Zaterdag 6 mei 1961 - No. 633

(1)

en

Zaterdag 6 mei 1961 - No. 633

Moeil~jhheden

vijfdaagse werliweeh

<Zie pag. 2)

::!,11111

et sociaal-econ mische regeri gs eleid ""'=

En de arbeidstijdverkorting

- -

= =

- -

=

Mede in verband met de onlangs in de Tweede Kamer gehouden interpellatie, hield de

or~

ganisator~propagandist

de heer L. van Vlaardingen vrijdag 28 april j.l. een vraaggesprek in onze

tien~minuten~uitzending

voor de radio met ons Tweede

Kamer~lid

de heer J. C. Corver over het

sociaal~economische

beleid in het algemeen en over het als een lawine over ons geko- men probleem van de vijfdaagse werkweek en de arbeidstijdverkorting in het bijzonder.

Het lijkt ons nuttig, dit belangwekkende gesprek met de heer Corver ,__, die vóór zijn lid- maatschap naar men weet hoofdinspecteur-directeur voor de Arbeidsvoorziening in

Noord~

Holland was - hier af te drukken.

De heer Van Vlaardingen:

U

heeft e1· bij verschiliende gelegenheden in de laatste ttid, ook Teeds eerder voo1· deze

mic?'O-

foon, olijk van gegeven waardering te hebben voor het sociaal-economische beleid van de.ze 1·ege1·ing. Zoudt

1~

zeer in het kort nog eens even kunnen zeggen, waarop u die waardering in hoofdzaak grondt?

De heer Corver:

Dat wil ik graag doen. Zoals U zegt, heb ik vanaf het optreden van dit Kabinet waardering gehad voor het logische en consequente sociaal- economi- sche beleid van deze regering. Het beleid van de Minister van Economische Zaken is er bij voort- during op gericht geweest om de prijzen stabiel te houden. Daarnaast is er bij het vet·hogen der lonen op toegezien - veel meer dan voorheen - dat de toegenomen loonkosten bestreden konden -worden uit de opbrengst van een verhoogde produktiviteit.

Gelijkblijvende prijzen dus en hogere lonen. Gevolg:

reële vermeerdering van de. welvaart van alle loon tJ·ekkenden.

De heer Van Vlaardingen:

Hebben alle categorieën van het NeeleTlandse

volk

van deze 1·eële welvaa1·tsvermeeTcle1·ing

^?H~

ook gelijkelUk

kunnen pTofite?'ell?

De heer Corver:

Gelijkelijk niet, zou ik zeggen. De resultaten van dit beleid zijn voor allen gunstig geweest, zeker·

11iet in het minst voor de loontrekkenden. Maar heel belangrijk is het toch ook geweest voor de z.g.

vergeten groepen, mensen met een vast inkomen of inkomentje, die nooit kunnen profiteren van hogere lonen, maar die vroeger wel altijd de dupe waren van de telkens weer stijgende prijzen. Dat is nu niet meer het geval!

De heer Van Vlaardingen:

Waarom heeft de sociaListische oppositie, als het ieder onder dit beleid toch goed gcwt, eT dan toch

c~ltijcl

bezwaTen tegen?

De heer Corver:

Na de aanvanltelijk overstelpende bezwaren, die de P.v.d.A. (waarbij ik dan haar kleine aanhang op dit punt van communisten en pacifistisch socia- listen n1aar even vergeet) tegen het nieuwe sociaal- economische beleid had, is daarvan langzamerhand weinig meer overgebleven. Bij de behandeling van de begroting van Sociale Zaken in de Karnet· is dat wel gebleken. Men moet wel el'ltennen, dat de uit- komsten van dit beleid - onder de nog voortdu- l·end gunstige conjunctuur - goed zijn geweest. De bezwaren van de oppositie richten zich dan ook in hoofdzaak tegen de methodiek van de tegenwoordige loonvorming en men ontkent de grotere vl'ij- heid ervan Als de resultaten goed ;.:ijn en ieder ve1urt er we.! bij, til ik deze bezwaren- ervan afge- 2ien dat ook die voor bestrijding vatbaar 2ijn - 11iet zo z\vaat·.

De heer Van Vlaardingen:

NH

is e1· cle.ze week een interpel.latie geweest in

de

Tweede Kamer o.a. ove1· de verkorting van cle cl1'beidstijd in de bouwvakken.

Kunt u

even wat nader p1·eciseren het verbmtd tussen het probleem van die arbeidstijdverkorting en het zoëven door u geschetste loon- en p1·ijsbeleid"

De heer Corver:

U zult begrijpen, dat bij gelijkblijvende prestatie door verkorting van de werktijd minder pt·oduktie wordt geleverd. Dat geldt voor alle soorten werk.

Wanneer er dus minder gewerkt wordt, maar de lonen blijven hetzelfde als voorheen, dan wordt het produkt duurder, tenzij de produktie per man en per uur kan worden opgevoerd. Het is dus duidelijk, dat loonsverhoging en arbeidstijd verkorting hetzelfde effect hebben. Wanneer nu voor loonsverhoging is bepaald, dat die niét kan worden goed- gekeurd wanneer claat·voor geen ruimte beschik-

De

heeT

J. C.

CORVER

•.. aanvcwnlba1·e 1·egeling

moet worden gevonden . ..

baar is - ruimte die ontstaat door vergroting van de produktie - dan moet dat dus ook gelden voor de arbeidstijdverkorting. En nu is van de week de door U bedoelde interpellatie gehouden, omdat de regering gewdget·d heeft die at·beidstijdverkorting in de bouwvakken toe te staan, hoewel de instan- ties, die daarover advies moesten uitbrengen, gunstig hadden geadviseet·d.

De heer Van Vlaardingen:

Was

die

z.g.

"Tuimte"_.

waar

^1L

het .zoëven oveT heeft gehad, clie vooT loonsverhoging of tveTk- tUdveTko1·ting nodig is, clan in cle bonwvakken

niet

aanwezig?

De heer Corver:

Volgens de Stichting van de Arbeid en het Colle- ge van Rijksbemiddelaars was die ruin1te nagenoeg·

nan\ve~ig, n1aar de regering deelde die mening niet, en wees de arbeidstijdverkorting voor de helft af.

Et· zal dus voortaan in de bouwvakken per week 46'" uur gemiddeld gewerkt moeten worden.

De heer Van Vlaardingen:

Ik heb ge.zien, dat alle Tege1·ingspart(jen het standpunt van de regering gesteund hebben, zij het niet allemaal geheel van hw·te. Hebben de betrokleen bewindslieden hen dtts van hun gelijk kunnen oveTtuigen?

De heer Corver:

De Staatssecretaris van Sociale Zaken, die het leeuwendeel van de discussie voor zijn rekening moest nemen, verdedigde zijn beleid n1et verve en grote bekwaamheid, maar toch niet zo, dat er ook bij de z.g, regel'ingspartijen niet nog vragen open bleven. Hij heeft mij b.v. niet geheel duidelijk kunnen maken hoe het kwam dat de regering blijk- baat· over heel andet·e cijfers beschikte dan de ad- viescolleges, en dus de zaak ook anders beoordeel- de. Bij het aangekondigde hernieuwde overleg tussen regel'ing en Stichting van de Arbeid zal ook zeker - wanneer de aanleiding tot de gerezen moeilijkheden aan de on1e komt - aan deze vraag aandacht worden besteeet Gelukkig is het in ons land echter zo, dat ook v.ranneer men een bepaald beleid van de regering van harte onderschrijft en steunt, men in e-en bijzondere situatie op een enkel punt toch waarlijk ook nog wel eens met die regering van mening 1nag verschillen.

De heer V a.n Vlaardingen:

Wat denht u in het algemeen over de veTkOT- ting van de arbeidst(id die, zoals

u

het a! een paar maal heeft genoemd, thans als ee1L làwine oveT ons land komt?

De heer Corver:

Ja, het is met die at·beidstijdverkorting een merkwaardige zaak. In ben er nog helemaal niet zo zeker van, dat na. enige tijd niet. eens zou kunnen blijken, dat de verkorte werktijd per week helemaal niet zo'n ideale oplossing is. Door de toe- nemende mechanisatie in de industrie komt phy- sieke vermoeidheid daar veel minder voor dan vroeger, toen veel meer zware spierarbeid n1oest worden verricht. Men herstelt zich van de ver- tnoeienissen van het dagelijkse werk onder normale omstandigheden snel. Anders is het met de invloed van het opgelegde tempo en allerlei andere spanningen, die de moderne maatschappij en het moderne bedrijfsleven de mens opleggen. Om de invloed daarvan te doen vet·wijnen is een goede nachtrust of een verlengd weekend niet voldoende maar is verblijf gedurende een wat langere periode in een omgeving, waar die spanningen niet bestaan, nood- zakelijk. Onderzoekingen bij industrie-arbeiders in het buitenland hebben dat aangetoond. Het is daarom de vraag, of een betere vakantieregeling eigenlijk niet zou zijn te verkiezen boven een vijfdaagse werkweek. En omdat verwezenlijkin"' van beide, zeker op korte termijn, niet mogelijk zaJ zijn, omdat al deze wensen bestreden moeten worden uit de verhoogde produktiviteit, zou het naar mijn mening beter zijn geweest als de arbeidstijdverkorting in een wat bedachtzamer tempo en welover- wogen tot stand zou ko1nen.

