het toto-debat ?

Kruis of munt 1n ^•

Wanneer de lezer dit nummer van ons blad onvangt, zal het Kamerdebat over de wijziging van de Loterijwet (voetbaltoto) misschien reeds zijn afgesloten.

Voorzichtigheidshalve schrijven wij "misschien", omdat zelfs de best geinformeerden in politieke kringen vooraf geen garantie kon- den geven omtrent de te verwach- ten gang van zaken en de afloop.

Wij moeten er nu eenmaal altijd rekening mee houden, dat wat el- ders geen enkel politiek probleem vormt, in ons land door bepaalde groepen tot een gewetenszaak wordt gemaakt.

Gewetensbezwaren tegen het meedoen aan loterijen kunnen wij volkomen eerbiedigen. Zou men ooit op de gedachte komen, iemand te dwingen aan een loterij mee te doen, dan zouden wij ons daar met alle kracht tegen verzetten.

Het ligt echter precies anders- om. Zij, die persoonlijke bezwaren hebben tegen de voetbaltoto, wil- len deze opvatting, via de overheid, ook als dwingende norm voor an- deren zien gesteld.

Zij weigeren, op grond van hun persoonlijke bezwaren tegen de loterij, anderen, die deze bezwaren niet voelen, in de gelegenheid te stellen zonder wetsovertreding het organiseren van of het meedoen aan een loterij of kansspel mogelijk te maken.

Op z'n best zijn zij bereid een toto toe te staan, die dusdanig is gere- glementeerd, dat zij onvoldoende trekkracht zal uitoefenen en dus niet aan haar doel zal beantwoor- den.

*

Het is duidelijk, dat voor een liberaal een dergelijk stand- punt niet aanvaardbaar is.

Naar liberale visie moet ieder persoonlijk gewetensbezwaar te- gen de loterij worden geëerbie- digd. Er zullen wellicht O()k onder o n z e geestverwanten wel zijn, die op ethische gronden niets voe~

len voor een meedoen aan enige loterij of kansspel.

Er zullen anderen onder hen zijn, die tot nu toe geen enkele aanvech- tlilg hebben gevoeld, aan een voet- baltoto mee te doen, om de eenvou- dige reden dat zif daarvoor per-

···~···••••++••···(

.: :

:i Mededeling f

:: Zoals gebruikelijk, verschijnt :

:1 ons blad in de zomermaanden :

:: :

·• juli en augustus tweewekelijks. •

:: _:~• :

Behoudens bijzondere omstan- :

'

.

: digheden, zal het volgende ~

it nummer in verband hiermede i

i; n i e t uitkomen· op 16 juli, :

:i :

: maar we I op 23 juli. :

t+++++++++++++•~·~·~-···~ •

soonlijk geen belangstelling hebben en het zonde van hun tijd zouden vinden, zich daarmee bezig te hou- den.

Geen van hen allen denkt er echter over, de tienduizenden land- genoten, die in dit kansspel een on- schuldig genoegen zien, dat een deel van hun vrije tijd vult en hun de telkens weerkerende prikkel van het gespannen uitzien ver- schaft, dit genoegen te onthouden of te ontnemen.

* * *

Of wij dan geen enkele om- standigheid zien, waarin het de plicht van de overheid zou zijn in te grijpen en de speelzin te beperken'?

Wij zien die zeker. Wij zijn van oordeel, dat de overheid de burgers niet als onmondige kinderen heeft te behandelen en hen niet in alles tegen zichzelf heeft te beschermen.

Het is echter denkbaar, dat be- langrijke delen van ons volk dus- danig door "speelwoede" zouden worden bevangen, dat van een so- ciaal euvel en van aantasting van de geestelijke volksgezondheid zou kunnen ·worden gesproken.

In d a t geval zou de overheid niet slechts het recht, maar zelfs de p l i c h t hebben, in overleg met de volksvertegenwoordiging de middelen vast te stellen om dat -euvel tegen te gaan.

Uit de tot nu toe bestaande prak- tijk is echter wel gebleken, dat hiervan geen sprake is. Zelfs de winnaars van belangrijke hoofd- prijzen hebben hun spel-geluk praktisch zonder uitzondering met echte "Hollandse nuchterheid" op- gevat.

Bij ons weten is geen enkel geval uit de praktijk van de voetbaltoto bekend, waarin een gezin, dat dit

"gelukje" te beurt viel, daaraan is te gronde gegaan.

In tegendeel, uit publikaties is wel gebleken, dat de mannen hun werkzaamheden eenvoudig voort~

zetten en in het gezin op volkomen aanvaardbare wijze van een deel van het materiële gewin werd ge- bruik gemaakt om in lang gekoes- terde, volkomen normale verlan- gens, te voorzien.

Met deze praktijk voor ogen kan het niet anders dan worden toege- juicht, dat de sport en ten dele ook de charitatieve verenigingen, aldus de mogelijkheid wordt geboden om uit de vruchten van een geregle- menteerde toto de zo nuttige en veeleisende voorzieningen te be- kostigen.

* * *

Bij het aflossen van de wacht heeft het Kabinet-De Quay ook het "probleem" van . de voet- baltoto aangetroffen.

Het behoorde tot de vele vraag- stukken, waarvoor het Kabinet-

Zaterdag 9 juli 1960 - No. 594

Woningbouw-kredieten voor emigranten?

(Zie pag. 5)

het toto-debat ?

Drees (nog) geen definitieve op- lossing had ¹ gevonden.

De aanwezigheid van ministers uit de confessionele · partijen van · protestants-christelijke signatuur ook in dit nieuwe Kabinet, maakt de oplossing moeilijk.

Nog altijd koesteren wij de hoop, dat deze week inmiddels zal zijn gebleken, dat ook zij zich zul- len richten naar het welgemeende en wijze advies, dat onze fractie- voorzitter in de TW33de Kamer, de heer Oud, reeds in januari van dit jaar, in zijn Purmerendse rede, aan het Kabinef heeft gegeven.

Het advies namelijk om zo ver~

standig te zijn, bij zijn parlemen- taire optreden slechts in uiterste geval met aftreden te dreigen. An- ders zou de situatie ontstaan, dat de Regering voortdurend dwang zou gaan uitoefenen op de Kamer, zoals in het verleden ook reeds ge- schiedde onder het Kabinet-Drees.

