Stageverslag
Door D.L. Frerichs
29 mei – 23 juni 2019
Stageverslag
Naam: David L. Frerichs
Studentnummer: S2505827
E-mail: dlfrerichs@gmail.com
Telefoon: 06 12 666 326
Rijksuniversiteit Groningen
Opleiding: MA Arts, Policy and Cultural Entrepreneurship Studiebegeleider: drs. L.D.M.E. van Heteren
Holland Festival
Stage: Stagiair productie
Begeleider: dhr. Ad van der Koog
Periode: 18-02-2019 tot en met 28-06-2019
Inleverdatum: 09-09-2019
Inhoudsopgave
Voorwoord...4
1. Inleiding...4
1.1 Aard van de stage...4
1.2 Relevantie van de stage voor de studie en/of scriptie...4
2. Beschrijving van de organisatie...5
2.1 Wat is het Holland Festival...5
2.2 Beleid van het Holland Festival...5
2.3 Organisatiestructuur...6
2.4 Holland Festival 2019...6
3. Inhoud van mijn stage...7
3.1 Taken...7
3.2 Positie...7
3.3 Werkzaamheden...7
3.3.1. Algemene werkzaamheden...7
3.3.2. Catering...8
3.3.3 Coordinatie van het 'Loading Dock'...8
3.3.4. Algemene taken tijdens het festival...8
3.3.5. Paper Music...8
4. Evaluatie...9
5. Conclusie...12
6. Bibliografie...13
7. Bijlage...14
7.1 Presentatieschema...15
7.2 Motivatiebrief...15
7.3 Master Stageplan...16
7.4 Generale repetitie foto (15-06-19, Holland Festival)...19
7.5 Schema’s...20
Voorwoord
In September 2018 ben ik begonnen met mijn master ‘Arts, policy and cultural entrepreneurship’ aan de
Rijksuniversiteit Groningen. Dit master programma is opgedeeld in twee semesters. Het eerste semester staat in het teken van verdiepende vakken in het verlengde van mijn bachelor. Gedurende mijn bachelor heb ik me gespecialiseerd in film en muziek, tijdens mijn master heb ik me verder gespecialiseerd in film.
In het tweede semester van de master staan de masterthesis en -stage centraal. In het tweede jaar van mijn bachelor ben ik echter al begonnen met het oriënteren voor mijn stage. Na enkele gesprekken met mevrouw Van Heteren groeide mijn interesse in een van de stage plekken bij het Holland Festival. Ik wilde eerst solliciteren voor de stage tijdens mijn bachelor, maar tijdens de master is er meer tijd en ruimte in het rooster om een stage te volgen. Dat is voor mij een belangrijke reden geweest om pas tijdens mijn master te solliciteren.
Mevrouw van Heteren heeft een belangrijke rol gespeeld bij de voorbereidingen op en de aanloop naar de sollicitatie. Daarnaast heeft mevrouw Van Heteren ook een aanbeveling gedaan om mij aan te nemen bij het Holland Festival. Ik heb door middel van een motivatiebrief gesolliciteerd (8.2).
Mijn ervaring als orkest chef van GSO Mira en als voorzitter van de carrière commissie hebben bijgedragen aan mijn interesse in een stage bij het Holland Festival, en dan vooral een stage gericht op productie. Deze
werkzaamheden liggen namelijk in het verlengde van de werkzaamheden als producent, maar waren uiteraard minder professioneel. Door te solliciteren op de stageplek bij het Holland Festival hoopte ik mijn ervaring op dit vlak te vergoten en te verrijken. Het Holland Festival is een professionele en plezierige werkomgeving, waarin professionaliteit en perfectie centraal staan; een betere stage plek om ervaring op te doen kan ik me daarom niet voorstellen.
Daarom wil ik graag mijn stagebegeleider Ad van der Koog bedanken voor zijn inzet, geduld, plezierige begeleiding en zijn vertrouwen in mij. Daarnaast wil ik Han van Poucke als hoofdproductie hartelijk bedanken voor deze bijzondere mogelijkheid. Ik voelde me vanaf de eerste dag gewaardeerd en welkom. Daarnaast wil ik het gehele productieteam bedanken voor de fijne samenwerking en ondersteuning waar nodig, maar in het bijzonder Rosa Hendriks, met wie ik gedurende mijn stage veel heb samengewerkt. Als laatste wil ik graag al mijn collega’s bedanken voor de prettige tijd en het prachtige eindresultaat.
1. Inleiding
Dit verslag geeft een overzicht van de masterstage die ik in de periode van 18 februari tot 28 juni heb gevolgd bij het Holland Festival, als onderdeel van mijn master ‘Arts, policy and cultural entrepreneurship’ aan de
Rijksuniversiteit van Groningen. In dit hoofdstuk wordt eerst de aard van mijn stage besproken, daarna wordt er in gegaan op de relevantie van mijn stage voor mijn studie en de relatie van mijn stage met mijn scriptie. In
hoofdstuk 2 wordt een algemene beschrijving van het Holland Festival gegeven. In hoofdstuk 3 wordt er een inhoudelijke omschrijving van de verschillende taken, die tot mijn werkzaamheden behoorden, gegeven.
Als laatste zullen mijn leerdoelen en mijn stage in zijn algemeen worden geëvalueerd in hoofdstuk 4
1.1 Aard van de stage
In mijn stagecontract stond de volgende algemene omschrijving van de uit te voeren taken: ‘Ondersteunen in voorbereiding van producties voor het festival 2019; Administratieve werkzaamheden t.b.v. de producties;
Assisteren van een van de producenten in alle voorkomende werkzaamheden op kantoor en tijdens het festival op een van de festivallocaties; Mede onderhouden van contacten met gezelschappen; Onderhouden van contacten met hotels en festivaldeelnemers over hun verblijf’ (Een fragment uit het contract, zoals opgeschreven in het Masterstageplan (7.3).
Dit fragment geeft in grote lijnen weer wat ik heb gedaan tijdens mijn stage. In hoofdstuk 3 van dit verslag zullen mijn werkzaamheden echter duidelijker worden uitgelicht en omschreven.
