie ten·

opzichte van het buitenla·nd te zeer nadelig zouden beïnvloeden.

Dit alles dwingt dus toch tol een zekere m·a tig'ing.

Ik twijfel er nie'l aan, dat het loonbe.Je•id in de komende we.k:en een van de voormaamste onderwer- pen van gesprek zal zijn in en bui~

ten het parlement.

Zie hier, enkele voorlopige 1n- drukken over Troonrede en Miljoe~

nennota. Later hoop ik nog e€111S iin staat te zijn op sommige punten na- der in te gaan, maar voor vandJa•ag is mijn slotco!lclusie: De joo.ge, energ1eke, nieuwe Regering Marij•

nen heeft ons n!Ïet teleurgesteld.

YRIJHEID EN DEMOCRATik.

Nederlands Bestuursrecht

Het bekende standaardwerk "Nederlands Bestu'!rsreeht", van de uitgeve- rij N. Samson N.V. te Alphen aan de Rijn, is in een geheel nieuwe bewer- king verschenen.

De commissie van redactie voor de nieuwe uitgave bestond uit: Prof. Dr.

G. A. v~~ Poelje, voorzitter; prof. mr. F. F. X. Cerutti, prof. mr .. A. M. Don- ner; prof. mr. W. C. L. van der Grinten, prof. mr. M. G. Levenbach, prof.

dr. S. 0. van Poelje en prof. mr. C. ll. F. Polak, terwijl ook ditmaal de re- dactiecommissie werd terzijde gestaan door mr. B. S. Tigchelaar.

Ruim d€rtig jaar geleden, in 1932, verscheen de eerste uitgave van dit werk. De snelle ontwikkeling van het bestuursrecht, vooral na de tweede werecldoorlog, maakte het noodzakelijk in 1953 een volledige nieuwe druk in het licht te geven, waarop Ln 1957 nog een supplement verscheen. En thans zijn dan de eerste twee van de drie delen uitge- komen, waaruit deze ni,euwe uitga~

ve zal bestaan.

De naam "bestuursrecht" in 1932 gekozen, is ook thans dus behou- den, en w~l op grond van de over- wegingen, in het Voorwoord van de eerste uitgave vermeld. Blijkens dat Voorwoord wenste de toenmalige redactiecommissie onder de aandui- ding "bestuursrecht" te versta;an het geheel der regelen ootreffe·nde de wij ze, waarop de bestuursorga- nen van de Staat en de zelfstand-ige gemeenschappen daarbinnen, hun iaak vervullen.

De regelen voor de vervulling van de t.nak der wetgevende en reeht- sprekende organen vielen daar dus niet onder.

Het was aldus een omschrijving, welke h1er te lande in het algemeen als "adm-inistratief recht" wordt aangeduid. Aan de naam "bestuurs- recht" werd om meer dan één re- den echter d:e voorkeur gegeven.

Vooreerst is het een goed Neder- landse term. Vervolgens wordt ver- meden te treden in de twistvraag over de onderscheiding tussen staats- en administrat·ief recht, in verband waarmee ook onderwer- pen van staatsrecht 1n engere zin, voor zover dit nodig werd geacht, konden worden behandeld.

* * *

De inhoud van het boek, zo kon

(1".-2 toenmalige redactiecommissie vaslsteUen, is bepaald door het doel dat ermede wordt beoogd: een ori- enterend:e beschrijving van het be- stuursrecht, ten dienste van studie én praktijk.

Aan deze doelstellin1g heeft ook de redactiecommissie van deze nieu- we uitgave•) vastgehouden en - de bovengenoemde namen der redac- tieleden staan daar trouwens borg voor - naar onze mening met veel succes.

reeds een beroep op 32 medewer- kers nodig geweest, de vrees scheen gegrond, dat dit getal nog verder zou aangroei,en. Ook didact.ïsche overwegingen trouwens pleitten naar de mening van de nieuwe re- dactiecommissie v·oor een andere opz·et.

En de uitkomst der overwegingen is geweest, dat het werk thans is verdeeld in drie grote afdelingen, elk in een afzonderlijk boekdeel sa- mengevat: 1. Algemeen Deel; 2. Bin- nenlands Bestuur; 3. Economisch en Sociaal Bestuur.

Ieder van deze a·fdelingen is ge- plaatst onder de verantwoordelijk- heid en leiding van een of twee re-

---

Hernieuwde uitga~e

een waardevolle aanwinst

dacteuren, die weliswaar voor be- paalde onderdelen van de stof op medewerking van anderen een be- roep hebben kunnen doen, maar di:e toch voor eenheid 1n de wijze van bewerking en het bepalen van de omvan.g van ieder onderdeel ver- 8ntwoordelijk zijn gebleven.