De heer Van Vlaarding~n:

. En is het ook niet .zonderling dat de aTbeids-

tljdveTkorting juist woTclt ingc/voeTd

m~ e1· zo- veel werk is en dam·clo01· een groot gebTek aan

aTbeidskrachten bestaat?

De heer Oorver:

Het lijkt inderdaad heel zonderling en het is eigenlijk ook wel te betreuren. Maar· als U loonsverhoging en arbeidstijdverkorting beschouwt als te liggen in hetzelfde vlak (ze moeten immers alle- bei worden gedekt door verhoogde produktiviteit en daaruit worden betaald!), dan is het niet zo ver- wonderlijk, dat deze zo sterke wens juist komt in een tijd van arbeidersschaai·ste, wanneer de werknemers met de grootste kans op succes eisen kunnen stellen, en de werkgevers graag iets voor hun werknemers willen doen. De vakorganisaties hebben arbeidstijdverkorting reeds jaren verlangd.

Onder de huidige omstanigheden was dit verlangen niet meer tegen te houden. Ieder, die zijn becldjf niet wil schaden - en dat geldt in vele gevallen ook voor de overheid - n1oet nu wel n1ee, of hij wil of niet.

Alle belangen in het oog houdend, het aJg·emeen belang in de eerste plaats, moeten wij echter toch Wel een voor ieder aanvaardbare regeling kunnen vinden.

: ' i l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l . l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

r.

(2)

VRJ,JHEID EN DEMOCRATIE

ei lij he

l:Jerkorting van de werktijd van 48

\ uur tot 45 uur per week, komt neer op 6,2 procent loonsverhoging of 8 procent produktieverlies indien geen maatregelen worden genomen dat verlies op te vangen. Eenparig is de SER daarom van mening geweest, dat de vijfdaagse werkweek geleidelijk moet worden ingevoerd, want anders wordt de economische machi- ne over de kop gejaagd, waardoor een langdurige reparatie (bestedingsbeper- king) nodig zou worden, waarbij tiendui- zenden dan werkloos toekijken.

Teneinde die ontwikkeling, die vergezeld zou gaan van aanzienlijke prijsstijging, te voorkomen, houdt het kabinet- De Quay, desnoods ten koste van popula- riteit. verbeten vast aan de geleidelijkheid van de invoering van de plotseling fana- tiek nagestreefde vijfdaagse werkweek en aan de eis dat produktieverlies moet worden opgevangen.

Voorstellen van het bouwbedrijf tot invoering van de 45-urige werkweek volde- den niet aan die eis, maar het college va'l rijksbemiddelaars wilde toch wel goed- keuring verlenen, zij het met pijn en te- genzin. Ook de Stichting van de Arbeid adviseerde de 45-urige werkweek in het bouwbedrijf toe te staan, hoewel zij be- cijferd had, dat daarvoor eigenlijk 1 procent eco'lomische ruimte te weinig aanwezig was.

Het bouwbedrijf was van mening, dat bij de totstandkoming van de CAO in 1960 een economische ruimte van 2,2 procent onbenut is gebleven. Volgens het inzicht van de regering is dat niet juist en bovendien betreft dat ruimte, die er in het verleden is geweest, maar die er niet is in de toekomst, waarvoor de 45 urige werkweek geldt. Die 2,2 procent economische ruimte is trouwens niet verkregen door maatregelen, die de productiviteit bevorderen. Aan dergelijke maatregelen is in de voorstellen van het bouwbedrijf in het geheel geen aandacht besteed.

Volgens de voorstelling van zaken zoals staatssecretaris Rooivink die vorige week gaf in de Tweede Kamer, is er dus een tekort aan economische ruimte van ruim 3 procent. Dat is de helft van 3 uur. Daar- om heeft de regering een algemene aanwijzing gegeven aan 't college van rijksbemiddelaars, die er in de praktijk op neerkomt, dat de arbeidstijd i'l het bouwbedrijf niet verder mag worden verkort dan tot 46¹/z uür per week.

~~ F::::::::::--1

~ Binnenhof (I) i

Dat kabinetsbesluit, gepaard gaande met een afremming van de invoering van de als uitzondering mogelijk ge- laten volledige vijfdaagse werkweek voor het overheidspersoneel i'l gemeenten, die te zware concurrentie zouden ondervin- den van het vrije bedrijfsleven met een vijfdaagse werkweek, heeft heel wat dei- ning veroorzaakt.

Over de consequenties voor het bouwbedrijf heeft vorige week de heer Baart

(PvdA) in de Tweede Kamer een interpellatie gehouden, waarbij hij er vooral over klaagde, dat de regering, door het herhaaldelijk tussentijds wijzigen van de .spelregels voor de vrijere loonvorming, het overleg ondergraaft. Er zou in het geval van het bouwbedrijf ook veel hebben ontbroken aan het overleg met de Stich- ting van de Arbeid, zoals ook is gebleken uit de brief, die de Stichting heeft geschreven aan de minister-president.

Minister Van Rooy voerde daartegen- over aan, dat de heer Baart met zijn betoog iets teveel nadruk had gelegd op het bereiken van overeenstemming in dat overleg en dat iets te weinig naar voren was gekomen de eigen verantwoordelijkheid van de regering voor het algemeen belang, speciaal in een tijd van tekort aan arbeidskrachten.

* * *

Als woordvoerder van onze fractie vroeg de heer Corver of door het lawine-achtige karakter waarmee de vijfdaagse werkweek over ons komt, ee'l ver- antwoorde geleidelijke invoering nog mogelijk is. Het college van rijksbemiddelaars en de Stichting van de Arbeid zijn zich natuurlijk ook bewust van de belangen, die op het spel staan bij de hanteriDg van de richtlijnen, die de regering heeft gegeven, maar zij zijn met de 45-urige werkweek in het bouwbedrijf toch ak- koord willen gaan.

Zij zijn tot de conclusie gekomen, dat voor het bouwbedrijf de 45-urige werkweek er wel niet helemaal i'1 zit, maar het verschil is gering.

De regering heeft natuurlijk het recht in te grijpen, maar dan moet haar· beleid aan iedereen duidelijk kunnen worden

6 MEI 1961 - PAGINA 2

en met evijf a a se Vl'er week

Interpellatie in Tweede Kamer - Soèialistische moties verwen- pen - Bouwbedrijf verzuimde maatregelen om produktieverlies op te vangen - Vijfdaagse werkweek moet geleidelijk worden inge- voerd- Ter voorkoming van priisstijging en economische ontwrich- ting • Personeel van sommige gemeenten teleurgesteld • Geleide- lijkheid psychologisch moeiliik te verwezenlijken.

MINISTER v.

ROOY

... iets te veeL nadTuk ...

gemaakt. Onthoudt zij een bepaalde groep niet wat andere groepen reeds hebben verworven? Indien er inderdaad een ruimtetekort is van 3 procent, dan is dat een sterk argument.

Indien het niet gaat om een klein verschil, was de heer Corver bereid het re- geringsstandpunt te aanvaarden. Maar hij vroeg wel of staatssecretaris Rooivink van mening was, dat de werkweek van 46¹/z uur in het bouwbedrijf in de praktijk nog te verwezenlijken is, want men werkt in feite al niet meer dan 45 uur.

* * *

S

taatssecretaris Rooivink heeft nog eens uitvoerig uiteengezet, dat de economische ·ruimte voor de 45-urige werkweek in het bouwbedrijf er beslist niet is. Er is integendeel volgens hem een tekort van 3 pct. Zijn voornaamste bezwaar lijkt trouwens te zijn, dat de voorstellen va'.1 het bouwbedrijf in het geheel niet vergezeld zijn gegaan van maatregelen om produktieverlies op te vangen, terwijl er wel degelijk punten zijn bij de aanvang en afloop van de werktijden, waardoor verbeteri11g van de produktiviteit mogelijk is. Aan die punten is echter helemaal geen aandacht besteed.

