Strategische Stage

MA International Relations & International Political Economy

* * *

Final Report

Strategische Stage

Centre for the promotion of Import from Developing Countries (CBI) Dutch Enterprise Agency (RVO) / Ministry of Economic Affairs and climate (EZK)

Student: Sjoerd Rooijakkers

Adres: Witte de Withstraat 26,

Tel. Nr.: +31651766080

Stagebegeleider: J. Vereijken

Stagedocent RUG: L. Feringa

Van   4   september   tot   1   februari   heb   ik,   Sjoerd   Rooijakkers,   stagegelopen   bij   het   “Centrum   ter  

Bevordering  van  Import  uit  Ontwikkelingslanden  (CBI).  Ik  heb  dit  met  veel  plezier  gedaan,  heb  veel  

geleerd  en  hopelijk  ook  een  bijdrage  kunnen  leveren  in  de  vorm  van  een  adviesrapport  wat  zich  richt  

op  de  werkzaamheden  van  het  CBI  en  de  inclusie  (empowerment)  van  jongeren.  Mijn  ervaringen,  

leerpunten  en  inzichten  met  betrekking  tot  de  toekomst  deel  ik  in  dit  verslag.    

Inhoudsopgave  

1.   Inleiding  ...  4  

2.   Beschrijving  van  de  stagegevende  organisatie  ...  6  

2.1  De  geïntegreerde  aanpak  ...  7  

2.2  CBI  Personele  bezetting  ...  8  

3.   Rol  van  de  stagiair/beschrijving  van  de  werkzaamheden.  ...  9  

4.   Evaluatie  en  zelfreflectie  ...  11  

4.1  Wat  heb  ik  kunnen  beteken  voor  het  CBI?  ...  11  

4.2  Welke  kennis  en  vaardigheden  uit  mijn  studie  heb  ik  hiervoor  kunnen  benutten?  ...  12  

4.3  In  welke  mate  heb  ik  mijn  leerdoelen  bereikt?  ...  12  

4.4  Welke  nieuwe  kennis  en  vaardigheden  heb  ik  opgedaan?  ...  13  

4.5  Hoe  was  de  aansluiting  van  de  opleiding  met  de  beroepspraktijk?  ...  13  

4.6  Hoe  was  de  begeleiding  van  mijn  stage?  ...  13  

4.7  Hoe  heeft  de  stage  bijgedragen  aan  mijn  carrièreperspectieven?  ...  14  

4.8  Wat  voor  onvoorziene  dingen  heb  je  (over  jezelf)  geleerd  tijdens  de  stage?  ...  14  

5.   Conclusie  ...  15  

1.  Inleiding  

In  dit  verslag  ga  ik  dieper  in  op  de  vragen  waarom  ik  deze  stage  bij  het  Centrum  voor  export  en  import   promotie  uit  ontwikkelingslanden  CBI  gedaan  heb  en  hoe  ik  deze  tijd  heb  ervaren.  Ik  begin  met  een   korte  toelichting  op  de  vraag  waarom  ik  voor  het  CBI  gekozen  heb.  Vervolgens  zal  ik  toelichten  hoe  ik   bij  deze  stageplaats  uitgekomen  ben  en  ik  eindig  met  een  kort  overzicht  van  wat  ik  verder  in  dit  verslag   behandel.    

Toen   ik   begon   met   zoeken   naar   een   stageplaats   had   ik   een   aantal   voorwaarden   die   ik   aan   een   toekomstige  plaatsing  wilde  stellen.  Ten  eerste  wilde  ik  graag  bij  een  overheidsinstantie  werken.  Dit   omdat  ik  meer  wilde  leren  over  de  werkwijze  en  de  organisatie  van  een  dergelijke  organisatie  en  of  dit   bij   mij   zou   passen.   Ten   tweede   wilde   ik   graag   een   strategische   stage   doen,   het   liefst   met   een   internationale  oriëntatie.  Het  maakt  niet  uit  of  je  bij  de  overheid  blijft  werken  of  niet,  strategische   vraagstukken  komen  altijd  terug  in  de  toekomst.  Een  strategische  stage  leert  je  dus  op  een  vrij  basaal   niveau   mee   te   kijken   naar   externe   en   interne   vraagstukken,   die   toepasbaar   zijn   op   verschillende   (internationale)  organisaties,  niet  alleen  de  organisatie  waar  je  op  dat  moment  stageloopt.  Ten  slotte   wilde  ik  graag  iets  met  het  thema  jongeren  doen.  Ik  heb  in  het  jaar  2017  –  2018  een  bestuursjaar  bij   de   Nationale  Jeugdraad  gedaan,   zodoende  gaat   het   thema   jongeren   mij   erg   aan   het   hart.   Op   het   moment  van  solliciteren  wist  ik  nog  niet  goed  hoe  ik  dit  laatste  onderwerp  in  zou  gaan  vullen,  maar   tijdens  mijn  sollicitatiegesprek  bleek  al  snel  dat  het  CBI  ook  iets  met  het  thema  wilde/moest  doen.  

Hoewel  ik  ook  andere  opties  had,  was  het  laatste  punt  voor  mij  doorslaggevend.  Verder  betrof  het  een   Strategische  stage  bij  het  CBI.  Wat  betekent  dat  je  de  adviseurs  van  CBI  ondersteunt  in  hun  werk.  Iets   waar  ik,  zoals  boven  aangegeven,  naar  opzoek  was.    

