RAPPORT VAN BEVINDINGEN
ONDERZOEK BIJ
VLIETLAND COLLEGE, LEIDEN AFDELING VWO
Plaats: Leiden
BRIN-nummer: 14WJ-0
Onderzoeksnummer: 2877386
Onderzoek uitgevoerd op: 15 december 2009 Conceptrapport verzonden op: 22 januari 2010 Rapport vastgesteld te Utrecht op 1 maart 2010
Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.
1. INLEIDING
De Inspectie van het Onderwijs heeft op 15 december 2009 een onderzoek uitgevoerd op het Vlietland College, afdeling vwo om na te gaan of er sprake is van tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving.
Aanleiding
De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. De inspectie heeft voor het Vlietland College te Leiden, afdeling vwo een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten onvoldoende zijn op de afdeling vwo. Op 2 juli 2009 heeft de inspectie de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bevoegd gezag besproken. Naar aanleiding van dit gesprek is besloten op de afdeling vwo een kwaliteitsonderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen vast te stellen. In het kwaliteitsonderzoek van 17 december 2009 wordt tevens nagegaan of de school aan enkele wettelijke voorschriften voldoet.
Toezichthistorie
Het Vlietland College te Leiden realiseerde voldoende opbrengsten ten tijde van het laatste periodiek kwaliteitsonderzoek in 2003. Ook bij de jaarlijkse onderzoeken in 2004, 2005 en 2006 waren de opbrengsten voor de afdeling vwo voldoende, terwijl de opbrengsten voor de afdeling havo sinds 2005 achterbleven bij het landelijk gemiddelde. De opbrengstenkaarten over de laatste jaren laten een wisselend beeld zien. Op de opbrengstenkaarten van 2007 zijn voor de afdeling vwo twee indicatoren onvoldoende, te weten rendement bovenbouw en gemiddelde cijfers voor CE, in 2008 scoort de afdeling vwo op of rond het landelijk gemiddelde. In 2009 zijn de opbrengsten van de afdeling vwo voor twee van de vier indicatoren, rendement bovenbouw en gemiddeld CE-cijfer, onvoldoende.
Onderzoeksopzet
De inspectie van het onderwijs heeft de opbrengsten beoordeeld op basis van de
opbrengstenkaarten 2007, 2008 en 2009. In vervolg op het gesprek met het bevoegd gezag is besloten een kwaliteitsonderzoek te doen naar eventuele tekortkomingen.
Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten:
• Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn en op locatie door de school beschikbaar zijn gesteld, te weten Activiteitenplan 2009-2010, Beleidsvoornemens doorstroom, Analyse resultaten en doorstroom 2009, PTA’s, Onderwijstijd 2009-2010, Schoolplan 2008-2012 met evaluatie en bijstellingen per september 2009.
• Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen. Er vonden 14 lesbezoeken plaats in groepen vwo en havo leerlingen.
• Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van deze indicatoren gesprekken gevoerd met de directie, zorgcoördinator en zorgfunctionaris.
• Op uw school is verder een gesprek gevoerd met leraren.
• Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en het bevoegd gezag.
Bij dit onderzoek zijn de opbrengsten, de kwaliteitszorg, de normindicatoren en observatie-indicatoren met betrekking tot het onderwijsleerproces en de zorg
onderzocht, conform bijlage 1 van de aankondigingsbrief. Normindicator 2.3 (specifiek talig leerstofaanbod) is niet beoordeeld aangezien de school geen substantieel percentage
niet-Nederlandstalige of taalzwakke leerlingen heeft. Met betrekking tot het onderzoek naar de naleving van wet- en regelgeving is onderzocht in hoeverre de school voldoet aan de
wettelijke bepalingen rond:
- Schoolgids;
- Schoolplan;
- Zorgplan;
- Examenreglement en PTA;
- Geplande onderwijstijd.
Toezichtkader
De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader Voortgezet Onderwijs 2009. Daarnaast is gebruik gemaakt van aanvullende normeringen die opgenomen zijn in de volgende notitie: ‘Beslisschema aangepast arrangement VO’ van februari 2009.
Tijdens het kwaliteitsonderzoek is het kernkader gehanteerd. In het jaarwerkplan 2009 verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Al deze documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl .
Opbouw rapport
In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer.
2. BEVINDINGEN VLIETLANDCOLLEGE, AFDELING VWO 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel
In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator
gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften.
Legenda:
1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed
5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten)
Bij wet- en regelgeving is in de waardering tot uitdrukking gebracht of de school wel (ja) of niet (nee) voldoet aan de genoemde wettelijke vereisten.
Resultaten
1 2 3 4 5
1.1 * De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag
worden verwacht.
1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de
opleiding vwo.
1.3 * De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen
de cijfers die mogen worden verwacht.
1.4 * Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau.