Aldus is de eenheid van het werk wel bewaard gebleven, maar kan de uitgever de delen afzonderlijk in de handel brengen en zal daar dan ook een eventuele her- . dntk van kunnen laten v•erschijnen

indien dit àf om commerciële àf we- gens ingrijpende verander1ngen van belangrijke onderdelen van de wet- geving wenselijk zou worden.

Aan de andere k<lint is hiermede een beperking van de stof gepaard gegaan 1n deze z.i!ll, dat ernaar ge- streefd is de beschrijving zoveel mo- gelijk tot de hoofdzaken te beper- ken.

In deze gedachtengang werd be- sloten, de afzonderlijke afdeling

"buitenlandse betrekkingen" te la- ten vervallen. De overweging van

de redact1ecornmissie daartoe is ge- weest, dat de ontwikkeling van het internationale recht (dat van de in- ternationale gemeenschappen daar- onder begrepen) van dien aard is, dat een benadering onder de oude benaming zeker niet meer karakte- risUek zou zijn, terwijl een poging tot samenvatting van de stof in haar geheel - indien nu reeds uitvoer- baa.r - in een werk over het Ne- de r la n d se bestuursrecht niet op ha.ar plaats zou :~~ijn.

In dezelfde gedachte was ook een ander·e opze·t va.rl wa:t in de vorige ui'tgave "landsverdediging" heette, noodzakelijk.

* * *

H

mr. D. Simons is. De overige hoofd- stukken omvatten o.m. de iJnrich- ti.ng van het bestuur, het arnbten1a- rem•echt, he:t bestuur en de burger, zomede de rechtsbe:scherming tegen on.rechtmati.g bestuur. Het hoofd- stuk over de "handhaving van het bestuursrecht" behandelt de politie- zorg, de politie-organisatie en de machtsmiddelen van het bestuur

(politiedwang).

Enige opmerkelijke passages von- den wij in het hoofdstuk over het (thans vervallen) Politiebesluit 1945 en de (nieuwe) Politiewet van 1957.

De redactie herinnert er terecht aan, dat tegen het Politiebesluit 1945 veel verze•t was gerezen. "Het voerde de centralisatie tamelijk ex- tt·eem door en li:et daardoor heel weinig over van de traditionele po- sitie van de burgemeester als hoofd va,n de plaatselijke politie en ver- antwoordelijk voor de openbare or- de en rust in zijn gemeente".

"Dank zij (bedo•eld is eigenlijk:

"te wijten aan" - A.) de weder- zijdoo sentimenten, di.e door een on- aantrekkelijke rivaliteit tussen twee van de oudste departementen van openbaar bestuur met allerlei mid- delen werd aangestookt, heeft het nogal wat voeten in d.e aarde gehad, voordat bij de Politiewet 1957 een·

definitieve en legale regeling tot stand kwam.".

Na dan een kort overzicht van de nieuwe organisatie te hebben gege- ven, merkt de schrijver op: "Zij

(die organisatie - A.) is merk- waardig door de voorzichtige afwe- ging van de benweiïngen der Mi-

' I I I

Onderlussen is bij deze jongste uitgave wel een andere weg ge- volgd. De voortgaande ontwikke- Ung van het bestuursrecht gaf aan- leiding tot de vrees, dat bij volledig behoud van het eenmaal. gekozen stelsel het boek in feite zou uiteen- vallen in een reel{s van monogra- fieën, die, zowel wat de relatieve aanpak als wat de wijze van bewer- king van de stof aangaat, steeds gro- tere verschillen te zien zouden geven.

ZATERDAG ⁹ NOVE BER

RIVIÈRAHAL- ROTTERDA

' I

Was voor de uitgave van 1953

UW IIAAR ZIT DNBlil I SI'E L/Jit

van vroeg tot laat in weer en wind

Forn tube f 1 ,75.

Uitsluitend bij de kapper verkrijgbaar!

BUREAU

"EURO-TYP"

Het Rotterdamse uitzend_

bureau voor geselecteerde Kantoorkrachten

Type- en Stencilwerk

Nieuwe Binnenweg 58, Rotterdam 2 Telefoon 51763 en 59146

nis·ters van Justitie en van Binnen- landse Zaken en door de opgebla- zen positie van de Commissaris der Koning1n. Als men rekent, dat d~ze

to1 moest worden betaald om een aanvaardbare regeling te verkrij- gen, dan kan de prijs echter niet te hoog worden gen-o.emd".

