Vl\IJRIID EN

Vl\IJRIID EN

DEMOCRATIE

VRIJDAG 4 NOV. 1949 - No. 83

SIHI POMPEN

voor alle doeleinden

MACHINEFABRIEK C MATERS, C.V BEVERWUK, TEL 314 t

WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Onze Buitengewone

Algemene Vergadering

Gelukkige uitspraken

Uitvoerig wordt elders in ons blad verslag gegeven van het gebeurde op de buiten- gewone algemene ledenvergadering onzer partij op Zaterdag j.I. Dit ontslaat ons van de ver- plichting om er te dezer plaatse nog in den brede daarover te schrijven. Niettemin willen wij er enkele opmerldngen over maken. Het belang van deze vergadering mag niet worden ond!'rschat en het lijkt ons goed daarop te wijzen.

.. ^"'

.

Zeer belangrijk was het al, dat in dit tijds- gewricht een buitengewone algemene ver- gadering nodig werd geoordeeld. In April j.l.

had de partij goede gelegenheid gehad zich in het Indonesische probleem te verdiepen, maar de gevoelens op dit punt zijn bij ons allen zo diep en de geruchten, die werden verspreid, gaven zoveel aanleiding tot ongerustheid, dat

~n alle partij-geledingen de wens naar voren kwam om nogmaals bijeen te komen. En .,- wij mogen dat hier wel achter voegei1 - om te horen hoe de voormannen van onze partij, die op de verantwoordelijke plaatsen zijn ge- steld, over het Indonesische vraagstuk denken.

Zeker zal bij menigeen verder nog de gedachte een rol hebben gespeeld, dat men door een uit- spraak aan de regeerders van ons land wilde duidelijk maken, wat in het georganiseerde, dus politiek meest bewuste, deel van het politiek- vrijzinnige Nederland leeft.

.

.

Zo waren dan dertien honderd van onze leden opgekomen, zeer velen van hen oude be- kenden, die wij al jaren kennen en die hun sporen hebben verdiend op het politieke pad, daarnaast ook velen, die door hun directe be- langstelling voor het aan de orde zijnde pro- bleem, nu ook hun weg naar de partij-vergade- ring hadden gevonden.

Door aantal, door gedachtenwisseling en door de vorm van de uitspraak, waartoe de verga- dering is gekomen, stond zij op het peil, dat evenredig was aan de ernst van het te be- spreken onderwerp. Zeer duidelijk hebben ver- scheidene sprekers op deze ernst gewezen en de vergadering voorgehouden, dat zij bij het behandelen van een motie zich wel zeer zwaar bewust diende te zijn, wat de gevolgen daarvan zouden z\tn.

* * •

De vergadering is zich oolt zeer wel bewust geweest van wat zij deed. Geen holle.

phraseologie wilde zij in haar uitspraak, noch formuleringen waarvan de consequenties niet konden worden overzien. Ook was er de vaste wil - wij merkten het al bij het begin, toen wij met vele afgevaardigden uit alle delen des lands een enkel woord konden wisselen - om tot positieve daden te komen. Niet de verant- woordelijke politici uit onze fracties in Eerste en Tweede Kamer afvallen, met alle voor Ko- ninkrijk en partij onoverzienbare gevolgen, maar blijk geven, dat zij het vertrouwen bezitten en hen door een partij-uitspraak juist steun ver- lenen - zo was de stemming, die wij reeds in de aanvang konden aanvoelen. En dan willen wij wel zeggen, door dat geschonken vertrouwen diep getroffen te zijn, want wij begrijpen zeer wel hoe dat moet worden aangeslagen. Immers, er is onrust bij onze mensen over hetgeen er thans geschiedt in Indonesië. Men ziet de hoogste belangen van het Koninkrijk en van de tientallen rnillioenen, die er toe behoren, op het spel staan.

En men begrijpt veelal niets van hetgeen onze regering doet en als eenvoudig burger kan men

er niet bij, dat· van Nederlandse zijde de T. N. I. geld krijgt. Wij \V<~t, :•

al die bezwa~ ., en wij kennen de diep- gefundeerde onrust en wij begrijpen dan ook wanneer ge- zegd wordt: maakt aan dat alles een einde.

Maar juist daar- om wordt het aan de fracties ge- schonken vertrou- wen zo hoog ge- waardeerd. In ge- makkelijke tijden is het geen kunst om de voormannen ver- trouwen te schen- ken, maar wel in tijden als waarin wij thans leven.

Dan geeft men heel wat over, als men zegt: welnu frac- ties, ondanks alle onrust die in mij is over de gang van zaken, stel ik het vertrouwen in U, . dat gij zult hande- len in het belang van het Koninkrijk.

HIJ LIJKT NIET PRECIES ... MAAR HIJ ZIT OOK NIET STIL GENOEG

* *

(Speciaal voor ons blad getekend door W. Boost).

