Vraag nr. 141 van 30 maart 2001
van mevrouw MARLEEN VAN DEN EYNDE Waterwinning – Organisatie, prijs, kwaliteit
We stellen vast dat het drinkwater dat bij de huis-houdens in Vlaanderen toekomt, een verscheiden samenstelling heeft afhankelijk van de drinkwater-bedrijven die het bedelen. Vooral de manier waar-op drinkwater wordt gewonnen, maakt het ver-schil.
Zo is de aanwezigheid van pesticiden in ons drink-water een belangrijk item waarvoor elk toeleve-ringsbedrijf de nodige aandacht zou moeten heb-b e n , maar vooral initiatieven zou moeten nemen. Momenteel levert de AWW (Antwerpse Wa t e r w e r-ken) reeds inspanningen om de pesticiden uit het drinkwater te verwijderen.
1. Welke bedrijven staan in voor waterwinning van het drinkwater ?
2. Wat is hun respectievelijk waterwinningsgebied ? 3. Op welke manier wordt hun water gezuiverd ? 4. Welke inspanningen worden gedaan om
pestici-den uit het drinkwater te verwijderen ?
5. Welke prijs hanteren deze toeleveringsbedrij-ven voor het drinkwater ?
6. Is de aanwezigheid van pesticiden in het drink-water gevaarlijk en welke maatregelen zijn er genomen om ze te elimineren ?
7. Bestaat er een gevaar voor de gezondheid bij geregeld gebruik van drinkwater waarin pestici-den voorkomen ?
Antwoord
1 en 2. De g r o n d w a t e r w i n n i n g e n liggen verspreid over V l a a n d e r e n . De hydrogeologische rand-voorwaarden spelen een belangrijke rol bij de keuze van deze locaties.
Teneinde de beïnvloeding van de omgeving tot een minimum te beperken, wordt geopteerd voor een spreiding van de grondwaterwinnin-g e n , wat toelaat het opgrondwaterwinnin-gepompt debiet per wa-terwinning te beperken naargelang de draag-kracht van deze laag. Bij het exploiteren van de laag wordt ernaar gestreefd een evenwicht te
bereiken tussen onttrekking en voeding. E c o l o-gische overwegingen kunnen hierbij eveneens bepalend zijn. De historische uitbouw van de drinkwatervoorziening in Vlaanderen resulteer-de in hetzij een structuur waarbij elke grondwa-terwinning instaat voor de bedeling van een be-paalde sector (honinggraadstructuur), hetzij een centraal toevoersysteem waarop meerdere grondwaterwinningen zijn aangesloten.
Grondwaterwinningen zijn echter in sommige gevallen kwetsbaar voor eventuele calamiteiten ( k w a l i t e i t s p r o b l e m e n , v e r o n t r e i n i g i n g, o v e r s t r o-m i n g e n ) . Alternatieven voor het veiligstellen van de drinkwaterbevoorrading moeten dan ook in eerste instantie mogelijk worden ge-maakt door het voorzien in verbindingsleidin-gen tussen de verschillende winninverbindingsleidin-gen, h e t voorzien in bijkomende reserveproductiecapaci-teiten teneinde een nabijgelegen sector te kun-nen bijspringen of voldoende aanvoer via een centraal toevoersysteem te garanderen, e n eventueel het aanleggen van bijkomende win-ningen.
De waterwinning van o p p e r v l a k t e w a t e r g e-schiedt uit rivieren, kanalen en bekenstelsels. Voor een bedrijfszekere exploitatie van opper-vlaktewaterwinningen zijn voor- of tussenge-schakelde bekkens aanwezig :
– s p a a r b e k k e n s, zoals voor Kluizen, D i k s m u i-de-Blankaart en Ieper Zillebeke/Ve r d r o n k e n We i d e n , wegens de seizoensafhankelijke cap-tatiemogelijkheden op kwantitatief en kwali-tatief vlak ;
– veiligheidsbekkens en/of spaarbekkens, z o a l s voor Oelegem (spaarbekken Broechem in R a n s t ) , N o t m e i r- Walem (spaarbekken Eek-hoven in Duffel-Rumst), H a r e l b e k e - G a v e r s en Ieper- D i k k e b u s, voor het opvangen van mogelijke calamiteiten op de ruwwateraan-voer.
