Zaterdag 16 september 1961 - No. 649

en

Zaterdag 16 september 1961 - No. 649

Deze week: VVD-dag in woord en beeld

'i'raclttif! f!e6laafláe demonstratie

Voormobilisatie voor ^dn

komende verkiezingsstrijd î ^van liberale kracht

V elen zullen in de loop der na-oorlogse jaren dezelfde ervaring hebben opgedaan als wij: wanneer de eerste binnenkomende ver- kiezingsuitslagen voor de V.V.D. g1mstig waren, kon men er staat op maken, dat ook de totaal-uitslag een liberaal succes zou blijken te zijn.

Ongeveer op dezelfde wijze stond voor ons reeds een uur voordat <le grote middag-manifestatie op onze V.V.D.-dag van j.l. zaterdag een aanvang nam, vast, da.t zij voor de organisatoren een ove1~weldigend succes zou worden.

Op dat ogenblik, toen de deuren van het grote Circusgebouw werden geopend, had zich namelijli reeds een rij van enliele hondeï'dén gevormd om binnengeiaten te worden. Wie enige ervaring heeft in de vergader- techniell: weet, dat hij zich dan geen zm·gen behoeft te malmn, tenzij dan over de vraag hoe hij het te verwachten overcompleet aan belang- stellenden zal moeten onderbrengen ...

Die vraagbaarde de organisatoren van onze hveede V.V.D.-dag echter niet al te veel zorg, want zij hadden een uitwijinnoge!\j]{hei.d achter de hand.

I n alle bescheidenheid hadden zij aangenomen, dat met het Circusgebouw, dat enige duizenden belangstellenden kan opnemen en van waaruit ook de radio-uitzen- ding zou plaats vinden, wel zou kunnen worden volstaan.

Zo werd dan deze zaal met haar amfitheatersgewijze opbouw tot de nok "volgestouwd", extra stoe- len werden bijgesleept en tot zelfs in de piste geplaatst (waar de Sky- masters gezelschap kregen) en werd ook de stenen rand van de piste nog door een dubbele rij ent- housiastelingen bezet.

Maar toen toch nog weer op- nieuw . vele honderden kwamen opdagen, gaven zelfs de meest voorzichtigen na gehouden krijgs- raad zich gewonnen.

De laatste lichtingen bezoekers werden in de richting van het Kurhaus gedirigeerd, waar ook de paviljoenzaal zich nog geheel vulde.

V oor de zoveelste maal in deze na-oorlogse jaren was bewezen, dat het met de volgens sommigen spreekwoordelijke "liberale lauw- heid" toch wel heel erg meevalt.

* * *

D emonstraties als deze zijn altijd weer hartverwar- mend. Zij versterken de onderlinge band en het contact tussen hen,

Hoe vol het was !

Overzicht van de helft van het Circusgebouw.

die de liberale beginselen in het openbaar hebben uit te dragen en hun aanhangers. Zij geven ruimte aan de uitingsdrang van een le- vende partij, die haar wortels diep in de vaderlandse bodem heeft ge- plant.

Zij verschaffen het levenselixer, dat nieuwe kracht geeft, de

ster~

ken staalt en de wankelmoedigen de steun geeft, die zij behoeven.

Elders in dit blad vindt men het overzicht van het beloop van heel deze zo prachtig geslaagde dag.

Wij hadden ons voorgesteld hier enkele hoogtepunten in het bijzon- der te belichten, maar hoogtepun- ten veronderstellen ook laagte- punten en die waren er niet.

v"·el waren er duidelijke nuan- ceringen in het karakter van het- geen geboden werd, die zorgden voor de nodige afwisseling en die dit samenzijn van de ochtend tot de a vond maakten tot een boeiend geheel van ernst èn feestelijkheid.

* *

P lechtig was de herdenking met een sober woord van onze partijvoorzitter prof. Oud in de aula van de Haagse Algemene Begraafplaats van de grootste liberale voorman uit het verleden, mr. Johan Rudolf Thorbecke en de kranslegging op diens graf.

Plechtig ook prof. Oud's her- denking, onder eerbiedige stilte, van de kort tevoren overleden oud-minister-president uit de oor- logsjaren, prof. mr. P. S. Ger- brandy, wiens verbeten vasthou-

dendheid en wiens strijdwil naast de zedelijke kracht van onze gro- te Oranjevorstin Koningin Wilhel- mina, ons volk in het dieptepunt van zijn nationaal bestaan heeft geïnspireerd tot volhouden en tot ongebroken vertrouwen in de uit- eindelijke overwinning en in de bevrijding uit de greep van de machten der duisternis.

Boeiend was het krachtige woord van minister Korthals, tot bezinning manend het heldere be- toog van minister Toxopeus, scherpzinnig en waar het de hou- ding van sommige Nederlanders tegenover de kwestie Nieuw Gui-.

nea betreft, agressief-strijdlustig de speech van mr. Van Riel.

Dit alles werd afgesloten door het als altijd op een rijpe ervaring steunende politieke beeld, dat prof. Oud van de huidige situatie hier en elders in de wereld, op- riep. En waarbij hij ondanks de bedreigingen, die ons omringen, op gloedvolle wijze getuigde van de zekerheid, dat ook nu de krach- ten van de vrijheid het zouden winnen van die der onvrijheid.

(Zie vervolg pag. 4)

VltJJHEID EN DEllfOCRATIE

Duiz n n lib alen

in Scheveningen enthousiast van hun vrijheidsideaal Circusgebouw ^·was te klein

eist. Alles lijkt in deze welvaartstijd te

kunnen, aldus mr. Toxopeus, en dus moet ook alles (tegelijk).

Nee, de VVD is de techniek van het rijk van zand en 'aagsel nog niet machtig.

Wij liberalen weten te goed, dat dat niet zo is. Vvij dienen te waken voor de belangen·va'1 de "vergeten'' groepen. Dat is geen populaire taak, maar het moet, uit simpele sociale gerechtigheid. De gul- den van morgen is ons dierbaarder dan het dubbeltje van vandaag.

De "artisten" zaten in de orkestbak boven de stalingang; de kapel van meneer Rowold zat in de piste en dan samen met hooggeëerd, ja letterlijk excellent publiek; spreek- etalmeester Van Vlaardingen nam een dure plaats in, stalles; regiseuse mevr. Stoffels- Van Haaften was niet achter het gordijn verscholen; de pisteknechts hadden g·een

rode pakjes aan met tressen, maar blauwe banden om met witte letters. Niemand wil meer anders zijn, da01 zijn buurman. De gang van zaken rond de vrije zater•dag bewijst het. En dat geldt niet alleen voor de individu, dat geldt ook en niet minder voor de organi- saties voor gemeenten b.v. Minister Toxo- peus ziet niet in waarom de zaken in Maastricht precies zo moeten zijn geregeld als in Den Helder en in Delfzijl net zo als in Terneuzen.

l'\ee, de techniek was niet je dat voor een waar kenner. \Vel de sfeer. 0, weest U

!';erust, het was geen politiek circus, anders een combinatie die vaak voorkomt. Het

~ras een manifestatie! Een liberale manifestatie! En daar 'vas het om begonnen,

zaterdag 9 september 196~, in Scheveningen, in het Circus en het 1\.urhauspaviljoen, op het Gevers Deynootple;n.

D

e V. V.D.-dag 1961 was een succes, een gr•oot succes zelfs' En laten we JE'erlijk zijn, daar hadden we van te vo- ren wel even aan getwijfeld. Vle, in ieder ge\ral U\V v~rslaggever, ging naar het ,.dorp" van de piet met enig scepticisrne.

- Kan in deze tijd, met zij'1 gigantische internationale zorgen, een binnenlandse politieke bijeenkomst ·de mensen trek- ken? Dat vroegen wij ons toc,h wel een beetje af. Pr•of. Oud, die dat gevoel ook had gehad, zag in de enorme opkomst, het Circus was te klein, een grote rest woonde de reprise in het paviljoen bij, een behoefte juist in deze tijd om eens samen te komen. Omdat de vrijheid be- laagd wordt, komt de wens op gezame•1- lijk te getuigen ·voor de vrijheid, zo drukte hij het uit.

En dat is gebeurd. De V.V.D.-dag had een feestelijk karakter, gaf men- sen te zien met vrolijke gezichten, werd met een groots cabaret en bal be- sloten. Maar in de voortreffelijke sfeer was voor een gevoelig waar'1emer toch de spanning van de tijd te proeven. Op de juiste manier, in een soberheid. Behalve de sfeer van saamhor'igheid, en die hoort in een circusgebouw, was er het tempo.

Dat was prima, prima. Strasburger mag het zich zo we01sen. 't Is trouwens wel merkwaardig, dat men zich .zo goed aan het tijdschema houdt en op tijd begint(!) wanneer de radio het geheel uitzendt. Wij hopen nog op veel radio~uitzendingen.