Niet alleen dat

• de fracties dankbaar kunnen zijn voor het ge-

schonken vertrouwen, daarnaast zal den leden der fracties individueel en als collectivitelt Zater- dag juist daardoor nog eens duidelijk zijn ge- worden, welke een enorme verantwoordelijkheid op hun schouders rust. De verantwoordelijkheid die geschonken groot vertrouwen met zich brengt .

Op de dag waarop wij deze woorden schrijven, is de Ronde ·Tafel Conferentie voor de laatste maal bijeen. De slotzitting zal het grote nieuws van het overeen gelwmene brengen. Veel geruch- ten hebben wij daarover al gehoord. De lezer zal de resultaten al kennen, wanneer hij dit blad in de bus krijgt. Wij zijn nog niet in staat een oordeel te geven. Maar wij weten dat in deze de verantwoordelijkheid voor de te nemen be- slissing zwaar, ja zéér zwaar zal wegen. Die be- slissing zal genomen moeten worden na over- weging van factoren van velerlei aard. De fracties zullen die beslissing zelf moeten nemen.

De Tweede en Eerste Kamerleden zijn zelf ver- antwoordelijk voor hun stem. En daarbij zal het hoogste landsbelang alleen richtsnoer mogen zijn.

• • •

En al zullen dan onze Kamerleden handelen naar eigen inzicht en volgens eigen ge- weten, zij zullen zich dan toch ook weer ge- sterkt kunnen gevoelen door de twee moties, die de partijvergadering Zaterdag heeft aange- nomen. Daarin is immers in de eerste plaats - en deze uitspraak verwierf alle stemmen in de vergadering - instemming uitgesproken met de in de Tweede Kamer gehouden rede van mr.

Oud van 16 Augustus j.I., waarin hij de rege- ring namens de fractie nog eens duidelijk en klaar had voorgehouden,· wat onzerzijds van ·de regering bij de R.T.C. werd verwacht. En uit de door de fracties gevoerde politie], heeft de vergadering de essentiële p1.mten naar voren ge-

haald waaromtrent dan in de motie het ver- trouwen wordt uitgesproken "dat geen mede- werking aan de reconstructie van het Konink- rijk, waarbij o.a. deze punten niet bevredigend worden geregeld, zal worden gegeven, zelfs al zou de Letter van .de Grondwet niet worden aangetast". (Voor dé tekst der motie zie men overigens elders in dit nummer). Daarnaast is er dan de motie betreffende het gevaar voor communistische overheersing.

• • •

De partij heeft doen horen, wat zij vindt.

Van veel belang daarbij is, dat over de be- ginselen der te voeren politiek volledige over- eenstemming bestaat tussen fracties en partij.

Van grote betekenis was dan ook Zaterdag, dat mr. Oud kon verklaren, dat fracties en hoofd- bestuur de aangenomen moties ook volkomen aanvaardbaar achtten. Hièrdoor is immers dui- delijk van welke gezichtshoek uit de Indone- sische politiek wordt bezien door de in de poli- tieke arena verantwoordelijke mensen onzer partij.

Als volk staan wij thans voor beslissingen van enorme draagwijdte. Het is goed, dat in zulk

· een situatie bij de kiezers vertrouwen bestaat in hen, die zij hebben afgevaardigd. Men weet dan, dat bij het beoordelen van de hoogste be- langen de genoemde voorname beginselen mede in de beschouwingen worden betrokken. De concrete situatie kennen wij nog niet. Z.eker zullen wij er in de eerstkomende tijd veel aan- dacht aan moeten schenken. Maar wij weten naar aanleiding van Zaterdag j.l. dat te kunnen doen in het volledige besef, dat over de begin- selen, waarop wij stoelen in de Indonesische politiek volledige overeenstemming bestaat. Wij zijn er ons overigens ook van bewust, dat wij er daarmede niet zijn en dat inzicht, wijsheid en bezonkenheid nodig zullen zijn om in de con- crete situatie onze houding te bepalen, los van sentimenten. Vlij gaan zorgen-zware weken

tegemoet. K.

ftiJHEID EN DEMOCRATIE 4 NOVEMBER 1949 - Pag. %

*

*

WAT WORDT AAN MATERIELE OORLOGSSCHADE- VERGOEDING GEDAAN?

Een sociaal. probleem met economische en financiële begrenzingen

' ' .. ,, ., ::

In de weken, welke andere jaren uitsluitend gebruikt werden voor de schriftelijke voorbe1·eiding vàn het begrotingsdebat, heeft de Kamer dit maal bovendien twee ontwerpen in 'openbare behandeling moeten nemen, die, hoe verscheiden van aard zij ook zijn, toch hierin overeenkomen, dat zij beide van ingrijpende betekenis zijn~ Wij bedoelen de publiek- rechtelijke bedrijfsorganisátîe en de materi'~Ïe oor!ogsschcide. Ook in de parlementaire gang van zaken is bovendien een zekere overeenkomst aanwijsbaar, namelijk in die zin, dat in beide gevallen na het algemene debat de behandeling enkele dagen .werd gesc[Lorst èim de commissies van voorbereiding de gelegenheid te geven, mede in verband met de tien- tallen ingediende.,arnendement~n,.eers~ o~nieuw overleg met de Regering te plegen. Het is ondertussen te hopen, dat, hetgeen staatssecretaris Van