* * *

Deel II, getiteld: "BL.nnenlands Bestuur" (363 pagina's), Ï!s bewerkt door en. onder leidL.ng vam. prof. dr.

G. A. van Poelje. Het ~s onderver- c1ee1d in drie afdelingen: 1. de ver- zekerde vrijheidsfe,er; 2. de verzeke- ring van cultuurwaarden; 3. de ver- zekering van orde, rust en veilig- heid.

Onder de eerste afdeling worden behandeld de vrijheid van gods- dienst en belijdetnis, de goede zeden en de beveiliging van het volksbe- staan. In de tweede afdeling wordt aandacht gewijd aan onderwijs, jeugdwerk en volksontwi;kkeling, cultuur- en natuurmonumenten, kunsten en wetenschappen. De der- de afdeling tetnS'lotte bevat de ruim- telijke ordening en volkshuisves- ting, waterstaat, het verkeer en de voorschriften, die rechtstreeks ver- zekedng v·an de openbare orde be- ogen, zoals die omtrent wap·enen en

vuurwapenen, de strandvonderij, enz.

De paragraf-en over de waterstaat en het verkeer zijn bewerkt door mr. E. J. N. M. Bogaerts.

Achter. elk hoofdstuk 1s een lite- ratuurlijstje opgenomen. Beide de- len zijn voo·rzien van een alfabe- tisch regist:er en een reg1ster op per- soo-ns:nametn. Vooral met de zeer uitvoerige en gespecHieeerde zaken- registers heeft de heer W. A. Kel- der, hoofdcommies a,a:n het Ministe- rie van Justitie,. de gebruikers van deze werken stellig een grote dienst bewezen.

Deel III, dat wij nog ntet cmt- vin·gen, zal bevatten het Econo- misch en Sociaal Bestuur en zal niet mi:nder dan 700 pagina's beslaan.

Te zamen zullen deze ook naar hel. uiterlijk welverzorgde delen een waardevolle aanwinst vormen voor de bestudering en de hantering van ons zo belan.grijke bestuursrecht.

A.

*) Deel I f 4V.-; deel ll f 30.-.

VB.IJHEID EN DEMOCRATIE

GESPREK MET

Ir. ^K. VAN DER POLS

V

" Rotterdamsche Droogdok Maatschappij zou ik de stelling willen verkondigen, dat een "manager" hier - in dit bijzonder technisch bedrijf _____, in het bezit moet zijn van een grondige technische kennis. En dat alle andere zaken geleerd kunnen worden op de basis van gezond verstand."

Aldus ir. K. van der Pols, de direc- teur der R.D.M., die door het hoofd- bestuur van de V.V.D. is voorgedragen als kandidaat voor het voorzitterschap der partij.

Gezond verstand; oftewel common sense, het moet één der hoofdeigen- schappen zijn, die het leven van deze moderne manager bepalen. Modern, omdat alles wat zweemt naar een zich

"verheven" voelen boven zijn arbeiders blijkbaar buiten zijn gezichtskring valt.

Hij woont in het door de "werf" ge- stichte tuindorp Heyplaat, "omd<tt hij wil zien hoe de werkman leeft". En in de oorlog vond hij het vanzelfsprekend tijdelijk de onontbeerlijke contrabas te spelen in het arbeiders-harmonie-orkest.

Niettemin bevinden wij ons in deze statige ontvangkamer der directie - eiken betimmering, zware leren fau- teuils, benevens een wereldhoi - ken- nelijk bij een captain of industry. Te- zamen met zijn mededirecteuren, ir. J.

C. van Reenen en ir. J. J. M. Sluys, heeft hij de leiding van een bedrijf met 4500 werknemers. Men behoeft geen psycholoog te zijn om te begrij pen, dat hij beschikt over tact in menselijke ver- houdingen, maar dat hij, als het nodig is, resoluut zijn mannetje staat.

* * *

K

Slechts 21 jaar oud werd hij er werk- tuigkundig ingenieur. Direct na zijn studie trad hij in dienst bij de Rotter- damsche Droogdok Maatschappij N.V.

Als koperslagersmaat werd hij de fa- briek ingestuurd. Na vijf maanden: ad- junct-ingenieur-tekenaar. In 1929 kreeg hij een kleine tekenkamer onder zich, waar hij stoomturbines moest constru- ercl).. Een jaar later promotie tot chef van een tekenkamer, waar hij tot moei- lijke taak had de constructie van on- derzeeboten. Dat was scheepsbouw, dus niet zijn studievak. In 1946 zou hij

officieel te Delft de titel behalen van scheepsbouwkundig ingenieur. Inmid-

dels was hij in 1940 tof onder-directeur der R.D.M. benoemd.