Zolang dezelfde voorstellen ter tafel liggen, was de regering daarom niet bereid op haar besluit terug te komen. Het zou onjuist zijl} het hoofd te buigen voor de frase, dat de praktijk (van de 45- urige werkweek) toch sterker zal blijken te zijn dan de leer.

Alleen indien het bouwbedrijf met betere voorstellen komt, die niet leiden tot produktieverlies, zei de staatssecretaris, zal de regering de bekritiseerde algemene aanwijzing aan het college van rijksbemiddelaars intrekken.

De motie va'l d.e PvdA, waarin de regering in overweging werd gegeven haar afwijzend besluit tegenover de 45-urige werkweek in het bouwbedrijf opnieuw in overweging te nemen na daarover overleg te hebben gepleegd met de Stichting van de Arbeid, werd verworpe'1 met 43 tegen 70 stemmen. Vóór de motie stemden PvdA, PSP en de communisten. Te- gen stemden KVP, VVD, AR. CH en SGP

* * *

In het kader van de vrijere loon- vorlning kunne11 loonsverhoging en arbeidstijdverkorting voor het overheidspersoneel alleen maar. afgeleid zijn van die in het vrije bedrijfsleven. De regering mag met haar beleid ten aanzien van het overheidspersoneel niet stimulerend optreden.

Teneinde het overheidspersoneel niet helemaal achteraan te laten komen, was minister Toxopeus eind december jl. met de organisaties van overheidspersoneel overeengekomen ee'1 werktijdverkorting van anderhalf uur per week te doen in- gaan op 1 mei 1961 (één vrije zaterdag in de veertien dagen) en de volledige vijfdaagse werkweek in 19G2.

Begin januari heeft hij een beroep ge- daa'l op de gemeenten zich te houden aan de rijksregeling. Hij liet echter de mogelijkheid open de volledige vijfdaagse werkweek eerder in te voeren voor gemeenten, die moeilijkheden zouden on-

dervinden met de werving van personeel of personeel zouden kwijtraken door concurrentie van het vrije bedrijfsleven met een vijfdaagse werkweek.

Omdat een aantal gemeenten een besluit nam, dat niet kon gelden als uitzondering, heeft de minister begin maart opnieuw een beroep op de ·gemeenten gedaan. Hij wilde voorkomen, dat de gemeenten het vrije bedrijfsleven zouden

opjagen, de ene gemeente de andere e'l de totale gemeenten het Rijk, want nog lang niet de helft van de werken- de bevolking heeft thans de 45-urige werkweek (volgens minister Van Rooy 600.000 van de 2.2 miljoen). De schor- sing van de besluiten van ee'l aantal gemeenten was geen populaire beslissing, maar de eigen verantwoordelijkheid van de gemeenten dwong er toe teneinde ee'l onderzoek te kunnen instellen.

* * *

O

fschoon iedereen het er over eens is, dat moet worden gestreefd naar geleidelijke invoering van de vijfdaagse werkweek om economische ontwrichting te voorkomen, is het besluit van minister Toxopeus, dat men moet beschouwen als kabinetspolitiek, uiteraard niet in goede aarde gevallen. De heer Blom (PvdA) vond er aanleiding in tot ee'l interpellatie, waarin het vooral ontbrak aan waardering voor het begrip, dat de minister had getoond voor de personeelspositie van sommige gemeenten door de mogelijkheid van uitzonderingen open te laten.

De heer Blom maakte er van, dat de liberale minister de zelfstandigheid der gemeenten miskent en tegen zichzelf be- schermd moet worden, omdat hij zijn eigen aanwijzingen ongedaan wil maken.

Onze geestverwant, de heer Corver, vond het volkomen logisch en aanvaard- baar, dat de regering aan de gemeenten richtlijnen had gegeven, terwijl zij het standpunt van de regering kennen, dat men zich voor het overheidspersoneel moet richten naar het vrije bedrijfsleven.

Hij had begrepen dat de schorsi'lg van de gemeentelijke besluiten ten doel heeft een onderzoek in te stellen naar de recht- vaardiging van die besluiten, maar hij drukte de minister wel op het hart niet te licht te denken over het tekort aa'l overheidsper;;oneel.

STAATSSECRETARIS ROOLVINK

... veiliglleicl

Met 48 tegen 70 stemmen werd de motie verworpen van de heer Blom, waarin als oordeel werd uitgesproken, dat het overeenkomstig de circulaires van de minister aan de gemeenten moet worden overgelaten of zij in verband met de plaatselijke omstandigheden de volledige vijfdaagse werkweek direct willen in- voeren.

Daarna werd met 82 tegen 35 stemmen een motie van de heer Weijters

(KVP) aangenomen, waarin de regering werd uitgenodigd zo spoedig mogelijk de kwestie van de werktijdverkorting in haar geheel in de centrale commissie voor georganiseerd over'leg aan de orde te stellen.

Vóór stemden KVP en PvdA. De frac- ties van de AR en de CH stemden tegen omdat zij van mening waren dat een geschil tusse'l de rijksoverheid en de gemeentelijke overheid niet in het georganiseerd overleg van het overheidspersoneel thuishoort.

De VVD-fractie stemde tegen, omelat zij de motie overbodig vond. Minister Toxopeus had verklaard te allen tijde tot overleg bereid te zijn.

* * *

O

fschoon verklaarbaar, is het jammer, dat iedereen opeens zo'n haast heeft met de vijfdaagse werkweek, die zeker toch binnen korte tijd algemeen wordt. Er valt niet tegen op te tornen.

Het is echter van belang, dat door een verstandige, geleidelijke invoering, de als een sociaal voordeel beschouwde vijfdaagse werkweek, niet moet worden betaald met prijsstijging en ontwrichtiDg van het economische leven.

De geleidelijkheid is echter moeilijk te verwezenlijken. Het steekt nu eenmaal als de één wel en de ander niet vrij is op zaterdag. In een tijd van tekort aan arbeidskrachten worden ook de onderne- mers kregelig met verschillen in de werktijden. Er is voor de geleidelijkheid dus veel begrip nodig, dat niet wordt verkregen met een communiqué van enkele re- gels.

Daarom is het vreemd, dat het kabinet zijn bekritiseerde algemene aanwijzing aan het college van rijksbemiddelaars heeft doen uitgaan zonder een behoorlijk toelichting ter verduidelijking, en dagenlang de gelegenheid heeft gela- ten tot opeenstapeling van de ontevredenheid terwijl het kabinet nota bene wist, zoals staatssecretaris Rooivink in de Tweede Kamer verklaarde, dat het besluit verkeerd zou vallen.

Waarom dan geen duidelijke toelichting gegeven, eventueel via radio of televisie?

Een interpellatie zou ook dan niet achter- wege zijn gebleven. Iedereen zou ook dan het besluit hebben kunnen afkeuren, maar er zou meer begrip voor zijn geweest. Het is veel moeilijker achteraf de sfeer te verbeteren nadat de ontevredenheid reeds is voortgewoekerd eu de oppositie vrij spel heeft gehad. Dat maakt de situatie ook moeilijker voor de partijen die 't kabinet willen steunen.

* * *

H

et kabinet-De Quay moet er zich van bewust zijn, dat zijn karakter anders is dan van vroegere kabinetten na en vóór de oorlog. Wanneer die vroegere kabinetten impopulaire besluiten moesten nemen, werden ze bij voorbaat goedgepraat in de radio en de pers van de regeringspartijen. be regering hoefde zich geen zorg te maken.

Haar beleid werd automatisch verde- digd. Het kabinet-De Quay kan echter nergens op steunen. Iedereen schijnt er integendeel een eer in te stellen het kabinet tegen de pote'l te schoppen om aldus tevens voor vol te worden aangezien.

Hoe moet het kabinet dan op de been blijven indien het niet met alle middelen zichzelf verdedigt?

Met de herinneri11g aan Goebbels schijnt men bang te zijn voor regerings- propaganda (die in ons parlement echter direct zou worden aîgestraftJ. Maar zijn de persconferenties van Kennedy ondemocratisch? Was het ondemocratisch dat Eisenhower de journalist Herter naast zich had als voorlichtingsadviseur en dat Kcnnedy daarvoor nu Salinger naast zich heeft?

Het zou een enorme prestatie zi]D als het kabinet-De Quay aan het eind van zijn bewindsperiade erin zou zijn geslaagd de lonen aanzienlijk te verhogen (reeds nu ook door de oppositie erke11d) en de arbeidstijd te verkorten van 48 uur tot 45 uur per week, terwijl de prijzen niet noe- menswaard zijn gestegen.

