HET KOLONIAAL WEEKBLAD ORGAAN DER VEREENIGING EN

■

Konkip»'

lol

No. 37, Donderdag 9 September 1920. 20»*« Jaargang.

^t ter raadpleging en lezing op de leestafels der Oost- en West-Indische Mailbooten der Kon. HoUandsche Lloyd en der voornaamste Sociëteiten, Hotels, Cafe's en Leesinrichtingen, zoowel hier te lande als in Oost- en West-Indië.

HET KOLONIAAL WEEKBLAD

^*«richt door Kolonel

^' ^' L. van Zuylen, 21 Maart 1900.

ORGAAN DER VEREENIGING

EN

JOOFDBESTUUR . .

^''•'CHTINQENDIENST

KANTOREN»

. . . . ) HEULSTRAAT 17, DEN HAXa

TELEFOON 4519.

MEDEDEELINQEN of INGEZONDEN STUKKEN

°«ten worden geadresseerd „aan de Redactie-Commissie", en fcsondui aan de Presidente: HEERENGRACHT 7, DEN HAAO.

WEST

,^et Koloniaal belans is een algemeen Nederlandf^ch belang".

ADMINISTRATIE VAN HET „KOLONIAAL WEEKBLAD- HEULSTRAAT 17, DEN HAAG, TEL. 4519.

Voor Administratie en Verandering van Woonplaats wende men zich tot den Administrateur: HEULSTRAAT 17, Tel. 4519.

Voor Advertentien tot de DRUKKERIJ TEN HAGEN, NOBELSTRAAT 20, Telefoon intercomm. 2793, beiden DEN HAAG.

H.M

yfe

'verancier van de Koningin.

N.V. NEDERLANDSCHE IJZERHANDEL Afd. ENTHOVEN

IJzerhandel, Gereedsehappsn, Complete Keuken- en Badkamer-inrichtingen, enz V! 4!^INGSTRAAT 18 - DEN HAAG - TELEFOON 791

¹⁶¹

Speciale Export-afdeeling voor Uitrustingen naar Oost- en West-lndië

SM:

Hofleverancier van H.M. de Koningin.

HÉEREn En KINDER

KLEEDINC CLow^mnwunc

KLEEDinC riAAR MAAT

j^^ÜD : Indologische Leergang van het Koloniaal

|) ''^ituut. — Leergangen Volksuniversiteit. —

^■^°Pagandatocht naar Vlissingen. — Persover-

«h-i' ~ Persoverzicht uit de Indische Bladen

^j Tijdschriften: Uit de Eur. Pers. Uit de Ind. Pers.

Q ' de Chin. Pers. Lit.-Overzicht. — Suriname. —

^fa^ao. _ Van Vreemde Koloniën en Verre Landen.

*iededeelingen.

''^dologische Leergang van het Koloniaal Instituut.

NoQ.'^'^^'^i^en is het programma voor den achtsten In- .V 'li^'^hen leergang der afdeeling Volkenkunde van 1% i,°ioniaal Instituut, welke zal worden gehouden Jate^ Sept.—11 Dec. 1920. De hoofdzakelijke inhoud 1 tlon^^'" f'ieronder volgen.

Jcc, ">" hef Koloniaal Instituut is een Indologische ''is ^ ''g ingericht ten dienste van hen, die eenige ken-

*f!f^)J''\schen op te doen omtrent Nederlandsch-Indië in

^l ij^ '^d met een toekomstige werkkring daar te lande jl g jjörband me den wensch om te worden opgeleid 'i>H(1^7^1e vakken van wétenschap, welke op Neder-

. hg'l^'^'Indië betrekking hebben.

|etsg,®. leergang kan bezocht worden door personen van hiilj^'lenden leeftijd en met uiteenloopende voorop- m_S, staande het ter beoordeeling van den, met de ]fi|k5, belasten, hoogleeraar-directeur der afdeeling

% j'ikunde of iemand in staat geacht kan worden Kti i^'^rgang te volgen. In de eerste plaats is gedacht

"is t'' 'bijbrengen van eenige kennis omtrent Neder- '^'i-Indië aan hen, die bestemd zijn om te worden

tewerkgesteld bij Indische, ondetnemingen van handel, landbouw en nijverheid, maar ook andere beiarigstel- lenden zullen den leergang kunnen volgen. Het is be- kend, dat hoe langer hoe meer de wenschelijkheid blijkt om eenigszins onderlegd omtrent plaatselijke toestan- den en verhoudingen een werkkring in de koloniën te aanvaarden. Van regeeringswege is er herhaaldelijk de nadruk op gelegd, dat de opleiding der assistenten op de ondernemingen van landbouw en nijverheid te wen- schen overlaat en dat een juiste wijze van optreden tegen do Oostersche werklieden noodig maakt het be- zitten van eenige kennis omtrent den aard en de zeden der arbeiders en omtrent de voorschriften der arbeids- rtPI ETTEN < ' Geeft bij vertrek uit - o( naar Indië Vl-I-Cl IE.1^ .. ^^ ^^^ IEDERE VERANDERING VAN WOONPLAATS in indië en Nederland KENNIS aan ; Administr. ,,Koloniaal Weekblad", Heulstraat 17, Haag wetgeving en van het arbeidscontract. Vooral in den tegenwoordigen tijd, nu bij Inlanders en Vreemde Oos- terlingen het gevoel van eigenwaarde hoe langer hoe meer ontwaakt, is het meer dan ooit wenschelijk, dat eene oordeelkundige aanraking tusschen Westerling en Oosterling plaats vindt. In het algenieen kan worden gezegd, dat het thans voor ieder, die een kolonialen werkkring bekleedt, noodzakelijk is zoo goed mogelijk bekend te wezen met land en volk, en met de bestuurs- voorschriften van de kolonie, waarin men werkzaam is.

Het is dan ook een verblijdend verschijnsel, dat de instelling van den leergang groote instemming heeft ge- vonden bij vele besturen der voornaamste handels- en cultujirondernemingen, diè van de gezindheid hebben doen blijken om, voor een werkkring in Indië bestem- de, jongelieden den Indologischen leergang te doen vol-

pg.J. Wilbrink

peeren- en 2>ames-){leerrriakers.

bontwerkers.

's~Qravenhage

2)aendetssfraat 8. Iel. \^. 6882

Xid der J^.V. Vereenigde /lederl.Jdeermakerijeri-

Sngelsche S f off en

187

Piano's, Orgels, Vleusels, Aute-piano's.

PIANO'S

in huur f 6.— per maand, desgewenscht in huurkoop, bij L. C. JACOBI, vh. Chef Firma J. F. CÜYPERS, Reventesselaan 123, bij Reg.pl.

M

cftPPARAIJA Tel. H. 1463, 's-GRAVENHAGE. öUCKADAwa.

STEMMEN - VERHUREN - REPAREEREN

NOUVEAUTÉS:

CHAPEAUX:

des derniers modèles de Paris pour Automne Notre collection superbe et variée attend impatiemment votre visite.

Les toutes dernières creations lancées 5i Paris sont exposées dans notre rayon de chapeaux

amjfd^

Den Haaé Spuistraat 8

Venduhuis 35HOFSTAD ⁹⁹

HUGO DE GROOTSTRAAT 7

Dir. G. TER HEIDE

TEL. HAAG 1623

ONDERNEMERS VAN PUBLIEKE VEILIN6£N TAXATEURS

N.V. TOT EXPLOITATIE VAN BEfflEÜBILEERDE WONINGEN

vraagt GeaieRbüeerde Huizrara, heele of gedeelten van la^oedels

te koop tegen hooge pr^en. — Brieven onder No. 2i5 Bureau v. d. BI.

Het Koloniaal Weekblad. 9 September 1920, 1*°^

—^ '^

Q^^ rn.Br^or r\n AH ^An^T^^An ^(WE:3TI

iOE:r\ riEEr^EnQRACMT rxoninQ^rLQn

• LADIES AHD QEnTLE/nE.n'3 TAIIQR

5TE,E,D5 VOORM/V~1DE:n MET FUnSTE, EH ALLERHIEUV^TE VOOR DAAAE5 EH HEEREnKLEEDinO.

lALEEDine riAAn

/-WXT

BinnEn 2 x 2^

UUR GEREED

Wasch', Glans- en Strijkinrichting „Fortuna"

Mej. V. d. NEUT — HOEFKADE 59

Wasschen en Stoomen van Gordijnen, Spreien en Dekens.

OVERHEMDEN .... f 0.40 FRONTS f 0.18 VESTEN f 0.60 BOORDEN f 0.15 HALFHEMDEN .... f 0.25 MANCHETTEN p. p. f 0.20

BLOUSES vanaf f 0.50.