1.2 Relevantie van de stage voor de studie en/of scriptie
De stage bij het Holland Festival als stagiair producent is een uitdagende en erg leerzame ervaring geweest. Het is een vooraanstaand, toonaangevend en vernieuwend festival. Een goede plek om mijn kennis met
praktijkervaring te verrijken.
De stage is niet direct gerelateerd aan mijn scriptie. De stage heeft echter wel geholpen om me goed te kunnen oriënteren op een onderwerp. Het onderwerp voor mijn scriptie is of 'community art' als strategie kan dienen voor stadsverbetering binnen cultuurnota's. Ik moet echter nog verder specificeren wat deze strategie ten doel zou kunnen hebben. Dit proces is vrijwel vanaf de eerste week begonnen. Het Holland Festival is een organisatie die erg inspirerend werkt, ook al zijn de taken die ik heb uitgevoerd voornamelijk operationeel. Alle medewerkers zijn erg betrokken met de ontwikkelingen die ik doormaak. Vooral de gesprekken met meneer Van der Koog, maar ook de gesprekken met collega’s hebben mij geholpen om mijn ideeën omtrent mijn scriptie te kunnen ventileren en vervolgens te verfijnen.
Meneer Van der Koog, raadde mij aan om mijn ideeën te testen bij de 'programming directors', Annemieke Keurentjes en Jochem Valkenburg.
Mijn studie behandelt voornamelijk het werkveld waar ik me tijdens deze stage in bevind. Door deel uit te maken van dit werkveld wordt mijn blik verbreed en kan ik inzicht verwerven in de manier van werken.
Mijn ervaring in de horeca heeft een sterkere connectie met de werkzaamheden die ik deed bij het Holland Festival dan mijn studie of scriptie, en is vanaf het eerste moment relevant gebleken.
2. Beschrijving van de organisatie
In dit hoofdstuk zullen achtereenvolgens de geschiedenis, het beleid, de organisatiestructuur en als laatste het festival van het jaar 2019 van het Holland Festival worden besproken om een beeld te geven van deze organisatie
2.1 Wat is het Holland Festival
Het Holland Festival is opgericht in 1947, maar de eerste voorstelling vond pas plaats op 15 juni 1948 in de Stadsschouwburg van Amsterdam (inmiddels Internationaal Theater Amsterdam genaamd).
Het Holland Festival werd opgericht met het idee om internationale samenwerking en uitwisseling te versterken door middel van het presenteren van internationale en nationale soorten podiumkunst.
Omstreeks die tijd werden er meerdere festivals opgericht met vergelijkbare motieven, zoals Festival d’Avignon of het Edinburgh International Festival. Beiden werden in 1947 opgericht. In Oostenrijk werd in 1948 het Wiener Festwochen festival opgericht (Holland Festival, 2016).
Het Holland Festival is altijd een internationaal podiumkunsten festival gebleven. Het Holland Festival vindt doorgaans plaats in juni (dit jaar begon het festival al op 29 mei). Het Holland Festival maakt gebruik van locaties verspreid over een groot deel van Amsterdam, zoals Theater Amsterdam, Internationaal Theater Amsterdam, de Nationale Opera, de Westergasfabriek, Frascati, Carré, het Koninklijk Concertgebouw en het Muziekgebouw, maar dit jaar ook het Cultureel Educatief Centrum (CEC) in Amsterdam Zuidoost. Doorgaans beslaat het festival ongeveer drie weken. Theater, muziek, dans, installaties en andere vormen van beeldende kunst, film en combinaties hiervan maken deel uit van het programma. Het kunstaanbod is internationaal. Dit jaar waren er producties uit veel verschillende landen zoals Polen, Iran, Amerika, maar vooral veel uit Congo en Zuid-Afrika omdat de associate artists daar vandaan komen (Holland Festival, 2016).
De associate artists van dit jaar waren William Kentridge en Faustin Linyekula. Zij droegen samen een groot deel bij aan de programmering van dit jaars festival.
2.2 Beleid van het Holland Festival
De kernwaarden van het festival staan geformuleerd in het beleidsplan, samengevat in een missie/visie (Holland Festival, 2016). In het beleidsplan 2017-2020 wordt benadrukt dat het avontuurlijke aspect van kunst, het experimentele, een belangrijke rol speelt. De kunst moet van hoogwaardige kwaliteit zijn, die voornamelijk gewaarborgd wordt door de programming directors in samenspraak met de directeur, die als
eindverantwoordelijke waarneemt. De kunst moet de toeschouwer uitdagen, tot nadenken aanzetten en relevantie
hebben tot maatschappelijke problematiek in de huidige maatschappij (Holland Festival, 2016. p. 6-7). Daarnaast is het voor het Holland Festival belangrijk om vanuit de kunstenaar te denken en op die manier een productie te faciliteren. In het beleidsplan 2017-2021 omschrijft het festival zich daarom ook als een ‘artist driven’ festival (Holland Festival, 2016).
Het programma van het Holland Festival wisselt elk jaar. De programmeurs bieden echter de kans aan artiesten die al eerder zijn vertoond op het festival, om opnieuw werk te vertonen. Zo is [/was] dit jaar wederom een voorstelling van Michel van der Aa te bezichtigen. [zien] Het Holland Festival volgt de ontwikkeling van
beginnende kunstenaars aandachtig. Dit lijkt een effectieve manier om maatschappelijk relevante thema’s op te nemen in de programmering. Tevens zorgt dit voor een frisse blik van onontdekte of minder bekende kunstenaars omdat zij de kans krijgen zich te profileren. [als je letterlijk teksten overneemt moet je citeren en bronverwijzing geven]
2.3 Organisatiestructuur
De organisatie is opgebouwd uit verschillende afdelingen: Communicatie en Marketing, Programmering, Development, Productie en Technische productie, Financiën en Secretariaat. De hoofden van Development, Productie, Communicatie & Marketing en Financiën vormen samen met de Algemeen directeur, de staf van het Holland Festival.