Wie er allemaal waren? Echt, dat gaat niet, daarvoor zou zelfs een extra dik nummer van ons '<Veekblad te klein zijn. Geen namen dus. Omdat er echter geen regel zonder uitzondering mag zijn, toch één: mevrouw Fortanier-de Wit.

Redevoering minister Korthals

D e V.V.D.-dag. stond en dat had nu meer zin dan ooit, in 't teken van de vrijheid, gepaar•d aan verantwoorde-

lijkheid.

De eerste spreker, minister H. A. Kort- hals, vice-premier in het kabi'1et De Quay, liet daar dadelijk geen twijfel over mogelijk. Tegenover de ellende van de dictatuur stelde hij de vrijheid, die meteen en onverbrekelijk de eerbied voor de mens, voor de andere mens in- houdt. Zijne Excelle01tie Korthals haal- de een schade in, hij kan sinds zijn mi- nisterschap minder de liberale boer op en hij vindt dat spijtig. Daarom was hij met deze spreekbeurt blij.

De bewindsman schetste hoe de par- tij sedert 1946 (zes leden in de Ka_

mer) tot nu toe is gegroeid (19 volks- vertegenwoordigers). Het gaat hierbij niet om het getal alleen. De liberalen heb- ben respect afgedwongen door· hun hou- ding, door hun loyale oppositie in de ve- le jare'1, dat zij niet in de regering za- ten. Minister Korthals meende. dat de li- berale oppositie qua loyaliteit door de oppositie van vandaag moeilijk was na te volgen. "Wij waren geen tolk van al- tijd ontevredenen C'1 criticasters", zo zei hij.

De minister meende, dat de regering De Quay werkt tot groot nut van de Nederlandse bevolking. Natuurlijk zijn er nog grote taken. Ook met betrekking tot de "West", eveneens aan de zorgen van deze minister toevertrouwd. Een jong volk wenst eigen verantwoordelijkheid.

\Vij die'1en daarvoor een open geest te

hebben. ·

Minister Korthals vertelde een brief te hebben ontvangen van mr. D. U.

Stikker, de oud-minister en oud-voorzitter van de partij. De heer Stikker had willen komen, maar ee'1 reis naar Amerika ver-, hinderde dit helaas. Drs. Korthals wilde namens allen een antwoord sturen en zijn- spijt betuigen over de verhindering.

Tevens zou hij mr. Stikker wijsheid toe- wensen bij zijn arbeid als secretaris-gene- raal van de NATO. Een daverend applaus gaf de instemming weer.

De presidente uan de vergadering in het Circusgebouw: mevrouw mr. J.

M. Sto[felscuan H aaften.

Minister T oxopeus aan het woord

De tweede minister-spreker, mr. E.

H. Toxopeus, de bewindsman van Bi.-menlandse Zaken, wees niet minder indringend op de verantwoordelijkheid, die van de vrijheid niet los is te maken.

Het verantwoordelijkheidsbesef is thans ook in ons land dringe•1d geboden.

Het lijkt in deze tijd van welvaart wel, dat de ongeneigdheid om verantwoorde- lijkheid te dragen groter wordt, of dat men de verantwoordelijkheid rondweg schuwt, maar de vrijheid natuurlijk op-

Op dit probleem ging pr'Of. Oud in zijn rede (zie elders in dit blad) ook in. Hij betrok het op de perso01en. Ongelijkheid is door de natuur geschapen en het is geen onrecht wanneer de een het verder brengt dan de ander, omdat de natuur hem meer• hersens of meer wilskracht heeft gegeve'1. Onrecht is het wanneer de capaciteiten niet kunnen worden ont- plooid. Dat is ook een maatschappelijk Qelang trouwens.

Bel der vrijheid

De vri]heid vond de negende septem- ber symbolisch gestalte i'1 het ge- schenk dat de Jongeren Organisatie Vrij- heid en Democratie bij monde van haar voorzitter Evert T. Hoven aanbood, Een bel, "de bel der vrijheic''', zei prof. Oud dadelijk. Hij herinnerde aan zij'1 bezoek aan Philadelphia in de VS waar de nu bijna tweehonderd jaar oude bel hangt in de Independance Hall. waarmee de vrijheid van de U.S.A. is ingeluid.

De J.O.V.D. wilde met haar geschenk een symbolisch steentje bijdragen aan de verkiezing die de VVD het volgend jaar wacht, zo verklaarde de heer Hoven.

De organisatorisch van de V.V.D. los staande J.O.V.D. bemoeit zich immers niet met praktische politiek, een daad- werkelijke steu'>· is dus onmogelijk. De heer Hoven hoopte. dat de bel een sti- mulerende invloed zal hebben. Hij had vcrtrouwen in het liberalisme, omdat het een toekomstvisie heeft.

De heer Oud moest meer ge3chenken in ontvangst '1emen. De dames vonden het bij de VVD onbewust toch kenne- lijk niet zo gezellig. Er ontbrak iets en

':Deze Burger

heeft zelden of nooit een betere circusvoo1·stel!ing bijgewoond clan die van zrtterclag. Het was boeiend en kleurig en vrolijk en de ntspaarcljes,

die z~in

komen opdmven, hebben fe·i!loos hun vrijheid<:d?·esstttLT ten beste gegeven. Ademloos heb ik de evenwichtskunst van de mrm

op

het stTak gespannen kooTd gadegeslagen . ...

Laat ik deze gewartgde bee!clspnwk laten vaTen vóór

ik

rtan de jong!etLTS, de spTeeksta!rneesteTes en de rest toe ben. Trouwens: clowns en wi!cle-clieren-dTesstWT ontbTaken. Bij nade1· inzien is de beeldspmak niet door te voeren. Laat ik vo!strtan met te zeggen d:tt de gTote V.V.D.- dag onze meest geslaagde partijdernonstmtie is geweest die ik ooit mee- maakte. Veel welgezinde mensen, uitstekende sp1·ekers, geestdrift en ernst, De gezellige avond-bijeenkomst had van een beetje hoge1· gehalte kunne11 :zijn wat de executanten betrOf en de lieve dame die de num- mertjes aan elkaaT babbelde had dit, wat mij bet?·eft, we! wat ··spiritu- eler mogen doen; mrwr flit is slechts een ge1·ing bezwaaT in de algemene

inclntk.

die niet ande1·s was clan die van een voortTeffe!ijk geslaagde dag, een indrukwekkende demonstmtie van ons partijleven.

Mijn gedachten gingen terug naar heel vmeg in mijn betvtlst-politieke leven, toen de rtlgemene vergadeTing van cle voonnalige V Tijhei.dsbond het

⁷wogtepunt

des jaa?·s was: een gmepje, ove?cig.ens smetteloze,. da., mes en heren van goede wille, van de beste bedoelingen be.zield, al was ,.bezield" een weinig

pcL.~senc!

woord voor de sfeer waarin de discussies zich voltrokken.

Al wa1·en de sprekers uitstekend en de o1·ganisatie feilloos, al spTong mijn prn'tijhrtrt bonzenel van vreugd in mijn keel op. De bel, de hamer en het bestuurstafelkleed, de aanblik van het aandachtige en geestdrif-

tige

auditorium bracht mij toch de grootste vreugde: hier kon in g1·oteT mate en met meer recht dan ooit van een v o! k spartij gespmken WOT-

den,

ook a! waren de woo1·den van Van Rie! ove1· de noodzaak van het

aantrekken

van het a?:beideTs-element zeker niet ten om·echte gezegd.

Ik

maak deze week in mijn stukje lieve?" geen gmpjes, want onze

gmte

dag was in wezen een diep-ernstige dag in een a! te ernstig tijds- bestek.

Dit .~amenzi)n

met duizenden geestverwa11ten was een goede ervaring voor allen. en dus ook voor

-

16 SEPTEMBER 1001 - PAGINA 2

getuigden

OOOO<>OOOOOOOOOOOOO<><><>O<><>O~

g ^gg

g .,Leven en laten leven"

g ^en g

~ V.V.D.~da9-nummer

g

g

^{Voordat de} middagbijeenkomst 0

<>

<>

van de V.V.D.-dog begon, werden de 0

~ be:z:oekers van het Circusgebouw -

g

Ó

en later ten dele ook nog die van

g

<>

de Kurhaus:z:aal - door ijverige dis- . 0 tribuanten reeds voor:z:i"en van de no- O

<>

dige lectuur.

