en
Zaterdag 24 september 1960- No. 601
Toto veelzijdig belicht
(Zie pag. 2, 3 en 4)
VERTROUWENWEKKENDE TROONREDE EN MILJOENENNOT A
Verborgen conflictstof mag echter niet uit het oog worden verloren
E en evenwichtige Troonrede - naar inhoud en stijl - en een begroting-in-evenwicht.
Dat is de overheersende indruk welke wij uit de Ridderzaal en de eerste Kamervergadering in de nieuwe zitting hebben meegeno- men. En die ons óók nog is bijge- bleven op de avond van deze derde september-dinsdag bij het rustig nalezen van de reeds beschikbare stukken en van de eerste commen- taren in de dagbladen.
Het Kabinet-De Quay moge dan juist de laatste tijd nogal aan wat kritiek hebben bloot gestaan, de waardering voor dec rustige, ver- trouwenwekkende Troonrede en voor de begrotingsopstelling is vrijwel algemeen.
Zelfs de socialistische bladen konden zich aan die sfeer van waardering niet geheel onttrek- ken en hadden kennelijk enige moeite, de nu eenmaal onvermijde- lijke kritiek te produceren.
Dat die spontaan van zovele zij- den geuite waardering spoedig zal zijn vergeten, maar de kritiek en 't wantrouwen in de loop der komen- de weken en maanden vanzelf lui- der zullen opklinken, is echter niet moeilijk te voorspellen.
Dat is nu eenmaal zo en zal ook altijd wel zo blijven, zeker in de politiek, welke in menig opzicht inderdaad een "hard bedrijf" kan zijn.
* * *
'"~Tie
zich los maakt van de f f charme van dit - misschien wel voor de eerste maal - zeer leesbare staatsstuk· vol reële zin en gezond optimisme (waar dat al- thans mogelijk bleek), ontdekt trouwens spoedig wel een aantal hiaten.
Hiaten, die wel verklaarbaar zijn omdat zij eensdeels zaken betref-
ATTENTIE! ATTENTIE!
Luistert op vrijdag, 30 sep- tember a.s., over de zèn- der Hilversum 11 ( 298 m l,
van 19.30-19.40 uur, naar .,DE STEM VAN DE V.V.D."
Spreker:
prof. mr. P. J. Oud, voorzitter van de V.V.D.
Onderwerp: De Troonrede.
fen die niet de werkelijke grote lijnen raken, anderzijds in de vo- rige Troonrede reeds waren aan- gekondigd of gememoreerd.
Toch is het goed zich te reali- seren, dat daar, in die op boven- genoemde gronden verklaarbare wijze niet (meer) in de Troonrede aangeduide zaken juist de conflict- stof van dit ogenblik is g·elegen.
Conflictstof, waaraan het ge- vaarlijke karakter door wijs beleid of door wederzijdse bereidheid tot redelijk overleg heel wel zal blijken te kunnen worden ontnomen, maar die óók plotseling tot een eruptie zou kunnen leiden.
Wij noemen maar losweg: het op dit ogenblik nog volkomen in een impasse verkerende toto- vraagstuk, het cocktail-incident en zijn achtergronden, het ontwerp Mammoetwet, de kinderbijslagver- zekering en de commerciële tele- visie.
Het zijn alle kwesties, waarover de Troonrede niet rept, maar waar nu juist de klemmen zijn gelegen, waarin de wielen van de Rege- ringskaros zouden kunnen vast- lopen. En zo zijn er nog wel enkele andere politieke voetangels en klemmen!
• * ".
O p de avond van de blijde en feestelijke dag, waarop wij dit schrijven, keren wij ons echter gaarne naar de zonnigste zijde van het beeld, dat ons is opgehangen.
Minister Zijlstra sprak bij de in- diening van de begroting de vol- doening van de regering uit, dat zij in staat was een begroting aan de Staten-Generaal voor te leggen, welke structureel en conjunctureel verantwoord is en daarnevens nog een stevige belastingverlaging, vooral in de sfeer van de inkom- sten- en loonbelasting mogelijk maakt.
Dat is een prettig geluid en wie zich herinnert, hoe van V.V.D.- zijde altijd op de noodzaak van zo spoedig mogelijke vermindering van de loodzware belastingdruk is gewezen, zal begrijpen, dat wij de voldoening van de Regering op dit punt volkomen delen .
Dat die belastingverlaging ech- ter zal moeten worden ingevoerd op het ogenblik, dat dit
conjunctu~reel toelaatbaar blijkt, is naar wiJ menen zowel door mr. Van Leeu- wen in de Tweede- als door prof.
Witteveen in de Eerste Kamer met nadruk op de voorgrond gesteld.
Evenals de noodzaak, de stijging van de overheidsuitgaven te doen achterblijven bij die van het natio- nale inkomen.
* * *
D e beschouwingen, gewijd aan de helaas verre van zonnige internationale situatie en aan de door ons land te varen koers op het internationaal-politieke ter- rein, zullen over het algemeen in onze kring zeer wel kunnen worden gedeeld.
Wij willen deze eerste korte no- tities over Troonrede en miljoenen- nota ten slotte niet eindigen zonder
onze warme instemming te
betui~gen met de aan de moeilijkheden van onze Belgische zuiderburen gewijde bemoedigende woorden.
Een passus, als hier in de Ne- derlandse Troonrede gewijd aan de interne situatie van een ander land, is, als wij ons niet zeer vergis- sen, in deze vorm een unicum.
Wij zien hierin meer dan een oppervlakkig vriendschapsgebaar jegens onze in vele opzichten zo nauw verwq.nte Beneluxpartner, waarover wij ons van harte ver- heugen.
A.W.A.
20 september 1960
DE VROEGE SINTERKLAAS ....
EN DE LATE PEPERNOTEN
VBI.JHEJD EN DEMOCitATIE
M ~Uit
-PAGINA%
TO--SOP IS DE KOOL WEL . WAARD''
Uber~!e Eerste-l{amerfractie tegen toto-compromis • Geen reden om in toto grote gevaren te zien • Compromis leidt tot onbegrip bij het volk - Fixatie van f 50.000-priis in de wet onaan-
vcu::;rdb~t1111'.
D e politieke stofwolken, die zijn opge- dwarreld door de geruchtmakende verwerping van het wetsontwerp tot wij- ziging van de Loterijwet, hangen nog steeds boven het vaderlandse erf. Die stof- wolken zijn opgeworpen mede door toe- doen van de liberale Eerste-Kamerfractie, die zich en bloc bij het kamp der tegen- stemmers (PvdA, CPN, SGP en vier van de zes aanwezige anti-revolutionairen) voegde. Doordat elke steun uit de liberale hoek uitbleef werd minister Beermans hoop op een krappe overwinning met 36 tegen 33 stemmen de bodem ingeslagen.
Voor het zover was, had de fractievoor- zitter van de VVD, mr. Van Riel, een strijd op twee fronten gevoerd: tegen het toto-wetsontwerp en tegen de AR woord- voerder prof. mr. Diepenhorst, die sim- pelweg beweerde, dat de VVD-fractie ge- makkelijk vóór kon ·stemmen, omdat er bij haar geen principes in het geding zou- den zijn. Wat bij de AR natuurlijk wel het geval was.
En daaruit construeerde prof. Diepen- horst een gemis aan liberaal verantwoor- delijkheidsbesef jegens dit kabinet. Dit laatste verwijt achtte mr. Van Riel alleen al ongegrond, omdat hij een aantal oplos- singen had aangewezen om uit de toto- misère te komen. En wat de principiële kant van de zaak betreft, mijn gehele betoog is uitgegaan van bepaalde staat- kundige, politieke en historische princi- pes, reageerde hij.
* * *
jes in gymnastiekkleding, wier foto's nu ook in christelijke gezinsbladen prijken, vonden een jaar of dertig, veertig gele- den, in die kringen ook niet bepaald een gunstig onthaal.
Dit bewijst wel hoe al dit soort dingen in beweging is. Deze sentimenten hebben geen toekomst meer. Strijd tegen de toto is dan ook zinloos. Het is alsof men min of meer vergane zakken zand in een door- gebroken zeedijk gooit.
Duidelijk is, dat de grote meerderheid van het Nederlandse volk voor een min of meer onbeperkte toto is.