<ler Grinten (o.i. door misplaatst~ halsstarrigheid van diens kant) niet lukte, n.l. om eeil. brede meerderheid op zijn ontwe'rp te verenigen, mi- nister Lieftinck wel zal gelukken. Is het, wanneé1· ons blad verschijnt,

·inmiddels waarschijnlijk Wel reeds bekend of zulk een algemeen aan- vaardbaar compromis ter zake van de oorlogsschade-vergoeding inder- da.ad is gevonden, op het ogenblik, dat wij dit overzicht schrijven, rnoeten wij ons op dit punt bepe1·ken tot de vaststelling, dat onze fmctie- voorzitter, mr. 0 u d, zich bij de algemene beschouwingen over dit ont- werp alle moeite heeft gegeven, z{jnerzijds een zeer constructieve bij- drage tot de juiste oplossing '!lan dit probleem en tot het tot elkander b1·engen van aanvankelijk uiteenlopende standpunten te leveren.

van het gebod van naastenliefde:

Draagt elkanders lasten en vervult alzo de wet van Christus.

.

Het probleem uit dit oogpunt beziende, dus· zuiver sociaal, ligt het principe van de integrale vergoeding ook voor de hand. Niet- temin moet erkend, dat het welzijn van de gemeenschap, als geheel, ge- schaad kan worden .door te voldoen aan datgene, wat principieel een eis van rechtvaardigheid tegenover de individuele burger zou zijn. En zo is er ook bij dit ontwerp de tegenstel- ling tussen het sociaal rechtvaardi- ge en het economisch en financieel mogelijke. Sociaal rechtvaardig en principieel juist zou het zijn, ieder terug te brengen in de sociale po·

sitie, well{e hi.i vóór de schade in- nam, waarbij dan geen onderscheid mag worden gemaakt tussen de eco- nomisch zwalrke en de economisch sterkere. Dat onderscheid mag eerst worden gemaakt bij de vaststelling, hoe de I a s te n moeten worden ge- dragen.

Uiterst helder wist mr. Oud reeds direct de rechtsgrond van de vergoeding wegens oorlogs- schade in het juiste licht te stellen.

Op 10 Mei 1940 wees de Neder- lande regering de Duitse eisen af en verklaarde zij, dat ons land zich in staat van oorlog met Duitsland be- vond. De oorlogsschade is dus het gevolg gc,veest van een overheicts- besluit en wel van een - daarover is geen twijfel - r e c h t m at i g overheidsbesluit. De vraag . is. nu, is de overheid verplicht, de schade, voortvloeiend uit zulk een besluit, te vergoeden? Was het besluit on- rechtmatig geweest, dan zou de vraag niet .moeilijk te bea.ntwoor:den zijn geweest. Wij zouden dan immers staan voor 't probleem van de "on- rechtmatige overheidsdaad" en naar positief recht zou de overheid ver- plicht zUn, de daaruit voorkomende schade te vergoeden. H i e r echter gaat het om schadevergoeding bij een r e c h t m a t i g e overheids- daad. Daarbij ligt het probleem niet zo eenvoudig, omdat men hier niet het standpunt kan· aanvaarden - en het is hier ook nooit aanvaard - dat de overheid iedere schade, die geleden wordt tengevolge van rechtmatige overheidsdaden, zou moeten vergoeden. Dergelijke recht- , matige overheidsdaden, die particu- lieren in de een of andere vorm schade kunnen berokkenen, komen, naar de heer Oud terecht opmerkte, dagelijks \·oor.

* * *

Toch zijn er gevallen, waarin men algemeen voelt, dat . maatregelen tot schadevergoeding

Mr. P.J. OUD .... welk vlak? ....

moeten worden getroffen; gevallen, waarin het algemeen rechtsbewust- zijn dat verlangt. Onze woordvoer- der 'kon daarbij herinneren aan de schadeloosstelling, welke aan de vis- sersbevolking werd uitbetaald wegens de droogmaking van de Zuiderzee.

Men voelde dit als een eis van so- ciale rechtvaardigheid.

* *

Het sociaal rechtvaardige is, ge- lijk gezegd, echter nooit los te maken van het economisch en fi- nancieel mogelijke, zoals ook de so- cialistische minister-president van Engeland, Attlee, thans is gaan in- zien blijkens zijn jongste verklaring:

De vergoeding, waarom het thans gaat, a.chtte de heer Oud nu princi- pieel in hetzelfde vlak te liggen. Het is als de sociale wetgeving in h~t

"Wanneer gij een goed sociaal ge- bouw Wtlt optrekken, moet dat staan op e·en vaste economische grondslag."