Voor geheele wasschen speciaal tarief.

De goederen worden afgehaald te Den Haag, Scheveningen, Rijswijk en Voorburg. i?

N.V. WiENER & VAN WÏTSEN

Gevestigd 1851

Jndische Uitrusiingen

13!

ROTTERDAM

35 Schiedamsche Singel

DEN HAAG 94 Noordeinde

BiHHMIiliSailill «KÏMlIiilllHIllllMÏSIiBr

E:, VAM E:iViooE^M

In- en Verkoop van

nitsluitend eerste soort nieuwe en tweede hands MEUBELEN, PIANO's, BRANDKASTEN,

KANTOORMEUBELEN, enz.

Schiekade 207 - ROTTERDAM

(naast Astoria Bioscope)

Telef. 10134

63

Th. A. A. SIMONIS,

iilËillSliid 34, sirar k Frinsesifaat.

TELEFOON 2535. DEN HAAG,

Sp Boialiteit in B

Gr eote

k e ra z e vanaf !iet »esi i.<0£ hak eenvoudigste.

Magaz^n gesloten van half een tot twee uur.

MAISON VAN HAL }

Hofleverancier van H.M. de Koningiin 103 i

Reigerstr. 14 BREDA Telefoon 442 l

Heerenkleeding Danfieskleeding

Indische Uitrustingen Uniform kleed ing

Lrid N.Vo Vereeni^de Nederl. Kleermakerijen.

gen. Van de zijde der genoemde ondernemingen is het een groot voordeel genoemd, dat een jongmensch, in Nederland voor zijn Indischen werkkring voorbereid, naar Nederlandsch-Indië vertrekt, zoodat hij daar, eenigszins met land en volk vertrouwd, aankomt en later gemakkelijk op den verkregen grondslag kan voortbouwen. De voor het volgen van den driemaan- delijkschen leergang bestede tijd en de finanoiëele steun, die sommige jongelieden daarvoor wellicht noodig zul- len hebben, zouden in Indië ruimschoots rentegevend blijken ta zijn, omdat een grondslag zou zijn gelegd voor een goede aanraking met Inlanders en Vreemde Oosterlingen.

Zij beseffen verder, dat de Indische bestuursambtena- ren, Avier medewerking met de Europeesche onderne- mers zoo nuttig is voor de ontwikkeling van Indië's hulpbronnen, terecht kunnen verwachten, dat die on- dernemers voortaan alleen zullen laten uitkomen be- hoorlijk voorbereide jongelieden, zoodat misverstanden en botsingen met hun vaak treurige gevolgen zooveel mogelijk worden voorkomen.

De Indologische leergang wordt tweemaal 's jaars, vüorloopig in het gebouw Keizersgracht 690 te Amster- dam, gehouden, zoowel van midden Maart tot midden Juni als van midden Sep_j;ember tot midden December.

Voor de zeven, tot nu toe gehouden, Indologische leergangen waren er 426 ingeschrevenen (o. w. 42 da- nies), van wie 285 voor den geheelen leergang. Boven- dien voor één of meer vakken 141 ingeschrevenen, in dier voege, dat de lessen in Volkenkunde van den In- dischen Archipel zijn gevolgd door 382, in Maleisch door 382, in Tropische Gezondheidsleer door 300, in Koloniaal-maatschappelijke toestanden door 29*7, in Koloniale Voortbrengselen door 295, in Aardrijkskunde van Ned.-Indië door 291 en in Staatsinstellingen door 288 leerlingen.

Van de 426 ingeschrevenen waren bestemd voor een werkkring bij ondernemingen van landbouw, handel en bankwezen in Ned.-Indië 210; artsen 80; officieren 65;

van verschillende beroepen 71.

Blijkens den rooster wordt dagelijks gedurende twee lesuren onderricht gegeven, terwijl tevens de nadruk wordt gelegd op eigen studie onder leiding van het onderwijzend personeel en op het bezoeken van musea en koloniale instellingen. /

Aan het einde van eiken leergang wordt aan de daar- voor in aanmerking komende leerlingen door den hoog- leeraar-directeur "der Afdeeling Volkenkunde een ge- tuigschrift uitgereikt, ten bewijze d tazij den leergang met voldoenden of wel met goeden of zeer goeden uit- slag hebben gevolgd.

liet onderwijs omvat de navolgende leervakken, waar- in dus per driemaandelijkschen leergang ongeveer 26 voordrachten per leervak worden gegeven :

1. Inleiding tot de Volkenkunde van den Indischen Archipel.

2. Inleiding tot de Aardrijkskunde van Nederlandsch- Indië.

3. Eenige kennis van het Maleisch.

4. Eenige kennis van koloniaal-maatschappelijke toestanden.

5. Inleiding tot de Staatsinstellingen van Neder- landscb.-Indië.

Bovendien worden per driemaandelijkschen leergang voordrachten gehouden over elk der volgende onder- werpen :

a. Tropische gezondheidsleer;

b. Koloniale Voortbrengselen;

c. Zoonoodig voordrachten over andere koloniale onderwerpen.

Er zal gelegenheid bestaan voor het volgen van de voordrachten over enkele der genoemde onderwerpen, doch slechts het met voldoenden of goeden uitslag vol- gen van den volledigen leergang kan aanleiding zijn tot het verkrijgen van het hoogergenoemde getuig- schrift'.

De achtste leergang wordt geopend op Maandag 13 September 1920.

Men kan zich voor den leergang laten inschrijven ten kantore van de Afdeeling Volkenkunde van het Ko- loniaal Instituut, Keizersgracht 690 te Amsterdam, tegen storting van / 25.—. Voor het volgen van afzon- derlijke leervakken wordt / 5.— per leervak gestort.

Leergangen Volksuniversiteit.

ïn de lijst der leergangen van de Volksuniversiteit voor het aanstaande winterseizoen te 's-Gravenhage, troffen ons de volgende belangrijke onderwerpen met betrekking tot Nederlandscli-Indië:

1J& vo'Ornaam.ste vollien van Summtra en We'stl.

PENNOCK-COMPANY

Huygensstraat 27 Te!. H 6300 ■ Tel.-Adr.: „Highspeed"

DE:]V HAAO

BANöOENCi

van AUTOIiOBIEL- en

1»

tsfJ eilanden, M. Joustra, archivaris van het Batafe Instituut te Leiden.

Inleiding, algemeen overzicht dier volken; \ aantal,, woonplaats, grooite verschillen in besc' vingstoestandein. De Atjehers. — De Niasseis- ^^

De Bataks. — De Minangkabauers. ^ De i'^'^

Sumatraansche volken. , , Dinsdag 8 uur, elke week. Aanvang 5 Oot""'' 10 lessen.

De heieehenis van het Christendoim vow de f ^.

mistisehe stam'men, Dr. J. W. Gunning, Zenc'i-'''' director te Oegstgeest.

1. Animisme. 2. Invloed van het aniip'' op gezin, maatsohappij en staat. —■ 3—8. Pog'if' ,,, tot Evangelisatie: a. Compagniestijd, b. N. Gm'^f.!

o_. Minahassa, d. Midden Celebes. '— 9—10. Cö»cJ^

si es: a, maatschappelijke en politieke gevolgen ,*^^

Evangelisatie, b. algemeene geestelijke en spec^"' godsdienstige gevolgen der Evangelisatie. , ,,

Zatermiddag 3 uur, elke week. Aanvang 9 Octo» ' 10 lessen.

Petrol: crum, G. W. A. van Bergen, chef va»

Je'

inwendigen dienst bij de Bataafsche Petroleum 5^''' te 's-Gravenhage.

1. Geschiedenis. Mijnrechten. Maatschappij^'), Opsporing. 2. Exploitatie (het boren, het pomp^*

—• 3. Transpoi-t van ruwe olie. Verwerking* van i^L, olie tot producten. —. Onderzoekingsmethodeiii. '^ j, pakking. Verscheping. Verkoop. — 5. Bijprocluct^^j Het aanwenden van petroleumproducten. Algem^^

statistische gegevens. .,j, Dondexdag 8 uur, elke week. Aanvang 13 Ja^^\*,i 5 lessen. Toegelicht met lichtbeelden en prepai'S'S^f

]3ezé leergang wordt gehouden in het gebou* i(, Bataafsche Petroleum Mij., Carel van Byl^»

laan 30.

De Inlamdsehs beioeging in Indië, J. E. ^to*

ond-hoofdredaoteur van de ,,Locomotief" te 'S'"

venhage.