In voorgaande jaren was de functie Algemeen directeur opgesplitst in de functie Zakelijk directeur en Artistiek directeur. Een toonaangevende beslissing is genomen door te gaan werken met 'associate artists' in plaats van met een artistiek directeur. Dit geeft de programmering van het festival meer flexibiliteit en meer mogelijkheid tot een variëteit in artistieke perspectieven. De programmeurs zijn, samen met de algemeen directeur
verantwoordelijk voor de waarborging van de coherentie in het beleid. Zij zijn daarom ook verantwoordelijk voor de aanstelling van de associate artists en spelen mede daardoor een toon aangevende rol binnen het festival.
De directie wordt gecontroleerd door de Raad van Toezicht. Deze raad bestaat uit vijf mensen.
2.4 Holland Festival 2019
Dit jaar stond in het teken van de landen Zuid-Afrika en Congo en de bijbehorende thematiek. William Kentidge (Zuid-Afrikaan) en Faustin Linyekula (Congolees) waren de associate artists van dit festival. Er werden meerdere werken van beide kunstenaars vertoond met een uiteenlopende thematiek, al waren er enkele duidelijke rode draden terug te vinden binnen de volledige programmering. Het beeld van de zwarte mens werd bijvoorbeeld op meerdere manieren centraal gesteld om aandacht te vestigen op ongelijkheid, discriminatie maar ook op culturele verschillen. Kentridge behandelde bijvoorbeeld in 'The head and the load', de openingsvoorstelling van het Holland Festival, het noodlot van de zwarte dragers in de eerste wereldoorlog. Linyekula eerde de zwarte vrouw in 'Not another diva' en vierde haar schoonheid, maar vergezelt met een aanklacht tegen ongelijkheid. Abd al Malik beschreef deze ongelijkheid ook in zijn muziek.
Op alle locaties van het festival keerde deze thematiek terug, zoals in 'Paisajes para no colorear'. In deze voorstelling vertelde negen meisjes verhalen uit hun eigen ervaring over de positie van de vrouw, ongelijkheid en seksisme en dwongen zij de toeschouwers te luisteren naar hun kijk op het leven.
Naast alle programmering en context programmering van de associate artists werd er een selectie van de wereldberoemde opera Licht als totaal spektakel uitgevoerd. Deze selectie was te zien in de driedaagse cyclus 'aus Licht'. Dit project kan als losstaand project en als losse productie binnen deze editie van het festival worden beschouwd omdat het een groot en veeleisend project is waar een speciale productie afdeling voor opgericht werd om het project uitvoerbaar te maken. Gedurende meerdere jaren is dit project voorbereid. Tijdens deze editie werd het project pas uitgevoerd.
Ik heb mij voornamelijk gericht op de producties in het Muziekgebouw en dus nauwelijks iets te maken gehad met de andere producties.
3. Inhoud van mijn stage
3.1 Taken
Tijdens mijn stage vervulde ik in de eerste instantie een ondersteunende rol voor Ad van de Koog (producent) en Rosa Hendriks (producent). Ik hielp hen om hun werk voor te bereiden en voorspoedig te laten verlopen. In het begin bestonden mijn taken voornamelijk uit administratieve werkzaamheden, zoals het invoeren van data in een planningsprogramma, het maken van schema’s en het notuleren van vergaderingen. Daarnaast kreeg ik
opdrachten om de inhoud van het festival, en dan voornamelijk van de producties waar ik mij later in mijn stage mee bezig zou gaan houden, eigen te maken. Dit waren alle producties die in het Muziekgebouw
geprogrammeerd stonden.
Hoe langer ik werkzaam was bij het Holland Festival, des te meer verantwoordelijkheid ik kreeg. Mijn functie binnen het festival was faciliterend van aard. Ik fungeerde als een aanspreek punt voor alle gezelschappen en voor alle mensen van kantoor voor alles wat met het muziekgebouw of de producties in het muziekgebouw te maken had. Het voelde alsof ik de rechterhand van mijn leidinggevende geworden was.
3.2 Positie
Tijdens mijn stage fungeerde ik als assistent van Ad van de Koog en Rosa Hendriks. Ik voerde voornamelijk taken uit in overeenstemming met beide producenten, maar voornamelijk met meneer Van der Koog. Beide
producenten en ik waren verantwoordelijk voor alle producties in het muziekgebouw. De voorbereiding van al deze producties werden onderverdeeld. Ik werkte met meneer van der Koog aan de eerste producties, de andere producent zou de latere producties op zich nemen. Naarmate het festival dichter bij kwam werden er steeds meer nieuwe taken aan mij overgedragen. Om een deel van de werkdruk van een van de producenten te verlichten werd mij gevraagd om de productie Paper Music op mij te nemen. Ik zag dit als een grote verantwoordelijkheid en een mooie uitdaging.
Deze overdracht maakte mij voor mijn gevoel tot een waardig stagiair-producent aangezien ik uiteindelijk een 'eigen' productie mocht voorbereiden en uitvoeren en voor deze taken de verantwoording kreeg.
3.3 Werkzaamheden
In de volgende alinea’s zullen de verschillende uitgevoerde werkzaamheden worden besproken. Ik heb hierin geen onderscheid gemaakt tussen werkzaamheden tijdens het festival en werkzaamheden in voorbereiding op het festival. De meeste werkzaamheden vloeiden in elkaar over. Een belangrijk onderscheid wat van belang is om te maken is dat de voorbereidende werkzaamheden theoretischer van aard waren als voorbereiding op de operationele/uitvoerende werkzaamheden. De voorbereidende werkzaamheden bestonden uit het maken van de plannen om de operationele werkzaamheden uit te kunnen voeren. Hieronder worden de belangrijkste
werkzaamheden beschreven.