 De  procedure  voor  deze  stageplaats  was  vrij  normaal.  Ik  heb  op  internet  naar  stagevacatures  gekeken.  

Hiervoor  heb  ik  vooral  het  Rijksportaal  van  de  Nederlandse  overheid  bekeken.

 Toen  ik  de  strategische   stage  bij  het  CBI  zag,  heb  ik  bij  oud-­‐studenten  van  de  opleiding  IBIO  navraag  gedaan  naar  het  CBI.  Zij   waren   erg   positief.     Hierna   heb   ik   een   sollicitatiebrief   geschreven.   Vervolgens   heeft   het   CBI   mij   uitgenodigd  voor  een  gesprek  en  een  aantal  dagen  later  kreeg  ik  te  horen  dat  de  keuze  op  mij  gevallen   was.    

1  Te  vinden  op  https://www.werkenvoornederland.nl/starters/stages    

In  dit  verslag  ga  ik  in  op  de  volgende  aspecten  van  mijn  stage:  ik  zal  eerst  een  beschrijving  geven  van  

het  CBI  en  over  de  werkwijze  en  de  positie  van  de  strategische  stagiair  hierin.  Vervolgens  zal  ik  mijn  rol  

als   stagiair   verder   toelichten   en   mijn   werkzaamheden   beschrijven.   Aansluitend   geef   ik   mijn  

persoonlijke  evaluatie  en  zelfreflectie.  Hier  zullen  de  volgende  aspecten  aan  bod  komen:  Wat  heb  ik  

kunnen  beteken  voor  het  CBI?  Welke  kennis  en  vaardigheden  uit  mijn  studie  heb  ik  hiervoor  kunnen  

benutten?  In  welke  mate  heb  ik  mijn  leerdoelen  bereikt?  Welke  nieuwe  kennis  en  vaardigheden  heb  

ik  opgedaan?  Hoe  was  de  aansluiting  van  de  opleiding  met  de  beroepspraktijk?  Hoe  was  de  begeleiding  

van   mijn   stage?   Hoe   heeft   de   stage   bijgedragen   aan   mijn   carrièreperspectieven?   Naast   deze  

standaardvragen  van  de  evaluatie  voeg  ik  nog  een  laatste  toe,  namelijk:  Wat  voor  onvoorziene  dingen  

heb  je  (over  jezelf)  geleerd  tijdens  de  stage?  Dit  doe  ik,  omdat  ik  vind  dat  ik  tijdens  mijn  tijd  bij  het  CBI  

onvoorziene  dingen  heb  geleerd,  die  ik  zonder  deze  stage  niet  zou  weten.  Het  verslag  wordt  afgesloten  

met  een  algemene  conclusie  op  mijn  periode  bij  het  CBI.    

2.  Beschrijving  van  de  stagegevende  organisatie  

De  missie  van  het  Centrum  voor  de  Promotie  van  Import  uit  Ontwikkelingslanden  (CBI)  is  om  het  klein-­‐  

en  middelgroot  bedrijf  uit  ontwikkelingslanden  aansluiting  te  laten  vinden  bij  de  Europese  markt  en   derhalve  bij  te  dragen  aan  duurzame  en  inclusieve  economische  groei.  Het  CBI  is  onderdeel  van  de   Rijksdienst   voor   Ondernemend   Nederland   (RVO)   en   ontvangt   opdrachten   van   het   Nederlandse   ministerie  van  Buitenlandse  Zaken  en  andere  (internationale)  organisaties  zoals  de  Europese  Unie.  De   structuur  van  deze  opdrachten  van  verschillende  stakeholders  is  onder  te  zien  in  figuur  1.    

Het   idee   hierachter   is   dat   handel   een   behulpzaam   instrument   is   om   economische   groei   en   het   ontwikkelen   van   banen   te   bewerkstelligen.   Door   Kleine-­‐   en   middelgrote   bedrijven   (SME’s)   in   ontwikkelingslanden  te  ondersteunen  in  het  betreden  van  de  Europese  markt,  promoot  het  CBI  de   integratie  van  deze  landen  in  globale  waardenketens.  

Het   CBI   probeert   niet   alleen   de   kwantiteit   van   export   te   vergroten,   maar   ook   de   kwaliteit.  

Maatschappelijk  verantwoord  ondernemen  (MVO/CSR)  is  daarom  een  belangrijk  onderdeel  van  alle   activiteiten  van  het  CBI.  Daarom  gaat  er  speciale  aandacht  naar  het  vaststellen  van  waardenketens   met  een  maatschappelijke  impact,  zodat  bijvoorbeeld  ook  jongeren  en  vrouwen  een  sterkere  positie   krijgen  in   een   dergelijke   waardeketen.   Op   deze   manier   draagt   het   CBI   ook   bij   aan   de   Sustainable   Development  Goals  (SDG’s)  van  de  Verenigde  Naties.    