* • *
N u is mijn bezwaar, vervolgde onze woordvoerder, dat het sluiten van een toto-compromis, bij de politiek toch al weinig geïnteresseerde menigte leidt tot onbegrip voor de wijze, waarop ons parlementaire stelsel functioneert. En daarom vond mr. Van Riel de uitlating
"de toto-sop is de kool niet waard" in zijn algemeenheid niet juist. Het gaat om het probleem, of men op een ogenblik een compromis mag afsluiten, dat rechtstreeks ingaat tegen wat zeer velen denken en voelen.
Dat heeft niets te maken met de rech- ten van een minderheid. Deze kan ver- langen, dat zij nauwelijks wordt gedwon- gen tot iets, dat in strijd is met haar be- ginselen. Maar voor redeneringen over ongunstige toekomstperspectieven kan niemand eerbied vragen, slechts beleefd- heid.
H iermee komen wij op mr. Van Riel's bestrijding van het wetsontwerp.
Steeds maar weer komen de tegenstan- ders van de toto aandragen met de grote gevaren van het "stimuleren van de gok- lust". Natuurlijk moet de staat desastreu- ze ontwikkelingen tegengaan. Maar dan zullen er toch op zijn minst sterke en
Het gaat hier dus niet om het recht van een minderheid, maar om een politiek compromis. En mijn fractie wil niet aan- vaarden, dat een·bepaalde politieke situa- tie in de wetgeving op een principieel punt wordt geconsolideerd, aldus mr. Van Riel. Met andere woorden: indien het ka- binet een beleid wil voeren, dat op een compromis is gebaseerd, kan
ikdaar eventueel mee akkoord gaan; als dit com- promis maar niet in een wet wordt ge- fixeerd.
Na het einde van het toto-debat in de Eerste Kamer
Flitsen van het Binnenhof
.... ~~
..
overtuigende aanwijzingen moeten zijn, dat er inderdaad grote gevaren dreigen op een relatief overzienbare termijn. En dat is met de toto, volgens mr. Van Riel, niet het geval.
Nu worden wel steeds allerlei afschrik- wekkende buitenlandse voorbeelden ten tonele gevoerd, maar daar was de liberale woordvoerder niet van onder de indruk, zeker niet wanneer het om het goklustige Engeland gaat. Het wedden in Engeland vindt zijn oorsprong in het cultuurpa- troon van dat volk. De bewondering van de volksmassa ging uit naar de boven- laag, die - enigszins overdreven gezegd - van het wedden een dagelijkse bezig- heid maakte.
Maar de bewondering van de Neder- lander is nooit uitgegaan naar de dob- belende, renpaarden bezittende aristo- craat, maar veeleer naar de gezeten wel- gestelde en fatsoenlijke burger. Dat be- tekent niet, dat ons volk nooit aan het wedden kan slaan, maar wel dat het be- roepsmatig wedden, zoals men dat al 200 jaar in Engeland kent, niet zeer gemakke- lijk in het Nederlandse volk zal doordrin- gen.
Men zou een vergelijking kunnen trek- ken tussen de toto en het drankgebruik.
Er zijn mensen, die het slachtoffer van de drank worden, maar de overgrote meer- derheid der mensen kan wel degelijk aan de verleiding van de borrel weerstand bieden. Anders ligt het met opiumschui- ven en het roken van marihuana-sigaret- ten. Iemand, die daarmee begonnen is, kan het bijna niet meer laten. Daarom is de borrel met de kans op veel borrels wel toelaatbaar, maar verwerpen wij elke vorm van gebruik van bedwelmende mid_
delen voor particulier genoegen.
* * *
Z o staat het ook met de toto. In geen enkel opzicht is aangetoond, dat deze een zo grote verleider is, dat de gewone mens wel moet struikelen. Zou dit wel het geval zijn, dan zou ik mij eerder bij prof. Diepenhorst aansluiten dan bij dit wetsontwerp, aldus mr. Van Riel. Wel kon hij zich voorstellen, dat er in be- paalde kringen een op zich zelf volkomen respectabel sentiment tegen de toto be- staat.
Zo bestond er in zijn jeugd bij gerefor- meerden en ook wel bij orthodox-protes- tanten intrinsieke bezwaren tegen het kaartspel, ook als het om niets ging. Het trekken van het lot om een g1·apje ligt in een sfeer, die men als gelovig mens beter meent te kunnen vermijden. En de meis-
Mr. Van Riel zou het daarom beter heb- ben gevonden als de minister een
wets~ontwerp had ingediend, waarbij het aan het kabinet werd overgelaten bij alge- mene maatregel van bestuur, bepaalde voorwaarden aan de toto te verbinden.
Deze. oplossing zou de ministers wel in
Deze Bu.rger
een· wat moeilijkere positie hebben ge- plaatst, want men moet dan wrijvingen in een kabinet overwinnen. Dat is een complicatie. Maar het niet oplossen van deze complicatie verraadt een zeker ge- mis van beslissingsbereidheid, van de wil om risico's te nemen en van homogeni- teit in het kabinet.
Mr. Van Riel eindigde zijn betoog met de mededeling, dat hij volledig staat ach- ter een kabinet van een politieke con- structie als dat van de heer De Quay. Ik had hieraan een en ander willen toevoe-
is, naar gu tmmers altijd wel bemerkt hebt, een uiterst beducht-zaani m.annetje. Hij gelooft nog steeds dut men zich aan koud :water bmnc!en kan en ee1· hij zijn oordeel over iets of iemand uitspreekt - nou, dan moet het meer dan één nacht gem·oren hebben. Daarom komt hij wel altijd een beetje achteraan gesukkeld. Als alle andere heren hun ziens- wijzen 1·eeds lang hebben afgeschoten (aUemaal pn;cies midden in de roos), kom ik-z(!i-de-gek óók nog eris z'n zegje zeggen, waco· dan natuurlijk geen mens meer naar luistert. Ik zit,
b~iwijze van sp1·eken, nog Planta op mijn boterham te smeren als buurman Van Riel al aan z'n bordje gebakken Beerman zit.
Zo is het nu ook met de kokteeld1·oom van meneer De Quay.
Uzit alweer ove1· de TToonrede gebogen en lekkeT de hele avond met een speeklaasje bij een bakkie troost onder de leeslamp met de miljoenen- nota. terwijl ik nOg ronddool in het tuintje van docto1· Lammel'S van de RegeTings voorlichtingsdienst, waa1· ons aHeT primissimus premier zijn ooste1·se droomvooTstellingen heeft gehad.
Nu heb ik daar dus heel lang over nagedacht en ik heb eT a!les zorgvuldig op nagelezen; ik heb mij een precies beeld kunnen voTmen van alles wat in 's Rijks proeftuin is geschied en gezegd en nu dacht ik (bij me zelf): nu stond iedeTeen wel kleine modderkluitjes 11aa1· het spitse smoeltje van meneer De Quay te gooien, maar die nieuwe doctor Lammers nu .... had di e nu niet de taak om ter pl.aatse en onmid- dellijk in te g1·ijpen? Had die nu niet moeten zeggen: "excellentie ...
mag ik u even in de rede vallen ... de dames en heren beg1·ijpen na- tuurlijk wel, dat zijne excellentie ttitsluitend refereert aan wat al lang als het standpunt der regering, zij het op enigszins mineleT-persoonlijke wijze, is geformulee1·d"?
Ik dacht, eerlijk gezegd, dat het de taak van het hoofd van de Regeringsvoorlichtingsdienst was, wat, even eerlijk gezegd, de taak van alle openbare voorlichters is: hun niet zo zeer van de voorlichterij op de hoogte zijnde, principalen voor flaters te behoeden; ik dacht dat de erkende voorlichters heel precies op de hoogte moesten zijn van de eventuele gevolgen van stoutmoedige uitspraken, begaan door de hoge jongens, die zij onder hullie hoede hebben. ,
En dus dacht ik dat de droomtoestand van Primissimus Jan de Eerste niet al die waakse gevolgen zou hebben gehad, als meneer Lammers had gedaan wat van hem verwacht mocht worden, niet post factum, doch ter plaatse en direct.
Maar de aandacht der wereld is alweeT lang op ande1·e brandende kwesties gericht.
Zij is al weer een heel eind verder dan
-
gen, maar ik zal dit nu niet doen. Ik zal mij van misschien wat tranebante poli- tieke beschouwingen onthouden,. aldus mr. Van Riel.
