Vraag nr. 31
van 19 november 2004
van de heer JEF TAVERNIER
Individuele beroepsopleiding visserij – Resultaten In de visserijsector was er het initiatief van de indi-viduele beroepsopleidingen (IBO) waarmee men beoogde de instroom van vissers te verhogen. De visserijsector streefde er immers naar om vijf-tig kandidaten aan boord van visserijvaartuigen op te leiden. Werkzoekenden kregen de kans om via een omscholingsperiode het beroep van visser aan te leren. Aan dit project werkten rederijen op vrijwillige basis mee. Voor de reders waren er geen kosten, van welke aard ook.
Opmerkelijk is wel dat er bij de aanvang geen sprake was van aanmonstering of enige vorm van arbeidscontract. De stagiair werd ondersteund door een stagebegeleider. Deze begeleider ontving dan van het Vlaams Gewest een vergoeding. 1. Hoeveel kandidaat-IBO-ers zijn er vandaag
effectief tewerkgesteld als visser in de Vlaamse visserijsector ?
Hoeveel euro heeft het sectorconvenant gespen-deerd aan deze IBO-opleidingen en hoeveel vis-sers zijn vandaag hierdoor in de aanvoersector tewerkgesteld ?
Staan de resultaten in verhouding tot de kosten ?
Verduidelijkt dit iets over de gevolgde strategie van het sectorconvenant ?
2. Is de minister van plan om tussenbeide te komen indien blijkt dat de aangegane engage-menten niet werden nagekomen ?
Antwoord
Zoals vermeld in de vraag loopt er in de visserij-sector inderdaad een project waarbij via het sys-teem van de individuele beroepsopleiding gepoogd
wordt om werkzoekenden te sensibiliseren om het beroep van matroos aan te leren via een individu-ele beroepsopleiding aan boord van een vissers-schip.
Dit project is er gekomen omdat tijdens een sta-ten-generaal van de visserijsector door toenmalig Vlaams minister van Werkgelegenheid Landuyt vastgesteld werd dat de visserijsector met een tekort aan geschoolde bemanningen kampte. Het reguliere visserijonderwijs leidt jaarlijks wel vol-doende jongeren op tot "visser", maar na het einde van hun studies verkiest het overgrote gedeelte van de afgestudeerde jongeren om niet aan boord van een Belgisch visserijschip te gaan werken. Deze jongeren verkiezen een job aan wal, in de bagger-sector, et cetera.
Tijdens de staten-generaal is door de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsoplei-ding (VDAB) voorgesteld om het systeem van de individuele beroepsopleiding in een onderneming te gebruiken om het tekort aan geschoolde vissers op te lossen.
In het later afgesloten sectorprotocol tussen de sec-tor en de Vlaamse minister van Werkgelegenheid werd deze suggestie geformaliseerd.
Het systeem van de Individuele Beroepsopleiding in een Onderneming (IBO) is een opleidingsfor-mule op de werkvloer. Er wordt een contract afgesloten tussen drie partijen: de werkgever, de werkzoekende en de VDAB. Tijdens deze oplei-dingsperiode, die meestal niet langer duurt dan zes maanden, engageert de werkgever er zich toe de werkzoekende een beroep aan te leren, in casu het beroep van visser). De VDAB staat in voor een supplementaire begeleiding. Omdat de werk-zoekende tijdens de opleiding het statuut en het inkomen behoudt van een werkzoekende is de kost-prijs voor een werkgever laag. De werkzoekende ontvangt bovenop zijn uitkering (werkloosheidsuit-kering, Leefloon,...) een toeslag waardoor hij een regulier inkomen dicht benadert.
in de visserij vrij specifieke regels en gewoontes zijn, werd door de VDAB en het Zeevissersfonds een regeling uitgewerkt die een aantal knelpunten eigen aan de sector oploste. Deze regeling werd door de sociale partners van de sector, door de VDAB en door het Subregionaal Tewerkstelling-scomité goedgekeurd. Zo krijgen alle cursisten voor de start van de IBO een voorafgaande veilig-heidstraining.
In totaal zijn tussen 1 juli 2003 en 1 december 2004 71 IBO's gestart met het volgende resultaat: – 44 IBO's werden gestopt;
– 10 IBO's zijn momenteel nog bezig;
– 17 IBO's zijn met succes beëindigd en hebben geleid tot een tewerkstelling als visser.
Het slaagpercentage van een IBO bedraagt norma-liter 80 %. Voor de IBO's tot visser ligt het slaag-percentage dus aanzienlijk lager. Dit is evenwel te wijten aan het bijzonder moeilijk beroep. Het is erg moeilijk om te voorspellen of een werkzoe-kende aan boord van een schip zal aarden, of hij bijvoorbeeld niet zeeziek zal zijn, et cetera.
Het stopzettingspercentage is kleiner in 2004 dan in 2003 omdat de info- en selectieprocedure werd bijgestuurd. De routing is nu kort geschetst de vol-gende:
– uitnodiging voor een korte algemene info; – uitnodiging van de werkzoekende voor
intensie-ve info (o.m. sprekers uit de sector en bezoek aan schip);
– screening en gesprek met een VDAB-psycho-loog en een afgevaardigde van het Zeevissers-fonds – enkel geslaagden mogen doorstromen naar de veiligheidsopleiding;
– verplichte opleiding veiligheid voor de IBO (met evaluatie, indien aanwezig en geslaagd IBO okay, anders niet);
– facultatief: opleiding "netten breien" (3 weken);
– medisch onderzoek;
– start IBO met intensieve opvolging.
Het globale tewerkstellingsresultaat dient gesitu-eerd te worden in de volgende context:
– het betreft zeer specifieke arbeidsomstandighe-den voor cursisten die nagenoeg nog nooit op een schip zaten;
– de doelgroep bestaat uit laaggeschoolde jonge-ren met een complexe (re)integratieproblema-tiek;
– de werkgevers dienen gesensibiliseerd te wor-den om deze cursisten op een degelijke manier op te vangen en te begeleiden.
Bij alle partijen bestaat vandaag een consensus dat dit project het probleem van het tekort aan beman-ning op de Belgische visserijschepen in belangrij-ke mate heeft opgelost. Het reguliere "maritiem onderwijs" levert immers per jaar maar enkele afgestudeerden af die nog willen werken als visser. Het IBO-systeem vormt dus een noodzakelijke aanvulling.
Voor de VDAB is de kostprijs van dit project laag: hij bestaat uit de loonkosten van de VDAB-verant-woordelijken en begeleiders. Het project maakt nu deel uit van de reguliere VDAB-werking en vereist geen inzet van extra middelen. Het Zeevissers-fonds betaalt de volgende kosten:
– de voorafgaande veiligheidsopleiding en de werkkledij;
– de VDAB-facturatie aan de werkgever;
– een opleidingsvergoeding aan de cursist van 50 euro/dag;
– een peterschapsvergoeding tijdens de opleiding (500 euro/maand indien peter + 45 jaar en 250 euro/maand indien peter - 45 jaar);
– een vergoeding van 35 euro/dag aan de werkne-mer gedurende de eerste zes maanden tewerk-stelling.
het sectorconvenant, gesloten tussen de Vlaamse Regering en de sociale partners uit de sector, wer-den aldus gehaald.
