Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).
Jaargroep 8, Blok 3
kk
3
naam:
aantal liters 100
50
0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
jaar
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
frisdrank gewoon
80 77 75 74 71 70 71 67
frisdrank light
17 19 19 21 23 24 27 29
100 aantal liters
In de tabel zie je hoeveel liter
frisdrank een inwoner van Nederland gemiddeld drinkt per jaar.
werkboek
blok
Teken de lijngrafi ek.
reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs
reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs
w e r k b o e k j a a r g r o e p 8 b l o k 3
Hoofdauteur
Mieke van Groenestijn, Hogeschool Utrecht, Faculteit Educatie Auteurs
Anneke Aartsen Leni Froeling Hans Vermeer Vormgevingsconcept x-hoogte, Tilburg
Nicolette Obers (studio Zwijsen) Opmaak
Woudesign, ‘s-Hertogenbosch Illustraties
Hilbert Bolland, Breda Coen de Kort,
(vlnr) communicatievormgeving, Tilburg Anjo Mutsaars, Haren (characters) Van Oort redactie en kartografi e, Almere Foto’s
Kasper van ’t Hoff Fotografi e, Eindhoven Lokin Fotografi e bv, Breda
Shutterstock Studio Zwijsen Projectgroep Zwijsen
Eveline Adriaans (projectleiding) Linda Vogelesang (redactie) Marlies Hagers (bureauredactie) Ineke de Groen (vormgeving) Nicolette Obers (vormgeving) Kirsten Martens (creatief dtp) Mirjam Faessen (beeldredactie) Tessa Sponselee (productiebegeleiding) Jan Willem Besteman (marketingadvies) Jan van Wonderen (uitgever)
10e druk
ISBN 978-90-276-5696-4
© Uitgeverij Zwijsen BV, Tilburg www.zwijsen.nl en www.wizwijs.nl
Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomati- seerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografi sche ver- veelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro). De uitgever heeft getracht alle rechthebbenden te achterhalen. Indien iemand meent als rechthebbende in aanmerking te komen, kan hij of zij zich tot de uitgever richten.
j a a r g r o e p 8
56964_ww_wb8-3_os.indd 1 15-1-2014 14:56:14
Les 15 • Wizmix
Het frisdrankenspel.
Dit heb je nodig:
- twee dobbelstenen
- per speler 1 kleurpotlood (geel, rood of blauw) - kladblaadje
Spelregels
1 Je speelt het spel met 3 spelers. Ieder speelt op het spelbord in het eigen werkboek. Ieder kiest een kleur blikjes en fl esjes (geel, rood of blauw).
2 Kijk naar het spelbord. In de vakjes staan veelvouden van 0,33 liter (de inhoud van een blikje) en 0,25 liter (de inhoud van een fl esje).
3 Speler 1 werpt de dobbelstenen. Hij vermenigvuldigt het aantal ogen met de inhoud 0,33 of 0,25.
Hij zoekt op het spelbord zo snel mogelijk de uitkomst en wijst die aan. De andere spelers letten op de tijd. Na een halve minuut is de beurt voorbij.
4 Lukt het speler 1 om binnen die halve minuut een juiste uitkomst aan te wijzen dan mag hij evenveel blikken of fl essen inkleuren als het aantal gegooide ogen. Tip: kleur alleen een klein hoekje. Dan kun je het spel nog een keer spelen. Als het speler 1 binnen de halve minuut niet lukt, is zijn beurt voorbij.
Speler 2 is aan de beurt.
5 Winnaar is de speler die al zijn blikjes en fl esjes heeft ingekleurd.
Is het spel afgelopen? Speel nog een keer. Neem alle 3 een andere kleur. En probeer het antwoord in 10 tellen te geven.
Voorbeeld
Je gooit 3 en 4, samen 7. Zoek zo snel mogelijk de uitkomst van óf 7 × 0,25 óf 7 × 0,33.
Lukt dat binnen een halve minuut dan mag je óf 7 van jouw fl esjes óf 7 van jouw blikjes inkleuren.
Limo Lima Frisss Sprankels
Limo Lima Frisss Sprankels
30
Sprankels
1 Je speelt het spel met 3 spelers. Ieder speelt op het spelbord in het eigen werkboek. Ieder kiest een
56964_ww_wb8-3_bw.indd 30 18-2-2011 10:41:19
31
0,99
0,33
3
2,5
1,32
2,64
2,5
3
0,66
1
0,5
1,25
1,98
1,65
3,63
0,33
1,5
2,75
1,32
2,5
3,96
2,25
0,75
2,75
2,31
3,3
1,65
0,66
3,63
2,97
0,33
1
0,5
2,97
2,31
1
0,25
1,65
2,75
2
1,98
2,64
1,75
0,25
0,66
3,96
0,75
2,64
3,3
0,99
1,5
3,96
0,99
2,25
3,3
1,25
2,25
0,25
1,75
2
1,25
1,98
3,63
0,5
1,5
2,97
1,32
3
0,75
2,31
2
1,75
56964_ww_wb8-3_bw.indd 31 18-2-2011 10:41:20
j a a r g r o e p 8 naam:
3
reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs
oefenboek
blok
Verdeel. Schrijf sommen. Reken uit.
Hoeveel potjes van 1/3 liter kun je vullen met 1,5 liter jam?
Hoeveel glazen van 1/4 liter kun je vullen met 1,5 liter sap?
