Wat is nou eigenlijk je visie?

(1)

Wat is nou eigenlijk je visie?

Onderwijs aan begaafde leerlingen vormgeven

Eleonoor van Gerven

(2)

#jammerman

• Er bestaat geen universele definitie van begaafdheid

• Daardoor ontstaan er spraakverwarringen

• Begaafdheid op school A ≠ Begaafdheid op school B

• Daardoor verschillen signaleringslijstjes

• Daardoor verschillen selectieprocedures

• Daardoor verschillen interventiestrategieën

• Daardoor verschillen kansen op succes

studiejaar 2019-2020 Slim! Educatief - Drs. E.W.J.M. van Gerven 2

Groeten uit Babylonië

(3)

#gewetensvragen

• Maar eh… hoe kan het dan dan dat we denken dat er wel zo iets bestaat als één aanpak voor begaafde leerlingen?

• En eh… hoe verhoudt zich dat tot een begrip als educatieve behoeften?

• Inclusie is niet zoiets als “special needs in een camouflagepakje”

• Ach en… hoe stemmen we dan af op het individu?

• En oh ja… hebben we duidelijk met onze

educatieve partners besproken waar wij dan

(4)

Ik vertel liever geen sprookjes

• Standaardplannen werken niet

• Elke school moet een eigen visie ontwikkelen

• Ouders zijn een relevante samenwerkingspartner

• Wie een project heeft lopen en van visie wisselt, heeft alle betrokkenen iets te leren

(5)

Kijk op begaafdheid: drie paradigma’s

• Paradigma van het begaafde kind

• Talent ontwikkelingsparadigma

• Differentiatie paradigma

(6)

Paradigma van het begaafde kind

Wat?

• Aanleg gebaseerde differentiatie

• Hoog ontwikkelingspotentieel i.c.m. unieke persoonlijkheid

• Gaat om het “zijn”

• Het “zijn” wordt beïnvloed door hoogte IQ

• Kwalitatief verschillend van de rest van de bevolking

• Denken anders

• Specifieke sociaal-emotionele kenmerken

• Specifieke educatieve behoeften

• Eigen ontwikkelingsproces

• Asynchrone ontwikkeling

Dai & Chen, 2014

(7)

Paradigma van het begaafde kind

Waarom?

• Doel van onderwijs en opvoeding:

• Terman: gericht op ontwikkelen van toekomstige leiders van de samenleving

• Hollingworth: gericht op ontwikkeling van de

persoonlijkheid door zelfinzicht en zelf-actualisatie

• Torrance: onderhouden en ontwikkelen persoonlijke creativiteit

• Lange termijn trajecten want aanleg = topprestaties

Dai & Chen, 2014

(8)

Paradigma van het begaafde kind

Wie?

• Je gaat de leerling identificeren

• Selectie zo jong mogelijk

• Heel selecte groep

• IQ> 130

• Intelligentie onderzoek

• Prestatietoetsen (LOVS)

• Op basis hiervan onderscheid in groepen

• Hoogte IQ (begaafd – hoogbegaafd - zeer hoogbegaafd – uitzonderlijk hoogbegaafd)

• Aanwezigheid kenmerken

• Prestaties (presteerders – onderpresteerders)

• Twice-exceptionals

• Clusteren interventie behoeften

Dai & Chen, 2014

(9)

Paradigma van het begaafde kind

Hoe?

• Generieke aanpak op basis van concept homogene groep

• Geïdentificeerd begaafd = deelnemen aan gesegregeerde onderwijsarrangementen

• Politiek-sociaal-economisch leiderschap

• Hogere orde denkvaardigheden

• Versnellen

• Werken in domein van eigen belangstelling

• Werken in een groep ontwikkelingsgelijken in stimulerende omgeving

• Creatief denken en leren

• Counseling sociaal-emotionele issues

• Counseling zelf-actualisatie

Dai & Chen, 2014

(10)

Definitie Columbusgroep

‘Giftedness is asynchronous development in which advanced cognitive abilities and heightened intensity combine to create inner experiences and awareness

that are qualitatively different from the norm. This asynchrony increases with higher intellectual capacity. The uniqueness of the gifted renders them particularly vulnerable and requires modifications in parenting, teaching and

counselling in order for them to develop optimally.’

(Columbus Group, 1991 zoals aangehaald in Morelock, 1996).

Studiejaar 2019-2020 Slim! Educatief - Drs. E.W.J.M. van Gerven 10

(11)

Wat wrikte er?

• Mist talent in de brede range niet-academische intelligentie (Witty)

• Gat tussen ‘onderwijs-begaafd” “creatieve productiviteit” (Renzulli)

• Ontwikkelingsgerichte onderwijsaanpak cultiveert diversiteit van talenten beter (Bloom)

Dai & Chen, 2014

(12)

Talentontwikkelingsparadigma

Wat?

• Aanleg gebaseerde differentiatie

• Gaat om combinatie aanleg & ontwikkeling

• Zowel cognitieve & niet-cognitieve domeinen

• Centraal staat: ontwikkelen, veranderen, toenemen

• Motivatie speelt een significante rol

• Cruciale rol voor kansen en domein specifieke ervaringen

• Persoonlijke ontwikkelingslijnen

• Support tijdens het hele proces

Dai & Chen, 2014

(13)

Talentontwikkelingsparadigma

Waarom?