3.3.1. Algemene werkzaamheden
Het boeken van vliegtickets, treinreizen en het invoeren van informatie in Artifax, behoorden tot deze werkzaamheden. Het invoeren van data in Artifax, zoals vluchtgegevens, ritten (bijvoorbeeld van hotel naar voorstellingslocatie), de diensten voor oproepkrachten en andere benodigdheden zoals Piano’s (concertvleugels), bloemen, welkomstmappen of consumptie- of dinerbonnen, besloeg een groot deel van mijn tijd tijdens mijn stage. Artifax kan dan ook gezien worden als de kapstok voor het festival. De producenten plannen elke productie aan de hand van dit programma en samen vormt dit de planning voor het gehele festival. Nauwkeurigheid is hiervoor dan ook noodzakelijk.
Voordat ik veel met Artifax werkte, heb ik welkomstmappen en een presentatie schema gemaakt (8.1). Een welkomstmap is een document waarin allerlei nuttige en praktische informatie beschreven staat voor alle leden van een gezelschap. Onderdeel van deze map zijn bijvoorbeeld een route beschrijving van hotel naar
voorstellingslocatie en tips voor restaurants in de buurt. Deze mappen worden gepersonaliseerd aangeleverd. Dat vergt dus tevens nauwkeurigheid en precisie.
Vergaderen, overleggen, mailen en bellen met producenten van gezelschappen is een andere belangrijke taak die ik uitvoerde. Mijn stagebegeleider praatte mij elke keer bij over wat hij had besproken met een van de mensen
van zijn producties, vervolgens kon ik helpen mee denken en een deel van de taken uitvoeren. Vaak voerde ik de nieuwe wijzigingen in in Artifax om alle gegevens 'up to date' te houden.
3.3.2. Catering
Halverwege mijn stage kreeg ik de verantwoordelijkheid over alle 'crew catering' in het Muziekgebouw. Dat hield in dat ik met alle gezelschappen die in het Muziekgebouw optraden contact moest houden over of ze gebruik wilde maken van de lunch en/of het diner. Daarnaast moest ik de aantallen ook bijhouden voor de mensen van het Muziekgebouw. Deze aantallen moest ik coördineren met Nora Kim Braams (producent van het
Muziekgebouw). Zij gaf de aantallen van hun technici, kantoormedewerkers, en andere werknemers door aan mij.
Samen met de aantallen van onze technici en andere werknemers maakte dat de totalen die ik doorgaf aan de verschillende cateraars. Dit hield ik zo nauwkeurig mogelijk bij in een bestand. Ik had een uitgebreid excel bestand gemaakt dat een onderscheid maakte tussen elk soort werknemer zodat het duidelijk werd wie er gefactureerd moest worden en voor welk aantal eters. De aantallen veranderden doorgaans elke dag waardoor dit een nauwkeurige werkzaamheid was.
3.3.3 Coordinatie van het 'Loading Dock'
Het loading dock is de laadruimte in het Muziekgebouw, hier kunnen meerdere auto’s en vrachtwagens
tegelijkertijd laden en lossen. Op sommige momenten kan het erg druk worden omdat er meerdere leveranciers tegelijkertijd het loading dock willen gebruiken. De coördinatie hiervoor was mijn verantwoordelijkheid.
Het bleek in de praktijk af en toe lastig om te achterhalen welke leveranciers kwamen laden of lossen en op welke tijd ze dit kwamen doen. Dit maakte deze taak soms moeilijk.
3.3.4. Algemene taken tijdens het festival
Tijdens het festival behoorden er een aantal vaste taken tot de werkzaamheden van die dag. Backstage stond een buffet met koffie, thee, koek, fruit en dergelijke. Ik bestelde dat elke keer bij en vulde dit netjes aan. In de ochtend moest dit als eerste gebeuren voordat de artiesten en technici binnen kwamen.
Later op de dag werd ik vaak gebeld met vragen over ritten die gepland stonden of over de planning van die dag.
Dit moest dan gecoördineerd worden.
Artiesten of gezelschappen moesten ook worden opgehaald op Schiphol. De rol die ik dan vervulde was gastheer.
Ik was het eerste gezicht. Ik begeleide het gezelschap vervolgens om iedereen op een snelle en prettige manier naar een van de hotels te transporteren.
Elke keer als er een voorstelling was, werd er ook een inleiding en soms ook een nagesprek (Meet the Artist) gehouden. Bij elke inleiding moest de spreker ontvangen worden en de weg worden gewezen. Voor de nagesprekken was het van belang om op tijd de sprekers aan elkaar voor te stellen, en na de voorstelling de sprekers op tijd op te halen zodat het nagesprek op tijd kon aanvangen. Premiereborrels waren een vast
evenement om te organiseren na elke eerste voorstelling. Het doel van de premiereborrel was om het gezelschap in het zonnetje te zetten en te bedanken voor de voorstelling. Ik was verantwoordelijk voor het organiseren van deze borrels. Ik moest de artiesten naar de plaats van de borrel begeleiden en ongenodigde gasten juist vriendelijk verzoeken ergens anders heen te gaan. Ik organiseerde en coördineerde dit in samenwering met mijn leidinggevende en de cateraar van het Muziekgebouw.
3.3.5. Paper Music
Deze productie werd naargelang mijn stage vorderde mijn verantwoordelijkheid. Hiermee kon ik de werkdruk voor mevrouw Hendriks ietwat verlichten. Zij had deze productie al voorbereid, maar op het moment van de overdracht was er nog niet erg veel bekend over deze productie. Ik werd het aanspreek punt voor Lynn Koek, de producent van Paper Music aan de kant van het gezelschap. Samen met Michele Greco, de technisch producent en Lynn Koek kon ik deze voorstelling voorbereiden. Er waren bijvoorbeeld enkele 'props' nodig, spullen die gebruikt zouden worden op het podium. Stoelen, tafels en andere benodigdheden moest ik voor deze productie verzorgen.
Wat uiteindelijk mijn belangrijkste taak werd voor deze productie, was het afstemmen van de gemaakte schema’s.