*
M inister Beerman, die zijn wetsont- werp opvallend mat verdedigde, wil- de principieel nitts weten van de sugges- tie van onze geestverwant. Van de wet- gever mag worden geëist, dat hij zich van tijd tot tijd aanpast aan veranderde maat- schappelijke behoeften. Dat men echter een controversiële aangelegenheid bij voorkeur wil regelen in een àlgernene maatregel van bestuur, was voor hem niet aanvaardbaar.
Ik ben er natuurlijk niet voor, reageer_
de mr. Van Riel in zijn repliek, dat alle controversiële aangelegenheden bij alge- mene maatregel van bestuur worden af- gedaan. Maar ik ben er wel voor, dat op deze wijze iets wordt geregeld, hangende een ontwikkeling. Nu kunnen wij over het tempo van "die ontwikkeling verschillend denken, maar ik zie wel degelijk in, dat wij na kortere of langere tijd een wette- lijke toto·regeling moeten krijgen.
Ik heb echter liever een beleid, dat te- gen de rechtsovertuiging van de meerder- heid des volks ingaat, bij algemene maat_
regel van bestuur dan bij wetgeving, om- dat regeling bij wetgeving noch het be- grip voor het parlementaire stelsel, noch de eerbied voor de regering ten goede komt. Dit is het principiële element, mis- schien het principiële liberale element in deze zaak voor mij, verklaarde onze geestverwant.·
Slechts twee fracties gaven hun volle steun aan de minister: de KVP en de CHU. Twee anti-revolutionaire stemmen kwamen daar nog bij, namelijk van prof.
Diepenhorst en de heer Schipper, die bei- den met tegenzin het voorstel steunden om het risico te ontlopen, dat verwerping wel eens tot een hogere maximum prijs zou kunnen leiden.
Voor twee socialisten was het heel wat moeilijker om een plausibele redenering voor hun tegenstemmen te geven. In de eerste plaats mej. mr. Tjeenk Willink, van wie bekend is, dat zij helemaal niet tegen minister Beermans ontwerp was. Zij kwam nu vertellen, dat zij toch zou te- genstemmen, omdat zij de druk, die de bewindsman op de Tweede Kamer had uitgeoefend in strijd achtte met een ver- antwoord democratisch beleid. En haar fractiegenoot mr. De Niet zou geen steun aan het voorstel geven, niet omdat hij voor een onbeperkte toto is, zoals de meeste socialisten, integendeel, maar om- dat hij deze regeling niet wilde aanvaar- den van· een regering, die niet voldoende geld voor de sport en charitatieve doel- einden op tafel legt.
Voordat het voorstel was verworpen,
had minister Beerman nog verklaard, dat
het uitgesloten is, dat het kabinet met
een ander voorstel komt, dat de grenzen
van de toto ruimer stelt. AD. INT.
VRIJHEID EN DEMOCRATIE 24 SEPTEMBER 1000 -PAGINA 3
De "tegenstellingen" in de V.V.D. over de TOTO
E-,r een ant~voord aan "Nederlandse Cedachte'''' O p 15 september j.l. kon men in
. het "Algemeen
Handels~blad" in een beschouwing over de politieke situatie in verband met het
toto~ontwerp
o.a. lezen:
"Het is begrijpelijk, dat vooral van socialistische zijde getracht wordt de tegenstelling tussen de houding van de
Tweede~Kamerfractievan de VVD en die van de
Eerste~Kamer~fractie tot zo groot mogelijke
propor~ties op te blazen. In andere politieke kringen is men over het algemeen echter wel bereid te erkennen, dat het hier niet om p r i n c i p i e e I ver:.
schil over de
toto~kwestiegaat, maar om een verschil over politieke tactiek.
,.Zoals prof. Oud in zijn
verkla~ring vóó.L de stemmingen in de
Twee~de Kamer nog eens nadrukkelijk heeft medegedeeld, waren hij en zijn fractieaenoten onverdeeld
voorstan~ders v~n een onbeperkte hoofdprijs.
Elf leden van de
VVD~fractiein de Tweede Kamer hebben zelfs ondanks het dreigement van minister Beerman hun stem aan het desbetreffende amcr,demeht Blaisse-Berkhouwer
ge~geven.
.. Bij de eindstemming heeft deze fractie echter gemeend, de ge.-- volgen van een verwerping van het verbeterde ontwerp niet voor haar verantwoordelijkheid te mogen
ne~men.
"Dat was een zaak van politieke str&teCTic, waaro\Ter de fractie van de VVD" in de Eerste Kamer, onder de indruk mede van de nogal ho~ghar~
tige reactie van minister Beerman en de aanval van prof. Diepenhorst, an-"
ders heeft geoordeeld".
*
T wee . dagen later schreef de ,.Nieuwe Rotterdamse
Cou~rant" in een hoofdartikel over
dit~zelfde punt o.a.:
,.Rondom die tegenstelling"
~ tus~sen de
Tweede~en de
Eerste~Ka~merfractie van de VVD ---- "is nogal wat gejoel te horen. Nieuw is zo'n tegenstelling evemvel niet. En zij lijkt iets minder ernstig, als men -voor ogen wil houden, dat het
menings~verschil niet een beg;nsel raakt, maar alleen de beoordeling van een
poli~tiekc situatie betreft.
.. Over die politieke situatie is dis- cussie mogelijk, ook nu de afwijzende uitspraak van de Eerste Kamer er als nieuw gegeven aan is toegevoegd.
"Zo'n disc.ussie kan zich in allerlei kringen ontwikkelen. Zij zal stellig ook en vooral zin hebben in de libe~
rale kring. Er is immers in beginsel en zakelijk geen aanleiding tot
diep~gaande tweespalt tussen de liberalen aan de ene en aan de andere kant van het Binnenhof. Er is geen reden om in het algemeen de liberale sena"·
toren en de liberale Tweede-Kamer~
fractie als twee groepen te zien, die zoveel verschillen, dat de ene groep moet worden geacht een wezenlijk andere politieke stroming te
verte~tegenwoordigen dan de andere. .
"W diswaar hebben individuele lt~
herale senatoren zich wel sceptischer over het Kabinet-De Quay uitgelaten dan men in de Tweede-Kamerfractie deed. Maar in dit verband moet re- kening worden gehouden enerzijds met persoonlijk temperament, ander-- zijds met de omstandigheid, dat de sfeer in de Eerste Kamer anders is en dus een andere standpunt-bepa- ling mogelijk maakt".
• • •
H et Handelsblad, in beginsel evenzeer geporteerd voor een ruimere armslag bij de wettelijke·
regeling van de toto, betreurde niet-
teminde verwe:ping van het ontwerp in de Eerste Kamer. De N .R.Crt.
juichte de verwerping daarentegen toe, maarbeide liberale bladen wa- ren het blijkens de boven weergege- ven citaten toch hierover eens, dat het hier geen p r i n c i p i e e 1 ver- schil van mening gold: maar een van tactiek, van strategie (Handelsblad), van een verschillende beoordeling ener politieke situatie ( N .R.Crt.).
Wij verheugen er ons over, dat beide bladen op dit juist zo gewich- tige punt althans eenstemmig waren.
Aanmerkelijk somberder was het Handelsblad echter in een
hoofdarti~kei op 17 september, waarin het zich zorgen ~aakte over de gevolgen van het gebeurde voor de VVD als
poli~tieke organisatie.
Wanneer een goede vriend zorgen toont over ons welzijn, kan men daar niet anders dan erkentelijk voor zijn en het is nooit verstandig. daar
licht~vaardig aan voorbij te gaan.
Nochtans geloven wij, dat die zorg in dit geval ·wat te zwaar is uitgeval-
len. .
Het Handelsblad vreest .. mogelijke schadelijke ÇJevolgè'n voor het gezag van de VVD", want: .. dat dit
gele~den heeft door de aan de dag getre- den innerlijke tegenstellingen in de . partij, is maar al te duidelijk".
Vvij kunnen
~gelukkig · - iets meer vertrouwen hebben dan de schrijver van het hoofdartikel in de innerlijke kracht van de partij.
Zolang het inderdaad geen
ver~schil van inzicht omtrent het beginsel betreft, zien wij geen aanleiding voor een alarmstemming.
·Beide liberale bladen hebben (evenals trouwens ,.Het
Va~derland") vóór de behandeling in de 111 lil i! II i 11 I 1111111111 I 11111111 i 11111
MEVR. MR. M. J.