  Figuur  1,  interactie  tussen  beleidsontwikkeling  en  implementatie

2  Programme  Management  Manuel  CBI,  CBI  Ministry  of  Foreign  Affairs  2017.    

2.1  De  geïntegreerde  aanpak    

Het   CBI   voert   uitgebreide,   geïntegreerde   projecten   uit   waarbij   exporteurs,   importeurs,   Business   Support   Organizations   (BSO),   overheden   en   andere   stakeholders   betrokken   zijn.   De   projecten   zelf   worden  onderworpen  aan  verschillende  criteria.  Zo  is  exportpotentie  een   belangrijk  uitgangspunt,   moet  een  project  waarde  toevoegen  (armoede  bestrijden),  moet  er  een  omgeving  zijn  (instituties  etc.)   die  export  niet  in  de  weg  staan  en  wordt  er  zoveel  mogelijk  aansluiting  bij  andere  Nederlandse  en   internationale  projecten.    

De   cyclus   van   een   project   is   weergeven   in   figuur   2.   Eerst   wordt   een   selectie   gemaakt   van   een   waardeketen   in   een   bepaald   land.   Vervolgens   wordt   een   business   case   idee   ontwikkelt.   Als   deze   goedgekeurd  is  wordt  er  een  waardeketen  analyse  uitgevoerd,  gevolgd  door  een  business  case.  Na   goedkeuring  van  alle  verschillende  fases  wordt  het  programma  uitgevoerd  en  aan  het  einde  wordt  er   een  auditsessie  en  een  evaluatie  gedaan  om  van  de  verschillende  projecten  te  leren  en  dit  weer  mee   te  nemen  naar  het  volgende  project.  

Om  goede  programma’s  uit  te  voeren  heeft  het  CBI  meerdere  instrumenten  tot  haar  beschikking.  Zo   worden   er   coaching   programma’s   aangeboden,   krijgen   BSO’s   in   ontwikkelingslanden   technische   ondersteuning,   wordt   er   voortdurende   marktinformatie   over   potentiele   Europese   exportmarkten   ontwikkelt,  wordt  er  samengewerkt  met  het  ministerie  van  Buitenlandse  Zaken  in  de  identificatie  van   potentiele   landen   en   sectoren   die   ondersteunt   kunnen   worden   en   worden   importeurs   in   de   ontwikkeling  en  implementatie  van  de  projecten  betrokken.    

Figuur  2,  CBI  Programma  Cyclus  

3  Idem.    

2.2  CBI  Personele  bezetting  

Het  CBI  heeft  een  directeur  die  verantwoordelijk  is  naar  buiten  toe  en  dan  met  name  naar  de  externe   stakeholders/opdrachtgevers.  Hieronder  zitten  drie  managers.  Twee  van  deze  managers  voeren  het   personeelsbeleid  uit  en  een  derde  gaat  over  de  financiën.  Van  de  twee  personeelsmanagers  gaat  er   een   over   de   programmamanagers   en   een   ander   over   de   projectondersteuners.   De   programmamanagers  hebben  de  verantwoordelijk  over  specifieke  projecten.  Zij  hebben  kennis  van   bepaalde  sectoren  en/of  landen/regio’s.  De  projectondersteuners  ondersteunen  de  managers  in  hun   werk  en  voeren  veel  administratieve  taken  uit.  Ook  zijn  er  drie  adviseurs  die  het  management  van   advies  voorzien.  Iedere  adviseur  heeft  zijn  specialiteit.  Zo  is  er  een  strategisch  adviseur,  een  technisch   adviseur  en  een  programma  coördinator.    

Bij  het  CBI  is  er  over  het  algemeen  ruimte  voor  twee  soorten  stagairs.  Het  ene  soort  stagiair  doet  een   meeloopstage  en  is  direct  betrokken  bij  programma’s.  Zij  voeren  vooral  ondersteunende  taken  voor   de  programmamanagers  uit  en  houdt  zich  dus  met  het  CBI  naar  buiten  toe  bezig  (extern).  Het  andere   soort  stagiair  doet  de  strategische  stage  en  ondersteunt  de  adviseurs  in  hun  werk.  Zij  kijken  intern  mee   in  de  keuken  van  het  CBI.  Zoals  eerder  gezegd  heb  ik  de  strategische  stage  gedaan.  

3.    Rol  van  de  stagiair/beschrijving  van  de  werkzaamheden.  

De  rol  van  de  strategisch  stagiair  is  dus  vooral  het  ondersteunen  van  de  strategische  en  technische   adviseur  en  de  programma  coördinator.  In  de  praktijk  betekent  dit  dat  de  stagiair  taken  krijgt  die  op   het  moment  van  het  begin  van  de  stage  opgepakt  moeten  worden.  In  mijn  geval  betekende  dit  dat  ik   mee  heb  geholpen  aan  het  schrijven  van  de  offerte  aan  Buitenlandse  Zaken  en  heb  geholpen  bij  het   destilleren  van  leerpunten  uit  de  audits  van  afgelopen  programma’s.  Verder  ben  ik  betrokken  bij  de   strategiebepaling  omtrent  blockchain  en  het  CBI,  een  enquête  van  de  Aziatische  Development  Bank   (ADB)  en  het  verwerken  van  kleinere  opdrachten  in  een  algemeen  model.  Binnen  deze  opdrachten   kreeg  ik  veel  ruimte  om  onderzoek  te  doen  en  onderwerpen  uit  te  denken.    