De artiesten moesten op het juiste moment opgehaald worden van Schiphol, kunnen rusten, zich kunnen voorbereiden of repeteren en optreden. Ik moest er voor zorgen dat dit duidelijk met alle betrokkenen besproken werd en volgens plan zou verlopen. Een bijkomstigheid was dat een van de zangeressen fysiek van groot formaat
was. Dit maakte standaard taken iets moeilijker en moest er wat langer aandacht besteed worden aan elke te doorlopen stap. Ik moest er namelijk rekening mee houden dat er, elke keer als zij vervoerd moest worden, een auto beschikbaar was, omdat ze niet in staat was om ver te lopen. Ook bij het boeken van haar vluchten was extra aandacht genoodzaakt, omdat er twee stoelen naast elkaar geboekt moesten worden om haar comfortabel te vervoeren.
Ik moest er voor zorgen dat het de artiesten van deze productie aan niks ontbrak. Dat betekent dat er meer aandacht nodig is en dat de fout marge kleiner is. Hierbij is het van belang om de gemaakte plannen duidelijk te communiceren, en snel te handelen bij veranderingen. Deze veranderingen moeten weer worden
gecommuniceerd met bijvoorbeeld de ritten coordinator of de hospitality coordinator. Zij kunnen er vervolgens zorg voor dragen dat wijzigingen in tijden, aantallen, boekingen/kamers, rijschema’s en dergelijke, op tijd kunnen worden aangepast. Een producent fungeert dus als een centraal aanspreekpunt en vormt de verbinding tussen gezelschap, de bezoeker en het Holland Festival. Als producent ben je een van de belangrijke gezichten van het Holland Festival.
Al bovenstaande taken samenvattend, zou gezegd kunnen worden dat een producent als een tijdwaarnemer werkt. Een producent waarborgt de tijden van het schema en stuurt alle betrokkenen aan om te zorgen dat de productie soepel kan verlopen. Bij wijzigingen is de producent verantwoordelijk. Daarnaast is een producent het centrale aanspreekpunt voor alle vragen omtrent een productie of omtrent de locatie waar de productie plaats vindt.
4. Evaluatie
Ik heb het idee dat ik een waardevolle werknemer was gedurende mijn stage bij het Holland Festival en dat ik als volwaardig lid van de productieafdeling heb kunnen meewerken aan deze editie van het festival. Mijn
stagebegeleider betrok mij enorm bij zijn werkzaamheden en ging vaak met mij in gesprek, meer op een collegiale en vriendelijke manier dan op een begeleidende manier. Dit droeg bij aan mijn betrokkenheid en maakte dat ik mijn ideeën makkelijk kon ventileren. Naargelang mijn stage verliep, kreeg ik het idee dat hij mijn ideeën waardeerde. Ik kreeg veel vertrouwen van beide producenten waar ik veel mee heb gewerkt, en ze lieten mij daardoor vrij in de taken die ik moest uitvoeren.
Ik heb een grote verscheidenheid aan taken uitgevoerd, die eerst ondersteunend van aard waren, maar later zelfstandiger werden. Door deze taken uit te voeren kon ik een deel van de werkdruk op mij nemen en daardoor de lasten verlichten van de andere producenten.
Mijn ervaring in de bediening en als gastheer kwamen telkens weer van pas. Volgens Han van Poucke, hoofd productie, is ervaring in de horeca erg wenselijk als producent. Ik heb dit zelf ook zo ervaren omdat het denken vanuit de bezoeker/ gast/ artiest leidend moet zijn.
In dit hoofdstuk zal mijn stage geëvalueerd worden. Achtereenvolgens worden mijn leerdoelen besproken, zoals geformuleerd in het Master Stageplan (Hoofdstuk 7.3). Vervolgens zal mijn stage in het algemeen worden besproken aan de hand van de volgende criteria: Begeleiding en de relevantie van mijn stage voor mijn studie.
Leerdoelen
Het eerste leerdoel wat ik voor mijzelf heb geformuleerd in overeenstemming met mijn stagebegeleider en stagecoördinator is: Leren hoe het is om zelfstandig te werken aan een productie waar ik persoonlijk verantwoordelijk voor ben
Dit leerdoel heb ik behaald. Halverwege mijn stage kreeg ik de verantwoordelijkheid over de productie Paper Music. Ik was het centrale aanspreekpunt voor alle vragen over deze productie. Ik coördineerde dit echter uitvoerig met meneer Van der Koog. Dit was namelijk de eerste keer dat ik een dergelijke verantwoordelijkheid kreeg en moest dus nog leren hoe ik deze verantwoordelijkheid moest dragen. Meneer Van der Koog hielp mij om de juiste prioriteiten te stellen en in de goede volgorde te werken. De uitvoerend producent van Paper Music, koppelde na het festival echter terug dat ik als een geheugensteun voor haar diende en dat ik haar enorm had geholpen om deze productie tot een succes te maken. Dat dit zo goed gelukt is, is mede te danken aan de hulp van meneer Van der Koog.
Het lukte goed om zelfstandig te werken, maar ik vond het prettig om met mijn leidinggevende ideeën uit te wisselen over een goede aanpak. Ik gebruikte deze gesprekken als een controle of ik goed op schema lag met de uit te voeren taken. Het leukste was om nauw samen te werken met iedereen die betrokken was bij deze
productie en om de artiesten op een persoonlijke manier mee te mogen maken. Zo heb ik bijvoorbeeld mee mogen doen aan een optreden van Joanna Dudley (Stemkunstenaar). Verkleed als technicus, begeleidde ik Joanna Dudley naar het podium (Hoofdstuk 7.4).
Het tweede leerdoel dat ik voor mijzelf heb geformuleerd is: Plannen van activiteiten op ordentelijke wijze.