Prof. Oud doelde hier, naar hij ' toen opmerkte, vooral op de punten van het Regeringsbeleid, die buiten het eigenlijke sociaal-economische

terrein liggen, dat immers het hoofddoel vormt van . de samen- werking in het Kabinet.

Ieder weet, dat in de groeperin- gen, die geestverwanten in het ka- binet hebben, over de kwestie van de voetbaltoto een verschil in visie bestaat. Laat het Kabinet - zo adviseerde de heer Oud toen te- recht- dit als een "vrije kwestie"

beschouwen en· de Kamer (meer-

d~rheid) laten beslissen.

* ... *

Wanneer de lezers dit nummer van ons blad in hun bezit hebben, staat wellicht reeds vast, of het Kabinet (de protest.-christ.

ministers) dit advies ter harte heeft (hebben) genomen.

Het totodebat ·heeft, voor wie daar nog vóór staat, zelf iets van de spanning en de onzekerheid van een loterij of van de eenvoudigste vorm om het lot te doen spreken:

het kruis of munt.

Wij hopen, dat ons land voor het kruis ener Kabinetscrisis,. nu en over dit onderwerp, gespaard moge

blijven. A. W. A.

Vóór het toto-debat

l(ruis of munt: Crisis of compromis?

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 9 JULI 1960 - PAG. 2

NIEUWEWET DE DIERENBESCHER ING

De Tweede Kamer heeft maandag met algemene stemmen de nieuwe, apar- te wet op de dierenbescherming aangeno- men, een verbetering van de wetgeving van 1920, mogelijk geworden door de ver- hoging van het beschavingspeil. Vele Ka- merleden zagen de rechtvaardiging van de wet in de bescherming van de waar- digheid van de mens, die als redelijk we- zen ook redelijk moet zijn tegenover het dier. Dierenmishandeling, zei onze woord- voerdster, mej. mr. J. J. Th. ten Broecke Hoekstra, beschouw ik als een inbreuk op de zedelijke norm, die eerbied voor het leven inhoudt.

Er zullen nog altijd dierenbeschermers zijn, die vinden dat de nieuwe bepalin- gen- nog niet ver genoeg gaan. Maar daar- naast staat de veel grotere groep dieren- beschermers, constateerde onze geestver- wante, die zich in grote lijnen met de nieuwe wet kan verenigen, al blijft er op bepaalde punten nog wel verschil van opvatting. Een wet kan echter niet ver- der gaan dan vastleggen wat in het rechtsbewustzijn en in de ethiek van een groot deel van de gemeenschap leeft.

* • *

Als verbeteringen signaleerde mej. Ten

· Broecke Hoekstra, dat nu ook het onthouden aan een dier ·van de nodige

"verzorging" strafbaar wordt gesteld, waardoor tegen vele gevallen van ver- waarlozing zal kunnen worden opgetre- den.

Ook de "poging" tot dierenmishandeling wo'rdt nu strafbaar gesteld. Bij recidive wordt de straf verzwaard. Tot nu toe was alleen "opzettelfjke" dierenmishandeling strafbaar. Uitdrukkelijk wordt in de nieu- we wet ook niet-opzettelijke dierenmis- handeling en dierenkwelling strafbaar ge.

steld. Enige delicten worden opgesomd, waarbij niet behoeft te worden bewezen, dat het handelen of nalaten nodeloos is geschied.

Verboden wor:dt het vervoer van koeien met overvolle uiers. In de snuit van een varken mag geen ander voorwerp wor- den aangebracht dan een gladde en roest- vrije agrave. Verboden wordt ook rund- vee te vervoeren in een wag'On of vee- wagen met een halstouw of hoorntouw.

Bij jong vee is het rukken aan de horens pijnlijk en in veewagens komt het nogal eens voor, dat de dieren zich aan het touw ophang-en. Door de aanneming van een amendement .van de heer Van Meel (KVP) blijft het gebruik van een touw

•on plaats van een halster) toegestaan als het vee aaa de hand wordt vervoerd om het over te brengen naar een andere weide. Het mag niet onbeheerd aan een touw worden vastgebonden.

• • *

In het oorspronkelijke wetsontwerp was ook een verbod opgenomen paarde- staarten te couperen, omdat het als die- renkwelling wordt beschouwd het paard van zijn afweermiddel tegen insekten te beroven. Hoewel niet overtuigd van haar ongelijk, heeft de regering tenslotte dit verbod geschrapt, omdat haar is gebleken, dat de algemene opinie niet rijp is voor het verbod.

Aanvankelijk was mej. Ten Broecke Hoekstra als leek het volkomen eens met het verbod, doch zij was zeer onder de indruk gekomen van de deskundige te- gen-argumenten van de agrariër ir. Van Meel, wiens fotomateriaal bovendien haar aesthetische .gevoelens had beroerd.

Voorts had het adres van de Konink- lijke Vereniging Het Nederlandse Trek- paard de argumenten weerlegd inzake de functie van de staart- als natuurlijk af- weermiddel tegen vliegen. Bij de schrap- ping van het verbod paardestaarten te couperen had onze geestverwante zich tenslotte neergelegd.

Een amendement van mej. Schilthuis (PvdA) om alsnog in de wet het verbod op te nemen een paardestaart te couperen, werd met 56 tegen 52 stemmen aangeno- men. Voor stemden PvdA en een aantal leden van verschillende partijen ..

• * •

Het couperen van hàndestaarten blijft toegestaan. Maar de oren van honden mogen niet worden verkleind. Ofschoon cmze woordvoerster persoonlijk niets voelde voor het couperen van de oren van honden, kon zij zich voorstellen dat de liefhebbers van bouviers dobbem~nns Duitse doggen, boxers e~ gladharig~

dwergpinchers, zich ernstig gedupeerd voelen.

Zij betogen, dat het couperen van de

o~en op jeugdige leeftijd, mits deskundig mtgevoerd, niet zo'n leed berokkent dat dit een algemeen coupeerverbod ' zou rech~vaardigen. De oorspronkelijke be- doelmg van het couperen bij sommige z·assen. was niet de wens tot verfraaiing, .• -;.·-.-~

Paarden zonder, honden met gecoupeerde staarten· Oren van _honden mogen niet worden verkleind· Maatregel bij amendement

t~gen stropende honden en katten • Laatste 54 trekhonden binnen afzienbare tijd met pensioen • Vereenvoudiging tarief van CJe·

reehtskosten in burgerlijke zaken • Motie-Oud aanCJenomen voor algehele afschaffing • Douanewet gemoderniseerd.

maar de noodzaak om de honden leed te besparen omdat de lange flaporen gemak- kelijk verwond raken bij deze tempera- mentvolle dieren.