Het zal echter geen goodwill boeken als het dat resultaat bereikt door alleen maar voor zichzelf overtuigel te zijn van de juistheid van zakelijke bcrekeninge'l.

De psychologische kant van het beleid mag niet worden verwaarloosd. Op de wijze waarop het nu is gegaan, zijn de besluiten inzake de vijfdaagse werkweek moeilijk te verteren geweest. V. v. D.

(3)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

~1v~~~~~~~~~~~~~~~~~"'~~~~~~~~~~~

...

^~

ATTENTIE! ATTENTIE! oJ

Luistert op vrijdag, 12 mei a.s., over de zender Hilversum I (402 m), van

19.30~19.40

uur, naar

.,DE STEM VAN DE V.V.D."

Spreker: Mr. D. Schuitemaker,

lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal.

LET OP DE ZENDERWISSELING

(---~ -U-1 T_D_E_P_A_R_T_I J-iJ

Vergadering Dageliiks Bestuur, Hoofdbestuur en Partijraad

Zaterdag, 29 april, heeft het Dagelijks Bestuur der Partij te 's-Gravenhage ver- gaderd ter bespreking van verschillende organisatorische vraagstukken.

Na afloop van deze bijeenkomst kwam het Hoofdbestuur der Partij in vergade- xing bijeen.

's Middags om 2 uur volgde, eveneens te 's-Gravenhage, een vergadering van de Partijraad, waarin door prof. dr. H. J.

Witteveen en mr. H. F. van Leeuwen werd gesproken over het onderwerp "Be- lastingpolitiek".

De vergadering van de P~rtijraad was zeer druk bezocht.

In memoriam

Van het bestuur van de afdeling Leer- dam der Partij ontvingen wij het droeve bericht dat de heer F. A. E. van der Heide 'voorzitter van deze afdeling, op woen;dag 26 april plotseling is overleden.

De overledene had grote belangstelling voor brede terreinen van het maatschap- pe1ijk leven. Van 1 september 1953 tot 1 september 1958 was hij voor de VVD lid van de gemeenteraad van Leerdam.

Zijn werk in deze raad verrichtte hij veelal zonder daarbij aan de weg te tim- meren. Na zijn bedanken voor het raads- lidmaatschap bleef hij de belangen van zijn politieke geestverwanten dienen in de plaatselijke afdeling en nog zeer kort geleden werd hij met algemene stemmen als voorzitter herkozen.

Aan zijn vele activiteiten op maat- schappelijk gebied is door de dood op zo tragische wijze een einde gekomen.

De afdeling Leerda-::t verliest in wijlen de heer Van der Heide een overtuigd liberaal en een stuwende kracht voor het afdelingswerk.

Dat hij ruste in vrede!

Zegering Hadders spreekt in Delfziil

Op donderdag 20 april hield de afdeling Delfzijl haar eerste maandelijkse "praatavond", die goed was bezocht, ook door de damesleden. De afgevaardigden, de heren Welp en Vuursteen gaven een uitvoerig verslag van de Algemene Vergade- ring van de Partij te Rotterdam, waarna nog zeer veel gediscussieerd werd over vele ondèrwerpèn, o.a. over de belangen van de haven van Delfzijl· in het Neder- lands/Duits verdrag. ·

De volgende praatavond wordt gehouden op woensdag 17 mei a.s., 's avonds 8 uur in het hotel "DIK'. De heer Zegering Hadders heeft toegezegd dan een inlei- ding te houden in besloten kring. Deze avond zal dus zeer interessant kunnen worden.

Deze avond is dus alléén toegankelijk voor leden van de VVD, waarbij ook leden van andere afdelingen zeer welkom zijn.

Ledenvergadering afdeling Alblasserdam

Op 25 april werd in hotel Van Krimpen te Alblasserdam een goed bezochte algemene ledenvergadering van deze afdeling gehouden onder voorzitterschap van de heer A. Caljé.

Na het gebruikelijke huishoudelijke g?- deelte werd door de voorzitter het bele1d van de raadsfractie der gemeente Alblas- serdam besproken, waarna een uitvoerigB discussie volgde.

Nieuwe afdeling te Piershil

Van de actieve secretaris van de afdeling Strijen der Partij, de heer Sch.

Overwater, ontvingen wij bericht, dat onder auspiciën van het dagelijks bestuur van lle Onder-Centrale Hoekse Waard in de gemeente Piershil een bijeenkomst heeft plaats gevonden, waarbij een aantal aanwezigen de vraag· stelde of het, in navo-lging van vrijwel alle andere gemeenten op het eiland ·Hoel•se Waard, aanbeveling verdiende een plaatselijke afdeling van de VVD op te richten.

Vanzelfsprelwnd .. ,·d deze vraag be- vestigen(l beantwoord en staande deze vergadering werd een voorlopig· bestuur g·ekozen, bestaande uit de heren J. Hor- dijk, I. van Rij en J. Verhoeven.

Op korte termijn zal een nieuwe vergadering worden uitgeschreven, waarin dan een definitief bestmir zal worden g·ekozen.

Mevrouw ir. Kuiper-Struyl<

sprak te Winterswijk over Onderwijs en WoB'tingbouw

Voor een vrij goedbezette zaal vervul- de mevr. Kuiper j.l. donderdag een spreekbeurt over bovenstaande onderwerpen. Zij begon haar rede met een be- schouwing over het hoger onderwijs, dat tot heden zeer afhankelijk was van verschillende departementen, doch in de toekomst zelfstandiger kan handelen.

De universiteiten en hogescholen kunnen daarbij o.a. zelf ter beschikking ko- mende financiën volgens bepaalde richtlijnen besteden. Zij wees daarbij op de ook voor Winterswijk en de Achterhoek be- langrijke beslissing, dat in Enschede een technische hogeschool zal worden gesticht.

Na enkele opmerkingen over Waterstaat en wat daaraan vast zit ging de spreekster over tot behandeling van de woningbouw- en huurpolitiek, die sinds 1946 gevoerd werd. Tot 1959 was dit zuiver socialistisch, doch het tegenwoordige kabinet heeft dit gelukkig in meer liberale richting omge- bogen. In een boeiend betoog schetste mev::. Kuiper de tekortkomingen van het beleid in het verleden dat er toe geleid heeft, dat er juist voor de financieel minst draagkrachtige arbeiders een ont- stellend tekort aan woningen bestaat ..

Na een korte pauze volgde een zeer ge- animeerde discussie waarna de voorzitter de heer Baretta met een hartelijk dank- woord aan spreekster en belangstellen- den de vergadering sloot.

Forumavond over

gemeente-politiek in Haarlem

De studiekring van de afdelingen Haar- lem, Bloemendaal, Heemsetede en Zand- voort hield te Haarlem in hotel Lion d'Or een forumavond over de gemeente-politiek.

In het forum hadden zitting 4 VVD- wethouders van gemelde gemeenten, n.l.

mevr. mr. E. A. J. Scheltema-Conradi (Haarlem), ir. P. C. Tirion (Bloemendaal), J. Corver (Heemstede) en G. Tates (Zand- voort).

Deze forumavond trok een behoorlijk aantal bezoekers en er werden talrijke vragen gesteld, waaronder over de vijfdaagse werkweek, diverse ambtenaren- kwesties, de wet op de financiële verhou- ding, de gemeentelijke subsidies, de overdracht van woningwetwoningen aan be- woners en het verkeersvraagstuk.

UNOEBBE G

..J!:..J!:...ri....I•L...---uur

bitter-uur

U KOMT TOCH OOK

OP DE

6 MEI 1961- PAGINA 3

SCHEVENINGEN 9 SEPTEMBER

GOUDEN TOEGANGSBEWIJZEN V.V.D.-DAG

In "Vrijheid en Democratie" van zaterdag, 29 april j.I., werden de Kamer-Centrales en afdelingen uitgenodigd een exemplaar aan te vragen van de 25 gentmtmerde gouden toegangsbewijzen voor de VVD-dag op zaterdag, 9 september 1961.

Van de Iiamer-Centrale Dordrecht ontvingen wij een "klinkend" antwoord op deze oproep. Mevrouw mr. l\1. L. Buschl•ens-Dijltgraaf, die voor de Kamer-Centrale Dordrecht deel uitmaakt van de landelijke voorbereidingscommissie, berichtte ons, dat dit speciale gouden toegangsbewijs, op Amerikaanse wijze in de ledenverg·adering van de Kamer-Centriltie Dordrecht op 29 april verkocht, f 175.- had opgebracht.

Kamer-Centrale Dordrecht, bravo! Wij hopen, dat uw goede voorbeeld stimulerend zal werken op de andere l{amer-Centrales ller Partij.