Dit leerdoel is voor mij altijd een punt van aandacht. Ik denk dat ik door mijn stage een enorme stap heb gezet om op ordentelijke wijze te plannen. Overzicht houden, vooruitdenken, niks vergeten en scherp blijven op de uit te voeren taken ging uiteindelijk erg goed. Ik moest een methode voor mijzelf ontwikkelen die bij me paste en die genoeg overzicht bood zonder te veel tijd aan plannen te verliezen. Ik gebruikte eerst een kladblok waar ik 'to do' lijstjes in maakte. Dit werd onoverzichtelijk om dat de taken zich op begonnen te stapelen en ze daardoor steeds verder achterin mijn kladblok verzeild raakten. Toen heb ik methodes van anderen bekeken en uiteindelijk de methode die een collega producent gebruikte gevolgd. Deze producent maakte schema’s zoals in bijlage 7.5. Ik ben deze schema’s ook gaan gebruiken. Het schema verdeelt alle verschillende taken in subonderwerpen (per productie of aan de hand van de aard van de activiteit). Op die manier is het makkelijker overzicht te houden. Dit schema gebruikte ik als agenda en schreef eigenlijk elk klein taakje in dit schema zodat het mij niet ontschoot.
Productioneel werk is niet uitvoerbaar als je constant werk vergeet te doen, en ad hoc alles moet oplossen. Dit dwong mij vooruit te denken en goed te plannen. Meneer Van der Koog heeft mij hier erg goed bij geholpen door mij telkens vragen te stellen en mee te denken.
Het derde doel dat ik heb opgesteld luidt: Leren om oplossingsgericht te denken (de competentie om plannen aan te passen, te veranderen).
Deze competentie heb ik zeker aan kunnen scherpen. Zoals gezegd zijn producenten verantwoordelijk voor het in goede banen leiden van de productie en alles omtrent een productie. Producenten zijn het aanspreekpunt. Van mij werd dus ook verwacht dat ik adequaat zou reageren. In meerdere situaties ben ik hierin door
omstandigheden getest en (volgens mij) elke keer geslaagd.
Voorbeeld 1: Ik moest Darren Cunningham (Actress), Vanessa Benelli (pianiste) en Robert Ames (dirigent) ophalen uit het Lloyd hotel te Amsterdam. Ik zou hen begeleiden naar een repetitie in Utrecht. We hadden kaartjes geregeld voor het openbaar vervoer en een taxi om ze vanuit hun hotel op Amsterdam CS te krijgen. Die ochtend had ik nog gekeken of de treinen reden. Toen ik keek reden de treinen nog wel maar eenmaal
aangekomen bleken de treinen niet meer te rijden door een aanrijding met een persoon. Ik heb daar rondgekeken en gevraagd, de enige manier om op tijd in Utrecht aan te komen was per taxi. Dit hebben we uiteindelijk gedaan.
Voorbeeld 2: Ik zou een groep artiesten ophalen die met twee verschillende vluchten op Schiphol aan zouden komen. Mijn doel was om hen zo snel mogelijk in hun hotel te krijgen, zodat de regisseur van de groep zoveel mogelijk repetitie tijd zou krijgen.
Beide vluchten waren ongeveer 3 uur vertraagd. We hadden rekening gehouden met enige uitloop, maar door deze vertraging kwam ons tijdsschema aardig in de knoop. De taxi’s waren gereserveerd, maar voor een andere tijd, dus ik moest z.s.m. met onze rittencoördinator overleggen om nieuwe taxi’s te regelen. Ondertussen moest ik ook met onze hospitality coordinator contact houden wanneer deze groep zou aankomen in het hotel.
Tegelijkertijd was de producent van het gezelschap mij constant aan het bellen om op de hoogte te blijven. In dergelijke situaties moeten er snel keuzes gemaakt kunnen worden en snel informatie doorgegeven worden omdat er anders fouten ontstaan.
Mijn vierde leerdoel: Het verruimen van mijn klassieke muziek spectrum. Het verder ontwikkelen van mijn smaak en voorkeuren m.b.t. moderne klassieke muziek, theater en andere kunstvormen, zoals geprogrammeerd op het Holland Festival.
Op het festival ben ik interessante producties tegengekomen en heb ik welwillend opengestaan voor nieuwe invloeden. Er waren producties waar ik meer of juist minder van onder de indruk was.
Mijn spectrum is veel verder verbreed dan ik aanvankelijk had verwacht. Om te beginnen heb ik in nauwe samenwerking met de artiesten van Paper Music de wereld van William Kentridge kunnen ontdekken. Ik veel
voorstellingen van achter de schermen mee kunnen maken. Een privé concert van Gidon Kremer met KRemerata Baltica, Een volledige generale repetitie van Turan Dokht, Enkele repetities en het concert van Actress X
Stockhausen. Dit zijn enkele voorbeelden uit talloze ervaringen die ik als stagiair-producent heb kunnen ervaren.
Mijn laatste leerdoel is: Een sociaal netwerk opbouwen met deskundigen (professionals) uit het werkveld (de culturele sector).
Tijdens mij stage ben ik in aanraking gekomen met verschillende professionals, van artiesten tot producenten tot technici. Ik heb veel nieuwe mensen ontmoet en geleerd van hun ervaring en expertise. Tijdens mijn stage heb ik meerdere gesprekken gevoerd om te achterhalen hoe deskundigen uit het werkveld op de plek zijn gekomen waar ze nu zijn. Ik heb onder andere met Annet Lekkerkerker, Annemieke Keurentjes, Jochem Valkenburg en ook met oud directeuren van het Holland Festival gesproken. Deze gesprekken hadden niet per se ten doel mijn sociale netwerk uit te breiden, maar hebben dit wellicht als neveneffect bereikt.
Ik had achteraf dit leerdoel misschien beter kunnen aanpassen naar: Achterhalen hoe verschillende deskundigen in het werkveld te werk gaan. Hoe doet een programmeur zijn/haar werk? Welke taken behoren tot het werk van een algemeen directeur en op welke wijze voert Annet Lekkerkerker deze uit? Dergelijke vragen zijn tijdens mijn stage beantwoord, maar als ik dit had opgeschreven als leerdoel had ik hier nauwkeuriger onderzoek naar kunnen doen en er wellicht meer van kunnen leren dan ik nu heb gedaan. De kennis die ik nu over het werkveld heb, komt voort uit mijn eigen ervaringen als stagiair producent en informele gesprekken met verschillende collega’s op meerdere posities in het veld. Dit beschouw ik als een zeer waardevolle verrijking van en aanvulling op mijn kennis.