Het coupeerverbod zal tot gevolg heb- ben, dat Nederlandse honden van deze rassen niet meer op buitenlandse tentoon- stellingen worden toegelaten. Dat leidt tot achteruitgang en tenslotte tot uitster- ven van bepaalde rassen.

Mej. Ten Broecke Hoekstra diende een amendement in met de strekking het cou.

peren van de oren van honden toe te la- ten, maar het werd verworpen met 32 te- gen 6'1 stemmen.

* • *

Het wetsontwerp bevatte geen maatre- gelen tegen stropende honden en katten, die afschuwelijk lijden kunnen veroorzaken aan schapen, geiten, kippen, reeën enz. en dan ook zeer grote finan- ciële schade aan de eigenaren toebrengen.

Dat vond onze woordvoerster een ernstig tekort en zij ondertekende daarom mede het amendement van de heer Diepenhorst (CH), dat in de leemte wilde voorzien.

Volgens dit amendement mag de politie honden en katten vangen, die tussen zons- ondergang en zonsopgang zonder toezicht worden aangetroffen (met de verplichting tot afhalen). Voorts zal de politie volgens het amendement bevoegd zijn honden en katten, die zonder toezicht op vreemde erven of in het veld worden aangetrof- fen en een direct gevaar vormen voor het vee, te vangen en eventueel te doden ter afwering van het gevaar.

Het amendement werd met algemene stemmen aangenomen.

De nieuwe wet verbiedt het gebruik van trekhonden. Het verbod zal worden afgekondigd ongeveer zes maanden na het in werking treden van de wet. Er zijn thans nog 54 trekhonden. De eigenaren kunnen eventueel financiële steun krijgen voor het aanschaffen van andere dierlijke trekkracht of een· niet te kostbaar gemo- toriseerd vervoermiddel.

Er komen nog nadere voorschriften voor het houden van waakhonden en kistkal- veren. Laten de gemeenten toch het la- gere tarief voor waakhonden afschaffen, betoogde mej. Ten Broecke Hoekstra. Dat bevordert het houden van waakhonden.

Voor het geve_n van advies op het ge- bied van de dierenbescherming heeft de regering een Raad voor de Dierenbescher- ming willen instellen van ten minste vijf en ten hoogste negen leden. De meerder- heid van de Kamer vond dit overbodig.

Het desbetreffende voorstel werd bij zit- ten en opstaan met grote meerderheid verworpen.

Flitsen van het

Binnenhof ( 1)

l

De koppeling va:ri twee voorstellen in één wetsontwerp heeft vorige week in de Tweede Kamer weer een onbevre- digende situatie veroorzaakt. Het voorstel tot vereenvoudiging van het tariefstelsel voor gerechtskosten in burgerlijke zaken was gekoppeld aan een verhoging van de inkomsten van de deurwaarders.

Het amendement, dat de heer Van Rijckevorsel (KVP) had ingediend met de strekking de gerechtskosten in burger- lijke zaken af te schaffen, trok hij daar- om op advies van prof Oud weer gauw in omdat er op moest worden gerekend, dat de regering het wetsontwerp zou intrek- ken als het amendement zou worden aan- genorüen. Daarvan zouden dan de deur- -waarders de dupe zijn.

Als oplossing in de goede richting dien- de prof. Oud echter wel een motie in (een wens van de Kamer), waarin de regering wordt uitgenodigd de bevordering van de algehele afschaffing van gerechtskosten in burgerlijke zaken in ernstige overwe- ging te willen nemen.

MINISTER BEERMAN

•.. geen gratis 1·echtspraak ...

Bij zitten en opstaan werd de motie met vrijwel algemene stemmen aangenomen op grond van de overweging, dat in straf- zaken en belastingzaken ook geen ge- rechtskosten verschuldigd zijn.

Minister Beerman (Justitie) zag geen reden waarom de Staat gratis voor recht.

spraak zou moeten zorgen in zaken waar- in het particuliere belang overweegt. In geschillen tussen burgers kunnen ook ar- biters beslissen (echtscheiding door arbi- trage?) en blijkens zijn praktijk van 34 jaar als advocaat waren de lage gerechts- kosten nooit een belemmering geweest om een burgerlijk proces aanhangig te maken.

Het zwaarst zal voor de minister wel hebben gewogen, dat die gerechtskosten ruim twee miljoen gulden per jaar op- brengen.

* * *

De Kamer heeft vorige week ook nog met algemene stemmen de gemoder- niseerde douanewet aangenomen, ter ver- vanging van. de volkomen verouderde wet van 1822. Door allerlei wijzigingen en aanvullingen was de betreffende wetge- ving zo onoverzichtelijk en ingewikkeld geworden, dat alleen enkele ambtenaren er nog wijs uit konden worden. De nieu- we wet regelt alleen het stelsel van for- maliteiten en verandert niets aan de ta-

rieven. V. v. D.

Pas op, excellentie !

Mej. mr. TEN BROECKE HOEKSTRA ... amendement ...

Een amendement van de heer Van Rijckevorsel (KVP), volgens hetwelk honden en katten, die zich zonder· toe- zicht - op het platteland of in de steden - bevinden op percelen van vreemden en daar overlast veroorzaken, straffeloos zouden mogen worden gedood, werd ver- worpen met 39 tegen 67 stemmen. In de meeste partijen was de stemming ver- deeld.

Met minister Beerman overwoog de meerderheid van de Kamer, dat het amen.

dement een vrijbrief zou zijn tot het do- den van alle honden en katten in heel Nederland.

Voor de organisaties van dierenbescher- ming ligt hier echter nog een enorme taak, zei mej. Ten Broecke Hoekstra, om door voorlichting de bezitters van dieren ervan te doordringen, dat het hun plicht is te zorgen, dat hun hond of kat geen overlast bezorgt aan anderen.

* * *

Omtrent de toestanden op het gebied van de vivisectie was onze woordvoer- ster niet gerust, vooral niet wat betreft de industriële (commerciële) vivisectie.

Ofschoon de vivisectie natuurlijk voor de volksgezondheid absoluut noodzakelijk is, leek het haar dringend gewenst een na- der onderzoek in te stellen naar de uit- werking van de wettelijke maatregelen in Engeland en Dui~e}and.

