Drs. Korthals weigerde onaanvaardbaar ultimatum

...

VliJHElD IN DEMOCIATIE

Zote~dag 13 óktober 1956 - No. 411

Ministeriële grapjes

(Zie pag. 4)

W! EK B L A D V Ä N D E V 0 L K S P Ä R TIJ V 0 0 R V R IJH EI D E N D E M 0 CR A T 11

Drs. Korthals weigerde onaanvaardbaar ultimatum

.z·

gekomen? · ·

Op het ogenblik,· dat. wij ons artikel schrijven (<lat is op dinsdagavond 9 oktober), heeft het er alle schijn van, maar dan zal het een Kabinet zijn, waarin geen V.V.D.~er zitting heeft.

· Wij noemden de vorige week bij het bespreken v.n de informatie-werkzaamheden van mr. Burger reeds onze ·geestverwant drs. K o r t h a I s als de- gene, op wie de informateur als V.V.D.-kandidaat voor het ministerschap h_et oog had.

We wezen toen ook op de grote verantwoordelttk·

heid, welke op een liberale kandidaat, wie het dan ook zou zijn, bij de beslissing zou drukken.

: De heer Korthals heeft ( zoa1s iedereen, die hem kent, ook niet anders verwachtte) zich die verant- WGordelijkheid volkomen bewust getoond en heeft, toen ht:m een ultimatieve eis werd· gesteld, waaraan hij als verantwoordelijk man en goed V.V.D.-er niet Iron voldoen, resoluut: neen gezegd.

* * *

E

In het algemeen is het echter zo, dat er eerder een schrijnend tekort is aan mensen, die zich de weelde kunnen en willen veroorloven om zich :voor de ver-

tegenwoordigende lichamen of voor anderê leidende politieke functies beschikbaar te stellen dan dat er van enig "ge4taq.g" sprake zou zijn. Ook in liberale kring weten we hiervan mee te praten.

: Voor hen, die zich w e l beschikbaar stellen, betekent dit praktisch altijd een offer. Ook het mi- nisterschap zal ·dat in menig geval betekenen.

· Voor wie als leidende figuur in het politieke leven staat, is het ministerschap echter w e I een o n d e r- s.c h ei d i n g. Een onderscheiding niet in de zin

~•n sinecure (dat is het bepaald niet), maar in die zin, dat wie als verantwoordelijk raadsman der Kroon wordt aangewezen, als politicus daarin toch in vele opzichten mag zien een erkenning van zijn verdiensten en een bekroning van zijn werk.

· Wie dit alles rustig in ogenschouw neemt, voelt zijn_ respect nog stijgen voor degene, die- als in het geval van onze geestverwant Korthals - persoon- lijke eer-gévoelens opzijde stelt en zonder .aarzelen óp gronden, geheel gelegen buiten zijn persoonlijke belangen en ambities, bewust een aanbod afslaat, dat hem een functie als de bovengenoemde zou hebben verschaft.

Korthals, die verscheidene jaren onze redactie heeft geleid en die wij ook in deze functie hebben leren waarderen, moge er van overtuigd zijn, dat het vertrouwen, dat hij alom in liberale kring genoot, daar thans rtog des te hechter door is gefundeerd.

* * *

W

r~ van een artikel; dat op een actuele ontwikkeling is gebaseerd, waarschijnlijk over minder gegevens of , · althans minder vaststaande gegevens beschikt dan

ACTIVITEITEN VAN ONZE PARTIJ IN HET KOMENDE JAAR.

De jaarlijkse Algemene Vergadering in 1957 zal worden gehouden op vrijdogavond 5 en zateNag 6 april in Groningen.

Op zeiierdag 2 en zondag 3 maart zal in het conferentie-oord Woudschoten te Zeist een Ioncialijk · landbouwcongres door de Partij worden georganiseerd.

voorhanden zijn op het ogenblik, dat zijn artikel verschijnt ...

Onder dit voorbehoud dus kan het · volgende worden vastgesteld, waarbij wij ons voorstellen, een week later nog eens op enkele punten nader te kunnen terugkomen.

Toen mr. Burger, als informateur, opnieuw bleek te streven naar een Kabinet, samengesteld uit ver- tegenwoordigers der vijf constructieve partijen, gold nog onv<:rkort de verklaring, op 30 juni in ons blad

geplaatst. .. · ·

DRS H., A. KG'R.THALS .. .. . :versterkt· vertrouwen ...

Men weet, dat de V.V.D. een vermindering van het.to!ale aant~l mini~terzet~~s zeer gewenst en ook mogelijk adttte en dilltt'otn;voor zover Jtet een vijf- partijen-Kabinet betreft, dus d_adÎt aan een zetel- verdeling van 4 : 4 : 1 : I : 1. , .