' algemèen, welke het uitvloeisel is

0 ~eze

- 0

' 0

~ f

0

' 9

en daarom zal ik niet zeg- gen, dat ik, toen ik Zaterdag Kras binnen kwam, in die grote zaal, die (voor deze gelegenheid wel wat ontoe- passelijk) "Feestzaal" heet, dat ik toen helemaal verbijs- terd was. Mijn schoonste dythiramben bewaar ik voor nóg grotere geoeurtenissen.

Maar ik »tag toch wel zeggen dat ik verrast was. En aangenaam ook. Omdat die zaal, mèt haar brede balkon zo vol was, omdat er toch op z'n minst toch wel een twaalfhonderd leden van onze partij bijeen waren: Uit alle hoeken van 't land, van alle leeftijden en van aller- lei physionomie.

Afgezien van alles wat er op die bijeenkomst gezegd en verricht is, moet ik zeggen dat dit feit op zich zelf reeds bijzonder pleizierig was om te constateren voor deze burger, die de tijd nog heeft meegemaakt, dat WE:

op z'n hoogst met een man (en vrouw) of honderdvijftig waren en atlemaal van het zelfde eer-, oir- en onverteer- bare soort en dit laatste niet alleen vanwege de leeftijd op zich zelf, doch wel vanwege de taaiheid.

Neen, ik ga geen staatkundige of partij-politieke con- clus.ies trekken, dat moeten de heren van de ernstige beschouwingen in dit blad-van-ons maar doen. Ik was alleen zo-maar een 1·ondkijker, een neuzer en luisteraar en wanneer ik nu concludeer dat er leven en beweging in onze. partij zit, een nwuvenumt, een geladenheid en een bewogen verantwoordelijkheidszin, die nog maar enige ja1·en her, totaal afwezig waren, dan meen ilc. dat wij - of wij nu overigens al of niet tevreden zijn met de gang van zaken in de landspolitiek - daar alléén reeds om verheugd mo:•en zijn.

lk vond bovendien dat dit vergader-technisch een goede vergadering is. geweest .. Er waren. in ve1·houding vee-L goede en duidelijke sprekers, al kon, voor mijn gevoel, niet één het halen bij dat kleine, geestigè en beweeglijke speechje van C. W. de Vries, waarvan ik drie en een halve. minuut geheel genoten heb.

Neen, ik moet maar geen namen noemen. Alleen nog even zeggen dat ik zo veel vérschillend-soort mensen zag. Niet zoals vroege·r alleen maar gepatenteerde stads- keurigaards maa1·, gelukkig, nu ook de goede gezichten van het land. Niet alleen maar generalen en kapiteins (der industrie) en zeer weledelgestrenge gelaten, maa1· ook andere karakters, die de ve1"breiding onzer partij accen- tueerden in die volle, grote zaal, tot oprechte verheffing des gemoeds en vreugde des harten van

DEZE BURGER.

Naast de economische zijn er fi- nanciële grenzen, bepaald door de hoogte der bélastingdruk en infla- . tie-tendenze.n~ In het wezen . van· de

zaak, ·zo zette de heer Oud uiteen, staan wij voor de noodzakelijkp.eid van omvangrijke nieuwe besparin- gen. De enorme verwoestingen, wel- ke hebben plaats gehad, kunnen al·

leen worden hersteld, wanneer Wij ons beperking in het verbruik op•

leggen en wanneer wij aan de ande- re kant de productie trachten op te voeren. Wij moeten er dus gezamen- lijk voor sparen. Wanneer de Staat gaat vergoeden zonder dat hij, het- zij aan belastingen, hetzij aan Ie·

ningen, uit de beschikbare gelden kan putten, komt het onherroepelijk tot geldschepping, met alle daaraan verbonden gevaren.

* * •

De heer Oud. was dus bereid, met dit uitgangspunt van de Regering mee te gaan. Maar dat be- tekende toch allerminst, dat hij ook bereid ·was om de regeling, zoals zij bU de Kamer in behandeling was genomen, als geheel te aanvaarden.

Twee vragen waren bij hem gere- zen. De eerste was deze, of men zich eventueel niet op het standpunt zou kunnen stellen: wij erkennen de juistheid van het beginsel der inte- grale vergoeding, wij kunnen dat beginsel niet aanstonds verwezen- lijken, maar wij zullen proberen of wij het trapsgewijs kunnen verWe- zenlijken. De tweede vraag, welke daarbij rijst, is niet alleen of er niet een a.ndere regeling is te treffen, welke de bijdragen op een billijker wijze verdeelt, maar ook of niet een andere methode kan worden ge- volgd. Een methode, welke om te beginnen van de minister van Fi- nandën geen grotere bijdragen eist dan op het ogenblik van hem wor- den gevraagd, maar die op de duur een veel juistere en veel betere op- lossing waarborgt.