In het nummer van dit weekblad van 25 juni worden de moeilijk- heden uiteengezet om voldoende personeel aan te trekken voor de Rijkspolitie en wordt melding ge- maakt van de grote personeels- tekorten, die in de verschillende delen van het land bij deze politie bestaan. Bij de gemeentepolities in de grote steden is de toestand al niet anders en allerlei bijzondere maatregelen moeten door de ge- meentebesturen worden genomen, om van de politiebewaking - on- danks het tekort aan personeel - nog het beste te maken.

Onder deze omstandigheden stelt onze minister van Verkeer en Waterstaat voor om de beperking van de maximurn snelheid van motorvoertuigen, die reeds in de bebouwde kom bestaat, uit te brei- den tot de buitenwegen.

Ik zou hiertegen ernstig willen waarschuwen. Ik ga hier niet in op de vraag of het juist is om op de buitenwegen een maximum snelheid in te stellen. Hier kan men lang over debatteren. Maar het is een feit, dat ook reeds de controle op de maximum snelhe- den in de bebouwde kommen alles te wensen overlaat. Iedereen die,

als ondergetekende, dagelijks met zijn auto door Nederland rijdt, kan vaststellen hoe voortdurend overal de maximum snelheid over- schreden wordt en hoe weinig de politie in haar bestaande sterkte hiertegen kan doen.

Nu stelt de minister voor een maximurn snelheid in te stellen

· over honderden kilometers bui- tenwegen. Het is een oude wet, dat er niets slechter is voor het rechts- gevoel en respect voor de wetten dan maatregelen in te stellen, die niet of moeilijk gecontroleerd kun- nen worden. Men ziet dan dage- lijkt, dat de wet niet gehandhaafd wordt en het toch al geslonken respect voor de wetten en voor- schriften gaat nog verder verloren.

Er zijn de laatste tijd reeds her- haaldelijk door het Ministerie van Verkeer en Waterstaat voorschrif- ten uitgevaardigd voor het ver- keer die omdat zij zo moeilijk te controleren zijn, het rechtsgevoel van ons volk niet bevredigen. Laat de minister daarom oppassen met iedere verdere maatregel, die door de zwakte van het controle-appa- raat niet voldoende te handha- ven is.

SIDNEY J. VAN DEN BERGH

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Onnodige leerstof hij het M. 0.?

Splitsing bepleit van H.B.St;-8 in een universitaire en algem2ne aJdeling

In ons blad van 14 mei vermeldden wij in een korte notitie, dat de Wageningse hoogleraar p1·of. H. J. den Hertog in een congres van leraren in de wiskunde en natuurwetenschappen had betoogd, dat er bij het voorbereidend hoge1·

onderwijs een overbelasting is in de leerstof. Naar zijn mening wordt op de middelbare scholen nog te veel overbodige leerstof doorgegeven en te weinig gelet op de voorbereiding van de keuze-vakken.

Wij noemden dit toen een vermaning, die ons uit het hart geg1·epen was en die zeker in ruime kring een ernstige overweging verdient.

Uiteraard sloeg onze adhesiebetuiging alleen op hetgeen wij vermeldden en niet op de uitwerking van het doo1· prof. Den Hertog geconstateerde euvel, zoals die naar zijn persoonlijke mening Z01L dienen te geschieden. Zijn veTdere betoog op dit punt was ons trouwens niet in details bekend.

Wij zouäen ons niet voldoende deskundig voelen om dam·over een oordeel uit te spreken. Bovendien zijn ook de deskundigen, met name de docenten zelf, het onderling op dat punt niet eens.

Wij k-u.nnen dr. P. J. R ei m er, die ons hierover schrijft en het met onze

adhc'·~ebetuig·ing in het geheel niet eens kan zijn, op dit punt dan ook geruststellen Wat dr. Reimer verder schrijft, achten wij echter als persoonlijlee visie en suggestie van een onderwijsdeskundige wel van zoveel belang, dat wij dat betoog hier verder gaarne voor onze lezers laten volgen - Red. V. en D.

Blijkens het verslag van zijn rede in het Handelsblad van 26 april j.l. zei prof. Den Hertog - aldus dr. Reimer - o.m.: "Wil Nederland zijn plaats in de wetenschap handhaven, dan kunnen 'we ons bij de B opleiding niet meer ver-.

oorlovten Grieks te laten leren, als we het met een vertaling afkunnen". Tij- dens de discussie amendeerde hij - naar aanleiding van kritiek uit de vergadering (van docenten in wiskunde en natuur- wetenschappen) - deze uitlating in die zin, dat hij in plaats van Grieks "de cultuurgeschiedenis van het Grieks" als vak zou willen zien, omdat het geens- .zins zijn bedoeling was a-culturele ge-

leerden te kweken.

het betoog van prof. Den Hertog te blij- yen zal ik me nu beperken tot de pre- universitaire B-opleiding.

vorming en de - ik herhaal - volstrekt onredelijke ombuiging van het Gymna- sium B tot een soort HBS met Latijn.

En wat is er te verdienen op de HBS-B?

Daar kan, helaas, geen Grieks geschrapt worden. De besnoeiïng moet dus gaan ten koste van Frans, en verder geschie- denis, economie, aardrijkskunde, tekenen.

Maar alweer met behoud van een dosis cultuur, waardoor de nettowinst in de orde van grootte van die bij het Gymna- sium B komt te liggen.

Bovendien moet van deze winst dan ook nog de mechanica (die Gymn. B niet heeft) meeprofiteren. Tja, het valt niet mee om de kool en de geit te spa- ren!

Niet alles bij het oude

Ik heb beknopt willen zijn en daarom tal van aspecten van dit gecompliceerde vraagstuk (o.a. selectie en geschiktheid van de leerlingen) niet aangeroerd. Ik zou echter niet willen, dat men uit mijn betoog opmaakte, dat ik alles bij het oude wil laten. De door mij - theore- tisch - gesuggereerde splitsing van de HBS-B in een universitaire en algemene afdeling zal voor bepaalde vakken di- daktische winst bieden, omdat de docent niet langer genoodzaakt zal zijn twee verschillende categorieën leerlingen een uniforme behandeling van de leerstof aan te bieden.

Daaruit zal een zekere mate van spe- cialisatie en verdieping kunnen resulte- ren. Men vergete echter niet, dat dit ook geld kost: splitsing , brengt meer klassen = lesuren. En vanwaar zal het grotere aantal docenten komen, da:t no- dig zal zijn? Mede om die redenen zal de realisatie van mijn denkbeeld op veel moeilijkheden stuiten.