Tevens kon het bekend zijn, dat de V.V.D. zich op het standpunt heeft gesteld, dat er geen enkele aanleiding was, bij de zetelverdeling de\V.V.D. en de .A.R. verschillend te behandelen. Bij de jongste verkiezingen voor de Tweede Kamer waren de anti- revolutionairen de grote verliezers geweest en zij staan met 10 zetels in de Kamer van honderd in sterkte nauwelijks meer boven de V.V.D., welke zich op 9 zetels wist te handhaven.

Voor zover het program betreft, was ee,n even bescheiden als redelijk specifiek verlangen van onze zijde, dat bij een handhaving van het bestaande zendtijdbestel ook voor de kleinere politieke groe- peringen als de V.V.D. mogelijkheid tot radio-uit- zendingen moest worden geopend, opdat eindelijk aan een onbillijke en met elke democratische opvat- ting in strijd zijnde situatie een einde zou worden gemaakt.

Dit alles was de heer Burger bekend. Niettemin verlangde hij van de V.V.D.-kandidaat, dat deze, zonder dat hem voldoende gegevens ter beschikking stonden (als we het wel hebben, kon hem zelfs de naam van de anti-rev. kandidaat voor Overzeese Rijksdelen nog niet worden genoemd), een direkte beslissing zou nemen.

Aldus voor een keuze gesteld, welke veel had van een ultimatum tot verlening van een blanco mandaat, heeft de heer Korthals resoluut geantwoord: dan zeg ik neen .

* * *

H

week in ons hoofdartikel opgenomen communiqué, Burger is uitgegaan.

dat prof. Oud op zaterdag 29 septembe.r aan de Eerstbedoeld communiqué luidde: "In een gesprek persvertegenwoordigers had verstrekt en waaria tussen de heren Burger en Korthals heeft de heer werd onderstreept, dat een voor een ministerfunctie Korthals medegedeeld, dat hij voor het nemen van uit onze kring aangezochte stellig in zijn overwegin- een beslissing niet alleen het program, maar ook de gen zou betrekken, welke de voorgenomen samen- samenstelling van het Kabinet diende te ken.nen. Al- stelling en het program van het Kabinet zouden zijn. vorens hij de nodige gegevens· had, achtte de heer

Mr. Burger bleek te koersen naar een Kabinet, Korthals het in een zo belangrijke aangelegenheid waarin de P.v.d.A. en de K.V.P. ieder 5 zetels en de niet verantwoord, een beslissing te nemen. Daar hem A.R., de V.V.D. en de C.H. ieder é é. n zetel zouden niet voldoende gegevens ter beschikking stonden en krijgen toegewezen. door de informateur ook niet ter beschikking werden De anti-revolutionairen hebben deze opzet voort- gesteld, terwijl nochtans werd aangedrongen op een durend tegengewerkt en vserlangden t we e zetels in directe beslissing, zou het aanvaarden van een minis- het Kabinet te "behouden". Mr. Burger weigerde dit teespost zijn neergekomen op het blindelings stappen

·(op dat ogenblik nog), maar de K.V.P. bleek "soli- in een Kabinet. De heer Korthals meent, dat zulks dair" met de A.R. en prefëreerde hen duidelijk bo- niet verantwoord is.:·

ven de liberalen. Dit communiqué evesttgt · us b · d tn . · h et' -.ort,· , et- · '- h Aan het_ gemodder - een -ander woord hebben geen we in ortze beschouwing wat uitvoeriger b~•:- w~ daar met voor - met de zetel van O_verzeese ben uiteengezst. . .

Rijksdelen zullen ¹ we nu voor h~t ogenblik maar De· ~t.iitevolutio~airen. hebben ·tot in het aan•

voorbij gaan, maar in ieder geval staaf yMt., ~~d.,~~~4R:~fMi.iU'ft iBiölte twee zetels in Romme in het onderhoud, dat de informa~eur; èp het Kàbinet. Men leze de juichtoon in "Trouw" van maandag 8 oktober met hem ha_d, de~e soltdarttelt die dinsdagavond (9 oktober), waarin men kon Ie- met de llnti-revolutionairen h~eft bevestigd. Met zen: "Toen de V.V.D. was afgevallen, kwam de andere w?orden: hij plaatste zich achter ·de over- baan vrij voor twee volwaardige ministerzetels .. voor trokken e1s vah deze groep. de A.R., n.l. Economische Zaken voor prof. Zl}lstra

* * * en Verkeer en \X'cllt:rstaat voor mr. Algera. Over-

O

In de aldu~ geschapen situatie moest de heer Bur- ger het antwoord bekend zijn. De heren Oud en Korthals hebben zich van den beginne af op het standpunt gesteld, dat, nu men de V.V.D. in het formatiegesprek wenste te betrekken, niet bij voor- baat het deelnemen in enig Kabinet mocht worden afgewezen, maar dat een beslissing over een zitting nemen pas zou kunnen worden genomen wanneer zowel het program als de voorgenomen zetelverde- ling bekend waren.