Dit goede nieuws uit de Kamer-Centrale Dordrecht kan nog worden aang-evuld met de. mededeling, dat tijdens bovengenoemde verg·adering spontaan werd besloten een bedrag van f 250.- rum het Hoofdbestuur over te malmn ter bestrijding· van de onkosten· voor de VVD-dag 1961.

PLAATSELIJKE VOORBIER!EIDINGSCOMMISSIES INGESTELD

Wederom is ter voorbereiding· van onze VVD-dag· op 9 september een aantal plaatselijke voorbereiding·scommissics ingesteld en wel in de afdelingen Alblasserdam, Delft, 's-Gravenhage, Schiedam en Vlaardingen.

De samenstelling· van deze plaatselijke voorbereidingseemmissies is als volgt:

·Alblasserdam: lH. Ahbas, A. Qnispel, G. Perk,_ R. Gobee, J. den Ouden en Jac. Deelen.

De 1 ft : mevr. N. van Vuurde-de \Vit, mevr. T. Nanninga-Leistilww, C. F. SchiHing, drs. J. Spijker, A. de Vries, ir. 0. A. von liöning·sJöw en W. l\J. Abbestee.

's-G raven ha ge : F. Jutte, mevr. A. \V. L. Ebell, mr. H. R. Sicman, mevr. A. R. A.

Bakker-Zuyderhoff, mr. H. J. Iiessler, P. \V. de Iioning, C. Niei·meier, E.

Polman, mevr. E. de Qnay, H. A. de Reiger, mr. J. H. ter SpiJl, mej. F . • J.

Vernède, mr. H. J. A 'Vagener, mevr. A. I\1. E. van Engelenburg-van Schalkwijli:, A. Delfos Jr., mevr. mr. N. M. W. Dettmeijer-Labberton, mevr. mr. E. de Roock- Bedding en mevr. H. A. Stam-Dieperink

s

c h ie dam : mevr. A. lHoll-Lips,

:n. '"·

Hesselink, dr. P. J. T. Endenbnrg, A. Unlwl en G. Verhulsdonk

vla ar dingen: mej. J. van Hensberg·en, H.

;u.

J. Dnbbeltlam en A. Hoog·erwerf.

Mevrouw Van Someren sprak voor Groningen-Haren

Reeds in 1930 sprak prof. Oud in de Kamer zijn ernstige twijfel uit in de opsplitsing van de vaderlandse radio- wereld.

Het is uitermate waarschijnlijk, dat de meerderheid van het volk van vandaag de zuilsgewijze opsplitsing van omroep en televisie evenzeer afwijst, zeker voor het tweede televisienet, dat binnenkort beschikbaar komt.

Aldus een overtuigende mevrouw Van Someren-Downer voor een gecombineer- de vergadering van VVD en JOVD, afdeling Groningen en Haren, op 24 april j.l.

Ons Tweede Kamerlid kende dit huidige radio- en t.v.-bestel vooral ernstige bezwaren toe op de punten democratie, cultuur en efficiëncy.

Een democratisch element i:nist het o.a.

door het ontbreken van het z.g. "droit de réponse", het recht zich te verdedigen voor de omroep door welke men is aan- gevallen.

Organisatorisch blijft het huidige systeem o.m. onder de maat, omdat het b.v.

de beide radiozenders niet doelmatig ge- bruikt: de huidige "coördinatie" van de programma's is wel zeer s!"echt en in- efficiënt.

Cultureel ten slotte schiet het huidige systeem ook tekort. Zouden nu de radio- partijbestuurders en de politieke omroep- officials de bij uitstek aangewezen per- soonlijkheden zijn om de culturele koers van de t.v. uit te zetten?

Dit klemt temeer waar er geen enkel medium is, dat kan tippen aan de mogelijkheden van geografische en sociale cul- tuurspreiding, die de televisie bezit. En het klemt nàg meer wanneer men streken zoals de provincie Groningen in aanmerking neemt waar men reeds de Duitse televisie kan ontvangen en waar m.a.w.

de Duitse cultuur een regelrechte concur- rent is geworden van de Nederlandse cultuur.

Het geeft te denken, dat men in streken waar de Duitse reclame-uitzendingen kunnen worden ontvangen, reeds een

versterkte vraag naar bepaalde Duitse merkartikelen heeft waargenomen.

Kwalitatief moeten dus aan de Neder- landse televisie wel zeer hoge eisen gesteld worden. Het is echter algemeen bekend, dat dit een heel kostbare zaak is.

Zonder inschakeling van de reclame, die voor het bedrijfsleven tot de noodzake- lijke "tools of management" behoort, zal een goed 2e t.v.-net dan ook niet tot stand kunnen komen (tenzij men tot een zeer aanzienlijke verhoging van de "kijk- bijdrage" zou overgaan).

De bestaande omroepen met de organisatie van de· reclametelevisie belasten betekent, - gezien de houding van deze omroepen - , de vegetariër in een slagers- bedrijf tewerk stellen. Wat dat betreft was spreekster het geheel met de regering eens: het tweede t.v.-net moet in handen komen van een onafhankelijke organisatie.

Dat betekent niet het beruchte Ameri- kaanse "sponsor"-systeem. Dat betekent óók niet, dat de massa het peil van de programma's omlaag zou halen. Spr. keer- de zich fel tegen het misbruik van het woord "massa" in deze zin en zij gaf daardoor blijk van een verantwoord, ty- pisch-liberaal vertrouwen in de positieve krachten, welke uit kunnen gaan van de individuen, waaruit "de massa" bestaat, krachten, die bepaald niet nivellerend behoeven te werken, zoals de ervaringen met het Engelse commerciële t.v.-systeem wel hebben aangetoond.

Na de pauze had mevrouw Van Some- ren nog gelegenheid op een groot aantal vragen van de geïnteresseerde aanwezigen in te gaan, waarbij zij nog kon wijzen op de betekenis van een niet-verzuild televisienet voor regionale programma's.

Terecht kon de heer Bosscher van de JOVD die de voorzittershamer met mr.

Dorh;ut van de VVD had gedeeld, aan het einde van de avond de spreekster dank zeggen voor het gebodene, hetgeen hij deed in de vorm van een klein ge~

schenk.

(4)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 6 l\IEI 1961- PAGINA 4

Komt het openbaar onderwijs achterop

bij stijging_ der onderwijsuitgaven?

ALGEMEEN SECRETARIAAT

V. V.D.

Koninginnegracht 61 's-Grave nhage Beter inzicht in onderwijsuitgaven gewenst • Dr. Van de Vliet

pleit voor verhoging inspecteurssalarissen Waarde van eind- diploma mag niet aangetast worden door verlaging der examen- eisen • Examinatoren worden te schriel betaald.

H

et onderwijs is voor ons gehele volk van het allergrootste belang.

De liberalen willen dan ook op geen enkele wijze het onderwijs in zijn ontwikkeling beknotten, maar wel zouden zij graag een duidelijk inzicht hebben in de be- steding van de begrotingsbedragen, zodat zij tot een juiste afweging kunnen ko-, men van de uitgaven voor het onderwijs en van andere· uitgaven. Dat duidelijke inzicht ontbreekt tot dusverre.

De begrotingscijfers zijn sinds 1940 ver- tienvoudigd, maar welke oorzaken tot deze verhoging hebben bijgedragen blijft voor een deel in het duister. Daarom heeft onze geestverwant dr Van de Vliet tijdens het onderwijsdebat in de Eerste Kamer er op aangedrongen, dat een poging zal worden gedaan tot ana-·

lysering van de uitgaven.

V

alstrekt onaanvaardbaar is het volgens de heer Van de Vliet, dat sinds 1960 de promotie tot inspecteur bij het V.H.M.O. met een daling in salaris gepaard gaat.

De argumenten, die de minister ter ver- dediging hiervan heeft aangevoerd, vond onze geestverwant uitermate zwak. De minister moet deze zaak vooral niet on- onderschatten. Hoewel het hier om weinig mensen en om weinig geld gaat, werkt het onbehagen door in alle lagen van het onderwijs. Dat verbetert de sfeer niet, met alle nadelige gevolgen van dien voor het leraren tekort.

Tel. 0 70 - 111768 • 114375 Giro 67880

zolang de minister geen lijstje overlegt van de bijverdiensten van de rectores.

Doet hij dat wel, clan zal de conclusie wel duidelijk zijn.

* * *

Dat de ongelukkige eindexamenre- geling voor het V.H.M.O., waarmee staatssecretaris Stubenrouch in september voor de dag kwam, ondertussen in de ijskast is gezet, had uiteraard de instemming van dr. Van de Vliet. Echter niet de motivering, dat de animo van hoogleraren en academische docenten voor het afnemen van examens plotseling zo sterk gestegen zou zijn. Die stijging is volgens onze woordvoerder bepaald niet zo indrukwekkend.

