LANDBOUW-ECONOMISCH INSTITUUT
's
-GRAVENHAGE
LAN DB O U W-ECO NOMISCH INSTITUUT
D E N H A A G ( S c h e v . ) - V A N S T O . L K W E G 2 9 - T E L E F . 5 5 , 2 3 . § 0 - G I R O 4 1 . 2 2 . 3 5
$Ä®!fOOR DE ' LEDEN V AN DE AKKERBOüWMK)MMISSm VM: DE ..
llo - VOOR DE LANDBOUW,. :: j-
1 •: fs-T IT^
Gedurende de laatste maanden is er binnen liet Landbouw- Economisch Instituut een discussie gevoerd over de wenselijkheid
om het bedrijfseconomisch onderzoek op de akkerbouwbedrijven op een nieuwe basis te plaatsen»
Aanleiding tot deze discussie waren de toenemende moeilijk
heden welke bij dit onderzoek naar voren kwamen*
De huidige administratie en haar bezwaren. - De administratie op de akkerbouwbedrijven was tot nù toe gericht op het per bedrijf berekenen van de kostprijzen van de »rMfcn • I I i» 'T»f—1mi— iiJnMn if
verschillende voortgebrachte producten» Hiervoor was noodzakelijk dat voor iéder bedrijf alle kosten en opbrengsten werden verdeeld over de verschillende producten» •
De voornaamste bezwaren welke aan deze vorm van administratie kleven zijn de volgende %
1. Als gevolg van de omvangrijke administratie kunnen per land
bouwgebied slechts weinig bedrijven in het onderzoek worden be~
trokken,* De basis blijft zodoende steeds z^r smal»
2* Bij dit kleine aantal bedrijven is de grote onderlinge variatie oorzaak, dat het verkregen gemiddelde statistisch onvoldoende verantwoord is en daardoor gedeeltelijk haar eigenlijke-betekenis verliest»
3» Deze vorm van administratie geeft heel weinig aanknopingspunten voor de bedrijfseconomische voorlichting» De technische kant van het bedrijf is in deze vorm- noodzakelijkerwijze ondergeschikt aan de zeer veel werk vragende (economische) koeten verdeling«, 4» Mede als gevolg van het onder 3 genoemde bezwaar veroorzaakt de
omvangrijke administratie een regelmatige wisseling van deel
nemers aan dit onderzoek»
Déze wisseling is zeer. nadelig, voor de zo noodzakelijke 'vergelijkbaarheid van de resultaten over me erdere jaren0
Welke mogelijkheden zijn er in het kader van een nieuwe vorm van admlni stratie?
Als resultaat van de gevoerde discussie is de wenselijkheid naar voreh gekomen om het onderzoek te richten op het berekenen
van de rentabiliteit van het bedrijf als'geheel, geldehd voor
groepen van bedrijven van hetzelfde bedrijfstypea
Wat betreft de administratieve verwerking kan het aantal geadmini
streerde bedrijven Dij deze vorm ongeveer zo groot worden«.
Q. CrL
« 2 «
Deze vorm van a dm-i ni s tratie geeft de volgende 'voor delen g
1® Bij éën groter /aantal bedrijven,, kan een statistig oh. beter-ver
antwoord beeld gegeven wordëïi^van de .gemiddelde rentabiliteit van groepen bedrijven van hetzelfde bedrijfstype in de verschil
lende j ar e no
2, De analyse van de resultaten van'hèt.bedrijf als geheel maakt * het mogelijk de zwakke plekken in het bedrijf aan te wijzen». Bij deze vorm zal de bedrijfseconomische voorlichting in de.praktijk * doelmatiger kunnen worden,
3, In verband met dose betere mogelijkheden van bedrijfsvoorlichting aan de deelnemende bedrijven zal het vinden van deelnemers en de wisseling daaronder bij een meer eenvoudige administratie aan
zienlijk minder "bezwaren met zich meebrengen'«.
Kan'bij deze 'vorm van administratie nog een bruikbare basis voor de prijspolitiek worden gegeven?