"Onderdirecteur" - aldus de heer Van der Pols- "dat was een vak, waar ik helemaal niet in gestudeerd had. Bij de leiding van een bedrijf denk ik aan organisatie, sociaal beleid en planning.

Dat alles moest ik leren in de dagelij-kse praktijk". Via een directeurschap van de geaffilieerde scheepsbouwmaat- schappij "Nieuwe Waterweg" werd hij 14 december 1948 tot directeur van de Rotterdamsche Droogdok Mij. be- noemd.

* * *

H

Onlangs is hij toegetreden als bestuurs- lid van de Stichting van de Arbeid.

* * *

B

"Een voorzitter"- aldusir.Van der Pols - "behoort zijn stukken, maar ook zijn mensen te kennen. Natuurlijk moet hij leiding geven. Wil hij geen dictator zijn, dan zal hij zoveel mogelijk alle meningen naar voren laten komen.

Ook moet hij trachten besluiten te doen nemen met een zo groot moge- lijke meerderheid. Het kan zijn, dat er in een dagelijks bestuur leden zijn, die in aanmerking komen voor taken van de feitelijke organisatie. Dan moet hij hen met die taak belasten. Ook moet men gebruik maken van experts op een speciaal gebied. Ik kan mij voorstellen, dat ,als b.v. in het dagelijks bestuur van de V.V.D. een mening gevormd moet worden over een politiek ingewikkeld vraagstuk, men zulks do.et op grond van een nota ·van deskundigen. Hier denk ik aan de Telders-stichting."

* * *

D

een uitnemend hulpmiddel is. Rondom hem is er een sfeer van Oer-Hollandse soliditeit .. Schrandere . ,heldere blauwe ogen achter dikke brilleglazen. Iets jongensachtigs ondanks zijn 57 jaar.

Handen, die soms met een overkoepe- lende beweging het betoog kracht bij- zetten. Zelden, een verheffing van stem.

Kennelijk is poseren hem vreemd.

Achter dit rustig en vriendelijk uiter- lijk voelt men een motorische kracht.

Een welgebruikt "élan", dat hem in staat stelt in zijn vrije tijd een "paar"

muziekinstrumenten te bespelen. Ook hier een zeer ongewone lijst, en wel:

piano, clavecimbel, clavichord, viool, cello en contrabas. Uit tij cisgebrek be- perkt hij zich tegenwoordig tot de piano en de cello.

Naast de muziek is er een bepaalde

N.V.AANNEMERSBEDRIJFv/hJ.STAM

TWINTIGHOEVE~TEG 13 te DORDRECHT TELEFOON 01850-5839

•

WONINGBOUW

26 SEPTEMBER 1963- PAGINA 3

manier van re1zen, die zijn liefde heeft.

"Mijn soort toerisme - met een Rück- sack er op uittrekken - is niet meer reçu. Toch heb ik een collectie pas- wandelingen in mijn· herinnering, waar ik mijn gehele leven mee toe kan. Neen, ik ga zelden met de auto op reis. Ik chauffeer wel zelf. \Xfant ik heb er ont- zettend het land aan, als ik een ver- gadering heb, etn chauffeur een hele avond lang te laten rondhangen. Dat Js \\'einig produktief."

* * *

O

Oorspronkelijk ben ik van vrijzinnig democratische huize. Na de oorlog vond ik het vanzelfsprekend mij aan te sluiten bij de Partij van de Vrijheid, die tot V.V.D. is getransformeerd. Mijn vrouw en ik hadden namelijk zoveel verantwoordelijkheden op ons moeten nemen en hadden zoveel met het al- gemeen maatschappelijk bestel te ma- ken, d<tt wij meenden, actief te moeten mede-werken. Mijn vrouw (mevrouw

J. R. van der Pols-Broeze) "is enthou- siast lid van de Unie van Vrouwelijke Vrijwilligers. Na de oorlog was zij een aantal jaren vice-presidente van de af- deling Rotterdam. Ook was zij raadslid voor de V.V.D. Zij heeft zich voor die functie niet meer beschikbaar gesteld, omdat wij elkaar in die tijd helemaal niet meer zagen.H

"Politiek zie ik als management van de gemeenschap. Voor het besturen van een land, van een gemeenschap, moet men belangstelling en een zich inzetten van zo velen als mogelijk vragen."

"Wat de V.V.D. betreft, misschien klinkt het pedant: ik hoop, dat de grondslag, waarop de V.V.D. is geba- seerd, in steeds ruimer kring erkenning en waardering zal vinden." ·

..