Ter voorkoming van misverstand voeg- de de heer Van de Vliet hieraan toe, zich .er goed van bewust te zijn, dat niet alleen onze toekomstige welvaart afhankelijk is van goed onderwijs, maar dat ook het levensgeluk van onze kin- deren daarmee in hoge mate is gemoeid.

Minister Cals stelde hier tegenover, .dat iemand die tot het ambt van inspecteur wordt verheven, wel in salaris achteruit gaat, maar dat zijn inkomsten bepaald groter zijn dan die de directeur of de rector van een school qualitate qua ge- niet. Zijn ambt brengt namelijk het afnemen van examens mee, hetgeen een soms aanzienlijke extra verdienste in- houdt.

D1·. VAN DE VLIET

.. sneller studeren ..

Overigens zijn de mogelijkheden om voldoende deskundigen voor de examens aan te trekken nog lang niet uitgeput.

Een wrJzrgmg in de examenregeEr.~g

waarbij het grote gevaar bestaat, dat de waarde van het einddiploma achteruit gaat, is nog niet nodig. Een van de be- langrijkste oorzaken van de geringe animo is de onvoldoende honorering. Een

vacatie van f 25 per dag voor zeer verantwoordelijk werk, waarbij men soms elf uur per dag van huis is, is financieel ten enenmale onaantrekkelijk. Ook de verblijfkostenvergoeding is bepaald niet De heer Van de Vliet meende, dat hier-

uit geen argument gesmeed kan worden,

Hij gaf minister mr. Cals de verzekering, dat alle uitgaven, die ten doel hebben het geestelijk en stoffelijk welzijn van het Nederlandse volk in al zijn gele- dingen te verhogen, op. volledige libera-

..____! --;[;;;;,;:;;-;:;;--! .

Binnenhof (ll)

le instemming· kunnen rekenen. Maar an"

derzijcts heeft het Nederlandse volk, dat niet aarzelt voor het departement van o., k .en

w.

enorme bedragen beschikbaar te stellen, er recht op, dat de gelden zo zorgvuldig, doelmatig en nuttig mogelijk worden bèsteed. Waarbij moet worden opgemerkt, dat het begrip "nut" niet exact is te definiëren en dat men over de prioriteit van bepaalde nuttigheden van mening kan verschillen.

rHiiu

I I ,,~·-~·///

I ~I;/~~v.--~

I

Suriname is groter dan

scheutig. ·

De minister heeft aangekondigd, dat een verdere verhoging in studie is, hetgeen de heer Van de Vliet het advies ontlokte om een beetje vlug te studeren. Als men te veel tegelijk wil wijzigen (ook andere vacatiegelden, die aan de krappe kant zijn) en te perfectionistisch te werk wil gaan, dreigt het gevaar van vertra- ging.

* * *

Veel aan,dacht besteedde de heer Van

De heer Van de Vliet hoopte, dat de minister een extra aanleiding voor het analyseren der onderwijsuitgaven zal zien in het feit, dat de prof. Teldersstichting ten aanzien van deze uitgaven tot een voorlopige conclusie is gekomen, die bij de voorstanders van het openbaar onderwijs enige ongerustheid heeft doen ont- staan, namelijk dat bij het bijzonder onderwijs de stijging veel groter is dan bij het openbaar onderwijs.

I I I I I

alleen Paramaribo .••

de Vliet .aan de moeilijkheden, die rond de Inspectie van het Schriftelijk Onderwijs zijn gerezen. Helaas is er naast zeer goed schriftelijk onderwijs, ook zeer slecht onderwijs, zodat men eigenlijk moet spreken van het exploite- ren van cursisten .• '\angezien het grond- wettelijk niet mogelijk lijkt .alle instellingen onder een inspectie te brengen

(het geven van onderwijs is vrij), elient het ministerie op uitgebreide schaal het publiek te wijzen op de betekenis van de erkenning door de I.S.O. Als hierop enige jaren is gehamerd, kunnen m::>L:~

ficle instituten geen voet meer 2an de grond krijgen.

Laat één van de Nederlandse kantoren der

H.B.U. •

de bank met

haar

vele over- zeese vestigingen - uw mogelijkheden

in

dit land met u onderzoeken.

SiAJ .. EN

M~UBELEN Minister Cals heeft vroeger een nogal

afwijzend standpunt ingenomen t.a.v. een begrotingsanalyse. Thans heeft hij zich echter wel tot een dergelijk onderzoek bereid verklaard, zij het dat hij meende, dat daarmee veel tijd gemoeid zal zijn en dat men niet de illusie moet hebben, dat een zo veelomvattend en moeilijk werk waarschijnlijk reeds volgend jaar 'klaar zal zijn.

Ook voor Suriname:

de HBU

L HOLLANDSCHE BANK-UNIE

N.v.

GISPEN

UIT SCHIEDAM

D e vrouwengroep Schie- dam is in april zich even van de schoonmaak gaan·

verpozen door een gezellig koffieuurtje met een praatje.

Op een zonnig terras hebben zij zich verdiept in ernstige problemen, andere problemen dan kleden, gordijnen en bed- den.

Daar was allereerst de on- langs te Utrecht opgerichte bond van gescheiden vrouwen, waarvan de dagbladen mel- ding hadden gemaakt. De Schiedamse dames op dat ter- rasje vonden het een triest te- ken des tijds. \>?aar zij volle- dig mee konden instemmen is de wenselijkheid van meer ju-

ridische voorlichting voor

elke vrouw. (Iets voor onze organisatie om eens aan te denken? • J.S.)

Daarna gingen zij, zoals zo-

veel VVD-vrouwenkringen, zich verdiepen in de vragen over "arbeidstijdverkorting en de vrouwen", een onderwerp dat overal de zwijgzaamste tongen los maakt.

Maar de Schiedamse YrOu- wen bepalen zich niet tot pra- ten; zij houden er ook

van

hier en daar te gaan kijken.

En zo maakten zij nu het plan in mei naar de Munt

in

Utrecht te gaan, wat anpe- twij feld een interessant uit- stapje zal zijn.

Het bovenstaande

IS

ont- leend aan een verslag van mevr. A. lvfoll-Lips, een van degenen, die er zo'n slag van hebben, de vrouwelijke partij- genoten juist het gewenste te brengen.

VERENIGD EUROPA

A ls plaatsvervangend ver- tegenwoordigster van

. AMSTERDAM - DEN HAAG_- ROTTERDAM

---

Copie voor dc:.e rubc·· <c: ,.;en- den oan: Mej. Joh. H. S;>dnger, Alexanderstraat 16, Hat~ricm.

de VVD in de contactgroep van de Yrouwc:n der Eurnpcse Beweging, heb ik van

2_)

lot

2 5

lll<lart j .I. te Parijs een in- ternationaal congres, dat on- der de auspiciën van de Fran-

-~e

zusterorganisatie plaats had, bijgewoond.

Zeventien landen hadden één of meer afgevaardigden gedelegeerd.

Leden yan diverse Franse vertegen woord i gen de licha-

men en rcpresenta!l ten van verschillende landen (voor Nederland: mevr. Rohling-v.

Spanje, drs.) voerden het woord.

Uit alle betogen

~prak

de overtuiging dat het tot stand komen

~van

een verenigd Europa een noodz·.1kelijkheid

JS.

Twee moties w:::rden aange- nomen.

De eerste preciseert de taak van het "C.A.F.E." (Comité d' ad ion féminine Européen-

n~î, t.w.

de nationale vrou-

\\. ··e contactgroepen en be- :,,__ het propageren in eigen land ,·an de Europese gedach- te, contacten leggen en onder- houden en 't geven \<ln voor- lichting.

De tweede motie onwat de volgende punten:

1) Het reeds op de lagere school aankweken van een Europese geest.

CULEMBORG 2) Het Hrplicht stellen van ·-

de studie van twee l.:::·,·en- de talen in alle law:kn van Europa.

3) De zo ver mogelijk gaan- de harmonisatie van het onderwijs om de overgang van een land naar het an- dere te vergemakkelijken.

4) Opvoeding tot staatsbur- ger( es) in waarachtig Europese geest.

5) Serieuze voorbereidirig van de "Europadag" op de scholen.

Ontvangsten en maaltijden in de "Assemblée Nationale", respectievelijk de "Sénat", het stadhuis, de "Maison de I'Europe de Paris" en het ge- bouw van de "Unesco" waren een aangename onderbreking van een weliswaar druk maar bijzonder stimulerend werk- program.