* * *

Het was nu voor de financiering van de z.g. "onrendabele top•

pen" bij de herbouw van vernietig- de woningen en panden, niet vallend onder artikel 8 van het .ontwerp ^(de categorie waarvoor een integrale vergoeding op beperkte schaal is ontworpen), dat <ie heer Oud zulk een betere en juistere oplossing aan de hand deed. Het zou te ver voe- ren, daar hierop thans· diep in te gaan. Wij menen het voorstel van de heer Oud eeltter in enkele woor•

den aldus te kunnen samenvatten, dat hij een geheel andere regeling voorstelde, waarbij de z.g. "uitge- ::;telde bijdrage" zou worden vervan:.

gen door de uitreiking van obliga- ties of bouwbewijzen met een be~

trekkeiijk lange looptijd, waarvoor de Staat voorlopig alleen rente zou hebben te vergoeden (welke dan echter in' de plaats van de jaarlijkse bijdrage voor de onrendabele top zou komen), doch waardoor de oorlögs- getroffene een schuldbewijs in han- den zou krijgen, dat hem door ver- koop de middelen zou geven, die hij voar de herbouw behoeft.

Dit voorstel van de heer Oud zou betekenen een veel aantrekkelijker .regeling voor belanghebbenden, veel minder administratieve rompslomp en een. enorme besparing voor het overheidsapparaat.

(Vervolg op pag. 4)

VRIJHEID EN DEMOCRATDI

VRIJBEID Erf DEMOCIATil

Voorzitter Redaetie-cÖmm.: Drs. H. A. Korttuus.

lledactie-secretans : Mr. 1!:. lillias

Adrea : Victoria Hotel Amsterdam. Kamer 431.

Administratie: Postbus 43, A'foort, 'tel, 5267 .Abonnementsprijs 1 1.90 p. kwartaal, 17.60 p. Jaar.

LoMe nummers 15 cent.

Yoor het zenden van abonnements- ea adverten·

tie-telden ; .Postgiro no. 245103. te.n name VIUI CS.

Penrongmeester van de Stichtint .. Vrijheus • Democratie" te Amersfoort

Voor advertentiea weaáe men ziéh tot de adminis- traUe ~f tot de noofdvertegenwoordiger: L. Vlug, QeHtbrupel 89 Rijswijk (Z.-H.).

Veranderd

Dezer dagen heeft de voorzitter van de Partij van de Arbeid, Koos Vorrink, in een bij- eenkomst van marine-officieren, welke in de Haagse Dierentuin werd gehouden een even be- langrijke, en gezien de hisotrische ontwikkeling van het socialisme hier te lande, ala merkwaar- 4lge verklaring afgelegd. Hij zeide o.m., dat de Partij van de Arbeid een volstrekt positieve hou- 4ing wenst aan te nemen ten aanzien van de verdediging van het Westen tegen de interne dreiging uit het Oosten. Zij is bereid voor deze verdediging grote· offers te brengen, die onver- mijdelijk, zoals de heer Vorrink opmerkte, de levensstandaard van het Nederlandse volk zullen verlagen. De heer Vorrink merkte in dit verband nog andere dingen op, waarop wij elders nog zullen terugkomen. W!J willen echter in de eerste plaats constateren, dat er in de gedachtengang van de Nederlandse socialisten inmiddels wel iets ia veranderd. Een verandering, die wij overige~

slechts kunnen toejuichen, omdat zij blijk geeft, dat men in het socialistische kamp in .sommige opzichten de "prinziplenreiterei" laat varen en dat men met beide benen op de grond komt.

Stok

Te betreuren is het ongetwijfeld, dat de woor- den van de heer Vorrink, in verband met de wil van de Partij van de Arbeid om grote offers voor onze gewapende macht te brengen, werden uitgesproken in aanwezigheid van een groote stok achter de deur. Immers - indien althans de krantenverslagen zijn woorden juist hebben weergegeven - zouden de socialisten in de Nederlandse regering slechts grote offers willen aanvaarden, als de lasten van ons volk

"eerlijk werden verdeeld." Dat hier van een ob- jectieve maatstaf sprake is ten aanzien van het woord "eerlijk" lijkt ons niet zeer waarschijnlijk.

Blijkbaar zal men hier de socialistische inter- pretatie van dit woord dienen te verstaan. Zelfs schijnt door de heer Vorrink al te zijn verklaard, wat de houding van de socialisten zal zijn als de Partij van de Arbeid niet meer in de regering zou zijn vertegenwoordigd. Op -de vraag, of er kans op was, dat de Partij van de Arbeid in de oppositie zou gaan, antwoordde de heer Vorrink, dat de hoge kosten voor de landsverdediging een verlaging van het welvaartspeil van liet Neder- landse volk met zich mee zouden brengen. Het is bWijk, zo zei hij, dat de thans komende làsten ' eerlijk over alle Nederlanders worden verdeeld.

De Partij van de Arbeid ka.a niet dulden, dat dividenden worden verhoogd .om industriëlen

te bevoordelen. Mocht dat gebeuren, dan zou de Partij van de Arbeid de regering verlaten. Spre- ker gaf de verzekering, dat zijn partij in oon dergelijk · geval geen gebruik zou maken van de onrust onder de arbeiders. Hier volgen wel enige belangrijke uitspraken achter elkaar die de in·

druk maken, willens en wetens in oorzakelijk verband te zijn gesleept. De "stok" is echter on-

miskenbaar aanwezig.