Aldus de ,pedante' uitlating van een in wezen geenszins aanmatigend man.

Een- man, wiens levenswerk aan een scheepswerf en wiens innerlijke struc- tuur hem blijkbaar - al zegt hij dit niet - tot het devies hebben gebracht:

Recht door zee..

LM.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Wat

het Europese peil?

Het loonfront in beweging

(Van onze sociale medewerker)

De laatste weken wordt er erg veel gezegd en geschreven over de- lonen in het nieuwe jaar. Nadat door de kwestie van de koppelbazen nog eens de aandacht op de zwarte Ionen was gevallen, deed de minister van Sociale Zaken de mededeling, dat er in 1964 meer ruimte was gekomen voor loons- verhogingen dan in andere jaren, omdat naar alle waarschijnJijkheid de sociale wetten in 1964 niet veel extra uitgaven zullen vergen.

Wel ligt het in de bedoeling de A.O.W. spoedig te verhogen, maar de ver- hoging van de premie zal niet eerder dan in 1965 ingaan. En zo is het ook met de nieuwe wetgeving op de arbeidsongeschiktheid.

Meer ruimte dan anders voor loonsverhogingen; een mededeling, die natuurlijk door de leiders van de vakverenigingen niet onbeantwoord bleef. Het directe gevolg was dan ook, dat nu al een loonsverhoging van 8 procent wordt geëist en meer in het algemeen een optrekking tot het Europese loonpeil. Wie even na- denkt begrijpt, dat het tamelijk wil- de eisen zijn. Acht procent over de gehele linie, plus nog de hogere uit- gaven voor de sociale- en pensioen- premies, die daarvan een gevolg zijn, is welhaast een onmogelijkheid. In vele bedrijfstakken zal men nog niet zo ver zijn, dat men nu al weet wel- ke verlangens naar redelijkheid in- gewilligd kunnen worden.

Ook de eis van optrekking van de lonen tot het Europese peil, welke eis men van de zijde van de katho- lieke vakbeweging heeft gesteld, is meer een slag in de lucht. Het is immers niet te zeggen wat onder het Europese peil moet worden verstaan, daar ten eerste de lonen per land

;nogal uiteenlopen en ten tweede de lonen in ieder land over de gehele linie lang niet altijd zo hoog zijn als men in Nederland wel eens denkt.

JAARLIJKSE CONFERENTIE

Z^{aterdag 12} en zondag 13 oktober '-l a.s. om half vier 's middags op de Pietersberg te Oosterbeek. Men mag ook wel later komen, want de O·fficiële opening is zaterdag pas om 16.20 uur, maar dan mist men de thee en de tijd om gezellig rond te kijken en te praten.

Wie zich nu omgaande aanmeldt, be- taalt f 11.25; na 1 oktober wordt dat f 12.25. Als men ongelukkigerwijs nog geen convocatie kreeg, doet men het bes- te dat direct even te berichten. Men wordt dan alvast ingeschreven. Het of- ficiële biljet komt dan later wel.

Twee sprekers en , twee spreeksters staan er op het programma; wij zullen na afloop weer een heleboel wijzer zijn_

Deze groep gaat naar Soestdijk op donderdag 3 oktober om 2.15 uur in het "Oranjehotel", Burgem. Grothe- siraat 74. Daar zal men wat horen over het werk van de meisjes bij de Lucht- macht.

Gewogen gemiddelde

Natuurlijk kan men, om de uit- drukking Europees peil inhoud te ge- ven, zoeken naar een gemiddelde van de lonen per land, maar dan zal men toch wel een gewogen gemid- delde moeten hebben. Dat betekent dan, dat men zal moeten nagaan wat men met een loon in de verschillen- de landen kan doen en hiermede ko- men we op het terrein van de prij- zen. In landen met lonen hoger dan in ons land, zijn de prijzen ook ho- ger, ook voor de eerste levensbehoef- ten en de huren. Gaat men dus de lonen in ons land optrekken naar een Europees peil, dan zal het noodza- kelijk zijn ook de prijzen van de levensbehoeften enz. op te trekken.

Maar het optrekken van de prijzen heeft tal van gevolgen. Daardoor zal onze uitvoer in het gedrang komen.

Worden de lonen verhoogd, dan zal

Copie voor de:e rubriek te sen- den aan: Mej. Joh. H. Sprin, Alexanderstraat 16, Haarlem.

V~OUWENGROEP OF N~ET?