1. Inleiding. —■ 2. Boedi Oetomo. —• 3. •-'- ,^j.

Islani. —. 4. Indische Partij. —■ 5. Onderlinge ■* ^, houding. — 6. De houding der Eegeering. —^ '• L.

rakter. — 8. Ontwikkeling der beweging. —^ 9. ^ treden en invloed. —' 10; Vooruitzichten.

Maandag 8 uur, elke week. Aanvang 10 Jai^

10 lessen.

Sarek»'

luaf' de»'

06-

De ^alen, waar de leergangen gegeven wol' zullen nader worden bekend g-eniaakt.

De leergangen vangen aan precies op het ^^\l- geven uur; de deuren worden gesloten zoodra d^

ders hun^ lessen hebben aangevangen. -u, Wijziging van den treinenloop kan oorzaak ^^y dat het aanvangsuur van enkele leergangen events J iets moet worden vervroegd; den deelrremers '^'^

dan daarvan tijdig bericht gezonden. , ^i\e Het lesgeld voor ieder leergangnummer is vooï 'ü, afdeeliirgen gelijk. Er zijn drie tarieven van l^^^"

Ie klasse / 5.—

2e klasse ,, 3.50

3e klasse ,, 2.—■ u J OOI''leergangen va\n zes lessen of minder lafff'"''' helft van dit tarief berekend. --^t

^ Ieder deelnemer kiest zelf, naar gelang van ^W^t finanoiëele draagkracht, de klasse, waarin hij ^^|jjj te behooren. Aangezien de kosten der leergangei^ ^j^f lange na niet gedekt worden door de opbrengst |,t, lesgelden, wordt iedere hoorder beleefd verzo^j.{, nauwgezet te overwegen in'welke klasse hij bef^^i^t Deze ^ regeling deT tarieven is uitsluitend gein^'^j, ten eiiide allen, die voorlichting zoeken, tot het gen der lessen in staat te stellen. igs-

Personen beneden 18 jaren worden niet tot o^

sen toegelaten. \if Leden van arbeiders-vakvereenigingen, aang'^'jjji ten bij de Volljsuniversiteit, betalen na vertooo j^j, hun bewijs van lidmaatschap, een verminderd geld.

Toegangskaarten worden afg-egeven na io'^' yxW der statistiekkaart.

De toegangskaarten ;«ijn strikt persoonlijk eD ^gii ten telkens bij den ingang van het leslokaal *

xö' o«'

Cf

_'/

Reisbureau LINDEMAN

utrecht 's-GRAVENHAGE Arnhe»»

GEZELSCHAPSREIZEN a

Passages Spoorwegbiljettefl A

tember 1920, W. 37. Het Koloniaal Weekblad.

's-Gravenh. Muziekschool

„DE TOONKUNST"

^Hns IVlauritsplein 2t Tel, S. 477

Spreekuren dagelijks van 10—1 en 2—6 uur.

Directeur: JAMES ZWART.

Behalve volledig onderricht aan Dilettanlen en Eerstbeginnenden, ook gelegenheid tot Vakstudie.

DAQELIJKS KUNNEN AANiVIELDINGEN GESCHIEDEN.

Klavier Orgel Solozang, Viool, Alt, Cello, Compositie, Dirigeerkunst: 1 uur per week ƒ 80 —; 2 uren per per week ƒ 150— per jaar. Samenspel f 40.— ; Harmonie en Contrapunt ƒ50.— ; Muziekgeschiedenis ƒ25.—;

Voordrachtskunst en Declamatie ƒ 50.— ; Meth. Spreken ƒ 50.—; Fransch, Duitsch en Italiaansch ƒ 50.— p. j.

Orkestklasse 1 maal p. w. 2 uren, voor leerlingen der school / 10.— ; leerlingen buiten de school ƒ 15.—p.j.

Het onderricht wordt uitsluitend door eerste, gediplomeerde krachten onderwezen; de leerlingen worden individueel behandeld ; het geheel staat onder voortdurend toezicht van den Directeur, die alle verantwoordelijk- heid voor de te geven lessen draagt, waardoor steeds de beste resultaten worden bereikt. 222 !__ VRAAGT PROSPECTUS!!!

nniMMMlIllllIBMlIllilllir" " ■" mmwLm<mmiamÊÊaÊm^^mammtÊami^^mÊÊÊiaÊÊÊÊia^^mmÊm f*oond. Sleclits door den eigenaar geteekende kaar-

7 zijn geldig. In geval van ongeooïloof d gebruik S^r kaart wordt deze ongeldig verklaard, zonder v' eenige restitutie van betaalde gelden plaats r'lt. De kouder kan bovendien voor korteren o±

^"^eren tijd van het reclit tot liet verkregen van

^|angskaarten worden uitgesloten,

i.^oegangskaarten zijn vanaf 15 September to ver- pgeii uitsluitend aan bet Secretariaat: Hooge

>Uwstraat 4a (geopend van 's morgens 9.dl) tot f ^0 uur en 's namiddags van 2 tot 4.30 uur. Zater-

*8' alleen van 9.30 tot 12.30 uur).

•^""opagandatocht naar Vlissingen

'P18 en 19 Augustus il. door Douairière W. C. CliHord Kocq van Breugei en de Heer L. Visser

uit Breda.

^}.f de tochten naar Tilburg, 's-Hertogenbosch 5, fergeu op Zoom hebben wij gemeend ook Zeeland r* aet doel en streven van de Ver. Oost en V\ est

^^^ bekend te moeten maken. Te dien einde hielden

^.j; "Jciiena te moeien luaivcai. J-C lü-^ii. ^^^^^ „»„..--- J ^'oorstellingen (twee matinees en twee soirees) 11 lil ^ellamy-bioscop'ptheater, met de Indische kunst

Y"^» van het Koloniaal Instituut en de door de fc^- ..Nederland in den Vreemde" gracieuselijk voor fil "ioel afa-estane 4 series barer mooie Indische pjieeds het proefdraaien, voor de Vlissingsche

«/'■aiit als repetitie-matinee aangegeven, was een j''ces. Tegen zeer laag entree werd den schoolkm- Jj^'i deze matinee aangeboden, die daarvan m ruim©

Ij!"* Biet hun geleiders gebruik maakten. Het woe- lifi jeugdige publiek zat als muisjes zoo stal te

.«tp,,„..„ ._„„,]„ „.;4l„„„i,^n. rlia rl A hpPT VlSSOr

u

^teren -^u naar de uitlegging, die de heer Visser ,,j, *"a de beelden op het doek. Spreker, die jaren-

\*^ aan het onderivijs in Indië verbonden is ge- V^. deed dit op keurige, zeer duidelijke wijze, kr^'toond werden: een reis langs den T.jiliwong, V„^^ia, Soerabava, Djocjacarta, het Batiklcen, het

^ '^^ der Inlandscho vrouwen, verschillende cnltu- 4' ^Is Paddi, Eubber, Koffie, enz. Mahomedaan- C gebruiken, de Viering van den Gerebeg Moeloed C ^^®B schitterenden optocht der Edelen en ont- K^^^ bij den Soesoehoenam van Djoodjocarta, de t>6n ^g^. ge,i.ii^^pies en meerdere andere interessante 4e!??• Dit alles trok ook in Vlissingen weder onver-

«a, 7belangstelling. Vooral de matinee (op 19 Aug.) C ^^'^^ geheele garnizoen van Land- en Zeemacht If.^ overeengekomen laag entree, deed prettig aan.