Dividend

De heer Vorrink kan het maar niet laten.

Wat hij thans weer heeft beweerd ten aanzien van de dividenden van industriëlen is weer een demagogisch staaltje van het zuiverste water. Zij is wederom een voortzetting van het à de practiJk brer11en der oude kl~~aestrijdme•

thoden, die opzettelijk aansturen op haat en tweedracht tussen werknemers en werkgevers.

De uitlating in dit verband door de heer Vorrink gebezigd is. niet alleen onverantwoordelijk, maar loopt het gevaar misleidend te zijn omdat de historie van het socialisme de werkgever steeds als boeman voor de werknemer heeft voorge-- steld. Zich te kanten tegen een verhoging van het dividend als zodanig is natuurlijk onzin. Zou men de zaak aldus stellen, gelijk de heer Vor- rink doet, · dan zou dus ook een bedrijf, dat tot dusverre nul procent dividend uitkeerde niet mo- gen overgaan om dit dividend tot 2% te vemo- gen. Men zou de heer Vorrink de vraag kunnea stellen, vooral met het oog op de vorm waarin hij het probleem heeft gesteld, waarom een uit- kering van 3% op een willekeurig aandeel te veroordelen zou zijn en waarom men zijn goed- keuring er aan zou moeten hechten als de Ar- beiderspers op haar obligaties een gelijk of een hoger percentage uitkeert. Men zou de heer Vorrink voorts de vraag kunnen stellen hoe of hij denkt over het dividendenstelsel van de ar- beiderscoöperaties.

!.' . .l

]ui st

Dezer dagen werd voor de rechtbank de mis•

· dadige automobilist veroordeeld,. die in Augustus in beschonken toestand te Berg en Dal achter het stuurrad zat en een meisje van veertien en een kind van anderhalf jaar dood·

reed en twee jongens verwondde. De maximum·

straf, die de rechtbank deze man kon gevea.

was neg.en maanden gevangenisstraf en intrek·

king van het rijbewijs voor een jaar. Terecht noemde de officier van justitie het dan ook be·

laohelijk, dat hij geen -zwaardere straf kon eisen, bijvoorbeeld drie of vier jaar gevangenisstraf.

Het is wel duidelijk, dat onze verkeerswetgevinS"

hier een belangrijke lacune vertoont. Sneller dan wij hadden verwacht schijnt deze misstand de aandacht van het ministerie van Verkeer en Waterstaat te hebben getrokken. Toen de mi- nister van genoemd departement, Mr. Spitzen, de vorige week een rede hield op de wegver·

keersdag van de K.N.A.C., verklaarde hij name·

lijk, dat de termijn gedurende welke de roe- keloze bestuurder het recht tot het besturen van voertuigen kon worden ontzegd zou worden uitgebreid tot vijf jaar en bij recidive tot tien jaar. Wij menen de activiteit van de minister met betrekking tot dit vraagstuk ten zeerste te kunnen toejuichen omdat de bestaande toestand ongetwijfeld in hoge mate onbevredigend was.

Waaro1n?

Zeer onlangs is de oude tradjtie der Neder- landers in Duitsland hersteld om elk jaar bijeen te komen. De Nederlandse Bond in Duits- land is weer herleefd en ter gelegenheid van de laatstgehouden bijeenkomst zijn diverse moties en voorstellen behandeld, waaruit blijkt, dat on- ze landgenoten in Duitsland nog ·met heel wat zorgen hebben te kampen. Zo werd o.m. de door de Nazi's aangerichte schade nimmer vergoed.

Nog steeds is het voor onze landgenoten in Duitsland moeilijk naar het vaderland te reizen.

Zij hebben hiervoor een Engels permit nodig waarop lang moet worden gewacht en dat zo duur is, dat het door velen moeilijl;: kan worden betaald. In tegenstelling hiermee kunnen de En- gelsen die uit Duitsland komen op elk 'ogenblik vrij onze grens passeren. Een andere onbillijkheid is, dat vele Nederland~rs, die in Duitsland jaren achtereen voor ouderdomsrente hebben betaald of geld hebben gestort voor invaliditeitsrente of

pem;~ioen, gedwongen zijn in Duitsland te blij- ven, omdat de renten nog steeds niet naar Ne- derland kunnen worden overgemaakt. De uit- zending van Nederlandse kinderen door Neder- landse organisaties is stopgezet. Wel echter worden kinderen van andere nationaliteiten, waaronder ook Duitse kinderen. voor herstel vaa gezondheid naar pns land gezonden. Nederlan- ders, die in Duitsland wonen en die hun kinde-- ren naar het vaderland willen sturen, moeten zich hiervoor tot Duitse instanties wenden. Voor Nederlandse kinderen in Duitsland bestaat ove- rigens ook geen onderwijs in de Nederlandse taal. Het wil ons voorkomen, dat hier toch van misstanden .sprake is, die .niet door de beugel kunnen en het lijkt ons gewem;t, dat een ~11

ander eens onder de aandacht wordt gebracht van de instanties die in dit opzicht de genoemde euvelen uit de weg zouden lwnnen ruimen.