<>

g

Daartoe behoorden een aantrekke- 0

§

lijk pocketboek, getiteld: "Leven en

g8

laten leven", uitgegeven door de Stichting "Van Maas tot Schelde",

<>

welke in het leven is geroepen door

g

g<>

het bestuur en de propagandacom-

g

missie van de Kamercentrale Noord-

gO

Brabont van de V.V.D., :z:omcde een

g

welver:z:orgd speciaal V.V.D.-num- 0 mer van het Algemeen Handelsblad, O

g

0

uitgegeven als bijlage van deze krant

<>

van dinsdag 5 september j.l. 0

Ö

Wij hopen gelegenheid te vinden,

0

<>

in een hoofdartikel in een der ko-

<>

g

mende nummers aan beide uitgaven

g

<>

enige aandacht te wijden.

<>

0 ó

0<>00<>0000<>0<>0<>000000000<>00•

daar wilden ze nu een eind aa11 maken.

Zes jaar geleden kwamen ze met een vlag nu met een "voorhang" - met eJn- bleem - voor de hoofdbestuurstafeL En met een voorzittershamer, die mevrouw Stoffels-Van Haaften als presiclente van de bijeenkomst op verzoek van prof.

Oud inwijdde met een ferme klap in de buurt van de microfoon.

Mevrouw mr. E. J. A. Scheltema-Con- radi voerde het woord bij deze blijde plechtigheid, de dames Wierda-Haanstra en Buskens-Dijkstra overhandigde01 de geschenken. Mevrouw Scheltema zei na- drukkelijk, dat de Organisatie van Vrou- wen in de VVD geen partij in de partij is, dat is ook niet nodig. In de VVD neemt de vrouw een eervolle plaats in, zij kan zich er ontplooien. De organisa- tie is niet andeJ"S dan een plaats waar de dames elkaar ontmoeten. De fraaie hamer met het partij-embleem in de kop is vervaardigd door de Haarlemse beeld- houwster, mevr. Nel Bakema.

"Het politieke hoogtepunt was de rede van mr. H. van Riel waarvan eveneens elders in dit blad een ver•slag is opge- nomen. Prof. Oud, de laatste spreker, heeft zich niet i'1 praktisch politieke pro- blemen begeven. Toch noemen wij zijn toespraak "het hoogtepunt van de mani- festatie.'' Onze nestor inspireerde, mr.

Van Riel richtte en scherpte ons denken.

En zonder inspiratie gaat het niet.

Voordat prof. Oud zijn eigenlijke rede begon, herdacht hij - staande aangehoord - de donderdag 7 september overleden staatsma,n, prof. mr. P. S. Gerbrandy.

,;\'Vanneer men spreekt over de vrijheid, dan is de naam Gerbrandy daaraan on- verbrekelijk verbonden, naast die van Koningin Vl'ilhelmina". aldus prof. Oud.

De grote Nederlander Gerbraitdy be- hoorde tot de anti-revolutionairen, doch in meerdere mate aan het Nederlandse volk. 'Wij gedenken met veel eerbied en erkentelijkheid zijn werk". Enkele mo- menten van stilte werden aan de nage- dachtenis van onze oorlogsleider ge- wijd

De muzen

De muzen lieten geen verstek gaan.

Christine Spiere01burg zong, begeleid door Co van der• Heide Wijma een tweetal liederen, aan ons land opgedragen. De Skymasters speelden. Men kon nu niet allee•1 horen hoe onze (veertiendaagse) tune gespeeld wordt, maar het ook zien.

De muzen kwamen nog beter aan bod op het avondfestijn in de Kurzaal.

Ageeth Scherphuis was daar de gast- vrouw bij een cabaret door Frans lVIu- rilof samengesteld. Wat het mooiste was, Uw verslaggever houdt het op de muzi- kale clown, hij zat op het balko•1, in de zaal waren er lieden, die het meer op de goochelaar hielden, al leek het er even op, dat deze concurrent van Lucas Bols en collega's alleen geheelonthouders trof.

lV[aar dat veranderde vrij snel e•1 in ieder geval grondig.

In twee zalen voorstelling, in twee za- len bal ook, met twee orkesten, de meer- genoemde Skymasters en dat van Harry de Groot. De polonaise wer"d geopend door de heer Deitmeyer en die had daar recht op. Hij zat de voorbereidingscom- missie voor en hoe, de lof is hem er terecht ,niet voor onthouden.

Het was een zeer geslaagde manifes- tatie. Een goede inzet voor de komende ver•kiezingsstrijd. Die is met de goede in- zet niet gewonnen. De heer Van Riel zei het: het kan, als het niet lukt is het on- ze schuld! Aan de slag VVD-ers!

VRIJHEID EN DEI\IOCRATIE 16 SEPTEMBER 1961 - PAGINA S

Boeiende politieke rede _van mr. van Riel

Wij v.ragen er niet om uit Nieuw-Guinea weg te mogen gaan

,.Als Kennedy zegt: ga weg, dan gaan wij weg uit Nieuw-Guinea. Maar wij vragen daar niet om! Dat :zou een politiek zijn, die slechts te kwalificeren is door een woord, dat ik hier niet zal gebruiken".

meer eenheid in de formulering van hun gedachten. Ook wenste hij de regering De Quay de moed toe tot kille openheid,' an- ders kan zij wel eens vastlopen op eigen zwakheid. Ook de regering moet "Leven en laten Leven" - het motto van de rede van de heer Van Riel, dit wegens het boekje van die naam, dat werd uitgereikt en verkocht ·_ en dan met fatsoen.

Deze kernachtige uitspraak deed mr. H. van Riel, Eerste Kamerlid, gedeputeerde van Zuid-Holland en onder-voorzitter van de partij in zijn rede op de VVD-dag 1961.

De heer Van Riel merkte op, dat er omtrent de feitelijke situatie rondom Nieuw- Guinea veel misverstand bestaat. De verhouding Nederland-Nieuw-Guinea en de beweerde aanspraken V!ln Indonesië op dat deel van de wereld zijn n!lar het inzicht van de heer Van Riel bijna uitsluitend te bezien als objecten van emotionele politieke en militaire betekenis in de machtstrijd tussen Rusland en China enerzijds en de Verenigde Staten en het Westen anderzijds.

Van der Putten

Het regeringsfatsoen trok hij niet in twijfel, maar toch riepen de .publicaties over de defensie-ambtenaar Van der Put- ten vragen bij hem op.

De vraag hoe de V.S. staat tegenover steunverlening aan Nederland zal mede in verband met de aard van de door ons gewenste steun, door het State Depart- ment en het Pentagon worden beantwoord

aan de hand van de wisselende situatie van het ogenblik. Op_ en afwinden van het sentime11J; in Indonesië is alleen van groot belang 'wanneer de V.S. op een langdurige koude oorlog rekent, alsmede op een wezenlijke neutraliteit van Indo- nesië op Jarigere termijn.

Men moet de waarheid onder de ogen durven zien, aldus mr. Van Riel. Kiest Amerika om ongetwijfeld zwaar wegende redenen van internationaal-politieke aard

tege~ ons partij, dan krijgen de Soekar-

nisten in ons land gelijk. Als Nederlan- der helpt men Soekarno echter niet, maar accepteert men eventueel het noodzake- lijke.

Het verloochenen van ons woord is in dat geval afgedwongen en niet onterend.

Wil Amerika ons helpen, dan is het, internationaal-politiek gezien, misschien geen al te gunstig teken, maar dan kan onze minister Toxopeus met zijn zeer constructief en verstandig beleid door- gaan. Dat beleid krijgt, aldus de heer Van Riel, minder waardering dan het ver- dient, ook in de liberale pers. Hetzelfde geldt voor de niet geestverwante staats- secretaris Bot.

Men moet volgens de heer Van R1el wel een kind zijn in de internationale politiek en de internationale economie om te ge1oven, dat de welwillende her- inneringen van de heer Soekarno aan het onderwijs, dat hij indertijd in de Neder- landse aardrijkskunde heeft genoten ons als gemeenschap - voor individuele ex- porteurs kan dit wel degelijk beter lig- gen - iets anders zal opleveren dan de mogelijkheid om nieuwe geschenken, zo nodig als langlopende leningen gecamou- fleerd, aan te bieden.

Ik heb niets tegen hulp aan Indonesië, aldus spreker, integendeel, daar is alles vóór, maar het ligt buiten de grenzen van mijn denken, dat wij daarvoor de> prijs gaan betalen van het terugkomen op het gegeven woord, om dan cadeaus ten las- te van onze nationale economie te mogen gaan offreren.

Rol van de pers

De heer Van Riel besprak in dit ver- band de rol van de pers. Hij erkende graag, dat Soekarno de Indonesische kaart uitstekend speelt en een fascine- rend politicus is. Maar dat betekent naar mijn smaak allerminst, dat het Neder- landse volk in dat kaartspel uitsluitend als blinde hoeft mee te doen. Tegen hem opgewassen zijn misschien de zgn. grau- we routiniers van buitenlandse zaken, die van jongmens af aan politieke verant- woordelijkheid voor hun land hebben le- ren dragen, niet o n v e r a n t w o o r d e- l ij k e schrijvers, die nooit iets anders hebben verricht dan anderen becritiseren.