9 JULI 1960 - PAG. 3

---r---~

F'rank Rijsdijk's Industrieele On- dernemingen n. v.

Hendrik-Ido-Ambacht Tel. H.-I.-Ambacht 245

Rotterdam 117615

SCHEEPSSLOPERIJ

HANDEL in:

8 Oud IJzer,

e Nieuw IJzer,

8 Bruikbaar IJzer, enz.

Doch ook zonder de bestaande organi- satie van het VHMO aan te tasten kan

·aoor verbeterde methodiek en didaktiek door coördinatie en beperking tot essen:

tiële zaken in menig vak winst geboekt worden. Daardoor zal zeker wel het een en ander aan de orde kunnen komen, waarvoor nu geen tijd schijnt te bestaan.

Maar toch nimmer in die mate, dat het HO een behoorlijk portie leerstof kau afschuiven op het VHMO.

Door beperking kan verdieping bereikt worden, uitbreiding in enige omvang zou deze winst teniet doen of op andere wijze schade toebrengen, zoals hierboven is uiteengezet. Trouwens, klaagt men in ons VHMO niet juist over overlading?

Welnu, wil men dan de Duivel uitdrijven met Beëlzebub?

DR. P.J. REIMER.

Blijkens het verslag was hij verder van mening, dat een deel van de ken- nis, die de student thans aan de univer- siteit woi:dt bijgebracht, naar het VHMO behoort te worden overgebracht. Om dit te bereiken en meer gelegenheid tot den- ken te geven behoort de (thans gegeven) leerstof beperkt te worden, met name op het gebied van de talen.

Kan daarin nu bereikt worden wat hij zich voorstelt: uitbreiding en verdieping van de leerstof in de wis- en natuurkun- dige vakken? Natuurlijk niet met behoud van de bestaande urentabel. Verdieping zou wel verkregen kunnen worden doc.r concentratie op speciale onderwerpen, doch de eis tot uitbreiding (n.l. door universitaire leerstof naar het VH te di- rigeren) komt hiermee in conflict. Laten we ook niet vergeten, dat deze uitbrei- ding een reeks vakken omvat. De niet- natuurwetenschappelijke vakken moeten dus besnoeid of afgeschaft worden. Daar- bij mogen we niet te ver gaan: prof. Den Hertog wil bepaald geen a-culturele ge- leerden kweken.

Nu zou ik onaardig kunnen worden en zeggen: you can't eat your cake and have it. Doch ik wil liever proberen zijn suggesties een wat concretere vorm J_e geven àan de hand van de urentabeL- Daarbij moet onderscheiden worden tus- sen de beide pre-universitaire B-oplei- dingen, n.l. HBS . en Gymnasium, met als kernverschil de Oude Talen. Gegeven dit onderscheid is het in wezen onredelijk te verlangen, dat het Gymn. B het Grieks laat vallen. Er is immers al een B-opleiding zonder Grieks - en zelfs zon- der Latijn! Wàartoe dan dit Grieksloze Gymnasium?

Geschokt vertrouwen ^{• 1n}

de

Ik zou tegen dit betoog van de hoog- geleerde krachtig stelling willen nemen.

Niet in de eerste plaats, omdat erin ver- langd wordt, dat speciaal het onderwijs in de talen een veer moet laten ten be- hoeve van het onderwijs in de natuur- wetenschappen (Çloor prof. Den Hertog - in het verband van zijn rede kortweg als

"de wetenschap" aangeduid), al hebben natuurlijk ook wij, taalleraren, evenzeer als de Wageningse hoogleraar het recht om een oratio pro domo te houden €n deze te hullen in het kleed van een na- tionaal belang. Liever wil ik trachten de gevaren en de ontoereikendheid van de voorgestelde hervorming in het alge- meen te belichten.

Allereerst moet gewezen worden op het tweeledige karakter van ons VHMO:

enerzijds pre-universitair (VH), ander- zijds algemeen vormend <MO). Deze beide facetten gaan in ons onderwijs sa- men, zelfs in het gymnasiaal onderwijs, dat toch van huis uit VH -is. Zeer be·

paald geldt dit voor de HBS-B: ongeveer de helft van de leerlingen zal na het eindexamen geen HO volgen.

Geen enkele hervormer zal, hoop ik, verlangen, dat de ene helft hier apge- offerd wordt aan de belangen van de andere. Wel zal hij wijzen op de moge- lijkheid (desnoods: noodzaak) van keu- zevakken.

Stel nu, dat een dergelijke splitsing in VH en MO nagestreefd wordt. Dat zou globaal te bereiken zijn door de HBS na het 3e jaar niet in twee (A en B), maar in vier afdelingen te splitsen:

A-universitair, A-algemeen, B-universi- tair, B-algemeen. Het gymnasium be- schouwe men dan als uitsluitend univer- sitair (A en B). Ik ga er vanuit, dat ook prof. Den Hertog accoord gaat met een 3- of 4-jarige vooropleiding (respec- tievelijk HBS en Gymnasium). Of moet er gespecialiseerd worden zonder enige basis? Dan is een drieledige splitsing van de kleuterschool aan te bevelen: li- terair- (kinderversjes), natuurweten- schappen (bloemen plukken), technisch

(h&mertje tik).

Pre-universitaire B-opleiding

Serieus nu: met een zesvoudige split- sing van het VHMO in plaats van de huidige viervoudige is m.i. op redelijke Wijze tegemoet gekomen aan de keuze- verlangens, met behoud van de moge- lijkheid van kleine variaties binnen de afdelingen. Om binnen het kader van

Waarom dan dit oude stokpaardje he- reden, dat beter een stokoud paardje <te- gen 1900 bepleitte men reeds afschaffing van het Grieks voor bepaalde categorie- ën a.s. studenten) genoemd kan worden.

Waarom dan niet voor de variatie be- toogd (als men dan geen a-culturele mensen wil kweken) dat het Gymn. B het Latijn moet laten vallen? Even zin- rijk, of zinloos. Wie de Oude talen als ballast beschouwt, heeft de HBS ter be- schikking.

Bovendien is de door professor Den Hertog beoogde winst schraal, als hij in plaats van het Grieks een nieuwe vak ("Cultuurgeschiedenis van het Grieks"

Griekse cultuurgeschiedenis?) opneemt.