(Zie vervolg pag. 3 onderaan)

GESCHREVEN PORTRETTEN

De nieuwe leden lilan de Eerste Kamer zullen op donderdag 11 oktober, die van de' Tweede Kamer op záterdag 13 oktober resp. worden gekozen en benoemd verklaard.

Daar ons blad juist des donderdags wordt afgedrukt en met onzekere factoren mo_et worden rekening gehouden, zullen we met deze, maar pas de volgende week met onze

"geschreven portretten" van de nieuwe V.

V.D.~leden in beide Kamers beginnen.

Boekbespreking

Handboek voor het Nederlands Gemeenterecht

Een . werk

n~euw

van

In zijn nieuwe "Handboek voor het Nederlands Gemeenterecht"- bespreekt prof.

mr. P.J. Oud, n a -~e beèeltouwinc, in bet derde boefdstuk c1e orgaaea en in het vierdf hoofdstuk de ambteD&I'eD (secretaris en ontvanger).

Zèer praktisch is, _dat de schrijver op blz. 34 een overzicht geeft van de liter~

tuur over het gemeenterecht. We missen daarbij echter wel enigennate een opsÖmming. van de tijdscluiften, die over de_ gemeente handelen.

Prof. Oud worstelt met het probleem van de systematiek en op blz. 183 heet het: "Gemeentewet of Kieswet? Hon- derd jaar lang hebben de voorschriften, waarover wij lin deze paragraaf hebben te handelen, in de Gemeentewet ge- staan. Zij waren daar volkomen op hun plaats en ieder was e:rmede vertrouwd ze daar aan te treffen. Een'wonderlijke gril heeft de wetgever er in 1951 plo~­

.ileling toe gebracht ze fe doen verhw- un naar de Kieswet."

Ik kan me heel goed voorstellen, dat prof. Oud het niet juist vindt, dat de bepalingen betreffende het kiesrecht van de Gemeentewet overgeplaatst zijn :aaar de Kieswet, maar :ik ben het niet eens dit te kwalificeren als een wonder- lijke gril van de wetgever.

r

De heer P. G. Juch, conservator van de Bibliotheek en het ·Econo- misch Archief van de Nederlandse Economische Hogeschool te Rotter- dam, zond ons een beoordeling van dit boek.

Hoewel de heer Juch, naar wij menen, niet tot onze geestverwanten behoort, hebben wij zijn beschou- wing hier toch gaarne geplaatst.

~---J

handelen. Op blz. 379 schrijft bij: ,,Ik raak hier aan het vraagstuk der dele- gatie. De eigenlijke behandeling daar- van stel ik uit, totdat ik over de be- voegdheid der organen zal hebben te spreken. Voor het ogenblik wil ik slechts volstaan met het maken van enlrele op.

merkingen". Vooral bij het orgaan de

burgemeester, kost het de schrijver be- alisf moeite om zichzelf beperkingen op te leggen. Hij moet toch nog even (blz.

443) iets schrijven over de positie van de burgemeester, op blz. 484 over de taak van de burgemeester.

Prof. OUd voelt zelf veel te goed, dat de organen van de gemeente de lezer lang niet zoveel interesseren als de be- voegdheden. In dit opzicht zal hij het eens zijn met prof. Kranenb~rg, die de functie belangrijker vindt dan de sa- menstelling en daarom eerst de bevoegd- heden uitvoeiig beschrijft en daarna, kort, de organen.

De meeste beoefenaren van het staatsrecht: A. A. H. Struycken, c.' w.

van der Pot e.a. beginnen met de or- ganen. Dit is m.i. logisch. Doch die sa- menstelling is op zichzelf beschouwd niet erg boeiend, en men hunkert ernaar uit het dichte organen-bos te geraken en in het wijde veld van de functie te komen.

Met belangstelLing zie ik dan ook uit naar de verschijning van deel II, waar we prof. Oud zullen zien optreden als een tot de tanden gewapend verdediger van de gemeentelijke zelfstandigheid.

Een voorproefje krijgen we reeds in deel I, waar hij op blz. 502 schrijft naar aanleiding wn de Bezuinigingswet 1935:

"De Kroon zou de enige instantie zijn, die hier had te beslissen. Zelfs een ver- plichting om althans ie voren de Raad te horen werd niet opgelegd. Het geheel is kwalijk anders te zien dan als een der vele symptomen van de latere tijd, om

la - ltll - PAG. S

In memoriam

J. J.

Op 6 oktober j.l. overleed geheel onverwacht te Bilthoven, de heer J. J. Boswijk, voorzitter van de V. V.D.-afdeling te Oude Pekela.