De begeleiding
Tijdens mijn gehele stage was de begeleiding erg prettig en intensief. Ik heb nooit het gevoel gehad dat ik er alleen voor stond, maar ik kreeg wel genoeg verantwoordelijkheid en vrijheid om mijn eigen visie of ideeën te ventileren en toe te passen. Mijn nieuwsgierigheid en leergierigheid maakte soms dat ik te snel wilde handelen.
Meneer Van der Koog kon mij dan een pas op de plaats laten maken en opnieuw laten focussen zodat ik op een rustigere manier het werk kon hervatten.
Mijn leidinggevende betrok mij in al zijn eigen taken, wat enerzijds als een verhoogde druk aanvoelde omdat ik automatisch ook over deze werkzaamheden na ging denken maar anderzijds hielp het mij om het grotere plaatje in beeld te krijgen en dus een beter overzicht te krijgen van de hele puzzel. Ik waardeerde het juist heel erg dat hij me in al zijn bezigheden betrok omdat ik daar veel van heb kunnen leren.
Ook als het grote plaatje soms als overweldigend en stressvol aanvoelde bleef meneer Van der Koog kalm en rustig. Dit hielp mij om zelf ook de rust en helderheid te bewaren en het hoofd koel te houden. Hij vertrouwde mij in hoe ik in moeilijke situaties reageerde en liet mij daarom erg vrij. Hij hield alleen een vinger aan de pols om te checken of ik al mijn taken succesvol had voltooid. Als meneer Van der Koog er niet was kon ik altijd bij een van mijn collega’s terecht. Ook zij stonden voor me klaar als er iets aan de hand was.
De andere producenten en collega’s waren behulpzaam en soms zelfs bezorgd of het allemaal niet te zwaar zou worden. Het voelde goed dat er een heel team was, dat op elkaar lette en naar elkaar omkeek.
Relevantie van mijn stage en scriptie tot mijn studie
Mijn gekozen masteropleiding sluit op het eerste oog niet direct aan bij mijn stage. Uiteraard is er bepaalde problematiek, die behandeld wordt op mijn opleiding, waar het Holland Festival ook mee te maken krijgt. Er zijn bijvoorbeeld bepaalde keuzes gemaakt qua beleidsvoering. Deze keuzes worden o.a. gemaakt door de directeur van het Holland Festival. Haar werkzaamheden zijn nauwer verwant met de onderwerpen die behandeld worden op mijn opleiding. De keuze om met jaarlijks wisselende ‘associate artists’ te werken in plaats van met een artistiek directeur, is een van de beleidsmatige keuzes waar de directeur, samen met de programming directors, verantwoordelijk voor is geweest.
Ik heb meerdere gesprekken gevoerd met professionals uit het werkveld. Dergelijke gesprekken met mensen op verschillende plekken in dit werkveld zijn van groot belang omdat de link tussen de theoretische aard van mijn studie en het operationelere werkveld dan samen komen. Dit geeft inzicht in een carrièreperspectief. Zoals eerder genoemd zijn de taken die ik heb uitgevoerd gedurende mijn stage vooral operationeel en niet theoretisch, dat maakt het vinden van een connectie tussen stage en studie moeilijker. De opgedane ervaring zal echter bijdragen aan mijn kennis en zal in de toekomst ook zeker helpen om theoretische problemen in een bepaalde context te
kunnen plaatsen. Het is alleen al erg leerzaam om te zien hoe een organisatie zoals het Holland Festival opereert. De kennis van een dergelijke werkwijze zal naar mijn inziens later ook nog van nut blijken.
5. Conclusie
De stage bij het Holland Festival is een onmisbare toevoeging gebleken aan mijn opleiding omdat deze stage mij een enorm inzicht heeft gegeven in hoe mijn toekomstige loopbaan er uit zou kunnen zien en welke andere carrièreperspectieven mogelijk zouden kunnen zijn na mijn studie. Ik heb mij kunnen oriënteren binnen het werkveld, waar ik voor opgeleid wordt. Daarnaast heb ik waar kunnen nemen hoe een grotere culturele instelling zoals het Holland Festival te werk gaat en hier veel van geleerd. De vooropgestelde leerdoelen heb ik allemaal kunnen bereiken tijdens mijn stage. Ik heb zelfs meer geleerd dan ik van te voren had gedacht.
Ik heb als volwaardig teamlid mee kunnen werken op de productieafdeling en als rechterhand van meneer Van der Koog. In het begin kreeg ik taken die mij oriënteerde op de naderende werkzaamheden, maar naarmate ik deze werkzaamheden eigen kon maken kreeg ik uitdagendere en moeilijkere taken die meer verantwoordelijkheid vroegen. Ik werd leergieriger en nieuwsgieriger en begon steeds vaker werk op te zoeken. Van der Koog betrok mij vanaf het begin bij de taken die hij uitvoerde, en liet mij stapje voor stapje steeds meer doen. Ik kreeg steeds grotere taken en op een gegeven moment het vertrouwen om de productie van Paper Music, op mij te nemen.
Toen ik begon aan mijn stage had ik nooit gedacht dat ik een dergelijke taak toebedeeld zou krijgen. Het maakte echter dat ik mijn stage heb kunnen afsluiten, met het gevoel een volwaardig lid van het team te zijn.
Mijn stage heeft mijn kennis verrijkt en bijgedragen aan een ontwikkeling van mijn vaardigheden. Ik heb veel inzicht vergaard in hoe een festival georganiseerd wordt, welke processen in werking treden op het moment dat een programmeur besluit een artiest te boeken. Ik heb kunnen zien wat er nodig is om een festival te organiseren.
Ik heb hier zelf aan mee kunnen werken en op die manier kunnen ervaren hoe dergelijke organisatorische processen werken. Ik heb een oog voor detail ontwikkeld en mijn organisatorische vaardigheden kunnen
aanscherpen. Mijn theoretische kennis is aangevuld met kennis vanuit de praktijk. Deze aanvulling is van enorme waarde omdat dit context geeft aan de kennis die ik heb.