Naast  al  deze  kleinere  opdrachten  heb  ik  een  grote  opdracht  gedaan.  Deze  opdracht  kreeg  ik  vanuit   mijn  interesse  voor  jongeren  met  betrekking  tot  het  werk  van  CBI.  Ik  heb  uitgezocht  hoe  het  CBI  meer   jongeren  kan  bereiken  met  haar  programma’s.  Deze  opdracht  liep  van  ongeveer  oktober  tot  januari   en  vroeg  veel  zelfstandigheid  van  mij.  In  het  begin  vond  ik  het  moeilijk  om  een  specifieke  opdracht   over  jongeren  voor  mijzelf  te  formuleren.  Verder  hielp  het   ook  niet  dat  er  in  het  begin  nog  geen   strategisch  adviseur  was.  Na  veel  praten,  ging  ik  dan  ook  maar  gewoon  aan  het  werk.  Het  gebrek  aan   structuur  zorgde  ervoor  dat  dit  tot  eind  november/  begin  december  erg  traag  ging.  In  december  werd   er  een  nieuwe  strategisch  adviseur  aangesteld.  Dit  was  geen  onbekende,  maar  een  intern  persoon  met   wie  ik  de  tijd  daarvoor  graag  sprak;  Martin  Hulst.  Martin  daagde  mij  uit  meer  structuur  aan  te  brengen,   maar   liet   mij   vrij   in   het   onderzoeksproces.   Gezamenlijk   besloten   wij   dat   ik   een   eindadvies   zou   opleveren   met   als   hoofdvraag   Op   welke   manieren   kan   CBI   het   thema   jongeren   meenemen   bij   de   ontwikkeling  van  projecten?  en  de  volgende  structuur:  

-­‐   Introductie    

-­‐   Huidige  trends  met  betrekking  tot  jongeren  en  oplossingen  [uit  de  literatuur]  

-­‐   4  verschillende  cases  van  jongereninclusie  uitgevoerd  door  soortgelijke  organisaties  als  het   CBI.  Te  weten:  

o   Christelijke  Nationale  Vakbond  (CNV)  International     o   Agriprofocus    

o   International  Trade  Center  (ITC)  

o   Koninklijk  Instituut  voor  de  Tropen  (KIT)  

-­‐   Advies  

-­‐   Vragen  bij  de  verschillende  fases  van  de  programma  cyclus  

Om  tot  een  advies  te  komen  heb  ik  verschillende  methodes  gebruikt.  Ik  heb  met  alle  organisaties  direct   gesproken,   programma’s   op   internet   uitgepluisd,   beleidsstukken   gelezen,  filmpjes  geanalyseerd  en   literatuur  geconsulteerd.  In  mijn  laatste  week  heb  ik  vervolgens  een  CBI-­‐brede  sessie  over  jongeren   gehouden  waarbij  een  groot  gedeelte  van  de  programma  managers  (ongeveer  30  man)  aanwezig  was   om  mij  van  de  laatste  input  te  voorzien.  Om  iedereen  op  het  thema  voor  te  bereiden  heb  ik  een  dag   voor  de  sessie  kaartjes  aan  iedereen  gegeven  met  de  vraag  hoe  zij  jongeren  (willen)  betrekken  bij  hun   programma’s.  Deze  sessie  begon  met  een  kleine  presentatie  van  mijn  bevindingen  en  eindigde  met   een  discussie.  Uit  deze  interessante  consultatie  kwamen  nog  een  aantal  punten  die  ik  uiteindelijk   meegenomen  heb  in  het  eindrapport.  

Als  laatste  kreeg  ik  de  kans  om  te  modereren.  Dit  is  iets  wat  niet  direct  bij  het  takenpakket  van  een   strategische   stagiair   hoort,   maar   waarvoor   ik   door   een   manager   van   het   CBI,  Andre  van  der  Wiel,   gevraagd  was.  Ik  mocht  als  eerste  een  interne  leersessie  over  de  leerpunten  van  de  audits  en  evaluaties   modereren.  Dit  was  erg  leuk  en  leerzaam  om  te  doen  en  iets  waar  ik  veel  energie  van  kreeg.  Na  deze   sessie   heb   ik   samen   met   Andre   van   der   Wiel   een   sessie   voor   Seeds   gemodereerd.   Seeds   is   een   investeringsmiddel   van   RVO   en   wordt   gebruikt   om   maatschappelijk   belangrijke   initiatieven   van   financiële   middelen   te   voorzien.   De   mensen   van   Seeds   wilden   samen   met   het   ministerie   van   Volksgezondheid,  Welzijn  en  Sport  (VWS)  een  betere  integrale  gebruik  van  het  Seeds  instrumentarium.  

Daarvoor  moest  naar  raakvlak  met  het  ministerie  van  Economische  Zaken  en  Klimaat  gezocht  worden   en  werd  dus  een  sessie  georganiseerd  tussen  de  secretaris-­‐generaal  van  het  ministerie  van  VWS,  EZK,   de  directeur  nationaal  van  RVO  en  verschillende  investeerders.  Dit  was  een  hele  leerzame  sessie  en   bovenal  een  hele  leuke  ervaring.  Modereren  is  zeker  iets  wat  ik  in  de  toekomst  wil  blijven  doen!  