Bekkens en kanalen hebben ook een door-stroomfunctie voor zelfreiniging van de te be-handelen ruwe waters.
West-Vlaanderen
-Helkijn en Wa a r m a a r d e. Naast de grondwater-w i n n i n g e n , grondwater-wordt in West-Vlaanderen drinkgrondwater-wa- drinkwa-ter geproduceerd in de oppervlaktewadrinkwa-terwin- oppervlaktewaterwin-ningen Blankaart in Diksmuide en Gavers in Harelbeke (VMW) en in de productiecentra Dikkebus en Zillebeke van de Stedelijke Wa t e r-dienst van Ieper.
( I W VA : Intercommunale Wa t e r l e i d i n g s m a a t -schappij van Veurne-Ambacht – red.)
Oost-Vlaanderen
De VMW put in deze provincie uit grondwater ( E e k l o, O o s t e e k l o, Z e l e, B e r l a r e, L e m b e k e, M o e r b e k e, Wachtebeke) en uit oppervlaktewa-ter in Evergem (Kluizen). De stad Ronse heeft tevens grondwaterwinningen in eigendom, waarvan het water aan de TMVW wordt gele-v e r d . De Stedelijke Regie Waterdienst Oude-naarde produceert uit een aantal bronnen en een diepe put.
(TMVW : Tussengemeentelijke Maatschappij der Vlaanderen voor Watervoorziening – red.) Vlaams-Brabant
In Vlaams-Brabant worden enkel grondwater-winningen geëxploiteerd. Het grote deel wordt door de VMW gewonnen uit winningen in Leu-ven (Heverlee, Ke s s e l - L o ) , Z e m s t ,L o n d e r z e e l , Vi l v o o r d e, A a r s c h o t , S c h e r p e n h e u v e l - Z i c h e m , O v e r i j s e, H o e g a a r d e n , S i n t - A g a t h a - R o d e, Ti e-n e e-n , B e r t e m , H e r e e-n t , Wi e-n k s e l e, B i e r b e e k , H a a c h t , L e e f d a a l , Ko r b e e k - D i j l e, Ko r b e e k - L o, E g e n h o v e n , Ku m t i c h , N i e u w r o d e, Diest en Zoutleeuw (sedert 1996). De BIWM, de Dienst Waterleidingen in Hoeilaart, de IWM (in Zout-leeuw en Landen) en de IWVB (Beersel) pro-duceren eveneens drinkwater uit grondwater. (BIWM : Brusselse Intercommunale Wa t e r m a a t s chappij ; IWM : Intercommunale Wa t e r m a a t s chappij ; IWVB : Intercommunale voor Wa t e r -bedeling in Vlaams-Brabant – red.)
Antwerpen
AWW wint oppervlaktewater uit het Albert- en Netekanaal (productiecentra in Oelegem en N o t m e i r- Wa l e m ) . De Pidpa baat talrijke grond-waterwinningen uit in Schoten, S c h i l d e, B r a s-s c h a a t , B r e c h t , K a p p e l e n , B e e r s-s e, O u d - Tu r nh o u t , R a v e l s, E s s e n Wu u s t w e z e l , H o o g s t r a t e n M e e r l e, G r o b b e n d o n k O o s t m a l l e, We s t e r l o
-Vorst-Olen-Herselt en Herentals-GierlPo e-derlee, Olmen en Mol.
(Pidpa : P r ovinciale Intercommunale Drinkwa -t e r m a a -t s chappij der Provincie An-twerpen – red.)
Limburg
In Limburg wordt leidingwater enkel uit grond-water geproduceerd. Een belangrijk deel hier-van wordt gewonnen in het verzakkingsgebied van het oostelijk mijnbekken in Maasmechelen. Hierdoor krijgt het bemalingswater een nuttige b e s t e m m i n g, zo niet dient alles in het opper-vlaktewater te worden gepompt. Het nuttige ge-bruik voor de drinkwatervoorziening van bema-lingswater uit de Limburgse mijnverzakkingsge-bieden van Eisden en Meeswijk (Maasmeche-len) neemt geleidelijk toe.