Minder dan 1 uur per week gaat niet en het Grieks heeft er maar 3 in V en VI B.

Ik zal mijn tegenstanders echter tege- moet komen door dit nieuwe val~ in de geschiedenislessen op te nemen. Winst dus 3 uur per week.

Wat is er verder nog te halen? De moedertaal en de lichamelijke oefenin- gen zullen wel gehandhaafd blijven: daar is zelfs in de V.S. niet aan getornd. En- gels en Duits zullen zeker nodig geacht worden voor de vakstudie. Dus Frans schrappen, ondanks de cultuur? Accoord 2 uur per week (als men tenminste niet,.

terwille van de vakstudie, verlangt dat Russisch opgenomen wordt). Totaal 5 uur (of 6 als men nog wat aan de ge- schiedenis knabbelt; maar denk aan de cultuur!) te verdelen over w[s-, natuur- en scheikunde en biologie met hun re- spectieve, schier onbegrensde terreinen, waar uitbreiding en verdieping voor de deur wachten. Winst, ongetwijfeld. Doch karige winst, die nauwelijks opweegt te- gen het verlies aan algemene culturele

De volkstelling 1960 heeft een nare nasleep. Toen zij bij het Ne- derlandse volk werd geïntrodu- ceerd werd er met nadruk op ge- wezen, dat de te verstrekken ge- gevens geheim zouden blijven. Wij hebben daar voornamelijk onder verstaan, dat degene, die waar- heidsgetrouw het (de) formu- lier(en) invulde, niet op enigerlei wijze in zijn kraag zou worden ge- grepen; omdat hij op eniger'li:~i wijze in overtreding zou zijn.

Zo ook heeft ons volk het ver- staan en is waarheidsgetrouw aan het invullen gegaan. En ziet wat er inmiddels is gebeurd. Een volks- teller in Schiedam ging op eigen initiatief, terwijl hij aan het tellen was, tevens zijn functie uitoefenen als taxateur voor de personele be- lasting.

Vervolgens werd het geval Zaan- dam gesignaleerd, waar een socio- grafisch bureau op eigen initiatief bepaalde gegevens uit de ingevulde formulieren ging verwerken. Het ergste geval deed zich onlangs in Doetinchem voor waar de formu- lieren naar onze smaak gewoonweg zijn misbruikt om clandestiene be- woners in de gemeente op te spo- ren.

En tot overmaat van ramp komt de directeur-generaal voor de sta- tist1ek prof. dr. Ph. Idenburg het laatstgenoemde geval ook nog goedpraten.

De heer Idenburg wijst er o.m.

op, dat de gemeentebesturen de taak hebben de volledigheid der verzamelde volkstellingsformulie- ren te controleren en de namen en

adressen met die in het bevolkings~

register te vergelijken. Het is de gemeentebesturen, volgens prof.

Idenburg, echter niet toegestaan om bij de registercontrole de gege- vens op de persoonskaarten van het bevolkingsregister te wijzigen aan de hand van gegevens, vermeld op de volkstellingsformulieren, Het is derhalve volstrekt onjuist, aldus prof. Idenburg, de verrichte werkzaamheden, welke in het be- lang van een goede bevolkingsad- ministratie en van de correctheid van de volkstelling geschieden, als misbruik te signaleren. ¹

Wij zijn het hartgrondig met de heer Idenburg oneens. Als de fei~

ten er werkelijk zo voorstaan, had de overheid deze volkstelling niet als "geheim" moeten aankondigen.

Thans is het zo, dat tegen de clan- destiene bewoners van Doetinchem bepaalde maatregelen worden ge- nomen. Dit was echter niet de af- spraak. In tegendeel: uitdrukkelijk is gesteld, dat de waarheidsgetrou- we invullers ."geen last" zouden krijgen, op welke wijze dan ook.

Wij moeten oppassen, dat de overheid niet in een gezagscrisis komt te verkeren. Wij zien het da- gelijks hoe het verbod van de maxi- mum snelheid op de weg straffe- loos wordt overtreden, hoe de

"spatlappenverordening" wordt genegeerd en hoe de "ontstorings- bepalingen" voor automobilisten een aanfluiting worden, omdat ze eenvoudigweg Of niet uitvoerbaar zijn, àf er geen deugdelijke contro·

le is om na te gaan of die ontsto- ring werkelijk op doeltreffen- de wijze is aangebracht. o-y.erheid en gezag zijn voor ons altiJd no.g twee belangrijke begrippen, d1e nauw met elkaar verweven zijn.

Devaluatie van het overheidsgezag is een van de ergste dingen, die een staat kan overkomen.

Dat onze regering zich hiervan wel bewust zij !

9 JULI 1960 - PAG. I

tevr enh

ver de Rijnvaartpremi s

n e Eerste Kamer heeft op 21 juni met algemene stemmen het Benelux- Unieverdrag goedgekeurd. Er werd over geklaagd, dat de samenwerking nog te_

kortschiet op het gebied van de land- bouw en het vervoer, maar over het al- gemeen stond men zeer positief tegen- over het verdrag. Minister Luns merkte op: de heer Lichtenauer (CH) heeft ons zelfs het beeld voor ogen gevoerd van de engelen, die de werkzaamheden van de Eerste Kamer op deze dag met hun ge- juich begeleiden en die dus in hun on- stoffelijkheid niet onderworpen zijn aan de regels, die gelden voor de bezoekers van de publieke tribune.

Onze woordvoerder, mr. D. A. Delprat, vestigde nog eens de aandacht op het belang van Benelux als een eenheid waar- door drie kleine landen sterker komen te staan in de wereld. De vrees bestaat, dat de Europese gemeenschappen op den duur Benelux zullen overvleugelen. De krachtsverhoudingen binnen de Euro- pese gemeenschappen zijn nu eenmaal zo,/

dat ons land alleen daarin veel minder bereikt dan wanneer er een krachtige samenwerking is met België en Luxem- burg en wij één lijn kunnen- trekken.

Ik geloof niet, aldus de heer Delprat, dat ik met dit te zeggen blijk geef van een overdreven pessimistische visie; de ervaring leert nu eenmaal in het leven, dat het vaak moeite kost alleen met redeneren iets tot stand te brengen, maar dat het in den regel nodig is met op feiten gebaseerde argumenten aan zijn woorden kracht bij te zetten.