• Cultiveren van een brede range aan interesses en talenten

• Sturen op keuzes / stimuleren persoonlijke keuzes

• Bereiken van excellentie in domein van individuele belangstelling

• Leiderschap in de samenleving in de breedste zin van het woord

• Lange termijn trajecten: van aanleg naar topprestatie kost tijd om te ontwikkelen

Dai & Chen, 2014

(14)

Talentontwikkelingsparadigma

Wie?

• Je gaat het talent identificeren

• Selectie zodra talent zichtbaar kan worden

• Bredere groep

• Startvraag: wie gaat profiteren van talentontwikkeling?

• Leerlingen met hoog IQ

• Leerlingen met aantoonbare andere talenten

• Selectieprocedures op grond van bewijs in de vorm van geleverde prestaties

• Keuzemogelijkheden na basisselectie

Dai & Chen, 2014

(15)

Talentontwikkelingsparadigma

Hoe?

• Generieke aanpak binnen clusters

• Geïdentificeerd talent = deelnemen aan gesegregeerde onderwijsarrangementen

• Brede range op interesse gebaseerde interventies

• Authentieke leerervaring

• Authentieke “uitdagingen”

• Afgeleid van professionele context

• Modus operandi van de beroepsgroep

• Stage/mentoraat in de beroepsgroep

• Vraagt betrokkenheid van brede gemeenschap om de school heen

• Hoge mate zelfsturing door leerling

Dai & Chen, 2014

(16)

Definitie Paradigma van talentontwikkeling

(Subotnik, Olszewski-Kubilus, & Worrel, 2011)

Giftedness is the manifestation of performance or production that is clearly at the upper end of the distribution in a talent domain even relative to that of other high-functioning individuals in that domain. Further, giftedness can be viewed as developmental, in that in

the beginning stages, potential is the key variable; in later stages, achievement is the measure of giftedness; and in fully developed talents, eminence is the basis on which this

label is granted. Psychosocial variables play an essential role in the manifestation of giftedness at every developmental stage. Both cognitive and psychosocial variables are

malleable and need to be deliberately cultivated

(17)

Wat wrikte er?

• Plusklasprogramma als aanvulling op regulier programma niet effectief

• Begaafden zijn geen homogene groep

• Streven naar inclusie legt accent op noodzaak differentiatie

• Bij hetereogene groep horen heterogene en geïndividualiseerde interventies

Dai & Chen, 2014

(18)

Differentiatie paradigma

Wat

• Behoeften gebaseerde differentiatie

• Educatieve behoeften vaststellen in context van leerstofaanbod

• Wordt in de groep voldaan aan de behoefte?

• Zone van naastgelegen ontwikkeling bepaalt behoefte

• Leercurve begaafde leerlingen vakspecifiek en ecologisch beïnvloedbaar

Dai & Chen, 2014

(19)

Differentiatie paradigma

Waarom?

• Wil beter tegemoet komen aan behoefte leerlingen met voorsprong in de reguliere klas

• Dichitomie tussen begaafd /niet begaafd moet voorkomen worden

• Betere match tussen aanbod en sterke kanten, interesses en leerstijl leerling

• Korte termijn trajecten: Het gaat om huidige behoeften en problemen onder huidige

omstandigheden

Dai & Chen, 2014

(20)

Differentiatie paradigma

Wie?

• Leerlingen aan wier educatieve behoeften niet

wordt voldaan onder de huidige omstandigheden in de huidige context.

• Gericht op je hele groep

• Startvraag: wie komt er te kort en hoe kan ik daar het beste aan voldoen?

• Educatief profiel van sterkten en zwakten in diverse domeinen

Dai & Chen, 2014

(21)

Differentiatie paradigma

Hoe?

• Dynamische respons op een educatieve mismatch

• Vakspecifiek

• Niveauspecifiek

• Supportspecifiek

• Twee soorten differentiatie

• Kwalitatieve differentiatie

• Curriculum en aanpassen wijken zo ver af van wat in de reguliere groep wordt geboden dat een aparte setting nodig is

• Kwantitatieve differentiatie

• Alleen het tempo hoeft aangepast te worden

• Welke vorm van differentiatie is wanneer nodig?

• Is je onderwijs curriculumgericht dan zijn kwantitatieve aanpassingen voldoende

• Is je onderwijs leerlinggericht dan zijn kwalitatieve nodig

Dai & Chen, 2014

(22)

Differentiatie Paradigma: een definitie

Begaafdheid is een uitzonderlijke voorsprong die vakspecifiek is. Op bepaalde momenten in de kinderlijke ontwikkeling kan deze voorsprong zo groot zijn dat er

onvoldoende aan de educatieve behoeften van de leerling kan worden voldaan zonder dat er speciale aanpassingen op het curriculum worden gedaan.

Matthews & Foster, 2009

(23)

Samenvattend schema

Gifted child Talent development Differentiation

Mystery Mastery

Zegt iets over de mens: “Have” versus “Have not"

Zegt iets over het onderwijs

Identificeren kind Identificeren van talent Identificeren van behoeften

Gesegregeerd onderwijs Gesegregeerd onderwijs Inclusief onderwijs

One size fits all Elk talent eigen onderwijs Rijk onderwijs voor alle

leerlingen