De gemakkelijkste taak in de wereld voor iemand met een enigermate theoretisch geschoold verstand, die geen kans ziet, zich op werkelijk produktieve wijze een broodwinnig te verzekeren.

Dit slaat allerminst op fatsoenlijke journalisten, die hun kracht niet zoeken in het afbreken van hun eigen land of hun eigen partij. Een mens kan niet le- ven zonder löyaliteitsgevoel en niets is

·verstikkender op den duur voor de mens zelf, dan het luchtledig van gefrustreerd theoretiseren.

volgens dé' heer Van Riel een ander me- dium te zoeken, om zich op menselijk overigens verklaarbare wijze uit te leven.

Hij moet dat niet in de N.R.C. doen.

De heer van .,Dezer Dag-en" vraagt ons zijn denkbootden objectief op hun merites te beoordelen. Daaromtrent kon mr. Van Riel zich positief uitlaten. .,De ga.nT.en van het kapitool waren en bleven ganzen maar

bij

wijlen was het niet onnuttig·

naar hun gekakel te luisteren".

Initiatief nemen

De heer Van Riel besloot dit gedeelte van zijn rede met een raad aan de rege-

Het gaat thans in de zaak Van der Putten niet meer om formeel en tech' nisch sterke ambtelijke reacties, maar om verantwoording van een beleid, dat velen kwetsend achten voor hun rechtsgevoel.

Het zal veel inspanning kosten duide- lijk te maken, dat iemand tegen wie blijk- baar· zwaar is geïntrigeerd geen recht heeft op compensatie. Dat recht is niet zonder meer verwerkt, wanneer wordt aangetoond, dat betrokkene zelf een lastige of zelfs onprettige man is. Bijzon- der veel mensen reageren lastig en on- prettig, wanneer zij naar hun inzicht, en

~<><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><>O<><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><><

I ^s

nanwelijks b(izondere l\'ederlandse vcrantu•oordeliikhedcn. Op deze punten heMwn

De ''""""''"""'' ,;""";, i~~~~l~~~i~ ,"/o,"J;", 0"" Ww "'"'' ~<>

⁰

;-

degenen, die de grootste militaire bijdrage tot het bondgenootschap leveren de beslissende .,tem. uit de aard der wak na passend overleg met de kleinere !JOnd·

I

genoten. -

~

Van deze kleinere bondgenoten wordt èn raad èn, hoofdzakelijk, loyaliteit 1:er·

g

u.:acht~ in hun tvelbegrepcn eigen!Jelang overigens. Van hun kant mogen

zti

intussen

venoachten~ dat de Anterikanen~ in dier 'Welbegrepen. ei~enhelanr,. ht>n in hun .'itreven

nuar stUgende welvaart oilderstcunen.

5(

<>

Vandaar de teleurst.elling over het gebeurde met de K.LM. fk begriifJ de houding

O

~ vnn de Amerikaanse luchtl'aartmaatschuppijcn best; maar de Amerikaanse regering ~

0

diende Tnt~ins in:icns hier~ evenals van ons in andere situqties wordt geë;st~ het

I ac~;:y z::~~~:~~p~/:ti;!.'Ut::::~;,i;";~:.:~~~~"~u"i~,'";;,:;'~d z~e;,~:;':~~:"te",;~g~,e;,~;"/1 de heer §

dr. Plesman tot een in un:::e cultuur onmisbaar element geworden. Zü ;s een symbool vot,r lVederland."

g

^{Mr. 1-I.}

^uw1

^Riel

^{in zi,in}

rede op de V.V.!J .. dag.

g

<> .

>O<><><>OO<><><><><><><><><><><><><><><><><>O<>ó<><>O<>O<>O<><><>ó<><><><><><><><>O<><><><>O<><>~

ring. Hij merkte op, dat· Amerika met veel zaken moet rekenen. Eén daarvan, maar ook niet meer dan één facet, zijn de verhoudingen in de Verenigde Naties.

Mede tengevolge van het feit, dat het Nederlandse weerstandsvermogen van binnenuit wordt uitgehold, is het drin- gend gewenst, dat onze regering- initiatie- ven neemt. Via de V.N. is dat mogelijk.

Men moet trachten medestanders te vinden, en met snelheid, voor ons beleid ook in dat deel van de Afro-Aziatische v·ereld, dat niet bij voorbaat anti-Westers denkt en voelt. Een moeilijke taak, maar de Afrikaanse landen vormen geen een- heid.

Deze raadgeving· was niet de enige. In het algemeen beval de heer Van Riel aan, dat de minister-president en de minister van buitenlandse zaken streven naar wat

naar thans blijkt deels helaas terecht, ge- loven door vijanden te zijn omringd.

De-.<e zaal< zit niet goed, aldus mr. Van Riel. En de helmenaffaire ligt nog vers in het geheug·en. Laat men oppassen, dat er geen nieuwe slachtoffers. in de gouverne- tnentele sfeer vallen. Daar is niet ,,ov•·el voor nodig, wanneer het om defensie en intriges aan elkaar gekoppeld g·aat. Het is een gelukkige omstaudig·heid, dat zelfs op een veronderstelling· van ma.chtsntis- bruik 1,0 prompt wordt g·ereageerd. Op dit gebled ligt eerder een grootse taak voor de pers, dan in het ontwikkel<en van een eigen buitenlandse politiek, 7A> voegde hU er a.an t.oe.

De V.V.D. en de arbeiders

Onze fractie-voorzitter in de Senaat ging in zijn rede -'- hoe kan het ook an- ders - in op een paar sociale kwesties.

Hij erkende de juistheid van de opmer- king in De Volkskrant, dat de V.V.D. er nog weinig in slaagt de arbeiders te trek- ken.

Het was hem aanleiding enkele opmet·- kingen te maken, die aangeven hoe de liberalen in Nederland over voor de wet·- kenden klemmende vragen denken. Het verheugde de heer Van Riel, dat de inko- mens van de arbeiders sterker zijn geste- gen dan die van andere groepen, ook al omdat zij vroeger onderbetaald werden.

Daar komt nog· bij, dat de, omstandighe- den waaronder gewerkt wordt moeten worden ven'eklmd in het loon.

Een putjesman doet vies, onaang~naam werk. Dat behoort in het loon tot uiting te komen en in zoverre zijn de maat•

schappelijke verschuivingen ten gunsta van de arbeiders niet alleen aanvaard- baar, maar ook geboden. Een putjesman is nodig. De liberalen hebben de socia- listen niet nodig om dat te leren.

Fel verzette de heer Van Riel zich ech- ter tegen de socialistische doelstellingen, die door een extra-verzwaarde belasting van de middengToepen in de kaart wor- den gespeeld. Het gaat er zijns inziens niet om het inkomenspotentieel van de Staat aan te tasten, wel om de lasten zo te verdelen, dat de belastingheffing niet als socialistisch strijdmiddel blijft door- werken nadat de socialisten uit de rege- ring zijn verdwenen. Dat zou eenvoudig dom zijn. Verlaging van de lasten voor de kleine middengroepen dus.

De heer Van. Riel brak een lans voor het brengen van het arbeiderskind naar de universiteit. Hij noemde het een naak- te levenskwestie voor ons land. Wij bou-

\Ven laboratoria en dat is dringend nodig voor de verdere opbouw van onze in- dustt·ie en dus voor onze weh•aart; maar wij hebben moeite ze vol te krijg·en met geschoolde mensen. Hier ligL volgens de heer Van Riel een taak voor de vakbewe- ging, aangezien de wee1·standen thans in vele gevallen niet zuiver financieel meer 7.ijn n1aar weerstand van levensverhou- dÎng. moet worden over\vonnen.

Tegenover de arbeiders bepleitte de heer Van Riel eerlijkheid, men moet hen niet met beloften veFstrikken Wel de·

volle persoon geven. Dan kan o~k de libe- · rale partij daar veld winnen. Zij zal ··de wind naar de averuiging van de heer Van Riel nog jaren mee hebben. De toekomst gaat via de grote massa. "Vlij hebben rle tijd mee, als het niet lukt is het onze schuld".

BRANDBLUSAPPARATEN

OfficiëeJ goedgekeuro Talrijke attesten.

SIMPLUS N.V. DORDRECHT

VIS:;TRAAT 6-8 _ TEL. 3344"' !018501

Volgens de heer Van Riel overschrijdt men de grenzen van het toelaatbare, wan- neer men, zoals de schrijver van de .. ko- lommen "Dezer Dagen" in de Nieuwe Rotterdamsche Courant, persoonlijk ge- tinte aanvallen op mensen, gedekt door een betrekkelijke anonimiteit, gaat doen.