STOFFELS~v. HAAFTEN die wU van harte gelukwensen met haar herkiezing tot vice-pres1dente van de Tweede Kamer.
11111111 i i 11111111111111111111111111111
Tweede Kamer tot het laatst toe krachtig gepleit voor een zo vrijgevig mogelijke regeling, waarbij beiden dachten aan een ongelimiteerde hoofdprijs.
Toen dit in de Tweede Kamer niet bereikbaar bleek, maar wel enige be- langrijke verbeteringen in het ont- werp werden aangebracht, meende het Handelsblad (met de grootst mogelijke meerderheid van de libera- le Tweede-Kamerfractie), dat het ge- wijzigde ontwerp nu - gezien de te vrezen gevolgen - maar moest wor- den aanvaard.
De N.R.Crt. betreurde die aan- vaarding daarentegen juist en heeft niets nagelaten, de Eerste Kamer tot verwerping te bewegen, hetgeen, met behulp o.a. van de liberale Eerste- Kamerfractie met drie stemmen
meer~derbeid ook inderdaad is geschied.
Deze twee verschillende
waarde~rings~standpunten
zijn precies die, welke ook in de partij tot uiting kwa- men. En niet alleen in de partij, maar ook (zoals uit de door het Handels- blad zelf ingestelde enquête bleek) in de kringen van de direct
belang~hebbenden: de vooraanstaande figu- ren in de K.N.V.B., in de lagere sportwereld en in de charitatieve ver- enigingen.
P r i n c i p i ë 1 e verschillen wa- ren er we 1 in de Partij van de Arbeid, waar drie stromingen wa- ren te onderscheiden.
Daar waren in de eerste plaats de overtuigde voorstanders van een zo vrij mogelijke toto (onbeperkte hoofdprijs). Maar naast deze hoofd- stroming waren twee
minderheids~groepen duidelijk te onderscheiden:
zij, die op ongeveer dezelfde gronden als de
anti~revolutionairefractie- voorzitter jn de Tweede Kamer dr.
Bruins Slot het "gokspel" afwijzen èn zij. die op oud-Marxistische
gron~den "arbeidsloos inkomen"
verwer~pen.
D a t waren inderdaad principiële verschillen binnen de {socialistische) partij, die alleen daardoor groten- deel$ konden worden gecamoufleerd, wijl de conclusie van de aanhangers van elk dezer stromingen dezelfde kon zijn: verwerping van het ont- werp.
Bij de VVD is van een dergelijk principieel verschil geen sprake
ge~weest. Wie dat niet in het oog houdt, maakt het zichzelf te moeilijk en ver- valt in zwartgalligheid, waarvoor naar onze overtuiging geen reden is.
Dat een moeilijk oplosbare situatie is ontstaan, zal niemand ontkennen.
De schuld daarvan ligt zeker niet uitsluitend bij de Eerste Kamer, maar tenminste evenzeer bij die leden van het Kabinet, die de oorzaak zijn, dat het Regeringsontwerp niet bevredi- gender kon uitvallen.
Noch in de oppositie, noch als "re- geringspartij" kan een politieke or- ganisatie altijd op rozen gaan. Pas in moeilijke omstandigheden blijkt het
SHIRTS
in 3 mouwlengten
ook in NO I RON vanaf 21 .
50erenmodes
DACRO~en COTTON in 3 kleuren.
DEN HAAG Laan van Meerdervoort 280a SCHEVENINGEN Gevers Deijnootplein 9
Telefoon 336418 Telefoon 540223
ware karakter van de individuele mens. Wij hebben dat allen in de be- zettingsjaren in onze eigen omgeving meegemaakt. Hetzelfde geldt voor een organisatie als de politieke partij.
De partij is de moeilijkheden van de zo oneindig veel belangrijker In- donesische kwestie van destijds vol- komen te bovèn gekomen. Naar onze overtuiging zal zij de in zwaarte daarmee niet vergelijkbare perikelen van het ogenblik dus zeker weten te overwinnen.
In zonneschijn kan men zich be- haaglijk koesteren, maar een flinke regenbui kan, ter afwisseling, van een verfrissende kracht zijn.
* *
O ver de houding van de
anti~revolutionairen heeft het lid van onze Eerste-Kamerfractie mr. De Wilde in zijn elders in dit nummer afgedrukte radiorede .van vrijdag 16 september reeds het nodige gezegd.
Over één punt in het een dag later verschenen hoofdartikel van "Neder- landse Gedachten", het anti-rev. par- tij-weekblad, moet echter nog wel iets worden gezegd.
Volgens dit hoofdartikel hield de heer Van Riel een "zeer veront- rustend betoog" van "a-moreel be- ginsel", omdat hij __, volgens het anti-rev. blad .-- ontkende, dat de overheid de taak heeft op te treden tegen "roepende zonden" (de uit- drukking en de aanhalingstekens zijn van "Nederlandse Gedachten").
Minister Beermàn daarentegen hield volgens hetzelfde blad in de Eerste Kamer ,.een voortreffelijk be- toog, een indrukwekkende rede".
Wij zullen nu de vraag maar laten rusten of het strookt met een Christe- lijke geest, iemand lichtvaardig van een
"a~moreelbeginsel" te betichten.
Dat moet de schrijver maar met zijn eigen geweten uitmaken.
Daarom willen wij volstaan met hier tegenover te stellen, wat een der reeladeuren van het
~eveneens
an~ti-revolutionaire ---- dagblad" Trouw"
( 15 september) in een nabeschou- wing over deze Kamervergadering schreef.
*
V an mr. Van Riel getuigde hij, dat deze ,.toegerust met een grote intelligentie en gesteund door een zeer omvangrijke kennis, de for- muleringen wist te vinden, te analy-- seren en te komen tot het aangeven van een bepaalde weg (en) dat ook hij het oor der Kamer en in het bij- zonder dat van de ministers achter de regeringstafel had".
Over minister Beerman echter schreef hij, dat deze "even we1mg goede ogenblikken had als bij de ver- gadering in de Tweede Kamer goede kwartieren''.
De meest waarschijnlijke verkla- ring voor 's ministers "matte verde- diging" leek hem bijna, dat hij "lang-- zamerhand tot de overtuiging was gekomen, dat hij eigenlijk die toto niet alleen "zat" was, maar de toto~
wet bij nader inzien liever niet op zijn naam als minister wilde zien".
Wij bevelen dit diametraal tegen- gestelde oordeel van een anti-revolu- tionaire journalist, die het Kamer- debat zelf heeft bijgewoond, gaarne in de aandacht van de redactie van
Nederlandse Gedachten" aan.
" Ook wie persoonlijk maar liever had gezien, dat het verbeterde ont- werp in de Eerste Kamer een meer- derheid had gevonden, denkt er toch niet over, zich met geschrijf als in Nederlandse Gedachten" ook maar
~nigszins te identificeren. A. W. A.
VRIJH-EID EN DEMOCRATIE
DE TOTO IN DE EERSTE KAMER
Een toelicl1ting door mr. J. de Wilde
Het lid van de Eerste Kamer onze geestverwant mr. J. d e W i I de heeft vrijdag 16 september j.l. in de veertiendaagse zendtijd van de V.V.D., de vDigende toelichting gegeven op de behandeling van het toto-ontwerp in die Kamer:
Ruim tien jaar geleden beeft de bekende Engelse filosoof Eertrand Russen een aantal radiolezingen voor de B.B.C. gebouden over het thema "gezag en enkeling".
In een dezer lezingen houdt Russen een beschouwing over de sociale samenhang- en de menselijke natuur. Hij wijst daarbij op het gevaar, dat sociale hervormet·s eigen is, om op grond van een sociale ethielt te weinig rekening te houden met de menselijlte natuur.
Het probleem voor de sociale hervor- mers is volgens Russell die mate van veiligheid, die onmisbaar is voor ons voortbestaan, te combineren met vormen van avontuur, gevaar en strijd, die ver- enigbaar zijn met de geciviliseerde le- venswijze.
De· mensen, die administratieve her- vorming bedenken en sociale programma's voorstellen, zegt Russen. zijn grotendeels ernstige mensen, wier jeugd ver achter hen ligt. De dagelijkse geneugten, zorge- loze vrije tijd, avontuur en gelegenheid tot scheppend werk, zijn minstens even belangrijk als rechtvaardigheid wanneer wij het leven levenswaard willen maken.