Door de VMW worden grondwaterwinningen uitgebaat in A s, Bilzen (Wa l t w i l d e r ) , B o r g l o o n (Hoepertingen en Vo o r t ) , B r e e, M o n t e n a k e n -G i n g e l o m , Heers (Bovelingen), Ko r t e s s e m ( V l i e r m a a l , Vliermaalroot en Wi n t e r s h o v e n ) , L a n a k e n - N e e r h a r e n , L o m m e l , M a a s m e c h e l e n (Eisden en Leut-Meeswijk), N i e u w e r k e r k e n , N e e r p e l t , S i n t - Truiden (Zepperen, Aalst en Ve l m ) , Te s s e n d e r l o, Tongeren (Diets-Heur en Lauw) en We l l e n . De waterbedrijven van Heus-den-Zolder en Tongeren en de intercommunale IWM hebben tevens grondwaterwinningen in g e b r u i k . Het gemeentelijk waterbedrijf van Leo-poldsburg (nu IWM) kocht water aan van het Ministerie van Landsverdediging (winning in Hechtel).
3. Naargelang de aard en de oorsprong van het water kunnen verschillende waterzuiverings-technieken worden toegepast.
De belangrijkste zuiveringsmethoden voor op-pervlaktewater zijn : b e z i n k i n g, biologische oxi-d a t i e, oxi-d e n i t r i f i c a t i e, chemische conoxi-ditionering, v l o k v o r m i n g, filtratie (microzeving, open filters, gesloten filters, actieve koolfiltratie, ...) decantt i e, flodecanttadecanttie en desinfecdecanttie (chloradecanttie, U V- b e s decantt r a-ling of ozonatie) (UV : ultraviolet – red.). B i j het gebruik van grondwater kunnen daar ver-schillende vormen van beluchting bijkomen. Meer gedetailleerde gegevens kunnen ter be-schikking worden gesteld.
zuive-r i n g s t e c h n i e k e n , waazuive-rbij het gebzuive-ruik van actieve koolinstallaties meestal de cruciale stap is. D e exploitanten van een openbaar waterdistributie-netwerk hebben in het recente verleden reeds heel wat inspanningen hieromtrent gedaan – hiervoor verwijs ik naar de installatie van de ac-tieve koolinstallaties in de oppervlaktewater-winningen van de AW W. Dit zijn natuurlijk end-of-pipe oplossingen.
De beste methode is nog altijd sanering aan de b r o n , waarbij het gebruik van
bestrijdingsmid-delen aan banden wordt gelegd en indien ge-bruik noodzakelijk is, de emissie naar de ver-schillende milieucompartimenten zoveel moge-lijk wordt beperkt. Hiervoor wordt momenteel gewerkt aan een reductieprogramma voor be-strijdingsmiddelen (actie 32 van het Milieube-leidsplan).
5. De prijzen van de exploitanten van een open-baar waterdistributienetwerk worden weergege-ven in bijgaande tabel.
Vaste Meter- Incl. 0-x m3 y x-y m3 z y-z m3 a z-a m3
(IMWV : Intercommunale Maatschappij voor Watervoorziening in Vlaanderen ; I WOV : I n t e r -communale voor Watervoorziening in Oost-Vlaanderen ; andere : zie boven – red.)
6. Bestrijdingsmiddelen horen niet in het drinkwa-t e r. Hiervoor zijn er normen (zowel op Euro-pees niveau als op Vlaams niveau) vastgelegd. De exploitanten van een openbaar waterdistri-butienetwerk dienen erover te waken dat het gedistribueerde water bestemd voor menselijke consumptie aan deze normen voldoet. Vo l g e n s onze gegevens zijn er, dankzij de zuiveringsin-s p a n n i n g e n , geen bezuiveringsin-strijdingzuiveringsin-smiddelen aanwe-zig in het water bestemd voor menselijke con-sumptie.
Zoals reeds gesteld, is het aan de exploitanten van een openbaar waterdistributienetwerk om in end-of-pipe oplossingen te voorzien. B e l e i d s-matig is het beter te voorkomen dan te genezen. Daarom wordt er momenteel gewerkt aan een reductieprogramma voor bestrijdingsmiddelen in het kader van actie 32 van het Milieubeleids-p l a n . OMilieubeleids-p die manier zal de emissie en de immis-sie in de verschillende milieucompartimenten, en dus ook in het oppervlakte- en grondwater, worden teruggedrongen.
7. Afhankelijk van het type bestrijdingsmiddel en de concentratie ervan in water bestemd voor menselijke consumptie, zijn er natuurlijk effec-ten voor de volksgezondheid.