Wil men op de erenaam "De Gans van de Nieuwe Rotterdammer" aanspraak maken, dan moet men over de talenten en de echte op vrijheid gerichte emotio- naliteit van de heer Jacques Gans be- schikken en eigen naam in het geding durven brengen.

De anonin\iteit van een staf is een Waardevolle tt·aditie van de N.R.C. Wie Pet·soonlijk: wil wot·den hehoot·t daartoe

Aanbieding dec geschenken door de Ocganisatie "V eau- wen in de V. V.D.". Meurouw me. M. L. Buschkens- Dijkgraaf ouechandigt de uoorzittershamer aan prof.

mr. P. J. Oud.

De tafelbel van de J.O.V.D. wordt aan prof. Oud ouer- handigd door meurouw C. M. W arburg"van Rijn. Naast haar de oooczitter uan de J.O.V.D .• de heer E. T ..

Houen.

VRIJHEID EN DEliOCRATlE

.r::::;:::::::::~::;;:~

S Op onze Y.V.D.-dag 1961 te Scheveningen ontvingen wij een

8 telegram van de volgende inhoud:

. g<> "The Congress of the World Federation of Libero! and Radical

8 Youth sends its sineere greetings to the Libero! Party meeting in

~

Scheveningen and expresses best wishes for the coming electoral

.o campaign". <>

-

ggg<> Van de J.O.Y.D.-delegatie op het Wereld-Congres 1961 van Jonge _i

Liberalen, hetwelk te Hannover wordt gehouden, ontvingen wij het volgende telegram: "Wij wensen U een geslaagde dag".

-~<><><><X><><><X><><><X><X><X><><><><X><X><><X><X><><X><><X>'l(><X><><><><><X><X><X><X><><X>

BIJEENKOM$TEN

Vereniging van Staten- en Raadsleden

De Vereniging van Staten- en Raadsleden onzer partij is voornemens in de komende weken de volgende bijeenkomsten te houden.

I. Vergadering grote gemeenten.

23 september, aanvang 11 uur, te Utrecht (Restaurant Esplanade),\ paarlijkl!ie bijeenkomst voor leden der vereniging, die deel uitmaken van raadsfracties van gemeenten van 50.000 en meer inwoners.

11. Regionale vergaderingen.

Het rooster voor deze bijeenkomsten luidt als volgt:

Datun1 en aanvang: Plaatsnaam: Vergader-LAai:

26 september, 19.00 uur Utt·echt Hotel Terminus (t.o. Station N.S.) 2 oktober, 19.45 uur Haarlem Restaurant Bi·inkman

(Grote Markt)

4 oktober, 19.00 uur Rotterdam Hotel Atlanta (Coolsingel) 7 oktober, 14.15 uur Leeuwarden Oranje-Hotel

13 oktob.er, 19.00 uur Groningen

14 oktober, 14.00 uur Assen Hotel-restaurant Overcingel (Stationsplein)

20 oktober, 19.00 uur Zwolle Hotel Gijtenbeek 23 oktober, 17:oo uur Arnhem Restaurant Royal 30 oktober, 19.00 uur Alkmaar Paviljoen Ringheim

(t.o. Station N.S.)

,r

4 november, 14.00 uur Middelburg Neder!. Koffiehuis (Màrkt 49)

111. Zittingen Bureaus voor Gemeentepoltiek.

Datum. en aanvang:

16 september, 14.30 uur 18 september, 19.30 uur

Plaatsnaam:

Terneuzen Ziel'ikzee

Vergaderzaal:

Roter Rotterdam Hotel van Oppen

{-

Alle vergaderingen worden .nog geconvoceeNl!

Hulde aan de orde-commissarissen

De moeilijke taak, welke op on:z:e V.V.D.-dag aan de orde-com- missarissen in álle :z:alen, :z:owel des middags. als des avond was toebedeeld, is op waarlijk voortreffelij,ke wij:z:e vervuld.

Onder de enthousiaste en be:z:ielende leiding van de heer C. Nier- meier, wijkbestuurslid van de Haagse afdeling, :z:ijn door de:z:e orde-commissarissen indrukwekkende prestaties geleverd.

Van geen enkele der dui:z:enden deelnemers aan on:z:e V.V.D.-dag werd één klacht vernomen over de gang van :z:aken in de verschil- lende :z:alen. On:z:e oprechte dank voor de:z:e vrijwillig verleende medewerking!

(VERVOLG VAN PAG. 1)

O ntroerend was het persoon- lijke woord, dat de heer Oud tot zijn liberale toehoorders richtte, waarin hij verklaarde-·

gaarne te hopen nog enige jaren te kunnen meedoen, maar tevens zeer wel te beseffen, dat hij toch staat aan het slotgedeelte van zijn politieke loopbaan.

Ontroerend ook zijn verzeke- ring, altijd getracht te hebben trouw te blijven aan de idealen van zijn jeugd, waaraan hij de aanspo- ring tot de jongeren van heden verbond, ook hunnerzijds dáár- naar te streven.

Feestelijk was de aanbieding der geschenken door de heer Ho- ven namens de Jongeren Organi- satie Vrijheid en Democratie (de J.O.V.D.) en door mevrouw Schel- tema-Conradi namens de "Vrou- wen in de V.V.D.".

Feestelijk ook de zang van me- vrouw Christine Spierenburg, aan de piano begeleid door de heer Van der Heide Wijma en de mu- zikale medewerking voor en tij- dens de vergadering van "The Skymasters ".

En toen volgde nog de feeste-

lijke avond in de grote Kurzaal, welke óók alweer te klein bleek om allen op te nemen, die op deze zonnige septemberdag in de tus- senliggende uren in Scheveningen waren gebleven om de V.V.D.-dag tot het einde mee te maken.

* * *

D e heer Dettmeijer, mej .. Van Everdingen, de heer Van Vlaardingen, hun medewerkers en medewerksters van het Algemeen Secretariaat, de Haagse leden van de ordecommissie, die hun mede- werking hadden verleend om alles glad en ordelijk te doen verlopen . en allen in den lande, die in organi- satiecommissies hebben zitting ge- had, kunnen met grote voldoening op hun arbeid terugzien.

Nog slechts ruim een half jaar en wij staan voor de verkiezingen voor Provinciale Staten en Ge- meenteraden.

De slag, welke in het politieke veld dan zal moeten worden gele- verd, zal een hoogst belangrijke zijn. De V.V.D.-dag 1961 was de prachtig geslaagde voormobilisa- tie voor de politieke strijd, welke ons in het volgende voorjaar wacht.

A.W. A.

lM SEI>TEMBER loot. - l' A GIN A -'

Kranslegging op het graf van Thorbecke.

Thorbecke herdacht

,.Zijn grote werk als hervormer en zijn klare formulering van het liberale beginsel, die ook thans nog uan belang is, doen ons vandaag, aan het begin uan de V.

V.D.~dag,

de allergrootste van onze

uoor~

gangers, mr. Johann Rudolf Thorbecke, gedenken".

Deze woorden sprak partijuoorzitter mr. P. J. Oud, groot kenner van Thorbeeke's werlc en idee, tijdens de herdenkingsbijeenkomst in de aula van de Algemene Begraafplaats in Den Haag.

Na een inleidend woord uan de heer D. W. Dettmeyer, schetste prof. Oud in grote trekken .het werk uan de heruormer uan ons staatsrecht. Thorbeeke's inuloed op de denkende mens van toen en nu is groot.

Hij wenste een urij uolk en een urije regering zonder

staatsal~

macht, maar ook zonder te ver doorgevoerd individalisme. Hij heeft de staatsrechtelijke grondslagen gelegd - in 1848 ,__ waarop wij nog voortbouwen. Prof. Oud meende, dat Thorbecke getekend is door zijn opvatting, dat het in de politiek niet aankomt op de uraag: ,.wat is mijn recht", maar vooral op het gebruik, dat men uan zijn recht maakt.

Prof. Oud citeerde uan de grote voorman uan de vorige eeuw o.a.: ,.Het gevaar, dat men uan uerandering ureest, ligt in de

niet~

verandering".

De plechtigheid, die iverd bijgewoond door de minister van

Bin~

nenlandse Zaken, mr. E. H. Toxopeus, en die zich ook overigens in grote belangstelling mocht verheugen, werd besloten met een krans- legging op het graf uan mr. J. R. Thorbecke.

De voorzitter en de ondervoorzitter zien het Circusgebouw volstromen.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

In de piste van het circus, v.r.n.l.: Z. Ex. minister ir. S. H. Visser, mevrouw

Korthals~Hamming,

mr. dr. C. Berkhouwer, mevrouw Stijkel en Z: Ex. drs.