4,pas mij een genot, om aan al die jonge landsver- C^r*^ en hunne vrouwen en meisjes m mijn voor- 5117^1 er op te wijzen, van hoe groot belang het voor

° ^Nederlanders is, om meer deze kennis te verga-

*«H «ik'', omtrent all( l -^i.iciiL, cx.-^a, wat daarginds in dat groote H^^'denrijk aan den anderen kant van den oceaan, L'.'iroot-N'ederland" gebeurt en welke rijke pro- to^H uit die kolonies betrokken worden. Maar al Y.^<*ri .V'i'ng is tot heden de belangstelling hier te lande ' de Groote Oost; onbegrijpelijk van een volk, iieil'^eeds eeuwen lang de tweede koloniale mogend- Vi iB. Europa is. Hoe grootsch dit tropenland is, 'ttiv ,°'P uitstekende wijze op het doek gedemon-

to ^'

ÖigbetTi

)io„?. er op gewezen te hebben, hoe wenschelijk en 'y'^ liet is om den band tusschen Nederland en.

k -ladië hechter te maken, o.a. door het uitzen- ' ^'aa bekwame werkers in alle branches: technici, 'cto l^'ea, widerwijskrachten, ingenieurs,^ archeologen ,, /enters, enz., enz., ten einde den rijken bodem, fiM ■'fatten van mineralen en plantaardigen aard te te rr-iiien en met westersche krachten het oaitwaken- 'ten 11 en meu vvesLcioouD ixiu.^^^^^^^ --^^^ -^^

«HtKr'en te helpen en te steunen m zijn drang naar

% Wöoiinff en ontvoogding. Ik wekte de aanwezigen lin'/Bi, indien zij in de gelegenheid kwamen om 1^ toekomstige levenstaak in de koloniën te kun- C,^lilden, zij die gelegenheid met moesten laten V"'JSaan, maar goedsmoeds trekken naar dat land taf'Schitterenden zonneschijn en prachtige natuur- Wielen, die zij straks op het doek aan zich voorbi]

•^1 zien trekken, door onzen bekwamen secreta-

N. LOFB = DEN HAAG 1

NOOK DEINDE 109-111

•^UEDSMG EN

MEUBiLEERlNG

^^-- OP TERIWIJNBETALING

ris, den heer Visser, met een verklarend woord ver- duidelijkt. Het mocht mij gelukken aan het eind mijner toespraak het enthonsiasme bij mijn toehoor- ders op te wekken, want op geestdriftige wijze werd een driewerf hoera op onze hooge Landsvro^uwe aan- geheven en ook op mijn verzoek met mij staande het Wilhelmus gezongen." Ook aan het begin der eerste soiree liet ik een inleidend wQord hooren en de goed- bezette zaal werd met enthousiasme bezield en uitte deze gevoelens op echt vaderlandsche wijze, evenals de militairen den middag te voren.

Door het stormweer en den stroomenden regen lie- ten velen zich weerhouden om op de 2de soiree te Icomen, erg jammer, daar deze een vervolg, van de vorige was. Jammer voor den heer Visser, _ onzen wakkeren medewerker, jammer voor de Vereenigmgs- kas, die hierdoor een deficit opleverde.

Gelukkig hebben wij wel eens andere, meer gun- stige ervaringen opgedaan, daarom zullen wiJ ons niet laten ontmoedigen, doch hopen ook op beter financieel succes een volgenden keer.

Douair. W. C. CLIlTOllD VAN BEEÜGEL—ROELOÏS, Presidente dor Af deeling Breda.

Persoverzicht.

In ,,Het Vaderland" van 1 dezer lezen wij om- trent

Een Europeesche militie in de gewesten buiten Java.

Men is besloten, ook in de buitengewesten de Euro- peesche militie in te voeren. Tal van streken zijn geheel van troepen ontbloot en op een totale troepen- sterkte buiten die van o.a. lO.OOO, maU is een ver- sterking met 4500 man niet onbelangrijk, te achten.

Die versterking zal na 13 jaren vermoedelijk zijn te bereiken, waarbij werd uitgegaan van een jaarlijk- sche toeneming met 4| pCt. der Europeesche bevol- king in de buitengewesten. Na bedoelde 13 jaren zal elk jaar een geoefende klasse naar den landstorm overgaan.

Kan men dus in het algemeen de instelling eener Europeesche militie voor de buitengewesten als een landsbelang beschouwen, vooral met het oog op het bewaren van orde en rust, voor Sumatra heeft zij de meeste beteekenis. Niet minder dan 2800 man van de geheele sterkte vullen dat eiland en omliggende eilanden.

Voor Sumatra's Oostkust zal zelfs een deel der mi- litie tot strijder-wielrijders worden afgericht, naast de militie-infanterie-afdeelingen (met marechaussee- karabijn en dito klewang) en mitrailleurs. De bijzon- dere positie die Poeloe Web en Amboina voor de ver- dediging van Indië innemen, zullen maken, dat voor die eilanden ook gerekend is op dvJ opleiding van artilleristen.

Van zelf dat het gering aantal Europeanen m me- nig deel van den Archipel voor eerste oefening met zonder bezwaren is.

Men ziet zich dan ook genoodzaakt voor die oefe- ning de menschen elders samen te trekken.

Gemeld vinden we voor plaats van oefening: Me- dan voor Atjeh en Sumatra's Oostkust; Fort da Koek voor Tapanoeli en Sumatra's Westkust; Buitenzorg voor de Lampo-ngs, Billiton en West-Borneo; Am- boina voor Amboina, Ternate en Nieuw_-Guinee;

Malang voor Timor, Bali en Lombok en Z. en O.

Borneo. Ten slotte Makassar en Celebes enOnder- hoorigheden, en Menado voor Menado. Overigens is voor Benkoelen, Palembang, Djambi, Riouw, Banka ter zake nog geen beslissing genomen. ■ _^

Nog zij vermeld, dat de gewone bemoeiingen met de Europeesche militie opgedragen zullen worden aan de gewestelijke en plaatselijke commandanten en an- ders aan de commandanten der divisies gewapende politie, alsmede aan de aanwezige officieren Van ge- zondheid. Het streven is geweest de militie zoo goed- k'oop mogelijk te houden, waarmede de nog restee- rende schutterijen te Padang en Makassar zullen

173

COMPLETE MEUBILEERING BEHANGERIJ

Centraal JVieutoelma^aaBijn

= „OUIMOORO" =

Reinkenstraat 25 DEN HAAG Tel. H. 2624 53

STOFFEERDERÏJ MEUBELMAKERIJ

MAISON VAN DOOREMAALEN

MAURITSKADE 75 DEN HAAG TEL. 7147 Elegante DAMES- en HEERENKLEEDING NAAR MAAT,

met en zonder bijlevering van Stof.

He4 Colberi-Costuum van Engelsche stof en zeer goed passend, leveren wij direct uit den voorraad a f 60.—.

₈₇

Wij sluiten hoogst voordeelige Abonnementen

CHIRURGISCHE INSTRUi^ENTENFABRIEK i

iVlARTïI^ LOTH ^^o

Westerstraat 14 UTRECHT (Holland) SPECIALITEIT Complete Installatie van Operatie-, Sterilisatie- en Verbandkamers, Instrumenten- kisten voor schepen, Plantages en Mijnen

Export 0. en W. Indië, Z.-Afrika ■ Catalog, op aanvraag

Firma H. RAHR, ütrecht

ACHTER 8T. PIETER 4 - TELEFOON 443

OPGERICHT 1835. ₂₀₁

Piano- en Mnziekhandel.

VOORHANDEN EEN GROOTE KEUZE:

Romans, Jongens- en Meisjesboeken, Prentenboeken. 176 t Kantoor-t SohooK. Schrijf- en Teekenbehoeiten.

Spoedige levering van alle Studieboeken. Tijdschriften en Modeplaten.

I Leesbibliotheek in 4 talen. Advertentie-Bureau.

» BUl^N- ttIN KAN IL

|E.

VAM ANDEL ^

BOEK- EN KANTOORBOEKHANDEL ^ We!marstraat 16a b. ><. Suezkade | elefoon 3313 - DEN HAAG g

OLlPIt THEIilEII.

Prins Hendrikplein 3 ^ Tel. H. 9521

HOOFDNUMMERS.

Programma van 10—16 September.

Opoffering.

Dramatische Levensschets in 5 Acten met WILLIAM RUSSELL in de hoofdrol.

Neef Jonathan.

Een zeldzaam aardige Comedte in 2 Acten.

ZONDAGMIDDAG MATINEE.

Dinsdag niet-rookavond

Plaatsbespreken per Telefoon 9521.

van 11—4 uur.

idverteeren doet veikoopin,

Het Koloniaal Weekblad

Brood en Beschuitfabriek

WALOOgPSTRAAT 16—22 's-^AVENHAGE TBLEF. 1163

a

beveelt zich bij Uwe Seden aan.

C3

Behalve GOED BROOD wordt U een dividend van 5 Q/o gewaarborgd.

aaiaeitiaiaig^^

Electro-techn. en Mechanisch Bureau

„HOLLAND"

ANNAStRAAT 17 - DEN HAAG - TEL. H. 4738

2 X bellen.

Clectriciteif op e/l^ gebied

Qroofe keuze Eledrische Örnamenien, enz.

61 $aden, <^eyserê, Waschfafels.

W

INDISCHE

UITRUSTINGEN

VOORDEELI65T ADRE5:

AU

A.DEVRIE5& ZONEN

AMSTERDAM ROTTERDAM DEN HAAG

UTRECHT

worden geheven, zoodra de inliiving liecft jdaats ge- ronden. Die te Amboina, Saparoea, Ternate en Me- nado, grootendeels bestaande uit Inlandscbe burgers, blijven voorloopig bestaan.

