Vraag nr. 139 van 21 maart 2001
van mevrouw BRIGITTE GROUWELS
Union Minière Hoboken – Milieu en gezondheid Het oriënterend gezondheidsonderzoek dat op 20 november 2000 werd voorgesteld door het inter-universitair consortium (KU Leuven, U n i v e r s i t e i t Gent en Universiteit A n t w e r p e n ) , samen met de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek ( V I TO) en het Provinciaal Instituut voor Hygiëne ( P I H ) , toont duidelijk aan dat zowel bij jongeren als bij volwassenen gezondheidseffecten worden vastgesteld ten gevolge van milieuvervuiling. D e z e resultaten als geheel zijn een reden tot ongerust-h e i d , maar zijn niet eenduidig te interpreteren en vergen verdere opvolging.
Deelresultaten van het onderzoek bevestigen ech-ter ten overvloede een lang bekende problematiek, met name de vervuiling door zware metalen in Ho-b o k e n . Het gezondheidsonderzoek toont niet al-leen duidelijk aan dat er een verhoogde concentra-tie aan lood wordt gevonden in het bloed van de b e v o l k i n g, maar tevens dat bepaalde effectters significant zijn verhoogd. Met name parame-ters die de nierfunctie volgen, vertonen een signifi-cante stijging.
De historische vervuiling is reeds decennialang be-k e n d . De emissie duurt nog steeds voort en de nor-men worden geregeld overschreden, volgens me-tingen van de Vlaamse Milieumaatschappij ( V M M ) . De vervuiler is reeds lang geïdentificeerd : het betreft de non-ferro industrie en met name Union Minière in Hoboken. Het betrokken bedrijf diende een aanvraag voor een vergunning in om een bijkomende smelter van een andere locatie in België over te brengen naar Hoboken.
1. Vindt de minister het noodzakelijk om in deze situatie nog bijkomend onderzoek af te wachten vooraleer acties te ondernemen ?
2. Is het verantwoord dat in deze omstandigheden een bijkomende activiteit die een belasting van zware metalen met zich meebrengt, zou worden opgestart in een reeds zwaar vervuild gebied ? 3. Welke stappen onderneemt de minister om de
gezondheid van de plaatselijke bevolking niet verder schade toe te brengen ?
4. Is het opleggen van strikte voorwaarden bij de vergunning een voldoende waarborg, gezien de
historiek die het bedrijf heeft inzake de nale-ving van emissienormen ?
N.B Deze vraag werd eveneens gesteld aan me-vrouw Vera Dua, Vlaams minister van Leefmi-lieu en Landbouw.
Antwoord
Het dossier "gezondheid en milieu Hoboken", e n meer bepaald de vervuiling van de wijk Moretus-b u r g, is een typevoorMoretus-beeld van een historische mi-l i e u v e r v u i mi-l i n g, met name een bemi-langrijke ertsver-werkende industrie in combinatie met bewoning in de onmiddellijke omgeving van het bedrijf.
De bedrijvigheid van de lokale Union Minière-v e s-tiging dateert reeds van eind vorige eeuw en heeft geleid tot een ernstig milieuprobleem, met aanwijs-bare gezondheidsproblemen. Op basis van de r i s i c o-inschatting die over de jaren heen gebeurd is, hebben de respectieve beleidsverantwoordelijken er in de feiten voor gekozen om niet in te grijpen op het niveau van de urbanistische aspecten van de w i j k , maar zich wel toe te leggen op de sanering van het bedrijf. Terzelfder tijd werd geopteerd voor informatieverspreiding naar de lokale bevolking, alsook voor een bewakingsmodel waarbij halfjaar-lijks het loodgehalte in het bloed van de kinderen werd onderzocht.
Ondanks belangrijke saneringen, blijkt dat ook nu nog de blootstelling aan zware metalen leidt tot een overschrijden van de gezondheidsnormen. E e n aanzienlijk deel van deze blootstelling is thans het gevolg van de geaccumuleerde hoeveelheid lood-stof in de wijk zelf; met andere woorden : de wijk zelf is een secundaire bron van loodcontaminatie g e w o r d e n . De accumulatie per tijdseenheid is over de jaren heen sterk afgenomen, maar in absolute hoeveelheden is er nog steeds sprake van accumu-l a t i e. De recente haaccumu-lfjaaraccumu-lijkse onderzoeken van de kinderen van de wijk bevestigen het gezondheidsri-sico.