E. G. Stijkel.

Hoe vol het was in de andere zaal.

Prof. Oud richt zich tot de Jongeren:

Houdt immer "ast aan de itleulen van'"'"' jeu,gd!

"Ik ben mij ze~r wel bewust aan het einde van mijn loopbaan te staan, al hoop ik nog enkele jaren mee te mogen doen. Vaak ben ik teleurgesteld, doch ik heb altijd getracht aan de idealen van mijn jeugd vast te houden.

J·ongeren doet hetzelfde! Houdt immer vast ;Jan hetgeen U nu bezielt!" Deze

opwel~:king richtte prof. mr. P. J. Oud tot de jongeren, die in grote getale

en met groot enthousiasme naar Scheveningen waren gekomen om de VVD- dag mee te beleven.

Prof. Oud was zeer openhartig. In het openbaar zeker gaf hij nooit veel bloot van de drijfveren, die hem voortstuwen bij zijn arbeid voor land en ideaal. Deze keer wel. Hij vertelde hoe hij op de Eerste HBS aan de Am- sterdamse Keizersgracht kennis maakte met de Duitse klassieken. Wij hebben van de Duitsers ook andere dingen meegemaakt, zo zei hij, maar ik hoop, dat de geest van de Duitse klassieken weer over de wereld vaardig wordt.

Goethe, Schiller en Lessing maakten grote indruk. De "Verlichting" kreeg de jongeman Oud onder de ban. Het is zo gebleven. Hoewel hij het niet met zoveel woorden zei, heeft deze kennismaking richting gegeven aan het poli- tieke, maatschappelijke denken van onze voorman. En wij durven daaraan

·toevoegen: ook aan zijn geestelijk leven. Het een is trouwens onverbrekelijk aan het ander gebonden.

De vrijheid is een zo groot goed, dat zij het altijd van de onvrijheid zal winnen. De vrijheid is de adem Gods en het leven der mensheid. Houdt vast

·aan die overtuiging! Dat waren de slotwoorden van de bijna 75-jarige partij- voorzitter, die constateerde, dat de jongeren in t9enemende mate door het liberalisme worden a::mgetrokken en zich daar warm over verheugde.

Tevoren had prof. Oud een heldere analyse gegeven van de begrippen vrijheid en democratie. Democratie is naar het woord van Mazaryk in de eerste plaats naastenliefde, m2deverantwoordelijkheid voor de medemens.

De vrijheid van de geest behoort voorop te staan. Dit betekent enerzijds het beginsel van de ve1·::lraagzaamheid en anderzijds de mogelijkheid zich gees- telijk te ontplooien, onbele:nme:·d door stoffelijk gebrek.

De jo:1geren zullen dit grote beginsel nader moeten uitwerken. De gelijke politieke rechten voor alle staatsburgers, een vrije staatsvorm, een parle- mentair stelsel en vel'lwzen lagere overheden zijn daarbij inhoud van de vrijheid en de democratie bepalende middelen.

Tegen de (huidige) dreiging van de onvrijheid moeten wij ons verzetten, zo venn'lm1de prof. Oud zijn aandachtig gehoor nog. Daarom zijn de gebeur- tenissen rond Berlijn zo belangrijk. Het gaat hier om ons allen! Wij moeten een offer willen brengen!

Het is overbodig het te zeggen, maar onze nestor, die vaak door applaus werd onderbroken, kreeg na zijn rede een enorme ovatie van een staand auditorium.

16 SEPTEJ\IBER 1961 - PAGINA 5

De polonaise op onze feestavond werd geopend door de voorzitter uan de Landelijke Voorbereidingscommissie uoor de

V.V.D.~dag,

de heer D. W.

Dettmeijer en echtgenote.

Het slot uan onze

V.V.D.~dag

1961.

BINNENGEKOMEN GIFTEN

In de week, voorafgaande aan de V.V.D.-dag 1961, kwamen van onder- staande afdelingen de daarachter vermelde bedragen binnen, a Is tege- moetkoming in de kosten, aan deze dag verbonden:

Texel f 25.-

Beverwijk f 38.-

Tietjerksteradeel f 45.-

0egstgeest . f 40.-

Kedichem . f 10.-

0oststellingwerf f . 7.50

Dalen f41.-

Voorts ontvingen wij van leden en geestverwanten der Partij de volgende

bijdragen: .

E. L. Ie R. te 's-Gravenhage, f 6.50; BI. v. d. V. te Sliedrecht, f 25.-;

J. T. S. te 's-Gravenhage, f 15.-; mevr. B. W. de B.-B. te Ommen, f 5.-;

Dr.' Ir. C. W. C. v. B. te Goes, f 1 0.-; D. R. te Alkmaar, f 1.50; Mevr.

Mr. C. M. 's J.-des B. te Wassenaar, f 1 0.-; C. C. N. te 's-Gravenhage, f 10.-; W. B. te Voorburg, f 10.-; Ir. 0. J. v.d. E. te 's-Gravenhage, f 10.-; J. V.d. G. te Mijnsherenland, f 10.-; Mevr. J. S.H. M. V.

s.~c.

te Wassenaar, f 25.-; Mr. G. V. te Amsterdam, f 1 0.-; F. den H. te Hoog-Blokland f 1 00.-; E. W. te 's-Gravenhage, f 1 0.-; Ir. A. L. te Wassenaar, f 1 0.-; Jkvr. E. M. v. S. te Amsterdam, f 1 0.-; Mevr. I. M.

- B. te 's-Gravenhage, f 5.-; A. S. te Varsseveld, f 2.50; M. A. M.-K. te Miste, f 1 0.-; J. H. R. te Zuidlaren, f 1 0.-; A. v. R. te 's-Gravenhage, f 1 0.-; M. Joh. Z. te Voorburg, f 1 0.-; A. M. te 's-Gravenhage, f 5.-;

Mej. E. S. B. te 's-Gravenhage, f 1 0.-; Mevr. E. C. H. N.-G. te Rotter- dam, f 5.-; MA v I te 's-Gravenhage, f 5-; Mevr. C. S.-R. te 's-Graven- hage, f 1 0.-; G. v. d. Z. te Nieuw-Beijerland, f 5.-; Mer. W. B. R. te Amsterdam, f 1 0.-; Mevr. J. F. S.-F. te Bilthoven, f 25.-; Dr. N. V. te Leeuwarden, f 1 0.-; W. A.-S. te 's-Gravenhage, f 1 0.-; J. G. K. te Dordrecht, f 1 0.-; W. N. v. d. S. te Bilthoven, f 25.-; F. L. v.d. S.-v. N.

te Bilthoven, f 25.-; Mevr. Mr. J. A. C. V-S. te Vught, f 1 0.-.

Onze hartelijke dank voor al deze bijdragen

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~

DANI{

Hierbij wil ik mijn grote dank uitspreken aàn al degenen, die óf door arbeid óf door giften er toe hebben bijgedragen, dat de V.V.D.-dag op :z:aterdog, 9 september j.l., te Scheveningen een :z:o groot succes is geworden.

Het geeft moed voor de komende verkie:z:ingen !

~

D. W. DETTMEIJER.

~

VRIJHEID EN DE~IOCRATIE 16 SEPTE~IBER 1961 - PAGINA G

PENSIOEN ^EN PRINCIPE

l(anttekeningen bij een advies van de S.E~.R.

De Sociaal-Economische Raad heeft deze maand aan de (nieuwe) minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid een advies uitgebracht inzake het waardevast ma- ken van bedrijfspensioenen. De raad is - na een grondig voorbereide studie v:an een commissie onder voorzitterschap van prof. dr. J. Tinbergen - tot de conclusie geko- men, "dat in het kader van de huidi;-e structuur der bedrijfspensioenfondsen geen in alle opzichten bevredigende oplossing kan worden gevonden om te komen tot waarde- vaste of welvaartsvaste uitkeringen". {Aldus de samenvatting van het advies in Berichten van de Sociaal-Economische Raad, no. 112, augustus 1961).

De S.E.R. heeft wel zijn voorkeur Uil- gesproken voor de vorming van een de bedrijfspensi,oenfondsen (per 1 januari 1960 - ! - waren dat er 63, niet te ver- warren met r 'ernemingspensioenfond- sen) overkoepelend vereveningsfonds, waaruit op basis van een omslagstelsel (als bij de A.O.W., de bedrijfs- en on- dernemingspensioenfondsen werken met het zgn. kapitaaldekkingsstelsel) aanvul- len 1e waarde vaste en eventueel . wel- vaartsvaste uitkeringen kunnen worden

gedaan. ·

Een minderheid van de S.E.R. pleit voor het handhaven van het kapitaaldekkings- stelsel door autonome bedrijfspensioen- fondsen, die dan door een bepaalde pre- miepolitiek en beleggingspolitiek zo- danige inkomsten m 0 e t e n t r

a

c h t e n te verwerven, dat de in het vooruitzicht gestelde pensioenen zoveel m o g e 1 ij k waardevast blijven. Een andere minder- heid heeft zowel tegen de ene als tegen de andere oplossing bezwaren.