De  rol  van  de  strategisch  stagiair  bij  het  CBI  is  dus  heel  veelzijdig.  De  organisatie  biedt  (wellicht  door   onderbezetting)  een  hoop  kansen  om  kennis  te  vergaren,  praktijkervaring  op  te  doen  en  om  (creatief)   bij  te  dragen.  Het  feit  dat  je  naast  je  reguliere  werkzaamheden  de  kans  krijgt  om  je  eigen  ei  kwijt  te   kunnen  en  kansen  krijgt  om  dingen  te  doen  waar  je  anders  niet  snel  opgekomen  was,  maken  het  tot   een  fijne  stageplaats.      

4.  Evaluatie  en  zelfreflectie    

4.1  Wat  heb  ik  kunnen  betekenen  voor  het  CBI?    

Tijdens  mijn  stage  voor  het  CBI  heb  ik  een  aantal  opdrachten  gehad  die  ik  voor  het  CBI  heb  uitgevoerd   en  waarmee  verder  gewerkt  is  of  gaat  worden.  Mijn  eerste  grote  opdracht  betrof  de  offerte  voor  het   Ministerie  van  Buitenlandse  Zaken.  Hiervoor  heb  ik  de  berekeningen  gedaan.  Ik  ben  blij  dat  ik  dit  heb   kunnen  doen  omdat  het  iets  is  wat  ik  in  mijn  opleiding  weinig  gedaan  heb.    

Verder  heb  ik  de  project  audits  geanalyseerd  van  afgelopen  programma’s.  Deze  heb  ik  verwerkt  en  in   een  overzicht  gestopt.  Hierna  heb  ik  samen  met  Lis  Ostergaard,  Adviseur  Monitoring  &  Evaluatie  bij   RVO  en  Andre  van  der  Wiel  een  leersessie  voorbereid  en  gedraaid.  De  uitkomsten  uit  deze  leersessie   hebben  wij  verwerkt  in  leer-­‐  en  actiepunten.  

Ook   heb   ik   samen   met   Vera   Gelink   van   de   afdeling   Market   Intelligence   (MI)   een   onderzoek   over   Blockchain  gedaan.  De  resultaten  hiervan  hebben  wij  uitgewerkt  en  in  vervolgstappen  gestopt.  Het   plan  is  nu  dat  CBI  actief  data  over  blockchain  verzamelt  en  aansluit  bij  bestaande  blockchainprojecten.  

Zoals  hierboven  aangegeven  was  mijn  grootste  opdracht  om  “iets”  met  het  thema  jongeren  te  doen.  

Hoewel  dit  in  het  begin  onduidelijk  was,  hebben  wij  later  besloten  dat  dit  een  advies  zou  worden  over   hoe  het  CBI  de  groep  jongeren  specifiek  mee  kan  nemen  in  de  programma’s.  Hier  heb  ik  een  rapport   over  geschreven  en  ik  heb  een  presentatie/inputsessie  gehouden.  Dit  document  wordt  meegenomen   in  de  MVO  (maatschappelijk  Verantwoord  Ondernemen)  strategie  van  het  CBI.    

Als  laatste  heb  ik  bij  de  sollicitatiegesprekken  voor  mijn  stagefunctie  gezeten.  Dit  was  aan  de  ene  kant  

heel  leerzaam,  omdat  je  leert  hoe  je  een  dergelijke  sollicitatie  moet  voeren  en  hoe  je  deze  moete  

insteken.  Het  was  aan  de  andere  kant  ook  gek,  omdat  ik  mijn  eigen  opvolgers  (uiteindelijke  zijn  het  er  

twee  geworden  in  plaats  van  één)  moest  helpen  zoeken.  Toch  leer  je  er  veel  van  en  vond  ik  het  ook  

positief  dat  zij  mij  hierbij  wilde  hebben.  Ik  kreeg  het  gevoel  dat  ik  echt  op  de  goede  weg  was  bij  het  CBI  

en  nieuwe  stagiaires  konden  aan  mij  vragen  stellen  over  de  organisatie,  de  mogelijkheden  en  het  

werkterrein  van  het  CBI.  Dit  zijn  beide  aspecten  die  niet  superduidelijk  in  de  vacature  staan.  Ik  ben  

daarom  blij  dat  ik  hen  met  deze  keuzes  heb  kunnen  helpen.  

4.2  Welke  kennis  en  vaardigheden  uit  mijn  studie  heb  ik  hiervoor  kunnen  benutten?    

De  kennis  uit  mijn  studie  die  ik  voor  mijn  stage  heb  benut  is  vooral  inhoudelijk  van  aard.  In   mijn  studie  heb  ik  veel  theorie  over  economische  markten  en  noord-­‐zuid  relaties  geleerd.  Deze   kennis  heb  ik  mee  kunnen  nemen  als  context  voor  de  projecten  die  ik  gedaan  heb.    

Verder  heb  ik  in  mijn  studie  geleerd  oer  onderzoeksmethodes,  structuur  en  schrijfstijl.  Dit   heeft  mij  geholpen  bij  het  schrijven  van  rapporten  en  samenvattingen.  Ook  heb  ik  tijdens  mijn   studie  veel  presentaties  moeten  doen.  Dit  zorgt  ervoor  dat  ik  makkelijk  voor  groepen  sta.  