Hoe sneller en dieper het bewustzijn hiervan tot ons volk doordringt, des te beter zal het voor ons allen zijn. Benelux zal daarom meer aan public relations moeten doen, want de EEG (de· Zes) en de EVA (de Zeven) staan veel meer in het centrum van de belangstelling van het grote publiek.

* • *

Minister Luns kon het er niet mee eens zijn, dat de Benelux-gedach- te nog onvoldoende in ons volk zou le- ven. Er is veel meer publiciteit over de verhouding tussen de Zes en de Zeven, omdat het een actueel probleem is. Juist omdat de Benelux-gedachte algemeen als wenselijk en nodig wordt aanvaard, is er minder publiciteit omheen dan bij andere ontwikkelingen.

Minister De Pous maakte er op attent, dat door de Europese integratie, door het overleg en qe afspraken in ruimer ver- band, de mogelijkheden voor het voeren van een nationale economische politiek steeds meer afhankelijk worden van wat internationaal wordt afgesproken en uit- gedacht.

Gezien de belangentegenstellingen en de verschillen van inzicht, die op inter- nationaal niveau bestaan, en gezien de machtsverhoudingen op dit gebied, moet men, wanneer men zijn invloed in vol- doende mate tot gelding wil brengen, zijn positie zo sterk mogelijk kiezen.

Ik zou mij in dit verband dan ook gaarne aansluiten, zei de minister, bij de naar mijn mening bepaald 'niet pessimis- tische, maar veeleer realistische op~at_

tingen van de heer Delprat. Het is een onweersprekelijk feit, dat de stem van Benelux in de afgelopen jaren sterker is gehoord dan die van Nederland, België en Luxemburg. afzonderlijk, Voor de juis- te verdediging hunner belangen is het nodig, dat zij hun eigen verbondenheid zo diep mogelijk beleven.

* * *

0. ver de premies, die België betaalt voor vrachtvervoer over de Rijn met bestemming Antwerpen, ten nadele van Rotterdam en Amsterdam, zei de heer Delprat, dat de betaling van deze premies niet strookt met het Benelux- Unieverdrag. Het is goed, dat ook in de Eerste Kamer nog eens uitdrukkelijk uit te spreken en te verklaren, dat Wij dit standpunt van de regering geheel delen.

Wij zullen haar onvoorwaardelijk steu- nen bij elke redelijke oplossing van het

vraagstuk. ·

Met nadruk zei de heer Delprat, dat het probleem van de Schelde-Rijnverbin- ding niet tegen de Rijnvaartpremies mag worden afgewogen, Men kan, wat de Schelde-Rijnverbinding betreft, nooit ver- dedigen, dat ons land hier verdragsbe- palingen schendt. De twee problemen staan dus op een ander niveau en ik ver- trouw, aldus mr. Delprat, dat de regering dit ook als haar standpunt zal volhouden.

Overigens zou hij het toejuichen indien e~n oplossing kan worden gevonden, die dit punt van geschil definitief uit de ver- houding tussen Nederland en België ver- wijdert.

Eerste Kamer akkoord met Benelux-Unieverdrag Eendracht maakt macht ^a Minister De Pous is het eens met mr. Delprat • Riinvaartpremies in strijd met het verdrag • Schelde-Riinverbin- din9 apart probleem • Niet tegen elkaar afwegen - Tweede Kamer stemt in met gemeenteliike herindeling van Schouwen=Duiveland.

Ook de heren Berghuis (AR) en Lich- tenauer (CH) hadden hun teleur- stelling uitgesproken over het feit, dat de bestaande Belgische Rijnvaartpremies aan de werking van het Unieverdrag zijn onttrokken. Minister Luns kon die te- leurstelling begrijpen. Hij gaf de verzeke- ring, dat de toenmalige regering het feit slechts heeft geaccepteerd nadat vast- stond, dat op dat moment een andere gedragslijn de totstandkoming van het Unieverdrag in gevaar zou hebben ge- bracht.

De regering heeft het belang van de voortzetting van het economische inte- gratieproces tussen de drie Beneluxlan- den doelbewust vooropgezet en daaraan prioriteit gegeven. Zij is echter van me- ning, dat het Belgische premiestelsel zich niet met het nieuwe Benelux-regiem laat rijmen en dat het stelsel reeds op die gronden op den duur ten .dode is ge- doemd. De kwestie wordt mede betrok- ken in de lopende besprekingen met Bel- gië over de Schelde-Rijnverbinding,

Beide kwesties zijn geen grootheden van dezelfde orde, maar dat neemt niet weg, aldus minister Luns, dat in ,de loop der tijden een verband is gelegd. De re- gering heeft vertrouwen in de bekwaam- heid van de door haar aangewezen dele- gatie, die niet zal nala!' , om de voor Nederland bij genoemde kwesties be-- trokken belangen volledig recht te doen wedervaren.

M1'. DELPRAT

•.. geen pessimisme ...

Copie voor dezl'l rubriek te_ zenden naar;

Mejuffr. Joh. H. Springer, Alexander- straat 16, Haarle-m.

Algemene Vergadering van de Nationale Vrouwenraad van

Nederland

II.

Op de tweede dag van de algemene ver- gadering van de Nationale Vrouwenraad brachten een aantal verenigingen verslag uit van haar werkzaamheden:

De Nederlandse vereniging van kleuter- leidsters is voldaan over de wet op het K.O., die het begrip ·"bewaarschool" uit de weg ruimde en een 3-jarige opleiding voor leidsters en een vier-jarige opleiding voor hoofdleidsters instelde.

Het Charlotte Jacobs studiefonds, ge- noemd naar de eerste vrouwelijke apothe- ker, die haar vermogen naliet tot steun aan vrouwelijke studerenden, kon dit jaar vier meisjes een maandelijkse toelage geven van f 45.-.

Een medisch studente haalde haar arts- diploma. Na beëindiging van de studie volgt soms een vrijwillige terugbetaling.

Het defensie-studiecentrum wenst aan leidende figuren uit de burgerbevolking voorlichting te geven, ook vrouwen wor-

Maandag j.l. heeft de Tweede Kamer zonder hoofdelijke stemming het wetsontwerp aangenomen betreffende 'n gemeentelijke herindeling van Schouwen- Duiveland. Het aantal van 18 gemeenten wordt verminderd tot 6,

Van onze fractie voerde de heer M.