In een afzonderlijk hoofdstuk aan het slot van het advies komt de S.E.R. tot de conclusie, ,,dat het gewenst is te streven naar een verhoging van de uitkeringen krachtens de Algemene Ouderdomswet - de A.O.W. - hetzij als aanvulling op het verworven bedrijfspensioen, hetzij als enige oplossing om het totaal van de oudedagsvoorzieningen voor een groter deel waardevast en zo mogelijk wel- vaartsvast te maken".

Vijf conclusies

Uit het adv1es valt verder het volgende te leren:

1. Bij de 63 genoemde bedrijfspensioen- fondsen wordt voor ruim één miljoeri deelnemers, het grootste deel van de mannelijke weekloners, premie be- taald (door werkgevers en werkne- mers), veelal 3 à 4 gulden per week.

De bij ononderbroken deelneming ge- durende 40 jaren maximaal te venver- ven uitkeringen bedragen 10 à 15 gul- den per week.

2. Moeilijkheden als gevolg van prijs- stijgingen (inflatie) doen zich vooral voor, indien het kapitaaldekkingssy- steem gebruikt wordt. Het bij dit stel- sel gekweekte kapitaal (de rente daar-

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

\Veekbla.d \'an rtc Volkspartij voor Vrijheid en Democratie.

Voorzitter Redactie-comm.:

A. W. Abspoel.

Redactie-secretaris: G. Stempher.

Adres: Gooiergracht 163, tel. 02953 -3563, Laren (N.H.).

Administratie: Postbus 43 Amers- éoOl·t, tel. 7144. ' Abonnementsprijs f 2.50 per kwar- taal. f 10.- per jaar.

Voor het zenden van abohnements- en advertentiegelden: Postgiro no.

245103 ten name van de Pennin o·.

meester van de Stichting ,.Vrijheld en Democratie" te Amersfoort.

Losse nummers 20 cent.

Voor advertenties wende men zich tot de administratie.

van dient voor de uitkeringen) ver- liest bij algemene prijsstijging een deel van zijn waarde .. Vele ondernemings- pensioenfondsen en b.v. ook het Al- gemeen Burgerlijk Pensioenfonds heb- ben in de loop der tijden zeer aanzien- lijke bedragen voor dekking van te- korten (back-service). Daar zonder was aanpassing van de pensioenen on- morelijk geweest.

3. Voor de afzonderlijke bedrijfspen- sioenfondsen is het om praktische re- denen niet mogelijk het omslagstelsel toe te passen.

4. De (administratie)kosten van een overkoepelend vereveningsfonds, zo- als o.a. de Franse en Amerikaanse er- varing aantoont, bescheiden zijn.

5. In een periode van 3'!" jaar is de uit- kering van de A.O.W. met ongeveer 27 procent gestegen, d.i. met ruim 8 pct. per jaar. De huidige uitkeringen liggen beneden het zgn. sociale mi- nimum. In· daarvoor in aanmerking komende gevallen wordt door de or- ganen van maatschappelijk hulpbetoon een aanvullende uitkering verstrekt.

Het advies is in commentaren reeds zwaar aangevallen. Het overkoepelende vereveningsioncts en de verhoging van de A.O.W. als redmiddel· tasten het hoge goed der zelfstandigheid van de bedrijfs- pensioenfondsen äan, zo heet het, en - om met het katholieke dagblad De Tijd/

De Maasbode van 17 augustus te spreken:

- ,.\Vanneer men geen ernst maakt met het waardevast maken van de bedrijfs- pensioenen en alles zet op de kaart van de A.O.W., kan de weg van de wieg naar )1et graf voor het particulier initiatief in dit geval wel eens een korte zijn".

Een kritiek die het, op het eerste ge- zicht zeker, in onze kring wel doet .. Het heilige huisje van het particulier initia- tief!

De kritiek gaat niettemin op één J>rin- cipieel punt mank. Het gaat uiteindelijk niet om de zelfstandigheid van een be- drijfspensioenfonds of om de zelfstandig- heid van welke !>rachtige, uit particulier initiatief ontsproten instelli-ng dan ook.

Net zo min áls hPt uiteindelijk gaat om

"vrije" of "geleide·' economie.

Het gaat voor alles, in wezen, in prin- cipe, om de vrijheid, de zelfstandigheid van de mens, de individuele mens. Wan- neer het ene middel faalt om de mens persoonlijk zplfsiandiger te maken, vrijer te doen zijn, dan moet naar een ander middel worden uitgezien. Het komt er dan niet op aan of dat middel geleider, gebondener, minder ontsproten aan het particulier initiatief is. Het essentiële is of het middel beter is.

Eervaring

^IS

geen pnnc1pe

Nu is naar waarlijk liberale overtui- ging, gegrond op ervaring, niet op een principe, in het algemeen het particulier initiatief, zich ontplooiend in zo groot mogelijke vrijheid, het aangewezen mid- del om datgene. in stand te brengen dat voor de mensen individueel en voor de

"gemeenschap" het beste is en bovendien

de zelfstandigheid van de individuele mens en de onderdelen van de gemeen- schap het meest bevordert.

Nogmaals, deze vrijheid is geen doel, maar middel. Doel is de vrijheid van de mens! En de regel geldt in het algemeen.

Dat wil zeggen, dat er uitzonderingen kunnen zijn. Die liggen veel op het so- ciale terrein. Er kunnen allerlei versto- ringen optreden, waardoor het middel der vrijheid het vrijheidsdoel niet (vol- doende) dient. In casu de inflatie bijv.

Dan grijpe men naar een ander middel, dat nader tot het doel, de vrijheid van de mens, komt.

Bij het pensioenvraagstuk gaat het niet om de kwestie of de zelfstandigheid van de fondsen gehandhaafd blijft: Het gaat om de zelfstandigheid van de gepensio- neerde. Het gaat er om of hij zelfstandig van zijn pensioen kan rondkomen, of dat hij bij zijn kinderen of bij "organen van maatschappelijk hulpbetoon" (een def- tige term, maar een beroerd karwei om er bij aan te kloppen) om hulp moet vragen. Uit de hierboven gegeven vijf punten blijkt wel heel duidelijk hoe de zaken er wat dat betreft voorstaan.

Wie alleen van de A.O.W. (en van de A.W.W.) moet leven, komt aan het so- ciaal aanvaardbare minimum niet toe. Hij leeft in armoede, in onzelfstandigheid.

Het dagblad Trouw (A.R.) heeft uitge- rekend, dat bedrijfspensioen en A.O.W.

samen, voor een ongeschoolde arbeider.

f 1.000 tot f 1.200 per jaar te weinig op- leveren. Uit punt 2 en 3 blijkt, dat de bedrijfspensioenfondsen - en hoewel het advies er geen betrekking op heeft, ook de ondernerriingspensioenfondsen - de oplossing niet kunnen brengen.

Met het .• ,moeten trachten" en "zoveel mogelijk" van de minderheid· (het con- vent van christelijk sociale organisaties, meldt Trouw) is de gepensioneerde niet gebaat. Aan een zelfstandig pensioenfonds heeft hij niets, dat is misschien aardig voor de werkgevers en werknemers(vak- bonds) bestu1"lrsleden. De gepensioneei-de heeft alleen iets aan een "leefbaar" pen- sioen.

Betekent dit dat we zonder meer de·

oplossing van de S.E.R. voor zoete koek moeten slikken? Nee, natuurlijk niet. Er zal over gepraat moeten worden. Mis- schien zijn er andere mogelijkheden.

Maar het gaat niet aan de voorstellen af te wijzen om de zgn. zelfstandigheid van de fondsen.

Afgewogen moet worden welke organi- satie, welke methode het doel - finan- cieel onafhankelijke gepensioneerden - het meest benadert. Een doodgewone za- kelijke zaak, waarbij ook de haalbaarheid van het middel in aanmerking moet wor- den genomen.

De zakelijke, objectief beste oplossin- gen voor tal van dringende vraagstukken zijn .vaak onbereikbaar doordat ze ingaan tegen de (vermeende) eigenbelangen van hen, die er over moeten beslissen. Wan- neer men meent, dat de pensioenfondsen de zaak maar moeten opknappen, omdat men anders teveel A.O.W.-premie moet gaan betalen, dan moet men het zo dur- ven zeggen en er geen valse principes voor in het leven roepen of er werkelijke principes voor verkrachten.