De productieafdeling is een afdeling die nauw verbonden is met alle andere afdelingen. Dit droeg bij aan mijn begrip van de organisatie.
Terugblikkend op mijn stage kan ik met zekerheid stellen dat ik mijn stage succesvol afgerond heb. Ik heb elke keer positieve berichten terug gekregen van mijn collega’s en veel waardering ontvangen voor de taken die ik verrichtte. De stage bij het Holland Festival heeft mijn theoretische kennis verrijkt met praktijk kennis en daarmee context gegeven aan mijn studie. Mijn stage is een zeer leerzame maar ook vooral een erg leuke ervaring geweest.
6. Bibliografie
Holland Festival. (2016). Beleidsplan 2017-2020. Beleid en activiteiten 2017-2020. Amsterdam, Noord-Holland, Nederland.
Holland Festival. (2019). Holland Festival | internationale podiumkunsten | muziek, theater, dans, opera | 29 mei - 23 juni 2019 Amsterdam - benoeming Associate Artists. Retrieved from https://www.hollandfestival.nl/nl/nieuws/
benoeming-associate-artists/
Holland Festival. (2019). Generale repetitie. 15-06-19. Retrieved via email.
7. Bijlage
7.1 Presentatieschema
7.2 Motivatiebrief
7.3 Master Stageplan
Mobility Office Faculty of Arts, Postbus 716, 9700 AS Groningen tel.: 050-363 5750 / stages.let@rug.nl
Stageplan Masterstage
(in te vullen door de student, ter goedkeuring van de docent)
Datum: 17-1-19
Persoonlijke gegevens stagiair
Naam: David Frerichs
Studentnummer: 2505827
Adres: Dirk Huizingastraat 1b
Postcode & Woonplaats 9713GL Groningen
Tel. nr.: 0612666326 E-mail: dlfrerichs@gmail.com
Stagedocent
Naam: L.D.M.E van Heteren Opleiding: KCM
Stagegever
Naam: Holland Festival
Adres: Piet Heinkade 5
Postcode & Woonplaats: 1019BR Amsterdam
Tel.nr.:020 - 788 2100 Branche: Kunst sector
Begeleider namens de stagegever
Naam: Ad van der Koog/ Han van Poucke
Functie: Producent/ hoofd productie
Tel.nr.: 020 - 788 2100 E-mail: han.van.poucke@hollandfestival.nl
Korte omschrijving van de organisatie en/of sector waartoe de stagegever behoort
Het Holland Festival is sinds 1947 het festival voor de internationale podiumkunsten in Nederland. In de maand juni brengt het Holland Festival uitzonderlijke en spraakmakende voorstellingen en concerten op de Amsterdamse podia. Voorstellingen van internationaal niveau, meestal uit het buitenland, op het gebied van muziek, opera, muziektheater, theater en dans. Voorstellingen die in de regel niet in het reguliere theateraanbod te zien zijn en die tot nadenken aanzetten en bezoekers inspireren.
Stage-opdracht/ globale omschrijving van de inhoud van de stage
Ondersteunen in voorbereiding van producties voor het festival 2019; Administratieve werkzaamheden t.b.v. de producties; Assisteren van een van de producenten in alle voorkomende werkzaamheden op kantoor en tijdens
het festival op 1 van de festivallocaties; Mede onderhouden van contacten met gezelschappen; Onderhouden van contacten met hotels en festivaldeelnemers over hun verblijf.
Tijdpad van de specifieke taken die tijdens de stage zullen worden uitgevoerd (incl. eventuele niet- opdrachtgebonden taken)
Tussen 18-2-19 en 26-6-19 zullen de verschillende taken worden uitgevoerd. Die taken zijn niet gespecificeerd, maar worden in overeenstemming en onder begeleiding van Ad van der Koog (producent) toegekend. Die taken zullen allemaal nauw te maken hebben met de taken geassocieerd bij de productieafdeling van het holland festival, zoals hierboven beschreven.
Leeruitkomsten (learning outcomes) met te verwerven competenties
Leren hoe het is om zelfstandig te werken aan een productie waar ik persoonlijk verantwoordelijk voor ben.
Plannen van activiteiten op ordentelijke wijze
Leren om oplossingsgericht te denken (de competentie om plannen aan te passen, te veranderen)
Het verruimen van mijn klassieke muziek spectrum. Het verder ontwikkelen van mijn smaak en voorkeuren m.b.t.
moderne klassieke muziek, theater en andere kunstvormen, zoals geprogrammeerd op het Holland Festival.
Een sociaal netwerk opbouwen met deskundigen (professionals) uit het werkveld (de culturele sector)
Aard en frequentie van de begeleiding door de stagegever
1 keer in de week een gesprek; tijdens het werken is het mogelijk de stage begeleider om hulp te vragen.
Aard en frequentie van de begeleiding door de stagedocent
De begeleiding van het stageprogramma bestaat uit:
- Oriënterende gesprekken in de aanloop naar de stage. De stage plek moet goedgekeurd worden.
- Halverwege de stageperiode moet ik (de stagair) contact op nemen met de stagebegeleider van de opleiding (mevrouw Van Heteren) om de voortgang en van mijn stage te bespreken. Daarbij woorden problemen, hindernissen, werkzaamheden en eventuele andere vragen besproken.
- De stagebegeleider leest en beoordeelt het stageverslag.
- De stagebegeleider evalueert zowel de stage als het stageverslag in een vergadering.
- Het becijferen van de stage en het stageverslag wordt in overleg met de stagebegeleider van het bedrijf (Han van Poucke of Ad van der Koog) gedaan.
Handtekening begeleidend docent: Datum:
……….. ……….
TIP: Bespreek dit document, na goedkeuring door de docent, aan het begin van je stage met de stagebegeleider op je stageplek.
7.4 Generale repetitie foto (15-06-19, Holland Festival)