4.3  In  welke  mate  heb  ik  mijn  leerdoelen  bereikt?    

Mijn   eerste   leerdoelen   hadden   betrekking   op   een   betere   schriftelijke   en   orale   uitdrukking   in   het   Nederlands,  Engels  en  Frans.  Mijn  Nederlandse  uitdrukkingsvermogen  is  zeker  verbeterd.  Over  het   algemeen  spreekt  en  schrijft  iedereen  goed  Nederlands  bij  het  CBI.  Dit  zorgt  ervoor  dat  je  hierin  mee   genomen  wordt  en  dat  je  veel  leert  van  de  mensen  om  je  heen.  Ditzelfde  geldt  voor  het  Engels  en  in   mindere  maten  voor  mijn  Frans.  Veel  bronnen  en  internationale  contacten  zijn  in  het  Engels.  Mijn   Frans  heb  ik  wel  kunnen  oefenen,  maar  dit  had  naar  mijns  inziens  nog  beter  gekund.    

Mijn  tweede  leerdoel  ging  over  corporate  social  responsibility  (CSR  /MVO).  Mijn  doel  was  om  meer   hierover  te  leren  en  dan  specifiek  over  de  implementatie  en  toepassing  hiervan  op  de  werkelijkheid.  

Hoewel  CSR  duidelijk  terugkomt  in  de  beleidsstukken  is  het  voor  mij  soms  nog  wat  vaag  over  hoe  het   in   de   programma’s   terugkomt.   Vaak   staat   er   bijvoorbeeld   dat   er   iets   met   de   SDG’s   (sustainable   development   Goals),   jongeren   en   vrouwen/meisjesrechten   gedaan   moet   worden,   maar   er   is   geen   echte  strategie  en/of  visie.  In  mijn  rapport  over  jongeren  heb  ik  gepoogd  een  begin  aan  een  dergelijke   strategie  te  maken.    

Mijn  derde  leerdoel  ging  over  de  werkwijze  van  de  nationale  overheid  en  of  dit  iets  is  wat  bij  mij  zou  

passen.  Zelf  denk  ik  dat  dit  goed  bij  mij  past,  omdat  de  nationale  overheid  veel  ruimte  en  kansen  voor  

zelfontwikkeling  geeft.  Deze  ruimte  en  kansen  moet  je  echter  wel  zelf  pakken,  dus  als  je  assertief  bent  

kan  het  heel  uitdagend  zijn.  Ben  je  dit  niet,  dan  kan  het  echter  erg  saai  in  Den  Haag  worden.  Verder  

heb  ik  nieuwe  manieren  van  modereren  en  presenteren  geleerd  en  geleerd  hoe  ik  door  middel  van  

vragen  zelf  structuur  kan  brengen  aan  opdrachten  die  vooraf  wat  vaag  lijken  (zoals  de  opdracht  over  

jongeren).  

Mijn  vierde  en  laatste  leerdoel  ging  over  het  opdoen  van  analytische  vaardigheden.  Dit  had  ik  in  mijn   placement  plan  iets  beter  moeten  verwoorden.  Zo  had  ik  moeten  opschrijven  wat  ik  daar  precies  aan   wilde  verbeteren  en  hoe  ik  dit  wilde  doen.  Ik  denk  echter  wel  dat  ik  deze  vaardigheid  heb  kunnen   verbeteren.  Dit  omdat  ik  in  mijn  project  op  jongeren  (en  eigenlijk  in  andere  projecten  ook)  gebruik  heb   gemaakt  van  methodes  die  ik  nog  weinig  gebruikt  heb,  zoals  interviews  en  de  analyse  van  filmpjes  en   beleidsstukken.  Deze  ervaring  helpt  mij  dus  een  volgende  keer  om  meerdere  bronnen  te  analyseren   en  gebruiken.    

4.4  Welke  nieuwe  kennis  en  vaardigheden  heb  ik  opgedaan?  

Bij  het  CBI  heb  ik  veel  geleerd  over  presentatiestrategieën,  internationale  markten  en  de  compositie   van  een  waardeketen.  Ook  de  relaties  en  belangen  van  verschillende  stakeholders  en  het  onderhouden   hiervan  is  iets  wat  mij  is  bijgebleven.  Verder  heb  ik  geleerd  via  vragen  structuur  aan  te  brengen  aan   mijn  opdrachten.  Dit  laatste  was  voor  mij  echt  een  leerpunt,  omdat  ik  dit  van  tevoren  moeilijk  vond.  

Een  voorbeeld  hierbij  is  mijn  jongerenopdracht.  In  het  begin  was  het  niet  duidelijk  wat  de  opdracht   was  en  hoe  men  een  eindresultaat  voor  zich  zag.  De  eerste  twee  maanden  van  het  project  (oktober  en   november),  was  het  dan  ook  echt  zoeken  voor  mij.  Pas  toen  de  nieuwe  strategisch  adviseur  begon  met   zijn  taken  werd  de  structuur  duidelijk.  Zijn  invloed  op  de  structuur  van  mijn  project  was  groot,  omdat   hij  mij  hielp  een  structuur  te  vinden.  Wanneer  ik  een  volgende  keer  een  soortgelijke  opdracht  krijg  zal   ik   dan   ook   veel   gestructureerde   te   werk   gaan.   Dit   zal   er   ook   voor   zorgen   dat   ik   bijvoorbeeld   in   interviews  gerichtere  vragen  kan  stellen  door  mij  aan  de  structuur  te  houden.  