De opkomst voor eerste oefening zal plaats hebben in Maart 1922 voor 8|'maand. ■ .

* * *

De ,,i\'ieuwe Courant" meldt over de Spoorwegaanleg op Sumatra.

Uitgebreide plannen bestaan er op dit gebied.

Ruim 2700 K.M. nieuwe lijnen vinden we in de Mcdedeelingen (1) opgesomd.

Daaronder: een lijn van Sibolga naar Padangsidem- poean en verlenging daarvan naar'Penjaboengan en verbinding met den Deli-spoorweg en met Pakan- baroe. De lijn Sibolga—Padangsidempoean is reeds in aanleg.

Bovenbedoelde verbinding met den Deli-spocrweg wordt thans gedacht langs den zeer grooten omweg oyerKota Pinang. De onmogelijkheid om de ver- binding van de Oost- met de Westkust via het Toba- meer te bewerkstelligen, moet thans vast staan.

ïlet heet, dat de. terreinmoeilijkheden aan het To- bameer de lijn enorm kostbaar zouden maken. Doch ook zal het nieuwe verbindingstraject, voor zoover

■ons bekend, door streken voeren, welke vele buiten-

gewone werken voor den spoorw;egaanleg ztiUen ver- eischen.

^ Zoo in Zuid-Assahan wegens de talrijke bovcn- rivieren, die overbrugd zullen moeten worden; de lage en drassige terreinen in het te doorsnijden bin- nenland van de landschappen Bilea en Kota Pinang.

Terwijl de bovenstreken van dit laatste landschap als 't ware éért heuvelland zijn.

Dit heuvelland schijnt men te willen omgaan. Yan Kota Pinang, de residentie eertijds van den lang di Pertoean, toch is de spoorweg Zuidwaarts gedacht naar Easau. Zoodat men reeds daar Padang Lawas zal binnendringen om, denken we, den loop van de Baroewen opwaarts volgende, de lijn door te trekken via Grocnoeng Toea naar Padangsidempoean.

Het traject Kota Pinang—Easau, een afstand van 5 a 6 uur gaans, zal deels door uitgestrekte wouden, deels door woestijnen met alangs leiden.

Het zou voor deze streken een uitkomst zijn, wan- neer een spoorweg dat binnenland kwam openen. We weten niet veel meer van het landschap Kota Pinang dan uit het reisverhaal van controleur Larive, da- teerende van 1872. Zou het er thans beter zijn gesteld en de sympathieke bovenlandsche bevolking de meer- dere belangstelling van het Gouvernement genieten, waarom zij in haar nooden en angsten voor vijandige naburen voor bijna een halve eeuw zoo dringend vroeg ?

* *

*

Commandant Umbgrove.

De nieuwe commandant der zeemacht, schout bij nacht W. J. G. Umbgrove, heeft bij de aanvaarding van^ het bevel over de Zeemacht in Nederlandsch- Indië een dagorder uitgegeven, waaraan het volgende is ontleend :

,,Het is U allen bekend, dat de Marine in een hoogst droevigen staat verkeert.

Buitengewoon groote moeilijkheden gedurende de mobilisatiejaren met den aanbouw ondervonden, op- varen van het te geringe materieel waaraan niet was te ontkomen, omdat de neutraliteit gehandhaafd moest worden, overgroote inspanning van het perso- neel, gebrek aan waardeering voor de buitengewone plichtsbetrachting en toewijding van dat pei-soneel, dat alles heeft — het kon wel anders — aanleiding ge- geven tot een hevige reactie, die de oorzaak is ge- worden van een groot verloop.

Toen maatregelen tot herstel, zoowel op materieel a^s^pewoneelsgebied, zich langer lieten wachten dan 1) Mededeelingen omtrent enkele onderwerpen van algemeen belang (Afgesloten 1 Jan. 1920), Landsdruk- kerij. Weltevreden 1920.

N.V. ZUIDHOLL MANEGE

(voorh. Manege Washington) Theresiastr. 145 ing. J. Camphuysstr., Den Haag, Tel. H. 5306 Moderne Rijlessen. - Paarden per uur en per maand.

Handel in Paarden. - Luxe Stands en Boxes.

Tonnéaux beschikbaar.

gewenscht was en verwacht werd, openbaarde l-\

een groote moedeloosheid en werd de uittrede \ het personeel onrustbarend; het gebrek aan

^^'®|J:,

krachten in de burgermaatschappij en de steeds ^ gende loonstandaard maakten het uittreden geo*' Het kan op dezen voet niet doorgaan; het S^ g aan officieren is reeds zoo buitengewoon nijpendj maatregeleii beraamd om totjbetere toestanden te men niet uitgevoerd konden worden.

(Dit alles is U in hoofdtrekken bekend. ,;

De reden waarom ik U dit droevig beeld nog' ^j^^j voorhoud is, dat ik de overtuiging heb, dat wij oV ^ laagste punt zijn aangekomen, mits dat Gij aj^ 'f levende deel der Zeemacht op Uwen post blijf*

verdere afbrokkeling voorkomt. . , De gronden, waarop deze mijne vaste overtuig"' berust, zijn: .

De minister van Marine heeft mij voor mijn ^ jj trek de meest stellige verzekering gegeven, ^'^ .^^

regeering er niet aan denkt de marine te liquide"',) en dat zij verder afbreken van de Marine met '^^"'^L.

zal tegengaan. De moeilijke financieele onista»'J, heden, waarin de regeering verkeert, de iio° ift stand, waarin de Marine zich bevindt, make» j noodzakelijk met een niet te groot maar afgei'^-j plan te beginnen, dat een degelijke grondslag z^l i"' voor verderen uitbouw. ^

Verder kan ik verklaren, dat de komende M^i ■

1 -. 1 ^ ' ... l,o«l'

zal worden opgebouwd op een militair juiste t?'*^!

De in Nederland'reeds aan het werk getogen ƒY(t

^ . .^„^^ .^^^ ., ^^^^ ^—Q..^ lit'

commissie zal op korten termijn werken, onida'-^^, geen verschil van meening is omtrent het thans

DJO^

lijke en noodige. . u Vei*schillende verbeteringen den laatsten tijd i^u levensomstandigheden van het personeel aangebra^-j wijzen op de ernstige aandacht aan dit punt g'"^.

en maken een uittreding om deze reden niet i"

noodzakelijk. - , j,, __Een land als Nederland, met zijn groot eilai"..|j{

rijk in deze gewesten, kan niet buiten een behooi'W zeemacht. De regeering is hier^'an doordrongen de publieke opinie in Indië meer dan in Hollanfj^^j, kent de noodzakelijkheid, terwijl er in Ilolland..'^^,,, teekenen zijn, die op eene kentering ten goedo "v^'^lf^

Maar alle pogingen zijn gedoemd om te mislul"^'*^!

wanneer — en dit geldt in de eerste plaats de eieren, waarvan men mag verwachten, dat zij oP ,j;

post zouden blijven en die helaas het hardst ^fl'\^!|;Ü geloopen — er geen paal en perk wordt gesteld K het verloop. 'Blijft dit zoo doorgaan, dan zijn wi] ".j, die liquideeren en zal de ondergang te wijten ^ij??,'-!,!;

kleinmoedigheid, gebrek aan liefde en toe\viJ'||i, van het personeel en in de eerste plaats van de ^^^, cieren,^ hoewel erkend moot worden, dat er vele r^^^^l uen zijn, waaruit die stemming onder het pers""

verklaard kan worden. ' \p Hoewel de toestand voor het oogenblik a^ö jf droeyendst is, heb ik, die mijn hcele leven ^^^y^.]\\

Marine heb gegeven, gemeend ernstig in mijn P''^,],t tekort te schieten, als ik het bevel over de zeenaa in Nederlandsch-Indië niet had aanvaard. , ,^j,ji

Op U allen, die toch uit liefde de Marineloop'';'gf hebt gekozen en in de eerste plaats geldt dit ^^jj, de officieren, doe ik een zeer dringend en kr^^^^ej-

regeering; doet Gij dit niet, dan wordt herstel ^''■'■' onmogelijk."

^f«•

* *

Dê Java-Bode schriift Omtrent het aftreden den Gouverneur-Generaal: . Jf

Faar aanleiding van de onjuiste berichten i^^^jfl laatste dagen verspreid omtrent het vertrekken ^^^^, verlof naar Nederland van den Gouverneur-Gene'^pf- kunnen wij mededeelen, dat de Landvoogd he*^ ^(fii nemen heeft in de maand Februari 1921 zijn ,,(,,1.

ambt neer te leggen en naar Europa te vertre^^^ .