Naast deze functie, die hij reeds sedert jaren vervulde, was de heer Boswijk gedurende ruim 40 jaar lid van de gemeenteraad van Oude Pekela.

Velen zullen deze actieve voor- stander van de liberale beginselen node missen.

Hij ruste in vrede.

bet met de. gemeentelijke zelfstandigheid niet zo nauw meer te nemen."

Over de goede eigenschappen van het boek van prof. Oud is veel te zeggen.

De behandeling van de stof is zeer dui- delijk en uitvoerig en elke vraag, die bij iemand opkomt, vindt een antwoord. De schrijver verhaalt uit zijn praktijk als burgemeester inter-essante dingen. Dit verlevendigt het lezen van de uit de ' aard der zaak vrij taaie stof. Op ver~

schillende plaatsen komt deze specifiek- praktische kennis naar voren.

Iedereen zal als "handboek" dit werk waarderen. Het is evenwel te hopen dat het niet als verplichte literatuur komt te staan op de literatuurlijst van Ge- meenteadministratie of Staatsinrichting

M.O. Daarvoor is het boek te uitvoerig, doch opleiders kunnen met de bestude- ring ervan hun kennis van het gemeeD- terecht vergroten en verrijken.

P. G. JUCH.

Men heeft alles, wat over het kies- recht handelt, in één -wet willen plaat-

.ee~. De Kieswet van 1951 is de codifï..

eatie van het kiesrecht. Door alles in één wet te 2let.ten, komt men tegemoet aan het rèchtvaardig verlangen van ben, dîe het kiesrecht bestuderen. Maar om- gekeerd, prof. Oud, de man van de ge- :meente, wil alles in de Gemeentewet lri.jeenbrengen, wat tot het terrein van de gemeente behoort, wil dus ook in deze wet opnemen de kwestie van de verltiezingen.

Deze kwestie van systematiek is ~e

:achtmerrie voor allen, clie een syste- Matische catal~ beheren. De enig af.

àoeD4le oplossing is het stelsel va.n de tlllblilelplaatsingen. In het geval van het kiesrecht zette men de bepalingen, die in de Kieswet staan, eveneens in de Ge-

V. V.D.-raadsleden kwamen hijeen

• meentewet. Hierdoor wordt het beZwaar van prof. OUd opgelost en zijn exclama- tia · (blz. lM): "Wie heeft, zo vraagt men zich af, de wetgever van 1951 in·

geblazen, dit beproefde systeem te ver- laten en daarmede de zaken zo hopeloos

pit.~IUU" verband te halen?" wordt Ter- ftiigen door eea juichtoon.

. De indeling van het standaardwerk van prof. Oppenheim over het Neder- làndse gemeenterecht, vlind ik prakti- scher dan die in het boek van prof. Oud.

()ppenheim behandelt in één afdeling de Raad, zowel de samenstelling als de. be- Toegdheid. Dezelfde wijze van behande- ling volgt hij met het College van Bur- gemeester en Wethouders en met de :Burgemeester.

Prof. Oud doet dit niet. In het eerste deel behandelt hij de samenstelling der wganen, in het tweede deel hoopt hij

4le bevoegdheden der verschillende col- leges te bespreken. Op blz. 355-.,.--383 Vindt men 'n leerzaam overzicht van de raadscommissies. Het is evenwel voor prof. Oud onmogelijk on alleen de sa- llleDStelling te ?ermelden en Diets. over hun taak te zeggen.

Prof. Oud, zo zie ik het, brandt vaa -verlangea om iets van de functie te be-

DI.Mjelijks- en Hoofdbestuur MI onze Partij in vergaderAlt

bijeen.

Dat1ua Algemene Vergadering natgesteld

Zaterdag 6 oktober j.l. heeft een ver- gadering van het Dagelijks Bestuur en van het Hoofdbestuur van de Partij, te Utrecht plaats gehad.

Besloten werd, dat de jaarlijkse Alge- lilene Vergadering in 1957 gehouden zal worden op vrijdagavond 5 en zaterdag I april, in Groningen.

Voorts zal op zaterdag 2 en zondag 3 maart 1957 in het conferentie-oord Woudschoten te Zeist, een landelijk landbouwcongres door de Partij worden eeoa-ganiseerd.

Aan· een verzoek van de Vereniging van Staten- en Raadsleden, tot het in·

stellen van een commissie tot herziening van het Gemeenteprogram, werd goed- keuring gehecht, terwijl daarnaast enige studiecommissies van de Partij werden ingesteld.

