RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEIT VAN
VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN 2014 IN DE GEMEENTE
Hollands Kroon
Plaats : Anna Paulowna
Gemeentenummer : 1911 Onderzoeksnummer : 279553
Datum onderzoek : 17 november 2014 Datum vaststelling : 23 februari 2015
VOORWOORD . . . 5
1 INLEIDING . . . 6
2 VVE IN DE GEMEENTE HOLLANDS KROON . . . 8
3 CONCLUSIES. . . 14
INHOUDSOPGAVE
Pagina 3 van 14
In de periode 2007-2012 heeft de Inspectie van het Onderwijs een landelijke bestandsopname uitgevoerd naar de kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie (vve). Daarna is het signaalgestuurde toezicht op vve in werking getreden.
Het signaalgestuurde toezicht vve begon eind 2013 met het versturen van digitale vragenlijsten naar de 315 middelgrote en kleine gemeenten.
Voor de 37 grote gemeenten is er tot en met 2015 een apart monitortraject.
Op basis van een analyse van de digitale vragenlijsten is besloten om in middelgrote en kleine gemeenten waar risico’s ten aanzien van de uitvoering van de wettelijke vve-verplichtingen lijken te bestaan, een onderzoek uit te voeren. Het onderzoek is uitgevoerd in de tweede helft van 2014.
Dit rapport beschrijft in hoeverre de gemeente Hollands Kroon in 2014 voldoet aan de eisen ten aanzien van vve en welke veranderingen hebben
plaatsgevonden ten opzichte van de bestandsopname.
De hoofdinspecteur primair onderwijs en speciaal onderwijs, Dr. A. Jonk
VOORWOORD
Pagina 5 van 14
Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar het gemeentelijk beleid ten aanzien van voor- en vroegschoolse educatie (vve) in de gemeente Hollands Kroon in 2014.
De aanleiding van het onderzoek is het mogelijk bestaan van risico’s ten aanzien van het voldoen aan wettelijke eisen ten aanzien van voor- en vroegschoolse educatie in deze gemeente.
De basis van het onderzoek is een digitale vragenlijst die de gemeente heeft ingevuld. De inspectie heeft deze vragenlijst geverifieerd aan de hand van de aangeleverde documenten en de toelichting daarop in een gesprek met betrokkenen van de gemeente. Vervolgens heeft de inspectie de eisen met betrekking tot het vve-beleid beoordeeld en de veranderingen ten opzichte van de bestandsopname in beeld gebracht.
Het signaalgestuurde toezicht op de vve-locaties maakt nog geen deel uit van dit onderzoek. De inspectie start na de zomer van 2014 met het signaalgestuurde toezicht op vve op de locaties. De signalen van de GGD zijn leidend om te bepalen welke peuterspeelzalen en kinderdagverblijven met voorschoolse educatie worden bezocht.
Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten:
• Analyse van de beantwoorde digitale vragenlijst in relatie tot de bevindingen tijdens de bestandsopname.
• Analyse van aanvullend opgevraagde informatie in relevante beleidsdocumenten van de gemeente.
• Intern overleg met het team Kinderopvang over GGD-toezicht in de gemeente.
• Een gesprek met de betrokken beleidsambtenaar over het vve-beleid van de gemeente.
• Beoordeling van vve-beleid van de gemeente Hollands Kroon.
INLEIDING 1
Onderzoeksopzet
Als basis voor de beoordeling gelden de beoordelingscriteria toezichtkader voor- en vroegschoolse educatie voor gemeenten, zoals die te vinden zijn op:
www.onderwijsinspectie.nl > onderwijssectoren > voor- en vroegschoolse educatie.
Hoofdstuk 2 geeft een beeld van het vve-beleid op gemeentelijk niveau.
Daar wordt ingegaan op de ontwikkeling van de gemeente sinds de
bestandsopname (paragraaf 2.1) en op de door de gemeente aangeleverde vve- documenten (paragraaf 2.2). Tenslotte geeft de inspectie in dit hoofdstuk een oordeel over het gemeentelijke vve-beleid (paragraaf 2.3).
Hoofdstuk 3 bevat de conclusies over het vve-beleid in de gemeente Hollands Kroon.
Toezichtkader
Opbouw rapport
Pagina 7 van 14
De gemeente Hollands Kroon heeft een digitale vragenlijst ingevuld. Op basis van de antwoorden heeft de inspectie mogelijke risico’s gesignaleerd ten aanzien van het voldoen aan wettelijke eisen betreffende voor- en vroegschoolse
educatie.