IJ. ïtH KEMPENS ZONEN

Kon. Ned. Fabriek van Gouden en Zilveren W'' VOORSCHOTEN.

FILIALEN te WelteTreden, Riiswiik 17 l o-GraTcnbaiie, Plaats 2i Rotterdam. Hoofdsteetf Z6l Utreshl. Choontraat 32| Middelburg, Lange Delf'

o, u»

tember 1920, N». 37. Het Koloniaal Weekblad.

u-de «>*

rede 'f.

m '»^''"'' ceds sir

I 26^"

nog " I

blijft«»

jrtuigi'

Zeebaboe's en Jongens

Ibescliiklbaar, 203

Je bevragen in „PER8INGGAHAN"

*B-Bureau en Tehuis voor Nederi.-lnd. Bedienden

"' ^oetzelaerlaan 2 - Tel. Sch. 248

V De huidige koers in Indië.

J'' P- Schrijft in „Bet Yolk" :

^)f I ijnbaar om den tegenwoordigen Landvoogd in

Jll]

, 'dat J'

^uideerf

noodt»*,

D' zal »'■'

.to ba^'i:

jindat ns m"^'

rebracll .iet T»""

hoorlfl^' Hand«

d k^"

''Pi

)ersoii^' all^

aa'A 1, .eeöia'^'

ost, ,,

ijk«;ï

tetiiit I 1 vrij*

de» '

Sit

s^

h.

te verdedigen, maar inderdaad met het doel era naar beneden t« halen, daar men liefst zoo r^*tig mogelijk van hem verlost wil zijn en hoopt lad^'^ ïttan met een ijzeren vuist, is het ,,IIandels- w '^an 25 Mei j.1. een twistgeschrijf begonnen

\A

' Sumatra Post" (redacteur Vierhout) te (jj ^^tstgenoemd blad had de meening geuit, dat de

\„ ^■''neur-Greneraal geheel op de hoogte geweest

w . ^ de stroomingen in de Inlandsche wereld en Ijl ^sa Jiad de feiten, als die van Koedoes en Graroet,

V ^el moesten voordoen.

^^ m^' ^®^* ^"^^ ,,Handelsblad", zod'n synicus is

%"i^' ^^^ t:e Buitenzorg zetelt, niet. Woordelijk ifö.^ verder:

Lij!i fl denken in dit opzicht beter van graaf van jj^^rg Stirum, wiens ,,schander en wijs" beleid liiijl ?*i6ii te moeten toeschrijven aan gemis van het St ^'^^^''■'^t) ten gevolge van onkunde en de groote

^6 al ?^ ö6n op zoo hoogen post geplaatst man, om dij Inlezen, die hem bereiken, en de raadslieden, tij,,^-^ omringen,- niet op hunne juiste waarde te

jj«a schatten",

gt^ I 3a, het ,,Handelsblad" denkt veel beter van Wi van Limburg Stirum. Het is, in een paar

%n,f^ gezegd, volgens het ,,Handelsblad" geen maar een pruL En geloof maar, dat ze hem

^ hadden weggekeken, als ze een goed plaats ''M^^

'Mfi^?^'" '^ooï" hem hadden, als b.v. olie-Colijn niet .ï?. olie zat.

rojjpL^'Oor ons evenwel gelooven, dat de ,,Sumatra fl.et niet zoo erg mis had, al dwepen we in geen

ifel

ïa^piPPzicht met den iiuidigen Grouverneur-Grene-

}■ ^(> Sedert November 1918 heelemaal omgedraaid

thi^^ stellig wist men ook voor dien tijd wel hoe

'hii *i® Inlandsche beweging stond en als men er

?"* öi^^^'^ iiiging» w-as het om dezelfde reden, waar-

\>) J'^ in November 1918 hier niemand vervolgde.

^Jrst niet. .

\ ''^ na dien heeft men moed gevat en schreef

*%A^^ "^an het hoogste kollege uitmakend lid, te-yens ,,Ai'l^^^eling van den Gouverneur-Generaal:

\f "loelmQejg en Tjokroaminoto " doen ziek

"W ?ts de edeldenkende, goed en bloed daarvoor Vj. ^ ..bende verdedigers van den vertrapten Javaan, i^'^'J zijn voor f niet anders dan zelfzuchtige, ver-

tiaters van den Hollander, van den rijkere.

/e ^rK»"

ït}) 1 S^^^ag, tot zij zelf dit gezag in handen hebben. Het , §ei *^aii eens op wat er gaat gebeuren.

8«}'M^ niet zoo heel lang duren, of het gezicht op

y 4^' ..^sminde discipelen van Rinkes en Hazeu,

"%f^^tijke godsvrienden in den Volksraad, — zal

M[^y ^ Deetje krijtlicht den Rembrandtieken luister

W^^' .*®^^® ,,helden", ,,brave soldaten im Be- tfaalf^^^^^iög© der Mensch.heit", tot dusver om- 1 \

[\i^ ^i«t het, zij, die dagelijks het oor van den

.Sg^'^Sd hadden, wisten, of meenden althans wel

?Hi)gJ^' koe de zaken stonden en men kan moeielijk

*'> i'v. ^^' clat zii hun chef niet op hun manier heb-

,it;jgeHcht._

J«^ ï' ook niet, dat deze voor hun inlichtingen doof '*'' S }!^^^ reeds lang te voren had de door hen zoo-

"*^H 1, Rinkes afgedaan en werd Dr. Hazeu het

\[ ^ langer hoe moeilijker gemaakt, tot ook de

\^ ^trijdensmoede het bijltje er bij neer gelegd

!\ej^^.deze hoogstaande man, die steeds flink opge- '«tl. is voor de rechten der Inlanders en wiens

!?')>{)'^^ evenals dat van Snouck Htirgronje, een J'iJej.1 ^°or Indië moet genoemd worden, reeds in iNii^^ is aangekomen, mogen we hopen, dat H**'F ?^^ ^^P althans van den sluier, die dit lieen-

i >Qh ^^' '^'^^ opgelicht worden en het Nederland-

Het 1*^ kennis zal kunnen nemen van de intriges, tjVil^^^eïi bewerkt.

'fin^?'^ het evenwel zijn reeds nu een paar staal- de ondervonden tegenwerking te vermelden.

S:

•-EyERT UITSLUITEND EERSTE KWALITEIT ARTIKELEN TEGEN BILLIJKE PRIJZEN.

"Sen worden dagelijks opgenomen en franco

\ thuisbezorgd.

f%sc««rauit.

sa

Neeatt Proef.

3361 - DANCKERTSTRAAT 43.

VAN STRAAL.]BN iViONSIE:UR & E;RKE:JUE:NS.

l^iaNHANDELr

Hoofidlc£»itoor: ROTXE^RDAM., JL^euvehaven 34, Tel^ 2456.

Bijkantoor: DEN HAAG, Lloydgebouw, 1 Bijkantoor: DEN HELDER, Piet Heinplein, TeL Üstl ^ | Hoofdgraclit 37, Tel. 83.

Uitdrukkelijk zij tevoren vermeld, dat ze niet van Dr., Hazeu vernomen zijn, maar niettemin volkomen vertrouwbaar. Op z'n dagelijksche fietstochten, o.a.

langs het land Struiswijk (een der vroeger met op- gezetenen en al aan particulieren verkochte stukken van het staatsdomein), vernam dr. Hazeu herhaal- delijk klachten over het opdrijven der belastingen, die de opgezetenen, nu niet aan den Staat, maar aan den landheer, moesten opbrengen.

Hij meldt dit aan den betrokken bestuursambte- ,naar, maar het wordt ontkend. Daarop wendt hij zich tot den resident van Batavia, de Roo de la Faille, die het met z'n vriend van der Marel (nu resident van Cheribon) zoogenaamd onderzoekt, maar ook ont- kent. ,,De heffingen zonden overeenkomen met een register in 1917 aangelegd."

Dr. Hazeu vraagt nu van de betrokkenen de belas- tingboekjes en toont daarmee aan, dat b.v. belastin- gen van /" 5 op /■ 25, van ƒ 6 op ƒ 30 en van f 12 op /■ 50 a f 60 gebracht zijn. Hij zendt.nu die boekjes aan resident de Roo (nu Raad van Indië) op en deze moet nu verklaren, dat het zooeven genoemde regis- ter van 1917, waarmee die heffingen zouden overeen- stemmen, niet bestond! !