4 NOVEl\IBER 1949 - Pag. S

Geen onrust

Mocht de Partij van de Arbeid uit de rege- ring treden, adus heeft de heer Koos Vor- rink opgemerkt, dan zal zijn partij geen gebruik maken van de onrust onder de arbeiders. Men kan deze uitspraak alechts verstandig noemen.

Ook de partij van de Arbeid weet zeer góed, dat zij door gebruik te maken van de onrust onder de arbeiders; haar invloed op de arbeiders gaan- deweg zou verliezen, waardoor zij de communis- ten slechts in de kaart zou spelen. Men moet dus de uitspraak van de heer Vorrink op haar juiste waarde toetsen. Zij is niet slechts een

"mooi gebaar" of een ,.geruststelling", zij is mede een levensbelang voor de )leehtheid van· de eigen organîsatie. Het lijkt ons juist dit even te onderstrepen, opdat de woorden van de heer Vorrink niet een uitleg zouden ltrijgen die ver- keerd en eenzijdig is gericht.

Verlies

Nadat wij de vorige week lwnden constate·

ren, dat de reonununisten in verschillende landen een behoorlijke teruggang hebben ge- bDekt, blijkt thans dat ook in Oostenrijk de weg terug wordt afgelegd. Bij de verkiezingen voor de fabriekaraden verloren de aanhangers van Koskou n.l. 50 % van hun zetels, een teruggang die ongetwijfeld van een behoorlijke omvang ge- noemd mag wordeu. Wederom een lichtpunt· in de inter»atiDllale ontwikkeling voor zover het de communistische invloed betreft. Nogmaals, geen reden tot ul.tbwulig juichen en het vooren van een struisvogelpolitiek, doch wel een reden tot doorzetten en vasthouden om deze teruggang niet alleeQ. internationaal, rn<itar ook nationaal te helpen bevorderen.

Het blijft te betreuren, dat sommige verant- woordelijke socialistische leiders diverse vraag- stukken op een. te eenzijdige en simplistische manier aan hun aanhangers voorleggen. Dit alles leidt er vooral de laatste tijd toe, dat de bordjes worden verhangen. Uen streeft niet naar pbjectiviteit of naar het wegnemen van misstanden. Men streeft ook niet naar de aan- tasting van het "recht" van de "kapitalisten"

om de arbeiders een dragelijker pQilitie te ver·

schaffen, neen, men streeft er duidelijk n~r.

om bepaalde groepen in een uitzonderlijk gunstige positie te plaatsen ten koste van de overige groepen in onze maatschappij. Men verzwijgt blijkbaar ,()pzettelijk welk nauw verband er tus- sen kapitaal en ar~id bestaat. Door zijn aan- vallen tegen het "kapitaal" te richten met uit- sluiting van al het andere, maakt men echter de factor arbeid tot een volkomen waardeloos 'be- grip. Het zou van meer moed getuigen, dit :;::ijn aanhangers eens eerlijk te zeggen en duidelijk te maken, l10ezeer ltapitaal en arbeid van elkaar afhankelijk ·zijn.

Een suggestie

De ~~r.s.t.e twee .del.en, welke <reoos -vef'schenen ZJJU van he.t rapport van de .Parlement&ire Enquête-Commissie hebben, naar onze mening,

tef'ec}),~ grote w.a.a.rtle.rhlg en zeer veel belang- stelling .Yerkregen. Ook de volgende afleveringen, welke betrekking hebben op de financiële en economische vraagstukken en op het England Spiel, zullen stellig van grote betekenis zijn en ons een beter inzicht. verschaffen over deze belangrijke aangelegeBheden.

Deze publicaties werken er stellig toe mee

Dm het b.ela.ng ftw. het pa'l'lementaire stelsel· te onderlijnen. Daardoor wordt over eep. periode van vijf jaar, over de :perh~de van 194'0-1945, meer licht verstrekt c;Ian ov.er andere jaren J'!,et B'eval is.

En men zou theoretisch wel eens de vraag kunnen stellen, of 'het niet gewenst is om ook voor z.g. normale jaren een parle;mentaire enquête-commissie in te stellen, d.ie zou kunnen nagaan al hetgeen bij de veelheid van be~is­

singen, welke door de Regering werden genomen en door de Kamers niet voldoe~;~de konden wor- den nagegaan. Een soort parlementaire· Rek-en- kamer.

Wellicht is het denkbeeld in de praktijk slechts moeilijk te .Yerwezenlijken, maar het opperea van cie suggestie leek ons .de moeite waaN.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Parlementaire flitsen

(Vervolg van pag. 2)

Uiterst belangwekkend was ook het hartstochtelijk pleidooi van deze Rotterdamse burgemeester te horen voor het zich concentreren, allereerst, op het bouwen van "Z.g.