Het kansspel als avontuur
Het lijdt geen twijfel, dat in onze ge- civiliseerde Westerse cultuur één van de minst schadelijke vormen, waarin men het avontuur kan beleven, het kansspel is. Dit kansspel vloeit voort uit één van de grondimpulsen van de menselijke na- tuur. Het past zich aan bij de verschillen- de cultuurvormen en de natuurlijke mo- gelijkheden, die worden geboden.
Voor dit kansspel is de belangstelling groter naar mate de prijs, die wordt in- gezet, hoger is. Deze belangstelling zou men als een leuze voor de onbeperkte toto kunnen aanvoeren. In feite is zij echter niet meer dan een blote constatering van het menselijk gedrag. De laatste verga- dering van de Eerste Kamer vormde hiervan een sprekend voorbeeld.
Uit de kranten wist men, dat de uitslag van de stemming onzeker was; het ·on- gewisse van het kansspel was daarmee in het geding. De prijs was hoog; er zou, zoals de minister zich in de Tweede Ka- mer had uitgedrukt. bij verwerping, een gespannen politieke situatie ontstaan.
Door sommige geïnteresseerden werd dit uitgelegd als een minister- of wel een kabinetscrisis.
zou .zijn aangenomen. Van de A.R. mocht dit niet verwacht worden, zij waren im- mers principieel tégen. Een wonderlijke methode om de souplesse van anderen te gebruiken. voor eigen onhoudbare doel-
stellingen. ,
Achteraf zou men nog kunnen afgeven op de opportunistische liberale politiek, als tegenstelling tot de principiële chris- telijke politiek.
Ch ristelijk-Histori se hen en Anti-Revolutionairen
Meer waardering had ik voor de hou-
ding van de Christelijk-Historische fractie.
Haar woordvoerder, mr. Vixseboxse, stelde uitdrukkelijk dat de toto niet principieel
verwerp~lijk is en dat hetkansspel in de vrije tijdsbesteding niet mag worden gemist. De christelijk-histo- rische Senatoren· aanvaardden hierdoor de verantwoordelijkheid, äie de christe- lijk-historische en a..'1ti-revolutionaire mi- nisters de laatste ·<der jaar mede op zich geladen hadden, door de toto tot ontwik- keling te laten komen.
De anti-revolutionaire Senatoren, met uitzondering van twee, deden dit niet. De pathetische bezwering van mr. Beerman tot de anti-revolutionaire fractie waarbij hij zei, dat de situatie van
1956tot
1959ge- groeid, niet met een spons kon worden weggewassen en dat zij geen toto invoer- den, doch een bestaande toestand regu- leerden, vond dovemans-oren, met uit- zondering van de heren Diepenhorst en Schipper.
Van verschillende zijden tracht men het thans zó voor te stellen, als zou de libe- rale Eerste-Kamerfractie voor de ver-
De belangstelling van onze anders zo rustige vergaderzaal was dan ook na- venant. Een bijna volledige senaat, over- v9lle tribunes, het Nederlandse volk via televisie en radio als toeschouwers en toehoorders in de huiskamers.
Mev1'.
J.
F. Schouwenaa1·-Fmnssen en m1'. H. v: Riel tijdens het toto-debatNog een ander kanselement was in het geding. Zou de toto, zo vroeg men zich af, bij verwerping toch op de tegenwoordige of op andere wijze worden voortgezet? De Volkskrant voerde na de zitting de kop
"Houding van het Kabinet nog een gok".
Kan het beeldender?
_G7een sprake van een noodtoestand
Nu kan· men voor deze en andere trek- jes in de natuur· van de mens al of niet verachting hebben, het blijft een feit, dat zij bestaan en in ieder mens aanwezig zijn. Met het breidelen van de menselijke natuur op grond van sociaal-ethische desi-"
derata, moet men voorzichtig zijn.
De Liberalen, die. het zwaartepunt leg- gen op de persoonlijke verantwoordelijk- heid van de mens; zijn dit qua uitgangs- punt. Zij wensen slechts regelend op te treden, indien het duidelijk is, dat gevaren voor de mens kunnen ontstaan. Zij voelen er niets voor om op grond van vermeende gevaren bij kleine·--groepen van het Ne- derlandse volk, als een soort Don Quichotte tegen de vrijheid ten strijde te trekken.
Mijn politieke vriend, de heer Van Riel, stelde dit principiële liberale uit- gangspunt voorop. Er was volgens hem geen sprake van een noodtoestand noch van iets, dat daar naar zweemde. Hoe kan dan een minderheid van een meerderheid verlangen, dat zij haar sombere toe- komstverwachtingen deelt, en hoe durft zij aan het Parlement de eis te stellen, dat dit bij de wet wordt verankerd?
Voor, tijdens en na de zitting heeft men van Anti-Revolutionaire zijde alles ge- daan om het vóór te stellen alsof hun standpunt principieel was in tegenstel- ling tot dat van de V.V.D., dat uit op- portunistische overwegingen zou zijn in- gegeven.
De anti-revolutionaire woordvoerder prof. Diepenhorst, stelde dit in zijn rede uitdrukkelijk, De bedoeling was erg dui- delijk. De anti-revolutionairen hadden niets liever gehad dan dat dit wetsont- werp door vóórstemmen. van de V.V.D.
Copie voor
dest~rubriek te senden 11eeu Mejuffr. Joh. H. Springer, Alexender- ttreat 16, Haarlem.
VOOR AARZELENDE PLANNENMAAKSTERS
In se~tember gaa~ vele v~reni- gmgen een meuw seizoen in en ook de vrouwengroep Soest maakt plannen voor de komende maanden. Daar wij nu één jaar besta~n, is het misschien goed eens even terug te kijken, Het is hier n.l. zó gegaan, dat we Iartg- durige aarzelingen en misschien ook een zekere traagheid moesten overwinnen om tot het oprichten van een V rouwengroep te beslui- ten.
Op onze partij-avonden komen veel damesleden, zodat het eerst
\Vat dubbelop leek om nu nog spe- ciale middagbijeenkomsten te or- ganiseren. Een duwtje in de goe-
een
tweede bijeenkomst had plaats op 18 maart. Spreekster was mevr. mr. E. Veder-Smit, wethouder van Zeist, lid van de
·Provinciale Staten van Utrecht, die e.en boeiende causerie hield over het wethouderschap.
De derde bijeenkomst was op maandag 25 april met als spreek- ster mevr. M. J. Sypkens-van W eei uit Heemstede, die een inlei- ding hield over het boekje van J ac. Fahrenfort ,',Wat is en wil het liberalisme sociaal en econo- misch?" Het aansnijden van ver- schillende problemen maakte de tongen los en er ontstond een ge- animeerd gesprek, zo bevorderlijk voor politieke meningsvorming.
Zouden de ervaringen van onie eerstejaars vrouwengroep mis- schien een aanmoediging voor an- dere aarzelende plannenmaaksters kunnen zijn? P.J.O.-E.
Mr. J. DE WILDE
. . pe-rsoonlijke vemntwoo1'delijkhei d . •
werping van de toto verantwoordelijk zijn.
Niets is minder _waar.
De liberalen hebben gehandeld in over- eenstemming met hun principes en de wens van de grote meerderheid van het l'.J'ederlandse volk. Zij hebben tezamen met de andere tegenstemmers de wette- lijke bevriezing van een dwaas voorstel voorkomen. Van de 75 Senatoren bleken slechts de staatkundig-gereformeerde heer ir. Fokker en vier A.R.-Senatoren bereid te zijn, het Nederlandse volk een toto te onthouden.
De toto en de duivel
De verantwoordelijkheid is daarom dui- delijk. De anti-revolutionairen, die sedert vele jaren in de regering zitting hebben, zijn verantwoordelijk voor het feit, dat men ,,de duivel- bij de voetbaltoto zijn gang heeft laten gaan", om de uitdruk- king van minister Beerman te gebruiken.
Naar mijn mening is het dan wat veel ge- vraagd" om de V.V.D., die op dit punt schone handen heeft, a-principiële bokke- sprongen te laten maken.
Ik zei zojuist, dat de liberaal het zwaar- tepunt legt op de persoonlijke verant- woordelijkheid. Volgens deze liberale zienswijze hadden de anti-revolutionaire ministers, indien zij werkelijk meenden, dat er een kwaad onder hun beleid groei- de, moeten aftreden. Dat zij dit niet ge- daan hebben, neem ik hen niet kwalijk.