Bijeenkomsten~

te Goes, Den Haag en DOrdrecht

Op 29 september j.l. vergadenten de V.V.D.-raadsleden uit Zeeland en West Noord-Brabant te Goes onder voorzit- tersebap van de heer mr. E. H. Toxo- pëus en op 26 september en 3 oktobft j.l kwamen de raadsleden. uit Zuid-Hol~

land bijeen, onderscheidenlijk te 's-Gre~

venhage onder praesidium van de heer mr. G. L. Mens Fiers Smeding, vooralt- ter van de Haagse raadsfractie van de V.V.D. en te Dordrecht onder presidium van de beer H. van Gijn,. wethouder van die gemeente.

De heer Mens Fiers Smeding opende de vergadering te 's-Gravtmhage met een.

uitvoerige rede; waarbij hij o. m. memo- reerde de kort geleden verschenen voor-

dracht van B. en W. van Utrecht illZIWi.e de besteding van het toegewezen bouw- contingent voor de komende twee jaren.

Uit deze -voordracht blijkt, dat zowel de continuiteitsgedachte als de systeem- bouw een rol van betekenis gaan spelen.

In alle drie vergaderingen kwamen o.a. de volgende onderwerpen ter spra- ke: het door de gemeentebesturen te volgen subsidiebeleid (voor militaire . te- huizen, vOOr verenigingèn die o. ni. ge- zinsverzorging tot doel hebben, voor cul- turele verenigingen), de verkoop van woningwetwoningen aan de bewoners, enz. enz. Uiteraard kwamen ook ter

spra~e de trage gang van de woning- bouw en de financiële verhouding Rijk - gemeenten.

DEZE BURGER

heeft het vorige week, na een spannende nek-aan-nek race, van deze •

Burger gewonnen op de actualiteit. Mijn stukje werd niet achterhaald door de actualiteit. Het nieuwe kabinet was nog niet geboren toen dit weekblad U bereikte. Hè, hè ... ik heb liet er warm van gekregen.

Een mens wordt overmoedig van zulke overwinningen en nu ga ik er gewoon op rekenen, dat wat ik· nu schrijf evenmin te pletter zal lopen op een nieuwe regering en dat die Burger er het bijltje bij heeft neergelegd en dat deze Burger hem zal opvolgen en het bijltje ter hand zal nemen.

Waarom nu eigenlijk niet eens een kabinet van totaal onbeschreven bladen, die zovele bladen hebben volgeschreven met te zeggen hoe het wèl moet?

Wàarbij ik dan (uiteraard) in de eerste plaats aan h.h. , journalisten denk. Ik weet best een mooi tiempje van zullee heren bij elkaar te krijgen.

Zou' de heer Pasquine geen sieraad zijn aan het hoofd van justitie en de heer Gans aan dat van sociale zaleen en p.b.o.? Het is onmiddellijk duidelijk dat dr. Van Blanlcenstein Bézet moet hebben en Piet Bakleer onderwijs met Jan Gresboft als staatssecretaris voor kunsten. Zou er iemand zijn die er aan twijfelt dat Juslus Meijer financiën behoort te krijgen, Karel Voskuil binnenlandse zaken en reserve-kapitein Jan Nïeuwenbuis uit Rotterdam defensie?

U ziet het: ik schud ze z6 maar uit de mouw. In de journalistiele zitten nu juist àlle specialisten voor àlles "die altijd, dag-in dag-uit bewezen heb- ben precies te weten hoe alles moet. Zij hebben altijd . hun oordeel zonder aarzeling ten beste gegeven als het enig juiste. Zij hebben altijd blijk gege- ven van een diep en onschokbaar vertrouwen in. de eigen inzichten in en opvattingen over àlles. Als er één aardig groepje capabele mannen is, dan is dat in de journalistiek.

Het ligt zo helemaal voor de hand, wat ik zou doen als ik het bijltje eens mocht overnemen om er mee te gaan hakken dat de spaanders eraf vlogen en van die spaanders zou ik.· een lcdbinet in elkaar timmeren, dat een sieraad in Hqllands binnenbuis zou zijn.

Alles uitgaande van de veronderstelling dat er ook in de dagen tussen het schrijven van di t stukje en het in de bus glijden van· di t blad niets cp kctbinetgebied geboren is.

Alleen in dàt geval 1llOg dit vclk rekenen en 5taat ma.lcen op

DEZE BURGER

. . .

Het· toekennen van de a ~ Èlarisver- hoging voor het gemeentepersoneel met ingang van 1 juli l.I. of 1 september l l genoot wel zeer de belanptelling in de ZUid-Hollandse bijeenkomsten.

Gelet op de gehele gang van zalken in deze was men van mening, · dat de da- tum van 1 juli 1956 moest worden aan- gehouden, al . werd daardoor dan ook de huidige concordantie tussen c1e salaris- niveaus van het Rijks- en het gemeente- personeel verstoord. · · ';

Op de Haagse vergadering maakten de voor- en nadelen van openbare ell

onderhandse aanbestedingen van bouw- werken een onderwerp van ampele be- sçhouwin.g uit. Deze vergadering ver- klaarde zich na enige bespreking tegen een verhoging van de tarieven van nuts- bedrijven ingaande op een tijdstip, ge- legen vóór, het tijdstip, waarop het be- sluit tot verhoging werd genomen.