-Nog vóór het vakantieseizoen is in Eindhoven .een vrouwengroep op- gericht, die zich voorlopig liever "studie- groep" noemt. Ziet men misschien zo'n vrouwengroep wat te zwaarwichtig? Er zijn er inderdaad, die een echte organisa- tie zijn, compleet met reglement. Maar er zijn er ODk, die helemaal geen regle- ment hebben en nauwelijks een bestuur en die het toch heel aardig doen. Men kan het aanpakken zoals het plaatselijk het beste uitkomt.. Alleen moet ·er wel

daardoor de invoer moeten stijgen - omdat er meer gekocht wordt. Onze invoer kan echter niet stijgen - als we tenminste niet in schulden willen komen - zonder dat de uitvoer stijgt, terwijl de uitvoer bij een stijging van de prijzen juist zal verminderen,

Het is duidelijk, dat ook deze re- gering er niets voor zal voelen de prijzen flink omhoog te laten gaan.

Wanneer jarenlang een regering al- les op alles zet om te zorgen, dat de prijzen zo min mogelijk stijgen kan men niet verwachten, dat de op- vattingen nu op eens anders worden.

Dit kabinet zal immers in grote lij- nen de politiek van het vorige blij- ven volgen.

Een argument, dat men in dit ver- band ook nog kan gebruiken is het volgende. De Regering heeft welis- waar bekend gemaakt, dat zij er- naar zal streven, dat zij de extra progressie in de inkomstenbelasting ongedaan zal maken, maar in 1964 gebeurt dat nog niet, omdat de ver- meerdering van de consumptiemoge- lijkheden, die een gevolg is Vé\n be- lastingverlaging, de toch al zware druk op de prijzen nog versterkt. Dit zo zijnde kan men begrijpen, dat het niet aangaat de lonen maar eens flink te verhogen, omdat het effect voor de druk op de prijzen hetzelfde zou zijn_

in iedere partij-afdeling (eventueel vooc een paar afdelingen samen) een plaatse- lijke vertegenwoordigster zijn voor het contact, via de centrale-vertegenwoordig- ster, met onze landelijke organisatie. Zij moet bij voorkeur een vrouwelijk lid van het (of van een) partij-afdelingsbe- stuur zijn.

In onze statuten (art. 10) staat het misschien meer indrukwekkend, maar zo zijn statuten nu eenmaal. Laat nie- mand zich daardoor laten afschrikken;

men is verder volkomen vrij.-

Nog een opmerking: het woord "af- deling" gebruiken wij in de vrouwenor- ganisatie niet; dat woord is. om verwar- ring te voorkom~n, gereserveerd voor de

(gemengde) partij-afdeling.

Om naar Eindhoyen terug te keren, er zijn in de voorzomer twee bijeenkom- sten geweest. Op de tweede waren 27 dames aanwezig en het totale lijstje tel- de toen 30 namen. De stemming was zem·

geanimeerd en men heeft plannen ééns per 2 maanden san1en te komen. Het adres is mevrouw L. van Rhijn-Hout- man, Dr. Schaepmanlaan 24. Wij wen- sen haar veel en blijvend succes.

26 SEPTEMBER 1963 - PA GIN A f.

Niet erg gelukkig

Het is in het licht van het boven- staande duidelijk, dat hier en daar de verklaring van de minister van Sociale Zaken niet erg gelukkig ge- acht werd. A~s een goed lid van deze regering, zal hij natuurlijk niet be- doeld hebben te zeggen, "jongens, gooit de remmen nu maar los".

Hij heeft meer willen wijzen op het feit, dat het streven naar ver- hoging der lonen in 1964 niet als in andere jaren getemperd werd door- dat de sociale wetten een stuk van de ruimte vergden. Mogelijk is dat niet voldoende begrepen!

De bedoeling is dus, dat er voor 1964 minder gemillimeterd behoeft te worden en uiteraard zal dit resul- teren in een royalere stijging van de Ionen. Wie zou zich daar niet over verheugen.

Alleen, men doet er goed aan zijn wensen niet al te hoog te stellen en geen overdreven eisen te stellen, omdat sociale onrust en spanningen bij een zo hoog opgevoerd produktie~

programma als het onze onbereken- bare schade kan toebrengen. Enig nadenken leert immers, dat er van een "aardverschuiving" in de lonen geen sprake kan zijn, omdat niet kan worden aangenomen, dat de produk- tie plotseling ineens zo sterk is gestegen.

BRANDBLUSAPPARATEN

Officiëel goedgekeurd Talrijke attesten.

SIMPLUS N.V. DORDRECHT

VISSTRAAT 6-8 -TEL. 3344* <01850)

ALGEMEEN SECRETARIAAT

V.V.D.