Net zoals in het verleden, valt de opvolging van de problematiek niet uitsluitend binnen mijn be-voegdheden en valt een belangrijk deel van de sa-nering onder de bevoegdheid van collega Ve r a Dua, bevoegd voor het leefmilieubeleid.
1. De analyse van de recente rapporten heeft ge-leid tot de vaststelling dat het niet nodig is om verder onderzoek af te wachten om verdere ac-ties te ondernemen op het niveau van de wijk en het bedrijf.
2. Elke bijkomende activiteit die een extra belas-ting van de omgeving en een extra blootstelling van de bevolking aan zware metalen zou mee-b r e n g e n , is vanuit een volksgezondheidsper-spectief krachtdadig en absoluut te verwerpen. Het bedrijf heeft, zoals de Vlaamse volksverte-genwoodiger terecht opmerkt, plannen om een bijkomende smeltoven te plaatsen. Dit dossier bevindt zich echter nog op het niveau van de p l a n n i n g. Indien het bedrijf een milieuvergun-ning wenst aan te vragen voor deze bijkomende a c t i v i t e i t , zal dat gebeuren volgens de geldende Vlarem-bepalingen, bij het provinciebestuur. Het is de bestendige deputatie van de provincie-raad van Antwerpen die in eerste aanleg be-voegd is in deze aangelegenheid en dienaan-gaande op basis van de adviezen van verschil-lende overheidsdiensten, waaronder de V l a a m s e G e z o n d h e i d s i n s p e c t i e, en van de bevolking een gemotiveerde beslissing zal moeten nemen. I n geval van beroep tegen deze beslissing door bij-voorbeeld het bedrijf, een adviserende over-heidsdienst of omwonenden, is het de V l a a m s e minister bevoegd voor Leefmilieu die de uitein-delijke beslissing zal dienen te nemen aangaan-de aangaan-de milieuvergunningsaanvraag.
3. Vanuit volksgezondheidsoverwegingen zijn bij-komende en versnelde brongerichte maatrege-l e n , onder meer ter hoogte van de fabriekster-r e i n e n , duidelijk nodig voofabriekster-r een gezondmaking van de situatie in Hoboken.
Indien we ervan uitgaan dat aan de bewoning als dusdanig niet wordt getornd, en vermits be-woning steeds een samenleven impliceert van alle leeftijdsgroepen met alle nodige voorzienin-g e n , is er ook een drinvoorzienin-gende interventie nodivoorzienin-g ter hoogte van de woonzone. Dit impliceert een grondige decontaminatie van de gronden en van de woningen, die bovendien hoogstwaarschijn-lijk in de toekomst zal moeten worden her-h a a l d . Ook her-het nemen van maatregelen naar een lokale school toe, is dan nodig. Ten slotte is een verdere intensieve informatieverstrekking aan de bewoners omtrent de individuele pre-ventiemaatregelen nodig, alsook een aangehou-den periodieke screening van de kinderen uit de
w i j k , om deze zo nodig vroegtijdig te kunnen doorsturen voor medische opvolging.
Zoals ik reeds zei, behoort deze problematiek niet louter tot mijn bevoegdheid en zijn de sa-neringsaspecten zelf vooral een bevoegdheid van de diensten van collega Vera Dua.
Binnenkort wordt er dienaangaande dan ook overleg opgestart, om mogelijkheden en hinder-nissen te verkennen.
4. Het is duidelijk dat het opleggen van strikte uit-batingsvoorwaarden geen sluitende waarborg biedt voor het afwenden van dit probleem. Naast de regelgeving, zijn ook regelopvolging en handhaving noodzakelijk. Op het niveau van het bedrijf dienen de saneringsinspanningen strikt te worden doorgevoerd. Een gedegen con-trole en toezicht vanwege de overheidsdiensten door de afdeling Milieu-inspectie van de admi-nistratie Milieu-, N a t u u r- , Land- en Wa t e r b e-heer en de Gezondheidsinspectie van de admi-nistratie Gezondheidszorg, zijn dan ook meer dan ooit noodzakelijk.