Enkele aanwezigen achtten het mo- menteel geenszins nodig; dat de gemeen- ten deelnemen aan het waarborginsti- tuut voor de tuinbouw in Zuid-Holland, andere leden wensten daaraan eeb1er wel mede te werken.

Op de bijeenkomàt te Goes kwamen' cok specifiek Zeeuwse aangelegenheden aan de orde. Zo genoot de aanschaffine van het nieuwe brandweermateriaal· te Middelburg een uitvoerige bespreking, terwijl de vergadering geen instemming betoonde met het voorstel van B. en W.

van genoemde gemeente tot heffing van een brandverzekeringsbelasting, welke momenteel in 19 gemeenten - alzo iR nog geen 2 % van het totaal aantal ge- meenten in Nederland - ia ingevoer.d.

Bij de bespreking over de belasting-.

heffing door het waterschap "De Ban- dijk" werd o.a.. opgemerkt, dat de in 1941 tot stand gekomen vereniging van een aantal kleine polders te>t Hn water- schap, genaamd ,,Het Vrije van Sluis".

z!!'E!r op prijs wordt gesteld.

In Dordrecht was de vet'gadering van . oordeel, dat bij de vaststelling van uit- breidingsplannen in sterke mate reke- ning moet worden gehouden met he\

handhaven van cultuurgronden, al zul- len er gevallen zijn, dat deze handhaving grote bezwaren kan geven.

Veilig mag geconstateerd worden, dat deze drie bijeenkomsten in een uiterst aangename sfel!!" weer instructief voor de aanwezigen zijn geweest. B.

* CUJ~~.'WEEK to.t WEEK *

.Rode arrogantie (I)

Jn de stroom van commentaren in de dag- bladen op de kabinetsformatie vonden wij 'er één van wel zeer merkwaardige aard n.l. in :Het Vrije Volk van zaterdag j.l.

: · Het stukje is genaamd: "Gëen voorkeur" en .handelt in het bijzonder over de verhouding

·van de socialisten tot de liberalen.

Men kan er o.m. het navolgende in lezen:·

,,De situatie is echter nu eenmaal zo dat de vooruitstrevende groepen in de confessionele partijen zich hebben vastgeketend aan de con- servatieve. De P.v.d.A. heeft dit feit te aan- vaarden. Het wordt voor haar dus een vraag van het vinden van een zo goed mogelijk com- promis. En of zij dat moet sluiten met de con- servatieven uit de KVP, de ARP of de VVD, maakt voor haar weinig verschil. Mits het compromis maar recht doet wedervaren aan de eisen, die de P.v.d.A. op grond van de ver- kiezingsuitslag gerechtigd is te stellen. Dat is het principiële punt, waaraan zij verplicht is vast te houden."

Tot zover Het Vrije Volk.

Wij moeten zeggen: een dergelijk geschrijf.

. is niet wars van de nodige zelfverheerlglting en arrogantie. Het komt in feite hier op neer, dat alle "conservatieven" bij gebrek aan beter dan tenslotte wel met de P.v.d.A; mee mogen doen.

Wij geloven niet, dat een dergelijke taal er toe bijdraagt om te komen tot een eerlijk en open overleg.·

Rode arrogantie (11)

M

Het Vrije Volk besluit zijn zelfverheer- lijkende beschouwing als volgt: .

"De tijd dat de KVP zich een progressieve programmapartij wilde en kon noemen, is lang voorbij. Het. conservatisme in de KVP, in de ARP en in de VVD hebben in de verkiezings- strijd op opvallend gelijke wijze de sociaal-eco- nomische inzichten van de PvdA- tevergeefs

..l:.l-bestreden.

Nu de ongelukkige partijvomüng op confes- sionele grondslag de enige ·vooruitstrevende partij noopt bij het zoeken van progressieven in de andere partijen in overleg te treden met het conservatisme, doet het principieel weinig terzake, met welke vertegenwoordigers van het conservatisme een aanvaardbaar program

~ordt opgesteld. Terzake doet of het program inderdaad aanvaardbaar is - en wordt uit7

gevoerd".

·Tot zover weer Het Vrije Volk.

De opmerkingen spreken voor zich zelf. Er is maar één partij in ons land, die progressief is. In de andere partijen lopen dan nog wel enkele progressieven rond, maar om die te be- naderen moet de PvdA eerst in overleg treden met het conservatisme.