Men had het vergeten aan te leggen! Maar toch, de landheer moest meer verponding betalen, dus was het billijk, dat de hooge belasting door de opgezetenen betaald werd. Barbertje moest toch hangen, dr. Ha- zeu werd met een kluitje in 't riet gestuurd en sloeg natuurlijk een figuur als modder tegenover de uit- gezogen Inlanders.

In een ander geval kwam het dr. Hazeu ter oore, dat een der kontroleurs in de Proanger regentschap- pen Inlandsche meisjes benaderde en de meisjes- scholen daardoor leegliepen.

Hij geelt den af deelingschef hier kennis van, maar, 't wordt eentonig, deze ontkent.

De zaak wordt met hetzelfde gevolg bij den resident voorgebracht. Nu noemt Hazeu gevallen met name.

Er volgde nu een kwasi-onderzoek en de assistent- resident kwam te weten, dat een nichtje van de vrouw van den regent bij Hazeu, als huisgenoot, opgevoed werd.

En.natuurlijk werd die vrouw (de raden ajo© van den regent) nu bewerkt en moest die een brief schrij- ven, dat het niet waar was.

iDr. Hazeu liet het er evenwel niet bij. Hij brengt nadere bewijzen. En de kontroleur werd gestraft?

Neen, hij werd bevorderd tot gewestelijk sekretaris ! Is het èn voor Hazeu èn voor een bevolking, die haar dochter ten prooi ziet vallen aan lieden, wier handeling wordt gestraft met bevordering, niet om dol te worden en worden gevallen als Garoet en de haat, dien men ons algemeen toedraagt, hier niet door verklaard ?

En als een bewijs, dat Hazeu reeds lang bij den Gouverneur-Generaal had afgedaan en deze zijn han- delingen -niet door het adviseurs-bureau, maar van kapitalistischen kant liet beheerschen, moge gelden het benoemingsbesluit van. kapitein Muurling tot re- geeringsgemachtigde en woordvoerder bij den Volks- raad.

Daar deze benoeming algemeen, althans door de eenigszins vooruitstrevenden, werd afgekeurd, ging dr. Hazeu, zeer tegen zijn zin, maar terecht meenen- de zulks aan den goeden gang van zaken verplicht te zijn, op audiëntie om den landvoogd op het onge- wenschte van die, toen nog a.s. benoeming te wijzen.

Uiterst koel werd hem evenwel medegedeeld, dat de benoeming vaststond en ook hier werden z'n goede bedoelingen en werkelijke diensten, die hij den lande wilde bewijzen, geheel misduid.

_ Is het dan, vragen we ten slotte, wonder, dat hij er eindelijk de brui van gegeven heeft, waar zijn stem, nu reaktie vooral ook in Indië troef is, toch die des roepende in de woestijn is en zou blijven ?

Maar is het tevens, waar duidelijk blijkt, onder welke reactionaire invloeden de Gouverneur-Generaal staat en hoe schandalig slechts ingebrachte klachten worden onderzocht en behandeld, niet meer dan tijd, dat men overga tot het benoemen van koloniale in-

Firma L. J. C. BOUCHER

Algem. Binnen- en Buitenlandsche Boekhandel 's-Gravenhage - Noordeinde 64c

Specialiteit: voor het samenstellen van Leesportefeuilles

69

Advertentie-Bureau

\ THE PH. VAN OMMEREN

\ CORPORATION OF NEW=Y0RK : New York, San Francisco (Cal.),

: 42 Broadway.

64 Pinestreat.

belast zich met:

Expeditie :: Assurantie Opsla|[ van goederen, enz. enz.

Nadere inlichtingen worden gaarne verstrekt door i»

FH8. TAN OMMEREN, Rotterdam.

N.V. Brood- on Besciiiitfabriok

„DE OUDE VETTE HEN"

DEN HAAG bij het Stadhuis

j7//e soorten ^rood, geschuif,

^ankef, enz!

LoRchroom - Tea-Concert _

219 lUri*

^

Naamlooze Vennootseliap

Luxe^ato Yerhunronderneming

V9»rheen P. J. JANSEN.

Eeaig adres: Koninginnegracht 1°.

(over Hoofd-Ingang Dierentuin)

te 's-Gravenhage. e

IPF" Men lette 6p de Tel.-Nos. H 851 en H 852

Auto's voor Trouwgelegenheden en Maand-Auto's

Dag en Nacht geopend

NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP

VB DE ERVEN H. VAN DIJK

Hoiereraaciers van wiilea Z.M. den Koning

Nieuwe Gracbt 6 - Tel. 3416 UTRECHT

x»

Xeveranciers van "^urger-, JytUiiaire- en Jyfarine Jileeding

Indische yitrustingen

Reudstr door het geheele land U ontbieden.

tdïerteeren doel verkooDOD

m

Het EoIoBiaal Weekblad. 9 September 1920, S"'^'

Hotel Café-Restaurant

HET ROOMHUIS „BOSGHHEK"

Haagsche Bosch Den Haag

Eigenaar-Exploitant: H. L. P. ALSEM.

L

Uitstekende Xeaken

Qelegentjeid tof het geven van '3)iners en Partijen

Kegelbanen Tennisbanen Oprijlaan met Garage 9

iViaisoti van Wijk

Obrechtstraat 57 - 's Gravenhage - Telefoon H 2665

UITZENDING VAN DINERS vanaf f 1.00 Speeiaal ingericht tot het leyaren aan huis van ■

Dejeuners, Diner* en Souper*. | IJS KOUDE EN WARME SCHOTELS. J, H. M, KOETS !

■■«■■■■■■■■■■■■■a ■■■■■■■■■■■■■■a

Het sedert 1911 gevestigde

Indisch Restaurant „Waroony Djawa"

Kortenaerkade 10, Den Haag, Tel. 4882

heeft geen filialen.

TEVENS UITZENDING VAN DINERS. S

*<^

iViaison

^V^ftN/p^

G. H. PARE

^{'^}

Kantoor en Magazijn: NleUWC Uitleg 31 Telegram-Adres: BALKANHAAG s Bankiers: BANK-ASSOCIATIE, DEN HAAG

Jmport - Cxport

Sigaretten Sigaren

enz^

0

Alle Bestellioyen „FRANCO HUIS"

• r-

-»•

r Instituut „VAN WIJNGAARDEN", «i

Neutrale Schoei veer M.U.L.O Jongens en Meisjes.

2de Schttfjtsti-aat 332 (DHiaoord), Deo Ha^. ya

Afd. A (6 leerjaren) opleid. H.B.S., Lyceum en GymRMitiin Afd. B (3 leerjaren voor leerlingen boven 12 jaar). Op-

lekling roor verschillende examens.

Schoolgeld f SO.— tot f 100.— per jaar.

■ Kleine kla«en, rutae lokalen, Centr. ««ntamanj, EJtctf. «crbcMtng.a

Pension „Nieuw Panorama"

Parkweg 15

Telef. Schev. 467 gUMEll

Scheveningsche Boschjes. E9

6erste J^ang j-amilie-'pensiorj Winter en Zomer ieopenii. Prima Keuken.

speoteurs^ die onafhankelijk yan Indisclie invloeden, Kamers en Volksraad/ kunnen rapporteeren hoe de toestand is en wat die vereischt?

Laat een enquête-commissie hier dr. Hazeu. eens over hooren en laat dien eens gelegenheid gegeven worden, niet gehouden door een amhtseed, zich ge- heel te uiten.

Pepsoverzicht uit de Indisclie Bladen en Tijdschriften.

UIT DE EUROPEESCHE PERS.

De opening van de Ind. Teohn. H. S.

De opening der Technische Hoogeschool te Ban- doeng, op 3 Juli j.1., zegt de ,,Loc." o.m., vormt een feit van, heslissende beteekenis voor heel Indië.

Beslissend in tweeërlei zin.

ïen eerste omdat, zoo ooit, nu het oogenblik is aangebroken voor Indië om op eigen terrein de we- tenschappelijke krachten te kweeken, noodig voor zijn onstuimige ontwikkeling in maatschappelijken,_

economischen en technischen zin. ,,Indië" —- zei de rector-magnificus der T. H. S., prof. ir. Klopper, bij de opening, ,,Indië roept om icerlters, die in zijn stoffelijke ^:ooden hunnen voorzien " Die roep zal krachtiger klinken met de jaren, 'en er zal een oogenblik komen — misschien is het al heel dicht bij — dat moederland noch buitenland _ meer de hoo- gere technische krachten kxmnen leveren om in Indië te doen wat noodzakelijk moet Avorden gedaan. Zelf- productie van zulke krachten is dan een zaak van leven of dood.