De digitale vragenlijst levert informatie over:
• wel of geen afspraken van de gemeente met de schoolbesturen en de houders over de doelgroepdefinitie, toeleiding, doorgaande lijn en resultaatafspraken;
• het bereik;
• de veranderingen bij de aspecten ouderbeleid, integraal vve-programma, externe zorg en interne kwaliteitszorg;
• het aantal vve-locaties en het aantal locaties waar de GGD
tekortkomingen heeft gesignaleerd in het eerste domein (pedagogische praktijk).
De beoordeling van het gemeentelijk beleid is gebaseerd op de digitale vragenlijst, opgevraagde gemeentelijke beleidsdocumenten, eventuele aanvullende informatie en het gesprek met de gemeente (zie paragraaf 2.3).
Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal:
1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig.
Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden.
2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig
Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.
3. Voldoende
4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen.
Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren.
In 2012 heeft de inspectie een bestandsopname gemaakt van de kwaliteit van vve in de gemeente Hollands Kroon. De inspectie heeft daarbij in het
gemeentelijk beleid verbeterpunten geconstateerd bij het bereik, de toeleiding, het ouderbeleid, de interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen, de doorgaande lijn en de systematische evaluatie en verbetering van vve op
gemeentelijk niveau. Bovendien waren er geen afspraken met de schoolbesturen gemaakt over de resultaten aan het eind van de vroegschoolse periode en waren
VVE IN DE GEMEENTE HOLLANDS KROON 2
Ontwikkeling van vve in de gemeente Hollands Kroon sinds de bestandsopname
2.1
de basisvoorwaarden voor vve nog niet op alle voorscholen door de GGD getoetst. Wel was er tijdens de bestandsopname tussen de gemeente met de schoolbesturen en de organisaties voor kinderopvang een convenant in ontwikkeling waarin alle verplichte en aanvullende afspraken omtrent vve vastgelegd zijn. Dit convenant is in 2013 door alle betrokkenen ondertekend.
Vervolgens heeft het college van B&W in augustus 2014 een nota uitgebracht met haar visie over de toekomst van voor- en vroegschoolse educatie in Hollands Kroon. Deze visie geeft aan hoe het college de indicatie en uitvoering van vve in de toekomst wil inrichten. Een belangrijke consequentie van de nota is dat er geen structurele subsidie meer is voor het reguliere
peuterspeelzaalwerk. Het ligt in de bedoeling dat de gemeente in 2016 overgaat op kindplaatsfinanciering voor vve.
Ten behoeve van het vve-onderzoek heeft de gemeente de volgende beleidsdocumenten ingestuurd:
• Investeren in het sociaal kapitaal van morgen. De toekomst van voor- en vroegschoolse educatie in Hollands Kroon, augustus 2014.
• Convenant voor- en vroegschoolse educatie Hollands Kroon 2013.
• Protocol informatieoverdracht voorschoolse voorzieningen en
basisonderwijs. Bijlage bij het Convenant voor- en vroegschoolse educatie Hollands Kroon.
• Observatieformulier voorschoolse voorzieningen. Bijlage bij het Convenant voor- en vroegschoolse educatie Hollands Kroon.
In deze paragraaf geeft de inspectie haar bevindingen weer over het
gemeentelijk vve-beleid. Per domein is beschreven op welke punten de inspectie het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende (‘3’) beoordeelt, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder (‘2’) als met (‘1’) afspraken en op welke punten de gemeente als een voorbeeld voor anderen gezien wordt (‘4’).
De inspectie baseert haar bevindingen op de uitkomsten van de verificatie van de digitale vragenlijst door middel van documentenanalyse en gesprekken met vertegenwoordigers van de gemeente. Waar de bevindingen van de inspectie afwijken van het beeld uit de digitale vragenlijst van de gemeente wordt dit vermeld en onderbouwd.
Lijst met de vve-documenten die de gemeente Hollands Kroon heeft aangeleverd
2.2
Het gemeentelijk vve-beleid 2.3
Pagina 9 van 14
De inspectie publiceert jaarlijks ook een oordeel over het toezicht dat door de gemeenten op de kinderopvang en peuterspeelzalen wordt uitgevoerd. Voor meer informatie hierover ziewww.onderwijsinspectie.nl >onderwijssectoren >
Kinderopvang.