"stadskernen" in zwaar getroffen gemeenten als Rotterdam, Middel- burg,. Nijmegen en Arnhem. Hij .her- innerde in dit verband aan hèt in Rotterdam ontstane plan, waarvoor hij de bijzondere- aandacht van de minister vroeg en dat gepropageerd wordt onder de sprekentle leitze:

"Beter een kern in tien jaar dan de stad nooit klaar". Zonder bijzondere voorschriften voor de bouw van kerngebieden en zonder een bijdrage in de kosten ook voor de grote panden ^IS het echter onmogelijk, om daartoe te komen.

* * ..

ook de heer Den Hartog voerde van V.V.D.-zijde nog het woord, daarbij in het bijzonder de grote belangen van de landbouw bij de oorlogsschade~regeling in het licht stellend. Wel zeer duidelijk toonde deze spreker daarbij o.a. aan, tot welke scheve. verhoudingen ook hier de toepassing. van bet draag-

Scheepswerven en Machinefabriek

BOLNES

c~---~----~

____

llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll 111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111

N. V. Nederlandsche Caontchonc- en Gutta- Perchafabriek

v.h. Bakkar & Zn.

Ridderkerk.

• Teehniaehe

L. :;mit & Zoon

K.INDERDlJH

Baggermateriaal Zeesleepboten

· Passagiersschepen Machines

Motoren

rubberartikelen Ketels

IIIIAUIIIIIIIIIIIIIIIIHIUIIDIIIIIIIIIIIIIIDRIIHIIIIIUHIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIHIIIIIIH DIIHIHÜHHHIIIHIIIIIIIIUUIIIUliiiUIIUIUUIIIIIlllllllllftllllllllllllllllllllllllll

TUINARCHITECTUUR - BOOMKWEEKERrJEN

=~~En

I

Tel.

H.P. Gelderman&Zonen N.V.

OLDENZAAL

fabrikanten van

ruwe., geverfde-, gebleekte. en bedrukte katoenen·, celvezel· en kunstzijden manufacturen

Abraham van Stolk & Zoonen ^N.V.

Houthandel

Schaverij Zagerij

Vuren - Dennen - Oregon Pine - Pitch-Pine • Helpalen

Rotterdam, T elef. 35400 - Postbus 1100

kracht-beginsel dreigt te leiden. De regeling, welke voor de differentia- tie in dit opzicht is gekozen, achtte hij volkomen willekeurig. Ook over de financieringsregeling voor de herbouw boerderijen maakte onze zo bij uitstek deskundige landbouw- afgevaardigde nog talrijke nuttige op- merkingen.

Het is te hopen, dat met de op- merkingen en uiteenzettingen zowel van de heer Oud als met die van de heer Den Hartog door de minister in ruime mate zal worden rekening gehouden en dat het nadere over- leg, waartoe werd besloten, tot gun- stige resultaten zal mogen leiden.

A.

4, NOVEMBER .1919 - Pag. f

WIST U DAT?

In Leeuwarden heeft de Leeuwar•

der Kruideniersvereniging, kortweg de L.K.V. met de uitgave van een blad "De Zelfstandige Kruidenier", een reclame-actie ingezet, welke ten doel mede heeft de cliënten er op te wijzen, welk een grote taak de krui•

deniers hebben bij het distribueren der goederen, want het zal bij velen wellicht niet bekend zijn, dat 83 % van de gehele goederenvoorraad gaat door de handen van de "Zelf•

standige Kruidenier" (geen groot•

winkelbedrijf, geen coöperatie).

Ruim 90 % van al die kruideniers in Leeuwarden zijn aangesloten bij de L.K.V. Laten wij hopen dat de re•

ciame-actie van deze groep van zelf•

standigen, behorende tot het rugge•

merg van ons volk, zal slagen.

Fa. Plastirnode

Knopen en Gespen voor groothandel en industrie

A M S T E L 2 5 2 AMSTERDAM-C.

STAALCONSTRUCTIES

I

metalen RAMEN EN DEUREN

I

GORINCHEM

I

iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiUIIIIIIIIIIIUIHIIIIIIIIHIUIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII~

§ Ë

I ^{N. V. s c H E E p s w E R V E N} I

§ ä

= ⁼

I

^~~PI E .. r ^{t-1 El t'l~~ I}

§ ~

= =

I

I

§ DWARSHELLINGEN

= =

§ = 115 Meter

= _§

= = ^DROOGDOK

I

5iliiiiiiiiiiiiiUIIUliiiiiiiiiiiiiHIIIIIIIIIIUIIIIIIIHIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIII

IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIII AFDELINGSSECRETARISSEN:

Vraagt bij onze administratie de tarieven voor extra-exemplaren van ons weekblad, voor de verbreiding van onze beginselen en voor het werven van nieuwe abonné's.

IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIHIIIIIHIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIHUIIIIIIIIII

HAV BANK

Schiedam

LEVENSVERZEKERING

J. en K. SMIT's

KINDERDIJK

SCHEEPSWERVEN EN MACHINEFABRIEKEN