Hoeveel bekers van 1/5 liter kun je vullen met 2 liter melk?
Hoeveel fl esjes van �/10 liter kun je vullen met 0,5 liter parfum?
57862_ww_ob8-3_bw_os.indd 1 11-2-2013 9:52:06
1
2
Les 15 • Wizmix
€ 1,50
€
€
€ 0,75
€
€ 6,05
€
€
€
€ 1,20 €
€
€
€ 2,75
€
€ 12,35
€
€
€ 6,45
€ 1,85
54 × 376
65 × 437
55 × 272
24 × 335
30 × 352
1
1 1
1 1
2
3 4
3 1
4
8 9
6 2
8
19 16
10 4
16
42 25
15 7
32
89 36
21 11
64
184 49
28 16
30
Vul de getallenrij aan met nog twee getallen.
Vul de muurtjes verder in.
De 5-knop van de rekenmachine werkt niet. Hoe kun je de sommen toch uitrekenen op de rekenmachine? Schrijf op hoe je dat doet.
57862_ww_ob8-3_bw_os.indd 30 11-2-2013 10:00:00
3
4
Wat is samen 1? Geef die getallen dezelfde kleur.
Vul de tabellen in.
Maak het vierkant af. Gebruik de vormen. Teken en kleur ze op de juiste plaats in het vierkant.
× 12 9
84 42
64
5 35
6 48
81
× 11 15
7 84 56
165
144
8 72
150
31
2/5 3/8
0,625 0,75
1/2
0,25 0,6
1/4 0,5
3/4
4/6
1/3 8
/10
6/8
6/9
1/5
9 /12 1/3
1/4
1/4 0,25
57862_ww_ob8-3_bw_os.indd 31 11-2-2013 10:00:01
Les 20 • Spel
De snelrekenaar spel 1
spel 2
spel 3
12 25 36
15
32
24
48
28
50
10
24
36
18
25
39
20
28
42
Je hebt nodig:
vier dobbelstenen één potlood Spelregels
Je speelt het spel met twee tot zes spelers. Kies één van de drie spelborden.
De spelers werpen om de beurt met de vier dobbelstenen.
De ogen op de dobbelstenen bepalen met welke vier getallen je gaat spelen.
Maak met deze vier getallen door + – × : een uitkomst. Je gebruikt alle getallen één keer.
Wie het snelst een goede uitkomst heeft gevonden, streept hem door op zijn spelbord.
Je hebt bijvoorbeeld de dobbelstenen hierboven geworpen en jullie hebben samen voor spel 1 gekozen.
Je maakt dus met de getallen 2, 3, 5 en 4 een uitkomst. Een voorbeeld: 5 – 2 = 3; 3 × 3 = 9; 9 × 4 = 36.
Je mag dus op het bord van spel 1 het getal 36 doorstrepen.
Winnaar is degene die als eerste alle getallen van het gekozen spel heeft doorgestreept.
Als het niet lukt om met de gegooide worp een uitkomst te maken, gooi je gewoon opnieuw.
40
57862_ww_ob8-3_bw_os.indd 40 11-2-2013 10:03:02
Nieuw in dit blok • informatie voor ouders en verzorgers
Getallen en bewerkingen Handig rekenen
De kinderen onderzoeken wat er gebeurt als ze breuken en decimale getallen met elkaar vermenigvuldigen. Ze schrijven zelf sommen bij de vermenigvuldigingen.
Getallen en bewerkingen Handig Rekenen
De kinderen verkennen sommen met ongelijk- namige breuken. Ze doen dit bijvoorbeeld door het optellen en aftrekken van verschillende hoeveelheden fruitsap.
Getallen en bewerkingen Handig rekenen
Wat gebeurt er als we deci- male getallen delen door breuken? De kinderen on- derzoeken dit en schrijven zelf sommen bij de delingen.
Meetkunde Veelhoeken
De kinderen maken kennis met het begrip regelmatige veelhoek. Het gaat daarbij om de drie-, vier-, vijf-, zes- en achthoek waarvan alle zijden even lang zijn. Ze leren enkele bijzondere eigenschappen kennen van deze fi guren en tekenen hiermee verschillende patronen.
Bouwplaat.
De kinderen beredeneren uit welke delen een bouwplaat is samengesteld. Hierbij passen ze kennis toe die ze in een eerdere les hebben opgedaan over het onderwerp veelhoeken.
Getallen en bewerkingen Handig rekenen In dit blok maken de kinderen kennis met het verschui- ven van de komma in vermenigvuldi- gingen met decimale getallen.
Meten
Noteren van inhoudsmaten
In dit blok worden twee nieuwe inhoudsmaten geïntroduceerd: de decaliter (1 dal = 10 liter) en de kiloliter (1 kl = 1000 liter). Aangezien deze maateenheden in het dagelijks leven niet vaak gebruikt worden, leren de kinderen hoe ze deze omzetten in andere bekende inhoudsmaten (bijvoorbeeld: 1 decaliter = 0,1 hectoliter en 1 kiloliter = 10 hectoliter).
Teken de cirkel om de fi guur. Welke vlakken in de bouwplaat zijn zwart? Kleur.
Maak sommen.
Hoeveel liter sinaasappelsap?
Vul in. Schrijf het hele woord.
56964_ww_wb8-3_bw.indd 32 18-2-2011 10:41:24