Nogmaals, wij kunnen nu niet bepaald zeg- gen, dat een dergelijke laatdunkende wijze van voorstellen bevorderlijk is om de politieke par- tijen in ons land nader tot elkaar te brengen.

,(Vervolg van pag. 1)

uese Rijksdelen kon vervolgens komen te vervallen.

Daarmee werd op twee belangrijke punten, die de A.R. aan de orde hadden gesteld, voldoening ver- . schaft",

In datzelfde stuk schreef "Trouw" op ··d~ avona van die dag, waarop alle andere kranten nog slechts doelden op de m o g e 1 ij k h e i d, dat thans spoe- dig het ,;nieuwe" Kabinet zou zijn gevormd: "De Kabinetsformatie-crisis is vandaag ten einde geko- men"'. ·

Tot het laatst toe moesten alle middeleR te baat worden genomen, om toch maar te forceren, dat zij .io het Kabinet-D.rees zouden blijven zitten.

. De <NnZwaai van informateur mr. Burger, welke zelfs in het socialistische ,;Parool" duidelijke afkeu- ring vond, heeft deze opzet, zoals het er op het ogenblik, dat wij .dit schrijven, uitziet, yerwezenlijkt.

Na vier jaar meeregeren h~ben de anti-revolutio- aairen van de kiezers de kous op de kop gekregen.

We laten het oordeel over deze jongste gang van . zaken gaarne aan de toekomstige kiezer ov.er. ·

. De V.V.D. heeft zich in deze crisis niets te ver- 'Wijtm, ó6k niet in het licht van het adres der Tijf- en-twiRtig Leidse hoogleraren, met welb strekking, we oos · ia alsemeRe zin Jleier wel kunnen .erenigen.

Daarom gaan we de toekomst met .ertrouwen

tegemoet. • A.

Wat de Vrije Volk-schrijver met deze onver- zoenlijke en irriterende houding naar buiten wil bereiken, is ons volslagen een raadsel.

. ~et is dan ook weer kennelijk voor eigen knng bestemd om de eigen massa systematisch te doordrenken van het "evangelie van de haat en de onverzoenlijkheid".

Dergelijke, het landsbelang vertroebelende voorlichting kunnen wij slechts met één woord betitelen: kwajongenswerk!

Nogmaals de politiek aL.

huisbaas

H

Onze·geestverwant heeft daarbij het verzoek gedaan het college van B. en W. in ~ gemeen- te Zutfen tot de orde te roepen .

Wij hebben uiteraard van dit initiatief met veel instemming kennis genomen.

Op het moment, dat wij deze regels schrij- ven is nog niet bekend hoe het antwoord van beide ministers zal luiden. ·

Wel heeft Het Vrije Volk op deze zaak com- me1?-t8;3-r. geleverd en het yerheugt ons, dat het soCiahstlsche dagblad zich vierkant tegenover de socialistische burgemeester en de twee socialistische wethouders in het college van B.

en W. te Zutfen stelt. Het doet dit weliswaar in een meer vergoelijkende zin, doch dit neemt niet weg, dat het socialistische dagblad zich in deze in dll:~delijke taal heeft uitgesproken, waarvan WlJ met voldoening hebben kennis- genomen.

Te kort~,, polsstok

'11ijdens. dè jongste jaarvergadering van

.1. -bet Centraal Sociaal Werkgevers Ver- bond, de vorige week te Scheveningen gehou- den, heeft de voorzitter van deze organisatie, mr. F: H.A. de Graaff verklaard, dat de loon- ontwikkeling in 1955 en 1956 vermoedelijk een zekere voorsprong heeft genomen op hetgeen economisch verantwoord is.

"Naar ik verwacht'\ aldus mr. De Graaff,

"zal aan de dag treden, dat men verder is ge- spongen dan de economische polsstok lang is".

De heer De Graaff - die een nadrukkelijk beroep op de werkgevers deed, de discipline ten aanzien van de geordende loonverhoudin- . gen te bewaren - wees er verder op, dat de

opwaartse· druk op het loon- en prijsniveau een gevaar blijft vormen voor de Nederlandse con- currentiepositie en export. ·

Hij verklaarde voorts, dat de gemiddelde reële lonen van januari 1954 tot augustus 1956 met niet minder dan 20% stegen.

Wij weten het reeds. Dit is geen nieuws. Wij

moch~en op deze plaats reeds vaker waarschu- wende woorden in dit verband aanhalen. Zij vormen een ernstig en noodzakelijk tegenwicht tegen te vaak geuite optimistische verwachtin- gen, die slechts tot grote te:leurstellingen en

~oe~_kunnen voeren. indien zij niet.

wtkomen. ·

Vooral de factor van de arbeidsproduktivi- teit wordt bij deze optimistische verwachtingen vaak verwaarloosd.