Koninginnegrecht 61 's-Gravenhage Telefoon (070) 60 48 03

(3 liinen) Giro 67880

DE VAKBEWEGING

In de afgelopen winter hebben vier Rotterdamse studiegroepjes de vak- beweging bestudeerd. Als leiddraad werd gebruikt "Vakbeweging en Maatschappij"

van dr. W. Alberda. Verder werd ook andere lectuur geraadpleegd en de pers had nogal véel aandacht aan dit onder- werp besteed door enkele uitspraken van prof. Van Esveld en prof. Wemelsfelder, die stof deden opwaaien.

De deelneemsters waren zeer verheugd dat prof. mr. N. E. H. van Esveld be- reid was op de slotbijeenkomst van de gezamenlijke groepen te spreken over

"de toekomst van de vakbeweging"

waardoor de verhouding werkgever- weTknemer ook van VVD-zijde werd be- licht.

Een en ander is ontleend aan een ver- slag van mevrouw Bierman-Vijfvinkel,

·welk verslag er nog lag. Is dit ook niet iets voor andere vrouwengroepen? Het onderwerp is nu niet minder actueel en de positie en de houding van de vak- verenigingen zijn dagelijkse kost in de kranten.

:VRIJHEID EN DEMOCRATIE 26 SEPTEMBER 1963 - PAGINA 5

VERKIEZINGSPROGRAM EN·

KABINETSFORM1\ TIE

D

dat men de kiezers dit dan ook zou duideli.ik · bl:ijkt, dat hetzij door de zwakte van de positie,

Het zal vele lezers gegaan zijn als ons: in menige opmerking zullen zij de formulering hebben gevonden van wat ook hen bezwaart. En wat zijn concrete voorstelren ten aanzien van de organisatie van de eigen partij betreft, zal men goed doen, een aantal te berde gebrachte sug- gesties op hun praktische waa1·de en verwezen- lijkbaarheid te toetsen.

maken.

Wij kunnen de beweegredenen van deze sug- gestie wel begrijpen, maar wij achten de ver- wezenlijking gewenst noch mogelijk.

Ons kiesstelsel en de structuur van onze poli- tieke verholtelingen brengen mede, dat men de kiezer benadert met een verkiezingsprogram dat aangeeft, hoe de partij staat tegenover de con- crete politieke vraagstukken, die op dat ogen- blik aan de orde zijn.

Een liberaal program dient ook de l i b er a l e oplossing voor die vraagstukken te geven. Dat de volledige tenuitvoerlegging van zulk een pro- Dit sluit ondertussen niet in, dat wij het met gram alleen mogelijk zou zijn wanneer bij de deze medicus-geestverwant in alle opzichten

eens zouden zijn.

De reactie van onze ·hoofdredacteur in hetzelfde nummer van ons blad was ons in het algemeen uit het hart gegrepen.

Niemand kan zich in zijn wijze .van denken en formuleren geheel los maken van de eigen sfeer, waarin hij leeft en van het ambt, dat hij be- kleedt. Het is aldus geenszins verwonderlijk, dat een medicus eerder dan een ander geneigd is, bepaalde situaties of gegroeide verhoudingen, die niet aan het door hem gestelde ideaal beant- woorden, als "ziekteverschijnselen" te brand- merken.

Met de · hoofdartikelschrijver in het nummer van 5 september zijn wij het eens, dat onvolko- menheden en tekortkomingen, die aan alle men- selijke arbeid en organisatievormen inherent zijn, daarom nog niet met het zware woord

"ziekteverschijnselen" behoeven te worden aan- geduid.

• • *

N

van onze geachte geestverwant over de "onge- zonde democratie" en "zieke partijen" wilLen wij ons in deze rubriek vooralsnog tot een tweetal concrete punten beperken, waarin wij met de inzender van mening verschillen.

Gezien de beschikbare ruimte, zulLen wij ons deze week tot het eerste punt bepalen en hopen wij het tweecl.e punt, dat wij op het oog hebben, in het volgende nummer te behandelen.

Het eerste bet1·eft zijn suggestie om bij het ont- werpen van de verkiezingspmgrams van de partij rekening te houden met het feit, dat m.en in de politieke omstandigheden zoals deze ten onzent nu eenmaal liggen, altijd met andere par- tijen zal moeten samenwerken.