De A.R.-partij zal echter aan haar kiezers duidelijk moeten maken, dat het wat over- dreven is, bij de toto de duivel in het ge- ding te brengen.
V an de Ned. Huishoudraad kregen wij het verzoek op een brochure van het Werkcomité Doelmatige inkomstenbesteding .,Voeding" de aandacht te willen vestigen ( f 0.65 op postgiro 228950).
Nu denken wij bij .,Voeding"
niet direct aan politiek (ofschoon denk eens aan melk, enz.) maar doelmatige inkomstenbesteding gaat al meer in die richting, want dat is een groot economisch be- lang, voor ieder en voor het alge- meen.
De brochure is geschreven o.a.
.,voor het kader uit de vrouwen- organisaties". Er staat nuttige wijsheid in, voor onszelf of voor anderen.
Tijdens de conferentie zullen wij het boekje op de leestafel ter inzage leggen.
DE CONFERENTIE
E n daarmee zijn wij alweer bij de conferentie van 15 en 16 oktober aangeland, die op het ogenblik voorop staat in onze aan- dacht.
De convocaties zullen nu wei hun doel bereikt hebben. Anders kunt U er om vragen.
Wij hopen zeer, dat de grote stroom van aanmeldingen nu eens niet pas op het laatste komt.
. J.H.S.
VBIJHEID EN DEMOCRATm
Zeventig psychopaten voortvluchtig
Als men bovenstaand opschrift leest, zal men zijn ogen nauwelijks kunnen gelov.en. Ook wij hebben er met ontsteltenis naar gestaard toen wij dit opschrift in de Volkskrant van maandag j.l. aantroff.en.
Naar het blad weet te melden,
be~loopt n.l. het aanta1 geestelijk
ge~stoorden, dat uit inrichtingen is
ont~snapt en buiten de noodzakelijke controle op vrije voeten is, zeventig.
Dit blijkt uit een mededeling van de
politie~telex,
waarin een opgave van alle ontsnapten is gedaan. De districtscommandant van de
rijkspoli~tie in Roermond had nl.. om een
op~,gave gevraagd van alle (gevaarlijke) individuen, in verband met het
on~derzoek van de moord op de
ll~jari~ge Hans Hermans in Sevenum.
Vol~g.efls deskundigen zijn er bij de
ze~ventig ontsnapten zeker twintig, die tot een zedenmisdrijf in staat geacht worden.
Dit aantal. zo schrijft de
Volks~krant laconiek, is niet uitzonderlijk hoog, in vergelijking met
momentop~namen uit de afgelopen jaren.
Wel weet het blad te melden, dat bij justitie en politie een sterk
toene~mende ongerustheid en wrevel' is over deze grote aantallen
ontsnap~pingen van geestelijk gestoorde
lie~den, die in vele gevallen gevaarlijk zijn voor de samenleving.
Nogal begrijpelijk, zo zouden we willen opmerken, En wij vragen ons daarbij af of:
Ie. Er geen uitgebreide
maatrege~len kunnen worden genomen om de voortvluchtige psychopaten zo snel mogelijk op te sporen.
2e. Het niet tijd wordt, dat het ministerie van Justitie maatregelen treft, dat het vluchten van deze
pa~tiënten in de toekomst tot de
onmo~gelijkheden behoort.
Het gaat hier om een zeer ernstige zaak, waarmee mensenlevens kunnen zijn gemoeid. Onder talloze ouders heerst een grote ongerustheid en men durft zo langzamerhand zijn
minder~jarige kinderen niet alleen meer de straat op te sturen.
De tijd, dat wij dit ernstige
vraag~stuk met een academische gemoeds~
rust te lijf gaan lijkt ons nu toch wel te zijn verstreken.
Wij erkennen gaarne, dat aan dit probleem ook een ernstige medische kant zit. Doch het gevaar voor de gemeenschap begint zo groot en acuut te worden, dat een toenemende vrijheidsbeperking van de patiënten
VOOR DE WElVAART VAN MORGEN IN EEN LAND ZONDER ZORGEN
UVERT JEDER MET ONS MEE
BUNDELT KRACHTEN: STEUNT V.V.D.
HBu,
moeizaam
waakzaam
raadzaam:
I I I
neem een I
1
HBU ·bankboekje Het Biedt U
3,6 °/o rente
Ook voor bankboekjes:
deHBU
I I I I HOLLANDSCHE BANK~UNIE
N.V.I
AMSTERDAM OEN HAAG ROTTERDAM
HERENGRACHT 436 HOFWEG 1 COOLSINGEL 104
l:
STBUS 554 POSTBUS 46 POSTBUS 2 4 : . . 1 STGIRO 42650 POSTGIRO 14632 POSTGIRO 8179---
zal moeten prevaleren boven een te humaan standpunt, dat én de
samen~leving én de patiënten in toenemende moeilijkheden plaatst.
Maatregelen op korte termijn zijn dringend gewenst, vooral ook nu we met een volkomen onderbezet
politie~apparaat zitten. S.
ACTIVITEIT VAN DE COMMISSIES IN DE V.V.D.
Nu het vergaderseizoen weer is aan- gebroken, is het goed ook regelmatig iets te vertellen van de activiteiten der verschillende commissies in de V.V.D.
De Commissie Vervanging Armen- wet, onder voorzitterschap van prof.
mr. C. W. de Vries, vergaderde reeds op 2 september 1960 en zal op 30 sep- tember a.s. wederom bijeenkomen.
De Commissie voor W erknemersbe- langen, onder voorzitterschap van de heer J. C. Corver, besprak op 22 juli 1960 de arbeidstijdverkorting en liet op 14 september j.l. haar gedachten gaan over het programma voor de komende .maanden. .
De Commissie-P.B.O., onder voorzit- terschap van prof. mr. P. J. Oud, ten slotte, die het laatst op 20 mei 1960 bijeen was geweest, heeft op 16 sep- tember 1960 weer een vcrgadering ge- had.
f 29.75
24 SEPTEMBER 1960 - PAGINA 5
BRANDBLUSAPPARATEN
Officiëel goedgekeurd Talrijke attesten.
SIMPLUS N.V. DORDRECHT
VISSTRAAT 6-8 • TEL. 3344'" <018501
Dr. K. VAN DIJK SPREEKT TE GRONINGEN V rij dag 30 september a.s .spreekt voor de afdeling Groningen dr. K. van Dijk, wethouder van de stad, over "De groei van Groningen", waarbij o.a. de stadsuitleg ter sprake komt.
De vergadering begint om 20 uur en wordt gehouden in het Concerthuis, · Poelestraat Belangstellenden, ook uit de buurgemeenten, zijn van harte wel- kom.
Nieuwe voorzitter van de afdeling Hattem
In 'de afdelingsvergadering van de af- deling Hattem heeft de heer Vinke de wens te kennen gegeven te bedanken als voorzitter. Als opvolger wordt met alge- mene stemmen verkozen de heer N. Roo_
denburg die de verkiezing aanvaardde.
*
THUIS EN OP REIS*IN OE WAGEN
*
BIJ HET KAMPEREN*
OP HET WATERlmp: V on DiJ! 8. Zoon N.V. Dordrecht Postbus 1 6 • T eleloon 01850-6634
SINDS1892
in het hart van Amsterdam
COMPI..ETE INTEAIEUAVERZORGINC3
•
DESKUNDIGE ADVIEZEN
V
FRANCO LEVERING DOOR GEHEEL..I
NEDERLAND1;>~~
MEUBELEN
Vijzelstraat 115-119 Amsterdam Telefoon 33790
VRIJHEID EN DEMOCRATIE 24 SEPTEMBER 1900- PAGINA 6
Mr. H. v. Riel sprak voor jonge liberalen uit België en Nederland over Europese integratie
J. 0. Jl. D. organiseerde
Op 17 en 18 september
j.I.waren leden van het Nationaal Verbond van Liberale Jongeren van België en de Jongeren Organisatie Vrijheid en Democratie in het prachtig gelegen landgoed "de Rosep" in Oisterwijk bijeen om te spreken over de Europese integratie en de culturele betrekk}ngen tussen België en Nederland.
Op zaterdagavond voerde mr. H. van Riel, voorzitter van de Eerste-Kamerfractie van de V.V.D., het woord over de Europese eenwording, Zondagmiddag gaf dr.