Men hoede zich toch vooral voor de beden- kelijke tendens, waarbij de ontwikkeling van de lonen vooruit loopt op de ontwikkeling van

de produktiviteit. ·

.Dodende nivellering

V

":a:oewel het bedrijfsleven er de laatste jaren voor tracht te waken, dat de inkomenspositie van de beambten, inclusief die van de hogere gesalarieerden niet een nieuwe nivellering on- dèrgaat ten opzichte van die van de hand- arbeiders, is als gevolg van cie progressil!ft lle-

·lasting het reële beambteninkomen atellig niet in dezelfde mate verbeterd".

U 0&'1'01111& - - PA41. a De heer De Graaf drong er terecht op aaa

dat op_ ciit vraagstuk de aandacht zal blijve~

gevestigd.

Eenzel~de probleem bestaat er overigens ook ten_ aanzien van het te kleine verschil in be-

lo~mg van de· geschoolde en ongeschoolde ar- beiders.

. ~~n d~;gelijke nivellering is niet alleen· -on- bllhJk, ZIJ kan ook kwalijk bevorderlijk zijn voor de arbeidsproduktiviteit.

Verstandige taal

D

De heer v. d. Berg verklaarde o.m. dat de grote zorgen, die de overspannen arbeidsmarkt teweeg · brengen, hem liever waren dan de werkloosheid in de jaren· dertig. Een verzuch- ting, die wij ?ns volkomen kunnen begrijpen.

~~ar, zo, het de heer v .d. Berg er onmid-

de~.k op volgen, ~och dienen wij op onze hoede te ZIJn. De verschillende loonronden hebben wij kunnen OJ?Vangen, evenals de uitbreiding van de vakantie en de vakantietoeslag.

Men ~ent echter niet uit het oog te verlie- zen, zo gmg spr. verder, dat wij deel uitmaken van een bedrijfstak, die zeer conjunctuurgevoe- lig is. Wij moeten, bedenken, de zaak niet te over!rekken, want dan zouden wij een willige pram kunnen worden van de buitenlandse con- currentie. Symptomen in deze richting zijn reeds waar te nemen.

Ook de heer v. d. Berg zeide met nadruk dat alle aandacht moet worden besteed aan' eeA produktiviteitsverhoging.

Dit is klare en verstandige taal van iemand die zijn verantwoordelijkheid als vakbonds00.:

~tuu.rder niet te licht neemt en er voor oppast illusies te wekken, die waarschijnlijk· later met kunnen worden waar gemaakt. . . . ,

De secretaris van het N.V.V., de heer Roe-- mers die zich op het jongste demonstratievè congres van het N.V.V. nogal in optimistische zin uitliet, was blijkbaar op de vergadering van.

de meubelmakers, waar hij ook het woord voerde, nog niet van ·mening veranderd. · · ·

· · Wel gaf hij toe; dat de positiè van de bef:a,.

lingsbalans tijdelg"k zorgen baart,. doch op Janro gere termijn verwac.htte hij een· verdere we1- vaartsstijging. ; ' . ' , : ,,;

Een uitspraak, die in zekere zin inging teget't de voorzichtige woorden van de heer v. d. Berg

Wij zeiden het reeds de vorige week, wij hO:- pen van harte, dat de visie van de heer R~

mers juist blijkt te zijn, maar wij blijven het onverstandig vinden verwachtingen te wek•

ken, waarvan men nog lang niet zeker is, dat zij inderdaad zullen kunnen worden gereali- seerd.

Toch donkere wolken

I

Een verdere stijging van de lonen en eeD.

verdere toeneming van het particuliere ver- bruik, alsmede de ongustige ontwikkeling van het sparen ·geven genoemde bank redenen tot bezorgdheid .

In haar jongste overzicht wijst de Bank Deutscher Lander er op, dat het nationale pro- dukt in West Duitsland in het eerste halfjaar van 1956 met 10,6 procent toenam en dat het particuliere verbruik in diezelfde periode met 12,3 procent vermeerderde.

De toeneming van het verbruik duurt voort en heeft zelfs de neiging nog groter te worden.

Bijzonder bedenkelijk is, dat de ontwikk~

de laatste tijd ook hier vooruitloopt op de oae-

wikkeling van de produktiviteit. -

Het verschil tussell het ni'9.èau ftll de loMII.

en dat van de produktiviteit zal nog grootft' . w:orden door de neiging tot verirorting nn de arbeidstijd.

De ·Bànk verwacht dan ook YIU1 de West -'Duitse l'égei'Îng spoedige maatregelen tot sti-

mulering van de op het ogenblik sterk vermin- . derde luBt tot aparea.

Moge de Bank dit alles niet juist zien, wij hopen het van harte. Het is in elk geval een

·teken aan de wand, waaraan men niet met een . Gilverantwoord optimisme voorbij mag gaan.