Toelichting:
’2’ Verbeterpunten
1a4 In het convenant voor- en vroegschoolse educatie Hollands Kroon 2013 staat dat vve een onderdeel moet zijn van het ouderbeleid op de voor- en vroegscholen. Evenals in 2012 heeft de gemeente echter nog geen analyse van de ouderpopulatie gemaakt en een daarop gebaseerd beleid geformuleerd voor de noodzakelijke ouderactiviteiten. Het ouderbeleid is wel besproken in de gemeentelijke vve-werkgroep, maar dit betreft voornamelijk de rol van de ouders bij de overdracht van de kindgegevens van de peuterspeelzaal naar de basisschool en nog niet het beleid over activiteiten gericht op
opvoedingsondersteuning. Dit wil niet zeggen dat deze activiteiten in de praktijk van de vve-locaties niet plaatsvinden. Volgens de informatie van de gemeente gebeurt daar juist veel op dit gebied.
HET GEMEENTELIJK VVE-BELEID 1 2 3 4
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
• 1A1 Definitie doelgroepkind
1A2 Bereik 1A3 Toeleiding
1A4 Ouders
1A5 Integraal vve-programma 1A6 Externe zorg
1A7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen 1A8 Doorgaande lijn
1A9 Resultaten
1B Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau
1C Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau
DE VVE-CONDITIES 1 2 3 4
•
• 2A GGD-rapport
2B Gemeentelijk subsidiekader
1a7 De gemeente heeft nog geen afspraken gemaakt met de vve-instellingen over de wijze waarop ze hun kwaliteit van uitvoering van vve evalueren, verbeteren en borgen. Wel zijn er documenten gemaakt die de kwaliteit van indicatiestelling (zie 1a1) en van informatieoverdracht (zie 1a8) van voor- naar vroegschool moeten borgen.
1a9 In het convenant hebben de betrokken partijen de afspraken vastgelegd over de gewenste resultaten aan het eind van de vroegschoolse periode.
Er zijn echter nog geen afspraken gemaakt over de wijze waarop scholen deze resultaatgegevens aan de gemeente aan moeten leveren. Dit zou in LEA –verband moeten gebeuren, maar de gemeente heeft deze gegevens nog niet ontvangen.
1c De gemeente heeft in de nota ‘Investeren in sociaal kapitaal van morgen’ de huidige indicatiestelling en uitvoering van vve geëvalueerd en haar visie op de toekomst geschetst. Er is echter nog geen sprake van een systematische evaluatie van vve in de volle breedte. In het convenant is vastgelegd dat de gemeente, schoolbesturen en houders van kinderopvang minimaal één keer per jaar overleggen over de resultaten van alle inspanningen op het gebied van vve.
De eerste evaluatie moet echter nog plaatsvinden. Het LEA-overleg binnen de gemeente is tot nu toe niet goed van de grond gekomen. De verwachting is dat dit binnenkort gaat veranderen.
‘3’ Voldoende
1a1 De gemeente hanteert een brede definitie voor doelgroeppeuters. De doelgroepbepaling vindt plaats aan de hand van de volgende kenmerken: het leerlingengewicht conform de regeling voor het basisonderwijs; de beheersing van de Nederlandse taal door de verzorger(s)/ouder(s); het volgen van een inburgeringscursus door de verzorger(s)/ouder(s); het oordeel van de pedagogisch medewerkers. De gemeente heeft maatregelen getroffen om dit laatste criterium objectief meetbaar te maken en de indicatiestelling op dezelfde manier uit te laten voeren binnen alle voorschoolse voorzieningen binnen Hollands Kroon. Daarom moeten de pedagogisch medewerker vanaf volgend jaar een checklist/observatieformulier invullen. Dit formulier gaan medewerkers op drie momenten in de voorschoolse periode invullen en zal ook als overdracht naar de basisschool dienen. Wanneer het VVE-convenant is aangepast aan het nieuwe stelsel zoals beschreven in de nota’ Investeren in het sociaal kapitaal van morgen’, zal het observatieformulier tegelijk met het convenant worden vastgesteld.
De gemeente hanteert geen specifieke definitie voor een doelgroepkleuter.
Pagina 11 van 14
1a2 Volgens opgave van de gemeente zou zij volgens de gewichtenregeling een aanbod van vve-plaatsen moeten realiseren voor 62 doelgroepkinderen. Hieraan voldoet de gemeente. Zij heeft 62 kindplaatsen voor vve gerealiseerd. In het convenant heeft de gemeente vastgelegd dat dit ook het maximum kindplaatsen is dat zij ter beschikking stelt. Het aantal kinderen dat daadwerkelijk gebruik maakt van vve komt overeen met dit maximum. Maar volgens de eigen definitie van de gemeente zouden echter meer peuters gebruik moeten maken van vve.