A. :Mariën, cultureel attachee van de Belgische Ambassade te Den Haag, een uiteen- zetting over' de culturele betrekkingen tussen beide landen.
De voorzitter van de J.O.V.D., de heer E. T. Hoven, wees in zijn openingswoord op het belang van een dergelijke ontmoeting. "Er ontbreekt veel persoonlijk contact in het proèes van de eenwording van Europa. Toch is dit een noodzakelijke voor- waarde. Vandaar dat ik verheugd ben zo vele jonge liberalen uit België en Nederland welkom ie mogen heten."
Direct daarna sprak mr. Van Riel. Deze begon met op te merken, dat het belang- rijk is te weten waar wij het precies over hebben als wij spreken over Euro- pese integratie. De omstandigheden zijn namelijk zo belangrijk en het aller- belangrijkste is wel in welke termijnen men zich denkt de eenwording te laten voltrekken. Dit laatste wordt nog al eens vergeten.
De omstandigheden, waardoor en waar- onder de integratie tot stand zal komen -wisselen snel en liggen veelal buiten onze
invloedssfeer.
Er bestaat een grote wereld buiten Europa, die steeds luidruchtiger en mach- tiger wordt. Communistisch China wordt bijvoorbeeld jaar na jaar invloedrijker.
Als men dus over de integratie van Europa spreekt moet men beseffen, dat dit een facet is van wat zich in de wereld afspeelt, maar niet meer van beslissende invloed voor die wereld zal zijn.
Desintegratie
Wat hebben wij aan integratie nodig en wat is er verwezenlijkt?, zo vroeg de heer Van Riel zich vervolgens af. Als er te eenvoudig over de integratie wordt gedacht, dan kan dat alleen maar ver- warring verwekken. De realiteit is, dat eenheid van inzicht op het ogenblik niet is te zien. Er is op het moment_ meer des- integratie, dan integratie.
Laten we eens nagaan hoe de zaken staan. Duitsland is wel voor een een- wording. Het gunt Frankrijk in eerste in- stantie de eerste positie in continentaal Europa, daarbij in het achterhooJ'd_ den- kend, dat het zeker over acht jaar deze positie zal overnemen ....
Engeland voelt weinig voor de integra- tiegedachte. België wel, als er maar niet één een te dominerende positie inneemt.
In Nederland denkt men er net zo over en het idealisme is hier gelukkig vervlo- gen; men bekijkt de zaken kritisch. De integratie is voor ons echter van groot belang en daarom zijn we er voor.
Italië is voor de eenwording, mits het sociaal-economisch geholpen wordt om met succes met de andere Europese lan- -lcn mee te komen.
Wat
ISer bereikt?
De Kolen- en Staalgemeenschap is een goed functionerend apparaat. Dit is een winstpunt voor de eenwording van Euro- pa, maar er zijn goede gronden aan te wijzen waarom dit org'aan goed kan func- tioneren en ook betrekkelijk gemakkelijk tot stand kon komen.
r RIJBEID El
DIMOCRATlE
Weekblad van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie
Voorzitter Redactie-comm.:
A. W. Abspoel
Redactie-secretaris: G. Stempher.
Adres: Gooiergracht 163, tel. 02953 -3563, Laren (N.H.).
Administratie: Postbus 43, Amers- foort, tel. 7144.
Abonnementsprijs /2.50 per kwar- taal, f 10.- per jaar.
Voor het zenden van abonnements- en advertentiegelden: Postgiro no.
245103, ten name van de Penning- meester van de Stichting "Vrijheid en Democratie" te Amersfoort.
Losse nummers 20 cent.
Voor advertenties wende men zich tot de administratie.
________ ..)
Er was een klein aantal fabrikanten voor kolen en staal in Europa en die konden het snel met elkaar eens worden, omdat er lange jaren een zekere kartel- vorming in deze sector was geweest.
In andere branches is de integratie veel minder gemakkelijk te bereiken, bijvoor- beeld in de vervoerssector zijn er zoveel ondernemers bij betrokken, dat het veel moeilijker is om hier alle belangen te co- ordineren.
ir. H. VAN RlEL
E.E.G.
In de E.E.G. is de grote botsing van be- langen toegespitst tussen de >vel- en niet- producerende landen. Voorts
i.~de sociale en economische harm'onisatie een bijna onoplosbaar proqleem: lonen, huren, so- ciale lasten en kinderbijslagen zijn in alle landen van de Europese Economische Ge- meenschap verschillend en vormen een bijna onoplosbare puzzle.
Voorts kan men, al zouden de belasting- tarieven in de zes landen gelijk zijn, nog niet zeggen, dat de zaak dan rond is, want de belastingen zijn in landen als Frankrijk en Italië wel hoog op papier, maar wat er betaald wordt is veel minder ...
De landbouwparagraaf van het verdrag van de E.E.G. brengt op het ogenblik de grootste moeilijkheden. Ieder land kent zijn agrarische pressiegroepen en geen enkele regering kan ·onverschillig staan tegenover deze groep; sterker: niet één regering durft aan deze groep maar een klein offer te vragen voor de toch zo noodzakeli]ke harmonisatie.
In het bijzonder voor Nederland is de landbouwpolitiek van groot belang. Al werken er ieder jaar _minder mensen in deze sector, onze productie gaat door de mechanisatie steeds meer vooruit. Als wij ons alleen tot de Zes bepalen en geen overeenkomst met de Vrijhandelszone tot stand kunnen brengen ziet het er zeer somber voor de Nederlandse landbouw uit.
Onze landbouwproduktie wordt dan voor landen buiten de Euromarkt te duur.
Maar, kan men dan tegenwerpen, dan kunnen wij onze produkten toch in de Euromarkt verkopen. Dit is nu juist iets wat niet opgaat.
Door de hoge subsidiëring in het buiten- land van de landbouwprodukten gaat daar de produktie met reuze sprongen vooruit.
Over een paar jaar hebben ze onze pro- dukten er beslist niet meer nodig. Als wij dan opgesloten zitten binnen de gemeen schap van zes is het duidelijk, dat het voor de Nederlandse landbouwers er niet rooskleurig uitziet.
Zolang er voor Nederland geen bevre- digende oplossing wat betreft de landbouw wordt gevonden, is het moeilijk dè inte- gratie op andere terreinen te aanvaarden.
N.A. V.O.
Bij de Noord Atlantische Verdragsor- ganisatie speelt de druk uit het oosten een grote rol. Dit houdt de partners wel bij elkaar. De NAVO is essentieel voor
•fjeehend Oisterj;vijk
ons bestaan. Niettemin tracht Frankrijk de NAVO naar zijn hand te zetten en onttrekt op grote schaal troepen aan de organisatie. Dit, terwijl er minstens der- tig divisies noodzakelijk zijn om West- Europa goed te kunnen verdedigen en wij er nog geen twintig hebben.
Duitsland zal echter deze achterstand snel helpen inlopen. Maar wii moeten bedenken, dat voor iedere divisie, die de andere partners minder beschikbaar stel- len, Duitsland er meer zal moeten be- wapenen. Dit houdt in, dat Duitsland over drie of vier jaar weer de derde of vierde mogendheid in de wereld zal zijn wat militaire sterkte betreft.
Het is duidelijk, dat dit zijn weerslag zal hebben. Niet dat hèt gevaren oproept, dat Duitsland een ander land zal gaan aanvallen, maar wel, dat Europa op an- dere terreinen de Duitsers tegemoet zal moeten komen. Iemand, die men de kas- tanjes uit het vuur wil laten halen, heeft ook veel te zeggen en te eisen. Er zal door de andere
lande~een prijs voor moeten worden betaald.
Als men dus denkt een wijze politiek te voeren door de defensielasten naar beneden te doen, dan bedriegt men zich zelf, daar men dan op een ander tijdstip de rekening te betalen krijgt.
Niet rooskleurig
Al met al ziet het er met de Europese integratie niet zo rooskleurig uit. Dit valt ook te begrijpen. Een land als Zwitser- land heeft er een burgeroorlog voor no- dig gehad. Het gehele proces kan echter versneld worden door druk van buitenaf.
Een land als communistisch China heeft over enkele jaren ook zijn kernwapens en dit zou het wereldtoneel wel eens kunnen doen veranderen.