Onbekommerde levensavond

Uitgangspunt van het gehele pensioen- vraagstuk moet zijn, dat hij die van zijn arbeid uitrust en zich zijn leven lang op zijn plaats en naar zijn aard en capacitei- ten heeft ingezet, onbekommerd, finan- cieel onafhankelijk van zijn levensavond kan genieten. Dat is het principe! En dat betekent niets anders dan dat het wer- kende deel van het volk een deel va.n het totaal aan beschikbare goederen en dien- sten, dat door zijn arbeid beschikbaar komt, afstaat aan de niet meer werken- den!

In wezen gaat het niet om de financie- ring, maar om de ;-oed-er''"' eR diensten,

die nu ter beschikking komen en die nu moeten worden geconsumeerd. En het moet duidelijk zijn, dat de niet meer wer.

kende r e c h t heeft op een redelijk deel uit het totale gnederen- en dienstenpakket.

Hoe groot dat deel moet zijn, kan on- derwerp van discussie zijn, mits men er vanuit gaat, dat het groot genoeg moet zijn, om de niet meer werkende (finan- cieel) zelfstandig te laten zijn en mits men er van uitgaat, dat de niet meer werken- de ook recht heeft om in de stijging van de welvaart te delen.

Wie om zich heen kijkt weet, dat het er nog niet op lijkt. Het is zaak daarin spoedig verandering te brengen. De mees- te gepensioneerden hebben aan een oplos- sing over idem zoveel jaar niets meer.

Het kan best zijn, dat de enige oplossing voor het vraagstuk een zeer centralisti- sche organisatie, een staatspensioen -is.

Wanneer zo'n oplossing een grotere · zelfstandigheid, dat. is meer vrijheid, voor de niet meer werkenden betekent, dan is het principe bereikt. Wij bepleiten hier en op dit moment zo'n systeem niet, wij bepleiten wel, dat men het voor en het tegen ervan afweegt tegen de eventuele andere mogelijkheden en dat men aan het wezenlijke vraagstuk niet voorbij loopt.

door politieke sentimenten en "Prinzipen- . reiterei". De beste oplossing dient dan te worden gekozen.

Er zijn meer valse principes eh maat- · schappelijke dogmata, die o.a. het pen- . .sióénvraagstuk vél:troebelen. Een' gepen-

sioneerde, 'n rentenier, heeft minder nodig kan toe met 70, hooguit 80 procent van zijn vroeger inkomen! Wie heeft het? Zonder

·nu dadelijk een hoger percentage te wil- len bepleiten, wijzen wij er op, dat dit een onbewezen stelling is. En o.i. een onjuiste.

De oudere mens, die ziek wordt en hulp moet hebben? 0, die drukken we in een inrichting! Wij maken ons sterk dat veel van de oudedagsproblemen met 'wat meer inkomen, met een waarlijk· evenredig deel in de welvaart, zouden zijn opgelost. En daardoor (heel wat) minder geld zouden·

kosten aan allerlei sociale instanties en sociale werker5

Elastischer dogma

Een ander dogma, zij het wat elastischer, is de pensioengerechtigde leeftijd. Met de nodige uitzonderingen, zowel naar boven als naar beneden, is die 65 jaar. Nu de gemiddelde leeftijd hoger wordt hoort men geluiden om de werkgrens maar wat te verhogen. Maar wie goed om zich heen ziet, vindt dra een motief om het omge- keerde te doen.

De 65-jarige leeftijd is voor velen te hoog. Zij wennen niet meer aan de vrije tijd, aan het niets doen. Hun aanpassings- vermogen is te gering geworden, voor zo- ver ze geen uitgesproken liefhebberij be- zitten, kunnen ze zich er geen meer aan- meten.

Ze genieten vaak kort van hun pen- sioen, waarvoor ze even dikwijls jaren- lang een relatieÎ zware premie hebben betaald. Wij kennen tegenwoordig nog een maatschappelijk dogma, dat van de werktijdverkorting. Waarom niet eens het aantal der wekelijkse werkdagen afgewo- gen tegen het aantal der jaren?

Het S.E.R.-rapport brengt ons weinig nieuws. Dat de situatie voor velen op hun pensioengerechtigde leeftijd of op de dag waarop zij niet meer kunnen werken, niet rooskleurig is, weten we. Dat de tot nu toe toegepaste middelen falen, weten we. Dat het er in wezen om draait, dat de werkende zorgt voor de niet werken- de, weten we eveneens. Maar daar praten we minder graag over.

De consequentie~ zouden we in onze portemonnaie voelen. Toch heeft de niet werkende daar recht op, hij heeft onze welvaartspositie mede mogelijk gemaakt.

Dat hem recht worde gedaan.

BOTE DE BOER Ll:a.

J. & J. VINKE's

HANDEL IN SCHEEPSPROVISiëN & -UITRUSTINGEN N.V.

A M S T E R ^{D A M-C.}

TELEFOON 220038 {4 lijnen) NA 18 UUR HAARLEM 57859

TELEGRAM-ADRES:

EKNIV- AMSTERDAM GEM. GIRO: V 3534

FILIAAL:

R 0 T T E R D A M-C.

TELEFOON 122307-138035 NA 18 UUR 80275 TELEGRAM-ADRES:

EKN1V. ROTTERDAM

Coulance

STADIONWEG 121

VERHUIZINGEN en TRANSPORTEN door GEHEEL EUROPA

ISOTHERM VERVOER

VERF AKKINGEN voor OVERZEE

TELEFOON 7 . 2 . 1 . 6 . 2 . 3 AMSTERDAM

GERESERVEERD

VOOR

W. P R 0 N K & C 0. N~V.

AMSTERDAM

Nieuwe gloed voor Uw goed

STOMEN

MAKELAARSKANTOOR MULLER, SIEGMUND & SCHOGT

A. Js HOOFT & H. HOOFT

Makelaars en Taxateurs Hypotheken

Leidsegracht ⁸ Amsterdam-C.

Tel. 37187 en 64631

een nieuwe wachtkamer

Rei11tann-Stok .. ^~ Kerskelt

Vereenigde E"peditiehedr~jven N. V.

OPGERIVHT 1836

HOOFDKANTOOR: Amsterdam, O.Z. Voorburgwal lli7/li9 Telefoon: 66771 (ll lijnen) Telex 12176

82

FILIALEN: Aalsmeer Almelo. Arnhem, Enschede, Den Haag, Groningen. Hillegom, Leeuwarden, Maastricht. Olden-

"llaal. Roosendaal Rotterdam Schiphol. Venlo

Speciale afdeling voor Internationale Jl erhuizingen en Emigratie-ve1·pakkingen

WASSEN

81NDS1892

in het hart van Amsterdam

COMPLETE tNTERIEURVERZOR61N6

DESKUNDIGE ADVIEZEN

V

^{FRANCO LEVERING} OOOR GEHEEL _ NEDERLAND

~1'M«lst~

MEUBELEN

'

Vijzelstraat 115-119 Amsterdam Te Ie foon 33790

Amsterdam-Noord

VERVEN

,~Maak de V. V.D. ^sterk!!''

---···--···"'""-·--·.,··~-·.----

De Nederlandse dieselmotor met een wereldreputatie!

40-1200 p.k. voor scheeps- en stationaire doeleinden. Vraagt prospectus !

N. V. Appingedammer Bronsmotorenfabriek Appingedam

GEEF DIT BLAD NA LEZING AAN UW VRIENDEN

WERFT LEDEN VOOR DE •

Superfosfaat

ULTRA SUPER

Mengmeststoffen

A.S.F. KORRELS Technisch Fosforzuur Dinatriumfosfaat Trinatriumfosfaat Kiezelfluornatrium

I

Fjrma W. Je LaJII,U)ey;·~s

Magaz~jn "De Blauu:e Bril~:;

Gravenstraat l " An1sterdan!

Telefoon: 24688Lt

Q@Q,. 644 i" Q g_.i@.§WtW.W;®f\ht SliM lln

FRIESCH-GRONINGSCHE HYPOTHEEKBANK N.v.

EN AANGESLOTEN BANKEN

Amsterdam - Arnhem - 's-Gravenhage - Groningen - Rotterdam

PANDBRIEVEN

EEN VEBUGE EN RUSTnGE BELEGGU~G

SC H

I.

E DAM NIEUW É HAVEN 5 9 • 7 1 • TEL. 6 9 0 9 5*. 6 4 7 7 5*

j

N.V. STROOSTOFFABRIEK

~~PII.~ENIX~~

VEENDAM

Gebleekte stro-cellulose voor fijnpapier

\

Sedert 1894

H.V. STEENFABRIEK

"1" l. 8. MIJNLIEFF

~

NIJMEGEW

SLOETSTRAAT 6