Bij de ontwikkeling van een nieuwe financieringsregeling zal het aanbod van kindplaatsen omhoog gaan naar 110. De gemeente verwacht daarmee
ruimschoots voldoende plaatsen te hebben en alle kinderen die binnen de ruime definitie van de gemeente vallen, een plek te kunnen bieden.
1a3 De afspraken over de toeleiding van doelgroepkinderen naar vve staan in het convenant. Vanaf 2015 geeft de gemeente het consultatiebureau een centrale rol bij de indicering en toeleiding. De rapportages van de GGD geven zicht op het aantal doelgroepkinderen dat geen gebruik maakt van vve.
Vanaf het volgend jaar zal de GGD de ouders bevragen over de redenen hiervan.
1a5 Het convenant beschrijft ook de afspraken over het gebruik van een vve- programma en een kindvolgsysteem zowel in de voor- als in de vroegsscholen.
1a6 De gemeente heeft een heldere zorgstructuur. Vanaf 1 januari 2015 zullen de wijkteams gaan functioneren. Vanwege de kleinschaligheid van de kernen binnen de gemeente zijn de lijnen tussen de (voor)scholen en de externe zorginstanties kort en weet men elkaar ook rechtstreeks snel te vinden.
1a8 De basis voor de doorgaande lijn hebben gemeente, schoolbesturen en houders van de voorschoolse voorzieningen vastgelegd in het convenant. Zij hebben afspraken gemaakt over de afstemming van de vve-programma's tussen de voor- en vroegscholen, de overdracht van kindgegevens en de warme
overdracht van zorgkinderen. Voor de informatieoverdracht is onlangs een protocol ontwikkeld. Dit protocol zal ook tegelijk met het aangepaste convenant worden vastgesteld. De gemeentebrede vve-werkgroep moet nog starten met een verdere inhoudelijke uitwerking van de doorgaande lijn in het pedagogisch/
educatief handelen, het ouderbeleid en de zorg.
1b In Hollands Kroon is de gemeente duidelijk de regievoerder van vve. De gemeente heeft dit belegd bij een beleidsambtenaar. Deze coördineert ook, samen met een beleidsambtenaar onderwijs, de ontwikkeling van integrale kindcentra (IKC).
2a De gemeente heeft ervoor gezorgd dat de GGD zowel de basiskwaliteit als de kwaliteit van de voorschoolse educatie op alle voorscholen beoordeeld heeft.
Daar waar tekortkomingen geconstateerd zijn, handhaaft de gemeente actief.
2b Er is een subsidiekader en er zijn subsidiebeschikkingen waarin de gemeente opgenomen heeft dat de subsidieaanvragers moeten voldoen aan de
voorwaarden genoemd in de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen
peuterspeelzalen en aan de eisen uit het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie. De subsidiebeschikkingen zullen nog een jaar volgens de huidige opzet plaatsvinden, daarna gaat de gemeente, zoals bij 2.1 vermeld is, over op kindplaatssubsidiëring.
Pagina 13 van 14
Uit het onderzoek blijkt dat de kwaliteit van het vve-beleid van de gemeente Hollands Kroon ten opzichte van de bestandsopname verbeterd is. Ten opzichte van de bestandsopname constateert de inspectie verbeteringen in het bereik, de toeleiding, de externe zorg, de doorgaande lijn en de afspraken met de
schoolbesturen over de te bereiken resultaten aan het eind van de
vroegschoolse periode. Bovendien zijn de basisvoorwaarden voor vve op alle voorscholen door de GGD getoetst. Verbeterpunten liggen er nog in het ouderbeleid, in de afspraken met de vve-instellingen over de interne kwaliteitszorg op het gebied van vve, in het aanleveren van de
resultaatgegevens door de schoolbesturen en in de systematische evaluatie en verbetering van het gemeentelijk vve-beleid. De inspectie heeft er vertrouwen in dat de gemeente deze verbeterpunten zal oppakken.
Signaalgestuurd toezicht: de inspectie zal begin 2015 opnieuw een vragenlijst sturen naar de middelgrote en kleine gemeenten en een inschatting maken van mogelijke risico’s. Tevens worden daarbij de uitkomsten van eventuele
locatieonderzoeken meegenomen. Op grond van de analyses wordt opnieuw bekeken in welke gemeenten in 2015 een onderzoek plaatsvindt.