4.5  Hoe  was  de  aansluiting  van  de  opleiding  met  de  beroepspraktijk?    

Hoewel  ik  wat  betreft  context  veel  heb  gehad  aan  mijn  studie,  is  de  aansluiting  tussen  opleiding  en   beroepspraktijk  niet  erg  goed.  Op  de  universiteit  leer  je  vooral  theoretische  vaardigheden  die  je  in  de   praktijk  vaak  niet  nodig  hebt.  Heft  geeft  je  echter  wel  een  bepaalde  kijk  op  de  wereld  en  leert  je  wel   om  bepaalde  aspecten  in  een  perspectief  te  plaatsen.  Praktische  skills  leer  je  echt  in  je  stage  zelf.    

4.6  Hoe  was  de  begeleiding  van  mijn  stage?    

Mijn  stagebeleidster  vanuit  CBI  was  Janneke  Vereijken.  Hoewel  ik  weinig  met  haar  heb  samen  gewerkt,  

hebben  wij  wel  wekelijks  contact  gehad.  Tijdens  deze  contactmomenten  hebben  wij  het  vooral  gehad  

over  hoe  het  mij  ging,  wat  goed  ging  en  wat  niet  goed  ging.  Ik  heb  geprobeerd  regelmatig  om  feedback  

te  vragen,  zodat  ik  mijzelf  tijdens  de  stage  kon  verbeteren  en  actief  kon  leren  van  dingen  die  minder  

goed  gingen.  Ik  heb  deze  contactmomenten  ervaren  als  bijzonder  fijn.  Ik  ben  dan  ook  heel  blij  met  de  

begeleiding  die  ik  van  Janneke  gehad  heb,  maar  ook  met  de  begeleiding  van  andere  mensen.  Zo  heeft  

Martin  Hulst  (strategisch  adviseur  vanaf  december)  mij  bijzonder  goed  en  kritisch  geholpen  met  mijn   rapport  over  jongeren.  Dit  was  niet  altijd  makkelijk  omdat  Martin  extreem  kritisch  is,  maar  komt  het   werk  zeker  ten  goede.  Daarnaast  heb  ik  hier  heel  veel  van  geleerd.  Verder  heb  ik  veel  geleerd  van  Lis   Ostergaard  (audits),  Andre  van  der  Wiel  (modereren),  Liesbeth  Hofs  (offerte  Buitenlands  Zaken)  en   Vera  Gelink  (Blockchain)  omdat  ik  veel  met  hun  heb  samengewerkt.    

4.7  Hoe  heeft  de  stage  bijgedragen  aan  mijn  carrièreperspectieven?    

Tijdens  deze  stage  ben  ik  erachter  gekomen  dat  ik  graag  op  het  snijdvlak  van  beleid  en  strategie  wil   werken.  Beleid  vertalen  naar  concrete  stappen  is  iets  wat  ik  bijzonder  leuk  vind.  Daarnaast  vind  ik  het   leuk  om  te  presenteren  en  te  modereren,  iets  waar  ik  tijdens  mijn  stage  veel  ruimte  voor  kreeg.  Voor   mij  is  het  dus  van  belang  dat  een  toekomstige  werkgever  mij  de  ruimte  geeft  om  trainingen  te  doen   en  dingen  naast  mijn  werk,  zodat  ik  actief  met  mijn  eigen  ontwikkeling  bezig  kan  zijn.  

Ook  heb  ik  tijdens  mijn  stage  veelvuldig  met  mensen  gepraat  over  traineeships  en  carrièrekeuzes.  Ik   heb  het  gevoel  dat  mensen  vrij  positief  over  mij  zijn.  Dit  is  iets  wat  ik  erg  waardeer,  maar  tegelijkertijd   soms  spannend  vind.  Dit  omdat  ik  graag  een  traineeship  bij,  bijvoorbeeld,  de  Rijksoverheid  wil  gaan   doen.  Als  ik  dan  over  het  traject  vroeg,  vertelden  mensen  mij  over  het  traject  zelf  en  minder  over,   bijvoorbeeld,  de  intelligentie-­‐  en  psychologische  testen.  Terwijl  ik  hier  juist  wel  een  beetje  voor  vrees.    

4.8  Wat  voor  onvoorziene  dingen  heb  je  (over  jezelf)  geleerd  tijdens  de  stage?

Ik  heb  geleerd  dat  ik  mijzelf  graag  uitdaag  en  graag  op  een  plek  terecht  kom  waar  ik  mijzelf  kan  blijven   door  ontwikkelen  en  trainingen  kan  volgen.  Ook  vind  ik  het  erg  leuk  om  in  een  internationale  context   te  werken,  vooral  voor  de  rijksoverheid.  Verder  heb  ik  geleerd  dat  collega’s  voor  80  procent  je  werk   maken.  Als  je  veel  met  mensen  praat,  maak  je  dingen  als  presentaties  en  dergelijke  makkelijker  voor   jezelf,  omdat  je  vertrouwd  bent  met  de  mensen.    