' Ä1s'resultaat van'de eenvoudige administratie worden jaarlijks de kosten en opbrengen per gemiddeld bedrijf berekend»
Deze kosten en opbrengsten van'het bedrijf sis geheel moeten het' uitgangspunt vormen'voor eventuele berekeningen voor de toe
komst 0
T.a.v. dit punt kan het volgende.. ojDgemerkt worden»
I. Een voordeel verbonden aan.deze werkwijze is dat de. resultaten
• van-het .bedrijf als geheel een belangrijker maatstaf, voor de beoordeling van een bepaaJLde prijspolitiek vormen .naarmate van meerdere producten de prijs wordt vrijgelaten®
Immers wordt dan voor die producten het verband tussen ko st.- prijzen en prijzen min of .meer losgemaakt« •
, .Zou. men zich in zijn. berekeningen daarom beperken tot die product en, Y/aarvan . de., prijzen .tussen meer of minder nauwe grenzen nog worden vastgesteld dan is een beoordeling van de prijspoli
tiek in algemene ,-zin. niet mogelijk indien men zi^-h uitsluitend V baseert op.de kostprijsberekeningen van die producten*
Het vaststellen van de kosten'en opbrengsten per bedrijf op eèh" "statistisch gezien, voldoende aantal bedrijven geeft dus de'mogelijkheid om'het absolute niveau van de prijzen in een
bepaald jaar te beoordelen^ .
II» Bij verandering^in het kostenpeil kan de invloed'Van'die 'wij- zigihgën' óp.de totale ..kosten per bedrijf gemakkelijk worden be~
• rokend. Hetzelfde geldt,, ook voor veranderingen in de prijzen der pró'düeten©.'.. v.:V " ' . . .
• -, ".'i"/ft".- •' . . -, •: •«, •*»' .*-. . -•"• V- «* . 'T* •' ~ ' -.'. r'™\ ' * ' ' V." "H{>Vp' ""-" /'
- 3 ~
Het is dus mogelijk om eeh zg. vóórcalculatie op te stellen ,: Dn 'waarija rekening wordt gehcçuden met eventuele wijzigingen in
. v ,;;he1j kostenpeil en -in de .prijzen der prod-ueten*
3H„ Voor deze voor calculatie is het heel. goed
äö
gelijk, de opbrengsten in kg voor de "belangrijkste gewassen te normaliseren op het peil dat gemiddeld wordt beha-ald.
Het resultaat van een dergelijke "berekening voor de toe
komst is, dat de vermoedelijke rentabiliteit voor een toe
komstig productie-jaar wordt "berekend onder genormaliseerde omstandigheden» •
Bij wijze van voorbeeld is hieronder een opstelling ge
maakt van de vorm waarin een dergelijke berekening eventueel ' kan worden uitgebracht» Deze opstelling is uitsluitend als voorbeeld bedoeld, de cijfers hebben op zichzelf geen reelle waarde»
age*»..-
H
Berekening. Tail':, d e.vorsio oogst 1949 onder ..normale
ko ••• opbreng sten pe? ha cul tuurgrond voor omstanddghedenj *>p- 11 akker böùwbe dri jv en In W. Noords-Brabant, gebaseerd op het bouwplan voor oogst 1947«
' G r . g e b r 2j
in $v»öU
o p p e r v l , c u l t u u r -
9 , 4 1 2 , 5 5 * 4 0 , 3
27 »6
Omschrijving
Marktfb »gew»
T a r w e G e r s t H a v e r R o g g e
T o t a a l , g r a n e n
Groene. Erwten Br . eil -bonen.
Genormt,
?b r „ i n
kg p „ h a g e w a s
3500 :3?00 3T00 3600
2500
Vermoedo p r i j s ps
100/1000 kg 21j~
19,-17,50
2 1 « — .