Leerstofaanbod
1 2 3 4
2.1 * De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke
vereisten.
2.2 * De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de
examenprogramma’s.
2.3 * De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige
onderwijsbehoeften van deze leerlingen.
Schoolklimaat
1 2 3 4
4.4 * De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen.
4.7 * Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een
respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan.
4.8 * De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de
leerlingen.
Didactisch handelen
1 2 3 4
5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof.
5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer.
5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten.
Zorg
1 2 3 4
7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen.
7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de
ontwikkeling van de leerlingen.
Begeleiding
1 2 3 4
8.1 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school
tijdig de aard van de zorg voor de zorgleerlingen.
8.2 * De school voert de zorg planmatig uit.
8.3 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg.
8.4 De school zoekt de structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerlingniveau haar eigen kerntaak overschrijden.
Kwaliteitszorg
1 2 3 4
9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar
leerlingenpopulatie.
9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen.
9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces.
9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten.
9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces.
9.6 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere
toetsinstrumenten.
9.7 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde
onderwijskwaliteit.
9.8 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving.
Wet- en regelgeving
1 2 3 4
N1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24a en 24c).
N2 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24 en 24c).
N3 Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar
de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 10h).
N4 Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en beide voldoen inhoudelijk aan de wettelijke vereisten (Eindexamenbesluit art. 31).
N5 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WVO art. 10,
lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5).
2.2 Beschouwing Algemeen beeld
De kwaliteit van het onderwijs bij de afdeling vwo van het Vlietland College te Leiden is zwak.
Dat komt omdat de opbrengsten van de afdeling vwo onvoldoende zijn door een te grote discrepantie tussen gemiddelde cijfers voor de schoolexamens en gemiddelde cijfers voor centrale eindexamens en doordat het rendement bovenbouw achterblijft bij het landelijk gemiddelde. De school profileerde zich in het verleden sterk als kansenschool. Dat leidde weliswaar tot een bovengemiddeld rendement van de onderbouw, maar had tot gevolg dat meer leerlingen dan gewenst in de afdeling vwo tussentijds afstroomden of na het examen onbevorderd de school verlieten. Inmiddels heeft de school verbetermaatregelen genomen op basis van interne analyses en zelfevaluaties. Schoolleiding en team voeren deze
verbeteractiviteiten door. Het ingezet beleid werpt de eerste vruchten af.
Toelichting
Opbrengsten
De opbrengsten van de afdeling vwo van 2007, 2008 en 2009 zijn onvoldoende. Van de vier indicatoren zijn twee onvoldoende, te weten het rendement bovenbouw en een grote discrepantie tussen gemiddelde cijfers voor de schoolexamens en gemiddelde cijfers voor centrale eindexamens. De interne analyse van de school laat zien, dat de doorstroom van vwo 3 naar vwo 4 ver onder het landelijk gemiddelde ligt. Evenals in de afdeling havo is het effect van een late determinatie merkbaar. De afdeling vwo laat drie jaren achter elkaar meer dan 0,5 punt verschil zien tussen gemiddelde cijfers voor de schoolexamens en gemiddelde cijfers voor centrale eindexamens bij de vakken Nederlands, Duits, wiskunde, scheikunde, economie en M&O.
Onderwijsleerproces
Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijsleerproces diende om te onderzoeken hoe de onvoldoende opbrengsten mogelijk verklaard kunnen worden door eventuele
tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijsleerproces of de zorg. Er zijn veertien lessen in de afdelingen havo en vwo tezamen bezocht, zowel in onderbouw als bovenbouw. Het geboden onderwijs en de kwaliteit van het pedagogisch-didactisch handelen voldoen overwegend aan de basiskwaliteit. Docenten en leerlingen realiseren een taakgerichte werksfeer. De lessen boden weinig variatie in didactische werkvormen. Docenten geven overwegend frontaal les en houden in de lessen onvoldoende rekening met verschillen in onderwijsbehoeften van individuele leerlingen. Ook ontvangen de leerlingen in de les weinig inhoudelijke feedback. De afdeling vwo kan nog een slag maken in het actief betrekken van leerlingen en het aanspreken van leerlingen op hun eigen verantwoordelijkheid voor het leerproces. Daarnaast heeft de inspectie inspirerende voorbeelden van actief betrokken leerlingen gezien. Deze leerlingen werden uitgedaagd, leerden te reflecteren op hun leerproces en werkten gericht samen aan groepsopdrachten. De aangetroffen zorg en begeleiding zijn van voldoende niveau. De mentoren vormen de spil in de zorg. De zorg wordt gecoördineerd en is goed afgestemd op zowel sociaal-emotionele als cognitieve ontwikkeling.