D. H. Barmé-Hanf

(5)

YRJJHEID EN DEMOCRATIE

NIEUW-GUINEA {I)

De ~1eer E. lienny, te '.s-Gravenhage, schrijft ons:

Met verbazing is dezerzijds kennis genomen van de radio-rede van mr. Van Riel, afgedrukt in Uw blad van 22 dezer.

De voorzitter van de liberale Eerste Ka- merfractie pleit o.m. voor de fraai klin- kende leuzen: zelfbeschikkingsrecht en parlementaire democratie voor de Pa- poea's, die hij kwalificeert "als mensen zoals wij". Het is de vraag of de Papoea's het daarmede eens zijn, in ieder geval lijkt het mij geen compliment voor ons liberalen. Dat het kleine, en in de wereld-politiek onbeduidende, Nederland als eenzame kampioen moet fungeren voor Papoea democratie en Papoea zelfbeschikking, klinkt erg "wereld-vreemd". Dit nobele standpunt doet met het oog op de tegenwoordige wereld-chaos denken aan Don quixoterie. Voor een ieder die de Papoea's kent is het duidelijk dat het nog vele r.lecennia zal duren alvorens "deze

rn~nsen zoals wij" rijp zijn voor zelfbeschikking en democratie. Overigens is het de vraag of de Papoea's geen voorkeur blijven koesteren voor 't eenvoudige, rus- tige oerwoud-bestaan met een beetje koppensnellen en kannibalisme. Waarom organiseren de moedige Nederlandse voorstanders van Papoea zelfbeschikking en Papoea democratie geen vrijwilligers- troep, die met medewerking van minister Luns en zijn Nieuw Guinea-experts, straks de aanval zal afslaan van Soekarno en zijn machtige communistische vrien- den?

Vervolgens is mij niet duidelijk dat deze liberale woordvoerder een groot voor- stander is van de "nieuwe manier" van internationale samenwerking krachtens de verdragen van Rome, de EEG, de Ko- len- en Staalgemeenschap, de Euratom enz. enz. Deze ambtelijke en verpolitiekte superorganen en de daarmede gepaard gaande belastingvrije baantjesjagerij en staatsruiterij ademen allerminst een libe-

·rale geest. Voor hen die niet ziende blind zijn is het duidelijk, dat het kleine Ne- derland in deze verpolitiekte ambtelijke super-clubs altijd in de verkeerde hoek gedrukt zal worden.

An~·woord van mr. Van Riel

1:Ir. H. van R ie I, die wij het boven~

st·_i.:.~:de ter inzage verstrekten, ant'.voordt hi·;rop het volgende:

. 1. Gegeven uitgangspunt bi:i het Ne- r;er!andse beleid ten aanzien van Nieuw-Guinea is dat wij ten aanzien van

de

Papoea's, overigens terecht of ten onrechte, bepaalde veTplichtingen op ons namen. Nakomen van

die

ver- plichtingen binnen

de

g1·enzen van het mogelijke lijkt mij niet bijzonder nobel, t1'.aa1· eeTder gewoon fatsoenlijk.

2. Of

de

Papoea's zelf de voorkeur geven aan het blijven koppensnellen

?»eet ik niet, evenmin als

de

heer Henny t1·onwens. Dat zal wel individu-

eel

liggen. Geen enkel land blijft ove1·i- gens

op

den

cluur

in

z~in

oe1·woud- bestaan, want het oenvoudbestaan m·aagt naar zijn aa1·d bijzonder veel

ntimte,

en Nieuw-Guinea, om daa1·

concreet te blijven,

ligt

bijvoo1·beeld

ook

niet zo ver van het overbevolkte Japan .

.3.

Wat de heer Henny

niet

sch(int te weten is dat opeenvolgende NeeleT- landse regeringen, gesteund clo01·

de

grote mee1·de1·heid van

de

Staten- Generaal, een

bepaalde

weg ten aan-

zien

van Nieuw-Guinea hebben inge- slarten.

\Vie een andere verantwoordel·(ik-

heid

draagt dan schr(jvers van ·inge- zonden

stukken

doen,· behoort vóó1·

alles daarmede te rekenen. Dat is geen kwestie van nwed, maar hoogstens van ge.zond veTStand. Het enige dat ik

be-

pleit is_. dat een oplossing wordt

bereikt, die

Nederland

de

mogelijkheid geeft dan

de

wereld

duidel~jk

te maken, dat wij zo ver gingen, in het belang

?Jan

de

Papoea's, als ons a priori

mo- gel\ik

was. Het ontwikkelen van eigen visies

op de

intenwtioncûe politiek door soms welmenende o1äside1·s,

die de

nuances in

de

verschillende stadia der ontwikkeling nooit kunnen weten.

verschaft, voorn.amel!ik in een zo pré- caire aangelegenheid, alleen matc;·i.aal aan

de

vijanden van

Nederland.

en

richt,

intenwtionaal gezien, niets nut- tigs uit.

4. Tot

de Kolen-

en Staalgemeen- scllap,

de Eurntom

en

de

Verdmgen

1mn

Rome is Nederland toegetreden.

De

heer Henny kan overigens van deze m·gcmen denken wat hij wit; op

de

schaclnwzi.iden

is

dooT

de beide l.ibemle

Kamerfmcties herhaaldelijk

de

aan- dacht" gevestigd.

ijf

De door generaal

De

Gaulle gedach- te intenwtionale appaTatuur wordt

door

dezelfde geva1·en bedreigd,

die de

heer Henny schetst. Zijn betoog gcwt aan

de kent

van

de

zaak

^voorb~j;

het doorslaggevende punt is het ontbreken van rechtszekerheid, theoretisch en pmktisch, in het systeem De Gaulle voor

de

kleine landen Met bewonde- ring

VOO?" de

nie1nve vannen van sa- menwerking had mijn

betoog op

clit punt niet te maken.

NIEUW-GUINEA ( 11 l

Een andere inzender uit Den Haag, de heer J. de Vries, merkt op:

Uit uw hoofdartikel van 22 april over Nederland; Indonesië en Nieuw-Guinea spreekt een ethiek, die weldadig aandoet in het geheel der huidige internationale gebeurtenissen ,waarbij de machtsfactor beslissend schijnt te zijn.

Het is dan ook jammer, dat het aspect der realiteit vrijwel niet in uw beschou- wingen betrokken is. Van dit aspect stelt u slechts, dat Indonesië goed zal doen te beseffen, dat op dit punt (het zelfbeschikkingsrecht der Papoea's) met Nederland niet te transigeren valt.

Ter inlichting van de lezers, die niet zo goed als u met deze materie bekend zijn, zou het misschien nuttig zijn, indien u in een volgend artikel eens zoudt willen duidelijk maken, dat we met de door u verkondigde visie niet alleen hoge idealen nastreven, maar dat dit streven tevens niet van alle realiteiten gespeend is.

Zo oppervlakkig. lijkt het toch:

a. dat niets en niemand Indonesië kan beletten om Nieuw-Guinea te veroveren;

b. dat niemand der Ver. Naties een hand zal uitsteken om dat te bèletten;.

c. dat deze verovering voor de· jonge republiek Indonesië een wapenfeit zal zijn, dat grote voldoening zal gev:en aan haar nationale aspiraties;

d. dat m"et de Papoea's onze .. in

Nieuw;.

Guinea aanwezigë militairen. en ·)mrgers het kind van de rekening zullen worden;

e. dat niet duidelijk is, .waar Soeka;:no eigenlijk nóg op wàcht; .

f. dat de reger.Jngspolitiek op dit punt op een jammerlijk fiasco uitloopt, want

.. .. .. ..

niet Nederland maar Indonesië bepaalt, wat er gebeuren gaat.

Redactionele aantekening:

(A.W.A.) In

de

laatste weken en

?iw.anden is bij herlwling in ons blad acmelacht gewijd aan

de

kwestie"

Nieuw-Guinea en met

nam~

aan

de

punten, door

de

hee1· De Vries

ge-

noemd. Dat is

gebeurd

in verslagen van 1·edevoenngen van onze politieke voormannen

op

vergaderingen of voo1·

de

mdio; in

de

Parlementaire Notities omtrent het ve1·handelde in

de

Kamers en ten

slotte

in hoofdaTti/celen in

dit

weekblad

liioeten. wij dat alles nu weer gaan he1·halen? De kwestie is van alle kan- ten belicht,

ook de

vmag der realitei- ten. De geachte inzender kan niet van ons ve1·Langen, dat wij dit alles weer van voren af gaan herhal.en.