3 2 s 5 0
O p b r e n g s t e n i n I d e n s ; . ' p e r h a
g e w a s
735 r
703,-
648,-
756,»
8 1 3 , -
p e r l i a - c u l t u u r g r o n d
.69 f
8 8 » -
35,-
194,- 23.5-
W i j a i g . o p b x U b i j p r , s t i j g i n g of daling v*an
fl.l,-p,30^to:
3,30
4?60 2.00
0* 10
10,00 , 0,7c
+ 0 , 1 5
3 7 T o t a a l p e u l v r 2 9 : 0 , 8 5
3,2
3 . 4 3 ? 8 1 3 , 8
15,1 5.5
4 , 5
V l a s - o n g e r e p e l d 7 5 0 0 V l a s - t e v e 1 d e
verko
E a n d e l s z a d e n fions « a a r d a p p . Po o t a a r d a p p . S u i k e r b i e t e n O v e r i g e g e w . B i j p r o d u c t e n
.•25OOO U_
4IOOO
1 7 :
1) f
3 8 , -
1 2 7 5 , - 5 9 0 , - 1 1 0 5 , -
1500,-
2100,- 1 5 5 8 , -
4 1 , - 2 0 , - 4 2 , - 2 0 7 , - 1 1 5 , - 2 3 5 , - 4 5 , - 20,-
2 , 4 0
. 3 4 , 5 0 + 8 , 5 0 6 y 20
80,6 T o t ^ m a r k t b . g e w . A f « b e r e k e n d e o p b r e n g s t v . d <
v e r v o e d e r d e g é w .
9 4 8 .
36.
t 5 , 4
19,4 100
H e t t o g e l d o p b r .
y »d . m a r k t b . g e w . J12j
Voedergewasser
M e l k
Rundvee 0v'• rig., vee
60 j-
3 25-
ï ï e x t o g e l d o p b r .
v « d » v e e h o u d e r i j 128,-
i ï e t t o g e l d o p -
1 0 4 0 , -
2 ) V o o r z o v e r g e e n o p b r e n g s t e n i n n a t u r a z i j n v e r m e l d , w e r d e n - d e g e l d o p b r e n g s t e n
• p e r h a a a n g e h o u d e n , v e r k r e g e n u i t o o g s t 1 9 4 7 '
t ) B e k e n i n g h o u d e n d m e t h e t p r i j s v e r - l o o p w e r d d e o p b r e n g s t i n g l d . g e s t e l d o p g e m i d d e l d 75^0 v a n d e o p b r e n g s t v a n o o g s t 1 9 4 7 » D o o r d e g r o t e v e r s c h e i d e n h e i d i n r a s s e n , m a t e n e n k e u r i n g s k l a s s e n i s h e t n i e t m o g e l i j k , d e g e m i d d e l d e o p b r e n g s t i n k g a l s b a s i s t e nemen v o o r d e b e r e k e n i n g .
306
-5—
Berekening van de vermoedelijke kosten per ha cultuurgrond voor osgst 1945, gebaseerd op het bouwplan voor oogst 194?»
Kosten per hà cultuurgrond«,
Kostensoorten Oogst 1947 W.C. Oogst 1949
* 1. Loon; betaald loon 268,^ 1,05 281,-
"jl' loon boer en gezinsleden 67,- 1,05 70,-
* 2« Sociale lasten 59,- 1,05 62,-
• 3. Kosten 'werktuigen 66,- 1,00 66,-
4® Werk door derden 36,- 1,00 36,-
5» Afleveringskosten 4, - 1,00 4, —
- -6'. Aangekocht veevoeder 45 5- 0,-80 34,-
7« Zaaizaad en pootgoed 104,- 0,90 94,~
8« Aangekochte meststoffen 87,- 1,00 87,-
9• Pacht 95,- 1,00 , 95,-
10. Rente gewassen en vee 22,- H 0 0 2 2 , -
11» Overige kosten 67,- 1,00 67y-
Totaal per ha f. 920,- f. 918,- Opbrengsten per ha cultuurgrond f »IO99,— f «1040,-
Netto-overschot per ha f. 175,- £. 122,-
IV» Tenslotte kan nog opgemerkt worden dat naast berekeningen voor het bedrijf als geheel, welke van belang zijn om het absolute prijsniveau te beoordelen, daarnaast altijd nog kostenberekeningen kunnen worden uitgevoerd per gewas om aan
te geven hoe de kosten voor de verschillende gewassen zich t.o.v. elkander verhouden.
Deze kostenberekeningen kunnen met behulp van bepaalde nor
men welke aan de boekhoudingen en andere gegevens worden ontleend toch een vrij grote mate van nauwkeurigheid berei
ken*
' s-G-ravenhage, 5 Maart 1949
Samengesteld doors Drs A.R. van Nes
APD. BEDRIJFSECONOMISCH OEDER£.0B£f
de Adjunct-Directeur,
?Mo. /}' UilWMfü*
(Drs P.M. van Nieuwenhuyzûn)
306a