Veel werk wat we nu doen moeten we echter zien als het ploegen van de ak- ker, waarvan we later profijt zullen hebben. Als liberalen kunnen we onze bijdrage tot de Europese integratie leve- ren, door steeds één stap verder te gaan, dan de andere politici denken, dat nodig is. Als wij als liberalen in Europa offer- vaardigheid w;eten te kweken waar het nodig is om tot de integratie te komen, dan is dat een waardevolle bijdrage.
Mo+ie
Op initiatief van de Bdgen werd ver- volgens een motie ter tafel gebracht, die later na enkele \Vijzigingen als volgt luidde:
Jonge Liberalen, leden van de .Jonge- ren Organi<atie Vrijheid en Democratie en het Nationaal Verbond van Liberale Jongeren van België, te Oiste"wijk, bij- een
stellen vast, dat de Europese econo- mische integratie op zeer bevredigende wijze verloopt en spreken hun voldoe- ning uit over de ontwerpen tot bespoe- diging, die door de Raad van Ministers van de Europese Economische Gemeen- schap werden goedgekeurd;
spreken de wens uit, dat voor de ge- meenschappelijke landbouwpolitiek geen uitzondering wordt gemaakt wat betreft het tempo van uitvoering van het ver- drag;
stemmen in met de bedoeling van ge- neraal De Gaulle om een politieke Unie tot stand te brengen, doch zijn van me- ning, dat de politieke eenmaking van het Europa van de Zes slechts degelijk en duurzaam kan worden verwezenlijkt op supranationale wijze, zoals
i.sgeschied in het verdrag van Rome, waarvan de uit- voering wel-c1 toevertrouwd aan een on- afhankelijke, gemeenschappelijke instel- ling;
zijn van mening, dat verkiezing bij al- gemeen stemrecht van een Europees
· Parlement, waaraan meer uitgebreide bevoegdheden moeten worden toegekend, en een samensmelting van de uitvoerende organen van de E.K.S.G., de E.E.G. en Euratom het zullen mogelijk maken de politi-eke eenheid van de Zes te verster- ken, zonder afbreuk . te doen aan het supranationale karakter daarvan;_
achten het van belang, dat de regerin- gen van Nederland en België dit met kracht zullen bevorderen;
bevestigen ten slotte, dat de politieke en economische integratie van de Zes in geen geval een politiek van afzondering en autarchie kan rechtvaardigen en dat alle krachten moeten wordE:n ingespan- nen om de banden, wE:lke de leden van het Europa vetn de Zes met hun partners van de N"AVO en de O.E.E.S., evenaL' met andere landen verbinden, in stanL1 te houden en uit te breiden.
Deze motie werd met algemene stem- men aanvaard.
Culturele betrekkingen
Op zondagmiddag werd door dr. A.
Mariën, cultureel attacheé, een lezing gehouden over de culturele betrekkingen tussen België en Nederland.
Uitvoerig ging hij in op de uitwisse- lingen van professoren, leraren en stu- denten tussen beide landen. Ook op het gebied van de kunst
isveel uitwisseling, zo vertelde dr. Mariën.
Het weekeinde vond plaats in een bij- zonder prettige sfeer en er we1·d besloten het volgend jaar een dergelijk weekeinde in België te organiseren.
F. A. HOOGENDIJK
Zorgwekkende toestanden bij de politie
De karaktervorming naast de
tech~nische opleiding is van groot belang voor de politieman. Bij een centrale opleiding van politiepersoneel zou aan de karaktervorming niet
voldoen~de aandacht kunnen worden besteed.
Daarom is afgezien van de
vesti~ging van een dergelijke opleiding.
Intussen zal een departementale adviescommissie zich gaan
bezighou~den met de bestudering van
vraag~stukken, die samenhangen met deze opleiding.
Dit heeft de minister van
Binnen~landse Zaken, mr. E. H. Toxopeus, dezer dagen meegedeeld bij de opening van de verbouwde regionale
politie~opleidingsschool
Zuid
Hol~land te Wassenaar. De minister zei in zijn openingswoord verder o.m.
dat .in Nederland in totaal vier
regio~nale opleidingsscholen zullen worden gehandhaafd. Hierdoor krijgt men een betere individuele opleiding van de toekomstige politiemannen, dan voorheen mogelijk was.
Wat de financiële kant betreft, zei de minister, dat van rijkswege
tege~moetkoming wordt verleend in de
op~liedingskosten. Daarnaast laat de
re~gering de mogelijkheid open een extra uitkering te vragen, die dan
(alweer!) "in welwillende
overwe~ging" zal worden genomen.
De werving van politiepersoneel bevindt zich in zekere zin op een dieptepunt.
De minister verklaarde, dat deze kwestie de aandacht van de
betrok~ken bewindslieden heeft. Er wordt gesproken over de salariëring, maar er zijn ook nog andere wegen en
mid~delen om de vrailg.stukken op te
los~sen.
Wij zijn verheugd, dat de minister althans enige hoop heeft gegeven, dat aan de zorgwekkende toestand bij de politie de nodige aandacht wordt besteed.
Het gaat hier om een ernstig
pro~bleem. Niet alleen voor onze
politie~mannen zelf, maar ook voor de
ge~meenschap, die in toenemende mate de bescherming van het politiekorps moet· ontberen.
Het is jammer, dat de minister zich
overigens niet in meer positieve zin
heeft kunnen uitlaten. Vooral de
kwestie van de salariëring zien wij
met grote zorg tegemoet. Men krijgt
de indruk, dat onze regering in dit
opzicht wat men noemt pennywise
and
poud~foolishis. S.
N.V. GEBROEDERS SCHEUER
(Opgericht 1864)
Dir. R. Th. J. Ie Cavelier en mr. J. C. van Buuren
AMSTERDAM
Tel. 63232 Telex. 12190 Voor Al Uw Internationale Expedities
en Assurantiezaken
J. & J. VINKE's
HANDEL IN SCHEEPSPROVISiëN & -UITRUSTINGEN N.V.
A M S T E R D A M-C.
TELEFOON 220038 (4 lijnen) NA 18 UUR HAARLEM 57859
TELEGRAM-ADRES:
EK N
fy -
AMSTERDAM C,EM. GIRO: V 3534FILIAAL:
ROTTER DAM-C.
TELEFOON 122307-138035 NA 18 UUR 80275 TELEGRAM-ADRES:
EKNIV- ROTTERDAM
GERESERVEERD
VOOR
W~ PRONK & COm N~ V.
AMSTERDAM
Nieuwe gloed voor Uw goed
MAKELAARSKANTO-OR
MULLER, SIEGMUND & SCHOGT
A. J. HOOFT & H. HOOFT
Makelaars en Taxateurs Hypotheken
Leidsegracht 8 Amsterdam-C.
Tel. 37187 en 64631
een nieuwe wachtkamer
Reimanu-Stok & Kersken
V: ereenig de Expeditiebedrijven N. V.
OPGERICHT 1836
HOOFDI\.AN:.rOOR: Amsterdam, O.Z. Voorburgwal157/59 Telefoon: 66771 (11 lijnen) Telex 12176
82
FILIALEN:- Aalsmeer, Almelo, Arnhem, Enschede, Den Haag, Groningen, Hillegom, Leeuwarden, Maastricht, Olden- zaal, Roosendaal, Rotterdam. Schiphol, Venlo.
Speciale afdeling voor Internationale Verhuizingen en Emigratie-verpakkingen
BORSTELFABRIEK ZA NOSTRA N. V.
RECHT BOOMSSLOOT 28 AMSTERDAM-C.
Tel. 22.22.52 - Postbus 786
SPECIALITEIT IN BORSTELWERK OP DRAAD (geheel vol qutomatisch gefabriceerd) IN ALLE MODELLEN. DIVERSE VULL1NGEN HUISHOUDELIJK- EN INDUSTRIEEL BORSTELWERK, •
SPONZEN en ZEEMLEER
Amsterdam-Noor·d
STOMEN WASSEN VERVEN
I '
I
,'!Maak de V.V.D. sterk!!"
Een R 0 N D V A ART door de Rotterdamse Havens SPIDO
* _ ... ---··-... -... - een BELEVENIS ! Willemsplein
ROTTERDAM
De Nederlandse dieselmotor met een wm·eldreputatie!
±0-1200 p.k voor scheeps- en stationaire doeleinden. Vraagt prospectusi
.~. Y. Appangedamn1er Bronsmotorenfabriek Appingedam
"'
FRIESCH-GRONINGSCHE HYPOTHEEKBANK N.v.
EN AANGESLOTEN BANKEN