· Visser het woord, die zich in grote lijnen met de voorstellen kon verenigen, hoewel hij begreep, dat het niet iedereen naar de zin kan worden gemaakt. Aan de herin- deling in zes gemeenten gaf hij de voor- keur boven het instellen van één ge- meente, zoas de heer Scheps (PvdA) had gewild, of twee, drie, vier of zelfs vijf ge- meenten. Enig voorbehoud maakte de heer Visser echter ten aanzien van de indeling van Schuddebeurs bij Brouwers- haven.

Schuddebeurs ligt veel dichter bij Zie_

rikzee en de helft van de bevolking werkt daar ook. Voor Zierikzee is het van be-

Flitsen van het

Binnenhof (ll)

l

____

lang d:à:1;' goede woongelegenheid kan worden geboden in geval van vestiging van industrie. Het is ontwikkelingskern.

Schuddebeurs is van Zierikzee gescheiden door een landelijk gebied, dat volgens de aangegeven grenzen reeds tot Zierikzee.

behoort en wellicht wordt bewerkt door inwoners van Schuddebeurs. ·

Minister Toxopeus zag geen reden Schuddebeurs te voegen bij het stedelijke Zierikzee, dat gèen behoefte heeft aan uitbreiding van grondgebied voor woning- bouw, Wanneer wij de omstandigheid, dat er nu eenmaal graag mensen gaan . wonen, als norm voor een grenswijziging moesten aanleggen, dan zou het Gooi aan Amsterdam moeten worden toegevoegd, want daar wonen heel veel lieden die liever daar dan in Amsterdam wonen, waar zij werken.

Een amendement van de heer Scheps (PvdA) om Schuddebeurs bij Zierikzee te voegen en in het midden van het eiland grotere gemeenteil te vormen, werd bij zitten en opstaan verworpen. Alleen de PvdA stemde voor.

den hierbij langzamerhand ingeschakeld.

Op deze cursussen hoopt men over de politieke achtergronden van Navo, mo- del;ne oorlogvoering, communisme, etc., ete:. Deze voorlichting is nodig in verband met paniekbestrijding en defaitisme.

De Nederland se vereniging voor Sexue- le Hervorming kwam met een voorstel de sexuele opvoeding ter . hand te nemen.

Mevr. T. B. Blankenstein-Biersma pleitte voor deze opvoeding in een voortr-effelijke inleiding. Voor de vrouwenorganisaties ligt hier zeker ook een taak, er is grote belangstelling te constateren, tevens is gebleken, dat het onderwerp bespreek- baar is. Er is behoefte aan opvoeding in praktische zin. Het besef van verant- woordelijkheid is volkomen achtergeble- ven bij de enorme vrijheid, die de jeugd van vandaag heeft. Aan ons vrouwen om te trachten die verantwoordelijkheid aan te kweken door sexuele opvoeding in het gezin en daar' buiten.

Het Nederlands Cultureel Contact zal zich waarschijnlijk vestigen in Huize Randenbroek te Amersfoort. Het belang- rijkste onderwerp, hier behandeld, was de vorming van de jonge militair, die in dienst komt, zonder enig begrip van de achtergrond van de verhouding leger- burgerbevolking.

Hiertoe dienen al de ouderdagen, die een goede invloed hebben, maar men denkt ook aan uitnodigingen aan vrou- wenverenigingen.

Naar aanleiding van een· noodkreet van de Nederlandse Bond van Vrouwen werkzaam in beroep en bedrijf om huis- houdelijke hulp voor alleenstaanden, zal het Hoofdbestuur in ovel'leg met de ver- eni,ging voor Vrouwenbelangen, die hier ook zeer in geïnteresseerd zijn, een com- missie benoemen, die de mogelijkheden zal onderzoeken,

De reorganisatie van het Nederlands Vrouwencomité heeft voor de Vrouwen in de VVD geen nieuws gebracht. Mevr.

M. VISSER

... gemeentelijke he1'indeling . .•

* * *

D^e gemeentelijke herindeling van Schouwen-Duiveland wordt nodig geacht, omdat te kleine gemeenten niet opgewassen zullen zijn tegen de nieuwe taken die het gevolg zullen zijn van de ontwikkeling door de uitvoering van de Deltawerken.

Met overtuiging verzekerde minister Toxopeus, dat daarmee niet bedoeld is iets ten nadele te zeggen van de bestuur- ders en ambtenaren van kleine gemeen- ten. Hij gelooft wel aan de bestuurskracht van de personen, maar met een te gering bedrag aan financiën en een te klein amb- telijk apparaat, kan men niet alles doen wat gewenst is, al zijn de bestuurders nog zo goed.

Het ging de minister ter harte, dat de overwegend vrijzinnige gemeente Ouwer- kerk wordt samengevoegd met de over- wegend rechtzinnige gemeenten Ooster- land en Nieuwerkerk. Hij sprak het ver- trouwen uit, dat de bestuurders van de nieuwe gemeente het spel democratisch zullen spelen en de wet niet zullen ver- zetten. Met de kleuterschool in Ouwer- kerk heeft hij enige bemoeienis gehad toen deze werd opgericht. Het zou hem dus ook persoonlijk ter harte gaan als deze school haar bestemming zou verlie- zen. Hij kon dat echter niet geloven. ·

V. V.D.

In Memoriam :-1\'levrouw Ida Simons- Rosenheimer

Met ontsteltenis zullen velen in onze Partij, die het voorrecht heb- ben gehad tijdens haar leven haar te ontmoeten, kennis hebben geno- men van het onverwachte heen- gaan van Mevrouw Ida Sim.ons- Rosenheimer, echtgenote van de in onze partij zo bekende Prof. Mr.

D. Simons.

Op de terreinen waar zij zich bijzonder thuis voelde, heeft zij haar actieve belangstelling voor de liberale beginselen en voor onze Partij getoond. Zó heeft zij o.a. een keer bij een feestavond van de af- deling Den Haag van onze Partij ter gelegenheid van een verkie- zingsoverwinning van haar fraai pianospel blijk gegeven. Zij heeft ook verscheidene jaren deel uitge- maakt als lid van de commissie voor Culturele Zaken van onze Partij, waar àan haar adviezen veel waarde werd gehecht.

Zij ruste in vrede.

Schouwenaar-Franssen is afgetreden als presidente en er is geen nieuwe presiden- te benoemd. Mevr. Schouwenaar was de Nederlandse afgeyaardigde voor de veer- tiende zitting van de commissie voor de rechtspositie van vrouwen in Buenos Aii·es.

G. HUESE-LAMING