Als  laatste  heb  ik  geleerd  dat  ik  graag  door  wil  gaan  met  modereren,  iets  waar  ik  dankzij  manager  Andre  

van  der  Wiel  de  kans  voor  kreeg.  Ik  vind  het  leuk  om  voor  groepen  te  staan  en  om  via  creatieve  sessies  

tot  nieuwe  ideeën  te  komen,  problemen  op  te  lossen  en  van  elkaar  te  leren

5.  Conclusie    

Mijn  stage  bij  het  CBI  heb  ik  als  een  zeer  positieve,  leerzame  ervaring  ervaren.  Kort  gezegd  heb  ik  op   drie  gebieden  ervaring  en  kennis  opgedaan,  namelijk  op  praktisch  gebied,  op  persoonlijk  gebied  en  op   creatief  gebied.    

Ten  eerste  het  praktische  gebied.  Een  van  mijn  leerdoelen  was  om  meer  kennis  te  vergaren  van  een   professionele  (overheid)organisatie.  Bij  het  CBI  is  dit  zeker  gelukt.  Zo  begrijp  ik  beter  waarom  en  hoe   sommige   beslissingen   genomen   worden   en   waar   een   dergelijke   organisatie   het   mandaat   vandaan   haalt.  Dit  mandaat  komt  namelijk  van  de  opdrachtgever  (vaak  het  ministerie  van  Buitenlandse  Zaken)   en  wordt  door  het  CBI  (en  breder,  door  RvO)  uitgevoerd.  Interne  doelen  en  prioriteiten  vormen  verder   hoe  deze  opdrachten  er  verder  in  de  praktijk  uit  gaan  zien.    

Ten  tweede  het  persoonlijke  gebied.  Bij  het  CBI  heb  ik  mijn  analytische  vaardigheden  alsmede,  (de   Nederlandse,   de   Engelse   en,   in   mindere   maten,   de   Franse)   taal   en   onderzoeksmethodes   kunnen   verbeteren.  Wel  heb  ik  moeten  leren  om  vragenderwijs  structuur  aan  mijn  werk  aan  te  brengen,  vooral   wanneer  die  structuur  eerder  nog  niet  vast  stond.  Dit  is  iets  waar  ik  in  mijn  jongerenopdracht  in  het   begin  veel  moeite  mee  had.  Verder  heb  ik  de  tijd  genomen  om  naar  mijn  toekomst  te  kijken  en  te   bepalen  wat  voor  een  soort  kant  ik  later  op  wil.  Het  gebied  tussen  (overheid)beleid  en  de  vertaling   naar  strategie  spreekt  mij  hier  bijzonder  in  aan.  Verder  vind  ik  het  voor  mijn  persoonlijke  ontwikkeling   belangrijk   dat   ik   naast   mijn   alledaagse   werkzaamheden   ook   de   kans   krijg   cursussen   en   nevenactiviteiten,  zoals  modereren,  te  doen.    

Ten  slotte  het  derde  gebied.  Dit  sluit  aan  bij  mijn  persoonlijke  lessen,  namelijk  dat  het  leuk  is  om  bij   bepaalde  opdrachten   creatief  te  werk   te  gaan.  De  inputsessie/presentatie  aan  het  einde  van  mijn   termijn   is   daar   een   goed   voorbeeld   van.   Door   middel   van   vooraf   gegeven   kaartjes   en   discussie   probeerde  ik  zoveel  mogelijk  mensen  bij  mijn  jongerenopdracht  te  betrekken,  wat  resulteerde  in  meer   discussie  over  jongeren  en  dus  meer  impact  van  mijn  werk.  Aangezien  veel  projectmanagers  zeiden   mijn   ideeën   mee   te   willen   nemen   in   hun   werk.   Deze   ideeën   heb   ik   vooral   vanuit   het   modereren   meegekregen.  Daarom  is  dit  iets  wat  ik  graag  in  de  toekomst  blijf  doen.  Creatief  werken  zorgt  ook  voor   persoonlijke   ontwikkeling   en   het   krijgen   van   nieuwe   ideeën,   omdat   verschillende   mensen   een   verschillende  kijk  op  bepaalde  problematiek  hebben.    

De  stage  heeft  dus  veel  bijgedragen  aan  hoe  ik  in  de  toekomst  bepaalde  dingen  benader,  analyseer  en  

doe.  Verder  heb  ik  de  samenwerking  met  verschillende  mensen  als  zeer  leerzaam  en  gezellig  ervaren.  

Mensen  bij  het  CBI  zijn  erg  betrokken  bij  hun  werk  en  het  maakt  niet  uit  of  je  met  een  manager,   adviseur,  onderzoeker  of  projectmedewerker  samenwerkt,  iedereen  heeft  zijn  eigen,  interessante  kijk   op  de  dingen  en  is  meer  dan  bereid  om  jou  bij  bepaalde  moeilijkheden  te  helpen,  iets  waar  je  veel  van   kan  leren!  

6.  Noten  

Programme  Management  Manuel  CBI,  CBI  Ministry  of  Foreign  Affairs  2017.    

https://www.cbi.eu/sites/default/files/programme_management_manual.pdf    

Werken  voor  Nederland  (Website).  https://www.werkenvoornederland.nl/starters/stages