Als consequentie daarvan zou hij wensen, dat de partij zich reeds vóór de verkiezingen zou be- raden, welke punten men uit de (bestaande) programma's --:- ge.:ien deze noodzaak tot sa- menwerking - zal handhaven en welke niet en

verkiezingen de partij de volstrekte meerderheid zou behalen, begrijpt ieder. In de praktijle bete- kent zulle een program dus, dat de partij en de- genen, die op dat program in de volksvertegen- woordi.ging worden gekozen, zowel als degenen, die als liberaLen eventueel in een Kabinet zit- ting zulLen krUgen, ernaar zulLen streven een zo groot mogel~jk deel van deze doeleinden te be- reiken.

.. . .

T/ OMT de partij in de oppositie, dan zullen .l~ haar vertegenwoordigers tegenover de politiek der regering deze doeleinden ook ver- dedigen.

Wordt zij bij de Kabinetsformatie betrokken,

NOTITIES VAN EEN INSIDER

dan zal zij verlangen, dat ten minste in even- redige mate met haar verLangens wordt reke- ning gehouden bij de vaststeLLing van het rege- ringsp?·ogram en bij de tenuitvoerlegging van het regeringsbeleid.

. De wijze waaTop en de mate waarin zij, gezien de dan noodzakelijke samenwerking met ande- ren, op bepaaLde P<~nten compromissen zal moe- ten aanvaarden, zal pas na de verkiezingen en bij de Kabinetsformatie kunnen worden uitge- maakt. En de inhoud van dat compromis zal clan afhangen van de gToepen, waarmee de samen- werking wordt aangegaan zowel. als van de sterkte, waarmee de partij uit de stembuss:rijd is te voorschijn gekomen.

Het is zonder meer duideLijk, dat een samenwer- king van liberalen met de confessionele groepe- 1·ingen een ander resuLtaat zal opleveren dan een samenwerking bijvoorbeeld zonder de K.V.P., maar met de P.v.d.A. of wellee andere combina- tie ook.

Het is ook mogelijk, dat bij de Kabinetsformatie

waarin de partij uit de verkiezingsstrijd is ge- komen, hetzij door de onwil der andere groepe- ringen zo weinig met de liberale inzichten en doelstellingen wordt - of kan worden - reke- ning gehouden, dat van regeringsdeelname wordt afgezien.

Dit alles kan echter pas blijleen nadat de ver- kiezingen zijn gehouden. Een liberaal prog1·am vast te stellen, dat bij voOTbaat rekening houdt met van de liberale inzichten afwijkende menin- gen van de K.V.P., de protestants-christelijke en/of de socialisten, is een onmogeli.ikheicl.

. .

D

Vóór de invoe1·ing van de evem·edige vertegen- woordiging konden "stembusakkoorden" inder- daad voorkomen. De vele herstemmingen, waar- bij de kiezers een bepaald advies moest worden gegeven bij de ketize tussen de twee overgeble- ven kandidaten, werkte ook sterk in deze rich- ting.

Sedert de invoering van de evenredige verte- genwoordiging zijn formele stembusakkoorden onmogelijk geworden. Iedere partij trekt met haar eigen progrmn ten strijde en pas na de ver- kiezingen kan blijken, welke mogelijkheden voor Kabinetsformatie er zijn.

In het vervolg van zijn betoog meent dr. Van der Burg, dat men "misschien de democratie een gunstige ontwikkeling zou geven wanneer men probeerde, vóór de verkiezingen tot een opinie te komen over het vraagstuk, met welke partij(en) men bij voorkeur aan de vorming van een Kabinet zou wilLen deelnemen".

Dit gaat heel wat minder ver dan de daarvóór bepleite suggestie om het eigen program bij vo01·baat aan te passen aán de mogelijkheden van samenwerking rnet anderen.

De wens, die de schrijver hier uitspreekt, is door de V.V.D. in feite gerealiseerd door tijdens de verkiezingsactie haar duidelijke voorke1•r uit te spreken voor voortzetting, in de grote lijnen, van het beleid van het Kabinet-De Quay wan- neer de uitslag van de verkiezing dit zou mo- gelijk maken.

Daarin past eveneens, dat van V.V.D.-zij'cle ook reeels tijdens de ve·rkiezingsactie duidelijk haar ongeloof is beleden, dat zuLk een politiek moge- lijk zou zijn in samenwerking m.et de Partij 11an de Arbeid.

Tenslotte is onzeTZijds altijd duideLijk gesteld, dat wij, behalve in geval van een nationale noodtoestand, ernstige bezwaren koesterden te- gen een vijjpartijenc.Kabinet, omdat dit geen behoorlijlee parlementaire oppositie tegenover zich zou vinden, hetgeen een gezonde werking van het pa1·Iementaire stelsel zou belemmeren.