Maar ten tweede is ook daarom het feit van heden beslissend, omdat nu. staat te bewijzen of Indië inder- daad en metterdaad bij geboden gelegenheid ook op kan leveren wat zoo gaarne wordt verwacht. Het blad wil daaraan niet twijfelen, maar ziet toch ter- dege in, dat het ook in dezen zin om een levenszaak gaat. Het hooger onderwijs aan Indonesiërs, tot dus- ver gegeven ver van htin ouderlijke stee, heeft me- nige teleurstelling gebracht, welke het waarlijk niet noodig is te verbloemen. Maar nu gaat dan blijken, of een werkelijk bevredigend deel der inheemsche bevolking van Insulinde geneigd en geschikt is tot hooger onderwijs, noodig om op het peil van den tijd deel te nemen aan de leiding van 's lands'ontwikke- ling. Geen twijfelzucht verzwakke den ernst van deze proef, maar geen onverschilligheid ook doeme haar tbt mislukking. Men heeft te beseffen, dat het, nu geldt de gegrondheid van een luid klinkend ver- langen met de eigen daad te bewijzen.

Niet onder betere voorteekenen kon de drempel tot de Indische Hoogeschool worden overschreden, dan thans is geschied. Indië staat als 't ware te wachten op de krachten, die door de eerste hoogere opleiding in het land zelf zullen worden afgeleverd. Deze eer- ste studie is er dus al^dadelijk een met een diiidelijk en- belovend verschiet. De kranige nestor Ir. Van Sandick noemde het ,,een teeken des tijds, dat de eerste stap tot universitair-academisch ondeinvijs in Indië gaat in de richting der ingenieurswetenschap- pen". Het is de almachtige praktijk, die het juist zoo heeft beschikt,'dat het eerste Indische hooger onderwijs geen krachten gaat leveren, die met den doctoralen bul in de portefeuille maar moeten zien of de maatschappi] nu ook hun inspanning practisch waardeert-, doch hooger onderlegden, die terstond ge-

■ legenheid zullen vinden olm Onder laoneinde voor- waarden hun icetenschap dienstbaar te maken aan de praMijk.

En tevens heeft prof. ir. Klopper kunnen getuigen, dat de directeur van onderwijs, onder wiens patro- naat het universitaire onderwijs in Indië wordt in- geleid, een hooge opvatting van dit onderwijs en zijn beteekenis voor Indië koestert. De Ind. regeering is trouwens het heugelijk particulier initiatief op dit gebied met warmte tegemoet getreden en het was stel- lig geen fraze, toen de landvoogd, de T. H. S. ope- nend, den stichters eere bracht door hun werk te

Grand iotei Restaurant „ALLAIID"

Telef. 12692

■■■■■siniiiiiiiiiiiiiiiiiiii Kruiskade 32 ROTTERDAM

jT'/Ie Jiamers zijn voordien van J(oud' er] Warmwateraan/eg. ei

IBIIIBIltllllillliaiBlH^^

Httis vaii deti 1st en Rang

Parkfiotel

van Stolkpark, Scheveningsche Bosc)>j^*'

EERSTE RANGS FAMILIEHOTEL Centrale Verwarming, Electrisch Licht, Badc^t

Rustige ligging. '

\Q)i\ Bijzonder geschikt voor Zomer- en Winterverblijf.

noemen ,,een goede daad van Nederlanders, <i^,j, te waardeeren omdat zij anderen ten voetspoor dienen op een door ons nog te zeldzaam l'.^'^'^J pad." Men mag gelooven, dat de Ind. regeermg ..|.j hart en ziel genegen staat tegenover deze belaEg' gebeurtenis op het terrein van den geest. J

Het blad besluit: Zoo zijn de gegevens '^'0°-'',i „j:

slagen dan ten volle aanwezig. Aan Jong Indie om dit welslagen duurzaam te verzekeren.

Het Europeesch onderwijs in Indië.

Het ,,Soer. Hbl." bevat een open brief aaS Eur. ouders in Indië, welke brief een ernstige . klacht bevat tegen de doOr de Regeering g^^"

onderwijs-politiek. Ook het ,,N. v. d. D._

reeds herhaalde malen op de groote onbillij'^"), welke aan die politiek ten grondslag ligt en op groote gevaar, dat daardoor voor het Eur. onder in Ned. Indië dreigt. ^ j

De inzender in het ,,Soer. Hbl." schrijft "j Zich blindstarend op het, in hare oogen zoo grooj*

ideaal, van een al-omvattend onderwijs aan de I^r-ï sche bevolkingsgroepen, onttrekt de Regeering ^Vj meer leerkrachten aan de Eur. school, waarbfl.j, zich nog niet bepaalt tot een keuze uit de ^i^f J"

matige krachten, maar onverantwoordelijk (^^ . ü en meest ervaren onderwijzers weghaalt, voor *i®_^j,|

werk aan de Holl.-Inl. wordt aannemelijk g^^'„'j(

door het toekennen van een ongemotiveerde toei"'^^

Niettegen.staando het tekort aan onderwijzerd r^j neel steeds nijpender wordt, b 1 ij f t de Heg^tj voortgaan met het onttrekken van Eur. ond&f^^'y:

en onderwijzeressen aan hunne oorspronkelijk*' stemming. ," ,

De briefschrijver wijst vc'rder op het feit, ^^ , krach;tig is geprotesteerd toen het onderwijs o} ^ H. B. S. te Soerabaya in het gedrang kwanij ^^j^

hij dringt er op aan, dat uit heel Indië een Vj^^^f moet opgaan van alle Eur. ouders, om de ^'■^"^

school, het fundament waar alle voortgezet ondc op is gegrondvest, voor verval te behoeden. , jo

Uitvoerig geeft schr. voorbeelden der heerscti^^f wantoestanden en wijst hij er op, dat., als er g*^j ; ' andering komt, de.tijd niet ver meer af is, " ,, Europeesche ouders hunne kinderen tceer of . jeugdigen leeftijd van zich af Tno'eten zendeed) ^ in Holland school te laten gaan. A

Dit moet in ieder geval worden vo'orkom^i itt schr. ten slotte, én daarom worden de ouders Y' y:

heel Indië opgewekt om ouder-vergaderingen ^ leggen en te protesteeren tegen de huidige ond^J politiek.

De Jaarbeurs.

Het bestuur van de Jaarbeurs . schrijft aa» ^^

Loc." o.m. : Is in Holland de steden-naijver be^^],.

fende de vestiging der Jaarbeurs geheel op de» '^^\.

tergrond geraakt, in Indië is men nog niet 2p° 0 Niettegenstaande^ ieder begrijpt, dat de opn'' ^^r

■Ha

Dei,

Mees

>loc Msi

^ïste faaiK

%eed U\i.

Hl

Sta;

Tej Md rek tie vf

Jide

oud, 5p

Soed( vEn

fadi-

Ha

Na,

«el)iï

'et Mii

van particuliere Jaarbeurzen tot onnoodige e»

lei«

wenscht© versnippering van geld en energie ^, ^ir moet, hoort men toch spreken van plannen richting van een Jaarbeurs in Soerabaya, vaB.'' fl sterkamers voor bepaalde goederen in Bata^^^'iJf' werd zelfs gesproken van permanente expositieS'^.^.f heeft er iets van weg, alsof men dergelijke ^'^^\^^é omvattende organisatorisclie instituten zoo m-aai uit den grond stampen kan ! i, f

De fair in Bandoeng mag in ieder opzicht ^ u,^

slaagd wOrden beschompd. Er gaat een dfC J^p onder de deelnemers rond, die straks in ronde ^i^^^l de resultaten van de eerste beurs zal aantooneu- "jjii dellijk wordt dit welslagen echter reeds bewezeii ^^^f de vele aanvragen voor ruimte op de tweede .^^J' beurs en — wat meer zegt — doordat versolii^^fii' firma's besloten grooter standplaats aan te l'^'^f^

Reeds werd van verschillende zijden aang^dr^^p op de inrichtin

welke aangelegenheid in de

van permanente monsterka jji»

bestuursverga^^/

in behandeling zal komen. Verschillende gen daaromtrent, ook uit het m. <^

land, zijn reeds binnengekomen. Zou men

Cel"

%e

?aat

s,

6 fl

Si

\

Mi,

ati fst

DCZIC

Dcjcuizziiziicni

Confiserie en Chocolaterie Royales

, J.j7.J(ru/

Salon de Rafratchissements NOORDEINDE 44 DEN HAAÖ

—II—II u II—Il—Il—II—ir—II—II II n ^CJI