Kwaliteitszorg
De school heeft een goed beeld van de herkomst en onderwijshistorie van de
leerlingenpopulatie. Alle leerlingen worden bij binnenkomst gescreend en getoetst. De overdracht vanuit de basisschool wordt zorgvuldig en planmatig uitgevoerd. De vorderingen van de leerlingen worden systematisch getoetst. De kwaliteitszorg is verankerd in het
schoolplan. Het kwaliteitsbeleid krijgt concreet vorm in activiteitenplannen. Er is sprake van een cyclisch proces volgens de P-D-C-A-cyclus.
De schoolleiding voert in het kader van integraal personeelsbeleid met docenten gesprekken over verbetering van de onderwijskwaliteit. De leerlingen spelen een rol bij het beoordelen van de kwaliteit van het onderwijspersoneel. De school betrekt belanghebbenden bij de school met tevredenheidonderzoeken, klankbordgroepen, panels en contactouders. In het O3-overleg bespreken schoolleiding en docenten organisatorisch en onderwijskundig beleid.
Een punt van verbetering betreft de manier waarop de school zich naar belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit verantwoordt.
In schooljaar 2010-2011 is het aangepaste determinatiebeleid doorgevoerd. Uiterlijk aan het eind van de tweede klas dient elke leerling op het juiste niveau te zitten. De mentoren zijn getraind in begeleiding van leerlingen, in het Vlietlanduur worden de leerlingen bijgewerkt door mentoren en leerlingen uit de bovenbouw. Er is gerichte examentraining voor leerlingen.
Het Cito-volgtraject is ingevoerd, VAS toetsen worden afgenomen, tijdens de recente visitatie van de school is determinatie een speerpunt geweest. Met basisscholen zijn afspraken gemaakt over instroom en overdracht. De leerlingen die nu nog in het examenjaar
onbevorderd de school verlaten vervolgen hun onderwijsloopbaan met succes in het VAVO.
Het toetsbeleid en de normering zijn aangepast. De leerlingen krijgen toetsen op niveau.
Docenten worden intensief geschoold in het verbeteren van hun toetsdeskundigheid.
Naleving
Er zijn geen tekortkomingen ten aanzien van naleving aangetroffen. De schoolleiding heeft voor de inspectie de geplande onderwijstijd verantwoord.
Conclusie
Op basis van de geconstateerde ervaringen met de verbeteringen die de school heeft doorgevoerd, constateert de inspectie dat de afdeling vwo weliswaar een belangrijke verbeterslag heeft gemaakt, maar de opbrengsten onvoldoende zijn.
Ondanks de constatering dat het geboden onderwijs, de geboden zorg en begeleiding en de kwaliteitszorg van voldoende kwaliteit zijn, concludeert de inspectie, dat de kwaliteit van het onderwijs bij de afdeling vwo van het Vlietland College te Leiden zwak is.
Het belangrijkste argument voor deze conclusie zijn de onvoldoende opbrengsten in deze afdeling. Van de vier indicatoren zijn er twee onvoldoende, te weten het rendement bovenbouw en een grote discrepantie tussen gemiddelde cijfers voor de schoolexamens en gemiddelde cijfers voor centrale eindexamens. De inspectie heeft een school aangetroffen met potentie om de noodzakelijke kwaliteitsslag te maken. Het is nu nog te vroeg om de effecten van de verbetering van de onderwijskwaliteit terug te zien in de examenresultaten,
respectievelijk de opbrengstenkaart 2010. Dit is voor de inspectie reden om een aangepast arrangement voor het toezicht te herbevestigen.
3. TOEZICHTARRANGEMENT
De kwaliteit van het onderwijs vertoont bij zijn opbrengsten een belangrijke tekortkoming en is als zwak beoordeeld. Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan het Vlietland College te Leiden, afdeling vwo een aangepast arrangement toe. Het Vlietland College te Leiden, afdeling vwo valt onder intensief toezicht. De inspectie voert in het schooljaar 2011- 2012 opnieuw onderzoek uit om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven.
Het bevoegd gezag dient binnen zes werkweken gerekend vanaf de vaststelling van het rapport een plan van aanpak aan de inspectie te sturen.
De inspectie beziet of het plan van aanpak voldoet aan de volgende kenmerken:
• de voorgenomen activiteiten sluiten aan bij de geconstateerde kwaliteitsproblemen;
• de activiteiten zijn voldoende concreet beschreven en gepland zodat de inspectie er in het vervolg van het toezicht op kan aansluiten;
• het is aannemelijk dat het plan van aanpak leidt tot een verbetering van de geconstateerde kwaliteitsproblemen.
In aanvulling hierop maakt de inspectie nadere afspraken met het bevoegd gezag over te bereiken tussenresultaten en een tussentijds onderzoek in het schooljaar 2010-2011 naar bereikte verbeteringen. Deze afspraken legt de inspectie vast in een toezichtplan.