De .

kwes- tie" Nieuw-G1iinea is

voortdm;~nd

in h.et nieuws en e1· zal vanzelf aanleidi.ng

Z\Jn,

aan

de

hand der actuel-e gebeurte- nissen ook in

de

naaste

toekomst

in ons blad nog aandacht aan dit prob1.eem te besteden.

W~i

zullen onze administratie ver- zoeken

de

inzender, voor zover dat nog mogelijk is, alle weekbladen, waarin

de

laatste twee maanden ove1· Nieuw- Cuinca is geschreven, nog eens toe tè zenden.

Wij

zouden alleen willen opme1·ken dat ook

de

heer De Vries niet zal zijn ontgaan, dat sedert

de

instelling van

de

Nie1iw-Guinea Raad onze internatio- nale positie in deze zaak e1· zeke1· niet zwakker op is geworden; dat Soekanw in Amerika een weinig

goede

pers heeft gehad en voor zove1· valt te

be-

oordelen ook bij president Kennedy niet heeft bereikt wat hij wilde en dat Engeland en· Amerika onze doelstel- ling: zo snel mogelijke opvoeding van het volk van· Nieuw-Guinea tot zelf- beschikking, volledig ondersteunen.

Ook dat zijn 1·ealiteiten en wel reali- . teiten, wq.qr. Indoiiesië 1·ekening

mee

· zal moeten houden.

Voor het ove1·ige kunnen wij nog ve1·wijzen naar. het antW001"d van

de

heer Van Rie.l op het st1tkje van

de

heer Hénny en 1Wa1'

de

in ditzelfde nummer afgecl.1·ukte motie, welke

met

algemene stemmen in

de

Nieuw- Cuinca Raad werd. aangenomen.

SHIRTS

in 3 mouwlengten

ook in NO IRON vanaf 21.

⁵⁰

erenmodes DACRON en COTTON in 3 kleuren.

I SCHEVENINGEN ^{DEN HAAG}

Laan van Meerdervoort 280a Gevers Deijnootplein 9

Telefoon 336418 Telefoon 540223

Ss+

6 MEI 1961 - PAGINA 5

••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• : _• : _•

! In verband met overvloed van :

: ^:

t kopij, moeten enkele artikelen t

: :

i tot het volgende nummer blij· i

• +

t ven ovet·staan. t

: :

: ::

•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

RAPPORT

COMMISSIE ARMENWET Aan hoofdbestuur uitgebracht

De commissie Vervanging Armenwet heeft een rapport aan het Hoofdbestuur uitgebracht, getiteld "Op weg naar een wetsontwerp bijstand levensonderhoud".

De op 24 december 1960 in dit weekblad gepubliceerde grondslagen zijn aangevuld en in deze gewijzigde vorm in het rapport opgenomen.

De commissie is er zich van bewust, dat hiermede nog allerminst een voorstel is gedaan tot het vervangen van alle onderwerpen, welke in de tegenwoordige ·Ar- menwet zijn geregeld. In deze wet worden o.a. geregeld:

1) de organisatie van de burgerlijke instellingen;

2) de materie der Armenraden;

3) het verhaalsrecht;

4) het collecte-vraagstuk;

5) de lijst van de instellingen van onder- steuning.

Verder zijn er nog nieuwe onderwerpen te regelen als: de positie, de financiering en de pensionering der maatschappelijke werkers. Deze laatste materie ligt geheel buiten onze opdracht.

De commissie· bepaalde zich tot het eerst nodige nu de regering spoedig met een ontwerp bijstand levensonderhoud zal komen. De commissie, verwacht met haar rapport niet te laat te ]j:omen.

De commissie doet ten aanzien van de vijf hierboven genoemde punten wel een technisch-juridisch voorstel. Zij volgt het vooi·beeld van de invo·ering van het Wet-·

boek van Strafrecht van 1881. De invoeringswet 1886 ging van de gedachte uit, dat het oude strafrecht vervalt, voor zover 't niet in de invoeringswet wordt gehandhaafd.

Onze commissie meent dat de Armen- wet 1912 moet worden afgeschaft, geheel

en al.

De invoering van de wet bijstand levensonderhoud moet geschieden bij een In- voeringswet. Deze wet bepaalt dat alle artikelen van de Armenwet 1912 zijn ver- vallen, voor zover bepaalde artikelen niet speciaal worden gehandhaafd.

De vijf hierboven genoemde onderwerpen moeten dus in de Invoeringswet be- paaldelijk worden gehandhaafd.

Dit geldt dus ook voor de regeling van het verhaalsrecht. De wet ten aanzien van het verhaalsrecht, die onlangs in wer- king is getreden (en die niet voldoet), zal deze wet dus handhaven, al of niet gewijzigd. Wanneer men een wijziging wil, kan dat dus bij de Invoeringswet gebeuren.

Het verhaalsrecht kan natuurlijk niet gewijzigd worden in en door de wet bijstand levensonderhoud zelf.

otie Nieuw~Guinea Raad

!

De Nieuw-Guinea Raad heeft in zijn vergadering op 25 april 1961 de volgende motie, die was ingediend door de heren A. Arfan, H. Womsiwor, M.

Achmad, A. K. Gebze en M. Suway, met, algemene stemmen aangenomen:

De Nieuw-Guinea Raad, het volgende in aanmerking nemende:

1. De Nederlandse regering heeft bij monde van de Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken, Mr. Th. H. Bot, ter gelegenheid van de installatie van de Nieuw-Guinea Raad op 5 april 1961 de Raad uitgenodigd om binnen een jaar zijn inzichten kenbaar te maken omtrent het eventueel vaststellen van een termijn waarbinnen het zelfbeschikkingsrecht van het Papoea-volk zou dienen te worden geëffectueerd.

2. Weliswaar heeft de tijd voor rus- tige bezinning OJo' dit probleem tot dusverre ontbroken, zodat de Raad daar- op iu een later stadium hoopt terug te komen, doch de recente gebeurtenissen nopen de Raad reeds thans zijn duidelijk standpunt kenbaar te maken omtrent het:;cen de Raad verstaat onder het begrip zelibcschikkingsrecht, zoals dat is toegezegd.

3. Immers het is voor geen redelijke twijfel vatbaar, dat de reis van de Indonesische president naar de Ver-

enigde Staten en die van de Indone- sische Minister van Defensie naar Australië en Nieuw-Zeeland mede ten doel hebben genoemde landen over te halen tot het standpunt van de Indone- sische regering als zou Nederlands Nieuw-Guinea deel uitmaken van In- donesië.

4. Uit recente persuitlatingen in sommige Nederlandse bladen blijkt duidelijk, dat in bepaalde kringen een overdracht van Nederlands-Nieuw- Guinea aan Indonesië onomwonden wordt voorgestaan.

5. Gemelde omstandigheden hebben ni.et nagelalen grote onrust teweeg te brengen onder de Papoea-bevolking.

6. Daardoor dreigt een gestage voort- gang van de arbeid aan de economische, culturele en politieke ontwikkeling van het Papoeavolk te worden verstoord, omdat immers deze arbeid zinloos zou zijn, indien de zekerheid ontbreekt, dat zij zal worden beloond met de vrije beschikking over de vrucht daarvan, namelijk de zelfstandigheid.

7. Het Papoea-volk accepteert onder de huidige omstandigheden gaarne de tijdelijke leiding van de Nederland- se overheid, omdat zij daarin de sterk- ste waarborgen ziet voor een effectue-

ring van het door dit volk zo zeer be- geerde zelfbeschikkingsrecht.

8. Het Papoea-volk kan derhalve niet instemmen met een verandering in de huidige status zolang als de ba- sis nog ontbreekt voor een hantering

van dat zelfbeschikkingsrecht;

spreekt het navolgende als zijn oordeel uit:

1. Het staat de Nederlandse regering niet meer vrij om enige verandering in de huidige status aan te brengen zonder voorafgaande instemming van de Nieuw-Guinea Raad als ver- tegenwoordiger van het volk van Ne- derlands-Nieuw-Guinea.

2. r:ie Nieuw-Guinea-Raad verzoekt een onvoorwaardelijke verzekering van de zijde van de Nederlandse regering, dat Nederland zijn taak in dit land zal voortzetten - ongeacht politieke druk uit binnen- of buitenland - totdat de Raad in de toekomst eventueel anders zou mogen verlangen.

3. De Nederlandse regering wordt dringend verzocht om aan de wereld en in het bijzonder aan de regeringen van de Verenigde Staten, Australië en Nieuw-Zeeland omgaand 's Raads bo- venvermeld standpunt bekend te stellen.

~~~""~,...~~..._~

...

"""...._.~~~~~